Tushkunlik va besaranjomlikni boshqarish - Педагогика - Образовательные программы

Информация о документе

Цена	10000UZS
Размер	2.7MB
Покупки	0
Дата загрузки	28 Февраль 2025
Расширение	doc
Раздел	Образовательные программы
Предмет	Педагогика

Продавец

G'ayrat Ziyayev

Дата регистрации 14 Февраль 2025

122 Продаж

Tushkunlik va besaranjomlikni boshqarish

Купить

“ Tushkunlik va besaranjomlikni
boshqarish ”
mavzusidagi
DARS ISHLANMASI
Farg ona 2025 ʻ

Fan: Tarbiya Sinf: 8-sinf Sana:
Dars mavzusi “ Tushkunlik va besaranjomlikni boshqarish ”
Dars
maqsad lar i  Ta limiy maqsad: Ta limiy maqsad o quvchilarga bilim berishga,ʼ ʼ ʻ
o quv predmetiga oid aniq ko nikmalarni shakllantirishga qaratilgan
ʻ ʻ
maqsaddir. Bu maqsad o quvchilarni o zlashtirishi kerak bo lgan
ʻ ʻ ʻ
asosiy bilim va tushunchalarni o z ichiga oladi.
ʻ
 Tarbiyaviy maqsad: O quvchilarga o z ruhiy salomatligini saqlashda
ʻ ʻ
mas uliyatni o rgatish va stressni boshqarish uchun salbiy fikrlarni
ʼ ʻ
ijobiy fikrlar bilan almashtirishni targ ib qilish.
ʻ
 Rivojlantiruvchi maqsad: O quvchilarda stress va tushkunlikni
ʻ
boshqarish bo yicha mustahkam ko nikmalarni rivojlantirish.
ʻ ʻ
Dars borishining qisqacha tafsiloti (texnologik xaritasi)
Dars
bosqichlari Faoliyat tavsifi Vaqt
(minut) Metodlar Zarur
jihozlar va
resurslar
Tashkiliy qism
1. Darsga
tayyorgarlik Salomlashish
Davomat 5-minut
2. Darsga
qiziqtirish
(motivatsiya) Butun guruhga topshiriq
beriladi Har bir o quvchi bitta
ʻ
javob variantini bir varaq
qog ozga yozib, uni yoidagi
ʻ
o quvchiga beradi, o z
ʻ ʻ
ruchkasini esa stolning o rtasiga
ʻ 1 0 “Ruchka
stol
o rtasida”
ʻ
metodi

surib qo yadi.ʻ
Asosiy qism
3. Mavzu
bayoni 20 Munozara
metodi
Yakuniy qism
4 . Baholash Faol qatnashgan guruh va
o quvchilar rag batlantiriladi va
ʻ ʻ
baholanadi 5 Guruhlarga
naminatsiya
berish Smayil
kartochka
lari
5. Refleksiya va
darsga yakun
yasash «Tushkunlikka tushib qolibdi»,
«Tushkunlikka tushma»,
«Bezovta bo lma» degan gaplar
ʻ
qachon aytiladi? 5
Mavzu bayoni
Tushkunlik va besaranjomlikni anglashda eng muhim bosqichlardan biri —
o z his-tuyg ularini tahlil qilish. O z holatingizni va uning sabablarini aniqlash,
ʻ ʻ ʻ
yordam olish yoki o zgarish qilishda dastlabki qadamni qo yish imkonini beradi.
ʻ ʻ
Quyida tushkunlik va besaranjomlikni aniqlash va tushunishda yordam beradigan
ayrim amaliy qadamlar mavjud. O z holatingizni tahlil qiling va tushkunlikning
ʻ
aniq sabablarini izlang. Bu professional stress, o zgarishlar, ijtimoiy aloqalar yoki
ʻ
oilaviy muammolar kabi tashqi omillar bo lishi mumkin. Boshqa hollarda esa
ʻ
ichki, psixologik omillar (masalan, o zini past baholash) ham sabab bo lishi
ʻ ʻ
mumkin. Tushkunlik yoki besaranjomlik qachon boshlanganini va uning
davomiyligini aniqlash muhimdir. Yig ilgan stress yoki uzoq muddatli depressiya
ʻ
alomatlar bo lishi mumkin. Kundalikda o z his-tuyg ularingizni yozib boring. Bu
ʻ ʻ ʻ
jarayon sizga o z holatingizni aniqroq tushunishga yordam beradi. Bu esa qaysi
ʻ
vaziyatlar sizni tushkun holatga olib kelayotganini aniqlashga yordam beradi.

Tushkunlik va besaranjomlikda o zgarishlar sezilarli bo ladi. Quyidagiʻ ʻ
belgilarni kuzatish, o z holatingizni tahlil qilishda yordam beradi. Tushkunlikda
ʻ
odamlar ko pincha o zlarini yomon, beqaror va g amgin his qilishadi. Hayotdan
ʻ ʻ ʻ
zavq olish qiyinlashadi va kundalik ishlar ko pincha bezovta qiladi. Tushkunlik
ʻ
holatida, avvalgi qiziqarli yoki zavqli bo lgan faoliyatlarga qiziqish yo qoladi. Bu
ʻ ʻ
odamni ijtimoiy faoliyatlardan, hobbilardan va o zini rivojlantirishdan chalg itadi.
ʻ ʻ
Tushkunlikda odamlar ko pincha o zlarini charchagan, energiyasiz va layoqatsiz
ʻ ʻ
his qilishadi. Fikrlash qiyinlashadi, jismoniy va ruhiy faollik pasayadi.
Tushkunlikda odamlar o zlarini past baholashadi, o ziga nisbatan ishonchsizlik va
ʻ ʻ
o zini ayblash hissi kuchayadi. "Men yomonman" yoki "Men hech narsaga qodir
ʻ
emasman" kabi fikrlar paydo bo lishi mumkin. Uyquda muammolar (uyqusizlik
ʻ
yoki haddan tashqari uyqu) va ovqatlanish odatlarida o zgarishlar (ortiqcha
ʻ
yemening yoki ishtahaning yo qolishi) kuzatilishi mumkin. Tushkunlik, bosh
ʻ
og rig i, mushaklarning achishi yoki hazm qilish tizimi muammolariga olib kelishi
ʻ ʻ
mumkin.
Agar tushkunlik va besaranjomlik bir necha haftadan ko proq davom etsa va
ʻ
kundalik hayotingizga salbiy ta sir ko rsatsa, bu ilgari surilgan muammo bo lishi
ʼ ʻ ʻ
mumkin. Agar belgilarning davom etishi va ular kuchayib borsa, mutaxassisga
murojaat qilishni o ylab ko ring. Psixolog yoki psixiatr yordamida tushkunlikning
ʻ ʻ
sabablarini aniqlash va uni bartaraf etish yo llarini topish mumkin. O z
ʻ ʻ
fikrlaringizni tekshirib ko ring. Nega salbiy yoki past baholashli fikrlar paydo
ʻ
bo ladi? O z fikrlaringizni tanqid qilish va ijobiyroq yondoshuvni qabul qilishni
ʻ ʻ
o rganing. O zingizni qayta tiklash uchun o zingizga vaqt ajrating. Kundalik
ʻ ʻ ʻ
hayotda qayta tiklanish uchun kichik, lekin muhim o zgarishlarni kiritish zarur
ʻ
bo lishi mumkin. O z holatingizni va tushkunlik belgilarini tahlil qilishda har doim
ʻ ʻ
yaxshilanishni boshlash uchun kerakli qadamlarni qo yishingiz mumkin. Agar
ʻ
belgilaringiz uzoq davom etsa yoki kuchayib borsa, mutaxassis bilan
maslahatlashish zarur.
Fizikaviy va ruhiy salomatlikni qo llab-quvvatlash tushkunlikni
ʻ
boshqarishda va umumiy farovonlikni yaxshilashda juda muhim rol o ynaydi.
ʻ

Keling, har bir soha bo yicha kutilgan natijalarni qanday olishni ko rib chiqaylik.ʻ ʻ
Jismoniy mashqlar nafaqat tanani mustahkamlash, balki ruhiy salomatlikni ham
yaxshilaydi. Buning sababi shundaki, sport mashg ulliklari endorfin (baxt
ʻ
gormoni) ishlab chiqarilishiga olib keladi, bu esa kayfiyatni ko taradi va stressni
ʻ
kamaytiradi. Har kuni 30 daqiqa davomida jismoniy mashqlar bilan shug ullanish
ʻ
tavsiya etiladi. Bu yugurish, piyoda sayr qilish, velosiped minish yoki yoga kabi
yumshoq mashqlar bo lishi mumkin. Agar og ir mashqlarni boshlash qiyin bo lsa,
ʻ ʻ ʻ
yengil va harakatsiz bo lmagan mashqlarni tanlash mumkin. Masalan, har kuni tez
ʻ
yurish yoki yoga bilan shug ullanish ko p foyda beradi. Boshida qiyin bo lishi
ʻ ʻ ʻ
mumkin, lekin muntazam mashqlar energiya darajasini oshiradi, kayfiyatni
yaxshilaydi va stressni kamaytiradi.
Sog lom ovqatlanish nafaqat tana, balki ruhiy holatni ham yaxshilaydi.
ʻ
To g ri va balansli ovqatlanish sog liqni saqlashning asosiy omili bo lib,
ʻ ʻ ʻ ʻ
vitaminlar va minerallarni yetarli darajada olish juda muhimdir. Ovqatlanish
planini tuzishda oqsillar (go sht, baliq, yong oq, tofu), uglevodlar (pero, guruch,
ʻ ʻ
kartoshka) va yog lar (avakado, zaytun moyi, yong oq) o rtasidagi balansni
ʻ ʻ ʻ
saqlang. Tushkunlikni kamaytirishga yordam beradigan B guruhidagi vitaminlar,
folat, magniy va temirni o z ichiga olgan ovqatlarga e tibor qarating. Meva va
ʻ ʼ
sabzavotlarni ko proq iste mol qilish ham juda foydali. Dehidratsiya ham
ʻ ʼ
kayfiyatni pastlatishi mumkin, shuning uchun kun davomida etarlicha suv ichishga
harakat qiling. Yaxshi uyqu psixologik salomatlik uchun juda muhim. Uyquning
yetarli va sifatli bo lishi kayfiyatni yaxshilaydi, stressni kamaytiradi va umuman
ʻ
salomatlikni saqlashga yordam beradi. Har kuni bir vaqtda yotish va uyg onish
ʻ
odatini o rnatish yordam beradi. Kechqurun 7-9 soat uyquni ta minlash tavsiya
ʻ ʼ
etiladi. Ekranlardan uzoq turish (telefon, televizor) kechqurun uyquga ketishdan
kamida 1-2 soat oldin. Xotirjam muhit yaratish: xonada yengil yorug lik va qulay
ʻ
harorat bo lishi kerak. Kofein va spirtli ichimliklarni kechqurun iste mol qilmaslik.
ʻ ʼ
Meditatsiya va nafas olish mashqlari stressni kamaytiradi, fikrlarni to liq
ʻ
boshqarish va xotirjamlikni saqlashga yordam beradi. Ushbu mashqlar, shu bilan
birga, tushkunlikni bartaraf etishning samarali usulidir. Chuqur nafas olish

(masalan, 4-7-8 texnikasi) yordamida tanani va ongni bo shashtirish mumkin. Buʻ
usul stressni kamaytiradi va ruhiy holatni yaxshilaydi. Kundalik 10-15 daqiqalik
meditatsiya stressni kamaytiradi, fikrlarni to g rilaydi va tashvishlarni yo qotadi.
ʻ ʻ ʻ
Hozirgi vaqtda bo lishga va nafasga diqqatni jamlashni o rganish ruhiy holatni
ʻ ʻ
yaxshilashda yordam beradi.
Mindfulness — hozirgi lahzaga e tibor berish va unga to liq ishtirok etishdir.
ʼ ʻ
Bu stressni kamaytiradi, kayfiyatni yaxshilaydi va ruhiy salomatlikni
mustahkamlaydi. Hozirgi zamon amaliyotlari yordamida o z fikrlaringizni va his-
ʻ
tuyg ularingizni kuzatib borish, ular bilan xotirjam va xushmuomalalik bilan
ʻ
munosabatda bo lishni o rganish mumkin. Kundalik hayotda oddiy vazifalarni
ʻ ʻ
bajarish (ovqat tayyorlash, yurgan paytda) va ularga to liq diqqatni qaratish orqali
ʻ
mindfulness amaliyotini amalga oshirish mumkin. O z-o zini tasdiqlash — bu o z
ʻ ʻ ʻ
imkoniyatlariga ishonish va o zingizni yaxshi baholashni anglatadi. Ijobiy fikrlarni
ʻ
rivojlantirish va o z-o zini rag batlantirish tushkunlikni engishda yordam beradi.
ʻ ʻ ʻ
Har kuni o z ustingizdan ijobiy fikrlarni rivojlantirishga harakat qiling. Masalan,
ʻ
"Men bunga qodirman", "Men yaxshi odamman" kabi tasdiqlovchi iboralarni o z
ʻ
ichiga olgan so zlar. O z-o zini tasdiqlashni kundalikda yozish orqali amalga
ʻ ʻ ʻ
oshirish mumkin. Har kuni o zingizni yaxshi his qilgan va muvaffaqiyat qozongan
ʻ
holatlarni yozib boring. O zgarishlarni qabul qilish va ularga ochiq bo lish, xato
ʻ ʻ
qilishni normal holat sifatida ko rish ruhiy salomatlikni mustahkamlashda yordam
ʻ
beradi. Fizikaviy va ruhiy salomatlikni yaxshilash uchun bu amaliyotlarni o z
ʻ
hayotingizga kiritish, tushkunlikni boshqarishda va umuman farovonlikni
oshirishda katta yordam beradi.

Darsda ishlatiladigan tarqatma materiallar

Tushkunlik va besaranjomlikni boshqarish

Купить