Sinf rahbarining oila va jamoatchilik bilan hamkorligini tashkil qilishni takomillashtirish.

MUNDARIJA

KIRISH…………………………………………………………………………….3

I-BOB SINF RAHBARINING OILA VA JAMOATCHILIK BILAN HAMKORLIGINI TASHKIL ETISH

1.1.Sinf rahbari ish faoliyatida muloqot psixologiyasining ahamiyati,o’quvchilar bilan ishlash…………………………………………………………….…………8

1.2Tarbiyaviy ishlarni amalga oshirishda "Oila, mahalla, maktab hamkorligi" Konsepsiyasining o’rni va ahamiyati………………………………………..……11

1.3 Sinf rahbarining oila va jamoa bilan olib boradigan faoliyati…………...……16

II-BOB SINF RAHBARINING OILA VA JAMOA BILAN OLIB BORADIGAN FAOLIYATI.

2.1 Ota-onalar bilan ishlashning shakl va metodlari………………………...……19

2.2 Shaxsni tarbiyalashda oila, mahalla va ta’lim muassasasi hamkorligini amalga oshirish tamoyillari va bosqichlari…………………………………………..……25

2.3. Shaxsni tarbiyalashda oila, mahalla va ta’lim muassasasi hamkorligini amalga oshirish bosqichlari………………………………………………………………..27

III.BOB. SINF RAHBARINING OILA VA JAMOATCHILIK BILAN OLIB BORILADIGAN ISHLAR

3.1.Tarbiyaviy ishlar samaradorligini oshirishda sinf rahbarining oʻrni…………….

3.2.Sinf rahbari ish faoliyatinig maqsad va vazifasi…………………………………

3.3.Sinf rahbarining ma’naviy-ma’rifiy ishlari……………………………………

 XULOSA………………………………………………………………………..28

 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI…………………………31

KIRISH

Barkamol shaxs va malakali kadrlarga bo’lgan ijtimoiy zaruriyatning qaror to-pishi jamiyatda takomillashgan uzluksiz ta’lim tizimini shakllantirishga imkon berdi. Mustaqillik yillarida uzluksiz ta’lim tizimini takomillashtirishga davlat siyosati dara-jasida ahamiyat qaratilayotgani bejiz emas. O’zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I.A.Karimovning “Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch” asarida qayd etilganidek, ta’lim-tarbiya xalq ma’naviyatini shakllantiradigan va boyitadigan eng muhim omildir. Binobarin, ta’lim-tarbiya tizimini va shu asosda ongni o’zgartirmasdan turib, ma’naviyatni rivojlantirib bo’lmaydi. Zero, respublikamiz Birinchi Prezidenti I.A.Karimov O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi IX sessiyasida so’zlagan nutqida ta’kidlanganidek, “Mamlakatimizning istiqlol yo’lidagi birinchi qadamlardanoq, buyuk ma’naviyatimizni tiklash va yanada yuksaltirish, milliy ta’lim-tarbiya tizimini takomillashtirish, uning milliy zaminini mustahkamlash, zamon talablari bilan uyg’unlashtirish asosida jahon andozalari va ko’nikmalari darajasiga chiqarish maqsadiga katta ahamiyat berib kelinmoqda”. Pedagogikadan har bir bo’lg’usi bakalavr, qaysi fan mutaxassisi bo’lib etishishidan qat’iy nazar kasbiy faoliyatni muvaffaqiyatli olib borishi uchun zarur bo’lgan pedagogik bilimlar va ko’nikmalarning umumiy hajmini, mutaxassiga xos umumkasbiy va shaxsiy fazilatlarni egallashlari lozim. Ayni paytda mutaxassislarning o’ziga xos xususiyatlari ham mavjud. Shunga ko’ra har bir mutaxassis shaxsi o’ziga xos betakrordir va bu holat o’z navbatida bizni – bo’lg’usi mutaxassislar pedagogikani chuqur o’rganishimiz lozim.

O'z mustaqil taraqqiyot yo'lidan borayotgan Respublikamiz yoshlarini yangicha ijtimoiy muhitga tayyorlash, davr ruhida tarbiyalash — dolzarb va ustuvor vazifalardan biri. Hozirgi kunda respublikamizda amalga oshirilayotgan islohotlarning  rivoji yosh-larning ma’naviy qiyofasiga, shaxsiy barkamolligiga ham ko‘p jihatdan bog'liq. Bu vazifalarni amalga oshirish insoniy o'zaro munosabatlarda demokratik tamoyillaming teran tafakkur etishni taqozo etadi. Insonlar o'rtasidagi ijtimoiy munosabatlar Sharqda o'ziga xos va har bir millat psixologiyasiga mos holda qaror topgan. Ushbu o'quv qo'llanma jamiyatning yangilanishi davrida inson ma’naviyati va ruhiyatida ro'y berayotgan o'zgarishlarning psixologik tabiatini anglashga yordam beradi. Rivojlanib borayotgan jamiyatimizda sog'lom avlodni, komil insonlami voyaga yetkazish masalasiga katta e’tibor berilmoqda. Komil insonning muhim sifatlaridan biri muloqot madaniyatidir. Yetarlicha shakllanmagan muloqot madaniyatisiz sog'lom ijtimoiy munosabatlami o'matish mushkul. Muloqot bilan bog'liq muammolar psixologiya va pedagogika fanida chuqur o'rganilgan. Unga tayanib insonning ruhiy taraqqiyotini, uning atrofdagilar bilan bo'ladigan aloqasini, individning shaxs bo'lib shakllanishini muloqotsiz tasavvur qilib bo'lmaydi, degan xulosaga kelish mumkin. Chunki muloqot ham insonning o'ziga xos ehtiyojlaridan biri. Insonning go'daklik va o'smirlik davrlarida muloqot yetakchi, ya’ni yangi psixologik xususiyatlarning shakllanishiga bevosita ta’sir ko'rsatuvchi faoliyat sifatida gavdalanadi.

O‘zbekiston Respublikаsining Prezidenti Sh.M.Mirziyoyev tаshаbbusi bilаn ilgаri surilgаn 2017-2021-yillаrdа O‘zbekiston Respublikаsini rivojlаntirishning Hаrаkаtlаr Strаtegiyаsidа tа’lim vа o‘qitish sifаtini bаholаshning xаlqаro stаndаrtlаrini joriy etish аsosidа Oliy tа’lim muаssаsаlаri fаoliyаtining sifаti vа sаmаrаdorligini oshirish, jismonаn sog‘lom, ruhiy vа intellektuаl rivojlаngаn, mustаqil fikrlаydigаn, qаt’iy nuqtаyi nаzаrgа egа, Vаtаngа sodiq, yoshlаrni tаrbiyаlаsh, demokrаtik islohotlаrni chuqurlаshtirish vа fuqаrolik jаmiyаtini rivojlаntirish jаrаyonidа ulаrning ijtimoiy fаolligini oshirish, yoshlаrni ijodiy vа intellektuаl sаlohiyаtini qo‘llаb-quvvаtlаsh vаzifаlаri belgilаb berilgаn. Ushbu vаzifаlаrni bаjаrishdа tа’lim tizimining bаrchа bo‘g‘inlаridа zаmonаviy аxborot texnologiyаlаri,  zаmonаviy аdаbiyotlаr vа dаrslik hаmdа o‘quv qo‘llаnmаlаrning yаngi аvlodini yаrаtish muhim o‘rin tutаdi. 

 ­­Mаmlаkаtimizdа mustаqillikning dаstlаbki yillаridаn boshlаb tа’lim sohаsigа kаttа e’tibor berilа boshlаndi.1997-yildа O‘zbekiston Respublikаsi Oliy Mаjlisi XI sessiyаsidа O‘zbekiston Respublikаsining «Tа’lim to‘g‘risidа»gi Qonuni vа «Kаdrlаr tаyyorlаsh milliy dаsturi»ning qаbul qilinishi tа’lim tizimini rivojlаntirishdа yаngi bosqich bo‘ldi. Dаvlаt tа’lim stаndаrtlаri tаlаblаridаn kelib chiqib tа’lim dаsturlаrining yаngi аvlodi ishlаb chiqildi. Mustаqillik yillаridа O‘zbekiston Respublikаsidа uzluksiz tа’limi tizimini tаkomillаshtirish ustuvor yo‘nаlish sifаtidа e’tirof etildi. O‘zbekiston Respublikаsining «Tа’lim to‘g‘risidа»gi qonunidа uzluksiz tа’lim tizimining mohiyаti, yo‘nаlishlаri, tа’lim mаzmuni, tа’limning huquqiy аsoslаri bаtаfsil ochib berilgаn. Mаzkur me’yoriy hujjаt mаzmunidа quyidаgilаr ifodаsini topgаn:  1) fuqаrolаrgа tа’lim, tаrbiyа berish, kаsb-hunаr o‘rgаtishning huquqiy аsoslаri; 2) tа’lim sohаsidаgi dаvlаt siyosаtining аsosiy tаmoyillаri; 3)  hаr kimning bilim olishdаn iborаt konstitutsiyаviy huquqi; 4)  pedаgogik fаoliyаt bilаn shug‘ullаnish huquqi; 5) tа’lim muаssаsаsining hаquqiy mаqomi; 6) tа’lim tizimi vа turlаri; 7)  tа’lim jаrаyoni qаtnаshchilаrini ijtimoiy himoyа qilish; 8)  tа’lim tizimini boshqаrish. O‘zbekiston Respublikаsining «Tа’lim to‘g‘risidа»gi qonunidа аlohidа urg‘u berilgаnidek, tа’limni tаshkil etishning аsosiy mаqsаdi – jаmiyаtdа intillektuаl vа ilmiy potensiаlni rivojlаntirish, jаmiyаt, oilа vа dаvlаt oldidаgi burchi, jаvobgаrligini аnglаydigаn bаrkаmol vа mustаqil fikrli shаxsni shаkllаntirishdаn iborаt. O‘zbekiston Respublikаsi Tа’lim to‘g‘risidаgi qonunining 3-moddаsidа tа’lim sohаsidаgi dаvlаt siyosаtining аsosiy prinsiplаri belgilаngаn. Mohiyаtigа ko‘rа ushbu prinsiplаr mаmlаkаt tа’lim konsepsiyаsining аsosini tаshkil etаdi. O‘zbekiston Respublikаsining tа’lim sohаsidаgi dаvlаt siyosаtining bosh g‘oyаsi tа’lim sohаsini tubdаn isloh qilish, milliy tа’lim tizimini jаhon tа’lim stаndаrtlаrigа tenglаshtirish, kаdrlаr tаyyorlаsh milliy modeligа muvofiq zаmonаviy bilimlаrni puxtа egаllаgаn, erkin, mustаqil fikrlovchi, hаr tomonlаmа rivojlаngаn komil inson vа mаlаkаli mutаxаssisni tаrbiyаlаb voyаgа yetkаzishdаn iborаt. 

 Mavzuning dolzarbligi -  hozirgi kunda mamlakatimizda chuqur, keng qamrovli iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy islohotlar amalga oshirilmoqda. Jamiyat ma’naviy yuksalish va yangilanish sari yuz tutgan. Jamiyat ma’naviyatini yuksaltirish — davlat siyosatining ustuvor yo’nalishi hisoblanadi. O’zbekistan Respublikasi Prezidentining 1999 yil 3 sentabrdagi «Respublika ma’naviyat va ma’rifat kengashini qo’llab-quvvatlash to’g’risida»gi Farmoni zamiridagi g’oyalar, ulardan kelib chiqadigan asosiy maqsadlar ma’naviyatning ustuvorligini yana bir karra tasdiqlaydi. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov birinchi chaqiriq, O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining XVI sessiyasidagi nutqida, «Erkin fuqaro ma’naviyatini, ozod shaxsni shakllantirish masalasi oldimizda turgan eng dolzarb vazifadir. Boshqacha aytganda, biz o’z kuchi va imkoniyatlariga tayanadigan, atrofida sodir bilayotgan voqea-hodisalarga mustaqil munosabat bilan yondashadigan, ayni zamonda shaxsiy manfaatlarini mamlakat va xalq, manfaatlari bilan uyg’un holda ko’radigan erkin, har jihatdan barkamol insonlarni tarbiyalashimiz kerak. Barchamiz yaxshi anglab olishimiz kerakki, hayotimizning boshqa sohalaridagi ahvol, amalga oshirilayotgan islohotlarimizning samaradorligi avvalo xalq, ma’naviyatining tiklanishi, boy tarixiy merosimizning keng o’rganilishi, an’analarimizning saqlanishi madaniyat va san’at, fan va ta’lim rivoji bilan uzviy bog’liqdir», — deb ta’kidladi. Respublikamiz hukumati tomonidan mustaqillikning ilk yillaridanoq, jismonan sog'lom, ma’nan yetuk shaxs yaratishga e’tibor berila boshlandi. Bu boradagi ishlarni aniq, maqsadli amalga oshirish uchun davlat ahamiyatiga molik dasturlar, rejalar ishlab chiqildi. Birgina o’tayotgan yillarning atalishida ham buning isbotini ko’rishimiz mumkin. 1997 yil — Inson manfaatlari yili: albatta jamiyatdagi fuqarolar manfaati himoya qilinmagan, ularning ehtiyojlari qondirilmagan davlat hech qachon qudratli bo’lolmaydi. SHu bois ham avvalo inson qadr-qimmati oliy darajaga ko’tarildi. 1998 yil — Oila yili: xalqimiz azaldan oilani muqaddas bilib, uni «Vatan ichra vatandir» deya ulug’lab kelgan. Unda ulg’aygan har bir farzand, avvalo o’z oilasi aksini, ular birlashib esa mamlakat qiyofasini butun dunyoga tanitadi. 1999 yil — Ayollar yili: Ona xayotning boshi. SHunday ekan jamiyatda ayollar ahvoli uning kelajakni belgilovchi asosiy omil bo’ladi. U nafaqat kelajakni dunyoga keltiradi, balki, uning tarbiyasida muhim o’rin tutadi. Ona tarbiyasi o’rnini hech bir narsa bosolmaydi. Mamlakatimiz rahbari Islom Karimov 1999 yil 7 dekabr — Konstitutsiya kuni bayrami tantanalarida bu 2000 yilni — Sog’lom avlod yili, deya e’lon qildi. Bu bilan yuqorida sanab o’tilgan barcha maqsadlar, niyatlar bir narsaga — ya’ni, buyuk kelajak barpo etishga qaratilganligi kunday ravshan bo’ldi.  O’zbekistonda ro’y berayotgan bunday o’zgarishlar "Oila, mahalla, o’quv bilim yurti  hamkorligi" yo’nalishidagi   shaxs tarbiyasida oila, ota-ona, mahalla, o’quv bilim yurtining asosiy vazifalarini mazmunan yangilab  hayotga tatbiq etishni taqozo qiladi. Ayniqsa, sinf rahbari bilan oila o’rtasidagi bu xildagi o’zaro xabarlashuvlar o’quvchini to’la o’rganishga, ta’lim va tarbiyada shu o’quvchi uchun eng maqbul tarbiya va ta’sir vositasini topishga yordam beradi. Sinf rahbari o’z kuzatishlari, oiladan olgan axborotlari natijasini kundalikka yozib borsa, undagi to’plangan ma’lumotlarni vaqti-vaqtida o’rganish bilan shularga asoslanib tegishli xulosalar chiqarsa, bola xulqini va fazilatlarini yaxshilash yo’llari, keyingi rejalarni belgilasa, erishilgan darajani hisobga olib yangi pedagogik talablar qo’yib bo’lsa, tarbiya albatta samarali natija beradi. Sinf rahbarining ota-onalar bilan olib boradigan ishlari g’oyat keng, ko’p qirrali bo’lib, bu ishlar faqat sinf va maktab miqyosi bilan cheklanmaydi, aksincha turar joylardagi va o’quvchining ota-onasi ishlab turgan korxonadagi jamoatchilik bilan ham yaqin aloqada bo’lishni taqozo etadi. Yuqorida keltirilib o’tilgan fikrlardan ma’lum bo’ladiki, shaxsni tarbiyalashda oila, maktab va mahallaning hamkorlik usullarining xilma-xilligini ko’rsatadi va bu esa mavzuning dolzarbligini asoslaydi. 

Tadqiqotning maqsadi  - sinf rahbari faoliyati ustida ishlash, sinf rahbari faoliyat jarayonida oila va jamoatchilik roli va ahamiyatini o’rganish, sinf rahbari va oila va jamoatchilikning birgalikdagi faoliyatini yo’lga qo’yish ahamiytini  o’rganish.