• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Og‘irlik kuchi

      TAKRORLASHF	=	??????	
??????	??????	??????	??????	
??????	
??????	
??????	??????	=	
F	  	??????	
??????	
??????	??????	??????	
??????	??????	=	
F	  	??????	
??????	
??????	??????	??????	
??????	
??????	
=	??????	
??????	??????	??????	??????	
??????
G       OG‘IRLIK KUCHI
m = 25  kgF	=	
1	??????	∙	??????	
2	
1,5	∙	10	
10	
????????????	
2	
25	kg	∙	6	 	∙	10	
24	
 	kg	
(	6,4	 	∙	10	
6	
??????	¿	
2	
¿
  245  N
=  = 9,8 
Demak, jismning massasi qancha bo‘lishidan 
qat’iy nazar yerga tortilish kuchi natijasida olgan 
tezlanishi  9,8   ga teng ekan. OG‘IRLIK KUCHI
Yer yuzidagi jismlar nima sababdan 
Yerga tortiladi?
Ular uchun ham butun olam tortishish 
qonuni o‘rinlimi? TAKRORLASH
G Bu yerda  G  nimani ifodalaydi va uning 
qiymati nechiga teng?  OG‘IRLIK KUCHI
YER Jism
mM
RF	=	??????	
??????	??????	??????	??????	
??????	
??????
Yer  va  uning  sirtidagi  jismning 
o‘zaro  tortishishish  kuchini 
hisoblashimiz mumkin.   OG‘IRLIK KUCHI
Agar biz ixtiyoriy massali jismni olsak, bu jismlar 
Yerga qanday kuch bilan tortiladi?
m = 8 kg   Bu kuch ta’sirida ular qanday tezlanishga ega bo‘ladi?F	=	
1	??????	∙	??????	
2	
1,5	∙	10	
10	
????????????	
2	
8	kg	∙	6	 	∙	10	
24	
 	kg	
(	6,4	 	∙	10	
6	
??????	¿	
2	
¿
  78,4  N
=  = 9,8  OG‘IRLIK KUCHI
Bu 9,8 N kuch Yer va jismga qanday seziladi?
Nyutonning ikkinchi qonuniga binoan Yerga 
tortishish kuchi ta’sirida jismning olgan tezlanishini 
hisoblashimiz mumkin.
  =  =  =  9,8   F I Z I K A
M AVZU :  Og‘irlik kuchi  OG‘IRLIK KUCHI
YER Jism
mM
RDemak, 1 kg massali jism va Yer bir-birini  9,8 N 
kuch bilan tortadi.
   = -      OG‘IRLIK KUCHI
F  ni ya’ni Yerning tortishish kuchini topamiz.F	=	??????	
??????	??????	
??????	
?????? Jism va Yer orasidagi masofani
  r = 6,4    deb olamiz. = m = 1 kg
= M
= 6    kg	
F	=	
1	??????	∙	??????	
2	
1,5	∙	10	
10	
????????????	
2	
1	kg	∙	6	 	∙	10	
24	
 	kg	
(	6,4	 	∙	10	
6	
??????	¿	
2	
¿
   9,8 N MUSTAQIL BAJARISH UCHUN TOPSHIRIQLAR:
1. Mavzu oxiridagi savollarga javob yozing.
2. Massangizni  bilgan  holda  o‘zingizning  og‘irlik 
kuchingizni aniqlang. 18-mashqning 1-masalasi
        1.  Massasi  200  kg  bo‘lgan  kitob  javoni  Yerga 
qanday  kuch  bilan  tortiladi?  Javonning  og‘irlik  kuchi 
qancha?    g  10   deb olinsin.
Berilgan:
F - ? Formulasi:
  m = 200 kg
  - ?  g  10  = m g
= 200 kg   10  
   = 2000 N
Javob:      = 2 kN ERKIN TUSHISH TEZLANISHI
Bu tezlanish  erkin tushish tezlanishi  deb ataladi 
va      harfi bilan belgilanadi.
  Jismni yerga tortib turuvchi kuchni esa  og‘irlik kuchi 
deb ataymiz va    deb belgilaymiz.
= m g MASALALAR YECHISH
     1.  Ko‘prik ustida turgan massasi 10 tonna bo‘lgan yuk 
mashinasining  og‘irlik  kuchini  toping.  Mashina  ko‘prikka 
qanday kuch bilan ta’sir etadi?
Berilgan:
  m = 10 t
  - ? Formulasi:
  g   =  9,8  XBS:
   = 10000 kg
= m g
= 10000 kg   9,8  =
   = 98 kN
Javob:   = 98 kN 18-mashqning 3-masalasi
        3.  Yo‘l  chetida  turgan  avtomobilning  og‘irlik  kuchi 
20 kN ga teng. Avtomobilning massasini toping.
Berilgan:
Formulasi:
  m = ???????	
????????????	′	
=	????????????	????????????  g  10  = m g
   = 2000 kg
Javob:     m  = 2 t   m = 
  m =

Og‘irlik kuchi