O’qish darslarida mustaqil ishlarni tashkil etish - Pedagogika - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	30000UZS
Hajmi	49.9KB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	12 Oktyabr 2024
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Pedagogika

Sotuvchi

Shavkat

Ro'yxatga olish sanasi 04 Aprel 2024

13 Sotish

O’qish darslarida mustaqil ishlarni tashkil etish

Sotib olish

O‘Z BEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
TOSHKENT AMALIY FANLAR UNIVERSITETI
“PEDAGOGIKA” KAFEDIRASI
“O’qish darslarida mustaqil ishlarni tashkil etish” mavzusidagi
KURS ISHI
Bajardi: BT22-S-31A guruhi talabasi Ro‘ziqulova Lobar
Rahbar: Kuranbayeva Xusnora Abdullayevna
_________________
(imzo)
Toshkent-2024

MUNDARIJA:
Kirish ................................................................................................................... 4
I-BOB. O’qish darslarini tashkil etish metodikasi
1.1. Boshlang’ich sinf o’qish darslarida pedagogik texnologiyalardan
foydalanish……………………………….……………………………...……… 7
1.2. O’qish darslarida qo’llaniladigan metodlar……..…………....……..... 9
1.3. O’qish darslarida turli qiziqarli o’yinlardan foydalanish……………... 12
II-BOB. O’qish darslarida mustaqil ishlarni tashkil etish
2.1. Boshlang’ich sinf o’qish darslarida mustaqil ish tashkil etish
turlari….. 17
2.2. Boshlang’ich sinflarda o’qish fanidan tayyorlangan dars ishlanma…… 18
Xulosa…………...………….…………………………………………………... 21
Foydalanilgan adabiyotlar.................................................................................. 23

2

O’qish darslarida mustaqil ishlarni tashkil etish
Reja:
1. Boshlang’ich sinf o’qish darslarida pedagogik texnologiyalardan
foydalanish.
2. O’qish darslarida qo’llaniladigan metodlar.
3. O’qish darslarida turli qiziqarli o’yinlardan foydalanish.
4. Boshlang’ich sinf o’qish darslarida mustaqil ish tashkil etish turlari.
5. Boshlang’ich sinflarda o’qish fanidan tayyorlangan dars ishlanma.
3

Kirish
Mamlakatimizda «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi» ning birinchi b о sqichi
yakunlanib, ikkinchi-sifat b о sqichiga o‘tildi. O‘tgan davrda yaratilgan me’yoriy-
xuquqiy xujjatlar fanlar bo‘yicha o‘quv adabiyotlarining yangi avl о dini yaratishga
as о s bo‘lib, o‘quv jarayonini sifatini о shirishga xizmat qiladi. O‘quv
adabiyotlarining yangi avl о dini yaratish, ularni tayyorlash b о rasidagi ilmiy-
uslubiy, tashkiliy va iqtis о diy masalalarni xal qilish, uzluksiz ta’lim tizimida
kadrlar tayyorlash milliy dasturi maqsadlariga erishishni ta’minlashga qaratilgan
tadbirlarni ishlab chiqishni talab qiladi.
«Uzluksiz ta’lim tizimi uchun o‘quv adabiyotlarining yangi avl о dini yaratish
k о ntseptsiyasi» da ko‘rsatilganidek, uzluksiz ta’lim tizimining barcha turlarida
fundamental bilimlar bo‘yicha o‘quv adabiyotlarining as о siy manbasi sifatida
darslikdan f о ydalaniladi va u as о san an’anaviy tarzda nashr etiladi.
H о zirgi kunda darslik va o‘quv qo‘llanmalarni ch о p etish juda qimmatga
tushm о qda. Uning ustiga bu kit о blar 2-3 yilda o‘z o‘quvchisini yo‘q о tm о qda. Bu
jarayon yengil kechish uchun darslik va o‘quv qo‘llanmalarning elektr о n
variantlaridan unumli f о ydalanishni tashkil etish zarur. Elektr о n o‘quv adabiyotlari
bilim о luvchilarning tasavvurini kengashtirishgga, qo‘shimcha ma’lum о tlar bilan
ta’minlashga mo‘ljallangan bo‘lib, ko‘pr о q chuqurlashtirib o‘qitiladigan fanlar
bo‘yicha yaratiladi. Uzluksiz ta’lim tizimida fan va texn о l о giyalarning riv о jlanish
sari mazmuni tez o‘zgaruvchan, chuqurlashtirib o‘qitiladigan,kasbiy va maxsus
fanlar bo‘yicha as о san kam tirajli elektr о n adabiyotlari tayinlanadi.
H о zirgi vaqtdagi zam о naviy inf о rmatsi о n texn о l о giyalar, internet va internet
tarm о qlari о rqali elektr о n darsliklar yaratish imk о niyatlarini tavsiya etm о qda.
Ta’lim tizimida muvaffaqiyatli qo‘llanilayotgan pedagogik texnologiya va
interaktiv metodlarning mohiyati, uning odatdagi o‘qitish usullaridan farq qiluvchi
jihatlari, O‘zbekiston ta’lim tizimiga uni joriy etishning ahamiyati, interaktiv
metodlar shakllari, ularni tuzish hamda pedagogik texnologiyaning tamoyillari va
4

qoidalari, o‘quv materialini to‘la o‘zlashtirish g‘oyasini vujudga kelishi va uning
amalga oshirish usullari bayon etilgan. Vazirlikning darslik (o‘quv qo‘llanma)
yozishga qo‘ygan talablariga muvofiq holda, har bir mavzuga oid mustaqil ta’lim
uchun topshiriqlar va turli shakldagi interfaol metodlar berilgan.
Ta’lim jaryonida interfaol metodlarni qo‘llash uchun tuzilgan topshiriqlar
faqatgina o‘zlashtirishni nazorat qilibgina qolmay, balki o‘rgatuvchi (o‘qituvchi)
funksiyani ham bajaradi. Chunki bu topshiriqlarini yechish jarayonida mavzularni
mustaqil ravishda erkin o‘zlashtirishga ham erishiladi.
Interaktiv usullar va ularning o‘quvchilarda erkin fikrlashni
shakllantirishdagi o‘rni shundan iboratki, u ta’lim jarayonida erkin va demokratik
vaziyat yaratadi.
Bo‘lajak mutaxassis tayyorlashda ta’lim jarayonini interaktiv metodlar
asosida tashkil etish haqida fikr yuritilishi tasodifiy hol emas. Interaktiv metodlar
asosida o‘qitishni yo‘lga qo‘yish, ta’lim jarayonini o‘quvchilar uchun tushunarli va
qiziqarli sohalarini yaratish uchun tinimsiz izlanish o‘qituvchining muhim vazifasi
bo‘lib qolmoqda. Shunday qilish kerakki, o‘quvchilar pedagogik jarayonning faol
subyektlariga aylansinlar.Bu jarayonniyanada xam faollashtirish uchun
to’garaklarning o’rni nihoyatda kattadir. To’garak jaroyonida o’quvchi informatika
fanini chuqurroq bilishga intiladi.Nimaga? Qanday qilib? degan savollar xam
kamayadi.
Kurs ishining dolzarbligi: Davlatimiz istiqboli, bozor iqtisodiyoti
qonunlariga asoslangan jamiyat qurish sohasidagi ishlarning samaradorligi yuqori
malakali, yuksak ma’naviyatli, rivojlangan mamlakatlar darajasida, raqobatbardosh
mutaxassislar tayyorlash, barkamol avlodni shakllantirish muammosi bilan uzviy
bog’liq. Birinchi prezidentimiz I.A.Karimov tashabbusi bilan ishlab chiqilib, Oliy
Majlisning IX sessiyasida qabul qilingan “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”,
“Ta’lim to’g’risidagi qonun”, Vazirlar Mahkamasining umumiy o’rta ta’lim,
akademik litseylar va kasb-hunar kollejlarini tashkil etish haqidagi va boshqa
qarorlari shu maqsadlarni ro’yobga chiqarishga qaratilgan.
5

“Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”ni ro’yobga chiqarishning birinchi
bosqichida (1997-2001 yillar) – “o’quv-uslubiy majmualarning hamda ta’lim
jarayonini didaktik va axborot ta’minotining yangi avlodini ishlab chiqish va joriy
etish”; ikkinchi bosqich (2001-2005 yillar)da – “ta’lim muassasalarining moddiy-
texnika va axborot bazasini mustaxkamlashni davom ettirish, o’quv-tarbiya
jarayonini yuqori sifatli o’quv adabiyotlari va ilg’or pedagogik texnologiyalar
bilan ta’minlash”; uchinchi bosqichi (2005 va undan keyingi yillar)da – “ta’lim
muassasalarining resurs, kadrlar va axborot bazalarini yanada mustahkamlash,
o’quv-tarbiya jarayoni yangi o’quv-uslubiy majmualar, ilg’or pedagogik
texnologiyalar bilan to’liq ta’minlanishi” dolzarb vazifalar qatorida belgilangan.
Milliy dasturni ro’yobga chiqarishning yuqori sifat ko’rsatkichini ta’minlash,
ta’lim mazmunini Davlat ta’lim standartlaridagi talabalrni amalga oshirildi. Barcha
o’quv fanlari bo’yicha Davlat ta’lim standartlarini o’quv jarayonida qo’llab va
o’quv yili yakunida o’quvchilar tomonidan o’zlashtirilgan bilimlar shu
standartlarga mosligini aniqlash bo’yicha maktab, tuman, shahar, respublika
darajasida monitoring ishlari olib borilmoqda.Milliy dasturda ko’zda tutilgandek,
zamonaviy axborot texnologiyalari va kompyuterlar tarmoqlari negizida ta’lim
jarayonini axborot bilan ta’minlash rivojlanib boradi.
Kurs ishining maqsadi: O’qish darslarida mustqil ishlarni tashkil etish .
Kurs ishining ob’ekti : Boshlang’ich ta’lim o’qish darslari jarayoni. .
Kurs ishining predmeti : o’qish darslari
Kurs ishining vazifalari:
1. Mavzuga doir ma’lumotlarni yig’ish va rejani shakllantirish;
2. Ta’lim sifati va samaradorligini yaxshilash orqali ta’lim natijasini
ta’minlash yo’llarini aniqlash;
3. Maktabgacha ta’lim muassasalarida Oilada ma’naviyat va ma’rifatni tarkib
topishi haqida m’alumotga ega bo’lish
4. Tarbiya fanining o’qitishning uzviyligi va uzliksizligi ahamiyatini bilish;
5. O’quvchi yo’l qo’yadigan xatolarni o’rganish va uni tuzatish usullarini
izlash;
6

6. Kurs ishini jihozlab, uni himoyaga tayyor qilish.
I-BOB. O’qish darslarini tashkil etish metodikasi
1.1 .Boshlang’ich sinf o’qish darslarida pedagogik texnologiyalardan
foydalnish
Pedagogik texnologiya — bu ta’lim shakllarining samaradorligini oshirish
vazifasini qo’yadigan texnik va shaxsiy resurslarni va ularning bog’liqligini
hisobga olgan holda, o’qitish va bilimlarni o’zlashtirishning butun jarayonini
yaratish, qo’llash va aniqlashning tizimli usuli. Ta’limni takomillashtirishda
zamonaviy bilimlarga yo’l ochish pedagogik texnologiyalardan unumli foydalanish
bugungi kunning asosiy talablaridan biridir. Mustaqil O’zbekistonimizda uzluksiz
ta’lim tizimini isloh qilish uni yangi davlat ta’lim standartlari asosida o’rnatishga
qaratilgan. Hozirgi kunda o’qituvchining faoliyati, uning pedagogik mahoratiga
alohida e’tibor qaratilmoqda.
O’quv jarayonida ishlaydigan o’qituvchilarning pedagogik tafakkurida
boshlangan pedagogik texnologiya darslari protsesslarini qo’llash bo’yicha
tavsiyalar o’qituvchilar uchun juda zarurdir. Bu hamkorlik asosida
O’quvchilarning faolligini oshirish uchun maxsus ishlab chiqilgan: o’quvchilarga
boshqalarning fikrlarini eshitish, tushunish, hurmat qilish, boshqalarning
manfaatlarini hisobga olish, ularni o’rgatish, ularga ta’sir qila olish.
Tushunish, idrok etish, o’zini o’zi boshqarish, fikrni aniq, aniq va batafsil
tushuntirish qobiliyatiga, interfaol o’qitish usullari, o’z-o’zini va boshqalardan
foydalanish “Men” tezda rivojlanadi va ijobiy samara beradi. O’qitishda interfaol
metodlardan foydalangan holda O’quvchilar o’rtasida raqobat muhiti yaratildi, bu
O’quvchilarning oldinga siljishiga imkon berdi, natijada O’quvchilar
birgalikda o’rganishni boshladilar. Har qanday interfaol usul O’quvchilarni to’g’ri
va maqsadli ishlatganda mustaqil fikrlashga o’rgatadi. Yangi pedagogik
texnologiya — bu o’qituvchi asosiy javobgar shaxs bo’lgan ta’lim tizimining
7

ratsional usullarini ishlab chiqaradigan jarayon. Chunki uning asosiy vazifasi
o’quvchilarga tezkor, aniq va tushunarli tarzda ma’lumot berishdir.
O’quvchilar yangiliklarni qabul qilishlari va ularga moyil bo’lishlariga va
fe’l-atvorning xilma-xilligiga qaramay, o’qituvchi o’quvchilarni mustaqil
fikrlashga, kuzatishga, xulosa chiqarishga o’rgatishi kerak. Bunda o’quvchi asosiy
harakatlantiruvchi kuchdir, o’qish, o’qish, chizmalar chizish, proektsiyalarning
formulalarini tushunish, bir-biri bilan do’stona munosabatda bo’lish, oldida turgan
muammolarni hal qilishda bir-birlariga yordam berish ularning asosiy vazifasidir.
Ta’lim tizimida ro’y berayotgan o’zgarishlar va yangilanishlar nafaqat
o’quvchilarga yangi bilim, ko’nikma va malakalarni beribgina qolmay, balki
yoshlarimizni jamiyat, davlat, tabiatga munosabati bilan vatanparvarlik g’oyalari
ongi va qalbiga singdirishni ta’minlaydi. o’ziga va boshqa odamlarga.
Kadrlar tayyorlash milliy dasturi raqobatdosh kadrlar tayyorlaydigan
o’qituvchiga zamonaviy talablar to’plamini belgilaydi. O’zaro bog’liq talablar
to’plami tarbiyachining umumlashtirilgan modelini tavsiflaydi va unga asoslanib
quyidagi asosiy talablar: o’qitish mahorati, tarbiya mahorati. Ta’lim jarayonida
inson omilini ta’minlovchi shaxsiy fazilatlar — o’qituvchilarning bilimlarini
ob’ektiv baholash va nazorat qilish qobiliyati.
Bu shuni anglatadiki, oldiga qo’yilgan murakkab mas’uliyatli va shoshilinch
vazifalarni bajarish, shuningdek, o’quv jarayoni haqida yangi qarashlarni
shakllantirish uchun o’qituvchi quyidagi fazilatlarga ga bo’lishi kerak:
Zamonaviy, ilmiy va madaniy taraqqiyot mohiyatini chuqur anglash;
Dunyo va inson to’g’risidagi bilim tizimini chuqur va keng nuqtai nazardan
yangilash;
O’qitish jarayonida axborot ta’limi texnologiyalari va o’quv qo’llanmalarini
qo’llash, Internet tarmog’ini tushunadigan va undan bilimlarini oshirish uchun
foydalanishi.
• pedagogik mehnat samaradorligini tahlil qilish usullarini bilish va o’zini o’zi
baholay bilish.
8

• oilaviy ta’lim va tarbiya muammolari to’g’risida tasavvurlarini
rivojlantirish.
Milliy g’oya va milliy mafkura iqtisodiy islohotlarining mohiyatini tushunish
uchun umumbashariy va milliy madaniyat va qadriyatlar.
• o’quv jarayonida pedagogik texnologiyalardan samarali foydalanish
yo’llarini bilish.
O’quvchilarning fikrlashlari va bir-birlari bilan fikr almashishlari va do’stona
muhit yaratishi uchun sharoitlar yaratish.
• Darsning samaradorligini oshirish uchun laboratoriya jihozlari va
mashg’ulotlardan foydalanishni o’zlashtirish.
• texnik vositalarni va ta’lim vositalaridan foydalanish usullarini bilish,
bolalarni o’zlarining izlanishlari, ijodkorligi, tashabbusi va aniq harakatlari orqali
o’qitish kabi
1.2. O’qish darslarida qo’llaniladigan metodlar
Boshlang'ich sinflarning o'qish darslari o'z mohiyati, maqsad va vazifalariga
ko'ra ta'lim tizimida alohida o'rin tutadi. Negaki uning zaminida savodxonlik va
axloqiy-ta'limiy tarbiya asoslari turadi. Shuning uchun ham boshqa fanlar ta'limini
o'qish ta'limisiz tasavvur qilib bo'lmaydi.
O'quvchi matnni to'g'ri, tez, tushunib o'qish, mazmunini o'zlashtirish bilan
ilk bor o'qish darslarida yuzlashadi. O'qish darslari orqali o'quvchilarning Davlat
ta'lim standard (DTS) talablari bo'yicha o'zlashtirishlari ko'zda tutilgan o'quv-biluv
ko'nikma-malakalari hamda bilimlarni egallashlanga yo'l ochiladi. O'qish
darslarida insonning, avvalo, o'zligini, qolaversa olamni anglashga bo'lgan
intilishlariga turtki beriladi.
Shu maqsadda “O'qish kitobi” darsliklariga ona tabiat, atrofimizni o'rab
turgan olam, Vatanimiz tarixi va bugungi qiyofasi, kattalar va bolalar hayoti,
mehnatsevarlik, istiqlol va milliy-ma'naviy qadriyatlar, xalqlar do'stligi va tinchlik
kabi turli mavzular bo'yicha atroflicha tushunchalar berishga mo'ljallangan badiiy,
axloqiy-ta'limiy, ilmiy-ommabop asarlar kiritiladi.
9

Inson hayotida muhim ahamiyatga ega bo'lgan o'qish faoliyati barcha
predmet darslarida amalga oshiriladi. Lekin o'qishga o'rgatish yo'l-yo'riqlarini
o'qish metodikasi ishlab chiqadi. O'qish metodikasi kichik yoshdagi
o'quvchilarning umum rivojlanishi, psixologiya, xususiy metodika sohasidagi
yutuqlar asosida takomillashtirilib boriladi.
O'qish darslarining samaradorli gi ko'p jihatdan ta'lim metodlarining to'g'ri
tanlanishiga bog'liq. Binobarin, fanning o'zi kabi o'qitish metodlari ham doimiy
rivojlanishda bo'ladi. Masalan, eski maktablarda o'qish quruq yod olish metodi
asosida o'rgatilgan bo'lsa, hozir izohli o'qish asosida olib boriladi. Yod olish
metodida matndagi so'zlarga izoh berishga, ma'nosini tushuntirishga, o'qilganni
qayta hikoyalashga, umuman olganda, o'qishning ongli bo’lishiga mutlaqo e'tibor
berilmagan. Ularda ko'proq to'g'ri talaffuz, qiroat bilan o'qish, ifodali o'qish
nazarda tutilgan.
Hozir maktablarda o'qish izohli o'qish metodi asosida olib borilayotgan
ekan, quyidagicha savol tug'iladi: izohli o'qish nima?
Izohli o'qishga XIX asrning 60- 70-yillarida rus pedagogi K. D. Ushinskiy
asos solgan, u o'qishda o'quvchilarni “ongli, tushunib, o'ylab o'qishga” o'rgatishni
alohida ta'kidlaydi va uni “Izohli o'qish” deb nomlaydi.
Izohli o'qish metodiga K. D. Ushinskiy ishining davomchilari yangiliklar
kiritdilar. Korf va Vaxlerev izohli o'qish o'quvchilarga real bilim berish vositasi
desa, Vodovozov va Bunakov o'quvchilarga o'qish jarayonida bilim badiiy asar
tahlili va asarning tarbiyaviy xarakteri bilan bog'liq holda beriladi, degan fikrni
ilgari suradilar.
Professor Asqar Zunnunov o'qitishning mazmuni va usullari haqida fikr
yurilib, o'quvchilarning oldin bilimlarni o'zlashtirishiga, so'ng yod olishlariga
e'libor berilishi ta'lim jarayonida izohli o'qish deb nomlanganini ta'kidlaydi.
Demak, izohli o'qish deb o'ylashga, his qilishga, asarni to'liq idrok qilishga,
o'qilganning mazmunini o'zlashtirishga olib keladigan o'qishga aytiladi. Izohli
o'qish asar mazmunini tushunishni, asardagi muhim fikrni, yozuvchi ilgari
surayotgan g'oyani anglashni ta'minlaydi.
10

Izohli o'qish quyidagi tamoyillarga to'liq amal qilingandagina muvaffaqiyatli
bo'ladi:
- o'qishni hayol bilan bog'liq holda tashkil etish;
- o'qishning ongli va ta'sirchan bo'lishi uchun o'quvchilarning hayotiy
tajribalariga, taassurotlariga asoslanish;
- o'qishni ko'rgazmali tashkil qilish, tabiatga, tarixiy joylarga
ekskursiyalaruyushtirish, hayvonot olami va o'simliklar dunyosini kuzatish;
- rasmlar, jadvallar, predmetlar bilan tanishtirish hamda matnni o'quvchining
ifodali o'qishi tarzida olib borish.
Boshlang'ich sinf o'qish darslarida asosan she'rlar, masallar, ertaklar,
hikoyalar, afsonalar, maqol va topishmoqlar, ilmiy-ommabop asarlar o'qib
o'rganiladi.Tabiiyki, ularning har biri o'ziga xos shakl, uslub va mazmunda
yaratiladi. Shuning uchun ham har bir janrga mansub asarlarni o'ziga xos usulda
o'qib o'rganish taqozo qilinadi.
Badiiy asarni izohli o'qishga yaqin bo’lgan metodlardan biri ijodiy o'qishdir.
Atoqli melodist olim N. I. Kudryashov ijodiy o'qish metodi tarkibiga quyidagilarni
kiritadi:
a) o'qilgan asardan о 'quvchilarning bevosita olgan taassurotlarini
chuqurlashtirish maqsadiga ega bo'lgan va ularning diqqatini matnning muhim
g'oyaviy va badiiy hususiyatlari sari yo'naltiradigan suhbat uyushtirish yoki
o'qilgan asardan kelib chiqadigan badiiy, axloqiy, ijtimoiy-siyosiy muammoning
qo'yilishi;
b) o'qituvchining asar o'qilganidan keyin о 'quvchilarning asarni tadqiq qilish
jarayonida tug'ilgan badiiy kechinmalarini faollashtirish maqsadini ko'zda tutuvchi
metodlari.
Ko'rinadiki, ijodiy o'qish izohli o'qishdan farqli o'laroq, to'g'ridan-to'g'ri
matn mohiyalini ochishga ijodiy yondashishni taqozo etadi. Masalan, 4 -sinfda
A.Oripovning “Dehqonbobo va o'n uch bolakay qissasi” asarini ijodiy o'qish
metodi asosida o'rganish jarayonida matn mazmuni va shoir g'oyaviy niyatidan
11

kelib chiqib Vatanimiz hududlaridagi aholining yashash tarzi bilan bog'liq milliy
xususiyatlar haqida ham atroflicha tushuncha beriladi. 2-sinfda “O'tinchi yigit”, 3-
sinfda O'tkir Hoshimovning “Xazonchinak”, 4-sinfda S. Anorboyevning “Qo'rqoq”
asarlarini ham ijodiy o'qish metodi asosida o'qitish ijobiy samaralar beradi.
1.3 . O’qish darslarida turli qiziqarli o’yinlardan foydalanish
An’anaviy dars shaklini saqlab qolgan holda, unga turli-tuman ta’lim
oluvchilar faoliyatini faollashtiradigan metodlar bilan boyitish ta’lim
oluvchilarning o‘zlashtirish darajasining ko‘tarilishiga olib keladi. Buning uchun
dars jarayoni oqilona tashkil qilinishi, ta’lim beruvchi tomonidan ta’lim
oluvchilarning qiziqishini orttirib, ularning ta’lim jarayonida faolligi muttasil
rag‘batlantirilib turilishi, o‘quv materialini kichik-kichik bo‘laklarga bo‘lib,
ularning mazmunini ochishda aqliy hujum, kichik guruhlarda ishlash, bahs-
munozara, muammoli vaziyat, yo‘naltiruvchi matn, loyiha, rolli o‘yinlar kabi
metodlarni qo‘llash va ta’lim oluvchilarni amaliy mashqlarni mustaqil bajarishga
undash talab etiladi.
Bu metodlarni interfaol yoki interaktiv metodlar deb ham atashadi. Interfaol
metodlar deganda-ta’lim oluvchilarni faollashtiruvchi va mustaqil fikrlashga
undovchi, ta’lim jarayonining markazida ta’lim oluvchi bo‘lgan metodlar
tushuniladi. Bu metodlar qo‘llanilganda ta’lim beruvchi ta’lim oluvchini faol
ishtirok etishga chorlaydi. Ta’lim oluvchi butun jarayon davomida ishtirok etadi.
Ta’lim oluvchi markazda bo‘lgan yondoshuvning foydali jihatlari
quyidagilarda namoyon bo‘ladi:
- ta’lim samarasi yuqoriroq bo‘lgan o‘qish-o‘rganish;
- ta’lim oluvchining yuqori darajada rag‘batlantirilishi;
- ilgari orttirilgan bilimning ham e’tiborga olinishi;
- o‘qish shiddatini ta’lim oluvchining ehtiyojiga muvofiqlashtirilishi;
- ta’lim oluvchining tashabbuskorligi va mas’uliyatining qo‘llab-
quvvatlanishi;
- amalda bajarish orqali o‘rganilishi;
12

- ikki taraflama fikr-mulohazalarga sharoit yaratilishi.
Quyida boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga mo‘ljallangan bir nechta o‘yin
namunalarini keltiramiz.O‘qituvchi kasb mahoratining shakllanishida qobiliyat
muhim ahamiyatga ega. Chunki pedagogik ko‘nikma negizida o‘quvchi bilan
amalga oshirishi lozim bo‘lgan ta’lim va tarbiyaviy munosabat turadi. Ana shu
munosabatning uzluksiz va barqaror tus olishi muayyan pedagogic texnologiyani
keltirib chiqaradi. “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi” asosida yaqin yillarda
ta’limning mutlaqo yangi metidikasi ishlab chiqiladi. Bu esa yangicha pedagogic
mahorat talab etadi.
Shunga ko‘ra pedagogik texnologiyada o‘qituvchining metodik mahorati
muhim ahamiyat kasb etadi. Aniqroq qilib aytganda, yangi metodik mahorat-
yangicha pedagogik texnologiya demakdir. Yangicha pedagogic texnologiyaning
asosiy maqsadi va vazifasi yangi metodik mahoratni o‘rganish, umumlashtirish va
ommalashtirishga qaratilgan bo‘ladi. Xulosa qilib aytganda bilim va qobiliyatining
yuzaga chiqishi o‘qituvchining ijodkorligi, yangi pedagogik texnologiyasini kasb-
mahorati asosida amalgam tatbiq etishdir.
Buning uchun o‘qituvchi o‘z ustida ishlashi, tinimsiz izlanishi ta’limning
yangi usullaridan foydalanishi, dars berish jarayonida ko‘rsatmali qurollardan,
texnika vositalaridan, tarqatma materiallardan, test savollaridan unumli
foydalanishi kerak. Darslarni DTS lari talablari, pedagogic texnologiya usullari
asosida tashkil qilib dars – sahna, dars –suhbat, dars – sayr ko‘rinishida
o‘quvchilarga bilim berishga erishish kerak. Darslarni milliylik asosida tashkil
qilish, noananaviy darslar, hamda andozasiz darslar tashkil qilish o‘qituvchining
qobiliyatiga va mahoratiga bog‘liq deb o‘ylayman.
O‘qituvchining innovatsion fO‘qituvchining innovatsion faoliyati turli
xildagi qarashlarning to'qnashuvi va o'zaro boyitiaoliyatini samarali amalga
oshirish bir qator shart-sharoitlarga bog‘liq. Unga o‘qituvchining tayinli muloqoti,
aks fikrlarga nisbatan beg‘araz munosabat, turli holatlarda ratsional vaziyatning tan
olinishini uqtirishga tayyorligi kiradi. Buning natijasida o‘qituvchi o'z bilim va
ilmiy faoliyatini ta'minlaydigan keng hamrovli mavzu (motiv)ga ega bo'ladi.
13

O‘qituvchi faoliyatida o'z-o'zini faollashtirish, o'z ijodkorligi, o'z-o'zini
bilishi va yaratuvchiligi kabi mavzu (motiv)lar muhim ahamiyat kasb etadi. Bu esa
o‘qituvchi shaxsining kreativligini shakllantirish imkoniyatini beradi.Yangilik
kiritishning muhim sharti muloqotning yangi vaziyatini tug‘dirishdir.
Muloqotning yangi vaziyati - bu o‘qituvchining o'z mustaqillik mavqeini,
dunyoga, pedagogik fanga, o'ziga bo'lgan yangi munosabatni yarata olish
qobiliyatidir. O‘qituvchi o'z nuqtai nazarlariga o'ralashib qolmaydi, u pedagogik
tajribalarning boy shakllari orqali ochilib, mukammallashib boradi. Bunday
vaziyatlarda o‘qituvchining fikrlash usullari, aqliy madaniyati o'zgarib boradi,
hissiy tuyg‘ulari rivojlanadi
Keyingi sharti - bu o‘qituvchining madaniyat va muloqotga
shayligi.O‘qituvchining innovatsion faoliyati voqelikni o'zgartirishga, uning
muammolari va usularini echishni aniqlashga qaratilgandir.O‘qituvchi va talaba
o'rtasidagi muloqot namunasining o'zgarishi, innovatsion faoliyat shartlaridan
biridir.Yangi munosabatlar, an'analarda bo'lganidek, qistovlar, hukmga bo'ysunish
kabi unsurlardan holi bo'lishi lozim. Ular tenglarning hamkorligi, o'zaro
boshqarilishi, o'zaro yordam shaklida qurilgan bo'lishi darkor. Ular
munosabatlaridagi eng muhim xususiyat bu o‘qituvchi va talabaning ijoddagi
hamkorligidir.
Innovatsion faoliyat quyidagi asosiy funksiyalar bilan izohlanadi:
- kasbiy faoliyatning ongli tahlili;
- me’yorlarga nisbatan tanqidiy yondashuv;
- kasbiy yangiliklarga nisbatan shaylik;
- dunyoga ijodiy yaratuvchilik munosabatida bo'lish;
- (o'z imkoniyatlarini ro'yobga chiqarish, o'z turmush tarzi va intilishlarini
kasbiy faoliyatda mujassam qilish).
Demak, o‘qituvchi yangi pedagogik texnologiyalar, nazariyalar,
konseptsiyalarning muallifi, ishlab chiqaruvchisi, tadqiqotchisi, foydalanuvchisi va
targ‘ibotchisi sifatida namoyon bo'ladi.
14

Hozirgi jamiyat, madaniyat va ta'lim taraqqiyoti sharoitida o‘qituvchi
innovatsiya faoliyatiga bo'lgan zaruriyat quyidagilar bilan o'lchanadi:
- ijtimoiy-iqtisodiy yangilanish ta'lim tizimi, metodologiya va o‘quv
jarayoni texnologiyasining tubdan yangilashni talab qiladi.
- bunday sharoitda o‘qituvchining innovatsiya faoliyati pedagogik
yangiliklarni yaratish, o'zlashtirish va foydalanishdan iborat bo'ladi;
- mazmunini insonparvarlashtirish, doimo o‘qitishning yangi tashkiliy
shakllarini, texnologiyalarini qidirishni taqozo qiladi;
- pedagogik yangilikni o'zlashtirish va uni tatbiq etishga nisbatan
o‘qituvchining munosabati xarakteri o'zgarishi.
O‘qituvchining innovatsion faoliyati tahlili yangilik kiritishning
samaradorligini belgilovchi muayyan me'yorlardan foydalanishni talab qiladi.
Bunday me'yorlarga - yangilik, maqbullik (optimalnost), yuqori natijalilik,
ommaviy tajribalarda innovatsiyani ijodiy qo‘llash imkoniyatlari kiradi.
Yangilik pedagogik yangilik me'yori sifatida o'zida taklif qilinadigan
yangini, yangilik darajasi mohiyatini aks ettiradi. Pedagog olimlar yangilikning
qo'llanish mashqurligi darajasi va sohasiga ko'ra farqlanadigan mutlaq,
chegaralangan mutlaq, shartli, subektiv darajalarini farqlaydilar.
Natijalilik o‘qituvchi faoliyatidagi muayyan muhim ijobiy natijalarni
bildiradi.Pedagogik yangilik o'z mohiyatiga ko'ra ommaviy tajribalar mulki bo'lib
qolishi lozim. Pedagogika yangilikni dastlab ayrim o‘qituvchilarning faoliyatiga
olib kiradi. Keyingi bosqichda - sinalgandan va ob’ektiv baho olgandan so'ng
pedagogik yangilik ommaviy tatbiq etishga tavsiya etiladi.V.A.Slastenin o'tkazgan
tadqiqotlar o‘qituvchining innovatsion faoliyatga kasbiy tayyorgarligini aniqlash
imkoniyatlarini beradi. Ular quyidagi tavsiflardan iborat:
- mo'ljallangan yangilikni yalpi va uning alohida bosqichlari
muvaffaqiyatini bashorat qilish;
- kelgusida qayta ishlash maqsadida yangilikning o'zidagi va uni tatbiq
qilishdagi kamchiliklami aniqlash;
15

- yangilikni boshqa innovatsiyalar bilan qiyoslash, ulardan samaradorlarini
tanlab olish, ularning eng ahamiyatli va pishiqlik darajasini aniqlash;
- yangilikni tatbiq etishning muvaffaqiyatlilik darajasini tekshirish;
- yangilikni tatbiq etadigan tashkilotning innovatsiya qobiliyatiga baho
berish.
O‘qituvchining innovatsion faoliyati o'z ichiga yangilikni tahlil qilish va
unga baho berish, kelgusidagi harakatlarning maqsadi va konseptsiyasini
shakllantirish, ushbu rejani amalga oshirish va tahrir qilish, samaradorlikka baho
berish kabilarni qamrab oladi.
Innovatsion faoliyatning samaradorligi pedagog shaxsiyati bilan belgilanadi.
V.A.Slastenin tadqiqotlarida o‘qituvchining innovatsion faoliyatga bo'lgan
qobiliyatlarining asosiy xislatlari belgilab berilgan. Unga quyidagi xislatlar
taalluqli:
- shaxsning ijodiy-motivasion yo'nalganligi. Bu - qiziquvchanlik, ijodiy
qiziqish; ijodiy yutuqlarga intilish; peshqadamlikka intilish; o'z kamolotiga intilish
va boshqalar;
- kreativlik. Bu — hayolot (fantastlik), faraz; qoliplardan holi bo'lish,
tavakkal qilish, tanqidiy flkrlash, baho bera olish qobiliyati, o'zicha mushohada
yuritish, refleksiya;
- kasbiy faoliyatni baholash. Bu - ijodiy faoliyat metodologiyasini egallash
qobiliyati; pedagogik tadqiqot metodlarini egallash qobiliyati; mualliflik
konseptsiyasi faoliyat texnologiyasini yaratish qobiliyati, ziddiyatni ijodiy bartaraf
qilish qobiliyati;
- ijodiy faoliyatda hamkorlik va o'zaro yordam berish qobiliyati va
boshqalar;
- o‘qituvchining individual qobiliyati. Bu - ijodiy faoliyat surati; shaxsning
ijodiy faoliyatdagi ish qobiliyati; qatiyatlilik, o'ziga ishonch; ma'suliyatlilik,
halollik, haqiqatgo'ylik, o'zini tuta bilish va boshqalar.
16

II-BOB. O’qish darslarida mustaqil ishlarni tashkil etish
2.1 . Boshlang’ich sinf o’qish darslarida mustaqil ish tashkil etish turlari
Mustaqil ish mashqning faol turi bo’lib, uni bajarish jarayonida o’quvchilar
fikrlashga va mustaqil faoliyat yuritishga o’rganadilar. Bir vaqtning o’zida ikki
yoki uch sinf bilan ishlanadigan oz komplektli maktablarda mustaqil ish, ayniqsa,
juda zarur hamda katta ahamiyatga ega.
O’qish darslarida mustaqil ishni bajarishga bolalar taxminiy tayyorlanadi,
albatta. O’quvchilarni mustaqil ishga tayyorlashda topshiriqning maqsadi ularga
qisqa va aniq tushuntiriladi. Mustaqil ish uchun tanlangan matnning hajmi kichik
va o’quvchilar saviyasiga mos bo’lishi lozim. Mustaqil ish turlari har xil bo’lib, uni
tanlashda o’quvchilarning tayyorgarligi, o’qiladigan matnning xarakteri, asarni
o’rganish bosqichi hisobga olinadi.
Boshlang’ich sinflarning o’qish darslarida mustaqil ishning quyidagi
turlaridan foydalaniladi:
1. Asarni ichda o’qish. 1-sinfda bu mashqni topshirishdan oldin ayrim
so’zlarni kesma harflar bilan tuzdirish va uni o’qishni mashq qildirish maqsadga
muvofiq. O’quv yilining ikkinchi yarmidan boshlab ichda o’qib, ayrim
qatnashuvchi shaxslarning gaplarini topish, uni o’qish va o’z so’zi bilan gapirib
berish, matndan o’qituvchi bergan savolga javob bo’ladigan o’rinni topish kabi
topshiriqlar berilishi mumkin.
2. O’qilgan matn yuzasidan berilgan savol lar ga javob berish. Bu mashq
bolalarni diqqat-e’tibor bilan o’qishga o’rgatadi; bu ish turidan oz komplektli
17

maktablarda foydalanish dars tartibini belgilashga ham yordam beradi. Mashqning
bu turi asta murakkablashtira boriladi: avval o’quvchilar matnga oid savollarga
javob berish bilan uning mazmunini o’zlashtirsalar, keyin asarning asosiy
g’oyasini bilib oladilar, voqea-hodisalar o’rtasidagi sabab-natija bog’lanishlarini
tushunadilar.
3. O’qilgan asar mazmunini to’liq anglash, bilib olish uchun
o’qituvchi topshirig’ini bajarish. Topshiriqlar quyidagicha bo’lishi mumkin:
a) O’qing va omonatga xiyonatning jazosi qandayligini aytib bering.
(«Omonatga xiyonat», IV sinf)
b) O’qing va nima uchun hunarsiz kishi o’limga yaqinligini tushuntirib
bering. («Hunarsiz kishi o’limga yaqin», IV sinf) va hok.
4. O’qilgan matn rejasini tuzishga tayyorlanish va reja tuzish. Bunda
quyidagi ish turlaridan foydalaniladi:
1) o’qilgan matnga oid rasm chizish;
2) rasmga matndagi so’zlar yoki o’z so’zi bilan sarlavha qo’yish;
Mustaqil ishning qanday bajarilganligini hisobga olish o’quvchilarning
tayyorlik darajasini aniqlashda va keyingi bosqichlarda mustaqil mashqni to’g’ri
tashkil qilish uchun material tanlashda o’qituvchiga yordam beradi.
2.2 . Boshlang’ich sinflarda o’qish fanidan tayyorlangan dars ishlanma.
Darsning maqsadi: O’tmishda yashab o’tgan vatandoshimiz shoh Mirzo
Bobur shaxsi bilan tanishtirish, uning hayoti haqida ma’lumot betish.
O’quvchilarni Vatanga sadoqat ruhida tarbiyalash, ular nutqini o’stirish va o’qish
malakasini oshirish
Darsning turi: O’tilganlarni mistahkamlash.
Darsning uslubi : Suhbat.
Darsning jihozi: Mirzo Bobur portreti va tarqatma material.
Darsning borishi: Dars O’zbekiston Respublikasining davlat madhiyasi
bilan boshlanadi.
18

O’tilgan mavzuni so’rab, bolalar bilimi aniqlanadi, quyidagi savollar
beriladi:
a) Biz o’tgan darsda qanday mavzudagi asarlarni o’rgangan edik?
b) Alisher Navoiy Jaloliddin Munshiyga qanday topshiriq bergan edi?
d) Said Ruhillo nima uchun xursand bo’ldi?
Tanlab o’qitish:
a) Mirak naqqosh navkariga yalinib-yolvorgan qismigacha o’qing.
b) Mirak naqqosh Ulug’ amirning shartini qabul qilgan qismigacha o’qing.
Lug’at ustida ishlash:
Munshiy jome masjid, tilxat, falakning gardishi, boshni tanadan judo qilish
kabi so’z va iboralar.
Yangi mavzuning bayoni: Asarni o’qishga tayyorgarlik. O’qituvchining
hikoyasi.
Shoh va shoir Mirzo Bobur temuriylar avlodidan edi. U taqdir taqazosi bilan
Hindistonga borib, uyerda katta davlat tuzdi.
Shu yurtni obod qilishga o’z hissasini qo’shdi. Bobur nafaqat shoh, balki
shoir, tarixchi, biolog, musiqachi va me’mor ham bo’lgan.
Uni dovyurak, jasur va epchil bo’lgani uchun “Bobur”, ya’ni “Yo’lbars” deb
ataganlar. Bobur Hindistonda yashar ekan, o’z yurtini. Andijonu Farg’onaning
so’lim bog’larini, shirin-shakar mevalarini qo’msaydi.
Shuning uchun u Hindistonda go’zal bir bog’ yaratadi. Bu bog’da shirin-
shakar mevalar yetishtiriladi, polizda esa piyoz, sabzi bodring, tarvuz bitadi ammo
handalak bilan qovun bo’lmaydi.
Shoh ketma-ket 3 yil qovun ektiradi, biroq dehqonlar yerdan qovun olisha
olmaydilar.
Shoh Bobur bu yil ham qovun ekib pishirmasalaring, hammangizni
jazolayman deb g’azablanadi.
Hozir yangi mavzuni o’qib o’rganamiz.
a) Bobur yaratgan bog’da qovun yetkaza olindimi yo’qmi?
b) Dehqonlar shohning g’azabiga duchor bo’lishdimi yoki yo’qmi?
19

Degan savolga javob topamiz?
Asarni o’qish.
O’qituvchi asarni ifodali qilib o’qib beradi.
Asar yuzasidan dastlabki suhbat:
a) Asarda kim haqida hikoya qilinadi?
b) Shoh Bobur qovunning o’z yurtida yetishtirilganini qayerdan bildi?
c) Bobur bog’bomnni nima uchun bosh-oyoq sarpo bilan mukofotlaydi?
Yangi mavzuni mustahkamlash:
O’quvchilarga asar qismlarga bo’lib o’qitiladi. Bolalar Bobur yaratgan
bog’ida nimalar yetishtirilganiga, nimani yetishtirishning iloji bo’lmaganiga, shoh
dehqonlardan nimani talab qilganligi, dehqonlar shohning talabini qondirish uchun
qanday hiyla o’ylab topishgani va Bobur buni nimalarga asoslanib bilib qolganiga
e’tiborni qaratish vazifasi topshiriladi. So’ngra hikoya qismlariga sarlavhalar
qo’yiladi.
a) “Bog’i Boburiy” bog’i barpo etildi.
b) Bog’bonlarning qiyin ahvoli.
c) Buburning ko’ngli buzildi.
d) Bobur bog’bonga rahmatlar aytdi.
Reja asosida tanlab o’qish va qayta hikoyalash:
Xat taxtada reja yozilgan bo’ladi, yaxshi o’qiydigan o’quvchilar asarni
qisqartirib qayta hikoyalanadi.
To’liq qayta hikoyalash:
Bir o’quvchi qism sarlavhalari yordamida qayta hikoyalab beradi.
Shundan so’ng asar ichida o’qitiladi:
O’qiganda notanish so’zlarni belgilab ketish topshiriladi.
Masalan: chekkasi rezavor, tilimlamoqchi, tilni yorar kabi so’z va iboralar.
O’quvchilarga asar mazmuni yuzasidan savollar tuzib kelish vazifa qilib qo’yiladi.
Hikoyaning tahlilidan so’ng o’quvchilarning Bobur haqidagi fikrlari
so’raladi.
Darsni yakunlash:
20

Bolalar, siz bu hikoya orqali kimning hayotidagi voqea bilan tanishdingiz?
Boburning hind yerida qovun yetishtirishni talab qilishdan asosiy maqsadi
nima edi?
Bu hikoyada asosiy g’oya nimadan iborat deb o’ylaysiz?
O’qituvchi darsda ishtirok etgan o’quvchilarning bilimi qanchalik
mustahkam bo’lishiga erishilsa yuqori sinflardagi materialni o’zlashtirish oson
kichadi.
Xulosa
Kurs ishim kirish, asosiy qism,xulosa,foydalanilgan adabiyotlar ro’yhatidan
ibоrat. Kurs ishimni kirish qismida mavzuning dоlzarbligi, predmeti, maqsadi,
оb’yekti, bajarilishi lоzim bo’lgan vazifalari ko’rsatib o’tilgan.
Ta’lim sifatini yaxshilash uchun birinchi navbatda davlat ta’lim oluvchilarga
barcha sharoitlarni yaratib berishi kerak. Prezidentimiz tomonidan hozirda barcha
maktabgacha ta’lim muassasalari eng oxirgi zamon talablari asosida
jihozlaniyapti.Hozir axborot-texnologiyalari asri bo’lgani uchun ta’lim
muassasalari kompyuter,proyektrlar,kitoblar,o’quv zallari, yangi binolar bilan
to’liq ta’minlaniyapti.Nimaga kerak? O’quvchilar kompyuter savodxonligini
o’rganishi va har bir dars davomida o’qituvchilar o’quvchilarga mavzuni to’liq
yoritib berishi uchun vaqtdan tejash va unumli foydalanish uchun qilinayotgan
ishlar hisoblanadi. Hamda umum ta’lim maktablarida yangi innovatsion
texnalogiyalardan foydalanish asosida ta’lim sifatini yaxshilash har bir pedagogni
vazifasi hamda burchidir.
Men bu kurs ishimdan xulosamni aytishimdan oldin birinchi prezidentimiz
I.A.Karimovning shunday satrlari bilan boshlamoqchiman “Shuni unitmasligimiz
kerakki,kelajagimiz poydevori bilim dargohlarida yaratiladi,boshqacha
aytganda,xalqimizni ertangi kuni qanday bolishi farzandlarimizni bugun qanday
ta’lim va tarbiya olishiga bog’liq”. Hozirgi kunda farzandlarimizga ta’lim tarbiya
olishlari uchun juda kata e’tibor qaratilgan. Maktabgacha ta’lim muassasalarida
21

amalga oshiriladigan innovatsion pedagogik faoliyatning asosiy vazifalariga
(maktabgacha ta’limning mohiyati,maqsadi, mazmuni, o’quvchilarning o’quv
faoliyatini tashkil etish shakl, metod va vositalari, boshqaruv tizimi) sifatini ijobiy
o'zgarishi kiradi.
O’qish darslarida mustaqil ishlarni tashkil etish mavzusiga kurs ishi yozdim.
Men bu mavzuda o’qish darslarida mustaqil ishlarni qanday tartibda
qo’yilishi,o’qish darslarida ishlatilayotgan keng qamrovli metod,ped texnologiya
va qiziqarli o’yinlarni keng qo’llash kerak ekanligini o’rgandim va men ham
kelajakda darslarda mustaqil ishlardan foydalanib o’quvchilarni bilim olish sifatini
oshirmoqchiman.
Men bu kurs ishimni yozish jarayonida bir necha pedag о gik met о dik
adabiyotlarni tahlil qildim va o’zimning nazariy bilimlarimni о shirdim. Kelgusi
pedag о gik fa о liyatimda o’rgatishda ushbu nazariy bilimlardan samarali
f о ydalanishni o’z о ldimga maqsad qilib qo’ydim.

22

Foydalanilgan adabiyotlar
1. F.R.Qodirova Bolalar nutqini rivojlantirish nazariyasi va metodikasi ruhiy
omillari. T.: “ISTIQLOL”,2006.
2. F.R.Qodirova Bolalarni chet tilga o‘rgatish nazariyasi va metodikasi. T.: “
Sano-standart” 2009.
3. S Q. Shodiyeva . “O‘rta guruh bolalari nutqini o‘stirish“ o‘quv qo‘llanma
T.: “O‘qituvchi” 1993 yil.
4 .D.R. Babayeva “Nutq o‘stirish metodikasi” T.: Fan va texnalogiyalar
2009yil.
5. D.R. Babayeva “Nutq o‘stirish nazariyasi va metodikasi” o‘quv qo‘llanma
TDPU 2016yil.
6. D.R. Babayeva “Nutq o‘stirish nazariyasi va metodikasi” Darslik TDPU
2018yil.
7. Edited by Mary Rafferty “Abrief review of approaches to oral language
developme nt” USA 2014
8. F.R.Qodirova «Nutq o’stirish metodikasi» O’UM T.;2012y. (electron)
9. 1. Q.Shodiyeva ”Maktabgacha yoshdagi bolalarni to’g’ri talaffuzga
o’rgatish” T:, - “O’qituvchi” 1995.
10. M. Asqarova “Kichik yoshdagi bolalar nutqini o’stirish”T:,-“
O’zbekiston” 2001y.
23

Internet saytlari
11.www tdpu.uz
12.www pedagog. uz
13.www Ziyonet.uz
14.www edu. uz
15 .www INTRANET. ped
24

MUNDARIJA:

Kirish ...................................................................................................................	4
I-BOB. O’qish darslarini tashkil etish metodikasi
1.1. Boshlang’ich sinf o’qish darslarida pedagogik texnologiyalardan foydalanish……………………………….……………………………...………	7
1.2. O’qish darslarida qo’llaniladigan metodlar……..…………....…….....	9
1.3. O’qish darslarida turli qiziqarli o’yinlardan foydalanish……………...	12
II-BOB. O’qish darslarida mustaqil ishlarni tashkil etish
2.1. Boshlang’ich sinf o’qish darslarida mustaqil ish tashkil etish turlari…..	17
2.2. Boshlang’ich sinflarda o’qish fanidan tayyorlangan dars ishlanma……	18
Xulosa…………...………….…………………………………………………...	21

Sotib olish