Dokument ma'lumotlari

Narxi 35000UZS
Hajmi 8.2MB
Xaridlar 0
Yuklab olingan sana 24 Aprel 2025
Kengaytma docx
Bo'lim Kurs ishlari
Fan Informatika va AT

Sotuvchi

Norboyev Ulugbek

Ro'yxatga olish sanasi 31 Yanvar 2024

1 Sotish

Adobe Photoshop dasturida rasmlar bilan ishlash jarayonida filtrlar va effektlardan foydalanishning ahamiyati

Sotib olish
MAVZU: ADOBE PHOTOSHOP DASTURIDA RASMLAR BILAN ISHLASH JARAYONIDA FILTRLAR VA EFFEKTLARDAN FOYDALANISHNING AHAMIYATI. MUNDARIJA KIRISH .......................................................................................................................................................... 2 I BOB. ADOBE PHOTOSHOPDA EFFEKTLAR BILAN ISHLASH ......................................................................... 3 1.1§ Adobe Photoshop dasturining asosiy elementlari. .......................................................................... 3 1.2§ Adobe Photoshopda matn effektlarini yaratish ............................................................................... 8 1.3§ Adobe Photoshopda qavat effektlari va stillari .............................................................................. 11 II BOB. ADOBE PHOTOSHOP DASTURDA FILTRLAR BILAN ISHLASH. .......................................................... 16 2.1§ Qo ko’rinishini harflarda qo’llash. .................................................................................................. 16 2.2§ Adobe Photoshopda Shaklli tagranglar. Kristallar. ......................................................................... 18 2.3§ ADOBE Photoshopda filtrlar. .......................................................................................................... 20 XULOSA ...................................................................................................................................................... 28 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ................................................................................................................ 30 1 KIRISH Tajriba shuni ko`rsatadiki, komp’yuter grafikasi bilan ishlashni o`rganishni boshlagan foydalanuvchilar EHM qurilmalarining tuzilishi bilan tanishmasdan turib o`z bilimlarini mustaqil chuqurlashtira olmaydilar. Kompyuter grafikasi geometrik jismlar, shakl va tamoyillarining matematik modellari hamda ularni namoyish etish usullari to`g’risidagi fan sifatida aniqlash mumkin. Kompyuter tasvirlariga bo`lgan qiziqish,ularda juda katta hajmdagi ma`lumotlar saqlanishib ilanizohlanadi: tasvirlarni yaqqol namoyish etish imkoniyati mavjud bo`lib, ularni tahlil etish uchun axborot texnologiyalari sohasida maxsus bilimlar talab qilinmaydi.q Kompyuter grafikasi mustaqil yo`nalish sifatida XX asrning 60-yillarida paydo bo`ldi va maxsus amaliy dasturlar paketi ishlab chiqildi. O`sha paytda kesmalar yordamida chizish , ko`rinmas chiziqlarni o`chirish, murakkab sirtlarni akslantirish usullari, soyalarni shakllantirish, yoritilganlikni hisobga olish tamoyillari ishlab chiqilgan edi. Bu yo`nalishdagi ilk ishlar rastrli grafikani rivojlantirishga ya`ni, chiziqlarini kesmalar orqali chizishga yo`naltirilgan edi. Adobe Photoshop dasturi hozirgi kunda eng mashhur va butun dunyo mutaxassislari tomonidan tan olingan dastur hisoblanadi. Buning asosiy sabablari - uning boy va keng imkoniyatlari, qulay va oson interfeysi (muloqoti), deyarli barcha grafik formatlar va tizimlar bilan ishlashi. Adobe Photoshop tasvir tahrirlagichi yordamida fotosuratlarga ko'shimchalar kiritish, fotosuratdagi dog'larni o'chirish va eski rasmlarni qayta ishlash va tiklash, rasmlarga matn kiritish, qo'shimcha maxsus samaralar bilan boyitish, bir fotosuratdagi elyemyentlarni ikkinchi fotosuratga olib o'tish, suratdagi ranglarni o'zgartirish, almashtirish mumkin. Adobe Photoshop imkoniyatlari keng qamrovli bo'lib, u gazyeta va jurnallarni turli-tuman rasmlar bilan boyitishda juda katta qulayliklar yaratadi. 2 I BOB. ADOBE PHOTOSHOPDA EFFEKTLAR BILAN ISHLASH 1.1 § Adobe Photoshop dasturining asosiy elementlari. Menyu satri. Barcha ilovalar uchun standart element hisoblanadi. Unda butun dunyo bo’ylab qabul qilingan standartlar mavjud bo’lib, Photoshop ham bundan mustasno emas, balki u ham File bilan boshlanib Help da tugaydi. File – Ushbu menyu asosan ishning boshida va so’ngida qo’llaniladi, chunki uning ko’pchilik funktsiyalari fayllarni yaratish, yuklash, va xotiraga saqlash bilan bog’liq. Edit – bu menyuda muharrirlashtirishning asosiy buyruqlari joylashgan. Image – menyusi esa, tasvirlar bilan ishlash uchun yaratilgan. Uning buyruqlari ko’pgina amallarda qo’llaniladi. Layer – qavatlar bilan ishlash. Select – chizma qismini ajratish va o’zgartirish. Filter – bu menyuda filtrlar ko’rsatilgan bo’lib, bir qancha funktsiyalarni bajaruvchi Photoshop dasturining qo’shimcha modullaridir. View –interfeysni sozlashning turli ko’rinishi bo’lib, foydalanuvchi o’ziga mos ravishda qo’llaydi. Window – Ushbu menyu yordamida ekrandagi uskunalar panelini va hujjatlarning joylashuvini o’zgartirish mumkin. Help – tizim haqida ma`lumot beruvchi buyruqlar to’plami. Uskunalar paneli. Dasturning Ushbu elementi boshqa barcha buyruqlarga nisbatan ko’pincha qo’llaniladi. Unda uskunalar joylashgan bo’lib, barcha asosiy amallar ular yordamida bajariladi. Ko’pchilik uskunalarda strelka belgisi ko’rsatilganligiga e`tibor bering. Bu esa o’z navbatida, uning tagida qo’shimcha uskunalar paneli joylashganligini bildiradi. Uni ochish uchun uskuna tugmasini sichqoncha bilan belgilab ma`lum vaqt bosib turish lozim. Ushbu paneldan Biron uskuna tugmasi belgilanganda, asosiy panelda hosil bo’ladi.Bu usul panel hajmini qisqartirish maqsadida bajariladi. Parametrlar paneli. Bu erda barcha o’zgartirilishi mumkin bo’lgan uskunalar parametrlari ko’rsatiladi. 3 Panellar. Kichik hajmdagi oyna bo’lib, unda boshqaruv elementlari guruhlangan va ular maxsus funktciyalarni bajaradi. O’rnatmalar. O’zgarmas holda ular uch ko’rinishda bo’ladi: Browser, Tool Presets, Layer Comps. Ular ko’pincha qo’llaniladigan funktciyalarni yuklash uchun mo’ljallangan. Lekin o’rnatma sifatida xoxlagan panelni qo’llash mumkin, buning uchun panelni o’rnatmalar ro’yxatiga ko’chirishning o’zi kifoya. Asosiy tushunchalar va iboralar. Piksel – rastrli (rangli chizilgan) ikki o’lchovli grafikada tasvirni o’lchash birligi. Tasvir tarkibidagi nuqtalar bo’lib, nuqtalar birin-ketin o’rnatilib butun tasvirni hosil qiladi. Ruxsat etilgan qiymat – bir birlik uzunlikda nuqtalar soni. Tasvirning asosiy parametrlaridan biri bo’lib, qanchalik qiymat ko’rsatgichi yuqori bo’lsa, shunchalik tasvir sifati va fayl hajmi oshadi. Odatda, bir santimetrga 72 piksel qiymati o’rtacha hisoblanadi, ammo haqiqatda sifatli natijaga erishish uchun, masalan poligrafiyada, qiymat sezilarli daraja yuqori bo’lishi lozim. Ranglar modellari .RGB modeli.Rang modeli piksel rangi bilan aniqlanadi. Faqat RGB modelini ko’rib o’tamiz – chunki, hozirgi kunda eng ommabop va qulay bo’lib, asosan rangni monitorga uzatish uchun mo’ljallangan. Agar uni soddaroq izohlasak, har bir piksel uch xil rangdan tarkib topgan: Red, Green, Blue. Barcha qo’llaniladigan ranglar majmuasi har bir kanal yorqinlik darajasiga ega bo’lganligi sabab hosil qilinadi.Ular 0 dan 255.0 gacha mavjud bo’lib– eng minimal yorqinlik Ushbu rangning pikselda bo’lmasligi bilan izohlanadi, eng maksimali - 255. Ya`ni R0G0B0 ko’rinishda izohlangan piksel qora rangni, R255G255B255 – esa oppoq rangni bildiradi. Qavat . Photoshop dasturi turli qavatlar bilan ishlashga imkon beradi.Kompyuter grafikasida qavat tushunchasi nimani anglatishini bilsangiz, u holda bir nechta yupqa shisha qoplamalarida chizilgan turli ob`ektlarni ko’z oldingizga keltiring. Agar ularni birbiri ustiga joylashtirsak yangi tasvir hosil qilinadi. 4 Ko’p qavatli chizma ham xuddi shu usulda yaratiladi. Qavatlar yuztagacha bo’lishi mumkin, ammo odatda buncha ko’p qo’llanilmaydi. Biroq, odatda 10-15 qavatdan iborat tasvir hosil qilinadi. Ajratish . Ajratilgan qism bilan ishlash– bu Photoshop da ishlashning muhim amali bo’lib, uning yordamida ko’p imkoniyatlar yaratiladi. Ajratilgan qism – bu muharrirlashtiriluvchi sohani foydalanuvchi ko’rsatadi. Ajratilgan qism «harakatlanuvchi chumolilar» ko’rinishda ko’rsatiladi, ya`ni harakatlanuvchi uzuq- uzuq chiziqlar bilan belgilanadi. Qo’shimcha kanal , yoki alfa-kanal, ranglar kanaliga bog’liq bo’lmasdan, xaqiqiy ajratish shaklidir (aniqrogi, uni ko’rsatish va saqlash), unda ajratilgan piksellar oq rangda, qora rangda esa – ajratilmagan, qo’lrangda – qisman ajratilgan piksellar ko’rsatiladi. Ammo dastur darajasida barcha belgilanishlar alfa –kanal hisoblanadi. Piksellarni o’rnatish rejimi. Barcha uskuna bilan ishlash amali – bu mavjud piksellar ustiga yangilarini o’rnatish funktciyasini bildiradi.Oddiy rejimda mavjud piksel yangisi bilan o’zgartiriladi.Biroq boshqa variantlar xam mavjud bo’lishi mumkin. Komp’yuter grafikasi 2 xil bo`ladi: vektorli va rastrli (nuqtali) . Vektorli grafika muharrirlariga misol qilib Adobe Illustrator, Corel Draw va Macromediya Flash dasturlarni aytish mumkin. Ushbu dasturlarda chizmalar har xil chiziqlar vaqiyshiq vektorlardan iborat bo`ladi. Vektorli grafikada yaratilgan chizmalar logotip, illyustratsiyalar va zastavkalar yaratishda foydalaniladi. Rastrli grafika muharrirlariga misol qilib Adobe Photoshop va Paint dasturlarni aytish mumkin. Ushbu dastrularda chizmalar mayda kvadrat-piksellardan iborat bo`lib mozaika holatida chizmani hosil qiladi. Rastrli grafikadan rakamli fotosuratlar va skanerdan olingan chizmalar bilan ishlash uchun foydalaniladi. Komp’yuter grafikada dyuymdagi piksellar soni (ppi) asosiy shart bo`ladi. Piksellar soni qancha ko`prok bo`lsa, tasvir shuncha sifatliroq bo`ladi. Masalan, agar ppi=72 bo`lsa, u holda 1 kvadrat dyuymga 5184 piskel joylashadi va uning hajmi 6 Kb 5 bo`ladi, agar esa ppi=144 bo`lsa u holda 1 kvadrat dyuymga 20736 piskel joylashadi va endi uning hajmi 21 Kb ga teng bo`ladi. Shu bilan birga monitorning ko`rsatish va printerning chiqarish sifati- dyuymga piskellar soni (dpi) (72 yoki 96 dpi) va dyuymga chiziqlar soni (Ipi) (300-2400 dpi lazerli, sepuvchi printerlar uchun va 75-200 lpi matritsali printerlar uchun), hamda komp’yuter ranglar sifati (2, 16, 256, 32 000, 16 000 000 ranglar soni) ham kata ahamiyatga ega bo`ladi. Rang holatlari-ranglarni chiqarish va ko`rsatish yo`li. Rang holatlari 2 xil bo`ladi: RGB (qizil, zangori, ko`k) monitorlarda tasvir ko`rsatishda foydalaniladi, CMYK (havorang, purpur, sariq, qora) bosmada foydalaniladi. RGB holatidagi ranglar soni CMYK holatiga qaraganda ko`proq. Adobe PhotoShop dasturni ishga tushirish uchun Windows ning asosiy menyu tugmasini bosamiz, uning ichidan Programmi bo`limini tanlaymiz va Adobe nomli guruhdan Adobe PhotoShop nomli buyruqni tanlaymiz. Natijada quyidagi oyna hosil qilinadi: 6 Xususiyatlar sohasi pastida ish sohasi joylashgan bo`lib, uning chap tomonida ish qurollar sohasini (Panel’ Instrumentov-Toolbox) ko`rishimiz mumkin. Ish sohasining o`ng tomonida har xil yordamchi sohalar joylanishi mumkin: Sloi- Layers, IstoriyaHistory, Kanali-Channel, TSveta-Color, Stili-Style, Svoystva kisti-Brushes, Svoystva shrifta-Character va hokazo. Ushbu sohalarni ham Okno(Window) menyusidagi buyruqlar yordamida ekranga chiqarishimiz va ekrandan olib tashlashimiz mumkin. Ushbu oynaning yuqorisida menyu satri joylashgan. U quyidagi qismlardan iborat: Fayl (File), Pravka (Edit), Risunok (Image), Sloy (Layer), Videlenie (Select), Filtr (Filter), Vid (View), Okno (Window) va Pomosh’ (Help). 1.2-chizma. Adobe PhotoShop dasturning menyulari. Uning tagida ish qurollarning xususiyatlari sohasi (Panel’ Svoystv -Options bar) joylashgan. Agar ushbu soha ekranda yo`q bo`lsa uni Okno (Window) menyusidagi Svoystva (Options) buyrug’i yordamida ekranga chiqarishimiz mumkin. 7 Yordamchi sohalarni kichiklashtirishimiz ham mumkin. Buning uchun sohaning yuqorisidagi kichkinalashtirish (svernut’) tugmasidan foydalanamiz. Yordamchi sohalarda bizga eng kerakligi bu ish qurollar (Panel’ Instrumentov- Toolbox) va qatlamlar sohasidir (Sloi-Layers) . 1.2 § Adobe Photoshopda matn effektlarini yaratish Matn ko‘rinishini o‘zgartirish uchun uning ustida turli amallarni bajarish mumkin. Pero yoki shakl uskunasi yordamida yaratilgan yo‘l bo‘ylab yoki yo‘l ichida matnni joylashtirish mumkin. Matn yo‘l bo‘ylab kiritilganda matn yo‘nalishi yo‘l hosil qilinish yo‘nalishi bilan bir xil bo‘ladi(1.3-rasm): 1.3-rasm.Yo’l bo’ylab kiritilgan matn. Yo‘l bo‘ylab gorizontal matn kiritilsa matndagi xarflar yo‘lga nisbatan perpendikulyar ravishda joylashadi (1.4-rasm): 1.4-rasm. Yo‘l bo‘ylab gorizontal matn kiritish. 8 Yo‘l bo‘ylab vertikal matn kiritilsa matndagi xarflar yo‘lga nisbatan parallel ravishda joylashadi(1.5-rasm): 1.4-rasm. Yo‘l bo‘ylab vertikal matn kiritish Yo‘l bo‘ylab matn kiritish uchun quyidagilarni bajarish kerak: 1. Dasturning uskunalar panelidan gorizontal matn yoki vertikal matn uskunasi tanlanadi; 2. Sichqon ko‘rsatkichi yo‘l ustiga joylashtiriladi (bunda sichqon ko‘rsatkichi ko‘rinishga o‘zgaradi) va chap tugmasi bosiladi. Natijada yo‘l bo‘ylab matn oqimi hosil bo‘ladi: 3. Matn elementiga kerakli matn kiritiladi: Maxsus effekt yaratish uchun matnni qiyshaytirish mumkin. Matnni qiyshaytirish uchun quyidagilarni bajarish kerak bo‘ladi: 1. Matn qavati tanlanadi: 2. Quyidagilardan biri bajariladi: 9 - dasturning uskunalar panelidan matn uskunasini tanlab dasturning xususiyatlar menyusidan qiyshaytirish tugmasi bosiladi; - dasturning Type menyusidan Warp Text buyruq qatori tanlanadi. Natijada quyidagi dialog oynasi ochiladi: 3. Dialog oynasining Style elementi uchun kerakli qiyshaytirish stili tanlanadi va tanlangan stil xususiyatlari, masalan, qiyshaytirish yo‘nalishi Horizontal yoki Vertical elementlari orqali, qiyshaytirish darajasi Bend elementi orqali, qiyshaytirish perspektivasini Horizontal Distortion va Vertical Distortion elementlari orqali belgilanadi: 4. Dialog oynasining OK tugmasi bosiladi va matnga qiyshaytirish effekti qo‘llaniladi: Qiyshaytirish amali qo‘llanilgan matnni dastlabki holatiga qaytarish uchun quyidagilarni bajarish kerak: 1. Qiyshaytirish qo‘llanilgan matn qavati tanlanadi. 10 2. Dasturning uskunalar panelidan matn uskunasini tanlab dasturning xususiyatlar menyusidan qiyshaytirish tugmasi bosiladi yoki dasturning Type menyusidan Warp Text buyruq qatori tanlanadi. 3. Ochilgan dialog oynasida Style elementi uchun None qiymati tanlanadi va OK tugmasi bosiladi. 1.3 § Adobe Photoshopda qavat effektlari va stillari Photoshop dasturi qavatdagi ma’lumotlarini o‘zgartirmagan holda uning ko‘rinishini o‘zgartiruvchi turli effektlarni taqdim etadi. Qavat effektlari qavatning kontentiga bog‘liq bo‘ladi. Qavatning joylashishi yoki undagi ma’lumotlar o‘zgartirilsa bir xil effekt o‘zgartirilgan ma’lumotlarga qo‘yiladi. Masalan, matn qavatiga soya effekti qo‘yilgan bo‘lsa, matn o‘zgartirilganda bir xil soya effekti o‘zgartirilgan matnga ham qo‘yiladi. Qavat stili deb qavat yoki qavatlar guruhiga qo‘yilgan bir yoki bir nechta effektlarga aytiladi. Qavat yoki qavatlar guruhiga dastur tomonidan taqdim etiladigan stillar andozasini qo‘llash yoki qavat stili dialog oynasi yordamida yangi stil yaratish mumkin. Qavatga effekt qo‘yilganda qavatlar panelida qavatning o‘ng qismida qavat effekti yorlig‘i aks ettiriladi. Yorliqning o‘ng qismida joylashgan ko‘rsatkich yordamida qavatga qo‘yilgan effektlar ro‘yxatini aks ettirish yoki yashirish mumkin. 11 Stillar andozalari stillar panelidan qo‘yiladi. Photoshop dasturida stillar andozalari qo‘llanilish maqsadiga qarab bibliotekalarga guruhlangan. Stillar panelini aks ettirish uchun dasturning Window menyusidan Styles buyruq qatorini tanlash kerak. Odatda, qavatga stillar andozasi qo‘llanilganda qavatning joriy stili yangisiga almashtiriladi. Qavatga stillar andozasini qo‘llash uchun quyidagilardan birini bajarish kerak: - qavatlar panelidan qavatni tanlab stillar panelidan kerakli stillar andozasini tanlash kerak; - stillar panelidagi stillar andizasini sichqon tugmasi bilan ushlab qavatlar panelidagi kerakli qavat ustiga qo‘yish kerak; - stillar panelidagi stillar andizasini sichqon tugmasi bilan ushlab ish sohasida kerakli qavat kontenti ustiga qo‘yish kerak; - dasturning Layer menyusi Layer Style bo‘limi Blending Options buyruq qatori tanlanadi. Ochilgan dialog oynasining chap qismida joylashgan Styles bo‘limidan kerakli stillar andizasi tanlanadi. Qavatga qo‘yilgan effektlarni boshqa qavatga qo‘llash uchun quyidagilarni bajarish mumkin: - qavatlar panelida klaviaturaning Alt tugmasini bosib turgan holda qo‘yilgan effektlarni sichqon tugmasi bilan ushlab boshqa qavatga nusxasini qo‘yish; - qavatlar panelida qo‘yilgan effektlarni sichqon tugmasi bilan ushlab boshqa qavatga ko‘chirish. Yangi stilni yaratish va qo‘llanilgan stillarni tahrirlash uchun dasturning qavat stili dialog oynasidan foydalanish mumkin. 12 Dialog oynasini ochish uchun qavatlar panelidan effekt qo‘yiladigan qavatni tanlab dasturning Layer menyusi Layer Style bo‘limidan tegishli effekt nomli buyruq qatorini tanlash yoki qavatlar panelidan effekt qo‘yilgan qavatning effekt nomi yoki effekt yorlig‘i ustiga sichqon ko‘rsatkichi bilan ikki marta bosish kerak. Qavat stili dialog oynasi yordamida quyidagi effektlardan bir yoki bir nechtasini qo‘llab ixtiyoriy stillarni yaratib olish mumkin: 1. Drop Shadow – qavat kontentining orqasiga soya tushirish: 2. Inner Shadow – qavat kontentining chegarasi ichiga soya tushirish: 3. Outer Glow va Inner Glow – qavat kontentining chegarasi tashqarisi/ichiga shula tushirish: 13 4. Bevel and Emboss – qavatga bo‘rtirish effektini qo‘yish: 5. Satin – ichki soya qo‘yish; 6. Color Overlay , Gradient Overlay va Pattern Overlay – qavat kontentini rang, gradiyent va andoza bilan to‘ldiradi: 7. Stroke – qavat obyektining chegarasini rang, gradiyent yoki andoza bilan ajratadi: 14 Photoshop dasturida qavatga qo‘llanilgan stilning nusxasini olib boshqa qavatga qo‘yish imkoniyati mavjud. Buning uchun quyidagilarni bajarish kerak: 1. Qavatlar panelida stilining nusxasi olinishi kerak bo‘lgan qavat tanlanadi; 2. Dasturning Layer menyusi Layer Style bo‘limidan Copy Layer Style buyruq qatori tanlanadi; 3. Qavatlar panelida stilning nusxasi qo‘yilishi kerak bo‘lgan kerakli qavat tanlanadi va dasturning Layer menyusi Layer Style bo‘limidan Paste Layer Style buyruq qatori tanlanadi. Qavatga qo‘llanilgan stildan biror bir effektni yoki qavatga qo‘llanilgan stilni o‘chirish mumkin. Stildan biror bir effektni o‘chirish uchun qavatlar panelida ushbu stilni sichqon ko‘rsatkichi bilan ushlab panelning o‘chirish tugmasi ustiga qo‘yish kerak. Qavatga qo‘llanilgan stilni o‘chirish uchun qavatlar panelida ushbu qavatni tanlab quyidagilardan birini bajarish kerak: - qavatlar panelida Effects stil elementini sichqon ko‘rsatkichi bilan ushlab panelning o‘chirish tugmasi ustiga qo‘yish; - dasturning Layer menyusi Layer Style bo‘limidan Clear Layer Style buyruq qatorini tanlash; - qavatni tanlab stillar panelidan stilni tozalash tugmasini bosish. 15 II BOB. ADOBE PHOTOSHOP DASTURDA FILTRLAR BILAN ISHLASH . 2.1 § Qo ko’rinishini harflarda qo’llash. Avvalambor yangi tasvir hosil qiling (Ctrl+N), taxminan 300x300 piksel hajmda bo`lsin. Hajmi juda ham katta bo`lishi shart emas – aks holda qor haqiqiy ko`rinishda bo`lmaydi (bunga o`zingiz amin bo`lasiz). Tagrang ko`rinishi sifatida qish fasli chizmaini, yoki oddiy havorangni qo`llash lozim. So`ngra, Type (Matn) uskuna yordamida matn yozing. Harflar rangi turli bo`lishi mumkin, biroq, harflar ko`k rangga yaqin bo`lganda ta`sirchan ko`rinish bo`ladi. Endi esa qor ko`rinishni yaratishni boshlaymiz, uchi ingichka bo`lgan Brush (Mo`yqalam) uskunasini tanlamiz. So`ngra, yozuvga yuqoridan qor tushgan o`rinlarni oq rang bilan ko`rsatamiz. Buning uchun uy tomiga tushgan qor ko`rinishini ko`z oldimizga keltirishimiz lozim. Chizmada o`z e`tiboringizni jalb etib ham bajarishingiz mumkin, ammo chizish qobiliyati har bir inson ijodiga bog’liq. Biroq, qor ko`p bo`lmasligi lozim. Qor ko`rinishi belgilangandan so`ng, haqiqiy tasvir bilan ishlashni boshlaymiz. Smudge (Barmoq) uskunasidan foydalanamiz. Uning imkoniyati juda keng va xilma-xildir. Ushbu uskuna bilan ishlash ko`rinishi ko`k rangni qog’ozga 16 barmoq bilan surtilayotganga o`xshaydi, bu esa turli xil bo`shliqlarni birlashtirish, o`zaro oquvchanlikni hosil qilishda kerak bo`ladi. Demak, Smudge uskunani tanlab, qor ko`rinishi chetlarini harflar ustida og’irligi bilan qotib qolgan holatini hosil qiling. Agar qotish holatini yarata olmasangiz, uskuna parametrini o`zgartiring, ya`ni bosimni oshiring (Pressure). Natija chizmada ko`rsatilgan. Keyigi bosqich hozirgi uskuna bilan amalga oshirilib bunda – qor oqimini hosil qilamiz. Ushbu ko`rinishni qor erishni boshlaganda, ya`ni eriyotgan qorning atrofida shakllar paydo bo`lish holatidir. Ular juda oson yaratiladi: «barmoq» uskuna bilan qorni vertikal yo`nalishda surtish lozim. e`tiborli bo`ling: chunki uskuna qo`llanilayotganda dag’al ko`rinish berishi mumkin. Chizmadagi qor tushgan o`rinlar aniq ko`rinishda bo`lmasa, mo`yqalam yordamida to`g’rilab chiqing. Hozircha chizma ko`rinishi qish fasliga unchalik ham o`xshamaydi. Sabab shundaki qor – silliq emas, balki ko`p miqdordagi qor parchalaridan iborat. Ushbu holatni ko`rsatib berish lozim bo`ladi. Masalani xal etishda – Add Noise (Notekislik qo`shish) standart filtr: Filter-Noise-Add Noise qo`llaniladi. Filtrni sozlash oynada ko`rsatilgan. So`nggi amallar quyidagicha bajariladi. Blur (Oquvchanlik) filtr: Filter- BlurBlurni bir necha marta takror qo`llang va natija kutilgandek bo`ladi. Filtrni qo`llayotganda konturlarning qo`shilishi, ya`ni tasvirda konturlar oqib ketayotganga o`xshaydi. Mo`yqalam uskuna yordamida va Brushes ranglar majmuasidan Airbrush va Noise parametrlarini o`rnatilib, harflar tagida qor ko`rinish hosil qilindi. Bajarilayotgan amalni tugadi deb hisoblasak ham bo`ladi, biroq yana bir kichik elementni - yog’ayotgan qorni qo`shamiz. Buning uchun Brush uskunani tanlang va parametrlar oynasida Load Brushes bo`yrug’i orqali Assorted mo`yqalam to`plamini yuklang. Unda barcha standart mo`yqalam ko`rinishlar mavjud bo`lib, ular orasida qor parchasi ham bor. Uni belgilab olib, qor parchalarini kerakli o`rinlarda o`rnatib chiqing. Natija chizmada ko`rsatilgan. 17 2.2§ Adobe Photoshopda Shaklli tagranglar. Kristallar. Yangi tasvirni 400x400 pikselli hajmda RGB rangli rejimda yaratamiz. So`ngra Paint Bucket (to`ldirish) uskunasi yordamida, qora rang bilan to`ldiring. Lens Flare: Filter-Render-Lens Flare filtrini chizmada ko`rsatilgan kabi sozlab qo`llang. Shunga e`tibor beringki, yaratilgan dog’ tasvir markazida joylashgan bo`lishi lozim. Endi Canvas Size: Image-Canvas Size bo`yrug’i yordamida tasvir kattaligini ikki barobar kattalashtiramiz. Ushbu amalni sozlash chizmada ko`rsatilgan. 18 Keyingi amal kichik dog’ni etarli darajada rangli dog’ga aylantirish lozim. Buning uchun Fresco: Filter-Artistic-Fresco filtri lozim bo`ladi. Ushbu bosqichdagi amal chizmada ko`rsatilgan. Olingan natijadan ko`rishingiz mumkinki yaratilgan dog’ tasvir markazida joylashtirilishi shart edi, chunki aks holda uning kattaligi oshganda u to`liq ekranga etmagan bo`lar edi. Bajarilayotgan amalning eng asosiy bosqichi–kristallarni hosil qilishni ko`rib o`tamiz. Buning uchun Extrude: Filter-Stylize-Extrude filtrini qo`llaymiz. Kerakli sozlash amallari chizmada keltirilgan. 19 Kristallar tayyor. Biroq ular barchasi rang-barang bo`lib, umuman bir-biriga o`xshamaydi. Ularni bir tonda ranglash lozim. Havorangni tanladik – chunki barcha sirli kristallar faqat havorangda bo`ladi. Rang o`rnatish uchun Hue/Saturation uskunasini Colorize rejimda qo`llang. Qo`llanilgan sozlashlar chizmada ko`rsatilgan. Kristallarni turli rangda va shaffoflikda yaratib ko`rishingiz mumkin. Misol tayyor holga keltirildi. 2.3 § ADOBE Photoshopda filtrlar. Adobe Photoshop imkoniyatlaridan biri bu tasvirdagi ranglarni turlituman filtrlar orqali qayta ishlashdir. Buning uchun menyuning Filtr bo'limidan foydalaniladi. Biz uni quyidagi rasm orqali ba'zi misollarda ko'ramiz. 20 Menyuning Filtr - Galereya filtrov (Filter - Filter Gallery) buyrug'ini (bu buyruq Filtr menyusidagi ko'pchilik buyruqlarni ham o'z ichiga oladi) tanlaymiz (Adobe Photoshop versiyalariga qarab Filtr bo'limidagi buyruq nomlari boshqacha ham nomlangan bo'lishi mumkin). 21 Tasvirda filtrning ta'sirini tasvir o'lchamining kattaligi va sifatiga bog'liq ekanini yodda tutish kerak. Bir filtri bilan siz turli xil natija olishingiz mumkin. Quyida biz Imitatsiya / Artistic to'plamidagi filtrlar bilan tanishamiz. 1. Akvarel (Watercolor)- Suvli bo'yoq ko'rinish: 22 2. Applikatsiya (Cutout) - Naqsh solingandek ko'rinish: 3. Gubka (Sponge) - Gupkali ko'rinish : 4. Zernistost fotoplenki (Film Grain)-Dona-dona qumli fotoplyonkali ko'rinish: 23 5. Maslyanaya jivopis (Paint Daubs)-Moyli tasvir ko'rinishi: 6. Neonoviy svet (Neon Glow)-Neon rangli ko'rinish: 7. Ocherchennie kraya (Poster Edges)-Hoshiyali tasvir ko'rinishi: 24 8. Pastel (Rough Pastels)-Pastel(Yumshoq qalam) da chizilgandek ko'rinishi: 9. Rastuveshka – Tush bilan bo’yalgan ko’rinishi: 10. Risovanie na oborote (Underpainting)- Orqa yuzida chizishli ko'rinishi: 25 11. Suxaya kist (Dry Brush)-Quruq cho'tka ishlatilgandek ko'rinishi: 12. Freska (Fresco)-Freska-Devorga solingan tasvirli ko'rinishi: 13. Tsvetnie karandashi (Colored Pencil)- Rangli qalamda ishlangandek ko'rinishi: 26 14. Tsellofanovaya upakovka (Plastic Wrap)- Selofanli qadoqlashdek ko'rinishi: 15. Shpatel (Palette Knife)-Shpatelli ko'rinishi: 27 XULOSA Xulosa qilib aytadigan bo`lsak Adobe Photoshop CS5 dasturini o’rnatdingiz va ro’yxatdan samarali o’tib, birinchi marta uni ishga tushirdingiz. Ekranda dasturning asosiy oynasi hosil bo’ladi. Oynaning markazida asosiy ish bajariladigan hujjat o’rni mavjud bo’lib, unda grafik fayl ishga tushiriladi. Ushbu interfeys Adobe ning barcha dasturlari uchun standart hisoblanadi va Photoshopda interfeysdan foydalangandan so’ng esa, shu firmaning boshqa dasturlarini o’rganishda olingan ko’nikmalarni qo’llash mumkin. Photoshop dasturidan birinchi marta foydalanayotgan bo’lsangiz, boshqa dasturlar bilan ham ishlay olmaysiz va natijada uni o’rganish mushkul ko’rinadi. Aslida hecham qiyin emas – balki bir necha vaqt o’tgandan so’ng Photoshop muhitida ishlashni o’rganib olasiz. Informatika, informatika va axborot texnologiyalari hamda komp’yuter grafikasi fani mavjud va yangi axborot texnologiyalarning grafik imkoniyatlarini ochib beradigan yo`nalishlaridan biri hisoblanadi. Bunday yo`nalish texnika sohasida ham (grafika stantsiyalari), dasturiy vositalar sohasida ham sezilarli rivojlanmoqda. Videofilm kadrlari bilan sifat bo`yicha taqqoslashga loyiq haqiqiy, hajmli harakatlanuvchi tasvirlarni yaratishga imkon beradi. Bu dasturiy mahsulotlar reklamalar ishlab chiqaruvchi vositalar hisoblanib, san`at va mul’timediya texnologiyasi sohalarida qo`llaniladi. Namoyish grafikasiga, geometrik modellashtirishga, grafik interfeyslarni loyihalashga, ikki va uch o`lchovli ob`ektlarni kurishga, animatsiyaga va ko`zga ko`rinuvchi harakatni kurishga kata e`tibor berilmoqda. Demak, muhandis-pedagog har tomonlama rivojlangan uddaburon qobiliyatli bo`lishi bilan komp’yuter texnologiyasining rivojlanishi KHK larida komp’yuter grafikasi bo`yicha operator dasturchi, EHM operatori, komp’yuter multiplikatsiyasi operator dasturchisi, mul’timediya sistemalari kichik dasturchisi mutaxassislarini tayyorlashda, fan bo`yicha bitiruvchilarga quyiladigan talablarni bilishi, komp’yuter grafikasining rivojlanish tarixini, tasniflanishini, komp’yuter 28 grafikasining asosiy xususiyatlarini, ularga quyiladigan talablar va dasturlash asoslarini, komp’yuter grafikasiningqo`shimcha qurilmalari va ularni ishlatish hamda o`qitish metodikasi bo`yicha ko`nikma hamda bilimga ega bo`lishi zarur. Darsni tashkil etishda chorak boshlanishida har bir o’quvchiga mavzular, o`quv moduli birliklari, aniqlashtirilgan o`quv maqsadlari, tayanch so`z va iboralar, testlar, muammoli masalalar hamda baholash mezonlari oldindan berib, yangi pedagogic texnologiyalar (o`qitishning interaktiv metodlari)ni va axborot kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etilishiga asoslangan mashg’ulotlar o`tkazishga alohida e`tabor berish lozim. 29 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. М. Арипов. Информатика, Университет нашриеaти, 2001. 320 б. 2. М. Арипов, А Ҳайдаров, А. Тиллаев. Информатика асослари, a кадемик лицей ва касб – ҳунар коллежлари учун. 2000. 238 б. 3. М. Стразницкас. Photoshop 5.5 для подготовки Web-графики. Учебный курс –СП б: Питер, 2000. 168 стр. 4. Шикин Е.В., Бересков А.В., Компьютерная графика. Полигональные модули. – М.: Диалог – МИФИ, 2000. 123 стр. 5. Левин А. Самоучитель компьютерной графики и звука. Самоучитель. СПб.: Питер 2004. 365 стр. 6. Рейинбоу В. Компьютерная графика. Энциклопедия. Самоучитель. СПб.: Питер 2003. 422 стр. 7. Мураховский В.И. Компьютерная графика. Популярная энциклопедия. 2002. 456 стр. 8. Тавбоев С.А. Компьютерная графика и мультимедиа / (Жиззах Политехника Институти). Методические указания. ( http://ziyo.edu.uz/ ). 9. Игамбердиев Холмурод . / Чузилиш ва сиилиш / мавзусида бўлиб барча йўналишлардаги талабаларига мўлжалланган . ( Жиззах Политехника Институти ). Internet saytlar 1. www.ziyonet.uz 2. www.nuu.uz 3. www.tuit.uz 4. www.pedagog.uz/ 5. http://informica.ru/ 6. www.intuit.ru 7. http://www.photoshop-master.ru/ . 30

Adobe Photoshop dasturida rasmlar bilan ishlash jarayonida filtrlar va effektlardan foydalanishning ahamiyati

Sotib olish