5G va 4G tarmoqlari. Global kompyuter tarmoqlarining texnologiyalari - Informatika va AT - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	150000UZS
Hajmi	1.3MB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	05 Iyul 2024
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Informatika va AT

Sotuvchi

Aslanbek

Ro'yxatga olish sanasi 23 May 2024

2 Sotish

5G va 4G tarmoqlari. Global kompyuter tarmoqlarining texnologiyalari

Sotib olish

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiMundarija
Kirish …………………………………………………………………...…………
1.1 Kurs ishining tarkibi va hajmi…………………………………………..…..
1.2. Kurs ishini rasmiylashtirish talablari…………………………………........
1.3. Kurs ishining strukturaviy rasmiylashtirish……………………………..…
2. 5G va 4G tarmoqlari
2.1 5G va 4G tarmoqlari haqida umumiy ma’lumotlar .......................................
2.2 5G tarmog‘ini joriy etish bilan bog‘liq asosiy muammolar tahlili................
3. Global kompyuter tarmoqlarining texnologiyalari.
3.1 Tarmoqlar haqida tushuncha........................................................................
3.2 Lokal va global tarmoqlar ………………………………………………...
3.3 Tarmoq turlari……………………………………………………………...
4. Hisobiy qism
4.1 Ethernet va FastEthernet asosidagi kompyuter tarmog'i va uning
samaradorligini hisoblash tartibi..........................................................................
Ilova A …………………………………………………………………………….
Xulosa ………………………………………………………………………..……
Foydalanilgan adabiyotlar ………………………………………………..……..

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiKirish
Bugungi kunda zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini
jamiyat va davlat boshqaruvi faoliyatining barcha sohalariga keng joriy etish
hamda ulardan samarali foydalanish, fuqarolarning axborot olishga doir
konstitutsiyaviy huquqlarini ro'yobga chiqarish, davlat boshqaruvi organlari
faoliyatining ochiqligini ta'minlash, ―elektron hukumat tizimini jadal tatbiq‖
etish, telekommunikatsiya infratuzilmasi, ma'lumotlarni uzatish tarmoqlarini
modernizatsiya qilish borasida mamlakatimiz barcha hududida keng ko'lamli
ishlar amalga oshirilmoqda.
Davlatimiz rahbarining 2015 yil 4 fevraldagi ―O'zbekiston Respublikasi
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligini tashkil
etish to'g‘risida gi farmoni ushbu yo'nalishdagi sa'y-harakatlarni yangi bosqichga
‖
ko'tarishga qaratilgani bilan nihoyatda ahamiyatlidir. Binobarin, mamlakatimizda
mustaqillikning ilk yillaridanoq, axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini har
tomonlama ravnaq toptirish, uning huquqiy-tashkiliy hamda moddiy-tehnik
bazasini izchil takomillashtirishga alohida e'tibor qaratib kelinayapti. Axborot-
kommunikatsiya texnologiyalari zamonamiz uchun dolzarbligiga monand sur'atda
boshqa sohalarga nisbatan jadal rivojlanayotganini alohida ta'kidlash joiz. Ushbu
xizmatlar hajmi so'nggi besh yilda 3,3 barobar, o'tgan yili esa 24,5 foiz o'sgani
buning amaliy tasdig‘idir.
Bularning barchasi axborot - kommunikatsiya texnologiyalarini
rivojlantirish borasida ko'rilayotgan izchil chora-tadbirlar samarasi, desak, aslo
mubolag‘a bo'lmaydi. Istiqbolda internetning milliy segmenti yanada
shakllantirilishini hamda unga keng polosali ulanishni kengaytirish, telefon
aloqasi, televidenie va radioeshittirishning raqamli tizimlariga to'liq o'tishni
ta'minlash, aholining, xususan, yosh avlodning axborotga bo'lgan hamda
intellektual talab va ehtiyojlarini qondirish maqsadida tarmoq resurslarini
rivojlantirish uchun zarur texnik hamda qulay shart-sharoitlarni yaratish ayni
muddaodir.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishi1. 1.Kurs ishining tarkibi va hajmi
Kurs ishi tarkib qismlariga, chizmalar, diagrammalarga joylashtirilgan tasviriy
grafik materiallar bilan hisob-kitob va tushuntirish yozuvidan (TY) iborat.
Qo'lda yozilgan matnning hajmi 25-35 jami sahifadan iborat bo'lib, hisob-kitob va
tushuntirish yozuvidan iborat bo’ladi:
sarlavha sahifasi;
mundarija
kirish
asosiy qism (bo'limlarga bo'lingan)
hisobiy qism
xulosa;
foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati (adabiyotlar);
ilovalar (rasmlar, diagrammalar, dastur ro'yxatlari
Kirish qismida muammoni hal qilishning dolzarbligini ko'rsatish kerak, agar
kerak bo'lsa, mavjud tizimlarni vazifalarni kamchiliklarini yoki ularni samarasiz
ishlarini isbotlash uchun ko'rib chiqish kerak.
Asosiy qismning bo'limida muddatli ish mavzusi bo'yicha materiallar ko'rib
chiqiladi: qisqacha tarixiy ma'lumot (agar kerak bo'lsa); asosiy tushunchalar va
ishlanmalar to’g’risida ma’lumot beriladi.
Xulosa qilib, olingan natijalar haqida qisqacha ma'lumot berish, ish natijalarini
umumlashtirish va barcha kurs ishlari bo'yicha xulosalar chiqarish kerak.
1.2. Kurs ishini rasmiylashtirish talablari
Kurs ishi kompyuterda A4 (297x210 mm) oq varaqning bir tomonida bir yarim
qator oralig'ida bosilishi kerak. Birinchi satrning hoshiyasi 1,25 sm. Matn 30-35
qatordan iborat bo'lishi kerak, 60 ta belgidan iborat bo'lishi kerak (so'zlar va tinish
belgilarining orasidagi bo'shliqlarni hisoblash) va varaqning butun kengligi bo'ylab

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishitekislanadi. Har bir varoq standart: chapdan - 3 sm, o'ngdan - 1,5 sm, yuqori va
pastdan - har biri 1,5 sm, harflar Times New Roman 14 o'lchamda bo’lishi kerak.
Shaxsiy fikrlarni, formulalarni, belgilarni kiritishga, shuningdek kurs ishning matniga
qora kapillyar (geliy) ruchka bilan diagramma va chizmalar kiritishga ruxsat beriladi.
Kurs ishlari hajmi kamida 25 sahifadan iborat bo'lishi va 35 varaqdan
oshmasligi lozim. Ishning matni sarlavha sahifasidan boshlanadi (A ilovaga qarang).
Keyingi sahifada bo'limlar, paragraflar, ilovalar va sahifalar yozilgan tarkibiy qismlar
jadvali (B ilovasiga qarang). Tarkiblar jadvalida ishda mavjud bo'lgan barcha
sarlavhalar bo'lishi kerak. Ularning matni ish mazmuniga to'liq mos kelishi, aniq,
ravshan, izchil va uning ichki mantig'ini aniq aks ettirishi kerak.
Kirish varaqasidan boshlab barcha ish varaqalari raqamlanadi. Raqamlash
boshidan oxirigacha bo'lishi kerak. Ilova va bibliografiya o'zaro tartib raqamlashga
kiritilishi kerak. Raqamlar varaqning pastki qismida, o'rtadan tekislanadi.
Matndagi har bir bo'lim bir-biridan ajratilgan bo’lishi kerak. Tegishli bo'lim
(qism) yoki kichik bo'limning raqami sarlavha boshiga qo'yiladi.
Kurs ishida turli xil grafik rasmlar (xaritalar, diagrammalar, chizmalar,
fotosuratlar va boshqalar) bo'lishi mumkin. loyihada joylashtirilgan rasmlar soni uning
mazmuniga qarab belgilanadi va matnga tartibli va aniqlik berish uchun etarli bo'lishi
kerak. Ular ish matnida ularga murojaat qilingandan so'ng darhol joylashtiriladi.
Yozuv varaqning o'rtasiga tekislanadi, kursiv bilan yozilgan va rasm ostida joylashgan.
Kurs ishiga joylashtirilgan raqamli material, jadval ko'rinishida chiqarish tavsiya
etiladi. Jadvallar varaqqa rasmlar singari joylashtirilishi kerak. Har bir jadvalga o'tish
raqami va imzo qo'shiladi. Jadval sarlavhasi birinchi satrni ko'rsatmasdan varaqning
chap chetiga tekislanadi, kursiv bilan yoziladi va jadvalning tepasida joylashgan. No.,
%, +, -, <,>, = va hokazo belgilar faqat sonli qiymatlar uchun ishlatilishi kerak.
Matnda bu belgilar so'zlar bilan yozilishi kerak.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiHisob birliklari va fizik kattaliklarni o'lchash birliklarining harf belgilari matnda
faqat bo'sh joy bilan ajratilgan sonli qiymatlar bilan qo'llaniladi (masalan: 5 dona, 10
MB). Matematik belgilarning belgilari +, -, <,>, =,  ,:, / ikkala tomondan bo'sh joylar
bilan ajratilgan. Masalan: a + b = c, d <c, a  b.
Axborot manbalariga havolalar arabcha raqamlar bilan raqamlangan va tirnoqli
matn oxirida kvadrat qavslarga joylashtirilgan (havolalar soni kamida beshta bo'lishi
kerak). Raqamlarga, formulalarga, jadvallarga va ilovalarga havolalar kurs ishlarining
matni davomida doimiy ravishda raqamlanishga ega bo'lishi kerak, ular qavs ichida
berilgan, masalan: (1-rasm), (3-jadval), formulalar (1) - (3), (Ilova) .) A).
Matnda keltirilgan manbalar va adabiyotlar havolalari orqali murojaat qilinadi.
Ishoratlar nafaqat to'g'ridan-to'g'ri iqtibos keltirganda, balki kurs ishining muallifi
hujjat yoki bayonotning matnidan iqtibos keltirganda, shuningdek, yangi faktlar,
raqamli materiallar va o'z so'zlaringiz bilan aytilgan boshqa ma'lumotlar keltirilganda
ham amalga oshiriladi. Ma'lumotlar ro'yxatining namunasi B ilovasida keltirilgan.
Dars ishi alohida papkada papka bilan birga beriladi. Varaqlar fayllarga joylashtiriladi
yoki to'ldiriladi.
1.3. Kurs ishining strukturaviy rasmiylashtirish
Tushuntirish yozuvida bo'limlar, kichik bo'limlar, paragraflar, paragraflar va
paragraflar mavjud.
Bo'lim - bo'linishning birinchi bosqichi, seriya raqami va sarlavhasi bor.
Kichik bo'lim - bo'limning bir qismi, bo'lim raqami va pastki qismning seriya raqami
va sarlavhadan iborat seriya raqamiga ega.
Band - bo'lim yoki pastki qismning pastki qismi raqami va buyumning seriya
raqamidan iborat seriya raqami. Sarlavha bo'lishi mumkin.
Paragraf - paragrafning qismi, paragraf raqami va kichik bandning seriya raqamidan
iborat seriya raqamiga ega. Sarlavha bo'lishi mumkin.
Paragraf - bu raqam va sarlavha bo'lmagan matnning mantiqiy tanlangan qismi.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiBo'lim nomlari CAPITAL (bosh harf) bilan ajratiladi va bo'lim nomlari kichik
harflar bilan yoziladi. Matn va bo'limlar (kichik bo'limlar) nomi o'rtasida bitta qator
oralig'i (bitta bo'sh satr) bo'lishi kerak. Bo'lim sarlavhalarini va kichik bo'limlarni qalin
qilib belgilashingiz mumkin. Kursiv shriftdan foydalanish mumkin emas.
Har bir dastur yangi sahifadan arab raqamlarida ko'rsatilgan raqam bilan
boshlanishi kerak. Raqam sarlavhasi bosh harf bilan yozilgan. Bitta ilova
raqamlanmagan. Ilovada tematik sarlavha bo'lishi kerak, unda kichik harflar bilan
yoziladi (birinchi bosh harf), o'rtada joylashgan, raqamlash sarlavhasidan bo'sh chiziq
bilan ajratilgan.
Kurs ishining matni barcha dasturlarga havolalarni o'z ichiga olishi kerak. Ular
arizalarni matnda ularga murojaat qilish tartibida tartibga soladilar.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishi2. 5G VA 4G TARMOQLARI
2.1 5G va 4G tarmoqlari haqida umumiy ma’lumotlar
5G 4G dan farq qiladi
Uyali aloqa tarmog'ining yangi turi, agar u qaysidir ma'noda mavjudlaridan tubdan
farq qilmasa, yangi bo'lmaydi. 5G-ning 4G tarmoqlari qila olmaydigan narsalarga
erishish uchun noyob radiochastotalardan foydalanishi asosiy farqlardan biridir.
Radiochastota spektri yuqori chastotalarga ko'tarilayotganda har birining o'ziga
xos xususiyatlari bilan ajralib turadigan diapazonlarga bo'linadi. 4G tarmoqlari 6
gigagertsdan past chastotalardan foydalanadi, ammo 5G 30 gigagertsdan 300
gigagertsgacha juda yuqori chastotalardan foydalanadi.
5G spektri va chastotalari: Siz bilishingiz kerak bo'lgan hamma narsalar
Ushbu yuqori chastotalar bir necha sabablarga ko'ra juda yaxshi, eng muhimi
tezkor ma'lumotlarning ulkan imkoniyatlarini qo'llab-quvvatlashidir. Ular nafaqat
mavjud uyali ma'lumotlarga aralashib qolishadi va kelajakda tarmoqli kengligi
talablarini oshirish uchun ham foydalanishlari mumkin, ular' shuningdek, juda
yo'naltirilgan va boshqa simsiz signallarning yonida shovqin yaratmasdan
foydalanishlari mumkin. Bu hatto Internetga kirishni talab qilmaydigan joylarda
radio to'lqinlarini nurlantirish uchun energiya va quvvatni behuda sarflaydigan,
ma'lumotlarni har tomonga otib yuboradigan 4G minoralardan juda farq qiladi. 5G
shuningdek qisqa to'lqin uzunliklaridan foydalanadi, ya'ni antennalar mavjud
antennalarga qaraganda ancha kichik bo'lishi mumkin va shu bilan birga aniq
yo'nalishni boshqarishni ta'minlaydi. Bitta tayanch stantsiya ko'proq yo'naltirilgan
antennalardan foydalanishi mumkinligi sababli, 5G har metr uchun 1000 dan ortiq
qurilmalarni qo'llab-quvvatlashi mumkin degan ma'noni anglatadi.4G tomonidan
qo'llab-quvvatlanadigan narsa. Bularning barchasi shuni anglatadiki, 5G
tarmoqlari ultrafast ma'lumotlarini juda ko'p foydalanuvchilarga etkazishi
mumkin, bu yuqori aniqlik va kechikish bilan. Biroq, ushbu o'ta yuqori
chastotalarning aksariyati antenna va signalni qabul qiluvchi qurilma o'rtasida
aniq, to'g'ridan-to'g'ri ko'rish liniyasi mavjud bo'lganda ishlaydi. Bundan tashqari,
ushbu yuqori chastotalarning ba'zilari namlik, yomg'ir va boshqa narsalarga
osonlikcha singib ketadi, ya'ni ular uzoqqa bormaydilar. Aynan shu sabablarga
ko'ra biz 5G ni qo'llab-quvvatlaydigan ko'plab strategik antennalarni kutishimiz
mumkin, bu har bir xonada yoki binoda haqiqatan ham kichkina, itorga
muhtojshahar bo'ylab joylashgan yiriklar; balki ikkalasi ham. Ehtimol, radio
to'lqinlarini iloji boricha uzoqroq masofada 5G qo'llab-quvvatlash uchun surish

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiuchun ko'plab takrorlanadigan stantsiyalar bo'lishi mumkin. 5G va 4G o'rtasidagi
yana bir farq shundaki, 5G tarmoqlari so'ralayotgan ma'lumotlarning turini
osonroq tushunishi va foydalanilmaganda yoki ma'lum qurilmalarga past narxlarni
etkazib berishda kamroq quvvat rejimiga o'tishga qodir, ammo keyin yuqori
darajaga o'tishi mumkin HD video kabi narsalar uchun quvvatli rejimoqim.
5G 4G dan tezroq Tarmoqli kenglik ko'chirilishi mumkin bo'lgan ma'lumotlarning
hajmini bildiradi (yuklangan yoki yuklab olingan) ma'lum vaqt ichida tarmoq
orqali. Bu shuni anglatadiki, ideal sharoitda, tezlikka ta'sir qiladigan boshqa
qurilmalar yoki shovqinlar juda kam bo'lsa, ular nazariy jihatdan tezlikni tezligini
ta'sir qilishi mumkin. Eng yuqori tezlik nuqtai nazaridan 5G 4G dan 20 baravar
tezroq. Bu shuni anglatadiki, 4G bilan faqat bitta ma'lumotni yuklab olish uchun
vaqt talab qilingan (film kabi), xuddi shu narsani 5G tarmog'i orqali 20 marta
yuklab olish mumkin edi. Bunga boshqa yo'l bilan qaraydigan bo'lsak: siz 4G
filmning birinchi yarmini taqdim etguniga qadar 10 ga yaqin filmni yuklab
olishingiz mumkin!
5G tezligi: raqamlarni qanday tushunish kerak 5G aminimumpeak yuklab olish
tezligi 20 Gbit / s, 4G esa atigi 1 Gbit / s tezlikda ishlaydi. Ushbu raqamlar a kabi
harakatlanmaydigan qurilmalarga taalluqlidirRuxsat etilgan simsiz ulanish
(FWA)o'rtasida to'g'ridan-to'g'ri simsiz ulanish mavjud bo'lgan o'rnatishminorava
foydalanuvchi qurilmasi. Mashinada yoki poezdda bo'lgani kabi, harakatlanishni
boshlaganingizdan keyin ham tezlik o'zgaradi. Biroq, bu qurilmalar odatda&# 39
tezligi deb nomlanmaydi, chunki ko'pincha tarmoqli kengligiga ta'sir qiluvchi
ko'plab omillar mavjud. Buning o'rniga, realistik tezlikni yoki o'rtacha o'lchov
o'tkazuvchanligini ko'rish muhimroq.
5G' hali keng tarqalgan emas, shuning uchun biz takrorlangan real hayot
tajribalari haqida fikr bildira olmaymiz, lekin u allaqachon bir necha bor sinovdan
o'tgan va doimiy ravishda 100 Mbit / s tezlikda yuklab olish tezligini doimiy
ravishda ko'rsatib turadi (kamidaUydagi 5G Verizon&xizmatima'lumotlarni 1
Mbit / s gacha 300 Mbit / s tezlikda etkazib beradi!). Tezlikka ta'sir qiladigan juda
ko'p o'zgaruvchilar mavjud, ammo 4G tarmoqlari ko'pincha o'rtacha 10 Mbit / s
dan kamni tashkil etadi, bu 5G ni real dunyoda 4G dan kamida 10 baravar
tezlashtiradi.
4G qila olmaydigan 5G nima qilishi mumkin? Ularning ishlashidagi keskin
farqlarni hisobga olgan holda, 5G kelajakka yangi yo'l ochayotgani aniqmobil
qurilmalarva aloqa, lekin bu aslida siz uchun nimani anglatadi? 5G sizga

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiyuborishga imkon beradimatnli xabarlar, telefon orqali qo'ng'iroq qilish,
Internetda ko'rish va videolarni uzatish. Aslida, siz 5G-da bo'lganingizda,
Internetda hozirda telefoningizda qilayotgan biron bir narsa olib qo'yilmaydi - ular
yaxshilanadi. 5G hamma narsani o'zgartiradi ... Yo'q, haqiqatan ham! Veb-saytlar
tezroq yuklanadi, avval avtomatik ravishda ishga tushirilgan videolar (afsuski?)
Ham tezroq yuklanadi, onlayn multiplayer o'yinlar orqada qolishni to'xtatadi, siz'
foydalanganda silliq va real videoni ko'rasizSkypeyokiFaceTime, va boshqalar.
5G shunchalik tezkorki, hozirda Internetda qilayotgan barcha ishlaringiz bir zumda
bo'lib tuyuladi. Agar siz tugatsangizkabelingizni almashtirish uchun uyda 5G dan
foydalanish, siz tarmoqli kengligi muammosiz bir vaqtning o'zida ko'proq
qurilmangizni Internetga ulashingiz mumkinligini bilib olasiz. Uydagi ba'zi Internet
ulanishlari shunchalik sustki, ular bugungi kunda chiqadigan barcha o'zaro bog'liq
texnologiyalarni qo'llab-quvvatlamaydilar. Uydagi 5G sizga ulanish imkonini
beradismartfon, simsiz termostat, video o'yin konsoli,aqlli qulflar,virtual haqiqat
eshitish vositasi,simsiz xavfsizlik kameralari,planshetva noutbuk hammasi bir
xilyo'riqnomabarchasi bir vaqtning o'zida ishlayotganda ular ishlashni to'xtatadi
deb xavotirlanmasdan. 4G tobora ko'payib borayotgan mobil qurilmalar uchun
barcha ma'lumotlarni etkazib berishda muvaffaqiyatsizlikka uchragan joyda, 5G
aqlli svetoforlar, simsiz sensorlar, uyali aloqa kabi ko'plab Internet-texnologiyalar
uchun havo yo'llarini ochadi.kiyiladigan narsalarva avtomashinalar bilan aloqa
qilish. Qabul qiladigan transport vositalariGPSkabi yo'lda harakatlanishda yordam
beradigan ma'lumotlar va boshqa ko'rsatmalardasturiy ta'minotyangilanishlar yoki
tirbandlik to'g'risida ogohlantirishlar va boshqa real vaqtda ma'lumotlar, tezkor
Internet har doim yuqori bo'lishini talab qiladi - bularning hammasi 4G tarmoqlari
tomonidan qo'llab-quvvatlanishi mumkin deb o'ylash haqiqatan ham&# 39 emas.
5G ma'lumotni 4G tarmoqlariga qaraganda tezroq tashiy oladiganligi sababli, u
ko'proq xom, siqilmagan ma'lumot uzatishni ko'rishni kutish imkoniyatidan
tashqarida emas. Natijada,&# 39 ni qo'lga kiritganligi sababli ma'lumotdan tezroq
foydalanish imkoniyati mavjud, chunki uni ishlatishdan oldin siqib qo'ymaslik
kerak.
5G qachon chiqadi? Siz 5G tarmog'ini hozircha hamma joyda ishlata olmaysiz,
chunki aksariyat kompaniyalar uchun tarqatish hali ham boshlanmoqda. Siz 5G-ni
aholi zich joylashgan joylarda olishingiz mumkin, ammo ko'p shaharlarda yoki
qishloq jamoalarida emas. Agar sizda bo'lsa ham, bu degani5G telefoni,
mamlakatning ulkan hududlari mavjud, u erda siz' 5G darajasidagi xizmatni
ololmaysiz. 5G muammolari: nima uchun bu' tezroq tarqalib ketmaydi

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishi5G-ning chiqarilish sanasi har bir provayder yoki mamlakat uchun belgilanmagan,
ammo ko'pchilik uni taqdim etishni boshlagan va 2020 yilgacha davom etadi.
AQShda,Verizon-ning ikkita 5G xizmati mavjudtanlangan shaharlarda mavjud
bo'lgan. Xuddi shu narsa GG amp; T' ning 5G xizmatida, Sprint' vaT-Mobile-dan
5G, bularning barchasi bir nechta joylarda ishlatilishi mumkin. Qarang5G AQShga
qachon keladi?vaDunyo bo'ylab 5G mavjudligianiq ma'lumot uchun.
2.2. 5G tarmog‘ini joriy etish bilan bog‘liq asosiy muammolar tahlili
5G uchun radioulanish tarmoqlari Bugungi kunda amaldagi 4G mobil tarmoqlar
makrosotaga asoslangan. Ammo keng geografik o‘rinni egallagan makrosotalar,
5G da qo‘llanishi zarur bo‘lgan zich tarzda qoplanishi, kechikishlar vaqtining kam
bo‘lishini va yuqori o‘tkazuvchanglik xususiyatiga ega bo‘lishini ta’minlashi qiyin
(1-rasm). 5G tarmog‘idan talab etiladigan, zich tarzda qoplash va yuqori
o‘tkazuvchanglik xususiyatini ta’minlash uchun, simsiz aloqa operatorlari 4G
radioulanish tarmoqlariga (RAN) xarajatlarni investitsiyalashmoqda, ayniqsa kichik
sotalarni qoplashni, aholi zich joylashgan shahar tumanlarda amalga
oshirishmoqda. Geografik joylashuv bo‘yicha kichik sotalar makrosotalarga
nisbatan, katta oraliqlarni qoplamaganligi bilan ushbu sotalarda tarmoq
qoplanishini ancha yaxshi yuz beradi va o‘tkazuvchanglik xususiyati va xizmat
ko‘rsatish sifati ham makrosotaga nisbatan ancha yaxshi (2-rasm).

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishi1- rasm . 5 G ni qo ‘ llashda o ‘ tkazuvchanglik qobiliyati va kechikish uchun
qo ‘ yilgan talablar
Kichik sotalarni tarqatish , 4 G tarmog ‘ ining o ‘ tkazuvchanlik xususiyatini oshirib
giga qolmasdan , 5 G tarmoqlarining va yangilangan harakatlanuvchi kengpolosali
aloqa xizmatlari uchun asos sifatida qo ‘ llaniladi . Simsiz aloqaning ba ’ zi
operatorlari o ‘ tkazuvchanglik xususiyatni orttirish va o ‘ zlarining 4 G tarmoqlarini
qoplash uchun hozirda kichik sotlarani qo ‘ llashmoqda , ayniqsa zich shahar
tuzilishida .
2-rasm. Katta va kichik sotali tarmoqlar.
Kichik sotalar qo‘shimcha spektrni ajratmasdan o‘tkazuvchanlik xususiyatni
orttirish imkoniga ega va bu spektr yetishmasligida hamda chastota spektrining
uncha katta bo‘lmagan hajmida operatorlar uchun qulay hisoblanadi. Bundan
tashqari, harakattagi 4G tarmoqlari sifatini oshirish maqsadida zich tuzilishga ega
shahar tumanlarda kichik sotalarni tarqatish 5G quyiladigan yuqori talablarni va
yangilangan harakatlanuvchi kengpolosali aloqa xizmatlarining dastlabki
imkoniyatlarini amalga oshirishga yordam beradi. Kichik sotalar to‘liq qamtishni
ta’minlaganlikdan, ularning antennalarini kucha tuzilishiga moslashgan holda
o‘rnatish zarur (avtobus bekatlarida, yorug‘lik pog‘onalarida, svetoforlarda).
Odatda ularning yonida operatorning radioapparaturasi, o‘z ulanish manbai va

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiulanish vositasi joylashgan maxsus quti joylashadi. 2-rasmda ko‘cha chirog‘i
pog‘onasida o‘rnatilgan anten tizim va maxsus quti ko‘rsatilgan.
3-rasm. Kichik sotani ta’minlovchi antenna tizimi va ko‘cha shkafiga misol
Keng o‘lchamli MIMO (kanallar ko‘pligi kirish/kanallar ko‘pligida chiqish)
tizimlari yuzlab hattoki minglab antennalarga ega, va bu ma’lumotlarni uzatish
tezligini oshirib, energiyaning samarali uzatilishi uchun zarur bo‘lgan, nurning
yuzaga kelishini ta’minlaydi. Keng o‘lchamli MIMO tizimlari spektral
samaradorlikni orttiradi hamda kichik sotalarning zich tarzda tarqatilishi
hisobidan, 5G texnologiyasi tarafidan taqdim etiladigan, o‘tkazuvchanlik
xususiyati imkoniyatlarini qanoatlandirishni ta’minlaydi.
5G da bazaviy tarmoqlar
5G tarmog‘ining asosiy afzalliklaridan biri aloqa liniyasining moslashuvchanligi.
Bunday moslashuvchanlik, tarmoqni tarmoqning dasturiy ta’minoti va bazaviy
qurilmasi vazifasi ajratiladigan, tarmoqning dasturlashtirilish darajasiga bog‘liq.
Tarmoq funksiyalari virtualizatsiyasi (NFV) hisobidan amalga oshiriladigan,
tarmoqni dasturlashtirish, dasturlashtirilgan parametrlarda tarmoqni tashkil etish
(SDN), tarmoqni kesimga ajratish va bulutli RAN tizimi, innovatsiyalarni joriy
etishni tezlashtirish va harakatlanuvchi tarmoqlarning yangilanish tempini

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishirivojlantirishga yo‘naltirilgan [8]. • NFV tayyor standart qurilmada ishlaydigan,
DT ning virtuallashtirilgan nusqalaridagi, tarmoqlararo ekran, yuklamalarni
tenglashtirish va marshrutizatorlar singari, maxsus qurilmalarda bajariladigan,
tarmoq funksiyalarini almashtiradi va bu tarmoqni o‘zgartirish hamda
modernizatsiyalashdagi bahoni pasaytiradi.
SDN real vaqt rejimida tarmoq elementlarining dinamik rekonfiguratsiyasini
amalga oshirishni ta’minlaydi hamda dasturiy ta’minot yordamida 5G tarmog‘ni
boshqarish imkoniyatini ta’minlash bilan, tarmoqning o‘tkazuvchanglik
xususiyatini va xizmat ko‘rsatish sifatini oshiradi.
• Tarmoqni kesimga ajratish har hil RAN ni va foydalanuvchilarning
belgilangan segmenti uchun xizmatning bir nechta turini ta’minlaydigan fizik
tarmoqni bir nechta virtual tarmoqga (mantiqiy segmentga) ajratadi va ushbu
yondoshuv aloqa kanalining ancha samarali foydalanilishiga muvofiq,
tarmoqning qurilishi uchun sarflanadigan xarajatlarni kamaytiradi.
C-RAN 5G tarmog‘ini harakatlandirish uchun o‘ta zarur bo‘lgan texnologiya.
Radiotarmoqning bulutli arxitekturasiga ega bo‘lgan ushbu tizimda,
harakatlanuvchi aloqaning bazaviy stansiyalaridagi signallarning bo‘lishtirilgan
tarzdagi qayta ishlanishi moduli o‘rniga, markazlashtirilgan protsessor bilan
moslashtirilgan virtualizatsiya texnologiyasi qo‘llaniladi va bu usul kichik sotalar
asosida zich mobil tarmoqlariga sarflanadigan xarajtalrni kamaytiradi. So'nggi
yillarda Telefonica Argentina, Meksika va Peruda 5G ga tayyorgarlik ko'rishda
o'zining asosiy SDN/NFV tarmog'ini virtualizatsiya qilishga e'tibor qaratdi (2.1-
rasm). Texnologik yangilanishlar sirasiga 5G tarmoqlari uchun zarur bo‘lgan,
orttirilgan spektral samaradorlikni va uzatishning yuqori tezligini ta’minlaydigan,
signallarni kodlashtirish metodi kiradi. Bundan tashqari real vaqt rejimida
ishlaydigan ilovalar va kechikishlarga yuqori sezuvchanglikga ega
qo‘llanmalarda periferik hisoblashlar ancha ahamiyatga ega. Periferik
hisoblashlar talab darajasi yuqori bo‘lgan ilova va qo‘llanmalar uchun qisqa
to‘qtashlar hisobidan hisoblash imkoniyatini taqdim etish bilan, ma’lumotlarni
foydalanuvchi qurilmasiga yaqinlashtiradi. Bu ma’lumotlarning to‘liq yetib

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiborishini ta’minlash bilan birga, transport xarajatlarini kamaytiradi hamda trafik
yo‘nalishini optimizatsiyalash imkoniga ega.
3. Global kompyuter tarmoqlarining texnologiyalari.
Global kompyuter tarmoqlari turli mamlakatlarda, turli qit'alarda joylashgan
abonentlarni birlashtiradi, ya’ni global tarmoq – dunyoning ixtiyoriy davlatidagi
kompyuterlarni o’zida birlashtirish imkoniniga ega bo’lgan tarmoq.
Abonentlar orasida aloqa bunday tarmoqlarda telefon aloqa liniyalarda,
radioaloqa va sputnik aloqa tizimlari asosida amalga oshiriladi. Tarmoqda
axborotni ishlab chiqaruvchi va undan foydalanuvchi ob'ektlar tarmoq ob'ektlari
deyiladi. Tarmoq ob'ektlari alohida kompyuter, kompyuterlar kompleksi, ishlab
chiqarish robotlari va boshqalar bo’lishi mumkin.
Axborotlarni territorial joylashuviga ko’ra kompyu ter tarmoqlarini uchta
asosiy sinfga bo’lish mumkin: global tarmoqlar, regional (mintaqaviy) tarmoqlar,
lokal (mahalliy) tarmoqlar. Mintaqaviy kompyuter tarmoqlari bir-biridan ancha
uzoqda joylashgan biror mintaqaga tegishli abonentlarni birlashtiradi. Masalan,
biror shahar ichidagi yoki iqtisodiy regionda yoki alohida bir mamlakatda
joylashgan abonentlarni birlashtiruvchi tarmoq.
3.1 Lokal va global tarmoq
Lokal (mahalliy) tarmoq kichik bir hududda joylashgan abonentlarni
birlashtiradi, ya’ni lokal tarmoqlar bir binoda yoki bir – biriga yaqin binolarda
joylashgan kompyuterlarda o’zaro axborot almashish imkonini beruvchi tarmoq
hisoblanadi. Bunday tarmoq odatda aniq bir joyga bog’langan bo’ladi. Masalan,
biror korxona yoki tashkilotga. Mahalliy tarmoqning uzunligini 2—3 km bilan
cheklash mumkin. Bunday tarmoqlarda axborot almashinish aloqa kabellari
(ba’zan, telefon tizimi yoki radiokanal) orqali amalgam oshiriladi. Bunda
foydalanuvchilar tarmoqqa ulangan kompyuterlardagi ma’lumotlarni

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiayirboshlash va dastur, chop etish qurilmasi, modem va boshqa qurilmalardan
birgalikda foydalanish imkoniyatiga ega bo’lishadi.
 Marshrutlash bu - kerakli manzilga axborot blokini uzatish yo’lini aniqlash
jarayonidir.
 Seleksiyalash – tegishli manzildagi axborotni saralash demakdir.
 Kompyuter tarmoqlari server (yoki xizmatchi kompyuter), konsentrator
(HUB), axborot uzatish kabellari va modemdan tashkil topadi.
 Server – tarmoq ishini ta’minlovchi maxsus kompyuter.
 Konsentrator (HUB) – tarmoqda kompyuterlarni o’zaro axborot
almashinuvini ta’minlovchi maxsus qurilma.
 Axborotni uzatish kabellari – tarmoqda axborotni bir kompyuterdan
boshqasiga uzatishga xizmat qiladi.
 Modem – axborotni kompyuterdan uzatish kabeliga o’tkazuvchi maxsus
elektron qurilma. Modem “modulator” va “demodulator” so’zlari birlashmasidan
hosil bo’lgan.
Global , mintaqaviy va mahalliy tarmoqlar birlashmasi ko ’ p tarmoqli
ierarxiyani tashkil etish imkonini beradi . Masalan , Internet kompyuter tarmog ’ i
keng tarqalgan , ommaviylashgan global kompyuter tarmog ’ idir , ya ’ ni Internet –
bu mihglab local va mintaqaviy kompyuter tarmoqlarini bir butun qilib
birlashtiruvchi butun dunyo kompyuter tarmog ’ i . Uning tarkibiga erkin ravishda
birlashgan tarmoqlar kiradi . Internet alohida tarmoqlarni birlashtirgan. Shuning
uchun u katta imkoniyatlarga ega. O’zining shaxsiy kompyuteri orqali
Internetning ixtiyoriy abonenti axborotni boshqa shaharga uzatishi, Vashington
kongressi kutubxonasidagi adabiyotlar katalogini ko’rib chiqishi, Nyu-Yorkdagi
metropoliten muzeyining eng so’nggi ko’rgazmasining rasmlari bilan tanishib
chikishi, tarmoqga ulangan abonentlar bilan konferentsiyada yoki o’yinda
ishtirok etishi mumkin. Internetning asosiy yacheykasini mahalliy kompyuter
tarmoqlari tashkil etadi. Elektron aloqa – bu internetning eng ko’p xizmat
ko’rsatish turi bo’lib, ma’lum elektron manzilga axborotni elektron usulda
uzatish vositasidir.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishi3.4. Tarmoq turlari
Axborotni bir kompyuterdan ikkinchi kompyuterga uzatish muammosi hisoblash
texnikasi paydo bо‘lgandan beri mavjuddir. Axborotlarni bunday uzatish alohida
foydalanilayotgan kompyuterlarni birgalikda ishlashini tashkil qilish, bitta
masalani bir necha kompyuter yordamida hal qilish imkoniyatlarini beradi.
Bundan tashqari har bir kompyuterni ma’lum bir vazifani bajarishga
ixtisoslashtirish va kompyuterlarning resurslaridan birgalikda foydalanish, hamda
kо‘pgina boshqa muammolarni ham hal qilish mumkin bо‘ladi. Oxirgi vaqtda
axborotlarni almashish usullari va vositalarini kо‘p turlari taklif qilinmoqda: eng
oddiyi fayllarni disklar yordamida kompyuterdan kompyuterga о‘tkazishdan
tortib, to butun dunyo kompyuterlarini birlashtira olish imkoniyatini beradigan
Internet tarmog‘igacha.
Kompyuterlarni mahalliy tarmoqga ulashning uch ko’rinishi mavjud:
— halqasimon;
— shinali;
— yulduzsimon.
Kompyuter tарmоg‘i topologiyasi (yaxlitlash, qiyofalash, tuzilish) deganda
tarmoq kompyuterlarini bir-biriga nisbatan fizik joylashtirish va ularni aloqa
liniyalari bilan ulashi tushiniladi. Takidlash muhimki, topologiya tushunchasi eng
avval lokal tarmoqlarga tegishli bo‘lib, ularda aloqalar tuzulishini oson
ko‘rishimiz mumkin.
«Shina» topologiyasi (ba’zi hollarda «umumiy shina» ham deb ataladi) о‘z
tashkiliy qismi bilan tarmoq kompyuter qurilmalarining bir turda bо‘lishini va
barcha abonentlar teng huquqligini taqazo qiladi. Bunday ulanishda kompyuterlar

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiaxborotni faqat navbat bilan uzata oladilar, chunki aloqa yо‘li bitta. Aks holda
uzatilayotgan axborot ustma-ust bо‘lishi natijasida о‘zgaradi (konflikt, kolliziya
holatlari). Shunday qilib, bu turdagi axborot almashinuvi yarim dupleks ish
tartibida amalga oshiriladi (half duplex), almashinuv bir vaqtning о‘zida emas,
navbat bilan ikki yо‘nalishda ham amalga oshiriladi.
«Shina» topologiyasida markaziy abonent bо‘lmagani uchun ishonchliligi
boshqa topologiyaga nisbatan yuqoridir. Markaziy kompyuter ishdan chiqqan
holatda, boshqarilayotgan sistema ham о‘z vazifasini bajarishdan tо‘xtaydi. Shina
tarmog‘iga yangi abonentlarni qо‘shish ancha oddiy va yangi foydalanuvchilarni
tarmoq ishlab turgan vaqtda ham qо‘shish mumkin.
Shina topologiyasi
Dupleks (lat. Duplex — ikki tomonlama) - qabul qiluvchi qurilmalar (modemlar,
radiolar, telefon apparatlari va boshqalar) yordamida aloqa qilish usuli. Dupleks
aloqa usulini amalga oshiradigan qurilma istalgan vaqtda ma'lumotlarni uzatishi
va qabul qilishi mumkin. Uzatish va qabul qilish qurilma tomonidan bir vaqtning
o'zida ikkita jismoniy ajratilgan aloqa kanallari orqali amalga oshiriladi (alohida
o'tkazgichlar uchun, ikki xil chastotalarda va boshqalar, vaqtni taqsimlash bundan
mustasno — navbatma-navbat uzatish). Dupleks aloqaning misoli oddiy
telefonda ikki kishining suhbatidir: aloqa sessiyasining har bir tomoni istalgan
vaqtda o'z muxbirini gaplashishi va tinglashi mumkin. Dupleks aloqa usuli ba'zan
to'liq dupleks (ingl. Full-duplex); yarim dupleks va simpleks aloqa ajralib
turadi.Yarim dupleksni amalga oshirish (ingl. Half-duplex) aloqa usuli qurilma

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishibir vaqtning o'zida ma'lumotni uzatishi yoki qabul qilishi mumkin. Yarim
dupleks aloqaning misoli — radio orqali suhbat: muxbirlarning har biri bir
vaqtning o'zida gapiradi yoki tinglaydi.
Repiter o’zi nima ?
Ma'lumotlarni tashishning har qanday texnologiyasi oldida turgan birinchi
vazifalardan biri bu ularni iloji boricha uzoq masofaga uzatish qobiliyatidir.
tashqi muhit bu jarayonga cheklov qo'yadi - ertami-kechmi signal kuchi pasayadi
va qabul qilish imkonsiz bo'ladi. Ammo bundan ham muhimroq narsa shundaki,
"signal shakli" buziladi — unga ko'ra signal kuchining oniy qiymati vaqt o'tishi
bilan o'zgaradi. Bu signal uzatiladigan simlarning o'z sig'imi va induktivligiga
ega bo'lishi natijasida yuzaga keladi. Bunday muammolarni hal qilishda
repiterdan foydalanamiz. Takrorlovchi (takrorlovchi, ingliz tilidan. Repeater) -
tarmoqqa ulanish masofasini oshirish va uni bir segmentdan tashqariga
kengaytirish yoki elektr signalini birma-bir takrorlash orqali ikkita tarmoqni
tashkil qilish uchun mo'ljallangan tarmoq uskunalariga aytiladi. Bir portli va ko'p
portli repiter mavjud.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishi«Yulduz» topologiyasi - bu markazi aniq mavjud topologiya bо‘lib, bu markazga
barcha foydalanuvchilar ulanadi. Barcha axborot almashinuvi faqat markaziy
kompyuter orqali amalga oshiriladi, shuning uchun u tarmoqqa xizmat kо‘rsatadi
va bu kompyuterning yuklamasi juda yuqoridir.
Markaziy kompyuterning tarmoq qurilmalari tashqi abonentlarning qurilmalariga
nisbatan keskin kо‘p bо‘ladi. Odatda aynan markaziy kompyuter eng kо‘p
quvvatga ega bо‘ladi, sababi axborot almashish vazifasini boshqarish faqat shu
kompyuter orqali amalga oshiriladi.

Topologiy
a turi Afzalikllari Kamchiliklari
Shina Kabelning iqtisodiy iste'moli.
Nisbatan arzon va ishlatish uchun
qulay uzatish muhiti. Oddiylik,
ishonchlilik. Osonlik bilan
foydalanuvchilar soni oshirish
mumkin. Katta miqdordagi trafik bilan tarmoq
o'tkazuvchanligi pasayadi. Kabelning
ishlamay qolishi ko'plab
foydalanuvchilarning ishini to'xtatadi.
Halqa Barcha kompyuterlar teng kirish
huquqiga ega. Foydalanuvchilar soni
ishlashga sezilarli ta'sir ko'rsatmaydi Bitta kompyuterning ishlamay qolishi
butun tarmoqni o'chirib qo'yishi
mumkin. Tarmoq konfiguratsiyasini
o'zgartirish butun tarmoqni
to'xtatishni talab qiladi

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiYulduz Yangi kompyuterlarni qo ' shish
orqali tarmoqni o ' zgartirish oson .
Markazlashtirilgan nazorat va
boshqarish. Bitta kompyuterning
ishlamay qolishi tarmoqning
ishlashiga ta'sir qilmaydi Markaziy tugunning ishdan chiqishi
butun tarmoqni ishdan chiqaradi

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishi3. HISOBIY QISM
3.1 Ethernet va FastEthernet asosidagi kompyuter tarmog'i va uning
samaradorligini hisoblash tartibi
Birinchi m а h а lliy t а rm о ql а r p а yd о bo‘lg а n v а qtd а n b е ri yuzl а b turli х il t а rm о q
t ех n о l о giyal а ri yar а tildi, l е kin k е ng miqyosd а t а nilib, t а rq а lg а n t а rm о ql а r bir
n е ch а gin а хо l о s. T а niqli firm а l а r bu t а rm о ql а rni q о ‘ll а b-quvv а tl а shl а rig а v а yuq о ri
d а r а j а d а ul а rni ish f ао liyatini t а shkiliy t о m о nl а rini st а nd а rtl а shg а nig а nim а s а b а b
bo‘ldi. Bu t а rm о q qurilm а v а uskun а l а rini ko‘p ishl а b chiq а rilishi v а ul а rning n а r х i
p а stligi, b о shq а t а rm о ql а rg а q а r а g а nd а ustunligini t а ’minl а di. D а sturiy t а ’min о t
v о sit а l а rini ishl а b chiq а ruvchil а r h а m а lb а tt а k е ng t а rq а lg а n qurilm а v а v о sit а l а rg а
mo‘lj а ll а ng а n m ах sul о tl а rini ishl а b chiq а r а dil а r. Shuning uchun st а nd а rt t а rm о qni
t а nl а g а n f о yd а l а nuvchi qurilm а v а d а sturl а rni bir-biri bil а n m о s tushishig а to‘liq
k а f о l а t v а ish о nchg а eg а bo‘l а di.
H о zirgi v а qtd а f о yd а l а nil а dig а n t а rm о q turl а rini k а m а ytirish t е nd е ntsiyasi
kuch а ym о qd а . S а b а bl а rid а n bitt а si shund а n ib о r а tki, m а h а lliy t а rm о ql а rd а ах b о r о t
uz а tish t е zligini 100 v а h а tt о 1000 Mbit/s g а y е tk а zish uchun eng yangi
t ех n о l о giyal а rni ishl а tish v а jiddiy, ko‘p m а bl а g‘ t а l а b qil а dig а n ilmiy-t а dqiq о t
ishl а rini а m а lg а о shirish k е r а k. T а biyki bund а y ishl а rni f а q а t k а tt а firm а l а r а m а lg а
о shir а о l а dil а r v а ul а r o‘zi ishl а b chiq а r а dig а n st а nd а rt t а rm о ql а rni q о ‘ll а b-
quvv а tl а ydil а r. Shuningd е k ko‘pchilik f о yd а l а nuvchil а rd а q а ysidir t а rm о ql а r
o‘rn а tilg а n v а bu qurilm а l а rni bird а nig а , b а t а m о m b о shq а t а rm о q qurilm а l а rig а
а lm а shtirishni h ох l а m а ydil а r. Shuning uchun yaqin k е l а j а kd а butkul yangi
st а nd а rtl а r q а bul qilinishi kutilm а ydi а lb а td а . B о z о rd а st а nd а rt l о k а l t а rm о ql а rning
turli t о p о l о giyali, turli ko‘rs а tgichlil а ri jud а ko‘p, f о yd а l а nuvchig а t а nl а sh
imk о niyati k е ng miqyosd а m а vjud. L е kin u yoki bu t а rm о qni t а nl а sh mu а mm о si
b а ribir q о lg а n. D а sturiy v о sit а l а rni o‘zg а rtirishg а q а r а g а nd а (ul а rni а lm а shtirish jud а
о s о n) t а nl а ng а n qurilm а l а r ko‘p yil х izm а t qilishi k е r а k, chunki ul а rni а lm а shtirish
n а f а q а t ko‘p m а bl а g‘ t а l а b qilishd а n t а shq а ri, k а b е ll а r yotqizilish v а k о mpyut е rl а rni
o‘zg а rtirish, n а tij а d а butun t а rm о q tizimini o‘zg а rtirishg а to‘g‘ri k е lishi mumkin.
Shuning uchun tаrmоq qurilmаsini tаnlаshdа yo‘l quyilgаn хаtоlik, dаsturiy tаminоtni

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishitаnlаshdа yo‘l qo‘yilgаn хаtоlikgа nisbаtаn аnchа qimmаtgа tushаdi.Biz bu bоbdа
bа’zi bir stаndаrt tаrmоqlаrni ko‘rib o‘tаmiz, bu o‘quvchini tаrmоq tаnlаshigа аnchа
yordаm bеrаdi dеgаn umiddаmiz. Stаndаrt tаrmоqlаr o‘rtаsidа eng ko‘p tаrqаlgаn
tаrmоq bu Ethernet tаrmоg‘idir. U birinchi bo‘lib 1972 yildа Xerox firmаsi
tоmоnidаn yarаtilib, ishlаb chiqаrilа bоshlаndi.
Tаrmоq lоyiхаsi аnchа muvоfаqiyatli bo‘lgаnligi uchun 1980 yili uni kаttа
firmаlаrdаn DEC vа Intel qо‘llаdilаr (Ethernet tаrmоg‘ini birgаlikdа qо‘llаgаn
firmаlаrni bоsh hаriflаri bilаn DIX dеb yuritilа bоshlаndi). Bu uchtа firmаning
hаrаkаti vа qо‘llаshi nаtijаsidа 1985 yili Ethernet hаlqаrо stаndаrti bo‘lib qоldi, uni
kаttа hаlqаrо stаndаrtlаr tаshkilоtlаri stаndаrt sifаtidа qаbul qilаdilаr: 802 IEEE
qо‘mitаsi (Institute of Electrical and Electronic Engineers) vа ECMA (European
Computer Manufactures Association). Bu stаndаrt IEEE 802.03 nоmini оldi
(inglizchа «eight oh two dot three») IEEE 802.03 stаndаrtining аsоsiy ko‘rsаtgichlаri
quyidаgilаr: Tоpоlоgyasi – shinа; uzаtish muхiti – kоаksiаl kаbеl; uzаtish tеzligi – 10
Mbit/s; mаksimаl uzunligi – 5 km; аbоnеntlаrning mаksimаl sоni – 1024 tаgаchаn;
tаrmоq qismining uzunligi – 500 m; tаrmоqning bir qismidаgi mаksimаl аbоnеntlаr
soni – 100 tаgаchа; tаrmоqgа egа bo‘lish usuli – CSMA/CD, uzаtish mоdulyatsiyasiz
(mоnоkаnаl). Jiddiy qаrаlgаndа IEEE 802.03 vа Ethernet оrаsidа оz fаrq mаvjud,
lеkin ulаr hаqidа оdаtdа eslаnmаydi.
Ethernet hоzir dunyodа eng tаnilgаn tаrmоq vа shubhа yо‘q аlbаttа u yaqin
kеlаjаkdа hаm shundаy bo‘lib qоlаdi. Bundаy bo‘lishigа аsоsiy sаbаb, uning
yarаtilishidаn bоshlаb hаmmа ko‘rsаtgichlаri, tаrmоq prоtоkоli hаmmа uchun оchiq
bo‘lgаnligi, shundаy bo‘lgаnligi uchun dunyodаgi judа ko‘p ishlаb chiqаruvchilаr
Ethernet qurilmа vа uskunаlаrini ishlаb chiqаrа bоshlаdilаr. Ulаr o‘zаrо bir-birigа
to‘liq mоslаngаn rаvishdа ishlаb chiqilаdi аlbаttа.
Dаstlаbki Ethernet tаrmоqlаridа 50 Оmli ikki turdаgi (yug‘оn vа ingichkа) kоаksiаl
kаbеllаr ishlаtilаr edi. Lеkin kеyingi vаqtlаrdа (1990 yil bоshlаridаn) Ethernet
tаrmоg‘ining аlоqа kаnаli uchun o‘rаlgаn juftlik kаbеllаridаn fоydаlаnilgаn

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishivеrsiyalаri kеng tаrqаldi. Shuningdеk оptik tоlаli kаbеllаr ishlаtilаdigаn stаndаrt hаm
qаbul qilindi vа stаndаrtlаrgа tеgishli o‘zgаrtirishlаr kiritildi.
1995 yili Ethernet tаrmоg‘ining tеz ishlоvchi vеrsiyasigа stаndаrt qаbul qilindi, u 100
Mbit/s tеzlikdа ishlаydi (Fast Ethernet dеb nоm bеrildi, IEEE 802.03 u stаndаrti),
аlоqа muхitidа fgаn juftlik yoki оptik tоlа ishlаtilаdi. 1000 Mbit/s tеzlikdа
ishlаydigаn vеrsiyasi hаm ishlаb chiqаrilа bоshlаndi (Gigabit Ethernet, IEEE 802.03
z stаndаrti). Stаndаrt bo‘yichа «shinа» tоpоlоgiyasidаn tаshqаri shuningdеk «pаssiv
yulduz» vа «pаssiv dаrахt» tоpоlоgiyali tаrmоqlаr hаm qо‘llаnilаdi. Bu tаqdirdа
tаrmоqning turli qisimlаrini o‘zаrо ulаsh uchun rеpitеr vа pаssiv kоntsеntrаtоrlаrdаn
fоydаlаnish ko‘zdа tutilаdi (7–rаsm). Tаrmоqning bir qismi (sеgmеnt) bo‘lib
shuningdеk bittа аbоnеnt hаm sеgmеnt bo‘lishi mumkin. Kоаksiаl kаbеllаr shinа
sеgmеntlаrigа ishlаtilаdi, to’qilgаn juftlik vа оptik tоlаli kаbеllаr esа pаssiv yulduz
nurlаri uchun ishlаtilаdi (bittаli аbоnеntlаrni kоnsеntrаtоrgа ulаsh uchun). Аsоsiysi
hоsil qilingаn tоpоlоgiyadа yopiq yo‘llаr (pеtlya) bo‘lmаsligi kеrаk. Nаtijаdа
jismоniy shinа hоsil bo‘lаdi, chunki signаl ulаrning hаr biridаn turli tоmоnlаrgа
tаrqаlib yanа shu jоygа qаytib kеlmаydi (hаlqаdаgi kаbi). Butun tаrmоq kаbеlining
mаksimаl uzunligi nаzаriy jiхаtdаn 6,5 km gа еtishi mumkin, lеkin аmаldа esа 2,5
km dаn оshmаydi.
Bu hоldа signаlning bittа qiymаti nоlgа, bоshqаsi mаnfiy qiymаtgа egа, ya’ni
signаlni dоimiy tаshkil qiluvchi qiymаti nоlgа tеng emаs. Gаlvаnik аjrаtish аdаptеr,
rеpitеr vа kоntsеntrаtоr qurilmаlri yordаmidа аmаlgа оshirilаdi. Tаrmоqning uzаtish
vа qаbul qilish qurilmаlаri bоshqа qurilmаlаrdаn gаlvаnik аjrаlishi trаnsfоrmаtоr
оrqаli vа аlоhidа elеktr mаnbаi yordаmidа аmаlgа оshirilgаn, tаrmоq bilаn kаbеl
to‘g‘ri ulаngаn. Ethernet tаrmоg‘igа ахbоrоt uzаtish uchun egа bo‘lish аbоnеntlаrgа
to‘liq tеnglik huquqini bеruvchi CSMA/CD tаsоdifiy usul yordаmidа аmаlgа
оshirilаdi.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishi7-rаsm. Ethernet tаrmоq tоpоlоgiyasi
Fast Ethernet tаrmоg‘idа jismоniy «shinа» tоpоlоgiyasidаn fоydаlаnish ko‘zdа
tutilmаgаn, fаqаt «pаssiv yulduz» yoki «pаssiv dаrахt» tоpоlоgiyasi ishlаtilаdi.
Shuningdеk Fast Ethernet tаrmоg‘idа tаrmоq uzunligigа qаttiq tаlаblаr vа chеgаrа
qo‘yilgаn. Pаkеt fоrmаtini sаqlаb qоlib, tаrmоq tеzligini 10 bаrаvаr оshirilgаnligi
tufаyli tаrmоqning minimаl uzunligi 10 bаrаvаr kаmаyadi (Ethernet dаgi 51,2 mks
o‘rnigа 5,12 mks). Signаlni tаrmоqdаn o‘tishining ikki хissаlik vаqt kаttаligi esа 10
mаrоtаbа kаmаyadi. Ethernet tаrmоg‘idаn ахbоrоt uzаtish uchun stаndаrt kоd
Mаnchеstеr – II ishlаtilаdi.
Tаrmоqdа 8 – rаsmdа ko‘rsаtilgаndеk o‘zgаruvchаn uzunlikkа egа bo‘luvchi
strukturаli pаkеt ishlаtilаdi.
8-rаsm. Ethernet tаrmоq pаkеtining tuzulishi
(rаqаmlаr bаytlаr sоnini ko‘rsаtаdi).

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiEthernet kаdr uznligi (ya’ni priаmbulаsiz pаkеt) 512 bitli оrаliqdаn kаm
bo‘lmаsligi kеrаk, yoki 51,2 mks (хuddi shu kаttаlik signаlni tаrmоqdаn bоrib kеlish
vаqtigа tеngdir). Mаnzillаshning shахsiy, guruhli vа kеng tаrqаtish usullаri ko‘zdа
tutilgаn. Ethernet pаkеti quyidаgi mаydоnlаrni o‘z ichigа оlgаn:
8 bitni priаmbulа tаshkil qilаdi, ulаrdаn birinchi еttitаsini 1010101 kоdi tаshkil
qilаdi, охirgi sаkkizinchisini 10101011 kоdi tаshkil qilаdi. IEEE 802.03 stаndаrtidа
bu охirgi bаyt kаdr bоshlаnish bеlgisi dеb yurutilаdi (SFD – Start of Frame
Delimiter) vа pаkеtni аlоhidа mаydоnini tаshkil qilаdi.
Qаbul qiluvchi mаnzili vа jo‘nаtuvchi mаnzili 6 bаytdаn tаshkil tоpgаn bo‘lib
3.2 bоbdа yozilgаn stаndаrt ko‘rinishdа bo‘lаdi. Bu mаnzil mаydоnlаri аbоnеnt
qurilmаsi tоmоnidаn ishlаv bеrilаdi. Bоshqаrish mаydоnidа (L/T-Length/Type)
ахbоrоt mаydоnining uzunligi hаqidаgi mа’lumоt jоylаshtirilаdi. U yanа
fоydаlаnаyotgаn prоtоkоl turini bеlgilаshi mumkin. Аgаrdа bu mаydоn qiymаti 1500
dаn kаm bo‘lsа u hоldа ахbоrоtlаr mаydоnining uzunligini ko‘rsаtаdi. Аgаrdа 1500
dаn kаttа bo‘lsа u hоldа kаdr turini ko‘rsаtаdi. Bоshqаrish mаydоni dаstur tоmоnidаn
ishlоv bеrilаdi. Ахbоrоtlаr mаydоnigа 46 bаytdаn 1500 bаytgаchа ахbоrоt kirishi
mumkin. Аgаrdа pаkеtdа 46 bаytdаn kаm ахbоrоt bo‘lsа, ахbоrоtlаr mаydоnining
qоlgаn qismini to‘ldiruvchi bаytlаr egаllаydi. IEEE 802.3 stаndаrtigа ko‘rа pаkеt
tаrkibidа mахsus to‘ldiruvchi mаydоn аjrаtilgаn (pad data), аgаrdа ахbоrоt 46
bаytdаn uzun bo‘lsа to‘ldiruvchi mаydоn 0 uzunlikkа egа bo‘lаdi. Nаzоrаt bitlаr
yig‘indisining mаydоni (FCS – Frame Chech Segvence) pаkеtning 32 rаzryadli
dаvriy nаzоrаt yigindisidаn ibоrаt (CRC) vа u pаkеtning to‘g‘ri uzаtilgаnligini
аniqlаsh uchun ishlаtilаdi. Shundаy qilib, kаdrning minimаl uzunligi 64 bаytni (512
bit) tаshkil qilаdi (priаmbulаsiz pаkеt). Аynаn shu kаttаlik tаrmоqdаn signаl
tаrqаlishini ikki хissа ushlаnish mаksimаl qiymаtini 512 bit оrаlig‘idа аniqlаb bеrаdi
(Ethernet uchun 51,2mks, Fast Ethernet uchun 5,12mks). Turli tаrmоq qurilmаlаridаn
pаkеtning o‘tishi nаtijаsidа priаmbulа kаmаyishi mumkinligini stаndаrt nаzаrdа
tutаdi vа shuning uchun uni хisоbgа оlinmаydi. Kаdrning mаksimаl uzunligi 1518
bаyt (12144 bit, ya’ni 1214,4 mks Ethernet uchun, Fast Ethernet uchun esа 121,44

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishimks). Bu kаttаlik muhim bo‘lib, uni tаrmоq qurilmаlаrining bufеr хоtirа
qurilmаlаrining sig‘imini хisоblаsh uchun vа tаrmоqning umumiy yuklаmаsini
bахоlаshdа fоydаlаnilаdi. 10 Mbit /s tеzlikdа ishlоvchi Ethernet tаrmоg‘i uchun
stаndаrt to‘rttа ахbоrоt uzаtish muхitini аniqlаb bеrgаn:
10 BASE 5 (qаlin kоаksiаl kаbеl);
10 BASE 2 (ingichkа kоаksiаl kаbеl);
10 BASE-T (о‘rаlgаn juftlik);
10 BASE-FL (оptik tоlаli kаbеl);
Uzаtish muхitini rusumlаsh 3 elеmеntdаn tаshkil tоpgаn bo‘lib: «10» rаqаmi, 10
Mbit/s uzаtish tеzligini bildirаdi, BASE so‘zi yuqоri chаstоtаli signаlni mоdulyatsiya
qilmаsdаn uzаtishni bildirаdi, охirgi elеmеnt tаrmоq qismini (sеgmеntini) ruхsаt
etilgаn uzunligini аnglаtаdi: «5» -500 mеtrni, «2» - 200 mеtrni (аniqrоgi, 185 mеtrni)
yoki аlоqа yo‘lining turini: «T» – о‘rаlgаn juftlik (twisted pair, vitаya pаrа), «F» –
оptik tоlаli kаbеl (fiber optic, оptоvоlоkоpniy kаbеl). Хuddi shuningdеk 100 Mbit/s
tеzlik bilаn ishlоvchi Fast Ethernet uchun hаm stаndаrt uch turdаgi uzаtish muхitini
bеlgilаb bеrgаn:
100 BASE – T4 (to‘rttаli о‘rаlgаn juftlik);
100 BASE – Tx (ikkitаli о‘rаlgаn juftlik);
100 BASE – Fx (оptik tоlаli kаbеl).
Bu еrdа «100» sоni uzаtish tеzligini bildirаdi (100 Mbit/s), «T» - hаrfi о‘rаlgаn
juftlik ekаnini ko‘rsаtаdi, «F» - hаrfi оptik tоlаli kаbеl ekаnini аnglаtаdi.
100BASE–Tx vа 100BASE–Fx rusumidаgi kаbеllаrni birlаshtirib 100BASE–Х nоm
bilаn yuritilаdi, 100BASE-TХ lаrni esа 100BASE–T dеb bеlgilаnаdi.
Bu еrdа biz аytib o‘tishimiz kеrаkki Ethernet tаrmоg‘i оptimаl аlgоritmi bilаn hаm,
yuqоri ko‘rsаtkichlаri bilаn hаm bоshqа stаndаrt tаrmоq ko‘rsаtkichlаridаn аjrаlib
turmаydi. Lеkin yuqоri stаndаrtlаshtirilgаnlik dаrаjаsi bilаn, tехnik vоsitаlаrini judа
ko‘p miqdоrdа ishlаb chiqаrilishi bilаn, ishlаb chiqаruvchilаr tоmоnidаn kuchli

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiqullаnishi shаrоfаti tufаyli bоshkа stаndаrt tаrmоqlаrdаn Ethernet tаrmоg‘i kеskin
аjrаlib turаdi vа shuning uchun hаm hаr qаndаy bоshqа tаrmоq tехnоlоgiyasini аynаn
Ethernet tаrmоg‘i bilаn sоlishtirilаdi.
2-jadval Ethernet tarmog'ining fizik qatlami spesifikatsiyasining parametrlari
Parametrlar 10Base-5 10Base-2 10 Вазе - Т 10Base - F
Maksimal segment uzunligi, m 500 185 100 2000
Tarmoq tugunlari orasidagi
maksimal masofa (takroriy
qurilmalar yordamida), m 2500 925 500 2500
(10BaseFB
uchun 2740)
Segmentdagi maksimal stantsiyalar
soni 100 30 1024 1024
Har qanday tarmoqda stantsiya
orasidagi repeterlarning maksimal
soni 4 4 4 4(10BaseFB
uchun 5 )
Jadval-3 PDV (umumiy qiymati barcha baza o’zgaruvchi orta qoluvchi segmentlar
soni) ni hisoblash uchun jadval
Segment turi Chap baza
segmentini
hisoblash Oraliq baza
segmentini
hisoblash O’ng baza
segmentini
hisoblash 1m kadrlarni
ushlanish
vaqti Segmentning
maksimal
uzunligi
10Base-5 11.8 46.5 169.5 0.0866 500
10Base-2 11.8 46.5 169.5 0.1026 185
10Base-T 15.3 42.0 165.0 0.113 100
10Base-FB - 24.0 - 0.1 2000
10Base-FL 12.3 33.5 156.5 0.1 2000
FOIRL 7.8 29 152.0 0.1 1000
AUI(>2m) 0 0 0 0.1026 48+2

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiPVV (Kadrlar orasidagi intervallar soni) ni hisoblash uchun
Segment turi Oldingi segment Oraliq segment
10Base-5 или 10Base-2 16 11
10Base-FB - 2
10Base-FL 10.5 8
10Base-T-- 10.5 8
Ko’pincha segmentining uzunligi, shuningdek, takrorlagichning soni va tarmoqning
umumiy uzunligi va ularning bilan bog'liq cheklovlarni tekshirish kerak bo’ladi. "5-4-
3" qoidasi (5 ta segmentgacha ulanishda 4 tadan ortiq takrorlash qurilmasi, faqatgina
3tagacha tarmoq tugunlarni ulash mumkin), qolgan (bog'lanishlar segmentlari)
uzaytiruvchi kabellar sifatida ishlatiladi). Koaksiyal va "4ta Hub" standarti optik
tolali va eshilgan juftlik kabellaridan tashkil topgan tarmoqlar uchun malumotlar
uzatishda foydalanish tavsiya etilmaydi.
Turli xil jismoniy tabaqalardan iborat bo'lgan chekka tarmoqlari to'g'ri ishlashi uchun,
uchta asosiy shart bajarilishi kerak:
- Tarmoqdagi stantsiyalar soni 1024dan oshmasligi (koaksiyal segmentlar uchun
cheklovlarni hisobga olgan holda).
- Tarmoqning ikkita eng uzoq stansiyalari orasidagi signalni tarqatishning ikki
marta kechikishi (Path kechiktirish qiymati, PDV) 575 bitlik oraliqlardan oshmaydi.
- Kadrlar orasidagi masofa 49 sekunddan ortiq intervalgacha ko'paytiriladi.
(Ramkalarni yuborish vaqtida stantsiya 96 bitli intervalgacha dastlabki interfeysni
ta'minlaydi).
8 -Variant.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiSegment 1 10Base-5 30 0
Segment 2 10Base-2 10 5
Segment 3 10Base- T 10 00
Segment 4 10Base-FB 50
Segment 5 10Base-FL 85
Segment 6 FOIRL 10 00
Segment 7 10Base-5 10 00
Segment 8 10Base-2 30 0
Segment 9 10Base- T 30 0
1 2 3
4.1-rasm. Har xil fizik standartlardan va segmentlardan iborat bo’lgan Ethernet
tarmog’iga misol.
Hisoblash: PDV hisoblashda har bir simni kesilish joyidan segmentni jadval
asosida kechikishlarni hisoblashdan iborat, ( berilgan jadval asosida signallarning
kechikishi 1m kabel segment uzunligi bilan ko'paytiriladi), shundan keyin bu
kechikishlar chap, o’ng va oraliq segmentlarni yig’indisini topish kerak.
1-va 2- tarmoq o’rtasidagi PDV qiymatini hisoblash.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishi1.PDV qiymatini hisoblaymiz:
Chap baza segment 7:
11,8 + 0,0866∙1000 = 98,4
Oraliq segment 4:
24 + 0,1∙50 = 29
Oraliq segment 1:
46,5 + 0.0866∙300 = 72,48
Oraliq segment 2:
46,5 + 0,1026∙105 = 57,27
Oraliq segment 5:
24 + 0,1∙85 = 32,5
O’ng baza segment 8:
169,5 + 0,1026∙300 =42,58
1-va 2-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 332,3 ga teng bo’ldi. PDV
qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan kamroq bo'lgani uchun bu tarmoq
ikkita signalning qaytishi vaqtining mezoni talabiga javob beradi.
2.PVV qiymatini hisoblaymiz:
1-Chap segment, 10Base-5: 16 bt ga qisqaradi.
2-oraliq segment, 10Base-FB: 2 bt ga qisqaradi.
3-oraliq segment, 10Base-5: 11 bt ga qisqaradi.
4-oraliq segment, 10Base- 2: 11 bt ga qisqaradi.
5-oraliq segment, 10Base- FL: 8 bt ga qisqaradi.
1-va 2-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 48 ga teng
bo’ladi, bu esa 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan
talablarga javob beradi.
1-va 3- tarmoq o’rtasidagi PDV qiymatini hisoblash.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishi2.PDV qiymatini hisoblaymiz:
Chap baza segment 7:
11,8 + 0,0866∙1000 = 98,4
Oraliq segment 4:
24 + 0.1∙50 = 29
Oraliq segment 1:
46,5 + 0,1026∙105 = 72,48
Oraliq segment 3:
42 + 0,113∙1000 = 155
Oraliq segment 6:
29 + 0,1∙1000 = 129
O’ng baza segment 9:
165 + 0,113∙300 = 198,9
1-va 3-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 553,9 ga teng. PDV qiymati 575
maksimal ruxsat etilgan qiymatdan kam bo'lgani uchun bu tarmoq ikkita signalning
qaytishi vaqtining mezoni talabiga javob beradi.
2.PVV qiymatini hisoblaymiz:
1-Chap segment, 10Base-5: 16 bt ga qisqaradi.
2-oraliq segment, 10Base-FB: 2 bt ga qisqaradi.
3-oraliq segment, 10Base-5: 11 bt ga qisqaradi.
4-oraliq segment, 10Base-T: 8 bt ga qisqaradi.
5-oraliq segment, FOIRL: 0 bt ga qisqaradi.
1-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 37 ga teng
bo’ladi, bu esa 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan
talablarga javob beradi.
2-va 3- tarmoq o’rtasidagi PDV qiymatini hisoblash.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishi4.PDV qiymatini hisoblaymiz:
Chap baza segment 8:
11,8 + 0,1026∙300 = 42,58
Oraliq segment 5:
24 + 0,1∙85 = 32,5
Oraliq segment 2:
46,5 + 0,1∙85 = 57,27
Oraliq segment 3:
42 + 0,113∙1000 = 155
Oraliq segment 6:
29 + 0,1∙1000 = 129
O’ng baza segment 9:
165 + 0,113∙300 = 198,9
2-va 3-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 615,15 ga teng. PDV qiymati 575
maksimal ruxsat etilgan qiymatdan ko’p bo'lgani uchun bu tarmoq ikkita
signalning qaytishi vaqtining mezoni talabiga javob bermaydi.
4.PVV qiymatini hisoblaymiz:
1-Chap segment, 10Base- 2: 16 bt ga qisqaradi.
2-oraliq segment, 10Base- FL: 8 bt ga qisqaradi.
3-oraliq segment, 10Base- 2: 11 bt ga qisqaradi.
4-oraliq segment, 10Base- T: 8 bt ga qisqaradi.
5-oraliq segment, FOIRL: 0 bt ga qisqaradi.
2-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 43 ga teng
bo’ladi, bu esa 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan
talablarga javob beradi.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sE-22 TJA Kurs ishiXulosa
2-va 3-komponentlarning PDV qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan
ko’p bo'lgani uchun bu tarmoq ikkita signalning qaytishi vaqtining mezoni talabiga
javob bermaydi. 1-va 2; 1-3-komponent qiymati 575 qiymatdan kamroq
bo’lganligi uchun talabga javob beradi.
1-va 2-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 332,3 ga teng.
1-va 3-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 553,9 ga teng
2-va 3-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 615,15 ga teng.
PVV qiymatini hisoblaymiz:
1-va 2-tarmoq PVV o’lchamlarni jami qiymati 48 ga teng bo’ladi
1-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni jami qiymati 37 ga teng bo’ladi.
2-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni jami qiymati 43 ga teng bo’ladi.
Barcha PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 49 bit oraliqdagi
chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan talablarga javob beradi
Kurs ishimni bajarish davomida PDV va PVV o’lchamlarni hisob kitob qilib
chiqdim va hamma hisob ishlarim barcha talablarga javob berdi. Barcha tarmoqlar
berilgan standartlarga javob beradi.

5G va 4G tarmoqlari. Global kompyuter tarmoqlarining texnologiyalari

Sotib olish