Дата регистрации 24 Октябрь 2024
5 ПродажZichligi yuqori bo’lgan Polietilen ishlab chiqarish jarayonida ketma-ket joylashgan reaktor qurilmalarini takomillashtirish
![КИРИШ
Айни вақтда мамлакатимиз босиб ўтган тараққиёт йўлининг чуқур
таҳлили, бугунги кунда жаҳон бозори конъюнктураси кескин ўзгариб,
глобаллашув шароитида рақобат тобора кучайиб бораётгани давлатимизни
янада барқарор ва жадал суръатлар билан ривожлантириш учун мутлақо
янгича ёндашув ҳамда тамойилларни ишлаб чиқиш ва рўёбга чиқаришни
тақозо этмоқда.
Мамлакатимиз Рахбари Ш.М.Мирзиёев ташаббуслари билан аҳоли
тадбиркорларни ўйлантираётган долзарб масалаларни ҳар томонлама
ўрганиш, амалдаги қонунчилик, ҳуқуқни қўллаш амалиёти ва илғор хорижий
тажрибани таҳлил қилиш, шунингдек кенг жамоатчилик муҳокамаси
натижасида ишлаб чиқилган 2017-2021 йилларда Ўзбекистон
Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича
Ҳаракатлар стратегияси ишлаб чиқилди.
Ўзбекистоннинг иновацион ривожланиш турининг ҳозирги замон
моделига ўтиш учун ҳамма зарур шароитларга эга. Бу модель вужудга
келтирган илмий-техникавий салоҳиятдан кенг ва самарали фойдаланишга,
фундаментал ва амалий ютуқларни, чуқур илмий талаб қилинадиган
технологияларни амалиётга кенг жорий этишга, юқори малакали, иқтидорли
илмий кадрлар сонини кўпайтиришга асосланади. Бу – мамлакатимиз
жаҳондаги иқтисодиёти ва саноати ривожланган давлатлар қаторига кириб
боришининг зарур шарти ва мустаҳкам пойдевори бўлиб ҳизмат қилади [1].
Шу сабабдан ҳам мамлакатимиз салоҳияти юксакларга тобора
кўтарилмоқда. Президентимиз Ш.М.Мирзиёев раҳнамолигида иқтисодиётни
модернизациялаш ва диверсификациялаш , замонавий бизнес
инфратузилмасини ривожлантириш борасида улкан ишлар амалга
оширилмоқда . Юртимиздаги макроиқтисодий барқарорлик ва қулай
сармоявий муҳит таъсирида энг ривожланган давлатлар , нуфузли молия
муассасалари мамлакатимиз билан ҳамкорлик қилмоқда .
2](https://docx.uz/documents/63ff7727-a1b2-428e-8447-924df4890e21/page_2.png?v=1)
![ушлаб турилади. Сомономер қийматини ростлаш эса сарф клапани ФВ-
21002А/В орқали амалга оширилиб,ссиклогексан оқимига ФФ-2101 А/Б га
кириш ёки ФФ-2101А/Б дан чиқиш жойида узатилади.Иссиқлик алмашгич
ЭА-2101 дан чиқаётган оқимдан ҳамда ФД-2104А/В дан чиқаётган оқимдан,
оқим таркибида сув бор-йўқлигини аниқлаш мақсадида намуна олинади.
Жавоб сувни юқори “Ҳ” қийматида сигнал берувчи АИ-21019 таҳлил қилиш
асбобидан Д C С га чиқарилади. ФФ-2101 А/Б дан чиқаётган оқимдаги сувни
миқдори 2 ррм бўлса, ФФ-2101 A / V ни ишини тўхтатиб, фильтрловчи
қаватни (қатлам) регенирлаш керак. Регенирлаш иссиқ азот ёрдамида
ўтказилади. [19].
Циклогексан тозалагичи ФФ-2101 А/Бда 10,2 тонна силикагел ва 0,4
тонна фаоллаштирилган алюминий оксиди шарчалари бўлиб, улар бутен-1
васиклогексан эритмасидан сув ва кетонлар каби аралашмаларни
адсорбциялаб ажратадилар. Алюминий оксиди устидан умумий қалинлиги
200 мм ли, 6, 12 и 20 мм, катталикидаги инерт керамик шарчалар билан уч
қават қилиб беркитилган. Ушбу керамик шарлар регенирлаш жараёнида
адсорбент материалларини жойидан силжишини, ҳамда уларни юмшаб
суюқликка аралашишини олдини оладилар. Силикагел ва алюминий оксиди
30 0C ҳароратда ўз оғирлигига нисбатан тахминан 1,0 % кетонларни
адсорбциялайдилар. Шунинг учун тозаланиб чиқаётган циклогексан оқимини
ҳар куни таркибидаги кетонларга таҳлил қилиб туриб ютилаётган кетонларни
умумий миқдорини аниқлаш зарур. Шунда тозалагичларни регенирлаш вақти
аниқланади ва улар оқим йўлидан бўшатилиб регенирланади. Силикагел
кетонлардан ташқари сув, атсетиласетон (фаолсизлантирувчи) ва бошқа
аралашмаларни ҳам адсорбциялайди. Силикагел регенирлашда ҳарорат
кўтарилиши жараёнида кўп миқдордаги сувни ютгач майдалана
бошлайди.Мўътадил(нормал) шароитларда эксплуатация қилинганда
тозаловчи агент(модда) тозалаш йўлида уч кун ишлайди ва ундан кейин уни
регенирлаш зарур. Мўътадил шароит бўлиб 22-35 0C ва 500-860 кПа
ҳисобланади.
8](https://docx.uz/documents/63ff7727-a1b2-428e-8447-924df4890e21/page_8.png?v=1)
![Технологик жараёнга кириш тешигида ўрнатилган оқимни тақсимлаш
халқаси, эритувчи оқимини тўлдиргич қавати сатхи, ҳамда юқориги
регенирлаш технологик йўлининг юқори қавати экрани бўйича бир-хил
қилиб тарқатиб бериб регенирлашсикли давомида тўлдиргични ювиб
чиқилишини (эритувчи билан олиб чиқиб кетилишини) олдини олади.
Тозалаш агенти тубида ўрнатилган тешикли пластина (варақ) силикагел
қатламини сақлаб туради. [11].
Эритувчини узатиш фильтри эса циклогексанни тозаловчи агент
(модда) чиқишида жойлашган. Циклогексанни тозаловчи ФФ-2101А/Б ни
қуйиш жойида босимни ортиб кетишидан сақлаш мақсадида, асбобни қуйиш
жойига ўрнатилган 1765 кПа босимли сақлаш клапанлари ПСВ-102 ва ПСВ-
103 ўрнатилган.
1. Циклогексанни тозаловчи агентлар (моддалар) тозалаш
йўлидан регенирлаш учун қуйидаги ҳоллларда олинадилар:
2. Тозаланган оқава сувлар таркибидаги кетонлар миқдори 0,2
ппм дан ортганида;
3. Тозаланган оқава сувлар таркибидаги атсетилацетон миқдори
0,4 ппм дан ортганида;
Реакторни таъминловчи насос қурилмаси
Реакторни таъминловчи насос эритмани босимли бакдан олиб реакция
зонаси орқали олдинга этказиб беради. ГА-2104 реакторни таъминловчи
насоснинг кириш қисмида ГА-2103 реакторни таъминловчи бустер насоси
жойлашган бўлиб, у реакторни таъминловчи насоснинг сўриш қисмида
етарли босимни таъминлаб беради. Реакторни таъминлаб берувчи бустер
насоси марказдан қочма куч тамойилида ишлайдиган насосдир. ГА-2103
бустер насоси асосий насос ГА-2104 нинг сўриш қисмида етарли босимни
таъминлаб бериш учун ҳам мўлжалланган. ГА-2103 босими 3000-4500 кПа,
ҳарорати 40-550 C бўлган бир жинсли эритмани ҳайдайди. Насосдан
9](https://docx.uz/documents/63ff7727-a1b2-428e-8447-924df4890e21/page_9.png?v=1)
![ПСВ-119С химоя клапанлари билан химояланган бўлиб, уларга 4135 кПа
босим қиймати қўйилган. Реакторларга кираётган оқимнинг ҳарорати реактор
таъминотини юмшатиш қурилмасида ростланади. ЭА-2103 ни айланиб
ўтувчи байпас тармоги бўлиб, у реакторларда ҳароратни ростлаш учун
хизмат қилади. Бу тармоқларда ўзаро боғлиқликда ишлайдиган ТВ-21090А ва
ТВ-21090Б клапанлар ўрнатилган ва улар ҳароратни ростлаш учун хизмат
қиладилар. ФА-2124 сиғими ЭА-2103 иссиқлик алмашгичнинг
конденсатйиғувчисидир. ФА-2124 конденсатйиғувчида суюқлик сатхи ЛИ C -
21729 назоратчи томонидан ушлаб турилади. Сатхнинг белгиланган қиймати
сиғимдан конденсат сарфини кўпайтириш ва камайтириш йўли билан ЛВ-
21729 “Ҳ3” клапани томонидан ростланади. Сиғимдаги сатхнинг максимал
“Ҳ” ва минимал “Л” қийматларида Д C С бошқарув пультида сигнализация
фаоллашади. Склартеч технологиясида реакторнинг 3 хил режими мавжуд
бўлиб, улар қувур ва автоклав реакторларнинг турли комбинацияларда
қўлланилишида катта мослашувчанликка эришишни таъминлайди. Бу якуний
маҳсулотда турлича молекуляр масса бўйича таксимланишни олиш
имконини беради. Водород ва уни суюлтирувчиси циклогексан ҲХ-121 қувур
реакторининг тўрта қуйиш участкасидан, Д C -2101 автоклав реакторнинг
таъминловчи қувуридаги участкадан қуйилиши мумкин.Автоклав
реактордаги иккита ёнлама таъминловчи қувурлар турли баландликда ва бир-
бирига қарама-қарши 1800 бурчакда уланган. Реактор қурилмаси ЭА-2103
таъминотни юмшатиш қурилмасидан ҲХ-121 қувур реактордан, таъминлаш
тизимлари билан Д C -2101 автоклав реакторидан ва триммер реакторидан
ташкил топган. Катализатор хамкор катализатор (сокатализатор)
қувурреакторнинг (реактор № 3) қуйилиш участкалари орқали ёки автоклав
реакторнинг (реактор №1) туб қисмига бериш йўли билан қуйилиши мумкин.
Катализатор хамкор катализаторнинг сарфи ва нисбатлари этиленни
максимал даражада конверсияланишига эришиш учун ростланади. [20].
12](https://docx.uz/documents/63ff7727-a1b2-428e-8447-924df4890e21/page_12.png?v=1)
![унинг қуйи “Л” қийматида сигналлаштириш билан ТИ-21112 харорат
индикатори билан ўлчанади. Реакторга берилаэтган оқим босими уни
ўрнатилган қийматидан юқори ёки паст қийматларга эришганда сигнал
берилиши билан ПИ-21111А асбоби билан ўлчанади.
Реакторга киришда босимнинг рухсат этилган қиймати ортиб ёки
камайиб кетганда ПАҲҲ-21111 босимнинг жуда юқори қиймати ва ПАЛЛ-
21111 босимнинг жуда қуйи қиймати бўйича сигнализация ишга тушиши
содир бўлади. Бу сигналлар фаоллашганда И-1054 блокировкаси
фаоллашади. Бу блокировка ДC-2101 реакторнинг аралаштиргичи (мешалка)
ни тўхтатади. Киришдаги босим ПГ-21017 орқали жойида ўлчанади. Реактор
№3 га кириш қувури ПСВ-120 химоя клапани билан химояланган бўлиб, у
18930 кПа босимга урнатилган. ҲТ C системаси қўлланилганда полимерни
суюқланиш кўрсаткичини ростлаш учун водород иккинчи ( Ж2) нуқтадан
берилади. Полимерланиш жараёни иссиқлик ажралиши (экзотермик реакция)
билан кетади. Этилен конверсиясининг хар 1% ига ҳарорат 12-130 C га
ортади. Полимер оқими (РА) 234-3100 C харорат билан Д C -2101 реактор №1
дан чиқиб, триммер реактор орқали ўтади. Д C -2101 дан чиқишда ПСВ-157
химоя клапани бўлиб, у 19130 кПа босимга урнатилган.
Катализатор реактор №1 га ҳайдалади, шу сабабли реакция фақат
реактор №1 да кетади ва қувур реактор ҲХ-121, яъни реактор №3 бундан
истисно. Бу режим тор молекуляр масса бўйича тақсимланишга эга полимер
ишлаб чиқариш учун қўлланилади. Оқим реактор таъминотини юмшатиш
учун реактор №3 нинг кириш туйнугига йўналтирилади. Қўлда
бошқариладиган пона сурилмаси “ИИ” ёпиқ бўлади, қўлда бошқариладиган
пона сурилмаси “ИИИ” очиқ бўлади. ҲС-21110, ҲС-21089 ва ҲС-21091лар
реактор №1 режимини танлайди. Холат ўзгартиргичларни ва клапанларнинг
холатларини Реактор №1 нинг ишлаш режимига мос келганлигини текшириб
қўйиш лозим. [13].
Реактор №1 дан ўтадиган Реактор №3 режими
14](https://docx.uz/documents/63ff7727-a1b2-428e-8447-924df4890e21/page_14.png?v=1)
Zichligi yuqori bo’lgan Polietilen ishlab chiqarish jarayonida ketma-ket joylashgan reaktor qurilmalarini takomillashtirish
-
Похожие документы
- Kreditning mohiyati va moliya tizimidagi roli kurs ishi
- Makroiqtisodiyot, uning maqsadlari va vazifalari
- Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar va ularni tahlili qilish xususiyatlari
- Makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarning tarkibi va mohiyati
- Makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarning tarkibi va mohiyati kurs ishi