• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Tekis o‘zgaruvchan harakatda tezlanish

TEKIS O‘ZGARUVCHAN HARAKAT    Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:
1.  40  km/h  tezlik  bilan  harakatlanayotgan 
avtomobil tekis tezlanuvchan harakat qilishni 
boshladi.  100  m  masofada  60  km/h  tezlikka 
erishish  uchun  u  qanday  tezlanish  bilan 
harakat qilishi kerak? T E Z L A N I SH
Vaqt  birligida  jism  tezligining  o‘zgarishiga  son 
jihatdan  teng  keladigan  kattalik  tezlanish  deb 
ataladi.??????	=	
??????	−	??????	
??????	
??????
   tezlanish 
–   oxirgi tezlik (m/s) –   boshlang‘ich tezlik ( m/s)
t  –  vaqt (s) TEKIS O‘ZGARUVCHAN HARAKAT
          Ixtiyoriy  teng  vaqtlar  oralig‘ida 
tezligining  son  qiymati  bir  xil  kattalikka 
o‘zgarib  boradigan  jismning  harakatiga 
tekis o‘zgaruvcha harakat  deyiladi. 5 - MASHQ (1)
1.  Tinch  turgan  jism  tekis  tezlanuvchan 
harakatlanib,  8  s  da  20  m/s  tezlikka 
erishdi.  Jism  qanday  tezlanish  bilan 
harakat qilgan? TEZLANISH VEKTOR KATTALIK⃗??????	=	
⃗
??????	−	
⃗
??????	
??????	
?????? TEKIS O‘ZGARUVCHAN HARAKAT
5 cm
15 cm
25 cm
35 cm
  =  = 20 cm/s 5 - MASHQ (3)
3.  Joyidan  qo‘zg‘algan  velosiped  10  s  da 
18  km/h  tezlikka  erishdi.  So‘ngra  tormoz 
berib, 5 s dan keyin to‘xtadi. Velosipedning 
tekis  tezlanuvcha  harakatidagi  va  tekis 
sekinlanuvcha  harakatidagi  tezlanishlarini 
toping. TEZLANISH BIRLIGI[	??????	]	=	
??????	
??????	
−	
??????	
??????	
??????
Tezlanish  birligi  -  	
??????	=	
??????	−	??????	
??????	
?????? =     =   
 
F I Z I K A
Tekis o‘zgaruvchan harakatda 
tezlanish TEKIS O‘ZGARUVCHAN HARAKAT
Tomizgich  o‘rnatilgan  aravachaning  qiya  tekislikdagi 
harakatini  ko‘rib  chiqamiz.  Tomizgichdan  bir  tekisda 
har 0,5 sekundda bittadan tomchi tushsin.
5 cm
15 cm
25 cm
35 cm TEKIS O‘ZGARUVCHAN HARAKAT 5 - MASHQ (5)
5.  Samolyot  qo‘nish  paytida  g‘ildiraklarining 
yerga  tekkandagi  tezligi  360  km/h.  Agar 
uning  tezlanishi  2  bo‘lsa,  u  qancha  vaqtdan 
keyin to‘xtaydi? 5 - MASHQ (2)
2.  Joyidan  qo‘zg‘algan  jism  0,3    tezlanish 
bilan  harakat  qilib,  qancha  vaqtda  9  m/s 
tezlikka erishadi? TEKIS O‘ZGARUVCHAN HARAKAT
              Notekis  harakatning  eng  oddiy 
ko‘rinishi- bu tekis o‘zgaruvchan harakatdir.
Qiya  novdagi  sharcha  yoki  aravachaning 
harakati  tekis  o‘zgaruvchan  harakatga 
misol bo‘la oladi.    Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:
2.  Siz  yura  boshladingiz  va  ma’lum 
vaqtdan  keyin  to‘xtadingiz.  Bunda  qaysi 
holatda  tezlanuvchan,  qaysi  holatda 
sekinlanuvchan harakat qilasiz? 5 - MASHQ (4)
4.  Tekis  tezlanuvchan  harakat  qilayotgan 
“Kaptiva”  avtomobili  25  s  davomida 
tezligini  45  km/h  dan  90  km/h  ga  oshirdi. 
“Kaptiva” ning tezlanishini toping. MASALALAR YECHISH
            Tekis  tezlanuvchan  harakat  qilayotgan 
“Spark”  avtomobili  5  s  davomida  tezligini 
36  km/h  dan  90  km/h  ga  oshirdi.  Uning 
tezlanishini toping. TEZLANISH VEKTOR KATTALIK
Tezlik  vektor  kattalik  bo‘lgani  uchunvaqt  o‘tishi  bilan 
tezlikning o‘zgarishi ikki holatda kuzatiladi:
1) To‘g‘ri  chiziqli  harakatda  tezlikning  absolyut  qiymati, 
ya’ni moduli o‘zgarganida:
                       
2)  Miqdor  jihatdan  bir  xil  bo‘lsa  ham  harakat  yo‘nalishi 
o‘zgarganida:

Tekis o‘zgaruvchan harakatda tezlanish