• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Tabiatdagi elektr hodisalari

  CHAQMOQ
+
+ +
+
+
+ + _
___
_
__
_ MASALALAR YECHISH
1. Bir biridan qanday masofada  1 C  va  10 
nC  zaryadlar  9  mN  kuch  bilan  o‘zaro 
ta’sirlashadi? Aziz o‘quvchilar,
Shaxsiy gigiyena qoidalariga amal qiling 
va qo‘lingizni tez-tez sovunlab yuvishni 
unutmang!    MOMAQALDIROQ
Momaqaldiroq     -  bu  chaqmoq  paytida  sodir 
bo‘ladigan  havodagi  tovush  hodisasi  bo‘lib,  u 
chaqmoq  yo‘lida  havoning  qizishi,  bosimning 
ortishi tufayli yuz beradi.    Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:
1. Mavzu oxiridagi savollarga javob yozing.
2.  Siz  chaqmoq  chaqishini  kuzatgansiz. 
Momaqaldiroqning  ovozi  taxminan  qancha 
vaqtdan  keyin  eshitilishini  va  ular  qancha 
uzoqlikda  ro‘y  berishini  baholab, 
taassurotlaringizni daftaringizga yozing.    MOMAQALDIROQ   MOMAQALDIROQ
Chaqmoqning  uzunligi  bir  necha  kilometrga, 
diametri  esa  bir  necha  santimetrga  teng 
bo‘lib,  davomiyligi  sekundning  ulushida  sodir 
bo‘ladi.  Shunda  chaqmoq  paytida  kuchli 
gumburlash- momaqaldiroq yuzaga keladi.   YASHINQAYTARGICH
Yashinqaytargich  –  uchli 
o‘tkazgichdan  iborat  bo‘lib, 
u  yo‘g‘on  sim  orqali  yerga 
chuqur  ko‘milgan  metall 
qoziqqa ulanadi. TESKARI CHAQMOQ. SPRAYTLAR
Bu  hodisa  reaktiv  aviatsiya  bilan  bog‘liq 
holda  1994-yilda  kuzatilgan.  1989-yilda 
tasodifan  suratga  olingan  va  ularning  fizik 
tabiati hali chuqur o‘rganilmagan.   TESKARI CHAQMOQ. SPRAYTLAR
Chaqmoqning tasviri Spraytlarning tasviri MASALALAR YECHISH
3.  36  nC  zaryadning  undan  9   va  18  cm 
masofada  yotgan  nuqtalardagi  maydon 
kuchlanganligini toping. F I Z I K A
M AVZU :  Tabiatdagi elektr 
hodisalari   Y A SH I N
Yashin   –  zaryadlangan  bulut  bilan  yer 
orasida  sodir  bo‘ladigan  chaqmoq  paytida 
bulutdagi  zaryadlarning  yerga  bir  zumda 
o‘tish jarayoni.   YASHINQAYTARGICH
Yashinqaytargich  –  minora, 
binolarni,  sanoat  va  qishloq 
xo‘jaligi  inshootlarini    yashin 
urishdan  himoya  qiluvchi 
qurilmadir.   CHAQMOQ
Chaqmoq   -  bu  turli  ishora  bilan 
zaryadlangan bulutlar orasida yoki bulut bilan 
yer  sirti  orasida  sodir  bo‘ladigan  kuchli  elektr 
uchquni. CHAQMOQ MASALALAR YECHISH
2.  Zarayadlardan  biri  4   marta  orttirilganda 
ularning  o‘zaro  ta’sir  kuchlari  avvalgidek 
qolishi  uchun  ular  orasidagi  masofani  necha 
marta o‘zgartirish lozim? TESKARI CHAQMOQ. SPRAYTLAR
Chaqmoq   -  bulutlar  va  yer  orasida,  ya’ni 
bulutlardan pastda ro‘y berishini bildik. Lekin, 
bulutlarning  tepasida  ham  chaqmoqlar 
kuzatilar ekan. 
Bu hodisaga  spraytlar  deb ataladi.

Tabiatdagi elektr hodisalari