Солиқ назорати - Iqtisodiyot - Slaydlar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	12000UZS
Hajmi	5.0MB
Xaridlar	3
Yuklab olingan sana	16 Mart 2024
Kengaytma	pptx
Bo'lim	Slaydlar
Fan	Iqtisodiyot

Солиқ назорати

Sotib olish

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
ТОШКЕНТ МОЛИЯ ИНСТИТУТИ
Солиқ назорати

2
РЕЖА:
1. Солиқ назоратининг моҳияти ва аҳамияти
2. Давлат солиқ органлари, унинг вазифалари, ҳуқуқ ва
мажбуриятлари.
3. Солиқ назоратининг шакллари


Солиқ назорати – давлат молиявий назоратининг
ажралмас ва муҳим йўналишидан бири
ҳисобланади.

Солиқ назоратининг асосий мақсади - солиққа
тортишнинг такомиллашган тизимини ташкил
этиш, солиқ тўловчилар, банклар ва бошқа солиққа
оид муносабатларда қатнашувчилар ўртасида
солиқ қонунчилигини бузилишига йўл
қўймайдиган солиқ интизомини яратиш
ҳисобланади . Солиқ назорати солиқ солиш
субъектлари ва объектлари ҳисобини юритиш
ҳамда солиқ қонунчилигига риоя этилишини
назорат қилишнинг ягона тизимидир.

. 
Ривожланган мамлакатларда солиқ назорати соҳасидаги
давлат сиёсати солиқ тўловчиларнинг солиқ қонунчилигига
амал қилишини текширишнинг иккита мақсадига хизмат
қилади:

а) солиқ тўловчиларнининг ўз солиқ мажбуриятларини
мустақил аниқлаш тизимининг амал қилишини
кафолатлаш;

б) солиқ қонунчилигининг бузилиш ҳолларини аниқлаш.
Бошқача айтганда, солиқ идоралари солиқ назорати
соҳасида ўз профессионал вазифаларини бажариш
жараёнида виждонли солиқ тўловчиларга нисбатан ҳар
томонлама ахборот ва бошқа томонлардан ёрдам бериши,
солиқ қонунчилигини бузушга моил солиқ тўловчиларга
нисбатан солиқ текширувларини мажбурлаш ва жазолаш
инструменти сифатида қўллаши лозим. Солиқ
назоратининг энг асосий вазифаси қонун бузулишларини
профилатика қилиш ҳисобланади.

. Soliq nazoratining huquqiy asoslari
O’ zbekiston Respublikasining “Davlat soli q xizmati t o’g’ risida” 1997 yil 29
avgustdagi Q onuni
Vazirlar Mahkamasining 2017- yil 28- avgustdagi 677-sonli qarori “O`zbekiston
Respublikasi Davlat soliq qo`mitasi” nizomi.
O‘zbekiston
Respublikasi Prezidentining farmoni 18.07.2017 y. № PF-
5116
«Soliq ma’muriyatchiligini tubdan takomillashtirish, soliqlar va boshqa majbur
iy
to‘lovlarning yig‘iluvchanligini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 26-iyundagi PQ 3802-sonli
Davlat soliq x izmati organlari faoliyatini tubdan takomillashtirish chora tadbirlari
to’g’risida
asosida belgilab berilganO’ zbeкiston R espubliкasining soli q кodeкsi
2020 yil 1 yanva rSoli q nazoratining h u q u q iy asoslari

СОЛИҚ КОДЕКСИ
УМУМИЙ ҚИСМ

(I-I X бўлимлар)
МАХСУС ҚИСМ

( X -XXI бўлимлар)
V БЎЛИМ СОЛИҚ НАЗОРАТИ деб номланиб, 17-19-
боблар ва 135-175-моддаларини ўз ичига олади.

Ваколатли органларнинг
солиқ тўловчилар ва солиқ
агентлари томонидан
солиқ тўғрисидаги қонун
ҳужжатларига риоя
этилиши устидан назорат
қилишга доир фаолияти
солиқ назоратидир.135-модда. Солиқ назорати
тўғрисидаги умумий қоидалар
•
Солиқларни ҳисоблаб чиқариш, солиқ тўловчидан ушлаб қолиш ва бюджет
тизимига ўтказиш мажбурияти юклатилган шахслар солиқ агентлари деб
эътироф этилади ва солиқ тўловчилар каби ҳуқуқларга эга бўлади.

Солиқ агентлари:
солиқларни тўғри ва ўз вақтида ҳисоблаб чиқариши, ушлаб қолиши
ҳамда бюджет тизимига ўтказиши;
солиқ органларига солиқни ушлаб қолиш имконияти йўқлиги ва солиқ
тўловчининг солиқ қарзи суммаси тўғрисида бундай ҳолатлар солиқ
агентига маълум бўлган кундан эътиборан бир ой ичида ёзма равишда
ёки электрон шаклда хабар қилиши;
ҳисобланган ва тўланган даромадларнинг, ҳисоблаб чиқарилган, ушлаб
қолинган ва бюджет тизимига ўтказилган солиқларнинг ҳисобини ҳар
бир солиқ тўловчи бўйича алоҳида юритиши;
солиқларнинг тўғри ҳисоблаб чиқарилиши, ушлаб қолиниши ва
ўтказилиши устидан назоратни амалга ошириш учун зарур бўлган
ҳужжатларни солиқ органларига тақдим этиши;
солиқ ҳисоботларининг ҳамда солиқларни ҳисоблаб чиқариш, ушлаб
қолиш ва ўтказиш учун зарур бўлган бошқа ҳужжатларни даъво муддати
мобайнида бут сақланишини таъминлаши шарт.


2020 йил 30 сентябрда Ўзбекистон Республикаси
Президентининг ПҚ–4846-сонли «Солиқ маслаҳати
соҳасини янада ривожлантириш чора-тадбирлари
тўғрисида»ги қарори қабул қилинди.

Қарорга мувофиқ, 2021 йил 1 январдан Молия
вазирлигининг қуйидаги функциялари Ўзбекистон
Солиқ маслаҳатчилари палатасига ўтказилди:

- солиқ маслаҳатчисининг малака сертификатини
олиш учун малака имтиҳонларини ўтказиш ва
сертификатни бериш;

- солиқ маслаҳатчиларини ўқитиш ва уларнинг
малакасини ошириш дастурларини тасдиқлаш;

- солиқ маслаҳатчиларининг реестрини юритиш.


Солиқ маъмуриятчилигини амалга оширишда бир қатор
муаммоларни бартараф этиш мақсадида 2017 йил 18
июлда Ўзбекистон Республикаси Президентининг
“ Солиқ маъмуриятчилигини тубдан такомиллаштириш,
солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларнинг
йиғилувчанлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги
фармони қабул қилинди ва унда давлат солиқ хизмати
органлари тизимини ислоҳ қилишнинг муҳим
йўналишлари белгиланди.

Ўзбекистонда 2018 йил 1 январдан солиқ органлари ва
ҳалол солиқ тўловчилар ўртасида уларга жорий солиқ
солиш масалаларини ҳал қилишда ҳар томонлама
кўмаклашган ҳолда кенгайтирилган ахборот
алмашинувини назарда тутувчи солиқ назоратининг
замонавий шакли – солиқ мониторинги жорий этилди.


Шу билан бир қаторда, реал иш ўринларини
легаллаштириш учун давлат солиқ хизмати
органларига хўжалик юритувчи субъектлар
ходимларининг ҳисоботдаги ва ҳақиқий сони
мувофиқлиги устидан тизимли мониторингни амалга
ошириш вазифалари юклатилмоқда.

Солиқ назоратининг камерал назорат натижалари
бўйича аниқланган тафовутлар юзасидан солиқ
тўловчилар томонидан асослар тақдим этилмаган
тақдирда, солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар
суммаларини суд тартибида ундириш жорий этилди.


Давлат солиқ хизмати органлари ўз зиммаларига юклатилган
вазифаларни бошқа давлат бошқарув органлари, жойлардаги
давлат ҳокимияти органлари, фуқароларнинг ўзини ўзи
бошқарув органлари, статистика ва молия органлари, банклар
ва бошқа ташкилотлар билан ўзаро биргаликда бажарадилар.

Солиқ назоратини ташкил этиш Давлат солиқ қўмитаси ва
унинг органлари томонидан амалга оширилади. Ўзбекистон
Республикаси Давлат солиқ қўмитаси тўғрисида низом га
мувофиқ у давлат солиқ хизматининг солиқ қонунчилигига
риоя этилиши, давлат иқтисодий манфаатлари ва мулкий
ҳуқуқларини ҳимоялашнинг таъминланиши соҳасидаги назорат
бўйича марказий органи ҳисобланади.

Давлат солиқ органларининг молиявий назорат соҳасидаги
асосий вазифас и солиқ тўловчилар томонидан солиқ
қонунчилигига риоя этилиши, солиқлар, йиғимлар ва бошқа
мажбурий тўловларнинг тўгри ҳисоблаб ёзилиши, уларнинг
тўлиқ ва ўз вақтида тўланиши устидан назоратни амалга
ошириш ҳисобланади.

Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 12 июлда
рўйхатдан ўтказилган “ Юридик шахсларни йирик солиқ тўловчилар
тоифасига киритишнинг мезонларини белгилаш тўғрисида ” ги 3172- сонли
низомга мувофиқ юридик шахсларни йирик солиқ тўловчилар тоифасига
киритиш мезонлари белгиланади .
Юқоридаги низомга асосан қуйидагилар йирик солиқ тўловчилар тоифасига
киритилади :
а ) акциз солиғига тортиладиган товарларни ишлаб чиқарувчи корхоналар ;
б ) тижорат банклари ҳамда уларнинг филиаллари , товар - хом ашё , фонд ва
валюта биржалари ;
д ) « Навоий КМК » ДК , « Олмалиқ КМК » АЖ ҳамда уларнинг таркибига
кирувчи ташкилотлар ;
е ) маҳсулот тақсимотига оид битим бўйича ишларни бажаришда иштирок
етаётган ташкилотлар ;
ф ) ўтган календар йил якуни бўйича маҳсулот ( товар , иш ва хизмат ) ларни
сотишдан олинган соф тушуми 100,0 миллиард сўмдан юқори бўлган юридик
шахслар .

ДАВЛАТ СОЛИ Қ ҚЎМИТАСИ
ВАЗИФАЛАРИ
Қуйидагилар Давлат солиқ қўмитаси вазифалари ҳисобланади:
1. Ўзбекистон Республикасида ўтказилаётган солиқ сиёсатини
амалга оширишда бевосита қатнашиш;
2. Назорат қилувчи органлар томонидан олиб борилаётган
хўжалик юритувчи субъектлар молия-хўжалик фаолиятини
барча текширишлар ва тафтишларни мувофиқлаштириш;
3. Қуйидагилар бўйича ишни ташкил этиш ва улар устидан
назорат қилиш:

а) солиқ хақидаги қонун хужжатларига риоя
этилиши, солиқлар, йиғимлар ва бошқа мажбурий
тўловлар тўғри ҳисоблаб чиқарилиши, тўлиқ ва ўз
вақтида тўланиши;
б) солиқ хақидаги қонун хужжатларига риоя
этилиши учун зарур шарт-шароитларни
таъминлаш, солиқ тўловчиларга солиқ бўйича
мажбуриятларни бажаришларида ёрдам кўрсатиш;
с)солиқ солинадиган субъектлар ва
объектларни тўлиқ ва ўз вақтида ҳисобга
олинишини таъминлаш;
в ) солиқлар бўйича ҳуқуқбузарликларни аниқлаш,
уларнинг олдини олиш ва уларга бархам бериш .

ДАВЛАТ СОЛИ Қ ҚЎМИТАСИ
ФУНКЦИЯЛАРИ
Давлат солиқ қўмитаси зиммасига юкланган
вазифаларга мувофиқ қуйидаги функцияларни
бажаради:
1. Қонун хужжатларига риоя этилиши, солиқлар
тўғри ҳисобланиши, тўлиқ ва ўз вақтида тўланиши
устидан давлат назоратини амалга оширади, мана шу
мақсадда:
солиқ солинадиган субъектлар ва объектлар, ҳисоблаб
чиқилган ва тўланган солиқларнинг тўлиқ ва ўз
вақтида ҳисобга олиниши, жисмоний шахслар
томондан тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланиш
тартибига риоя этилиши устидан назоратни
таъминлаш;

2. Ягона умумдавлат солиқ сиёсати амалга оширилишида
қатнашади, шу мақсадда:

солиқ ҳақидаги қонун хужжатларни такомиллаштириш бўйича
услубий ва методологик ишларни олиб боради;

Молия вазирлиги ва Ўзбекистон Республикасининг бошқа
вазирликлари ва идоралари билан биргаликда солиқ тўғрисида
қонунларни ва бошқа қонун хужжатларини қўллаш масалалари
бўйича Ўзбекистон Республикаси худудида бажариш мажбурий
бўлган йўриқномалар ва бошқа норматив хужжатларни
белгиланган тартиб-да чиқаради;

бюджетга солиқлар тушуми прогнозини ишлаб чиқишда
қатнашади;

солиқларни ҳисоблаш ва тўлаш билан боғлиқ ҳосиб-китоблар,
декларациялар ва бошқа хужжатлар шаклларини ишлаб чиқади;

солиқ ҳақидаги қонун хужжатлари бўйича норматив хужжатлар
тўпламини тайёрлайди ва нашр этади, ўзига қарашли органларни
қонун хужжатлари ва йўриқнома материаллар, солиқ
тўловчиларни ҳисобга олиш шакллари билан таъминлаш чора-
тадбирларини кўради.

солиқ хақидаги қонун хужжатларини бузиш фактларни
тўплаш, таҳлил этиш ва баҳолаш ҳамда солиқлар бўйича
ҳуқуқбузарликларга йўл очиб берилаётган сабаблар ва
шароитларни бартараф этиш тўғрисида тегишли органларга
таклифлар киритиш;
юридик ва жисмоний шахсларга улар солиқ тўловчи
сифатида рўйхатга олинганликлари тўғрисидаги хужжатларни,
рўйхатдан ўтказиш (идентификациялаш) тартиб рақамларини
қонун хужжатларида белгиланган тартибда бериш;
солиқ тушумларини таъминлаш вазифаларини
бажариш натижарини таҳлил этиш;
жисмоний шахсларнинг даромадлари ялпи декларация
қилинишини босқичма-босқич жорий этиш;

3. Юридик ва жисмоний шахсларнинг
ҳуқуқларини ва қонун билан мухофаза қилинадиган
манфаатларини ҳимоя қилади, солиқ солиш ва солиқ
ҳақидаги қонун хужжатлари бузилиши масалалари
бўйича шикоятлар ва аризаларни белгиланган
тартибда кўриб чиқади, шу мақсадда:

солиқ ҳақидаги қонун ҳужжатлари масалалари бўйича норматив
ҳужжатлар солиқ тўловчиларга ўз вақтида етказилиши;

солиқ ҳақидаги қонун ҳужжатлари тўғрисидаги ахборот нашр
этилиши, кўпайтирилиши ва ўзига қарашли ташкилотларга
етказилиши учун сервис-марказлар фаолиятини, солиқ
тўловчиларни солиқларни тўғри ҳисоблашга ўргатиш, ҳисоботлар
ва декларациялар тақдим этиш, шунингдек, маслаҳат хизматлари
кўрсатиш бўйича ишларни ташкил этади ;

4. Ўзбекистон Республикасининг иқтисодий
ривожлантириш йўналишларидан келиб чиқиб ва давлат солиқ
хизмати органлари томонидан солиқ ҳақидаги қонун
хужжатлари қўлланилиши амалиётини ҳисобга олиб давлат
солиқ хизмати органлари ишининг устувор йўналишларини
белгилайди, улар фаолиятининг такомиллаштиришининг
комплекс дастурларини ишлаб чиқади ва амалга оширади,
давлат солиқ хизмати органларининг фаолиятини тартибга
солувчи қонун хужжатлари ва бошқа норматив хужжатлар
лойиҳаларини белгиланган тартибда ишлаб чиқади ва
киритади:
5. Ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар билан
биргаликда солиқлар бўйича ҳуқуқбузарликларга қарши
курашнинг узоқ муддатли ва жорий дастурларини ишлаб
чиқади ва амалга оширади;

6.Солиқ ҳақидаги қонун хужжатлари бузилиши
тўғрисидаги аризалар, хабарлар ва бошқа ахборотни
текширади;
7.Давлат солиқ хизмати органлари мансабдор шахслари
хизмат вазифаларини бажараётганда улар фаолиятининг
хавфсизлигини таъминлайди;
8.Қонун хужжатларига мувофиқ солиқ тўловчи
тўғрисидаги маълумотлар сир сақланиши бўйича ишларни
ташкил этади;
9.Ўзига қарашли бўлинмалар фаолияти устидан
назоратни амалга оширади;
10.Кадрлар танлаш, уларни жой-жойига қўйиш бўйича
давлат солиқ хизмати органлари ишини ташкил этади.
Кадрлар тайёрлаш, уларни қайта тайёрлаш ва малакасини
оширишни амалга оширади, шу мақсадда давлат солиқ хиз-
мати органлари кадрларини тайёрлаш, уларни қайта тайёр-
лаш ва малакасини ошириш бўйича махсус уқув юртлари ва
марказлар ташкил этади;

хорижий инвесторларнинг инвестиция
фаолиятини солиқ билан тартибга солиш чора-
тадбирларини ишлаб чиқиш, солиқ сиёсатини
мувофиқлаштириш бўйича ҳукуматлараро битимлар ва
шартномаларни, шунингдек, икки томонлама солиқ
солишни бартараф этиш бўйича битимларни тайёрлаш
ва тузиш;
муддатида тўланмаган солиқларни ундириш,
мусодара қилинган, эгасиз мол-мулкни, хазиналарни,
шунингдек, мерос қилиб қолдириш ҳуқуқи билан
давлатга ёки фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш
органларига ўтган мол-мулкни ҳисобга олиш, баҳолаш
ва сотиш устидан назоратни юритиш бўйича ишларни
ташкил этади.

13.юридик ва жисмоний шахсларнинг молия-хўжалик
фаолиятини текширишлар ва тафтиш қилишларни
белгиланган тартибда мувофиқлаштиради, назорат қилувчи
органлар томонидан ўтказилаётган хўжалик юритувчи
субъектлар молия-хўжалик фаолиятини текшириш ва тафтиш
қилишни тўхтатиш ҳақида таклиф киритади.

Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик
тўғрисидаги Кодекси ( 22.09.194 й. 2015- XII- сон ) асосан
ж арималар (БҲМ) )
Қонунбузарлик тури фуқаролар мансабдор
шахслар
Солиқ олинадиган фойдани (даромадни) ёки
бошқа объектларни қасддан яшириш
(камайтириб кўрсатиш) ёхуд солиқлар ва бошқа
мажбурий тўловлар тўлашдан қасддан бўйин
товлаш 3 -5
баробари 5-7 баробари
Худди шундай ҳуқуқбузарлик анча миқдорда
содир этилган бўлса 5-10
баробари 10-15
баробари
Даромадлар тўғрисида декларация тақдим
этишдан бўйин товлаш, декларацияни ўз
вақтида тақдим этмаслик ёки унда атайин
нотўғри маълумотларни тақдим этиш 1-3
баробари х
Солиқ тўловчиларнинг идентификация
рақамларини қўлланиш тартибини бузиш 1-3
баробари 3-7 баробари

Қонунбузарлик тури Жарима
миқдори
Фойда (даромад) ёки солиқ солинадиган бошқа объектларнинг
ҳисобини олиб бормаслик ёхуд бундай ҳисобни белгиланган
тартибни бузган ҳолда олиб бориш, башарти бу ҳаракатлар
тўланиши лозим бўлган солиқ ёки бошқа мажбурий
тўловларнинг суммасини камайтиришга олиб келса, шунингдек
бюджетга ва бюджетдан ташқари фондларга солиқларни, бошқа
мажбурий тўловларни ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш учун зарур
бўлган солиқ ҳисоботларини, ҳисоб-китобларини ҳамда бошқа
ҳужжатларни тақдим этмаслик, ўз вақтида тақдим этмаслик ёки
белгиланмаган шаклда тақдим этиш, худди шунингдек камерал
назорат натижалари бўйича аниқланган тафовутлар асосларини
ёхуд аниқлаштирилган солиқ ҳисоботини белгиланган муддатда
тақдим этмаслик 1 - 3
баробари
Худди шундай ҳуқуқбузарлик анча миқдорда содир этилган
бўлса 3 - 5
баробари

Қонунбузарлик тури Мансабдор
шахсларга
- Касса операцияларини юритиш тартиби ва тўлов
интизомини бузиш, шу жумладан, қарздор корхоналардан
тўловларни ундириш бўйича солиқ органларининг инкассо
топшириқларини бажармаслик, шунингдек дебиторлик ва
кредиторлик қарзи муддатларини ўтказиб юбориш ҳамда
корхоналарнинг ҳисобварақларида тегишли маблағлар
бўлган ҳолда тўловларни амалга оширишнинг белгиланган
муддатларини бузиш, шунингдек пул маблағларини
ҳисобдан чиқариш навбатини бузиш 1 0 - 15
баробари
- Солиқ органларида рўйхатга олинганлигини тасдиқловчи
маълумотномасиз корхоналар ва ташкилотларга ҳисоб-
китоб ёки бошқа ҳисобварақларини очиш;
- Бюджетга тўловлар бўйича қарзи бўлган корхоналарга ўз
вақтида инкассо топшириқномасини тақдим этмаслик;
- Солиқ органларида рўйхатга олинганлигини тасдиқловчи
маълумотномасиз корхоналар ва ташкилотларга ҳисоб-
китоб ёки бошқа ҳисобварақларини очиш 5 - 10
баробари

СОЛИҚ НАЗОРАТИНИНГ ШАКЛЛАРИ
солиқ текширувлари
•
солиқ тўловчи тўғрисида солиқ органларида
мавжуд бўлган маълумотларни ўрганиш ва
таҳлил қилиш асосида амалга оширилади
солиқ мониторинги
•
солиқ тўловчи билан солиқ органи ўрасида
ахборот алмашинувини йўлга қўйиш орқали
ўтказилиб, солиқларни ҳисоблаб ёзилиши,
тўлиқ ва ўз вақтида тўланиши назорат
қилинади.

Солиқ тўловчилар учун солиқ
мониторинги ихтиёрийдир.Юридик
шахс, агар унинг олдинги йил учун
даромадлари йиллик молиявий
ҳисобот маълумотларига кўра камида
10 миллиард сўмни ташкил этган
бўлса, солиқ мониторингини ўтказиш
тўғрисидаги ариза билан солиқ
органига мурожаат қилишга ҳақли.
Солиқ мониторингини ўтказиш солиқ
мониторинги ўтказиладиган йилнинг 1
январидан бошланади ва солиқ мониторинги
ўтказилган даврдан кейинги йилнинг 1
июлида тугалланади.

камерал
солиқ
текшируви сайёр солиқ
текшируви солиқ аудитиСолиқ текширувларининг
турлари


Ўзбекистон Республикасининг Солиқ кодекси ва
Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Яширин
иқтисодиётни қисқартириш ва солиқ органлари
фаолияти самарадорлигини ошириш бўйича ташкилий
чора-тадбирлар тўғрисида» 2020 йил 30 октябрдаги
ПФ-6098-сон
Фармонига мувофиқ қабул қилинган
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг
07.01.2021 йилдаги « СОЛИҚ ХАВФИНИ
БОШҚАРИШ, СОЛИҚ ХАВФИ МАВЖУД СОЛИҚ
ТЎЛОВЧИЛАРНИ (СОЛИҚ АГЕНТЛАРИНИ)
АНИҚЛАШ ВА СОЛИҚ ТЕКШИРУВЛАРИНИ
ТАШКИЛ ЭТИШ ВА ЎТКАЗИШ ТЎҒРИСИДА» 1-
сон қарорига асосан амалга оширилади.

Солиқ текширувларини ўтказишда солиқ тўловчилар қуйидаги ҳуқуқларга эга:

солиқ органлари мансабдор шахсларининг текширув масалаларига алоқаси
бўлмаган талабларини бажармаслик;

солиқ текширувларини ўтказишда шахсан ёки ўз вакили орқали иштирок этиш;

солиқ текширувини амалга оширувчи солиқ органларига солиқ тўғрисидаги
қонун ҳужжатларининг ижросига тааллуқли масалалар бўйича тушунтиришлар
бериш;

солиқ тўловчи талаб қилиб олинаётган ҳужжатларни солиқ органига тақдим
этмасликка ҳақли, агар ушбу ҳужжатлар ёки уларнинг нусхалари олдин солиқ
органларига олдинги ўтказилган камерал ёки сайёр солиқ текширувларида ёхуд
солиқ мониторингини ўтказиш жараёнида тақдим этилган бўлса;

экспертни рад этиш ва экспертни ўзи кўрсатган шахслар орасидан тайинлаш
тўғрисида илтимос қилиш;

солиқ органи мансабдор шахсининг рухсати билан экспертиза ўтказишда
иштирок этиш ва экспертга тушунтиришлар бериш, экспертнинг хулосаси билан
танишиш;

солиқ текшируви материаллари билан танишиш ва текширув далолатномасини
олиш;

солиқ органлари мансабдор шахсларининг ноқонуний хатти-ҳаракатлари
юзасидан шикоят қилиш;

камерал солиқ текшируви натижаси бўйича талабномада кўрсатилган
тафовутларнинг асосномаси сифатида солиқ маслаҳатчилари ташкилотининг
хулосасини тақдим этиш.

Солиқ текширувларини ўтказишда солиқ
тўловчиларнинг айрим мажбуриятлари:

текширувни ўтказувчи мансабдор шахснинг талабига кўра
солиқ тўловчи электрон шаклда тузилган ҳужжатларнинг
қоғоздаги кўчирма нусхаларини тақдим этиши шарт, электрон
ҳисобварақ-фактураларнинг ахборот тизимида рўйхатга
олинган электрон ҳисобварақ-фактуралар бундан мустасно;

камерал солиқ текшируви натижалари бўйича талабнома
олинган кундан бошлаб 10 кун муддатда тегишли солиқлар
бўйича аниқлаштирилган солиқ ҳисоботини ёхуд аниқланган
тафовутларнинг асосларини тасдиқловчи ҳужжатлар билан
тақдим этиш.

https://www.norma.uz/uz/qonunchilikda_yangi/soliq_te
kshiruvlari_qanday_utkaziladi

Сайёр солиқ текширувлари ёки солиқ аудитини ўтказишда
солиқ тўловчилар қуйидаги ҳолларда солиқ органи
мансабдор шахсларини солиқ текширувини ўтказиш учун
ҳудудга ва жойларга қўймасликка ҳақли:

сайёр солиқ текширувини ўтказиш тўғрисидаги буйруқ
белгиланган тартибда расмийлаштирилмаган ва буйруқ
нусхаси солиқ тўловчига берилмаган бўлса, солиқ тўловчи
уни олишдан бош тортган ҳоллар бундан мустасно;

текширувчи инспектор текширувни тайинлаш тўғрисидаги
буйруқда кўрсатилмаган, ўз хизмат гувоҳномасини
кўрсатмаган бўлса;

солиқ текширувини ўтказишнинг муддатлари бошланмаган
ёки ўтиб кетган бўлса.

Камерал солиқ текшируви
солиқ тўловчи (солиқ агенти) томонидан тақдим
этилган солиқ ҳисоботини, молиявий ҳисоботни,
шунингдек солиқ тўловчининг фаолияти тўғрисида
солиқ органида мавжуд бўлган бошқа ҳужжатлар
ҳамда маълумотларни таҳлил қилиш асосида солиқ
органи томонидан ўтказилади.

Ўтказиш учун асослар:

солиқ хавфини бошқариш тизими асосида аниқланган
солиқ тўғрисидаги қонун ҳужжатлари бузилиши содир
этилганлиги хавфи мавжудлигида;

солиқ тўловчи томонидан тақдим этилган солиқ
ҳисоботида тафовутлар ёки хатолар аниқланганда;

солиқ тўғрисидаги қонун ҳужжатлари талабларининг
бузилиши ҳолатлари ҳақида жисмоний ва юридик
шахсларнинг мурожаатлари солиқ органига тушганда;

солиқ тўловчи томонидан олдин тақдим этилган солиқ
ҳисоботига нисбатан тўланиши лозим бўлган солиқ
суммасини камайтирадиган ёки кўрилган зарар
суммасини кўпайтирадиган аниқлаштирилган солиқ
ҳисоботи тақдим этилганда.


Камерал солиқ текширувининг умумий муддати 60
кундан
ошиши мумкин эмас. Текширув буйруқ
асосида ўтказилади. Текширувчи низом билан
тасдиқланган сўровномага мувофиқ ҳужжатларни
тақдим этишни сўрайди.

Ўз навбатида, ҳужжатлар солиқ тўловчи томонидан
сўровнома олинган кундан эътиборан 5 кун ичида
тақдим этилиши керак (солиқ тўловчининг аризасига
кўра муддат узайтирилиши мумкин). Ҳужжатлар
тасдиқланган нусхалар кўринишида тақдим этилади.
Текширув натижалари бўйича хулоса тузилади.

Агар солиқ (ҳисобот) даври учун солиқ
мониторинги ўтказилаётган бўлса,
бундай давр учун камерал солиқ
текшируви ўтказилмайди. Мазкур қоида
солиқ мониторинги муддатидан олдин
тугатилганда қўлланилмайди.
Солиқ органи томонидан 2 кун муддатда
солиқ тўловчига солиқ ҳисоботидаги
тафовутлар ёки хатолар аниқланган
ҳолатларни бартараф этиш тўғрисида
талабнома юборилади.

Камерал солиқ текшируви натижалари
бўйича талабнома
Солиқ тўловчи 10 кун муддатда аниқлаштирилган солиқ ҳисоботини тасдиқловчи
ҳужжатлар билан тақдим этиши шарт. Ҳужжатлар 15 кун ичида солиқ органи
томонидан кўриб чиқилади.
Солиққа оид ҳуқуқбузарликнинг содир этилганлиги ҳолати аниқланса, тегишли
далолатнома тузилади.
ҚҚСни ундириш бўйича камерал текширув 14.08.2020 йилдаги 489 -сон ВМҚга
мувофиқ белгиланади.
Солиқ органининг камерал солиқ текшируви натижалари бўйича қабул қилган
қарори устидан юқори турувчи солиқ органига ёки судга шикоят қилиш мумкин.

Сайёр солиқ текшируви
Сайёр солиқ текшируви вақтида солиқ ҳисоби, товар-
моддий қимматликлар ва пул маблағларининг ҳаракати,
шунингдек солиқ тўловчининг фаолияти билан боғлиқ
бошқа ахборот таҳлил қилинади.
Шунингдек, солиқ органлари сайёр текширувлар чоғида
профилактик тадбирлар ва хронометраж ўтказиш, назорат-
касса техникаси ва тўлов терминаллари ишини
текширишга ҳақли.

Сайёр текширув ў тказиш учун асослар:
Ўтказиш учун асослар
солиқ хавфини бошқариш тизими орқали аниқланган, солиқ тўғрисидаги қонун
ҳужжатларини бузиш хавфи мавжудлиги;
жисмоний ёки юридик шахсларнинг солиқ ёхуд валюта тўғрисидаги қонун
ҳужжатлари бузилиши ҳолатлари тўғрисидаги мурожаатлари, шу жумладан
товарлар ва хизматларнинг нархини асоссиз ошириб юбориш ҳолатлари тўғрисида,
йўловчиларни енгил автотранспорт воситалари билан ташиш бўйича ноқонуний
тадбиркорлик фаолияти;
ОАВда солиққа ва валютага оид ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги маълумотлар эълон
қилинганда;
ўтказилаётган камерал солиқ текширувини холисона амалга ошириш мақсадида
қўшимча маълумотлар олиш зарурати юзага келганда;
валюта операциялари амалга оширилишининг асосланганлиги юзасидан
мониторинг олиб бориш жараёнида солиқ органи юборган сўровномага солиқ
тўловчи томонидан ҳужжатлар ёки ахборот тақдим этилмаган ёхуд тўлиқ тақдим
этилмаганда;
суд, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар, шунингдек бошқа давлат органлари ва
ташкилотларидан солиқ ва валютага оид ҳуқуқбузарликлар тўғрисида далолат
берувчи ахборот тушганда.

Сайёр солиқ текшируви солиқ органи раҳбарининг
(раҳбари ўринбосарининг) буйруғи асосида
ўтказилади. Буйруқда солиқ тўловчининг номи,
текширувчи шахсларнинг фамилияси, исми,
отасининг исми ҳамда лавозими, текширувларни
ўтказиш муддатлари ва мақсади кўрсатилади.
Сайёр солиқ текшируви 10 кундан кўп бўлмаган
муддатда ўтказилади.
Сайёр солиқ текшируви натижаларига кўра солиқ
органлари томонидан солиқлар ва йиғимларни
ҳисоблаш амалга оширилмайди.

Сайёр текширув ўтказиш доирасида қуйидагилар амалга
оширилади
солиқ солиш объектларини
ва солиқ солиш билан
боғлиқ бўлган объектларни
ҳисобга олиш бўйича
солиқ назорати амалга
оширилади; хронометраж кўздан
кечириш ўтказилади ; назорат касса техникаси ва
ҳисоб-китоб терминаллари
қўлланилиши, шу
жумладан назорат хариди
орқали текширилади; юридик шахс ҳисобланган
солиқ тўловчининг ишчи-
ходимлари ҳақиқий сони
ва солиқ ҳисоботидаги акс
эттирилган ишчи-ходимлар
сонига мувофиқлиги
текширилади;
бозорлар, савдо
комплекслари ва уларга
туташ бўлган
автотранспорт
воситаларининг тўхташ
жойларида солиқ
тўғрисидаги қонун
ҳужжатларига риоя
этилиши текширилади; савдо ва хизмат кўрсатиш
қоидаларига риоя этилиши
текширилади; ер қаъридан фойдаланувчи
солиқ тўловчилар
томонидан ҳақиқатда қазиб
олинган фойдали
қазилмалар ҳажми
текширилади; солиқ тўловчиларнинг
тўлов топшириқномалари
ва солиқ органларининг
инкассо
топшириқномалари
банклар томонидан ўз
вақтида бажарилиши
текширилади;
валютани тартибга
солиш тўғрисидаги
қонун ҳужжатларига
резидентлар ва
норезидентлар
томонидан риоя
этилиши текширилади; солиқ тўловчиларнинг
активлари ва
мажбуриятлари
инвентаризациядан
ўтказилади; ҳужжатлар ва буюмлар
олиб қўйилади.

Солиқ аудити
Муайян давр учун солиқлар ва йиғимларни ҳисоблаб
чиқариш ҳамда тўлашнинг тўғрилигини текшириш солиқ
аудити б ў либ, соли қ тў ловчиларнинг юқори даражадаги
таваккалчилик тоифасига мансуб солиқ тўловчига
нисбатан ўтказилади.
Солиқ аудити ўтказилиши бошланишидан камида 30
календарь кун олдин солиқ тўловчига солиқ аудити
ўтказилиши тўғрисида хабарнома юборади.

Солиқ аудити қуйидаги ҳолатларда
ўтказилади :

солиқ тўловчи солиқ таваккалчилигининг юқори тоифасига мансуб
бўлганда;

камерал солиқ текшируви натижаси бўйича аниқлаштирилган солиқ ҳисобот,
шу жумладан тасдиқловчи ҳужжатлар тақдим этилмаганда;

ихтиёрий тугатилаётган юридик шахсларда (солиқ маслаҳатчилари
ташкилотларининг солиқлар бўйича хулосалари мавжуд бўлган солиқ
тўловчилар бундан мустасно);

солиқ тўловчиларнинг жиноий ишлар бўйича молия-хўжалик фаолияти
тафтиш қилиниши доирасида;

фаолиятини тўхтатган ЯТТ, қатъий белгиланган миқдорда ёки декларация
асосида жисмоний шахслардан даромад солиғини тўлайдиганлардан
ташқари.

https://www.norma.uz/uz/qonunchilikda_yangi/soliq_tekshiruv
lari_qanday_utkaziladi

Солиқ аудити ўтказилиши бошланишидан камида 30 календарь кун
олдин солиқ тўловчига солиқ аудити ўтказилиши тўғрисида
хабарнома юборилади. Солиқларни тўлашдан бўйин товлаш
белгилари мавжуд бўлса, солиқ органи ДСҚ билан келишган ҳолда
солиқ тўловчини олдиндан хабардор этмасдан солиқ аудитини
бошлашга ҳақлидир.
Солиқ аудитини ўтказиш муддати 30 кунни ташкил этади, бироқ
текширув муддати 6 ойгача узайтирилиши мумкин.
Сайёр солиқ текшируви ва солиқ аудити Президент ҳузуридаги
Тадбиркорлик субъектларининг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини
ҳимоя қилиш бўйича вакилни хабардор қилган ҳолда амалга
оширилади, давлат рўйхатидан ўтмасдан тадбиркорлик фаолиятини
амалга оширувчи жисмоний шахсларни текшириш бундан мустасно.

Солиқ аудити
Солиқ текширувини ўтказиш чоғида ғайриқонуний
ҳаракатлар орқали зиён етказилишига йўл қўймаслик ЭкспертизаГувоҳнинг иштироки, Мутахассисни жалб
этиш,Таржимоннинг иштироки, Холислар иштирокиУчинчи шахслардан ҳужжатларни (ахборотни) талаб қилиб
олишСолиқ текширувини ўтказишда ҳужжатларни талаб қилиб
олишҲудудни ва биноларни кўздан кечиришМансабдор шахсларнинг солиқ тўловчининг ҳудудига
кириши


2019 йил 17 апрелда Ўзбекистон
Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг
«Давлат солиқ хизмати органлари
фаолиятини янада такомиллаштириш
чора-тадбирлари тўғрисида» 320-сон
қарори билан Ўзбекистон Республикаси
Давлат солиқ қўмитаси тўғрисидаги низом
тасдиқланди.

ДСҚнинг солиқ назоратига оид асосий
вазифалари

давлат солиқ сиёсатини амалга ошириш ҳамда солиқ
тўғрисидаги қонун ҳужжатларига риоя этилиши, солиқлар
ва бошқа мажбурий тўловларнинг тўғри ҳисоблаб
чиқилиши, тўлиқ ва ўз вақтида тўланиши юзасидан
назоратни таъминлаш;


солиқ тўловчилар ва солиқ солиш объектларининг
ўз вақтида ҳамда ишончли ҳисобга олинишини
таъминлаш, маълумотларни тўлиқ йиғиш ва қайта
ишлашни таъминлайдиган замонавий ахборот-
коммуникация технологиялари ва илғор
автоматлаштирилган таҳлил услубларини кенг
жорий этиш орқали такомиллаштириш;


солиқ солинадиган базани кенгайтириш бўйича
таҳлил қилиш ва таъсирчан чоралар ишлаб чиқиш,
шу жумладан макроиқтисодий кўрсаткичларнинг
динамикаси ва ҳудудларнинг солиқ салоҳиятини
тизимли таҳлил қилиш орқали ҳамда солиқ
назоратини амалга оширишнинг замонавий
услубларини жорий этиш;


пул маблағларининг ғайриқонуний айланиши
манбаларига барҳам бериш, аҳоли билан пулли ҳисоб-
китобларни амалга оширувчи юридик ва жисмоний
шахслар томонидан нақд пул тушумининг тўлиқ ва ўз
вақтида топширилиши юзасидан мунтазам назоратни
таъминлаш.


Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018
йил 23 майдаги «Бюджет маблағларидан
фойдаланиш самарадорлигини тубдан ошириш ва
иқтисодий жиноятларга қарши курашиш
механизмларини такомиллаштириш чора-
тадбирлари тўғрисида» ПФ-5446-сонли Фармони
Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги
Солиқ, валютага оид жиноятларга ва жиноий даромадларни
легаллаштиришга қарши курашиш департаменти


Банк-молия, солиқ соҳаларида
иқтисодий жиноятлар ҳамда
коррупцияга қарши курашиш, уларнинг
оқибатларини, шунингдек, уларни
келтириб чиқарувчи сабаб ва шарт-
шароитларни бартараф этиш. Иқтисодий жиноятларга қарши кураш
департаментининг солиқ назорати соҳасидаги
вазифалари
•
Давлат манфаатларига зид равишда битимлар тузиш
ҳолатларига қарши курашиш, чет эл валютаси
маблағларини ғайриқонуний равишда олиб кириш ва
олиб чиқиш, уларнинг ноқонуний муомаласи, «хуфёна
иқтисодиёт» шаклланишининг турли схемалари ва
каналларини аниқлаш.

Фойдаланиш учун тавсия этилган адабиётлар
Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодекси. Қонун ҳужжатлари
маълумотлари миллий базаси, 31.12.2019 й.,
Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги
Кодекси.Ўзбекистон Республикасининг 22.09.1994 й. 2015-XII-сон.
( 26.03.2020 й., 03/20/613/0362-сон)
Нуритдинова В.Ш., Шарапова М.А. Молиявий назорат: Дарслик . –
Тошкент, 2019 – 492 бет
www. https://soliq.uz/ – Ўзбекистон Республикаси Давлат Солиқ
Қўмитасининг расмий сайти

ЭЪТИБОРИНГИЗ
УЧУН РАҲМАТ!!!


Давлат солиқ хизмати органи режали солиқ текшируви
ўтказишнинг бошланиши ҳақида текширувни ўтказиш
бошланишидан камида ўттиз календарь кун олдин
тадбиркорлик субъектини текширувдан ўтказиш
муддатлари ва предметини кўрсатган ҳолда, ёзма шаклда
хабардор қилиши шарт.

Тадбиркорлик субъекти томонидан белгиланган тартибда
тақдим этилган молия ва солиқ ҳисоботини, шунингдек
тадбиркорлик субъектининг фаолияти тўғрисида давлат
солиқ хизмати органида мавжуд бўлган бошқа
ҳужжатларни ўрганиш ҳамда таҳлил этиш асосида
ўтказиладиган камерал назорат натижалари бўйича
қоидабузарликлар аниқланган ҳоллардагина давлат солиқ
хизмати органлари тадбиркорлик субъектларининг молия-
хўжалик фаолиятини текшириш ташаббуси билан чиқиши
мумкин

Tekshiruvlarni ro’yhatga
olish

Жисмоний ва юридик шахслар ўз ҳуқуқ ва
эркинликларини бузаётган давлат солиқ органлари
мансабдор шахсларининг хатти-ҳаракатлари
(қарорлари) устидан қонунда белгиланган тартибда
юқори турувчи солиқ органларига ёҳуд бевосита
судга шикоят билан мурожаат қилишга ҳақлидирлар.
Давлат солиқ органлари ходимлари томонидан
хизмат ваколатларининг ошириб борилиши,
шунингдек, уларга юклатилган функционал
вазифаларнинг бажарилмаслиги Ўзбекистон
Республикаси қонун хужжатларида белгиланган
тартибда интизомий, маъмурий ёки жиноий
жавобгарликка олиб келади.

.
Хужжатларни қамраб
олиши
бўйича
Хужжатларни

танлаб

текширишБарча

хужжатларни

ёппасига
назорат Хужжатларни
танлаб текшириш

.
Ўтказилиш жойига қарабЎтказилиш
жойига
қараб
Жойларга
чиқиб
назорат
қилиш Камерал
назорат
Ўтказилиш
даври бўйича
Дастлабки
назорат
Қайта назорат

Soliq tekshiruvini o’tkazayotgan davlat soliq
xizmati organining mansabdor shaxslari, zarurat
bo’lganda, soliq to’lovchi tomonidan daromadlar olish
uchun foydalanilayotgan yoki soliq solish ob’ektlari
bilan bog’liq hududlarni, ishlab chiqarish, omborxona,
savdo binolarini hamda boshqa binolar, shu jumladan
joylarni ko’zdan kechirishi, shuningdek soliq
to’lovchining mol-mulkini inventarizasiyadan
o’tkazishi mumkin. Ko’zdan kechirish
o’tkazilayotganda soliq tekshiruvi qaysi shaxsga
nisbatan amalga oshirilayotgan bo’lsa, o’sha shaxs
yoki uning vakili qatnashishga haqli. Ko’zdan
kechirish o’tkazilayotganda zarur hollarda foto va
kinosuratga olinishi, videoyozuvga tushirilishi,
hujjatlardan ko’chirma nusxalar olinishi mumkin, bu
haqda bayonnomada ko’rsatiladi.


Soliq tekshiruvlarini o’tkazish vaqtida mol-mulkni
inventarizasiyadan o’tkazish buxgalteriya hisobi to’g’risidagi
qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi.

Davlat soliq xizmati organining soliq tekshiruvini
o’tkazayotgan mansabdor shaxslari tekshirilayotgan soliq
to’lovchidan soliqlar va boshqa majburiy to’lovlarni hisoblab
chiqish hamda to’lash bilan bog’liq hujjatlarni talab qilib
olishga haqli.

Soliq to’g’risidagi qonun hujjatlari buzilganligidan dalolat
beruvchi hujjatlar va huquqbuzarlik predmetlari soliq
tekshiruvini o’tkazayotgan davlat soliq xizmati organi
mansabdor shaxsining asoslantirilgan qarori asosida olib
qo’yilishi mumkin, ushbu moddaning ikkinchi qismida nazarda
tutilgan hujjatlar va predmetlar bundan mustasno.


Soliq to’lovchining faoliyatini to’xtatib qo’yishga olib keladigan
hujjatlar va predmetlarni olib qo’yish faqat sud qarori asosida amalga
oshiriladi.

Hujjatlar va predmetlarni tungi vaqtda — soat 23-00 dan 6-00 gacha
— olib qo’yish man etiladi.

Soliq to’lovchining banklardagi hisobvaraqlari bo’yicha operasiyalarni
to’xtatib turish faqat sud qarori asosida amalga oshiriladi, jinoiy
faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirish va terrorizmni
moliyalashtirish aniqlangan hollar bundan mustasno.

70ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
ДАВЛАТ СОЛИҚ ҚЎМИТАСИ
ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН
РАҲМАТ!

Солиқ назорати

Sotib olish