Monetarizm - Iqtisodiyot - Slaydlar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	15000UZS
Hajmi	491.5KB
Xaridlar	3
Yuklab olingan sana	19 Yanvar 2024
Kengaytma	ppt
Bo'lim	Slaydlar
Fan	Iqtisodiyot

Sotuvchi

Aziza

Ro'yxatga olish sanasi 19 Yanvar 2024

3 Sotish

Monetarizm

Sotib olish

REJA:

Monetarizm konsepsiyasi

Zamonaviy monetarizmning asosiy qoidalari

Irving Fisherning ayirboshlash tenglamasi

M. Fridmenning «pul qoidasi»

Monetar va keynschilik maktabi konsepsiyalarining asosiy qoidalari

Milton Fridmen
(1912-2006 yy.)
asosiy asari “ Qo’shma Shtatlarning monetar tarixi”
(1957-1960y)
(Anna Shvars hammuallifligida)
(1963)
Monetarizm (monetary-pul)-bu iqtisodiyotdagi tebranma harakatlarda pul hal qiluvchi ahamiyatga
ega, deb tasdiqlovchi fandagi iqtisodiy oqimdir. Monetarizm – nafaqat pul to‘g‘risidagi ta’limot,
bu oqim vakillarining diqqat markazida pul kategoriyasi, pul –kredit dastaklari, pul mexanizmi,
bank tizimi, pul-kredit siyosati, valyuta munosabatlari ham turadi.
Monetaristlar pul massasi bilan ishlab chiqarish o ‘ rtasidagi bog ‘ liqlikni aniqlash uchun
ularni tadqiq qildilar .

Zamonaviy monetarizmning asosiy qoidalari
Bozor xo’jaligini tan olish
Monetarizm, bozor iqtisodiyoti ichki barqaror tizim hisoblanadi, degan tushunchaga
asoslanadi. Bu oqim tarafdorlarining fikricha, unda vujudga keladigan barcha salbiy
holatlar-bu davlatning iqtisodiyotga noto‘g‘ri aralashuvi natijasidir, shu bois bunday
aralashuvni minimallashtirish zarur. Monetaristlar fikricha, bozor iqtisodiyoti o’zining
ichki xususiyatiga ko’ra barqarorlikka, o’zini o’zi tartiblashga intiladi. Bozor raqobati
tizimi mustahkam barqarorlikni ta’minlaydi. Mabodo muvozanat buzilsa , baholar uni
tuzatishning bosh vositasi bo’lib xizmat qiladi. Nomut a nosibliklarning vujudga kelishi ,
odatda , ichki sabablar natijasida emas, balki tashqaridan bo’ladigan arashuvlar, davlat
tartiblashidagi xat o lar natijasi hisoblanadi.
Bozor xo’jaligining barqarorligi to’g’risidagi ushbu qoida J.M. Keynsning
iqtisodiyotiga davlat aralashuvining zarurligi to’g’risidagi tasdig’iga qarshi
qaratilgandir.


Iqtisodiyotga ta’sir ko’rsatuvchi turli dastaklar ichida pul dastaklari ustun qo’yiladi. Aynan
ular (ma’muriy, baho lar dastaklari emas, soliq tizimi emas) iqtisodiyotni a’lo darajada
barqarorlashtirishga qodir.

Agar J.M.Keyns byudjet siyosatini ancha aniq, tezkor va natijasini oldindan bilish mumkin
bo’lgan dastaklar sifatida baholagan bo’lsa, M.Fridmen undan farqli ravishda, pul-kredit
siyosatini ana shunday tavsiflaydi. Uningcha, (Keynsga qaraganda), pul–kredit siyosati
iqtisodiy faollikni ancha kuchaytiradi. U pulni ishlab chiqarish, ish bilan bandlik va
baholarni aniqlashda yagona bosh omil sifatida qaraydi.

P ulning asosiy xususiyati uning likvidligida. Pulni xohlagan paytda almashtirish, unga har
qanday tovarni sotib olish mumkin. M. Fridmen pul harakati (pul massasining o’sish
sur’ati) va yalpi ichki mahsulot o’rtasida o’zaro chambarchas bog’liqlik amal qilishiga
asoslanadi. Pul massasining o’sish sur’atining tezlashuvi yoki sekinlashuvi faol ish
yuritishda, ishlab chiqarishning tsikli tebranishida aks etiladi. Pul omilining muhimligi


Pul massasidagi o’zgarishlar natijasi asosiy iqtisodiy
parametrlarda birdan aks ettirilmaydi, balki biroz vaqtdan keyin
ta’siri bilinadi. Odatda vaqtincha uzilish) bir necha oyni tashkil
etadi. U shu narsani bildiradiki, pul massasidagi o’zgarishlar yalpi
ichki mahsulotga birdan emas, balki bir oz vaqtdan (oydan) keyin
ta’sir ko’rsatadi. Shuning uchun pul siyosati joriy tartibdagi
samaraga va qisqa muddatli o’zgarishlarga m o’ ljallangan
bo’lmay, balki u zoq muddatli xarakterga ega.Tartiblash joriy vazifalarga emas, balki uzoq muddatli vazifalarga
mo‘ljallangan.

Irving Fisherning ayirboshlash tenglamasi
Monetaristlar muomaladagi pul miqdori bilan milliy iqtisodiyot
doirasida sotilgan tovar va xizmatlar miqdori o‘rtasida bevosita bog‘liqlik
mavjudligini ko‘rsatib beradi. Bu bog‘liqlik I.Fisherning ayirboshlash
tenglamasida ifodalanadi:
IRVING FISHER
(1867-1947)
M · V=P · Q,
bu yerda M- muomaladagi pul miqdori;
V- pulning aylanish tezligi; P- tovar va xizmatlarning bahosi;
Q- tovar va xizmatlar miqdori.

Ba h o darajasi bilan bir yilda ishlab chiqarilgan tovar va
xizmatlar miqdori ( P · Q) nominal YAIM miqdorini bildiradi .
Ayirboshlash tenglamasidan M=P·Q/V kelib chiqadi; agar pulning aylanish
tezligi (V) bir xil bo‘lsa, unda muomaladagi pul miqdori nominal YAIM
miqdoriga to‘g‘ri mutanosiblikda bo‘ladi .
I.Fisher tenglamasiga ko‘ra, V va Q bir xil (doimiy) bo‘lganda pul
taklifining o‘zgarishi bahoga bevosita ta’sir ko‘rsatadi: pul taklifi
ko‘payganda, uning sotib olish qobiliyati pasayadi, ya’ni baho
oshadi; lekin pul taklifining ko‘payishi YAIM miqdorining
ko‘payishi bilan birga olib borilsa, unda baho oshmaydi.

- pul siyosati pulga bo‘lgan talab va taklif o‘rtasida muvofiqlikni
ta’minlashga yo‘naltirilgan bo‘lishi kerak.
- pulning o‘sish sur’atini tanlashda Fridmen pul
massasining «mexanik tarzda» o‘sish qoidasini kiritishni taklif
qiladi, unga ko‘ra pulning bunday o‘sish surati (foizda) uzoq
muddat uchun YAIM o‘rtacha yillik o‘sish sur’atiga (foizda)
plyus kuzatiladigan inflyatsiyaning o‘rtacha yillik sur’atiga
(foizda) teng bo‘lishi kerak;M. Fridmenning «pul qoidasi»ning
o’ziga xos xususiyatlari
- Fridmen pul massasining o‘rtacha yillik o‘sish sur’atini 3-
5 foiz qilib belgilashni taklif qiladi. Buning uchun real
YA IM o‘sishi 3 foizni tashkil etgan (AQSh uchun) va
pulning aylanish tezligi bir oz sekinlashgan bo‘lishi kerak; - pulning taklifi yiliga 3-5 foizdan oshib ketsa, inflyatsiyani keltirib
chiqaradi, muomaladagi pul massasining 3-5 foizdan kamayib ketishi
YAIM o‘sish sur’atining pasayib ketishiga olib keladi.

KEYNS

Davlat bozor xo ‘ jaligiga aralashuvi
zarur .
Ish bilan bandlik yalpi talabga
bog‘liq.
Pul massasi ishlab chiqarishga
nisbatan xolis (yomon ham, yaxshi
ham) ta’sir etmaydi.
Asosiy muammo – ishsizlik .
O‘zgaruvchan pul siyosati lozim.
Byudjet kamomadi talabni
rag ‘ batlantirish vositasidir .
Keynschilik-iqtisodiy o‘sish
nazariyasi.

Monetarizm ham, keynschilik ham iqtisodiyotni tartibga solish
zarurligidan kelib chiqadi. Ularning nazariy tavsiyalari
muayyan bir davrda qo‘l kelsa, boshqa davrda ish bermaydi.
Shu bois, iqtisodiy vaziyat va sharoitlarga qarab, ulardan
foydalanish maqsadga muvofiqdir.

E’TIBORINGIZ
UCHUN RAHMAT

Monetarizm

Sotib olish