Xorvatiya davlatiga iqtisodiy geografik tavsif kurs ishi

Dokument ma'lumotlari

Narxi	25000UZS
Hajmi	766.8KB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	17 Aprel 2025
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Geografiya

Sotuvchi

Jo‘rayev Imomali

Ro'yxatga olish sanasi 25 Fevral 2025

5 Sotish

Xorvatiya davlatiga iqtisodiy geografik tavsif kurs ishi

Sotib olish

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA TA`LIM VAZIRLIGI
TERMIZ DAVLAT UNIVERSTETI
TABIIY FANLAR FAKULTETI
“GEOGRAFIYA ” TA`LIM YO`NALISHI
4-KURS G-120-GURUH TALABASI
HASANOV ANVARNING
“JAHON GEOGRAFIYASI”
FANIDAN “XORVATIYA DAVLATINING IQTISODIY GEOGRAFIK
TAVSIFI”
MAVZUSIDA TAYYORLAGAN
KURS ISHI
Qabul qildi: _______________.
Topshirdi: _______________.
2023 o’quv yili

1

MUNDARIJA
KIRISH………………………………………………………………………………3
I-BOB. MAMLAKAT TABIATINING ASOSIY GEOGRAFIK
XUSUSIYATLARI ………………………………………………………………..
1.1.Iqtisodiy siyosiy geografik o'rni, maydoni va chegaralari …………………….
1.2.Tabiiy sharoiti va mineral resurslari ……………………………………………
II-BOB.MAMLAKAT AHOLISI VA UNING HUDUDIY
JOYLASHISHINING GEOGRAFIK JIHATLARI ……… ……………………
2.1.Aholi soninig tabiiy va mexanik o'sishi hamda zichligi ………………………..
2.2.Aholi tarkibining demografik xususiyatlari ……………………………………..
2.3.Aholining shahar va qishloq aholi punktlarida joylashishi ……………………….
III-BOB.MAMLAKAT IQTISODIYOTINING RIVOJLANISHI VA UNING
TARMOQLAR TARKIBI………………………………………………………
3.1.Sanoat tarmoqlarining hududiy joylashishi va rivojlanishi …………………..
3.2.Qishloq xo'jaligining ixtisoslashuvi va rivojlanishi ………………………….
3.3.Transport tarmoqlarining rivojlanishi ……………………………………….
3.4.Tashqi iqtisodiy aloqalar geografiyasi ………………………………………..
XULOSA …………………………………………………………………………
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR …………………………………………..
2

KIRISH
Xorvatiya hududida odam ilk paleolit davridan boshlab yashaydi. Jez davrida
illiriy, so ng kelt qabilalari yashagan. Mil. av. 1-asrda Rim bosib olgan. Mil. 1-asrdaʻ
Xorvatiyaning talay qismi Rimning Pannoniya va Dalmatsiya viloyatlariga, 395 yil
esa Vizantiya tarkibiga kirgan. 6—7-asrlarda Xorvatiya hududida slavyanlar yashay
boshladi. 8-asrda franklar bostirib keldi. 9-asr oxirida xorvat knyazlari franklar va
Vizantiya asoratidan qutulib mustaqillikka erishdilar, 925 yil Xorvat davlati
(qirollik) vujudga keldi. 10-asrda xristianlik tarqaldi. 1102 yil Xorvatiya venger
qirollariga tobe bo lib, ichki o zini o zi boshqarish huquqini saqlab qoldi. 16-asr
ʻ ʻ ʻ
oxirida Xorvatiya hududining ko p qismi Usmoniylar imperiyasi tasarrufiga o tdi.
ʻ ʻ
Bir qismi Gabsburglar hukmronligi ostida qoldi. 17-asr oxiri — 18-asr boshlarida
turklardan ozod qilingan yerlar (Slavoniya) Harbiy hudud (Turkiya bilan
chegaradosh bo lgan viloyat; Gabsburglar imperiyasi tarkibida bo lgan) tarkibiga, bir
ʻ ʻ
qismi 1809—13 yillarda Illiriylar provinsiyasi tarkibiga kiritildi. 18-asr oxiri — 19-
asr boshlarida xorvat millatining shakllanish jarayoni kuchaydi va 19-asr 1-yarmida
millat sifatida shakllanib bo ldi. 19-asrning 30—40-yillari xorvat yerlarida illiriylar
ʻ
ijtimoiy harakati yoyildi. 1848—49 yilgi Avstriya va Vengriyadagi inqilob natijasida
Xorvatiya Gabsburglar imperiyasi tarkibida muxtoriyatga erishdi.
Ammo inqilob bostirilgach, muxtoriyatdan mahrum bo ldi. 1868 yilgi
ʻ
Xorvatiya Vengriya bitimi natijasida cheklangan muxtoriyatga erishdi.
AvstriyaVengriya davlati barbod bo lgach (1918), Xorvatiya Serblar, xorvatlar va
ʻ
slovenlar (1929 yildan Yugoslaviya) qirolligi tarkibiga kirdi. 1939 yil avgustda
Xorvatiya muxtoriyatga erishdi. 1941 yil aprelda fashistlar tomonidan okkupatsiya
qilingan Xorvatiya hududida "Mustaqil Xorvatiya davlati" degan ko g irchoq davlat
ʻ ʻ
e lon qilindi. 1945 yil Xorvatiya hududi butunlay ozod qilindi va Yugoslaviya
ʼ
Federativ Xalq Respublikasi (keyinchalik Yugoslaviya Sotsialistik Federativ
Respublikasi) tarkibiga kiritildi.1963 yildan 1991 yilgacha Yugoslaviya tarkibida
Xorvatiya Sotsialistik Respublikasi deb ataddi. 1991 yil iyunda Xorvatiya
mustaqilligi to g risidagi Deklaratsiya kabul kilinib, mamlakat Xorvatiya
ʻ ʻ
Respublikasi deb atala boshladi. Xorvatiya — 1992 yil 22 maydan BMT a zosi.
ʼ
O zbekiston Respublikasi suverenitetini 1991 yil 28 dekabrda tan olgan va 1995 yil
ʻ
6 fevraldan diplomatiya munosabatlari o rnatgan. Milliy bayrami — 30 may —
ʻ
Davlatchilik kuni (1990). Mintaqadagi inson faoliyatining eng qadimgi izlari
erta paleolit davrıda vujiudga kelgan. Krapin shahri yaqinidagi Xushnyakov-Brieg,
3

$Zagreb chekkasidagi shabada, Varajdin shahri yaqinidagi Vindiya va boshqalar; Dalmatiya janubidagi Muina-pechina). Kech paleolit davridagi yodgorliklar orasida shandaliya 2 radiokarbon sanasi taxminan 12320 yil oldin va Cr o - manonga yaqin bo'lgan inson qoldiqlari ( Homo sapiens fossilis) mavjud . Mezolit kam o'rganilgan.Xorvatiya hududidagi arxeologik topilmalar: 1 vuchedol kulturasining sopol idishi, eneolit. Vuchedol (Vukovar - Sremskaya jupaniya); 2 – kumush marjon, miloddan avvalgi 2-1 asrlar... Sharqda neolit va eneolitning boshlanishi Starchevo madaniyati bilan ifodalanadi (qarang : keresh ) va uning o'rnini bosgan Sopot madaniyati (Vinch madaniyatlarining ta'siri va Lendiel ), markazga. koren madaniyati mintaqalari ( madaniyatning chiziqli-lentali keramika varianti) ), uning o'rnini Lendyel egallaydi; g'arbda yurak madaniyati (boshqa nomi. impreso) keramika, veloluk va Danilo, Xvar madaniyati bilan almashtirilgan. Shimolda eneolit \ u200b \ u200b davrida Lazinskaya, kostolatskaya va boshqa madaniyatlar tarqaladi, Baden madaniyati bilan bog'liq , keyin vuchedol madaniyati, uning zonasi ham ko'p. Xorvatiya erlari.Erta bronza asrida mintaqaning shimoli-sharqida Vinkovtsi madaniyati, Janubi-g'arbiy qismida Cetin madaniyati va boshqalar bo'lgan; keyin shimoli – Sharqda vatin madaniyati yodgorliklari, shimolida Pannon inkrustatsiya qilingan keramika doiralari, kurgan madaniyati qabrlari elementlari tarqalgan. , Istriyada kastilyeri madaniyati (kichik "qal'alar"; miloddan avvalgi 3-asrgacha mavjud bo'lgan). Kech bronza davrida bir nechta shakllanmoqda. dafn urnlari maydonlari madaniyatlari umumiyligi guruhlari , Adriatik sohilida Sharq madaniyati bilan aloqalar haqida dalillar mavjud. O'rta er dengizi. Mintaqada temir asrining boshlanishi bir qator Sharqiy guruhlar tomonidan namoyish etilgan. Xalshtat , OSN bilan bog'langan. illyriyaliklar bilan . X. va uning qo'shnilarining erlarida ushbu madaniy yozuv doirasi bilan. manbalar istrov, yapod, liburnov, dalmatov, pannontsev va boshqalar bilan bog'liq. vis orolidagi Issa koloniyalari (397 va 390 yillar orasida), keyinchalik uning koloniyalari va emporiyalari, Xvar orolidagi Faros (385 yoki 384). OK.kon. 4-asr mintaqaning shimolida keltlar paydo bo'ladi ularning bir qismi 4$

Podunavyega qaytib keldi, Drava va quyi Savada ularning ishtirokida tavrisk va
skordisk birlashmalari rasmiylashtirildi.
I-BOB. MAMLAKAT TABIATINING ASOSIY GEOGRAFIK
XUSUSIYATLARI
1.1.Iqtisodiy siyosiy geografik o'rni, maydoni va chegaralari.
Rasmiy nomi - Xorvatiya Respublikasi. Poytaxti -Zagreb. Hududi – 56,6 ming
km.kv. Pul birligi- kuna. Geografik joylashuvi va tabiati Yevropaning janubi
sharqida, Bolqon yarimorolida joylashgan davlat. Sharqda va janubi sharqda Bosniya
va Gersogovina (chegara uzunligi — 842 km), shimolda Sloveniya (455 km) va
Vengriya (292 km), sharq va janubda Serbiya hamda Chernogoriya (254 km) bilan
chegaradosh. Xorvatiyaga Adriatika dengizidagi eng yiriklari Krk, Sres, Xvar,
Korchula, Brach kabi bir qator orollar tegishli. Chegarasining umumiy uzunligi —
1843 km, sohil bo‘ylab chegara uzunligi — 5090 km (materik qismi — 1078 km,
orollarniki — 4012 km). Mamlakat hududi asosan tekislik va pasttekisliklardan
iborat. Adriatika dengizi sohilida Dinor tog‘i (eng baland nuqtasi — Troglav
cho‘qqisi — 1913 m), Velebet tizmasi va Kapela tizmasi joylashgan. Asosiy
daryolari: Sava, Dunay.
5

(XORVATIYA JOYLASHUVI GEOGRAFIK O’RNI)
Davlat tuzilishi siyosiy partiyalari. Davlat tuzumi — parlament respublikasi.
Mamlakat tarkibiga 102 jupaniy (ma’muriy hudud) kiradi. Xorvatiya mustaqillikka
1991-yilning 26-iyunida erishdi (avval YSFSR tarkibida bo‘lgan). Ijro etuvchi
hokimiyat prezident (davlat boshlig‘i) va rais boshchiligidagi hukumatga tegishli.
Qonun chiqaruvchi oliy organ — Xorvatiya Sobori (yuqori va quyi palatadan iborat).
Yirik siyosiy partiyalari: Xristian-demokratik hamdo‘stlik, Sotsial-demokratik
partiya, Xalq partiyasi, Demokratik partiya, Sotsial-liberal partiya, Sotsialistik
partiya, Xristian-demokratik par tiyasi hisoblanadi.
Iqtisodi, transport kommunikatsiyalari.Yugoslaviya tarqalguncha Xorvatiya
Sloveniya kabi iqtisodiy jihatdan taraqqiy etgan hudud hisoblanardi. Serbiya bilan
urush tugagandan so‘ng Xorvatiya katta miqdordagi tashqi qarz, vayron etilgan
infrastruktura, sobiq yugoslav respublikalari bilan iqtisodiy aloqalarning uzilganligi
kabi muammolarni muvaffaqiyatli bartaraf etdi. Sanoatning taraqqiy etgan
tarmoqlari: kemasozlik, neftni qayta ishlash, mashinasozlik, kimyo, yog‘ochni qayta
ishlash, elektrotexnika, elektronika, farmatsevtika, oziq-ovqat, to‘qimachilik.
6

Qishloq xo‘jaligida dehqonchilik (makkajo’xori, bug‘doy, qandlavlagi, kungaboqar,
kanop) yetakchi. Uzum yetishtirish rivojlan gan. Etnik guruhlar o’rtasidagi nizolar
tugagandan so‘ng turizm mamlakatning asosiy daromad manbayiga aylanmoqda.
2022-yil YIM miqdori 76,8 mlrd AQSH dollarni (aholi jon boshiga – 18,1 ming
AQSH doll.) tashkil etgan. Asosiy savdo hamkorlari: YI davlatlari, Sobiq
Yugoslaviya Res publikalari.
Temiryo‘llarining umumiy uzunligi — 2698 km, avtomobil yo‘llari — 32071 km
(23305 km qattiq qoplamali), ichki suv yo‘llari — 785 km. Portlari: Dubrovnik,
Riyeka, Split (dengiz), Vukovar, Osiyek (daryo).
1.2.Tabiiy sharoiti va mineral resurslari.
Xorvatiya neft, tabiiy gaz, ko‘mir, marganes, xrom, temir rudalariga ega.
Hududning 32% i haydaladigan yerlar, 18% i o‘tloq va yaylovlar, 15% i o‘rmon va
to‘qaylardir.
Iqlimi -O‘rtayer dengizi tipidagi iqlim. Hududning katta qismi ignabargli o’rmonlar
bilan qoplangan. Bargli o’rmonlar ham uchraydi. Adriatika dengizi sohillarida
asosan butalar o‘sadi. Hayvonot olami boy. Dalmatin orollarida mangustlar uchraydi.
Xorvatiya hududining sharqiy kismi (Slavoniya) sertepa tekislikdan iborat, uni
Sava va Drava dare vodiylari kesib o tadi. Mamlakat markazi va g arbida karstʻ ʻ
relyefli Dinara tog ligi (eng bal. joyi 1831 m) bor. Bu tog lik shimoli-sharqda pasaya
ʻ ʻ
borib, O rta Dunay pasttekisligiga tutashadi. Janubiy va janubisharqi — Adriatika
ʻ
dengizining ensiz tog li sohili (Dalmatsiya) ko pgina qo ltiqlar bilan parchalangan.
ʻ ʻ ʻ
Qirg oq yaqinida Dalmatsiya orollari joylashgan. Xorvatiya sharqida iqlim mo tadil,
ʻ ʻʼ
kontinental. Dinara tog larida sovuq qish uzoq davom etadi, dengiz sohilida
ʻ
7

subtropik O rta dengiz iqlimi. O rtacha yillik yog in 600–700ʻ ʻ ʻ mm, sohilda 1000 mm
gacha. Tekisliklar keng bargli o rmonlar, tog lar buk, eman daraxtzorlari, aralash
ʻ ʻ
o rmonlar bilan qoplangan, tog lardagi karst platosi taqir bo shliqdan iborat, sohilda
ʻ ʻ ʻ
O rta dengiz atrofiga xos butazorlar (makvis) bor. Hayvonot dunyosi unchalik boy
ʻ
emas: tog larda burgut, tog echkisi, tekisliklarda kemiruvchilar, sudralib yuruvchilar
ʻ ʻ
va qushlar uchraydi.
II-BOB.MAMLAKAT AHOLISI VA UNING HUDUDIY
JOYLASHISHINING GEOGRAFIK JIHATLARI .
2.1.Aholi soninig tabiiy va mexanik o'sishi hamda zichligi.
Xorvatlar (o'z nomi Hrvati), 1) Xorvatiya fuqarolari; 2) Janubiy slavyan xalqi,
OSN. Xorvatiya aholisi. Aholisi 5 ,267 million kishi (2021, aholini ro'yxatga
olish). Xorvat tilida gaplashadi.: yoritilgan. standart-serb- xorvat tilining stokav va
novoshtokav dialektlari asosida , shimolida (Mejimur, Varajdin, Krapin-Zagor,
Koprivnitsk-Krizhevitsk, Zagreb, Sharqiy va Shimoliy Sisak-Moslavin, Shimoliy
Karlovatska va Primorsk-Gorskaya) kaykav dilekti ham tarqalgan, g'arbda (Istriya,
Janubiy Primorsk-Gorskaya, Liksk-Senskaya jupaniya, orollar va Adriatik
sohili). M., shuningdek Avstriyadagi gradishchan ) chakav
dialektidir. Asosiy katoliklar. Konstitutsiyalardan birini tashkil etadi. Bosniya va
8

Gersegovinadagi xalqlar (544,8 ming kishi 2022, aholini ro'yxatga olish), Serbiya
shimolida rasmiy ravishda tan olingan ozchilik 74,6 ming kishi (2022, aholini
ro'yxatga olish), shundan 63,5 ming kishi Voyevodinda, shu jumladan
etnografik. bunyevlar guruhi (16,5 ming kishi), shu jumladan 28,3 ming kishi
(ulardan 13,8 ming bunyevlar) Severnobachskiyda va 10,9 ming kishi G'arbiy Bach
okruglarida], Sloveniyada (35,6 ming kishi – 2002, aholini ro'yxatga olish),
Vengriyaning janubi va g'arbiy qismida (23,6 ming kishi – 2022, aholini ro'yxatga
olish; OSN. Baranya, zal, vash, Dyor-Moshon-Shopron, Shomod viloyatlarida),
Avstriyaning sharqida (Burgenland yeridagi gradishchan X.; 21,4 ming kishi. 2022,
aholini ro'yxatga olish), Chernogoriyaning janubi-g'arbida Bokel X. nomidan. Boka-
Kotorsk (Kotor) ko'rfazlari; 8 ming kishi 2022, aholini ro'yxatga olish;
OSN. Italiyaning sharqidagi Tivat, Kotor va Herceg-Novi jamoalarida (molisan X.
Molise viloyatida; 4,1 ming kishi 2022, Markaz. statistika instituti), Ruminiyaning
janubi-g'arbida (karash-Severin tumanidagi karashiveni), Slovakiyada; ushbu
mamlakatlarda o'qitish (shu jumladan Bosniya va Gersegovinadagi Mostar
shahridagi un-te shahrida) va xorvda chop etish rivojlanmoqda. yaz., Voyevodinda u
ofitsga xizmat qiladi. til bilan. Xorvatiyadan kelgan muhojirlar AQShda (414,7 ming
kishi – 2021, aholini ro'yxatga olish), Germaniyada (297,9 ming kishi, OSN. Janubiy
va g'arbda: Baden-Vyurtembergda 92,1 ming kishi, Bavariyada 76,2 ming kishi,
sev. Reyn-Vestfaliya 44,6 ming kishi, Gessenda 43,1 ming kishi; 2015, federal
statistika xizmati), Kanada (114,9 ming kishi 2021, aholini ro'yxatga olish),
Shveysariya (40,9 ming kishi 2005, Federal statistika xizmati), Avstriya (38,8 ming
kishi 2021, aholini ro'yxatga olish) va boshqalar. Slav. - qaniydi? X. ning ajdodlari
bo'lgan qabilalar Bolqonga, ehtimol Karpat mintaqasidan ko'chib kelishgan (qarang:
Sharqiy slavyan xorvatlari ). Tradits. - qaniydi? madaniyat Janubi-Sharqiy xalqlarga
xosdir. Yevropa . Tarixchi ajralib turadi. viloyatlar: Dinar, Pannon va Adriatik., yoki
Primorskaya; dinar va pannonskiy X. Vengriya, Primorsk – Italiya madaniyati
ta'sirini boshdan kechirdi. Pannoniyada ular OSN-da shug'ullanishadi. don
dehqonchilik, bog'dorchilik (Pozhegskaya havzasining olmalari, Posavya olxo'ri,
Slavoniya noklari, samoborskiy o'lkasining giloslari mashhur), uzumchilik,
9

chorvachilik; Dinar viloyatida – chorvachilik, Primoryeda – bog'dorchilik (zaytun,
sitrus, anjir, bodom) va uzumchilik. Ekish paytida asal ishlab chiqarish. Xorvatiya,
shuningdek, to'r to'qish (Adriatikdagi pag va Xvar shaharlarining igna to'rlari va
pannoniyadagi Lepoglava shahrining ko'kyo'tal bilan to'qilgan to'rlari)
YUNESKOning insoniyatning nomoddiy madaniy merosi ro'yxatiga kiritilgan. Dr.
hunarmandchilik-oyoq (Pannoniya) yoki qo'lda (dinor viloyati) kulol g'ildiragida
maxsus otish turiga ega kulolchilik, to'qish (asosiy. Pannoniyada), yog'och, metall,
teri va boshqalarni qayta ishlash. Primoryeda tosh uylar, tor tik ko'chalar bilan o'rta
er dengizi tipidagi shaharlar keng tarqalgan, tartib qadimgi davrdan beri saqlanib
kelinmoqda; B. C. shaharlarning pannoniyasida 18-19 asrlarda paydo bo'lgan.
qal'alar atrofida. Qishloq aholi punktlari odatda ko'cha tartibiga ega, tarqoq aholi
punktlari tog'larda va Dalmatiyada keng tarqalgan.
Asosiy turar joy. srubnoye (brvnara) baland tosh poydevorda, Pannoniyada - baland
qoziqlarda (soshnitsa, soenitsa); shimoli-G'arbdagi Alp tog'lari mintaqalarida
(Zagorye va Gorskiy kotar) brvnara Sloveniyaga yaqin, galereyasi va yarim valm
tomiga ega; Posaviyada loy va loy uylar ham qurilmoqda, savsko-Dravskiy
interrechye –da - loy (pleterush) bilan qoplangan qamchidan, tog'larda va
Primoryeda – qo'pol toshdan. Tomi dranka, somon, qamish, shingil, Gable, janubi-
Sharqda – to'rt qirrali, odatda tik, Primoryeda – yumshoq. Uy odatda markazga
ega. olovli xona (qoziq) (olov; uning ustida zanjirdagi qozon, Primoryeda – mo'ri)
yoki pechka va yuqori xona (soba, kulba); yotoq xonalari va kiler (kamora)
ko'pincha qoziqqa biriktirilgan.
10

Shakl: E. N. FedorchenkoXorvat kostyumi: 1-3 Adriatik (1 litar kumush
zanjirlaridan iborat keng belbog', ko'kraklarida bus va taliri kumush
medalyonlaridan yasalgan marjon); 4-6 Pannoniya (5 erkaklar matolari xosdir...
Tradits. - qaniydi? asosiy kiyim. uy zig'ir matosidan (Pannoniya), matodan (dinor
viloyati), Primoryeda ham ipakdan qilingan. Ayollar kostyumi – tunikaga o'xshash,
dinar viloyatida – elkama-qo'shimchalar bilan, ko'ylak (koshulya, yoqut),
kashtado'zlik va to'qilgan naqsh bilan bezatilgan (Pannoniya va Dinar viloyati) yoki
dantel (Primorye), Pannoniyada-juda keng yenglar bilan (elkama-kamar, elkama-
kamar, yenglar, yenglar) va boy bezakli apron (pregacha), ba'zan tikilgan yubka
(to'qima); uzun (tizzagacha) yoki qisqa qo'lsiz (prsluk, bo'qoq, zubun, koret,
sadak). Erkaklar tunikaga o'xshash ko'ylak va tor mato (dinor va dengiz bo'yi
viloyati) yoki juda keng zig'ir (Pannoniya) shim (xlache), charm yoki trikotaj kamar,
mato yoki charm yengsiz ko'ylagi, ko'ylagi yoki plashi (dolame, kepenki, kabanitsa),
qishda – mato kaftan (Choha, koporan, Alya, yacherma); boshida mo'ynali shlyapa
yoki shlyapa, oyoqlarida jun paypoq va postollar (opankalar).
O'zaro yordam (mob, posaymitsa, spreg), suvga cho'mish (krstitka, povoynitsa, babi
pir), qarindoshlik, qarindoshlik odatlari saqlanib qolgan. YUNESKO insoniyatning
nomoddiy madaniy merosi ro'yxatiga Goryanida (Osiek-Baranskaya jupaniya)
"Lele" qizlar Uchbirlik bypass marosimi, Xvar orolida (Split-Dalmatian jupaniya)
yaxshi juma kuni ("Krijen uchun") Xoch bilan yurish an'anasi va muqaddas Vlasiy
sharafiga bayram kiritilgan. sin shahridagi ot sporti musobaqasi (Alka) (Split-
Dalmatian jupaniya), Kastavstinda qo'ng'iroqchilar yurishi (Primorsk-Goranskaya
jupaniya), Istriya va Xorvning ikki ovozli qo'shig'i. Primorye, Slavoniya, Baranya va
Srema (Pannoniya) bilan birga qo'shiq aytish, Dalmatiya kapellasi (klapa),
Dalmatiya Zagorye, Adriatikaning o'rta dengiz oshxonasi, derevlar tayyorlash
san'ati. zagorye viloyatidan o'yinchoqlar (Zagrebning shimolida).
2.2.Aholi tarkibining demografik xususiyatlari .
Vengriya "milliy ozchiliklar" deb belgilangan ikkita katta ozchilik guruhini tan
oladi, chunki ularning ota-bobolari Vengriyada asrlar davomida o'z mintaqalarida
11

yashagan: butun mamlakat bo'ylab yashovchi 130 000 ga yaqin nemis jamoasi va
300 000 ga yaqin va asosan istiqomat qiluvchi rumiy ozchilik. mamlakatning
shimoliy qismida. Ba'zi tadqiqotlar Vengriyada lo'lilar soni ancha ko'pligini
ko'rsatadi (876 000 kishi - aholining taxminan 9%.). 2011 yilgi aholini ro yxatgaʻ
olish ma lumotlariga ko ra, 8,314,029 (83,7%) etnik venger , 308,957 (3,1%) Roman
ʼ ʻ
, 131,951 (1,3%) nemis , 29,647 (0,3%), Slovak (0,3%), Slovak (0,3%) , Slovak
(0,3%) 34,6 . va Vengriyada 23561 (0,2%) xorvatlar ; 1 million 455 ming 883 kishi
(jami aholining 14,7 foizi) o‘z milliy mansubligini e’lon qilmagan. Shunday qilib,
vengerlar o'zlarining etnik kelib chiqishini e'lon qilganlarning 90% dan ortig'ini
tashkil etdilar. Vengriyada odamlar bir nechta etnik guruhlarni e'lon qilishlari
mumkin, shuning uchun etnik guruhlarning yig'indisi umumiy aholi sonidan yuqori.
Vengriyadan tashqarida taxminan 5 million venger yashaydi .
Tillarillar Vengriya tili .Bugungi kunda venger tilida so'zlashuvchilar yashaydigan
Markaziy va Sharqiy Evropa mintaqalari .Venger tili rasmiy va asosiy og'zaki tildir .
Venger tili Evropada eng ko'p so'zlashuvchi birinchi tillar orasida 13-o'rinda turadi
va 13 millionga yaqin ona tilida so'zlashadi va u Evropa Ittifoqining 24 rasmiy va
ishchi tillaridan biridir. Vengriyadan tashqarida qo shni mamlakatlarda va butun
ʻ
dunyo bo ylab venger diaspora jamoalari tomonidan ham so zlashadi. 2011 yilgi
ʻ ʻ
aholini ro'yxatga olish ma'lumotlariga ko'ra, Vengriyada 9,896,333 kishi (99,6%)
venger tilida so'zlashadi, ulardan 9,827,875 kishi (99%) bu tilni birinchi til sifatida ,
68,458 kishi (0,7%) ikkinchi til sifatida gapiradi . Ingliz (1,589,180 so'zlovchi,
16,0%) va nemis (1,111,997 so'zlovchi, 11,2%) eng keng tarqalgan xorijiy tillardir,
Vengriyada bir nechta tan olingan ozchilik tillari mavjud ( arman , bolgar , xorvat ,
nemis , yunon , rumin . , Roman , Rusin , Serb , Slovak , Sloven , va Ukraina ).
Venger tili Ural tillari oilasining a'zosi bo'lib , hech qanday qo'shni tilga aloqasi yo'q
va fin va eston tillari bilan uzoqdan bog'liq . Bu so zlashuvchilar soni bo yicha Ural
ʻ ʻ
tillari ichida eng kattasi va Markaziy Yevropada so zlashadigan yagona tildir.
ʻ
Ruminiya, Chexiya, Slovakiya, sobiq Yugoslaviya, Ukraina, Isroil va AQShda
venger tilida so'zlashuvchilarning katta aholisi bor. Venger tilida
so'zlashuvchilarning kichik guruhlari Kanada, Sloveniya va Avstriyada, shuningdek,
12

Avstraliya, Braziliya, Argentina, Meksika, Venesuela va Chili. Standart venger tili
Budapeshtda gapiriladigan xilma-xillikka asoslangan. Garchi standart dialektdan
foydalanish majburiy bo'lsa-da, venger tilida bir nechta shahar va qishloq lahjalari
mavjud .
Vengriyadagi dini. Vengriya tarixan xristian davlatidir. Vengriya tarixshunosligi
Vengriya davlatining asosini Stiven I ning eramizning 1000 yilda suvga
cho'mdirilishi va Muqaddas toj bilan toj kiyishi bilan belgilaydi . Stiven katoliklikni
davlat dini sifatida e'lon qilgan va uning vorislari an'anaviy ravishda Apostol
shohlari sifatida tanilgan . Vengriyadagi katolik cherkovi asrlar davomida
mustahkam bo'lib qoldi va Estergon arxiyepiskopi Vengriya knyaz-primati
( hercegprímás ) sifatida favqulodda vaqtinchalik imtiyozlarga ega bo'ldi .Qirol
Avliyo Stiven Bokira Maryamga Vengriya tojini taklif qilmoqda - Gyula Benczur
tomonidan chizilgan rasm, Stiven Bazilikasida
Garchi zamonaviy Vengriya rasmiy dinga ega bo'lmasa va e'tiqod erkinligini asosiy
huquq sifatida tan olsa-da, konstitutsiya o'zining muqaddimasida "xristianlikning
davlat qurish rolini tan oladi" va VII moddada "davlat jamoat maqsadlari uchun
cherkovlar bilan hamkorlik qilishi mumkin" deb tasdiqlaydi. ." 2022 yilgi aholini
ro'yxatga olish shuni ko'rsatdiki, vengerlarning 42,5% nasroniylar bo'lib, ularning
ko'pchiligi Rim katoliklari ( római katolikusok ) (27,5 %) va vengriya islohotchi
kalvinistlari ( reformátusok ) (9,8 %), lyuteranlar ( evangélikusok ) ( evangélikusok )
(8 %) edi. ), yunon katoliklari (1,7%) va boshqa nasroniylar (1,7%). Yahudiylar
(0,1%), buddistlar (0,1%) va islom (0,1%) jamoalari kichik ozchilikdir. Aholining
40,1 foizi diniy mansubligini e'lon qilmagan, 16,1 foizi esa o'zini aniq dinsiz deb
e'lon qilgan. Protestant islohotining dastlabki bosqichlarida vengerlarning ko'pchiligi
dastlab lyuteranizmni, keyin esa kalvinizmni Vengriya islohot cherkovi shaklida
qabul qildilar. 16-asrning ikkinchi yarmida iyezuitlar islohotga qarshi kampaniyani
olib borishdi va aholi yana asosan katoliklarga aylandi. Biroq, bu kampaniya qisman
muvaffaqiyatli bo'ldi va (asosan islohotchi) vengriya zodagonlari protestantlar uchun
ibodat erkinligini ta'minlay oldilar. Amalda bu cuius regio, eius religio degani edi
Shunday qilib, Vengriyadagi ko'pgina alohida joylar hali ham tarixan katolik,
13

lyuteran yoki islohotchi sifatida aniqlanishi mumkin. Mamlakatning sharqiy
hududlari, ayniqsa Debretsen ("Kalvinistik Rim") atrofida deyarli butunlay isloh
qilingan, ular Ruminiya chegarasi bo'ylab tarixan qo'shni etnik venger mintaqalari
bilan bo'lishadi. Vengriyadagi pravoslav nasroniylik mamlakatning etnik
ozchiliklari: armanlar, bolgarlar, yunonlar, ruminlar, ruslar, ukrainlar va serblar bilan
bog'liq.Tarixiy jihatdan, Vengriya muhim yahudiy jamiyatiga mezbon bo'lgan ,
Ikkinchi jahon urushigacha 800 000 dan ortiq aholiga ega; ammo, hisob-kitoblarga
ko'ra, 1941-1945 yillarda Vengriyadagi Xolokost paytida 564 000 dan sal ko'proq
venger yahudiylari o'ldirilgan. Faqat 1944 yilning 15 mayidan 9 iyuliga qadar 434
000 dan ortiq yahudiylar 147 ta poyezdda deportatsiya qilindi, ularning ko pchiligiʻ
Osventsimga, 80% ga yaqini yetib kelganida gaz bilan to ldirilgan. Ba'zi yahudiylar
ʻ
qochishga muvaffaq bo'lishdi, ammo ko'plari kontslagerlarga surgun qilindi yoki
Arrow Cross a'zolari tomonidan o'ldirilgan. 1941-1944 yillarda Vengriya
chegaralarida yashagan 800 000 dan ortiq yahudiylardan 255 500 ga yaqini tirik
qolgan deb taxmin qilinadi. Bugungi kunda Vengriyada 120 mingga yaqin yahudiy
istiqomat qiladi.
14

2.3.Aholining shahar va qishloq aholi punktlarida joylashishi.
Aholining o'rtacha zichligi 105,3 kishi/km 2
(2022). Poytaxt mintaqasi eng zich
joylashgan (Budapesht shahar aglomeratsiyasida mamlakat aholisining 1/4
qismi
yashaydi). Shahar aholisining ulushi 72,1% (2022). Yirik shaharlar (ming kishi,
2022): Budapesht (1759,4; shahar atrofi 2,9 million kishi), Debretsen (207,3), Seged
(162,6), Mishkolts (158,1), pech (145,3), Dyer (129,6), Nyiredxaza (118,1),
Kechkemet (111,7). Iqtisodiyotda jami 4586 ming kishi (2022), xizmat ko'rsatish
sohasida ish bilan ta'minlanganlarning 64,5 foizi (2022), sanoat va qurilishda 30,3
foizi, qishloq va o'rmon xo'jaligida 5,2 foizi band. Rasmiy ishsizlik darajasi 5,1%
(2019). Dini. Vengriya aholisining 39% katoliklar, shu jumladan 1,8% yunon
katoliklari; taxminan 14% turli protestant mazhablarining vakillari (shu jumladan
11,6% islohotchilar); taxminan 2% boshqa diniy guruhlarning vakillari (pravoslavlar,
yahudiylar, musulmonlar, buddistlar, Neo – butparast kultlarning tarafdorlari va
boshqalar); taxminan. 45% o'zlarini biron bir diniy guruhga kiritmaydilar. O rtaʻ
asrning oxirlarida vengerlar Avstriyaga qaram bo lib qolishdi. Uning Gabsburg
ʻ
hukmdorlari sulolaviy nikohlar orqali bir qancha milliy davlatlarni 1918 yilgacha
davom etgan imperiyaga birlashtirdilar. Avstriya-Vengriya aholisi uzoq vaqt
davomida o'z huquqlari va milliy an'analarini saqlab qolish uchun kurashdilar. 1848
yilgi inqilobdan keyin Germaniyaning hukmronligi keskin silkindi. Keyin Vengriya
qo'zg'olonlarini bostirish uchun Rossiya imperatori Nikolay I Gabsburglarga yordam
berish uchun qo'shin yubordi. Mustaqillik qo'lga kiritilmadi, biroq bir necha o'n
yilliklardan so'ng qo'sh monarxiya shakllandi. Vengerlar va avstriyaliklar ichki
siyosatda bir xil huquqlarga ega edilar. Bu milliy o'ziga xoslikning o'sishiga, tilning
ommalashishiga va hokazolarga olib keldi. Zamonaviy Vengriya hududi (93 ming
kvadrat kilometr) bu xalqning yashash joyiga to'g'ri kelmaydi. Masalan, 20-asrda
Ruminiya Magyarlarning ko'p avlodlari yashaydigan Transilvaniyani oldi.
Musofirlar hukmronligi ostida uzoq muddatli yashash xalqning o'zligini saqlab
qolishga to'sqinlik qilmadi. Venger tili qo'shni dialektlardan (german va slavyan
guruhlari) juda farq qiladi. Masalan, nemislar uchun bu ma'nosiz kabi ko'rinadi. Bu
til Finlar, Estonlar, Xanti va Mansi tillari bilan juda ko'p umumiyliklarga ega. Qabul
15

qilish bilan Xristianlik, mamlakat aholisi o'ziga xos xususiyatlarga ega lotin
alifbosini qabul qildilar. Aholisi bir hil bo lgan Vengriya Gabsburglar imperiyasidaʻ
ikkinchi o rinni egalladi. Bu 19-asrdagi ko'plab inqiloblar va to'qnashuvlardan keyin
ʻ
rasmiylashtirildi. Hatto shtat Avstriya-Vengriya nomini oldi, bu ikki xalqning
mavqeini ta'kidladi, boshqa ozchiliklar (chexlar, serblar, bosniyaliklar va boshqalar)
esa chetda qolgandek tuyuldi.Imtiyozlar tufayli Vengriya tez rivojlandi. Aholining
savodxonlik darajasi yuqori edi. Budapesht poytaxti xalqning alohida faxriga
aylandi. 19-asrgacha yevropaliklarning fikriga Vena sharqidagi yerlar yovvoyidek
tuyulardi. Budapesht paydo bo'lgandan keyin bu stereotip yo'q qilindi. Turklar
istilosi va infratuzilmaning yomon rivojlanishi tufayli Vengriya uzoq vaqt davomida
oddiy poytaxtga ega bo'lmagan.Biroq 1873-yilda Buda va Pest qo shilishidan keyin
ʻ
tashkil topgan yangi shahar o sha davrning haqiqiy metropoliga aylandi. Bu Birinchi
ʻ
jahon urushi dahshatlaridan keyin tez orada mustaqillikka erishgan xalqning
madaniy markazi edi. Bugungi kunda Budapeshtda 1,7 million kishi
istiqomat qiladi (bu Yevropaning yettinchi yirik shahri). Londondan keyingi birinchi
metro shu yerda paydo bo lgan.Mamlakatning boshqa yirik shtatlari: Debretsen,
ʻ
Miskolc, Pech, Seged. Ularning aholisi poytaxt aholisiga o'xshash konfessiyaviy va
milliy nisbatlarga ega. Aholisi soni 100 dan 200 gachaming. Aholi zichligi xaritasi
uning butun mamlakat bo ylab teng taqsimlanganligini aniq ko rsatib turibdi.
ʻ ʻ
16

Aholisi ko p tarixiy qo zg olonlardan so ng shakllangan Vengriyada ham sezilarliʻ ʻ ʻ ʻ
milliy ozchiliklar mavjud. Bu lo'lilar, nemislar, yahudiylar, slovaklar, ruminlar,
serblar va boshqalar. Ular umumiy aholining taxminan 10% ni tashkil qiladi.Bu
milliy qarama-qarshiliklar qozoni qaynayotgan sobiq Avstriya-Vengriya
imperiyasining soyasi bilan izohlanadi. Aksariyat aholi majburan assimilyatsiya
qilindi.Eng katta diniy guruh katoliklardir (so'rovlar natijalariga ko'ra, bu
mamlakatning har ikkinchi aholisiga to'g'ri keladi). Shuningdek, mamlakatda
Yevropa islohotidan keyin paydo bo lgan kalvinistlar (taxminan 15%) borligi ham
ʻ
diqqatga sazovordir.Yahudiy jamoalari Budapeshtni afzal ko radi. Vengriya bu
ʻ
odamlar uchun xavfsiz boshpana edi. Qo'shni Rossiya imperiyasida 19-asrda
antisemitizm siyosati olib borilgan (Pale ofturing va boshqalar), bu ko'plab
yahudiylarni Dunayga ko'chib ketishga majbur qilgan. Yahudiy jamiyati
Xolokostdan keyin juda ko'p azob chekdi. Shuningdek, Yaqin Sharqda bu davlat
tashkil topganidan keyin ko pchilik Isroilga ketishdi.1993 yilda Vengriyada milliy
ʻ
ozchiliklar to'g'risidagi qonun qabul qilindi. U ularga har xil huquqlarni berdi.
Tashabbus Sovet Ittifoqining ta'sir orbitasiga tushib qolgan Markaziy Yevropaning
barcha mamlakatlari uchun xos bo'lgan kommunistik tuzum qulagandan keyin
ko'tarilgan.
17

$III-BOB.MAMLAKAT IQTISODIYOTINING RIVOJLANISHI VA UNING TARMOQLAR TARKIBI 3.1.Sanoat tarmoqlarining hududiy joylashishi va rivojlanishi. 2002 yildan beri sanoat o'sishining barqaror tendentsiyasi kuzatilmoqda; 2005 yilda ishlab chiqarish hajmi 7,3 foizga oshdi. Vengriya sanoati xalqaro mehnat taqsimotida yuqori darajada ishtirok etadi: mahsulotning 1/2 qismi (53%, 2005) eksport qilinadi. Yirik korxonalar (ish bilan band bo'lganlar soni 300 kishi) mahsulot hajmining 60-80 foizini eksport qiladi. Ishlab chiqarish kontsentratsiyasi, ayniqsa mashinasozlik, energetika va neft-kimyo sohalarida ortib bormoqda; yirik korxonalar sanoat ishlab chiqarish hajmining taxminan 2\3 qismini tashkil etadi. Vengriya sanoati mahsulotlarining 2/3 qismi (qiymati bo'yicha) xorijiy mulkdagi korxonalarda ishlab chiqariladi. Islohotlar yillarida sanoatning tarmoq tarkibida sezilarli o'zgarishlar yuz berdi. 1995-2015 yillarda sanoat mahsulotlarining yalpi qiymatidagi qazib olish tarmoqlarining ulushi 8,9% dan 6,4% gacha, neft – kimyo sanoatining ulushi 19,2% dan 18,9% gacha, oziq – ovqat sanoatining ulushi 20,0% dan 11,4% gacha, charm-poyabzal va to'qimachilik sanoatining ulushi 8,0% dan 2,1% gacha kamaydi; elektrotexnika va elektronika sanoatining ulushi 7,5% dan 18$

28,2% gacha), transport mashinasozligi (5,2% dan 14,3% gacha). Sanoatning eng
muhim tarmoqlari (2020-yillarning o'rtalari): mashinasozlik (shu jumladan
elektrotexnika va elektronika sanoati, transport muhandisligi), kimyo (shu jumladan
neft-kimyo va kimyoviy-farmatsevtika), oziq-ovqat mahsulotini o’zgarishi yaqqol
namoyon bo’ldi. Vengriyaning yoqilg'i-energetika balansi tarkibida neft va neft
mahsulotlariga 33,2%, tabiiy gaz 47,1%, ko'mir va lignitlar 14,3%, atom energiyasi
14,6%, gidroenergetika va boshqa manbalar 4,8% (2019). Energiya resurslarining 70
foizigacha asosan Rossiyadan (neft, gaz, ko'mir, yadro yoqilg'isi) import
qilinadi. Neft qazib olish (zal va Alfelddagi Nagylandyelda) 2015 yilda 8 million
tonnadan 2022 yilda 960 ming tonnagacha, tabiiy gaz (Haydusoboslo va Alfeldning
boshqa tumanlari) mos ravishda 7,1 milliard m 3
dan 3,0 milliard m 3
gacha kamaydi.
Neftni qayta ishlash ikkita neftni qayta ishlash zavodida amalga oshiriladi: Dunay
(Sazhalombatta) va tis (Tisauyvarosh) umumiy quvvati 10 million. yiliga t. Neft va
gazni qidirish, qazib olish, tashish, saqlash, taqsimlash va sotish bilan
shug'ullanadigan eng yirik kompaniya "MOL" bo'lib, u Vengriyada import
qilinadigan uglevodorod xomashyosini tashiydigan yagona korxona hisoblanadi
(magistral neft va gaz quvurlari tarmog'idan foydalanadi). MOL bir qator neftni
qayta ishlash va neft-kimyo korxonalariga egalik qiladi (shu jumladan mamlakat
tashqarisida), zamonaviy avtomobillarga yonilg'i quyish shoxobchalari tarmog'iga
ega (V., Slovakiya va Ruminiyada 440-uy). Ko'mir qazib olish (toshko’mir,
jigarrang va lignitlar) 17,2 million tonna (2022). Elektr stansiyalarining o'rnatilgan
quvvati 9 530 MVt (20 22 ). Elektr energiyasi ishlab chiqarish 34,3 mlrd. kVt·soat;
eksport 8,3 mlrd. kVt·soat, import 12,6 mlrd. kVt·soat. elektr energiyasi ishlab
chiqarishda issiqlik elektr stansiyalarining ulushi 66,5% (eng yirik issiqlik elektr
stansiyalari matra, Dunamenti, Vertesh ko'mirda ishlaydi; Sazhalombatta mazutda),
AES (AES ishlaydi Dunyo bo'ylab, Paksh shahri yaqinida, quvvati 3,0 MVt) 32,1%,
GES 0,6%, boshqalari taxminan 0,8%. Konning pasayishidan keyin. 1990-yillar qora
metallurgiyada ishlab chiqarish asta-sekin barqarorlashdi (asosan import xomashyosi
va qora metallar parchalarida ishlaydi). 2,0 million tonna po'lat prokat ishlab
chiqarish (2004). Asosiy metallurglar. kombinatlar: Dunauyvaroshda ("Dunaferr"),
19

Dioshdierda Mishkolts tumanida ("DAM Stell") va O'zde. 43 ming tonna alyuminiy
ishlab chiqarish (2005) Mal kompaniyasining Ike va inot zavodlarida, mis va mis
qotishmalari ishlab chiqarish Chepel kombinatida (Budapesht) amalga oshiriladi.
3.2.Qishloq xo'jaligining ixtisoslashuvi va rivojlanishi.
1990-yillarning boshidan jiddiy muammolarga duch keladi. Qishloq xo'jaligi
kooperativlarini shoshilinch ravishda tugatish, er islohotlarini amalga oshirishdagi
kamchiliklar, sanoatni moliyalashtirishning etarli emasligi va boshqalar ishlab
chiqarish hajmining sezilarli darajada pasayishiga olib keldi. Ser bilan. Qishloq
xo'jaligi mahsulotlarining mamlakat yalpi ichki mahsulotidagi ulushi sezilarli
darajada kamaydi (1993 yildagi 17,7% dan 2004 yilda 3,3% gacha); agrar
mahsulotlar eksporti hajmi, ishlov beriladigan yerlar maydoni, chorva mollari soni
va boshqalar kamaydi. Vengriya hukumatining zamonaviy agrar siyosati qishloq
xo'jaligining mamlakat iqtisodiyotidagi rolini kuchaytirishga qaratilgan, ayniqsa
an'anaviy sektorlarda ishlab chiqarish don, go'sht, sabzavot, meva va sharob. Qishloq
xo'jaligi yerlari 6,4 million gektarni (2022) yoki mamlakat maydonining 64 foizini
egallaydi, shundan 78 foizi (yoki mamlakat maydonining taxminan
1/2 qismi) haydov
yerlariga, 5 foizi bog'lar va uzumzorlarga, taxminan 17 foizi tabiiy ozuqa yerlariga
to'g'ri keladi. Sug'oriladigan yerlar maydoni 210 ming gektar.
20

Tokaya Uzumzorlari.
Tokay sharoblarini saqlash uchun podvallar.
Vengriya dehqonchiligining asosiy ekinlari makkajo'xori va
bug'doydir. Makkajo'xori etishtirishning asosiy joylari Alfeldning janubi va sharqida,
shuningdek Budapeshtning janubidagi Dunay vodiysida joylashgan. Bug'doy hamma
joyda etishtiriladi, ekinlarning asosiy massivlari Alfeldning qora tuproqli
tuproqlarida. 2022 yilda 19,7 million tonna (shu jumladan makkajo'xori 10,5 million
tonna, bug'doy 9,0 million tonna, arpa 3,4 million tonna, bug'doy va javdar gibridi
1,6 million tonna, jo'xori 1,2 million tonna); sut-mumsimon pishgan makkajo'xori
yig'ish 750 ming tonna don. Oziq-ovqat ekinlari etishtiriladi, shu jumladan.yashil
21

massa uchun beda va makkajo'xori. Asosiy texnik ekinlar (yig'ish): shakar lavlagi
(4650 ming tonna), kungaboqar (3119 ming tonna urug'), kolza (280 ming tonna
urug'). Boshqa qishloq xo'jaligi ekinlarini yig'ish (ming tonna, 2022): kartoshka 850,
tarvuz 430, pomidor 300, karam 260. Vengriya qizil qalampiri (paprika), Mako
shahri atrofida (alfeldning janubida) yetishtirilgan piyoz, vechesh karam, geddelley
pomidorlari, erken qushqo'nmas va boshqalar ta'mi bilan mashhur.uzumchilik
rivojlangan (2022 yilda 850 ming tonna uzum yig'ish). Q. oq (tokay, badachon va
boshqalar) va qizil (buqa qoni va boshqalar) vinolarining sifati bilan mashhur. Meva
etishtirish hamma joyda rivojlangan (olma, o'rik, shaftoli, olxo'ri, nok, gilos va
boshqalar).
Chorvachilik qishloq xo'jaligi daromadlarining 60 foizini
ta'minlaydi. Chorvachilikning asosiy tarmog'i cho'chqachilik (hamma joyda
rivojlangan). Chorvachilikning asosiy hududlari O'rta Vengriya tog'lari va
Dunantulning kamroq qurg'oqchil hududlari, shuningdek Budapesht
atrofidir. Parrandachilik rivojlangan, shu jumladan broyler ishlab
chiqarish. Chorvachilik (million bosh, 2022): cho'chqalar – St. 7, qoramollar – 1,7,
parrandalar (tovuqlar, kurkalar, o'rdaklar, g'ozlar) – 62. Sun'iy suv havzalarida qo'y
va baliq etishtirish ham ichki bozor ehtiyojlarini qondiradi.

22

Sotib olish

Dokument ma'lumotlari

Sotuvchi

Xorvatiya davlatiga iqtisodiy geografik tavsif kurs ishi

O'xshash dokumentlar