• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

To‘g‘ri chiziqli tekis harakat haqida tushuncha

Tekis harakat
=5 m
=5 m =5 m
=1 s
=1 s
=1 s??????       TAKRORLASH
Poyezd  kupesida  o‘tirib  ketayotgan  yo’lovchi: 
“ Men  tinch  turipman,  tashqaridagi  rels  va 
darsxtlar  menga  nisbatan  harakat 
qilishmoqda ”,  desa,  poyezdning  mashinisti: 
“ Men  paravozda  yoqilg‘i  sarflab,  poyezdni 
harakatlantirmoqdaman.  Tashqaridagi  rels 
va daraxtlar tinch turipti” , deydi.
Sizningcha kimning gapi to‘g‘ri?       H ARAKAT TURLARI
Aravachaga  rasmda 
ko‘rsatilganidek  tomizgich 
o‘rnatilgan  bo‘lsin.  Bir  xil 
vaqt  oralig‘ida  bittadan 
tomchi  tushib  tursa,  u 
qaysi  vaqtda  arava 
qayerda  bo‘lganligini 
belgilab ketadi. F I Z I K A
M AVZU :  To‘g‘ri chiziqli tekis harakat 
haqida tushuncha ASOSIY TUSHUNCHALAR
1
2
3 Tekis harakat
To‘g‘ri chiziqli harakat
To‘g‘ri chiziqli tekis harakat        Tekis harakat
Agar  avtomobil  to‘g‘ri  yo‘l  bo‘ylab  tekis 
harakatlanib  har  bir  daqiqada  1,5  km 
masofani bosib  o‘tayotgan bo‘lsa, u 2 daqiqa, 
5  daqiqa,  10  daqiqa,  30  daqiqa  va  bir  soatda 
qancha yo‘lni bosib o‘tadi?       Tekis harakat
Endi  aravachadagi  yuklar 
sonini  kamaytiramiz.  Bu 
holda  aravacha  bir  xil 
vaqt oralig‘ida bir xil yo‘lni 
bosib  o‘tgan  deyish 
mumkin.  Harakat turlari
=5 m
=5 m
=5 m
=1 s
=1 s
=1 s
=5 m
=10 m
=15 m
=1 s
=1 s =1 s Tekis 
harakat
Notekis 
harakat??????	
?????? TO‘G‘RI CHIZIQLI TEKIS HARAKAT
Agar  to‘g‘ri  chiziqli  harakatlanayotgan 
jism  ixtiyoriy  teng  vaqtlar  oralig‘ida  bir  xil 
masofalarni  bosib  o‘tsa,  uning  bunday 
harakati  to‘g‘ri  chiziqli  tekis  harakat 
deb ataladi. Tekis harakat
= 1,5 km = 1 min = 2 min
= 3 km  = 5 min
= 7,5 km 
= 10 min
= 15 km = 30 min
= 45 km = 60 min
= 90 km       MUSTAHKAMLASH Tekis harakat
Agar  jism  ixtiyoriy  teng  vaqtlar  oralig‘ida 
bir  xil  yo‘lni  bosib  o‘tsa,  uning  bunday 
harakati  tekis harakat  deb ataladi.  Tekis harakat
=5 m
=5 m
=1 s
=1 s?????? Tekis harakat
t 1  2 5 10 30 60
S 1,5 3 7,5 15 45 90
1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5??????	=	
??????
?????? Tekis harakat
=5 m
=5 m =5 m
=1 s
=1 s
=1 s?????? Tekis harakat
=5 m
=1 s?????? Tekis harakat
Jismning  harakat  trayektoriyasi  to‘g‘ri 
chiziqdan  iborat  bo‘lsa,  uning  bunday 
harakati  to‘g‘ri  chiziqli  harakat  deb 
ataladi.    Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:
1. Mavzu oxiridagi savollarga javob yozing.
2. Mavzu  yuzasidan  va  fizikadan  olgan 
bilimlaringizdan  foydalanib  krassvord 
tuzing.  Krassvordning  kalit  so‘zini 
kinematika  deb oling. Tekis harakat
Harakat  tezligi  o‘zgarmas  bo‘lgan 
jismning harakati tekis harakatdir.
  = const 
O‘zgarmas Aziz o‘quvchilar,
Shaxsiy gigiyena qoidalariga amal qiling 
va qo‘lingizni tez-tez sovunlab yuvishni 
unutmang!        HARAKAT TURLARI
Soat  millari  uchining  harakati  ham  tekis 
harakatga  misol  bo‘la  oladi.  Lekin  ularning 
harakat trayektoriyasi aylanadan iborat. 
1) tezligi bir xil va trayektoriyasi  to‘g‘ri chiziqli;
2) tezligi bir xil, lekin trayektoriyasi egri chiziqli;
3) trayektoriyasi to‘g‘ri chiziqli, lekin tezligi har xil.

To‘g‘ri chiziqli tekis harakat haqida tushuncha