Xitridiomisetsimonlar va Gifoxitrisimonlar sinfi - Botanika - Slaydlar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	9000UZS
Hajmi	2.9MB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	20 Noyabr 2023
Kengaytma	pptx
Bo'lim	Slaydlar
Fan	Botanika

Xitridiomisetsimonlar va Gifoxitrisimonlar sinfi

* Zamburug’lar bo’limi
Xitridiomisetsimonlar
va Gifoxitrisimonlar sinfi

* Reja;
1.Xitridiomisetsimonlar
sinfi vakillar haqida ma’
lumot
2.Gifoxitrisimonlar sinfi
haqida umumiy ma’lumot

Xitridomisetsimonlar
sinfi-
chytridiomycetes
Xitridiomisetlar
suv sharoitda
o’sishga moslashgan
bo’lib, suvo’tlarda
umurtqasiz
hayvonlarda
parazitlik qiladi. Ular
gulli o’simlik
barglarida xam
parazitlik qiladi.

* Parazitlik
xitridiomisetlarnin
g vegetativ tanasi
o’simlik va xayvon
xujayrasi ichiga
o’rnashib ovqatni
butun tanasi bilan
shimib oladi.
Bunga osmotrof
oziqlanish
deyiladi.

Xitridiomisetlarningxujayra
devorida 60 xitin bo’ladi.
Zoospora zoosprongiyda
yetiladi. Bazi vakillarning
vegetativ tanasi sprangiyga
aylanadi. Bunga xolokarpik
deyiladi. Ba’zi vakillarida
vegetativ tanasining bir
qismi zoosporangiyga
aylanadi, bunga zukarpik
shakl deyiladi. Jinsiy
ko’payish xologamiya,
izogamiya, geteragamiya va
oogamiyayo’li bilan boradi.

Gametalar maxsus
gametagangiylarda xosil
bo’ladi.Zigotaning usti xitin
moddasi bilan qoplangan va
sistaga aylanadi. Zigota
diploidli fazada bo’lib,
gametalar gaploidlidir.
Xitridiomisetsimonlar
orasida zoosporalarning
saqlanib qolishi, ularning
evolyutsiya davrda
xivchinlilar Flagellatae
guruhidan kelib
chiqqanligidan dalolat
beradi.

Xitridiomisetlar sinfi o’z
ichiga 80 turkum, 400 turi
kiradi. 3ta tartibga
bo’linadi;
1.Xitridililar
2.Blastoklidililar

3.Monoblephariales

Bu tartibning ko’pchilik
vakillari suvda va nam
tuproqda o’suvchi
o’simliklarda parazitlik
qiladi.Vegetativ tana
yalong’och plazmadan
iborat, ko’pincha
yumoloq silindr shaklida,
rizomiseliy hosil qiladi.
Jinssiz ko’payishi
zoosporalar yordamida
sodir bo’ladi, ba’zi
vakillarida zoosporani
qopqoqchasi bo’ladi.

Bu tartibning rivojlanish
sikli Olpidium visiaeda
yaxshi o’rganilgan. Uning
zoosporasi silliq, bir
xivchinli bo’lib, xivchin
orqa tomonida joylashgan.
Zoospora zoosporangiydan
ajralib chiqib o’simlik
ustiga o’rnashadi va po’st
bilan o’ralib, o’z
suyuqliginiepidaermis
suyuqligiga qo’yadi, so’ng
o’sib ko’p yadroli
zoosporngiyga aylanadi.

Xolokarpik shakl deb
shunga aytiladi.
Zoosporangiy o’simlik
epidermisidan o’sib
chiqadi. Zoospora
o’sishdan to’xtasa
gametalarga o’xshab
bir biri bilan juft
bo’lib qo’shiladi.
Xosil bo’lgan ikki
xivchinli zigota qalin
po’st bilan o’ralib,
sistaga aylanadi.

Sistaga aylanishdan oldin, zoosporangiyda
yadrolar o’zaro qo’shilib keyin reduksion
yo’l bilan parchalanadi.Olpidium
turkuminig muhim vakillaridan biri O.
brasicae. Bu turkum ko’chatining ildiz
bo’g’zi yaqinidagi ildiz pustlog’i epidermis
hujayrasi ichida parazitlik qilib, qora oyoq
kasalligini vujudga keltiradi. Karam ko’chati
qorayadi, so’ng chiriydi va nobud bo’ladi.
O’simlik to’qimasi ichida parazitning
protoplasti bo’linib sharsimon zoosporangiy
hosil bo’ladi.

Blastokladilar tartibi- blastocladiales
Bu tartibning vakillari chuchuk
suvlarda nobud bo’lgan xashorotlar va
o’simlik qoldiqlarida saprofit holda
yashaydi. Ba’zi vakillari xayvonlarda
parazitlik bilan hayot kechiradi.
Ularning tallomi plazmodiy va miseliy
shaklida bo’lib xujayraning asosiy qismini
xitin tashkil etadi.
Jinssiz ko’payish zoosporalar orqali amalga
oshadi. Zoosporaningorqa tomonida faqat

Bitta silliq xivchini bo’ladi
shu xivchini yordamida
amyoboid xarakat qiladi
Jinsiy ko’payish
izogamiya yoki geterogamiya
ko’pchilik vakillarida
jinslarning gallanishi
kuzatiladi.Diploidlisporafitda
n zoospora yoki sista hosil
bo’ladi, sista o’sishdan oldin
uning diploidli yadrosi
reduksion bo’linib undan
gaploidli zoosporalarchiqadi.

* Zoosporalarning o’sishidan gametafit nasl
beruvchi organ taraqqiy etadiMazkur
tartibning vakillaridan biri -allomiseccdir.
U asosan suvda o’simlik va xashoratlarning
qoldiqlarida saprofit holda oziqlanadi
saprofit holda yashaydi. Uning mitseleysi
1sm uzunlikda bo’lib po’panak hosil qiladi.
Mitseley shoxlangan giflardan iborat. Gifning
ichki qismida soxta bo’g’inlar bo’lib, orasida
sporalar joylashadi. Mitseliyning soxta
bo’g’inli qismida zoosporangiy yoki sarg’ish
rangdagi sista hosil bo’ladi.Bu
zamburug’ning sporafit naslidir.

Evolutsiya
davomida
blastokladiyalilarn
ing tallomi borgan
sari yiriklashib
boradi, izogamiya,
geterogamiya
bilan almashinib,
nasllarning
gallanishi ro’y
beradi .

* Bu tartibga kiradigan tabiatda asosan
baxor va kuz oylarida payda bo’ladi, tozza
va chuchuk suvlarda o’simlikning meva va
shoxlarixamda nobud bo’lgan
xashoratlarning ustining ustida o’rnashib 1-
2mm uzunlikdagi, oq va qo’ng’ir tusdagi
mitseliy xosil qiladi, saprofit xayot
kechiradi.
Ularning mitseliysi juda ingichka
rizoidlarga ega bo’lib, shu rizoidlari
yordamida atrof muhitga o’rnashadi.Mitselliy
giflarga ajralgan, lekin bo’g’inlari yo’q. Gif
uchlarida ko’payish organlari joylashgan.

* 8-11C xaroratda gifning uchlarida
silindr shakldagi zoosporangiy hosil bo’lib,
mitseliy yupqa parda bilan xujayraga
tutashgan bo’ladi.
Sporalar yetishgach, uning uchidagi
kichkina teshikcha orqali bir xivchinli silliq
va orqa tomonida joylashgan zoospora
ajralib chiqadi. Shundan so’ng zoospora
yetishgach , uning uchidagi ingichka
teshikcha orqali bir xivchinli xivchini silliq
va orqa tomonida joylashgan zoospora
ajralib chiqadi. Zoospora suvda amyoboit
xarakat qilib birorta muhitga joylashadi.

* Tanasi po’st bilan o’ralib , ikki tomonga
o’sib rizoid hamda gif hosil qiladi.
Jinsiy ko’payish- oogoniya. Suvning 20-21 C
bo’lganda tallomda anteridiy va oogoniya
yetishadi. Anteridiy oogoniya ostida bo’lib
undan 4-8tagacha spermatozoid yetishadi.
Oogoniyada bitta tuxum hujayra taraqqiy
etadi. Spermatozoidlar yetigandan so’ng
suvda oogoniya ichidagi tuxum xujayra bilan
qo’shiladi.Urug’langan tuxum hujayra
oogoniya ichidan chiqib, ko’p qavatli po’st
bilan o’raladi va oosporaga aylanadi.
Oosporaning po’sti yoriladi, ichidan mitselliy
o’sib chiqadi

Gifoxtrisimonlar sinfi- Hyphochytriomycetes
Bu sinf bir yarim mingdan ortiq turni
o’z ichiga oladi.
Ularning ko’pchilik qismidengiz va chuchuk
suvlarda o’suvchi suvo’tlarda, ayrim
vakillari xatto umurtqasiz hayvonlarda ham
parazitlik qiladi. Saprofit vakillari suv
ichidagi o’simlik va xayvon qoldiqlarida
xamda nam tuproqlarda yashaydi.
Vegetativ tana bir hujayrali yalong’och
rizomiseliy xosil qiladi.

Jinssiz ko’payishi
zoosporalar
yordamida boradi.
Zoosporasi bir
xivchinli shoxlangan
bo’lib , xivchin
zoosporaning old
qismidan chiqadi.
Bu xususiyati bilan
boshqa
zamburug’lardan
farq bo’ladi.

Xitridiomisetsimonlar va Gifoxitrisimonlar sinfi

Sotib olish