TADBIRKORLIK SHAKLLARI VA TURLARI - Iqtisodiyot - Slaydlar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	13000UZS
Hajmi	1.1MB
Xaridlar	2
Yuklab olingan sana	25 Aprel 2024
Kengaytma	pptx
Bo'lim	Slaydlar
Fan	Iqtisodiyot

Sotuvchi

Rustamov Orifjon

Ro'yxatga olish sanasi 25 Aprel 2024

52 Sotish

TADBIRKORLIK SHAKLLARI VA TURLARI

Sotib olish

TADBIRKORLIK
SHAKLLARI VA TURLARI

REJA:
Tadbirkorlik
tushunchasi
Tadbirkorlik shakllari
Tadbirkorlik turlari

TADBIRKORLIK TUSHUNCHASI
Tadbirkorlik - bu yangi biznesni boshlash va boshqarish jarayoni. Bu
imkoniyatlarni aniqlash, tavakkal qilish va muvaffaqiyatli biznesni yaratish va
rivojlantirish uchun resurslarni tashkil qilishni o'z ichiga oladi. Tadbirkorlar - bu
bozorga yangi g'oyalar, mahsulotlar yoki xizmatlarni olib keladigan innovatsion
shaxslar. Ular muammolarni hal qilish, qiymat yaratish va ijobiy ta'sir ko'rsatish
istagi bilan boshqariladi. Muvaffaqiyatli tadbirkorlar ijodkorlik, chidamlilik va
o'rganish va moslashishga tayyorlik kabi xususiyatlarga ega. Ular iqtisodiy o‘sish
va yangi ish o‘rinlari yaratishda muhim rol o‘ynaydi. Tadbirkorlik yoki biznes
(inglizcha: business – „bandlik“), deb har qanday qonuniy tijorat faoliyatiga
aytiladi. Tadbirkorlik bilan shugʻullanuvchi shaxs tadbirkor, deyiladi. Xususiy
tadbirkorlik kapitalistik iqtisodiyot negizidir. Sotsialistik iqtisodiyotlarda
tadbirkorlik bilan hukumat, jamiyat yoki ishchilar kasaba uyushmalari
shugʻullanadi.

TADBIRKOR
Tadbirkor” deganda daromad
olish maqsadida, mas’uliyatni
zimmasiga olgan holda,
jamiyatga foyda keltiruvchi
biron-bir iqtisodiy faoliyat
bilan shug‘ullanadigan shaxs
tushuniladi.

Tadbirkorlik xoʻjalik yuritish koʻlamiga qarab, yirik, oʻrta va kichik turlarga
boʻlinadi. Yirik tadbirkorlik ishlab chiqarishda 500 dan ortiq kishi band boʻlgan,
oʻrta tadbirkorlik esa 20–500 kishi band boʻlgan korxona (firma) lar, kichik
tadbirkorlik 10–20 va undan kam kishi ishlaydigan korxonalarni qamraydi. Yirik
va oʻrta tadbirkorlikka, asosan, yirik ishlab-chiqarish, koʻp sonli tovarlar
chiqaradigan, mexanizatsiyalashgan hamda avtomatlashgan sohalar kiradi.
Kichik tadbirkorlik qishloq xoʻjaligi, aholiga xizmat koʻrsatish sohalarida keng
tarqalgan. Kichik tadbirkorlik sharoitga tez moslasha olishi bilan boshqalaridan
farqlanadi va shu bois u keng tarqalgan

TADBIRKORLIK TURLARI
Jismoniy shaxslar va tashkilotlar tanlashi mumkin bo'lgan turli xil biznes
tuzilmalari mavjud. Bu yerda bir nechta umumiy biznes turlari mavjud:
Yakka tartibdagi tadbirkorlik
Korporatsiya Ma'suliyati cheklangan
jamiyat (MChJ) Hamkorlik
Kooperativ

Yakka
tartibdagi
tadbirkorlik
Yakka tartibdagi
tadbirkorlik: bitta shaxsga
tegishli va boshqariladigan
biznes. Egasi to'liq
nazoratga ega va
biznesning qarzlari va
majburiyatlari uchun
shaxsan javob beradi.

Hamkorlik
Ikki yoki undan ortiq jismoniy
yoki yuridik shaxslar egalik va
mas'uliyatni baham ko'radigan
biznes tuzilmasi.
Hamkorlikning har xil turlari
mavjud, jumladan, to liq ʻ
sheriklik (barcha sheriklar teng
mas uliyat va majburiyatlarga
ʼ
ega bo ladi) va kommandit
ʻ
shirkat (bu yerda ham to liq,
ʻ
ham kommandit sheriklar
mavjud). Korporatsiya
Aktsiyadorlar sifatida tanilgan,
egalaridan alohida yuridik
shaxs. Korporatsiyalar
mas'uliyati cheklangan, ya'ni
aktsiyadorlarning shaxsiy
aktivlari kompaniyaning
qarzlari va majburiyatlaridan
himoyalangan. Ular odatda
murakkabroq va ko‘proq
rasmiyatchiliklarni talab qiladi.

Ma'suliyati
cheklangan
jamiyat (MChJ)
Ma'suliyati cheklangan jamiyat
(MChJ): Korporatsiya va
sheriklikning afzalliklarini
birlashtirgan gibrid biznes
tuzilmasi. U boshqaruv va
soliqqa tortishda
moslashuvchanlikni
ta minlagan holda egalari ʼ
(a zolar sifatida tanilgan) uchun
ʼ
cheklangan javobgarlik
himoyasini taklif etadi . Kooperativ
Kooperativ: Bir guruh shaxslar
yoki tashkilotlar tomonidan
boshqariladigan va foydani
teng taqsimlaydigan va qarorlar
qabul qiladigan biznes.
Kooperativlar odatda umumiy
iqtisodiy, ijtimoiy yoki madaniy
ehtiyojlarni qondirish uchun
tuziladi. Franchayzing
Franchayzing: Jismoniy shaxs
yoki yuridik shaxsga
(franchayzi) boshqa
kompaniyaning
(franchayzerning) savdo
belgisi, mahsulotlari va biznes
tizimlaridan foydalangan holda
to lov va royalti evaziga biznes
ʻ
yuritish huquqi berilgan biznes
modeli

Bu biznes turlarining bir nechta misollari va har birining o'ziga xos afzalliklari,
kamchiliklari va qonuniy talablari mavjud. Eng mos biznes tuzilmasini tanlashdan
oldin biznesingizning o'ziga xos ehtiyojlari va maqsadlarini diqqat bilan ko'rib chiqish
muhimdir. Mahalliy qonun va qoidalarga rioya qilishni ta minlash uchun yuridik va ʼ
moliyaviy mutaxassislar bilan maslahatlashish tavsiya etiladi.

TADBIRKORLIK SHAKLLARI
Biznesni
ro'yxatdan
o'tkazish shakli Soliq shakli Moliyaviy
shakli
Litsenziyalash
va ruxsatnoma
shakli
Ishga
joylashish
shakli Shartnoma
shakli

Biznesni ro'yxatdan
o'tkazish
Biznesni ro'yxatdan o'tkazish
shakllari: Ushbu shakllar
biznesni tegishli davlat
organlarida ro'yxatdan o'tkazish
uchun talab qilinadi. Ular
odatda biznes nomi, manzili,
egalik tuzilmasi va boshqa
tegishli ma lumotlarni o z ʼ ʻ
ichiga oladi. Soliq shakli
Soliq shakllari: korxonalar
soliq organlariga daromadlari,
xarajatlari va boshqa moliyaviy
ma'lumotlarini hisobot berish
uchun turli soliq shakllarini
topshirishlari shart. Soliq
shakllariga misol sifatida
daromad solig i deklaratsiyasi, ʻ
savdo solig i deklaratsiyasi, ish
ʻ
haqi solig i shakllari va
ʻ
boshqalar kiradi. Ishga joylashish
shakli
Ishga joylashish shakllari:
Xodimlarni yollashda
korxonalar turli ish shakllarini
to'ldirishlari kerak. Bu
shakllarga ishga qabul qilish
uchun arizalar, mehnat
shartnomalari, soliqni ushlab
qolish shakllari (AQShdagi W-
4 kabi) va xodimlarni yollash
va boshqarish bilan bog‘liq
boshqa talab qilinadigan
hujjatlar kiradi.

Moliyaviy shakli
Moliyaviy shakllar: Biznes
ko'pincha turli maqsadlar uchun
moliyaviy shakllarni to'ldirishi
kerak, masalan, kredit olish uchun
ariza berish, moliyalashtirish yoki
manfaatdor tomonlarga moliyaviy
ma'lumotlar haqida hisobot
berish. Bu shakllar moliyaviy
hisobotlarni, buxgalteriya
balanslarini, daromadlar
to‘g‘risidagi hisobotlarni va pul
oqimi to‘g‘risidagi hisobotlarni
o‘z ichiga olishi mumkin . Litsenziyalash va
ruxsatnoma shakli
Litsenziyalash va ruxsatnoma
shakllari: Biznesning
xususiyatiga qarab, qonuniy
faoliyat yuritish uchun
muayyan litsenziyalar va
ruxsatnomalar talab qilinishi
mumkin. Bu shakllar odatda
biznes faoliyati, joylashuvi va
muayyan qoidalarga
muvofiqligi haqida ma lumot ʼ
berishni o z ichiga oladi
ʻ Shartnoma shakli
Shartnoma shakllari:
korxonalar ko'pincha etkazib
beruvchilar, mijozlar,
hamkorlar yoki boshqa
tashkilotlar bilan shartnomalar
tuzishlari kerak. Shartnoma
shakllari shartnoma shartlarini,
jumladan, to lov shartlari,
ʻ
yetkazib berish va har bir
tomonning javobgarligini
belgilaydi .

Bizneslar o z yurisdiktsiyasi va sanoatida talab qilinadigan maxsus shakllarni ʻ
tushunishlari muhim. Yuridik va moliyaviy mutaxassislar bilan maslahatlashish
tegishli qoidalar va talablarga rioya qilishni ta'minlashga yordam beradi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
VA INTERNET SAYTLARI
•
https:// uz.wikipedia.org/wiki/Tadbirkorlik
•
https://
www.google.com/search?sca_esv=586707143&rlz=1C1GCEA_enUZ1076UZ1076
&q=tadbirkorlik+tushunchasi&tbm=isch&source=lnms&sa=X&ved=2ahUKEwjIt
eG4teyCAxV-KBAIHarvAO0Q0pQJegQIDBAB
•
https://
www.google.com/search?sca_esv=586845846&rlz=1C1GCEA_enUZ1076UZ1076
&q=Tadbirkorlik+shakllari+haqida+malumot&tbm=isch&source=lnms&sa=X&ve
d=2ahUKEwism5W5re2CAxVXR_EDHQTuBNgQ0pQJegQIChAB
•
https://
arxiv.uz/uz/documents/referatlar/iqtisodiyot/tadbirkorlik-shakllari-va-tadbirkorl
ik-faoliyati
•
https://telegra.ph/Tadbirkor-kim-Va-uning-shakllari-haqida-12-13

E’TIBORINGIZ UCHUN
RAHMAT

Sotib olish