O’lchash vositalarini kalibrlash boyicha labaratoryalarni akkredetlash - Metrologiya - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	9000UZS
Hajmi	598.7KB
Xaridlar	6
Yuklab olingan sana	09 Avgust 2023
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Metrologiya

O’lchash vositalarini kalibrlash boyicha labaratoryalarni akkredetlash

Sotib olish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA
O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGIISLOM KARIMOV NOMIDAGI TOSHKENT
DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI
“ELEKTRONIKA VA AVTOMATIKA” fakulteti
“METROLOGIYA, TEXNIK JIHATDAN TARTIBGA
SOLISH, STANDARTLASHTIRISH VA
SERTIFIKATLASHTIRISH” kafedrasi
“Metrologiya asoslari” fanidan
KURS ISHI
Mavzu: “ O’lchash vositalarini kalibirlash boyicha
labaratoryalarni akkredetlash ”
Guruh:
Bajardi: Tekshirdi:
1

Toshkent
MUNDARIJA
KIRISH. Akkreditatsiya tizimi
I- BOB. O’lchash vositasini kalibirlash bo’yicha laboratoriyasida
qo’yiladigan akkreditatlash talablari va kalibirlash laboratoriyasini
akkreditatlash tartibi.
1.1. Metrologik xizmatlarga qo’yiladigan talablar.
1. 2 Kalibirlash boyicha laboratoriyalarini akkreditatlash tartibi.
1. 3. Kalibrlash to g risida sertifikatlar – alohida talablarʼ ʼ
II- BOB. Korxona metrologiya xizmati faoliyatini tekshirish
(Inspeksiya).
2.1. Inspeksiya nazorati.
2.2. Akkreditasiyani o’tkazish sxemasi.
III- BOB. Yuridik shaxslarning metrologik xizmatlarini
akkreditlash.
3.1 Akkreditatsiya talablari va shartlari
3.2. Akkreditatsiya o tkazish
ʻ tartibi.
IV- BOB. XULOSA
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
2

Kirish
Hozirgi globallashuv jarayonlari tezlashgan vaqtda akkreditlashtirish tizimini
ta’minlashdagi asosiy yo’nalishlarni belgilab olish zarur. Kurs ishi davomida
o’lchash vositasini qiyoslash laboratoriyasida qo’yiladigan akkreditatlash talablari
va qiyoslash laboratoriyasini akkreditatlash tartibi hamda undagi metrologik
xizmatlarga qo’yiladigan talablar va qiyoslash laboratoriyalarini akkreditatlash
tartibi bilan tanishib chiqamiz. O’lchash vositasini qiyoslash laboratoriyasida
qo’yiladigan akkreditatlash talablarida quyidagi muhim talablar ham keltirib
o’tilgan: xodimlarga talablar, qiyoslash xonalariga talablar, me’yoriy hujjatlarga
qo’yiladigan ta’lablar. Laboratoriyani akkreditatlash 7 ta bosqichdan iborat.
Akkreditasiya obyekti faoliyati bo’yicha rejadan tashqari inspeksiya nazorati
akkreditasiya talablari va shartlari, shu jumldan akkreditasiya belgisidan
foydalanish buzilganligi tug’risida hujjatlar bilan tasdiqlangan yozma murojaat
markazga tushgan taqdirda o’tkaziladi.
Akkreditatsiya obyekti asoslangan sabablarni yozma ravishda Markazga taqdim
etgan taqdirda, nomuvofiqliklarni bartaraf etish muddati Markaz tomonidan bir
marotaba bir oydan kup bulmagan muddatga surilishi mumkin. Akkreditatsiya
obyekti tomonidan xarakatlar rejasini bajarish to g risidagiʻ ʻ malumotlar va
nomuvofiqliklar bartaraf etilganligini tasdiqlovchi xujjatlar belgilangan muddatda
taqdim etilmasa, baxolash guruxi raxbari xisobotni ilova qilgan xolda,
akkreditatsiya bo yich ishlarni tugatish to g risida markazga raport
ʻ ʻ ʻ taqdim etishi
shart.
Markaz o zining veb saytida akkreditatsiyadan o tkazilagan muvofiqlikni
ʻ ʻ baholash
organlari, metrologiya xizmatlari davlat reyestrini, shuningdek baholovchilar va
texnik ekspertlar reyestrini yuritadi. Akkreditatsiya to g risidagi
ʻ ʻ guvohnoma
muvofiqlikni baholash organlarining davlat reyestrida ro yxatdan
ʻ o tkaziladi. ʻ Davlat
reyestrlari tanishish uchun ochiq xisoblanadi.
Akkreditatsiya to g risidagi
ʻ ʻ guvohnoma blankalari qatiy hisobot yuritiladigan
3

blankalar hisoblanadi, ularni ro yxatgaʻ olish va saqlash tartibi qonun hujjatlarida
belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Akkreditatsiya to g risidagi
ʻ ʻ guvoxnoma besh yil muddatga beriladi.
Akkreditatsiya komissiyasi salbiy qaror qabul qilganda, Markaz akkreditatsiyani rad
etish tug risidagi qaror qabul qilingan sanadan boshlab,
ʻ uch ish kuni mobaynida
akkreditatsiya obyektiga yozma shaklda xabarnoma yuboradi. Akkreditatsiya
obyekti akkreditatsiya komissiyasining akkreditatsiyasidan o tkazishni
ʻ rad etish
to g risidagi
ʻ ʻ qarori ustidan markaz huzuridagi appelyatsiya komissiyasiga yoki sud
tartibida shikoyat qilish xuquqiga ega.
Akkreditatsiya tizimi
O’zbekiston texnik jihatdan tartibga solish agentligi - O’zbekiston
Respublikasining akkreditatsiya bo’yicha Milliy organi xisoblanadi.
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Muvofiqlikni baholash
organlarini akkreditatsiyadan o’tkazish sohasidagi ishlarni takomillashtirishga
doir qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida” 2019 yil 24 apreldagi 349-sonli
qarori ga asosan akkreditatsiya bo’yicha ishlarni olib borish "Akkreditatsiya
markazi" DUK ga (keyingi o’rinlarda Akkreditatsiya markazi deb ataladi)
yuklatilgan.
Akkreditatsiya markazining ustuvor vazifalari va faoliyat yo’nalishlari:
 muvofiqlikni baholash organlarini akkreditatsiyadan o’tkazishda
akkreditatsiya jarayonining betarafligi va xolisligini ta’minlagan holda manfaatlar
to’qnashuviga yo’l qo’ymaslik;
 Akkreditatsiya bo’yicha Osiyo-Tinch okeani hamkorligiga (ARAS),
Laboratoriyalar akkreditatsiyasi bo’yicha xalqaro tashkilotga (ILAC) va
Akkreditatsiya bo’yicha xalqaro forumga (IAF) to’laqonli a’zo sifatida kirish;
 akkreditatsiya milliy tizimini xalqaro normalar va mezonlarga muvofiq
doimiy ravishda rivojlantirish va qo’llab-quvvatlash, ISO/IEC 17011 xalqaro
standarti talablariga rioya qilish;
4

 akkreditatsiya tartib-taomillariga taalluqli zarur axborotni, shu jumladan,
o’zining rasmiy veb-sayt orqali erkin olish imkoniyatini yaratish;
 O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari asosida
akkreditatsiya bo’yicha ishlar natijalarining xorijiy mamlakatlar tomonidan e’tirof
etilishini ta’minlash yuzasidan zarur choralar ko’rish;
 Akkreditatsiyadan o’tkazilgan tashkilotlar va ularning akkreditatsiya
sohasi to’g’risidagi ma’lumotlar bazasining shakllantirilishi va dolzarb holatda
saqlanishini, shuningdek, tegishli axborotning maxfiyligiga rioya qilgan holda
jamoatchiliknining ulardan foydalanishini ta’minlash.
Akkreditatsiya markaziga berilgan huquqlar:
 akkreditatsiya sohasida idoralararo xususiyatga ega, shu jumladan, xorijda
akkreditatsiya ishlari natijalari e’tirof etilishini ta’minlashga qaratilgan xalqaro
shartnomalarni belgilangan tartibda tuzish;
 ISO/IEC 17000 xalqaro standartlariga, shuningdek, Akkreditatsiya
bo’yicha Osiyo-Tinch okeani hamkorligi (ARAS), Laboratoriyalar akkreditatsiyasi
bo’yicha xalqaro tashkilot (ILAC) va Akkreditatsiya bo’yicha xalqaro forum (IAF)
talablari va tavsiyalariga muvofiq
akkreditatsiya tartibotlari bo’yicha qoidalar, yo’riqnomalar va nizomlar ishlab
chiqish va tasdiqlash;
 treninglar, seminarlar o’tkazish va baholovchilar, texnik ekspertlar,
shuningdek, muvofiqlikni baholash sohasida ishtirok etuvchi mutaxassislar
malakasini baholash;
 o’z xizmat vazifalarini vijdonan va samarali bajaryotgan xodimlarga o’z
mablag’lari hisobidan lavozim maoshining ikki baravari miqdorigacha bo’lgan
miqdorda har oylik ustamalar to’lash;
 eng yaxshi amaliyotlarga muvofiq vazifalarni sifatli bajarish maqsadida
mustaqil maslahatchilar va ekspertlarni, shu jumladan xorijiy maslahatchilar va
ekspertlarni shartnoma asosida jalb qilish;
 Akkreditatsiya markazining tuzilmasini, xodimlarining shtatdagi soni va
5

ish haqi miqdorlarini mustaqil tasdiqlash.
Akkreditatsiya milliy tizimini rivojlantirishning strategik yo’nalishlarini belgilab
berishi va Akkreditatsiya markazi ushbu yo’nalishlarga erishishi yuzasidan
monitoring olib borushi uchun Akkreditatsiya markazi, O’zbekiston Respublikasi
Savdo-sanoat palatasi va boshqa manfaatdor vazirliklar, idoralar, nodavlat
tashkilotlar vakillari, tadbirkorlik sub’ektlari va jismoniy shaxslar ishtirokida
Akkreditatsiya bo’yicha kengashi tashkil etildi.
Metrologiya (yunoncha: metron — o lchovʻ va logos — ta limot) ʼ — o lchovlar, ʻ
ularning bir xilligini ta minlash usullari va vositalari hamda talab
ʼ etilgan aniqlikka
erishish yo llari
ʻ haqidagi fan; fizika bo`limi. Asosiy muammolari: a)
o lchashlarning umumiy nazariyasi; b) kattaliklar birliklarini va
ʻ ularning tizimlarini
yaratish; v) o lchash usullari va vositalari; g) o lchashlar
ʻ ʻ aniushgi (o lchashlar ʻ
noaniqligi nazariyasi, o lchashlar xatoligi nazariyasi) ni
ʻ baholash usullari va
ifodalash yo llari; d) o lchashlar bir xilligini ta minlash; ye)
ʻ ʻ ʼ etalonlarni yaratish; j)
o lchash vositalari va o lchash uslublarining tavsiflarini
ʻ ʻ aniqlash va birliklar
o lchamlarini
ʻ etalonlardan qolgan barcha o lchash ʻ vositalariga o tkazish ʻ usullari.
Dastlab, Metrologiya turli o lchovlar (chiziqli
ʻ kattaliklar, massa, sig im ʻ va
boshqalar), shuningdek, turli mamlakatlarda ko llaniladigan tangalar va ular
ʻ
orasidagi nisbatlarni bayon etuvchi fan sifatida ifodalangan.
1975-yil 20-mayda Xalqaro Metrik Konvensiyaning imzolanishi, o lchovlar
ʻ va
tarozilar Xalqaro byurosi ilmiy institutining hukumatlararo darajada ta sis
ʼ etilishi
Metrologiyaning rivojlanishida muhim ahamiyatga ega bo ldi.
ʻ Metrologiya yuqori
aniklikdagi fizik tajribalarga tayanadi, u fizika, kimyo va boshqa tabiiy fanlar
yutuklaridan foydalanadi, shu bilan birga, moddiy dunyo obyektlari xossalarining
miqdoriy ifodalanishiga imkon beruvchi o ziga
ʻ xos qonun va kridalarni belgilaydi.
O lchashlarning umumiy nazariyasi va natijalari
ʻ (nazariy Metrologiya) ning
haqqoniyligini baholash uzluksiz rivojlanmoqda; unga o lchash
ʻ jarayonlari va bu
jarayonlarning elementlari: o lchanayotgan
ʻ
6

kattaliklar, ularning birliklari, o lchash vositalari va usullari, o lchash sharoitlari,ʻ ʻ
o lchash natijalarini tahlil qilish va o rganish natijasida olingan ma lumotlar va
ʻ ʻ ʼ
umumlashmalar kiradi.
Metrologiyada o lchanadigan
ʻ kattalik obyekt (tizim, jarayon) ning xususiyati
sifatida izohlanadi. U sifat jihatidan ajratilishi va miqdoriy aniqlanishi mumkin,
ya ni xususiyat sifatida kator obyektlar uchun umumiy va u bir obyekt
ʼ uchun
boshkasiga Karaganda ma lum
ʼ son marta katta yoki kichik bo lishi ʻ mumkin. Massa,
uzunlik, massa, zichlik, temperatura, kuch va boshqa (obyektning fizik
xususiyatlarini aks ettiruvchi kattaliklar). Har bir obyekt yetarlicha aniqlikdagi
xususiyatlarga — uzunlik, massa, zichlik va boshqa ga ega; obyekt uchun kattalik
tushunchasi aniq bo ladi (massa, stolning uzunligi, tarozi
ʻ toshining massasi,
suyuklikning zichligi va boshqalar). Faqat aniq kattaliklarni o lchash
ʻ mumkin.
Katallikka obyektiv (miqdoriy) baho berish uchun shu kattalikning birligini (ayrim
kattaliklar uchun — shkalani) tanlab olish kerak. Kattalik birligi — sonli qiymati
keli-shuv bo yicha
ʻ birga teng qilib qabul qilingan (aniq) kattalik. Har xil o lchamli ʻ
(massa, temperatura shkalasi, Brinel bo yicha
ʻ qattiqlik shkalasi) bir nomdagi
kattaliklar qiymatlarining ketma-ketligi kattalik shkalasi deb ataladi. Fanning
rivojlanishi bilan ayrim birliklar va ularning kattaliklarini tasodifiy tanlashdan
birliklar tizimlarini tuzishga o tildi.
ʻ
Metrologiyada fizik kattaliklar va kattaliklar birliklari tizimlarini tuzish prin-siplari
o rtasidagi aloqalar, shuningdek, anik, birliklar tizimining nazariy
ʻ tomonlari
ko riladi. Hozirgi vaqtda yuzdan ortiq davlat rasman qabul qilgan
ʻ Xalqaro birliklar
tizimi SI keng qo llaniladi. Nazariy Metrologiya o lchashlar
ʻ ʻ anikligi (o lchashlar ʻ
xatoligi) ni va noaniqligini baholash usullariga bag ishlangan. Bunda ehtimollik
ʻ
nazariyasi va matematik statistika, shuningdek, matematikaning boshqa
bo limlaridan keng foydalaniladi. O lchashlarning bir
ʻ ʻ xilligiga erishish uchun
qo llaniladigan
ʻ barcha o lchash ʻ vositalari to g ri ʻ ʻ darajalanishi va ularni davriy
qiyoslash yoki kalibrlashdan o tkazish
ʻ lozim. Buning uchun kattaliklar
birliklarining etalonlari — o lchash
ʻ vositalari, kattaliklar birliklarini asliday
qaytarish va ularning o lchamlarini
ʻ boshqa o lchash ʻ vositalariga o tkazish uchun ʻ
7

mo ljallangan barqarorligi yuqori va aniq maxsusʻ texnik vositalar qo llanilgan. ʻ
Metrologiya etalonlar yordamida kattaliklar birliklarini qayta tiklash usullarini va
ularning aniqligini oshirish yo llarini,
ʻ shuningdek, birliklar o lchamlarini ʻ o tkazish ʻ
usullari (qiyoslash uchullari) ni ham o rganadi. Qonunlashtiruvchi Metrologiya —
ʻ
davlat tomonidan aniq belgilanishi va tekshirilishi talab qilinadigan, o lchashlar
ʻ va
o lchash
ʻ vositalarining bir xilligiga erishish bilan bog liq masalalarni ko radi. ʻ ʻ
Davlatlarda o lchashlar bir
ʻ xilligini talab etiladigan darajada ta minlash va saqlab ʼ
turish uchun Metrologiya bo yicha milliy idoralar tomonidan boshqariladigan
ʻ
metrologik xizmatlar tashkil etiladi.
8

O’lchash vositasini qiyoslash laboratoriyasida qo’yiladigan akkreditatlash talablari
va qiyoslash laboratoriyasini akkreditatlash tartibi. Metrologik xizmatlarga
qo’yiladigan talablar.
Yuridik shaxslarni metrologik xizmatlari Texnik jihatda tartibga solish agentligi
tomonidan tasdiqlangan qoidalarga muvofiq akkreditatlanadi. Akkreditatlash ishlari
Texnik jihatda tartibga solish agentligining akkreditasiya ishlari tomonidan olib
boriladi. Akkreditasiya attestati 5 yil muddatga beriladi. Akkreditasiya laboratoriya
va boshqa yuridik shaxslarga akkreditatlash diorasini belgilaydi.
Metrologik xizmat (qiyoslash laboratoriyasi) strukturaga sifatni ta’minlash tizimiga,
ishchi hodimlarga, kerakli ishchi etalonlarga, xonalarga va qiyoslashni ta’minlab
beruvchi sharoitlarga ega bo’lishi kerak.
Sifatni ta’minlash tizimi qiyoslash laboratoriyasi tomonidan bajarilgan ishlarni
hajmiga mos bo’lishi kerak.
Kalibirlash sifati ishlariga metrologik xizmatni rahbar bosh metrolog javob beradi.
Laboratoriyani sifat bo’yicha yo’riqnomasi quyidagi ma’lumotlarni o’z ichiga
olishi kerak:
1. Laboratoriyani strukturasi;
2. Sifat bo’yicha siyosati;
3. Faoliyat ko’rsatish ob’ektini tasnifi;
4. Ichki tekshirishlarni olib borish proseduralari;
5. Laboratoriyani etalonlar bilan va boshqa na’munaviy qiyoslash asboblari
bilan ta’minlanganligi haqida ma’lumotlar;
6. Ishchilar haqida ma’lumotlar;
7. Lavozim instruksiyalari;
8. Ishlarni bajarish bo’yicha yo’riqnomalar;
9. Ishchi xonalarni holati haqida ma’lumot;
10. Qo’llaniladigan me’yoriy hujjatlar haqida ma’lumotlar.
Kalibirlash laboratoriyasi akkreditasiya doirasi bilan belgilangan
9

etalonlar va na’munaviy qiyoslash vositalariga ega bo’lishi kerak.
O’lchash vositalari kalibirlash uchun texnikaviy xizmat grafiklari ishlab chiqilishi va
tasdiqlanishi kerak.
Har bir etalon korxonaning metrologiya xizmatida qayd qilinishi kerak.
Qayd qiluvchi hujjatga quyidagi ma’lumotlar kiradi.
1. Etalon nomi;
2. Ishlab chiqaruvchi korxona markasi yoki turi zavod nomeri;
3. Metrologik harakteristikalar;
4.Ishlab chiqilgan sanasi va ekspluatasiyaga kiritilgan sana;
5. Ta’mirlash haqida texnikaviy xizmat haqida ma’lumotlar;
4. Qiyoslash haqida ma’lumotlar qiyoslashlararo intervali.
Xodimlarga talablar
Ishchi xodimlar ma’lum kasbiy tayyorgarlikga va tajribaga ega bo’lishi kerak. Har
bitta xodimga bajaradigan ishiga qarab, ma’lumot darajasiga kasbiy
tayyorgarligiga texnikaviy bilimlarga va qiyoslash ishlari bo’yicha tajribasiga
ta’lablar o’rnatilishi kerak. O’lchash vositalari kalibirlash ishlarini bajaruvchi
xodimlar qiyoslovchi sifatida attestatlangan bo’lishi shart.
10

Labaratoriya xonalariga talablar
Labaratoriya xonalariga ularni maydoni bo’yicha va sharoitlari bo’yicha me’yoriy
hujjatlarda belgilangan ta’lablar o’rnatiladi. Talablar xonani temperaturasiga,
namligiga, havo tozaligiga, yorug’ligiga, shovqin va
11

vibrasiyadan izolyasiyasiga, elektromagnit va to’lqinlardan
himoyalanganligiga o’rnatiladi. Bundan tashqari me’yoriy hujjatlarda xonalarni
suv, havo, elektro energiya, issiq havo, xladogen bilan ta’minlanganligiga talablar
o’rnatiladi. O’lchash vositalari kalibirlash laboratoriyalariga begonalarga kirish
man etiladi.
Me’yoriy hujjatlarga qo’yiladigan ta’lablar
Laboratoriyada quyidagi hujjatlar mavjud bo’lishi shart; Akkreditasiya doirasi bilan
belgilangan o’lchov vositalarini qiyoslash metodikasiga hujjatlari.
Etalonlarni va na’munaviy hujjatlarni ishchi holatda saqlash uchun
12

reglamentlangan hujjatlar (pasportlar, qiyoslash grafiglari).
Jismoniy va yuridik shaxslarni o’lchov vositalarini ishlab chiqish, ta’mirlash, sotish
va ijaraga berish bo’yicha lisenziyalash.
Qiyoslash va kalibrlash kleymalarining qo'llanilishi
3.1. Qiyoslash va kalibrlash kleymasi faqat qiyoslovchi sifatida attestatlangan
shaxsgina qo'llashi mumkin.
3.2. Qiyoslash va kalibrlash kleymasining izi o'lchash vositasiga bosiladi hamda
o'lchash vositasini qiyoslash va kalibrlash bo'yicha belgilangan me'yoriy hujjatlarning
talablariga muvofiq ekspluatatsion hujjatga kiritiladi.
Kalibrlash kleymasi ottiskasi O'z DST 8.018-97 standartining 5.5.2 bo'yicha
qo'yilgan shart asosida o'lchash vositasiga bosiladi.
3.3. Har bir qiyoslovchi rahbarning buyrug'i yoki ko'rsatmasi bilan individual belgiga
ega qiyoslovchi shaxsiy qiyoslash kleymasini oladi. Bu kleymaning boshqa
shaxslarga berilishi qatiy taqiqlanadi.
3.4. Kalibrlash kleymalarini shaxslarga berish tartibi metrologik xitmat idoralari
tomonidan ishlab chiqiladi va yuridik shaxslar tomonidan tasdiqlanadi.

13

O’lchash vositalari kalibirlash laboratoriyalarini akkreditatlash tartibi
Laboratoriyani akkreditatlash quyidagi bosqichlardan iborat:
1. Akkreditasiya meriallarini davlat metrologiya xizmatini davlat akkreditasiya
organlariga yuborish.
2. Davlat metrologiya xizmatini akkreditatlash organini qiyoslash
laboratoriyasini akkreditasiya imkoniyati borligi yoki yo’qligi haqida xulosa
chiqaradi.
3. Texnik jihatdan tartibga solish agentligiga akkreditatlash haqida buyurtma
taqdim etiladi.
4. O’lchash vositalari kalibirlash laboratoriyasi tomonidan topshirilgan hujjatlar
ekspertizadan o’tadi, akkreditasiya organi qiyoslash laboratoriyasini tekshirish
bo’yicha komissiya tarkibini tekshirish bo’yicha tasdiqlaydi.
5. Komissiya tekshirish aktini tuzadi va bu hujjat akkreditasiya organi
tomonidan tekshiriladi.
6. Materiallarni metrologiya va o’lchash texnikasi bo’yicha ilmiy texnikaviy
komissiyaga tekshirishga taqdim etiladi.
7. Agar tekshiruv natijalari ijobiy bo’lsa akkreditasiya attestati shakllanadi, qayd
qilinadi va topshiriladi.
O’lchash vositalari kalibirlash laboratoriyasi akkreditasiya bo’linmasi organiga
buyurtma beradi.
1. 3. Kalibrlash to g risida sertifikatlar – alohida talablarʼ ʼ
Kalibrlash to g risida sertifikat yoki kalibrlash to g risida ma lumotlarni o z ichiga
ʼ ʼ ʼ ʼ ʼ ʼ
olgan belgi kalibrlash intervali bo yicha tavsi-yalarni o z ichiga olmasligi kerak,
ʼ ʼ
mijoz bilan oldindan kelishilgan ho-latlar bundan mustasno.
Namuna olish to g risida hisobotga qo yiladigan mahsus talablar
ʼ ʼ ʼ
Namuna olish bosqichi uchun laboratoriya javobgar bo lgan hollarda va sinov
ʼ
natijalarini talqin qilish uchun zarur bo lganda talablarga qo shimcha ravishda,
ʼ ʼ
hisobotlar quyidagilarni o z ichiga olishi zarur:
ʼ
a) namuna olingan sana;
14

b) namuna olingan ob ekt yoki materialning noyob indentifikatsi-yasi (shuʼ
jumladan, vaziyatga qarab, ishlab chiqaruvchining nomi, modelь va qo llash sohasi
ʼ
va seriya raqami);
c) namuna olingan joy, shu jumladan har qanday sxemalar, es-kizlar yoki
fotosuratlar;
d) namuna olish rejasi va usuliga havolalar;
e) namuna olinayotganda atrof muhitdagi har qanday sharoit to g risidagi sinash
ʼ ʼ
natijalarni talqin qilishga ta sir qiladigan ma lumotlar;
ʼ ʼ
f) keyingi o lchash yoki kalibrlash uchun o lchash noaniqligini baholashga zarur
ʼ ʼ
ma lumotlar.
ʼ
Muvofiqlik to g risida bayonotni rasmiylashtirish
ʼ ʼ
Spetsifikatsiya yoki standartga muvofiqlik to g risida bayonot taqdim etilayotganda,
ʼ ʼ
laboratoriya qaror qabul qilish qoidasi va uni qo llash bilan bog liq risk darajasini
ʼ ʼ
(masalan, yolg on qabul qilish yoki yolg on og ish va statistik gipotezalar) hisobga
ʼ ʼ ʼ
olgan holda, foydala-nilgan qaror qabul qilish qoidasini hujjatlashtirishi lozim.
Qaror qabul qilish qoidasi buyurtmachi tomonidan yoki normativ hujjatlar bilan
belgilanadigan bo lsa, risk darajasini hisobga olishga hojat yo q.
ʼ ʼ
Muvofiqlik to g risida xulosani o z ichiga olgan hisobotda quyidagilar aniq ravshan
ʼ ʼ ʼ
ko rsatilishi kerak:
ʼ
a) bu xulosa qanday natijalarga taalluqli;
b) qaysi spetsifikatsiya, standart yoki ularning alohida qismlari-ga muvofiq yoki
nomuvofiq;
c) foydalanilgan qaror qabul qilish qoidasi (agar u tegishli spetsifikatsiya yoki
standartdan o rin olmagan bo lsa).
ʼ ʼ
Hisobotdagi fikrlar va talqinlar
Fikrlar va talqinlarni ifadalashda laboratoriya fikr bil-dirish va talqin qilish vakolatiga
ega xodimlargina tegishli bayonot qilishini kafolatlashi shart. Laboratoriya fikrlar va
talqinlarni ifodalash uchun asos bo lgan narsalarni hujjatlashtirishi shart.
ʼ
15

Hisobotlarga kiritilgan fikrlar va talqinlar sinash yoki kalibrlash ob ekti uchunʼ
olingan natijalarga asoslanishi shart va bu yaqqol ko rsatib o tilishi kerak.
ʼ ʼ
Fikrlar va talqinlar buyurtmachi bilan bevosita muloqotda ma lum qilinganda, bunday
ʼ
muloqot yozuvlari saqlab qo yilishi shart.
ʼ
Hisobotlarga kiritilgan o zgartirishlar
ʼ
Аgar chiqarilgan hisobotni o zgartirish, to ldirish yoki takror chiqarish talab etilsa,
ʼ ʼ
axborotdagi barcha o zgartirishlar aniq belgilanishi shart.
ʼ
Hisobot chiqarilganidan keyin unga kiritilgan o zgarishlar faqat qo shimcha hujjat
ʼ ʼ
yoki “Hisobotga o zgartirish, seriya raqami .... [yoki biror boshqa indikator]”singari
ʼ
iborani yoki shunga o xshash iborani o z ichiga olgan ma lumot uzatish shaklida
ʼ ʼ ʼ
bo lishi kerak.
ʼ
Bunday o zgartirishlar mazkur hujjatning barcha talablariga javob berishi shart.
ʼ
Аgar butunlay yangi hisobot chiqarish zarur bo lsa, u noyob tarzda identifikatsiya
ʼ
qilingan va qaysi dastlabki hujjat o rniga qabul qilingan bo lsa, o sha hujjatga
ʼ ʼ ʼ
havolani o z ichiga olgan bo lishi kerak.
ʼ ʼ
Shikoyatlar (da volar)
ʼ
Laboratoriya shikoyatlar (da volar) bo yicha ularni qabul qilish, ko rib chiqish va
ʼ ʼ ʼ
qaror qabul qilish bo yicha hujjatlashtirilgan taomillarga ega bo lishi kerak.
ʼ ʼ
Da volar bilan ishlash tartibi bilan har qanday manfaatdor taraf tanishib chiqa olishi
ʼ
kerak. Da voni olganidan so ng, laboratoriya da vo laboratoriya javobgar bo lgan
ʼ ʼ ʼ ʼ
ishlar bilan bog liqmi, yo qmi, tasdiqlashi, agar bog liq bo lsa, da vo yuzasidan
ʼ ʼ ʼ ʼ ʼ
choralar ko rishi lozim. Laboratoriya da vo bilan ishlash jarayonining barcha
ʼ ʼ
darajalarida qabul qilingan qarorlar uchun javob berishi shart.
Shikoyatlarni (da volarni) ko rib chiqish taomili eng kamida quyidagi elementlar va
ʼ ʼ
usullarni o z ichiga olishi shart:
ʼ
a) shikoyatni (da voni) qabul qilib olish, tekshirish, o rganish va da vo yuzasidan
ʼ ʼ ʼ
qanday choralar ko rilishi to g risida qaror qabul qilish jarayonini, ;
ʼ ʼ ʼ
b) shikoyatlar (da volar)ni kuzatib borish va qayd qilish, shu jumladan ularni hal
ʼ
qilish yuzasidan ko rilgan choralar;
ʼ
c) zarur choralar ko rilganini kafolatlash.
ʼ
16

Shikoyat (da vo) kelib tushgan olgan laboratoriya unitekshirish uchun zarur barchaʼ
ma lumotlar to planishi va tasdiqlanishi uchun javobgar hisoblanadi.
ʼ ʼ
Mumkin bo lgan barcha holatlarda laboratoriya olingan shikoyatlarni (da volarni)
ʼ ʼ
tasdiqlashi va da voni ko rib chiqish borishi va natijalari to g risida shikoyatchiga
ʼ ʼ ʼ ʼ
ma lum qilishi shart.
ʼ
Shikoyatchiga ma lum qilinishi lozim bo lgan natijalar shikoyatga (da voga) sabab
ʼ ʼ ʼ
bo lgan laboratoriya faoliyatida ishtirok etmagan shaxs(lar) tomonidan
ʼ
shakllantirilishi yoki tahlil qilinishi va tasdiqlanishi kerak.
Mumkin bo lgan barcha holatlarda laboratoriya shikoyatni ko rib chiqish
ʼ ʼ
yakunlanganligi to g risida shikoyatchiga rasman xabar berishi shart.
ʼ ʼ
Nomuvofiq ishlarni boshqarish
Аgar laboratoriya ishlarining biror qismi yoki shu ishlarning natijalari
laboratoriyaning o z taomillari yoki mijoz bilan kelishilgan talablarga mos bo lmasa
ʼ ʼ
(masalan, asbob-uskuna yoki atrof muhit sharoiti belgilangan chegaradan chiqsa,
monitoring natijalari belgilangan mezonlarga javob bermasa) bajarilishi kerak
bo lgan taomilga ega bo lishi kerak. Bu taomillar:
ʼ ʼ
a) nomuvofiq ishlarni boshqarish uchun javobgarlik va vakolatlar
belgilanganligini;
b) choralar (shu jumladan ishlarni to xtatish va takrorlar, shuningdek, zarur
ʼ
bo lsa, hisobot shakllantirishni to xtatish) laboratoriya tomonidan belgilangan risk
ʼ ʼ
darajasiga mosligini;
c) nomuvofiq ishning muhimligi baholanganligini, shu jumladan oldingi
natijalarga ta siri tahlil qilinganligini;
ʼ
d) nomuvofiq ishning maqbulligi maqbul emasligi to g risida qaror qabul
ʼ ʼ
qilinganligini;
e) zarurat bo lganda, mijoz xabardor qilingan va ish bekor qilinganligini;
ʼ
f) ishlarni davom ettirishga ruxsat berish uchun javobgarlik begilanganligini
kafolatlashi shart.
Laboratoriya 7.10.1-bandining b) – f) kichik bandlarida ko rsatilgan nomuvofiq ishlar
ʼ
va harakatlar bo yicha yozuvlarni saqlashi shart.
ʼ
17

Аgar baholash natijasida nomuvofiq ish takrorlanishi mumkinligi yoki laboratoriya
bajarayotgan operatsiyalar laboratoriyaning o z menejment tizimiga muvofiqligiʼ
borasida shubha borligi ma lum bo lsa, laboratoriya tuzatuvchi harakatlarni bajarishi
ʼ ʼ
shart.
Buyurtmaga quyidagi hujjatlar ilova qilinadi.
1. Sifat bo’yicha rahbariy hujjat.
2. Qiyoslash huquqiga ega bo’lishi uchun texnikaviy iqtisodiy asos.
3. Laboratoriya joylashgan hududidagi davlat moliya xizmatining hulosasi.
Buyurtma akkreditasiya organiga qabul qilingandan keyin akkreditasiya organi 1
oy davomida topshirilgan hujjatlarni ekspertizadan o’tkazadi.
Ekspertiza natijalari ijobiy bo’lsa akkreditasiya organi Texnik jihatdan tartibga
solish agentligi bilan birgalikda tekshiruv komissiyasini tashkil qiladi. Kamissiya
tarkibiga Texnik jihatdan tartibga solish agentligi mutaxassislari korxona vakillari
va shu sohani chuqur biluvchi mutahasislar kiritiladi.
Tekshiruv natijalari bo’yicha komissiya akt tuzadi va bu aktni boshqa hujjatlar bilan
birgalikda Texnik jihatdan tartibga soliah agentligi akkreditatlash organiga
yuboradi. Akkreditatlash organi 15 kun davomida kerakli hujjatlar tayyorlaydi va
ularni Texnik jihatdan tartibga solish agentligi mutaxassislari rahbariyatiga
yuboradi.
Akkreditatlash natijasi ijobiy bo’lsa qiyoslash laboratoriyasiga akkreditatlash
doirasi belgilanadi va akkreditatlash attestasiyasi beriladi.
Kalibirlash laboratoriyasi Texnik jihatdan tartibga solish tomonidan qayd qilinadi
va qiyoslash laboratoriyasi tamg’asiga shifr beriladi va shu asosda qiyoslash
laboratoriyasi faoliyat ko’rsatishga ruhsat beriladi.
Akkreditatlash attestati 5 yil muddatga beriladi. Ba’zi hollarda qiyoslash
laboratoriyasini faoliyati haqida shikoyatlar tushsa qayta akkreditatlash 5 yil ichida
o’tkaziladi. Shu muddat tugamasdan qaytadan akkreditatlash o’tkaziladi. Bu
18

holda akkreditasiya inspeksiyasi nazorat shaklida o’tkazadi.
II-BOB. Korxona metrologiya xizmati faoliyatini tekshirish
(Inspeksiya)
2.1 Inspeksiya nazorati
Inspeksiya nazorati akkreditasiyadan keyingi shartnoma asosida 2-ilovada
keltirilgan sxemaga muvofiq joyning o’ziga borib amalga oshiriladi.
Birinchi inspeksiya nazorati akkreditasiya sanasidan keyin o’n ikki oydan
kechikmay o’tkaziladi. Keyingi inspeksiya nazorati xar yili Markaz raxbari
tomonidan tasdiqlanadigan inspeksiya reja–jadvaliga muvofiq davriy, biroq avvalgi
inspeksiya nazorati o’tkazilagn vaqtdan boshlab yigirma to’rt oydan kechikmay
(maxsulotni sertifikatlash organlari uchun -o’n ikki oydan kechikmay) o’tkaziladi.
Yigirma to’rt oy davriylik muddati quyidagi shartlar bajarilsa belgilanadi:
– joyning o’zida avvalgi baxolash o’tkazilganda nomuvofiqliklar bo’lmagan bo’lsa;
– akkreditasiya obyekti faoliyati bo’yicha shikoyatlar bo’lmagan bo’lsa;
– akkreditasiya obyekti faoliyati bo’yicha o’tkazilgan monitoring ijobiy natijalar
bergan bo’lsa.
Akkreditasiya obyekti faoliyati bo’yicha rejadan tashqari inspeksiya nazorati
akkreditasiya talablari va shartlari, shu jumldan akkreditasiya belgisidan
foydalanish buzilganligi tug’risida hujjatlar bilan tasdiqlangan yozma murojaat
markazga tushgan taqdirda o’tkaziladi.
Inspeksiya nazoratini o’tkazish tartibi 13-17, 19-bandlariga muvofiq amalga
oshiriladi.
Inspeksiya nazorati davomida Markaz muvofiqlikni baholash organlari va
metrologiya xizmatlari tomonidan akkreditasiya belgisini yoki akkreditasiyaga
matnli havolalar qo’llanilishining to’g’riligini ham o’rganadi. Muvofiqlikni
baholash organlari va metrlogiya xizmatlari xizmatlari tomonidan ISO/IEC17011
xalqaro standarti talablari talablariga muvofiq belgilanadi.
19

Baholash guruxi uch ish kuni mobaynida Markazga o’tkazilgan inspeksiya nazorati
to’g’risida hisobot taqdim etishi kerak. Markaz o’tkazilgan inspeksiya nazorati
to’g’risidagi xisobotni qabul qilgandan keyin besh ish kuni mobaynida uning
akkreditasiya komissiya majlisida ko’rib chiqilishini ta ь minlaydi.
Akkreditasiya komissiyasi:
– akkreditasiya to’g’risidagi guvohnomaning amal qilishini tasdiqlash;
– akkreditasiya to’g’risidagi guvohnomaning amal qilishini to’xtatib turish;
– akkreditasiya to’g’risidagi guvohnomaning amal qilishini tugatish;
– komissiya a ь zolarining katta qismi baxolash guruxi xisobotiga qo’shilmagan
taqdirda, akkreditasiya obyekti akkreditasiya talablari va shartlariga muvofiqligini
xaq olmasdan qo’shimcha baxolashni o’tkazish to’g’risida qaror qabul qiladi.
Akkreditasiya komissiyasi qarori u qabul qilingandan keyin akkreditasiya obyektiga
bir ish kunidan kechiktirmay yetkaziladi.
Akkreditasiya to’g’risidagi guvoxnomaning amal qilishini to’xtatib turish yoki
tugatish 42-52 bandlarda belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Akkreditasiya to’g’risidagi guvoxnomaning amal qilishini to’xtatib turish yoki
tugatish to’g’risidagi qarori yuzasidan Markaz xuzuridagi appelyasiya
komissiyasiga yoki sud tartibida shikoyat qilish mumkin.
20

Akkreditasiya to’g’risidagi guvoxnomaning amal qilishini to’xtatib
turish (tiklash)
Akkreditasiya to’g’risidagi guvoxnomaning amal qilishi quyidagi xolatlarda
to’xtatib turilishi mumkin:
– akkreditasiya ob’yekti akkreditasiya to’g’risidagi guvoxnomaning amal
qilishini to’xtatib turish to’g’risida ariza bilan murojaat kilinganida;
– akkreditasiya talablari va shartlari buzilishi aniqlanganda;
– akkreditasiya ob’yekti tomonidan akkreditasiyadan keyingi
shartnoma qoidalariga rioya etilmaganda;
– Akkreditasiya to’g’risidagi guvoxnomaning amal qilishini to’xtatib
turish 47 – bandning uchinchi va to’rtinchi xatboshilarida nazarda tutilgan xollarda
markaz tomonidan akkreditasiya komissiyasi qaroriga ko’ra, uch oydan
oshmaydigan muddatga amalga oshiriladi.
– Akkreditasiya to’g’risidagi guvohnomaning amal qilishi akkreditasiya
kommisiyasining qabul kilgan qarori to’g’risida ma’lumot markazining veb saytida
joylashtirilgan sanadan boshlab to’xtatib turiladi.
– Akkreditasiya obyekti akkreditasiya to’g’risidagi guvohnomani amal
21

qilish tiklangunga qadar muvofiqlikni baholash faoliyatini to’xtatib turishi shart.
Akkreditasiya obyekti nomuvofiqliklarni bartaraf etish bo’yicha xarakatlar rejasini
ishlab chiqadi va Markazga taqdim etadi. Bunda nomuvofiqlikdarni bartaraf etish
muddati akkreditasiya komissiyasining qaroriga asosan markaz tomonidan
belgilangan muddatdan oshmasligi kerak.
– Akkreditasiya obyekti tomonidan harakatlar rejasini bajarish
to’g’risidagi ma ь lumot va nomuvofiqliklar bartaraf etilganligini tasdiqlovchi
xujjatlar belgilangan muddatda taqdim etilmasa, baholash guruxi raxbari Markazga
akkreditasiya to’g’risidagi guvohnomani amal qilishini tugatish kerakligi to’g’risida
raport taqdim etadi.
– Nomuvofiqliklarni bartaraf etilganligini o’rganish 23 va 24 –
bandlarga muvofiq amalga oshiriladi. Markaz baholash guruxi tomonidan yakuniy
hisobot taqdim etilganidan so’ng besh ish kuni mobaynida tegishli qaror qabul qilish
uchun akkreditasiya komissiyasining majlisida uning ko’rib chiqilishini ta ь minlaydi
– Akkreditasiya komissiyasining u qabul qilingan kundan etiboran uch
ish kunidan kechikmay Markaz tomonidan akkreditasiya ob’yektiga yetkaziladi.
– Akkreditasiya to’g’risidagi guvohnomaning amal qilishini to’xtatib
turish va tiklash to’g’risidagi ma ь lumotlar akkreditasiya soxasidagi tegishli davlat
reyestrlariga kiritilishi va markazning veb saytida joylashtirilishi lozim.
Akkreditasiya to’g’risidagi guvoxnomaning amal qilishini tugatish
Akkreditasiya to’g’risidagi guvoxnomaning amal qilishi quyidagi xollarda
tugatilishi mumkin:
– akkreditasiya ob’yekti akkreditasiya to’g’risidagi guvohnomaning
amal qilishini tugatish to’g’risida ariza bilan murojaat qilsa;
– yuridik shaxs tugatilsa;
– akkreditasiya ob ’ yekti tomonidan guvohnoma amal qilishining
to ’ xtatib turilishiga sabab bo ’ lgan holatlar markaz tomonidan belgilangan muddatda
bartaraf etilmasa ;
22

– akkreditasiya sohasi buzilsa;
– guvohnoma soxta hujjatlar va ma’lumotlardan foydalangan holda
olinganligi aniqlangan bo’lsa;
– akkreditasiya to’g’risidagi guvohnomaning amal qilishi akkreditasiya
komissiyasi qaroriga ko’ra Markaz tomonidan tugatiladi.
– akkreditasiya to’g’risidagi guvohnomaning amal qilishini tugatish
to’g’risidagi ma’lumot qaror qabul qilingan kundan boshlab bir ish kunidan
kechikmay Markazning rasmiy veb-saytida joylashtiriladi va akkreditasiya
ob’yektiga yozma ravishda habar yuboriladi;
– akkreditasiya to’g’risidagi guvohnomaning amal qilishi
akkreditasiya komissiyasining qabul qilgan qarori to’g’risida ma’lumot
Markazining veb–saytida joylashtirilgan sanadan boshlab tugatiladi.
55- bandning turtinchi, oltinchi xatboshilariga muvofiq akkreditasiya
to’g’risidagi guvoxnomaning amal qilishi tugutilganidan keyin akkreditasiya uchun
takroriy ariza kamida olti oydan keyin berilishi mumkin.
Akkreditasiya to’g’risidagi guvohnomaning amal qilishini tugatish to’g’risidagi
ma’lumotlar akkreditasiya sohasidagi tegishli davlat reyestrlariga kiritilishi lozim.
2.1 Akkreditasiyani o’tkazish sxemasi.
1-ilova
Akkreditasiyani o’tkazish sxemasi
Bosqich-
lar Sub’yektlar Tadbirlar Bajarish
muddati
1-bosqich Akkreditasiya
olishga
talabgorlik
qiluvchi Akkreditasiya olish uchun zarur
bo’lgantegishli hujjatlarni
tayyorlaydi.
Zarur hujjatlar ilova qilingan
buyurtmanomani bevosita Ariza
beruvchining
23

yuridik shaxs -
Ariza beruvchi olinganligi to’g’risida
bildirishnoma olingan holda
pochta aloqasi vositalari orqali
yoki elektron shaklda
"Akkreditasiya markazi"
DUKga taqdim etadi. xohishiga ko’ra
"Akkreditasiya
markazi" DUK 1. Taqdim etilgan xujjatlar va
maьlumotlarning to’liqligi
yuzasidan buyurtmanomani
o’rganadi:
a) ijobiy natija bo’lganda
akkreditasiya bo’yicha
xizmatlar ko’rsatish
to’g’risida shartnoma
tayyorlanadi;
b) xujjatlar to’liq bo’lmagan
taqdirda xujjatlarni
qaytaradi. a) 3 ish kuni
mobaynida
b) 1 ish kuni
mobaynida
2. Markaz xizmatlariga xaq
to’langandan keyin taqdim 15 ish kuni
mobaynida
24

2-bosqich etilgan xujjatlarni
easpertizadan o’tkazadi.
3. Ekspertizaning natijalari
bo’yicha kamchiliklar
aniqlangan taqdirda, joyning
o’zida baxolash o’tkazishdan
avval markaz bu xaqda
akkreditasiya obyektini ularni
bartaraf etish uchun xabardor
qiladi. 3 ish kuni
mobaynida
4. Taqdim etilgan
xujjatlarni ekspertizadan
o’tkazish tugallangandan keyin
baxolovchi guruxni tuzadi.
5. Joyning o’zida baxolash
uchun shart-sharoitlar
taьminlanmagn taqdirda,
Markaz baholash ishini
to’xtatib turadi. 4-5. Bir
oygacha
(akkreditasiya
obyekti tayyorligi
natijalari
bo’yicha)
Baholash
guruxi 6. Joyning o’zida baxolaydi
va natijalar bo’yicha baxolash
to’g’risidagi xisobotni
rasmiylashtiradi.
7. Ijobiy xisobot
rasmiylashtirilgan taqdirda u
akkreditasiya komissiyasining
majlisida ko’rib chiqish uchun
Markazga beriladi. 10 ish kuni
mobaynida
3 ish kuni
mobaynida
25

Akkreditasiya
obyekti 1. Baxolash guruxi
tomonidan baxolash
to’g’risidagi xisobotni
rasmiylashtirishda
akkreditasiya obyektining
belgilangan talablariga
muvofiqlikni bartaraf etish va
uni bajarish to’g’risidagi
xisobot bo’yicha xarakatlar
rejasini ishlab chiqadi va
Markazga taqdim etadi. Ikki oy
mobaynida
(akkreditasiya
obyektining
hoxishiga ko’ra)
26

3-bosqich
Akkreditasiya
markazi 2. Xarakatlar rejasi
bajarilganligi to’g’risidagi
axborot va nomuvofiqliklarni
bartaraf etish bo’yicha
tasdiqlovchi xujjatlar olingan
paytdan boshlab baxolash
guruxiga akkreditasiya obyekti
tomonidan nomuvofiqliklar
bartaraf etilishi xolatini
o’rganish uchun vakolat beradi. 5 ish kuni
mobaynida
3. Amalga oshirilgan
xarakatlarning natijalarini
o’rganishni taьminlaydi. 5 ish kuni
mobaynida
4. O’rganish natijalari bo’yicha
baxolash to’g’risidagi yakuniy
xisobotni rasmiylashtiradi va
uni akkreditasiya
komissiyasining majlisida
ko’rib chiqish uchun
Markazga taqdim etadi. 3 ish kuni
mobaynida
4-bosqich Akkreditasiya
markazi 1. Akkreditasiya
komissiyasining majlisida
baxolash natijalri kuo’rib
chiqilishini taьminlaydi. 5 ish kuni
mobaynida
Akkreditasiya
markazi 2. Akkreditasiya
komissiyayasi tomonidan
ijobiy qaror fabul qilingan
taqdirda Markaz bilan
akkreditasiya obyekti
o’rtasilagi akkreditasiyadan 3 ish kuni
mobaynida
27

keyingi shartnoma tuziladi va
akkreditasiya to’g’risida
guvoxnoma beriladi.
Akkreditasiya
markazi 3. Akkreditasiya
komissiyasi tomonidan salbiy
qaror qabul qilingan taqdirda
akkreditasiya obyektiga
akkreditasiya qilish rad 3 ish kuni
mobaynida
28

etilganligi to’g’risida yozma
bildirishnoma yuboriladi.
2-ilova
Inspeksiya nazoratini o’tkazish sxemasi
Bosqichlar Subyektlar Tadbirlar Bajarish
muddatlari
1-bosqich Akkreditasiya
markazi Inspeksiya nazorati
o’tkazishning reja-jadvali
asosida:
Baxolash guruxi tarkibini va
inspeksiya nazoratini o’tkazish
muddatlarini ko’rsatgan xolda
buyruq tuzadi;
inspeksiya nazoratini o’tkazish
rejasini tasdiqlaydi Reja-jadvalga
muvofiq
2-bosqich Baholash
guruxi 1. Joyning o’zida baxolaydi va
natijalar bo’yicha baxolash
to’g’risidagi xisobotni
rasmiylashtiradi.
2. Xisobotni akkreditasiya
komissiyasi majlisida ko’rib
chiqish uchun Markazga beradi. 1. 10 ish kuni
mobaynida
2. 3 ish kuni
mobaynida
29

3-bosqich Akkreditasiya
markazi 1. Tegishli qaror qabul qilish
uchun baxolash natijalari
akkreditasiya komissiyasining
majlisida ko’rib chiqilishini
taьminlaydi.
2. Akkreditasiya
komissiyasining qarori
akkreditasiya obyektiga
yetkaziladi. 1. 5 ish kuni
mobaynida
2. 1 ish
kuni
mobaynida
30

III. Yuridik shaxslarning metrologik xizmatlarini
akkreditlash
Akkreditatsiya talablari va shartlari
2019-yil 24-apreldagi Vazirlar Maxkamasining 349-sonli qarori. Quyidagilar
akkreditatsiyaning umumiy talablari va shartlari xisoblanadi:
– akkreditatsiya uchun ariza beruvchilarning vakolati va baholashga
qo yilgan talablarni tartibga soluvchi normativ xuquqiyʻ xujjatlarga, shuningdek
texnik jihatdan tartibga solish soxasidagi xujjatlarga majburiy rioya qilish;
– akkreditatsiya obyektlarini normal va samarali faoliyatini amalga
oshirish uchun zarur bo lgan mulk xuquqi yoki boshqa ashyoviy xuquq
ʻ asosida
taalluqli bo lgan bino va inshootlar texnik – texnologik hamda
ʻ o lchash vositalari ʻ
mavjudligi;
– joriy etilgan va amaldagi sifat menejmenti tizimini mavjudligi
xamda akkreditatsiya obyekti faoliyatida uning talablariga rioya etish;
– malakasi akkreditatsiya jarayonida Markaz tomonidan baxolanadigan
va akkreditatsiyaning ariza berilgan soxasida malakali xodimlarning mavjudligi,
ularning o zaro
ʻ almashinuvchanligini taminlash;
– akkreditatsiyaning ariza berilgan soxasiga muvofiq texnik jixatdan
tartibga solish soxasida normativ xujjatlarning mavjudligi;
– akkreditatsiya obyektlari tomonidan 9 - bobda ko rsatilgan
ʻ
majburiyatlarga o z
ʻ vaqtida rioya qilish;
Akkreditatsiya qilishda akkreditatsiya soxasidagi xalqaro qoidalar, akkreditatsiya
bo yicha
ʻ xalqaro forum talablari (IAF) va labaratoriyalar akkreditatsiyasi bo yicha ʻ
xalqaro tashkilot (ILAC) talablari xisobga olinadi.
Quyidagilar ariza beruvchini akkreditatsiyadan o tkazish uchun qo shimcha
ʻ ʻ shart
xisoblanadi:
31

– sertifikatlash organi yoki sertifikatlash bo yicha inspeksiya organi sifatidaʻ
akkreditatsiya obyektining ishlab, sotuvchilar, ijrochilar va istemolchilardan
mustaqilligi;
– baholanayotgan obyektning texnik jixatdan tartibga solish soxasidagi
normativ xujjatida belgilangan majburiy kursatkichlarning aksariyat qismi
aniqlashni taminlaydigan, belgilangan tartibda akkreditatsiyadan o tkazilgan
ʻ
o zsinov
ʻ labaratoriyasining mavjudligi;
– baholanayotgan obyektning majburiy ko rsatkichlarining yetishmayotgan
ʻ
qismi aniqlashni taminlovchi akkreditatsiyadan o tkazilgan
ʻ boshqa sinov
labaratoriyalari bilan xamkorlik to g risidagi
ʻ ʻ bitimlarning mavjudligi;
– yuklarni ortishdan oldin yoki tushirish vaqtidagi inspeksiyani o tkazish
ʻ
bo yicha inspeksiya organ sifatida akkreditatsiyaning ariza berilgan sohasida
ʻ
maxsulotning muvofiqligini baholash uchun tegishli texnika vositalari va asbob
uskunalar yoki labaratoriyaning mavjudligi;
– xizmatlar, menejment tizimlari, xodimlarni sertifikatlash organining
baholanayotgan tarafdan mustaqilligi;
– sinov, kalibrlash va tibbiyot labaratoriyalari (markazlar), metrologik
xizmatlar sifatida;
– texnik jixatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar talablariga
muvofiq bo lgan
ʻ ishlab chiqarish binolari va atrof muhit sharoitlarining mavjudligi;
– akkreditatsiyaning ariza berilgan sohasiga muvofiq sinovlar yoki o lchovlar
ʻ
o tkazilishini taminlaydigan sinov, o lchov vositalari, standart namunalar
ʻ ʻ va asbob
– uskunalarning mavjudligi.
Maxsulotlar, xizmatlar, menejment tizimlari, xodimlar sertifikatlash organi,
sertifikatlash bo yicha inspeksiya organi raxbari sifat bo yicha ekspert
ʻ ʻ auditor
sifatida attestatsiyadan o tkazilgan
ʻ bo lishi kerak. Bunda ekspert –auditor ʻ faqat bitta
muvofiqlikni baholash organiga rahbarlik qilishi mumkin.
Akkreditatsiyadan o tgan sinov, kalibrlash, tibbiyot labaratoriiyalari va
ʻ metrologik
xizmatlar amaldagi akkreditatsiya doirasiga muvofiq o zi
ʻ qo llayotgan sinov v ʻ
ao lchov vostilaridan, standart namunalardan va sinash
ʻ asbob uskunalaridan
32

foydalanish yoki ularni qo llashʻ xuquqlarining, akkreditatsiyadan o tishga ʻ talabgor
bo lgan
ʻ ariza beruvchilar foydasiga berilishiga yo l qo yilmaydi, O zbekiston ʻ ʻ ʻ
Respublikasi Prezidenti yoki Vazirlar Maxkamasi qarorlarida nazarda tutilgan
xollar bundan mustasno.
3.2 Akkreditatsiya o tkazish
ʻ tartibi.
Ariza beruvchilarni akkreditatsiyadan o tkazish
ʻ 1- ilovada keltirilgan sxemaga
muvofiq amalga oshiriladi.
Ariza beruvchi Markaz tomonidan belgilangan shakl bo yicha xujjatlar va
ʻ
malumotlarni ilova qilgan holda, yozma yoki elektron shaklda akkreditatsiya
qilishga buyurtma beradi.
Ariza beruvchilar buyurtmaga quyidagi xujjatlarni va malumotlarni ilova qiladi:
– Akkreditatsiya qilinishi so ralayotgan akkreditatsiya soxasini aniqlovchi
ʻ
muvofiqlikni baholash obyektlari yoki sinov usullari yoki o lchash
ʻ turlarining
ro yxati;
ʻ
– Sifat bo yicha qo llanma va sifat menejmenti tizimi tartib
ʻ ʻ –tamoyil
hujjatari;
– Maxsulot, xizmatlar, menejment tizimlari, xodimlarni sertifikatlash
organlari va inspeksiya organi uchun qo shimcha
ʻ ravishda xodimlar va sifat
bo yicha
ʻ ekspert–auditorlar tug risidagi ʻ malumotlar, sertifikatlashni o tkazish ʻ tartibi
to g risidagi
ʻ ʻ xujjat va inspeksiya organi tomonidan qo llaniladigan ʻ texnika
vositalari va asbob uskunalari tug risida
ʻ xujjat;
– Sinov, kalibrlash, tibbiyot labaratoriyalari, metrologiya xizmatlari
uchun qo shimcha
ʻ ravishda laboratoriya, xodimlar va ular tomonidan
qo llaniladigan sinov, o lchov vositalari hamda sinov uskunasi to g risidagi
ʻ ʻ ʻ ʻ
malumotlar.
Ariza beruvchidan nazarda tutilmagan hujjatlar va malumotlar taqdim etishini talab
qilishiga yo l
ʻ qo yilmaydi. ʻ
33

Ariza beruvchi o zʻ ixtiyoriga ko ra, ʻ akkreditatsiya obyektiga aloqador qo shimcha ʻ
hujjatlar va malumotlarni taqdim qilishi mumkin.
Markaz taqdim etilgan hujjatlar va malumotlarni to liqligi
ʻ yuzasidan buyurtmani
o raganadi. Buyurtmani o rganish ijobiy natija bersa
ʻ ʻ u ro yxatdan ʻ o tkaziladi ʻ va u
ikki ish kunidan kechikmay akkreditatsiya xizmatlarini ko rsatish
ʻ bo yicha ʻ
shartnoma tayyorlanadi va ariza beruvchiga yuboriladi. 8-bandda nazarda tutilgan
barcha hujjatlar va malumotlar taqdim etilmagan taqdirda, markaz bir ish kunidan
kechikmay ariza beruvchiga hujjatlarni puxta ishlab chiqish uchun qaytarish xaqida
xabar qiladi. Arizachi yuridik shaxs tomonidan to lov
ʻ to langach, ʻ Markaz taqdim
etilgan akkreditatsiya obyekti xujatlarini ekspertizadan o tkazadi. Ekspertiza
ʻ
natijalari bo yicha kamchiliklar aniqlangan
ʻ taqdirda, ularni bartaraf etish uchun
markaz joyida baxolash o tkazishga
ʻ qadar bu xaqida akkreditatsiya obyektini
xabardor qiladi. Ekspertizadan o tkazish
ʻ muddati o n ʻ besh ish kunidan oshmasligi
kerak.
Akkreditatsiya obyekti aniqlangan kamchiliklar tug risida
ʻ xabarni qabul qilgandan
so ng joyni o zida baholashni o tkazish uchun shartnoma imzolashni
ʻ ʻ ʻ va keyingi
akkreditatsiya jarayoni o tkazishni rad qilish xuquqiga ega va bu
ʻ xaqida Markazni
yozma xabardor qiladi.
Taqdim etilgan xujjatlarni ekspertizadan o tkazish tugallanganidan so ng va
ʻ ʻ
akkreditatsiya obyekti joyining o zida
ʻ baxolashni o tkazish ʻ tugallanganidan so ng ʻ
akkreditatsiya obyekti joyining o zida
ʻ baxolashni o tkazish ʻ uchun to lov ʻ to langach ʻ
Markaz uch ish kuni davomida milliy yoki xalqaro baxolovchilar va texnik
ekspertlardan iborat baxolash guruxini shakllantiradi. Baholash guruxi tarkibi va
baholash o tkaziladigan sana akkreditatsiya obyektining asoslangan
ʻ takliflarini
inobatga olgan xolda, u bilan kelishib olinadi. Baholash guruxi raxbari va tarkibi
Markaz raxbarining yoki u tomonidan vakolat berilgan shaxsning buyrug i
ʻ bilan
tayinlanadi.
Akkreditatsiya obyektining akkreditatsiya talablari va shartlariga muvofiqligini,
texnik jixatdan tartibga solish soxasidagi normativ xuquqiy xujjatlar talablariga
muvofiqligini va akkreditatsiya obyekti so ralgan
ʻ funksiyalari bajara olish qobiliyati
34

ni baxolash guruxning asosiy vazifalari hisoblanadi.
Akkreditatsiya obyektini joyning o zida baxolash muddatlari uning faoliyatiʻ
xususiyatlarini, shuningdek ularni ixtisoslashtirilgan baxolash zaruratini xisobga
olgan xolda Markaz tomonidan aniqlanadi. Bunda akkreditatsiya obyektini baxolash
o n
ʻ ish kunidan oshmasligi kerak.
Baholash tasdiqlangan rejaga muvofiq tarzda o tkaziladi.
ʻ Baxolash rejasi Markaz
raxbari yoki u tomonidan vakolat berilgan shaxs tomonidan tasdiqlanadi. Buyruq va
baxolash rejasi akkreditatsiya obyektiga joyining o zida baxolash
ʻ o tkazishga qadar ʻ
tanishish uchun taqdim etiladi. Baholash guruxi akkreditatsiya obyektini
akkreditatsiya soxasiga kiritilgan xar-bir faoliyat yo nalishini
ʻ baxolaydi.
Akkreditatsiya obyekti joyining o zida baxolash o tkazish uchun sharoitlar,
ʻ ʻ shu
jamladan baxolash guruxiga zarur malumot, yozuvlar va xujjatlardan foydalanish,
binolarga kirish va xodimlar malakasini baxolash imkoniyatini yaratadi.
Xodimlar malakasini baxolash ularning shaxsiy kartalarini o rgangan xolda
ʻ
so ralgan soxadagi malakasi, tayyorgarligi malumotini muvofiqlikni baxolash
ʻ
bo yicha ko nikmalarni namoyish qilshini kuzatish va suxbatdan o tkazish orqali
ʻ ʻ ʻ
amalga oshiriladi.
Baholash guruxi labaratoriyalararo qiyosiy sinovlar natijalarining va o lchov
ʻ
vositalarining kalibrlash hamda taqqoslash tekshiruv natijalari, shuningdek,
so ralgan
ʻ sohalarda nazorat sinovlari o tkazilishini ʻ talab qilishga xaqlidir.
Tarkibida akkreditatsiya obyekti kiradiagn yuridik shaxsda sifat menejmentining
sertifikatlanagan tizimini mavjudligi akkreditatsiya obyekti uchun bu boradagi
akkreditatsiya talablari va shartlari bajarilganini tasdig i
ʻ bo la ʻ olmaydi.
Joyning o zida baholash o tkazish uchun shart sharoit yaratib berilmagan
ʻ ʻ xolatda,
baxolash guruxi raxbari Markazga tegishli raport taqdim etishi shart, Markaz uning
asosida baholash ishlarini bir oydan oshmaydigan muddatga to xtatib turish
ʻ
to g risida
ʻ ʻ qaror qabul qiladi. Akkreditatsiya obyekti ko rsatilagn ʻ muddatda joyning
o zida
ʻ baxolash o tkazish ʻ uchun shart sharoit yaratib bermasa, akkreditatsiya
qilishga berilgan buyurtma bekor qilinadi.
Baholash yakunlari bo yicha
ʻ baxolash guruxining baholash davomida aniqlangan
35

nomuvofiqliklarni o zʻ ichiga olgan xisoboti tuziladi.
Hisobot baholash guruxi azolari, shuningdek o zining
ʻ aloxida fikrinii ifodalashga
xaqli bo lgan akkreditatsiya obyektining vakolatli vakili tomonidan
ʻ imzolanadi.
Hisobot ikki nusxada tuziladi, uning bir nusxasi akkreditatsiya obyektining vakolatli
vakiliga beriladi.
Baholash guruxi ijobiy hisobot rasmiylashtirgan taqdirda uch ish kuni mobaynida
xisobotni akkreditatsiya komissiyasining tegishli qarorini qabul qilish uchun
Markazga taqdim etadi.
Baholash vaqtida nomuvofiqliklar bartaraf etilmasa akkreditatsiya obyekti
nomuvofiqliklarni bartaraf etishga doir xarakatlar rejasini ishlab chiqadi va
Markazga taqdiim etadi. Bunda nomuvofiqliklarni bartaraf etish muddati baxolash
bo yicha
ʻ xisobot rasmiylashtirilgan kundan boshlab ikki oydan oshmasligi kerak.
Akkreditatsiya obyekti asoslangan sabablarni yozma ravishda Markazga taqdim
etgan taqdirda, nomuvofiqliklarni bartaraf etish muddati Markaz tomonidan bir
marotaba bir oydan kup bulmagan muddatga surilishi mumkin. Akkreditatsiya
obyekti tomonidan xarakatlar rejasini bajarish to g risidagi
ʻ ʻ malumotlar va
nomuvofiqliklar bartaraf etilganligini tasdiqlovchi xujjatlar belgilangan muddatda
taqdim etilmasa, baxolash guruxi raxbari xisobotni ilova qilgan xolda,
akkreditatsiya bo yich ishlarni tugatish to g risida markazga raport
ʻ ʻ ʻ taqdim etishi
shart.
Markaz xarakatlar rejasini bajarish to g risidagi
ʻ ʻ malumot va nomuvofiqliklar
bartaraf etilganligini tasdiqlovchi xujjatlarni qabul qilgan kundan boshlab, besh ish
kuni mobaynida akkreditatsiya obyekti tomonidan nomuvofiqliklar bartaraf
etilganligi xolatini, zarur bo lsa joyning o ziga borgan xolda o rganish uchun
ʻ ʻ ʻ
buyruq bilan baxolash guruxiga vakolat beradi.
Baholash guruxi besh ish kuni mobaynida qabul qilingan xarakatlarni ko rib
ʻ
chiqishni taminlaydi. Agar taqdim etilgan malumot va xujjatlar nomuvofiqliklarni
bartaraf etish uchun yetarli bo lmasa,
ʻ baholash guruxi qo shimcha ʻ malumot
so rashga
ʻ xaqli.
36

Nomuvofiqliklarni amalda bartaraf etilganlik xolatini o rganishʻ muddati xarakatlar
rejasini bajarish tug risidagi malumot
ʻ va nomuvofiqliklar bartaraf etilganligini
tasdiqlovchi xujjatlar taqdim etilgan sanadan boshlab o n
ʻ ish kunidan oshmasligi
kerak. Baholash guruxi, nomuvofiqliklarniing amalda bartaraf etilganlik xolatini
o rganish
ʻ natijalari bo yicha ʻ yakuniy xisobotni rasmiylashtiradi va uch ish kuni
mobaynida Markazga taqdim etadi.
Markaz xisobotni qabul qilgan kundan boshlab besh ish kuni mobaynida
akkreditatsiya komissiyasi majlisida uning ko rib
ʻ chiqilishini taminlaydi.
Akkreditatsiya komissiyasi tarkibi Markaz direktorining buyrug i
ʻ bilan tasdiqlanadi.
Quyidagilar akkreditatsiyani rad etish uchun asos hisoblanadi:
– akkreditatsiya obyekti u baholanayotganda zarur malumotlarni taqdim
etishni rad etishi;
– akkreditatsiya obyekti tomonidan ko rsatilgan
ʻ malumotlarda ishonchsiz
yoki yolg on
ʻ malumot mavjudligi;
– akkreditatsiya obyektining akkreditatsiya talablari va shartlariga
nomuvofiqligi;
– aniqlangan nomuvofiqliklarni o z
ʻ vaqtida bartaraf etmaslik;
– akkreditatsiyani rad etish to g risida
ʻ ʻ boshqa asoslar, shu jumladan
maqsadga muvofiqsizlik sabablari bo yicha
ʻ qaror qabul qilishga yo l ʻ qo yilmaydi. ʻ
Akkreditatsiya komissiyasi tomonidan ijobiy qaror qabul qilinsa, Markaz va
akkreditatsiya obyekti o rtasida
ʻ akkreditatsiyadan keyingi shartnoma tuziladi xamda
uch ish kuni mobaynida akkreditatsiya to g risida
ʻ ʻ guvoxnoma beriladi.
Akkreditatsiyadan keyingi shartnomada quyidagilar aks etadi:
– markaz va akkreditatsiya obyekti o rtasidagi o zaro munosabatlar, shu
ʻ ʻ
jumladan tomonlarning xuquqlari, majburiyatlari va javobgarligi;
– akkreditatsiya belgisini qo llash shartlari
ʻ va davlat reyestri raqamidan
foydalanish;
– inspeksiya nazoratini o tkazish davriyligi: Uchinchi tomon hisoblangan
ʻ
sinov, kalibrlash va tibbiy laboratoriyaga metrologik xizmatga texnik jihatdan
vakolat va mustaqillik yuzasidan akkreditatsiya to g risida
ʻ ʻ guvohnoma beriladi.
37

Birinchi yoki ikkinchi tomon hisoblangan sinov, kalibrlash va tibbiy labaratoriyaga,
metrologik xizmatga, texnik jihatdan vakolat yuzasidan akkreditatsiya to g risidaʻ ʻ
guvohnoma beriladi.
Markaz o zining veb saytida akkreditatsiyadan o tkazilagan muvofiqlikni
ʻ ʻ baholash
organlari, metrologiya xizmatlari davlat reyestrini, shuningdek baholovchilar va
texnik ekspertlar reyestrini yuritadi. Akkreditatsiya to g risidagi
ʻ ʻ guvohnoma
muvofiqlikni baholash organlarining davlat reyestrida ro yxatdan
ʻ o tkaziladi. ʻ
Davlat reyestrlari tanishish uchun ochiq xisoblanadi.
Akkreditatsiya to g risidagi
ʻ ʻ guvohnoma blankalari qatiy hisobot yuritiladigan
blankalar hisoblanadi, ularni ro yxatga
ʻ olish va saqlash tartibi qonun hujjatlarida
belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Akkreditatsiya to g risidagi
ʻ ʻ guvoxnoma bush yil muddatga beriladi.
Akkreditatsiya komissiyasi salbiy qaror qabul qilganda, Markaz akkreditatsiyani rad
etish tug risidagi qaror qabul qilingan sanadan boshlab,
ʻ uch ish kuni mobaynida
akkreditatsiya obyektiga yozma shaklda xabarnoma yuboradi. Akkreditatsiya
obyekti akkreditatsiya komissiyasining akkreditatsiyasidan o tkazishni
ʻ rad etish
to g risidagi
ʻ ʻ qarori ustidan markaz huzuridagi appelyatsiya komissiyasiga yoki sud
tartibida shikoyat qilish xuquqiga ega.
Quyidagi hollarda akkreditatsiya obyekti takroriy akkreditatsiyaga buyurtmanoma
taqdim etishi kerak:
– akkreditatsiya to g risidagi
ʻ ʻ guvoxnomaning amal qilish muddati
tugashidan kamida uch oy oldin;
– akkreditatsiya obyektining vakolatini baholashga qo yiladigan talablarni
ʻ
tartibga solish sohasidagi yangi normativ hujjat amalga kiritilganidan boshlab uch
oydan ko p
ʻ bo lmagan ʻ muddatda.
Takroriy appelyatsiya ushbu nizomning 3-bobida belgilangan tartibda o tkaziladi.
ʻ
Markaz avval berilgan akkreditatsiya to g risidagi guvohnomaning
ʻ ʻ amal qilish
muddatini tegishli qaror qabul qilinadigan sanagacha uzaytirish mumkin, bunda
uzaytirish muddati uch oydan oshmasligi kerak.
38

Xulosa
Ushbu kurs ishi yozish davomida o’lchash vositasini qiyoslash laboratoriyasida
qo’yiladigan akkreditatlash talablari va qiyoslash laboratoriyasini akkreditatlash
tartibini, korxona metrologiya xizmati faoliyatini tekshirish (Inspeksiya), yuridik
shaxslarning metrologik xizmatlarini akkreditlash va boshqa zarur ma’lumotlar
belgilab qo’yilganini o’rgandim.
Inspeksiya nazorati akkreditasiyadan keyingi shartnoma asosida 2-ilovada
keltirilgan sxemaga muvofiq joyning o’ziga borib amalga oshirildi.
Birinchi inspeksiya nazorati akkreditasiya sanasidan keyin o’n ikki oydan
kechikmay o’tkaziladi. Keyingi inspeksiya nazorati xar yili Markaz raxbari
tomonidan tasdiqlanadigan inspeksiya reja–jadvaliga muvofiq davriy, biroq
avvalgi inspeksiya nazorati o’tkazilagn vaqtdan boshlab yigirma to’rt oydan
kechikmay (maxsulotni sertifikatlash organlari uchun –o’n ikki oydan
kechikmay) o’tkazildi.
Shuningdek metrologik xizmatlarga qo’yiladigan talablarni, qiyoslash
laboratoriyalarini akkreditatlash tartibini, inspeksiya nazorati va akkreditasiyani
o’tkazish sxemasi hamda akkreditatsiya talablari va shartlari shuningdek
akkreditatsiya o tkazishʻ tartibini yaqindan o`rganib chiqdim.
Yuridik shaxslarni metrologik xizmatlari texnik jihatdan tartibga solish
agentligi tomonidan tasdiqlangan qoidalarga muvofiq akkreditatlandi.
Akkreditatlash ishlari O’zstandart agentligining akkreditasiya ishlari tomonidan
olib borildi. Akkreditatsiya attestati 5 yil muddatga berildi. Akkreditasiya
laboratoriya va boshqa yuridik shaxslarga akkreditatlash diorasini belgiladi
39

O’lchash vositalarini kalibrlash boyicha labaratoryalarni akkredetlash

Sotib olish