Adobe photoshop grafik muharriri yordamida web-sahifada grafik ma’lumotlarni aks ettirish

Dokument ma'lumotlari

Narxi	12000UZS
Hajmi	3.0MB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	12 Fevral 2025
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Informatika va AT

Adobe photoshop grafik muharriri yordamida web-sahifada grafik ma’lumotlarni aks ettirish

Sotib olish

MUNDARIJA
Kirish……………………………………………………………………….....…..3
Asosiy qism……………………………………………………………...……..….6
I Bob. ADOBE PHOTOSHOPNING GRAFIK MUHARRIRI
1.1. Adobe Photoshop rastrli grafik muharri imkoniyatlari ………………….……6
1.2. Adobe Photoshop grafik muharriri bilan ishlash….. …………………......…..11
II Bob. WEB-SAHIFADA GRAFIK MA’LUMOTLARNI AKS ETTIRISH
2.1. Web-sahifalarga rasmli ma’lumotlarni joylashtirish……. ……………...........22
2.2. HTML dizayn vositalaridan foydalangan holda Web-sahifalarni
yaratish …................................................................................................................29
Xulosa…………………………………………………………………………….44
Foydalanilgan adabiyotlar……………………………………………………....47
2

KIRISH
«Biz yoshlarga doir davlat siyosatini hech og‘ishmasdan, qat’iyat bilan
davom ettiramiz. Nafaqat davom ettiramiz, balki bu siyosatni eng ustuvor
vazifamiz sifatida bugun zamon talab qilayotgan yuksak darajaga ko‘taramiz»
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyev
Hozirgi kunda axborot texnologiyalarning yangilanishi, tarmoq
texnologiyalarini rivojlanishi barcha sohalari singari o‘qitish sohasida ham katta
o‘zgarishlarga olib kelmoqda. Ma’lumotlarni uzatish tizimi asosida o‘qitishni
tashkil etishga turli yondashuvlar mavjud. Butun dunyo kompyuter tarmog‘i
tizimiga asoslangan turli kompyuterli multimedia texnologiyalarini va ilg‘or
o‘qitish texnologiyalarini umumlashtiruvchi yangicha o‘qitish virtual
muassasalarni zamonaviy informatsion jamiyatda axborot va bilimlarning tez
sur’atlarda o‘sishi masalasi yechimi sari olib boruvchi yo‘l sifatida qarash o‘rinli.
Kurs ishi mavzusining dolzarbligi: O‘zbekiston Respublikasi
Prezidenti Sh.M.Mirziyoyev Konstitutsiyamiz qabul qilinganining 24 yilligiga
bao‘ishlangan tantanali marosimdagi ma’ruzasida pedagoglarning saviyasini
oshirish, ta’lim-tarbiya tizimini kompleks rivojlantirish zarurligiga alohida
e’tibor qaratdi. Ayni paytda xalq ta’limi tizimida pedagoglarning kasbiy va
ma’naviy saviyasini yanada yuksaltirish borasida keng ko‘lamli ishlar olib
borilmoqda.
Darhaqiqat, yosh avlodga zamon talablari asosida bilim berish uchun,
tabiiyki, o‘qituvchi-pedagoglar malakasi va mahorati yuksak bo‘lmog‘i lozim.
Ayniqsa, bugun yoshlar juda ilg‘or fikrlamoqda. Darslarni ularning talabiga
mos, yuqori darajada tashkil etish uchun o‘qituvchi muntazam ravishda har bir
mashg‘ulotga alohida tayyorgarlik ko‘rishi zarur. Shu nuqtai nazardan, xalq
ta’limi tizimiga yangi va zamonaviy ta’lim texnologiyalarini, o‘quv
dasturlarini joriy etish bilan birga, pedagoglarning kasbiy mahoratini izchil
oshirib borish maqsadga muvofiqdir.
3

2017 yil 14 yanvarida bo‘lib o‘tgan Vazirlar Mahkamasining
kengaytirilgan majlisida davlatimiz rahbari O‘zbekiston Respublikasi
Prezidenti Sh.M.Mirziyoev ta’lim-tarbiya tizimida o‘quv reja va dasturlarni
tubdan qayta ko‘rib chiqish zarurligini qayd etdi. 1
Bu boradagi vazifalar ijrosini ta’minlash bo‘yicha ta’lim muassasalarida
darslarni samarali tashkil etishda, yuqorida ta’kidlab o‘tganimizdek, yetuk
kadrlar bilan bir qatorda ta’limga doir me’yoriy hujjatlar, o‘quv-metodik
ta’minotning o‘rni ham benihoyat ahamiyatlidir. Prezidentimiz tomonidan
o‘qitishning zamonaviy metodologiyasini yaratish va amaliyotga joriy etish,
o‘quvchilarning ongli ravishda kasb-hunar tanlash ishtiyoqini kuchaytirish,
darsliklarni yaratishga butunlay yangicha yondashish kabi dolzarb vazifalar
aynan shu maqsaddan kelib chiqilgan holda qo‘yilmoqda. Haqiqatan ham,
globallashuv jarayonining jadallashuvi o‘quv dasturlarimizni tubdan qayta
ko‘rib chiqishni, keng bilimga ega bo‘lgan, mantiqiy fikrlay oladigan yoshlarni
voyaga yetkazishga xizmat qiladigan, takomillashgan me’yoriy hujjatlar,
o‘quv-metodik majmualarni yaratishni taqozo etmoqda.
2017 yilning 20 aprel kuni O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Oliy
ta’lim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘o‘risida”gi qarori qabul
qilindi. Qarorda oliy ta’lim tizimini kelgusida yanada takomillashtirish va
kompleks rivojlantirish bo‘yicha eng muhim vazifalar belgilab berildi. Har bir
oliy ta’lim muassasasi jahonning y etakchi ilmiy-ta’lim muassasalari bilan
yaqin hamkorlik aloqalari o‘rnatishi, o‘quv jarayoniga xalqaro ta’lim
standartlariga asoslangan ilg‘or pedagogik texnologiyalar, o‘quv dasturlari va
o‘quv-uslubiy materiallarini keng joriy qilishi ta’kidlandi. Buning uchun o‘quv
pedagogik faoliyatga, master-klasslar o‘tkazishga, malaka oshirish kurslariga
xorijiy hamkor ta’lim muassasalaridan yuqori malakali o‘qituvchilar va
olimlarni faol jalb qilish, ularning bazasida tizimli asosda respublikamiz oliy
ta’lim muassasalari magistrant, yosh o‘qituvchi va ilmiy xodimlarining
stajirovka o‘tashlarini, professor - o‘qituvchilarini qayta tayyorlash va
1
O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida” gi qonuni va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”.2020-yil 29-
avgust
4

malakasini oshirishni tashkil qilish, oliy ma’lumotli mutaxassislar
tayyorlashning maqsadli parametrlarini shakllantirish bo‘yicha konkret
tadbirlar sanab o‘tilgan.
Umuman olganda, insoniyat turmush tarzining rivojlanishi yangi-yangi
kashfiyotlarining yaratilishiga sabab bo‘lmoqda. Inson yangilik yaratish
jarayonida har xil to‘siqlarga duch keladi va shu to‘siqlarni yengib o‘tish
mobaynida yangi - yangi ixtirolar yuzaga kelaveradi. Lekin, hayot
tajribalaridan ma’lumki, ko‘pincha yangi kashfiyot ma’lum bir muammoni
bartaraf qilish jarayonida vujudga keladi.
Kurs ishining maqsadi . Adobe Photoshop dasturida Web-sahifalar uchun
grafik tasvirlar yaratish qanday bo‘lishini o‘rgatish.
Kurs ishining ob’ekti. IT texnologiyasida metodlardan foydalanish jarayoni.
Kurs ishining predmeti. Adobe photoshop grafik muharriri yordamida web-
sahifada grafik ma’lumotlarni aks ettirish.
Kurs ishining vazifalari:
 Mavzuga doir materiallar yig‘ish va o‘rganish;
 Adobe Photoshop grafik muharriri yordamida web-sahifada grafik
ma’lumotlarni aks ettirish;
 Adobe Photoshop dasturida Web-sahifalar uchun grafik tasvirlar yaratish
qanday bo‘lishini o‘rgatish;
 Adobe Photoshop asosida o‘qitish;
Kurs ishi mundarija, kirish, 2 bob, 4 ta paragraf, xulosa va foydalanilgan
adabiyotlardan tashkil topgan.
5

I BOB. ADOBE PHOTOSHOPNING GRAFIK MUHARRI.
1.1 Adobe Photoshop rastrli grafik muharri imkoniyatlari.
«Adobe PhotoShop» t а svir t а hrirl а gichi yord а mid а f о t о sur а tl а rg а
qo‘shimch а l а r kiritish, f о t о sur а td а gi d о g‘l а rni o‘chirish v а eski r а sml а rni q а yt а
ishl а sh v а tikl а sh, r а sml а rg а m а tn kiritish, qo‘shimch а m а xsus eff е ktl а r bil а n
b о yitish, bir f о t о sur а td а gi el е m е ntl а rni ikkinchi f о t о sur а tg а о lib o‘tish, sur а td а gi
r а ngl а rni o‘zg а rtirish, а lm а shtirish mumkin.
1 – rasm. (Dog‘lar o‘chirilishi)
Adobe Photoshop CS6 grafik muharriri ishga tushgandan va hujjatni
ochgandan so‘ng, ekranda sekundda ko‘rsatilgan oyna paydo bo‘ladi.
2- rasm (Ishchi oyna)
Ushbu rasmda Adobe Photoshop CS6 Extended grafik muharririning yanada
professional foydalanishga mo‘ljallangan kengaytirilgan versiyasi ko‘rsatilgan.
Jismoniy muharrir Windows operatsion tizimida ishlaydigan dasturlarga
o‘xshash va Windows, menyular, piktogramma, piktogramma, vosita
ko‘rsatmalarini o‘z ichiga oladi.
6

Yuqoridan, muharrir oynasi menyu satridan boshlanadi. Tegishli menyuni
tanlash uchun uning ustiga sichqonchaning chap tugmachasini bosing. Tegishli
menyular ushbu nomlardan pastga tushadi. Uchburchak uchidagi buyruqlar
sichqoncha ko‘rsatkichini ushlab tursangiz paydo bo‘lishi mumkin bo‘lgan pastki
menyuga ega. Buyruqni bajarish uchun sichqoncha ko‘rsatkichini unga o‘tkazing
va ustiga bosing.
Adobe Photoshop tasvir tahrir kiluvchisi yordamida fotosuratlarga
qo‘shimcha kiritish, fotosuratdagi dog‘larni uchirish va eski rasmlarni qayta
ishlash va tiklash, rasmlarga matn kiritish, qo‘shimcha maxsus eff е ktlar bilan
boyitish, bir fotosuratdagi el е m е ntlarni o‘zgartirish, almashtirish mumkin. Adobe
Photoshop imkoniyatlari k е ng qamrovli bo‘lib, u gaz е ta va jurnallarni turli-tuman
rasmlar bilan boyitishda katta qulayliklar yaratadi.
Adobe Photoshop ayniqsa jurnalistlarning, rassomlarning ijodiy
imkoniyatlarini to‘la amalga oshirishlarida yordam b е radi. Jurnalistika va b е vosita
matbuot yoki nashriyot sohasiga alokodor bulgan shaxslarning mazkur dastur bilan
ishlashni bilishi ular uchun qo‘shimcha imkoniyatlarni yaratib b е radi. Adobe
Photoshop juda murakkab dasturdir. Foydalanuvchilar uning asosiy
imkoniyatlaridangina foydalanadilar, xolos.
Adobe Photoshop 6.0 dasturi quyidagicha ishga tushiriladi :
1. Пуск Все программы Adobe CS3 Adobe Photoshop CS3
b е lgisida «sichqoncha» ni ikki marta bosiladi.
3- rasm (Ishchi soha)
7

2. Ekrandagi mavjud Adobe Photoshop uchun maxsus bеlgida «sichqoncha»
ning chap tugmasi ikki marta bosiladi.
Adobe Photoshop dasturidan chiqish uchun quyidagi usullarni biridan
foydalanish mumkin :
1. Alt + F4 tugmalarini bosish.
2. Fayl mеnyusi Выход buyrug‘ini tanlash.
3. Ekranning yuqori qismi o‘ng burchagida joylashgan X bеlgisini bosish yoki
з акрыть buyrug‘ini bajarish.
Savollarga quydagicha javob b е rish zarur :
Да – so‘nggi kiritilgan o‘zgarishlarni saqlash va Adobe Photoshop dasturilan
chiqish uchun.
Нет – kirtilgan o‘zgartirishlar saqlanmagan xolda Adobe Photoshop
dasturilan chiqish uchun.
Отмена - Adobe Photoshop dasturida ishlashni davom ettirish uchun.
4- rasm ( Saqlash oynasi )
Adobe Photoshop dasturi ishga tushirilgandan so‘ng ekranda Adobe
Photoshop tasvir tahrir kiluvchi oynasi hosil bo‘ladi.
Adobe Photoshop dasturida tasvirlar quyidagicha saqlanadi:
8

5- rasm (Saqlash oynasi)
Ikki o‘lchamli kompyuter grafikasi quyidagi turlarga ajratiladi:
1) rastrli grafika; 2) vektorli grafika; 3) fraktal grafika.
Rastr so‘zi informatikaga televideniyedan kirib kelgan bo‘lib, lotin tilidagi rastrum
- xaskash, omoch so‘zidan olingan.

6- rasm (Rastrli grafika) 7- rasm (Vektor grafika)
Rastrli tasvirlar skanerlar, raqamli fotoapparatlar, shu jumladan, telefonning
fotokameralarida yaratiladi.
9

8- rasm ( Skaner ) 9- rasm ( Raqamli fotoapparat )
Rastrli tasvirning o‘lchami deganda undagi ustunlar va satrlar soni
tushuniladi. Masalan, 3200x2400 o‘lchamli tasvirda 7 million 680 mingta,
1920x1080 o‘lchamlisida 2 million 73 ming 600 ta piksel bor.
Rastrlar zichligi deganda uzunlik birligiga mos keladigan piksellar soni
tushuniladi va dpi (dot sper inch - bir dyuymdagi nuqtalar) da o‘lchanadi.
Menyu satrining pastki qismida joriy asbobning boshqaruv paneli
joylashgan . Ish maydonining chap tomonida asboblar paneli
joylashgan . Ekranning o‘rtasida hujjat oynasi , oynaning o‘ng
tomonida palitralar to‘plamlari joylashgan. Hujjat oynasining pastki qismida holat
satri joylashgan . Odatiy bo‘lib, Adobe Photoshop CS6 tahrirlovchisining interfeysi
qorong‘i ko‘rinishga ega. Ishlab chiquvchilarning fikriga ko‘ra, qorong‘i fon
foydalanuvchilarga hujjatning yanada kontrastli tasviriga e’tibor berishga yordam
beradi.
Tahrirchi oynasining tashqi ko‘rinishini rangini Edit Preference
Interface buyrug‘i yordamida o‘zgartirish
mumkin. Ostida ko‘rinish (ko‘rinishi) sohasida to‘rt rang imkoniyatlari bor Rang
Mavzuni (rang mavzusi).
Menyu satri quyidagi tarkibga ega:
10

Fayl - fayllar bilan ishlash, hujjatlarni yaratish, ochish, ko‘rish va saqlash,
sozlash va chop etish, import qilishni boshlash va hujjatlarni eksport qilish,
avtomatik ishlov berish, muharrirdan chiqish;
Edit Have (Edit) - Bekor qilish va ekstraditsiya harakat, tahrir, nusxa
ko‘chirish, o‘chirish va tanlangan viloyatlari, imlo, insult joylashtirish va yangi
modellarini va cho‘tkasi, bufer davolash, rang boshqarish tizimini o‘rnatish,
to‘ldirish tanlangan viloyati astey deformatsiyalari va o‘zgartirish, sozlash menyu
va klaviatura yorliqlari; asosiy muharrir sozlamalari;
Tasvir - tasvir bilan bir butun bo‘lib ishlash, rang rejimlari, ohang va rangni
to‘o‘rilash, avtomatik rang sozlash, o‘lcham, tuval va rasmning holati, tasvirni
qirqish, qirqish va takrorlash, tasvirni qayta ishlash, tasvirni tahlil qilish;
Layer - qatlamlar bilan ishlash, qatlamlarni yaratish, ko‘paytirish, yo‘q
qilish va bir joyga yio‘ish, qatlam effektlari, qatlamlarni guruhlash, tegishli
ob’ektlarga ob’ektlarni taqsimlash, qatlam niqobi va boshqalar.
Type (Text) - yozish bilan ishlash, shriftlar bilan ishlash paneli, matn uchun
yo‘l yaratish, uch o‘lchovli shtampga o‘tkazish, rastrlash, matnni deformatsiya
qilish, til parametrlarini sozlash, shriftlarni almashtirish va yangilash;
Select - tanlovlar bilan ishlash, tanlovlarni o‘zgartirish va o‘zgartirish,
qatlamlarni qidirish va tanlash, siqish, kengaytirish, soyalarni silliqlash va
tanlangan ranglar, alfa kanallarni tanlash, tanlovlarni yuklash va saqlash;
Filtr (filtr) - filtrlar bilan ishlash, rasmlarni qayta ishlash, Photoshop filtrlari,
mualliflik huquqini himoya qilish uchun rasmga raqamli kodni kiritish, yangi
filtrlarni yuklash buyruqlari;
3D (3D) - 3D tasvirlar bilan ishlash, uch o‘lchamli tasvirlar yordamida
qatlamlarni ochish, yaratish va tahrirlash, to‘qimalarni chizish va vizualizatsiya
qilish uchun buyruqlar;
Ko‘rish - ranglar gamuti, chop etishda ranglarni tasdiqlash sozlamalari,
piksellarning nisbati, hujjatning o‘lchami va ko‘rish rejimini o‘zgartirish,
qo‘llanmalar, panjaralar, koordinat o‘lchagichlar, surish rejimlari, qo‘llanmalar
yaratish va ko‘chirish;
11

Oyna (Window) - muharrirning tashqi ko‘rinishini boshqarish, ish
maydonini tanlash va tahrirlash, turli xil hujjatlar bilan ishlash, asboblar paneli va
suzuvchi palitralar, ochiq hujjatlar ro‘yxati;
Yordam - yordam tizimi.
1.2. Adobe Photoshop grafik muharriri bilan ishlash.
Adobe Photoshop muharriri dizayner, rassomning kasbiy faoliyati uchun
mo‘ljallangan. Shuning uchun asboblar panelida siz rasm chizishingiz, rang
berishingiz, rasmning alohida joylarini ajratib ko‘rsatish, ularni siljitish va
tahrirlash, matn kiritish va h.k mumkin bo‘lgan asbob mavjud bo‘lib, asbobni
tanlash uchun uning tugmachasini bosishingiz kerak va keyin vosita faollashadi.
Asboblar quyidagi to‘rt guruhga bo‘lingan:
 rasmni tanlash, qirqish va bo‘laklarga bo‘lish, sharh yaratish va o‘lchovlarni
o‘tkazish vositalari;
 chizish, tahrirlash va qaytarish vositalari;
10- rasm . ( Asboblar)
Oddiy shakldagi joylarni tanlash uchun asboblar paneli
 vektor konturlarini yaratish va matn kiritish uchun vositalar; navigatsiya
vositalari.
Asboblar panelida hamma tugmalar mavjud emas, shuning uchun ba’zi
guruhlar faqat bitta tugmachadan iborat. Agar tugmachaning pastki o‘ng
burchagida qora uchburchak bo‘lsa, demak uning orqasida boshqa vositalar
yashiringan. Ushbu tugmalarni ko‘rsatish va kerakli vositani tanlash uchun oldingi
12

tugmachani bosing va ko‘rsatgichni biroz o‘ngga o‘tkazing . Tugma ushbu
guruhdagi barcha vositalarni ro‘yxatlaydi.
Masalan, Rectangular Marquee tugmasidan elliptik va pikselni tanlash
uchun asboblarni ko‘rsatishingiz mumkin (11-chizma). Shu bilan birga, tanlangan
vosita ko‘rinadigan bo‘lib qoladi va ilgari ko‘rinadigan vosita yashiringan bo‘ladi.
Biz Wind ow Tools (Oyna asboblari) buyrug‘i yordamida asboblar panelini
olib tashlashimiz yoki ko‘rsatishimiz mumkin. Ushbu panel tarkibini ko‘rib
chiqamiz.
Asboblar paneli
harakat vositasi Move (Move)
Oddiy shakldagi joylarni ta’kidlash uchun vositalar:
• To‘rtburchaklar yoriq (to‘rtburchaklar maydon);
• Elliptical Marquee (Elliptik maydon);
• Yagona qator marjoni ( bitta qator );
• bitta ustun ustun marquisi ( bitta ustun )
O‘zboshimchalik shaklini tanlash uchun vositalar:
• Lasso (Lasso);
• ko‘pburchak Lasso (ko‘pburchak Lasso);
• Magnit Lasso (Magnit Lasso)
Rang tanlash uchun vositalar:
• Sehrli tayoqcha (Sehrli tayoqcha);
• Tez Tanlash (tez bo‘shatish)
Rasmni bo‘laklarga bo‘lish va kesish uchun asbob:
• Hosil (kesish);
• istiqbolli Crop (Perspektiva ramka);
• tilim (parcha);
• Slice tanlang (qism qalin)
Tanlash, ranglarni o‘lchash, masofalar va burchaklarni o‘lchash,
sharhlar yaratish vositalari:
13

• Ko‘zoynak (Pipetka);
• 3D-materialli ko‘zoynak ( Pipette 3D- material );
• Rang namunalari (rang sinovlari);
• Hukmdor (o‘lchash o‘lchagich);
• Izoh (Izoh);
• soni (soni)
Qayta ishlash vositalari:
• Spot Healing Brush (cho‘tkalarni lokal tozalash);
• Shifolash cho‘tkasi (shifobaxsh cho‘tka);
• yamoq ( yamoq );
• Kontent-xabardor ko‘chirish ; Qizil • bir Eye (Qizil
ko‘z)
Chizmachilik asboblari:
• Bo‘yoq cho‘tkasi (cho‘tka);
• qalam (qalam);
• ranglarni almashtirish ;
• Mixer Brush (Brush-mixer)
Rasm qismlarini nusxalash vositalari:
• klon shtampi (klon shtampi);
• desang, bir Stamp (naqsh Stamp)
Oldingi tasvir holatini tiklash uchun vositalar:
• Tarix cho‘tkasi (Shifolash cho‘tkasi);
• Art History Brush (San’at tiklanish cho‘tkasi)
Olib tashlash vositalari:
• Silgi (silgi);
• Fon silgi (Fon silgi);
• Magic Eraser (Magic Eraser)
14

Tanlangan joylarni bo‘yash uchun vositalar:
• Gradient (Gradient);
• Bo‘yoqli chelak (bo‘yoqli paqir);
• 3D Drop Moddiy A (3D-material tanlash)
Aniqlik vositalari :
• xiralashish ( xiralashish );
• Keskinlik ( keskinlik );
• Isnod (Finger)
Yorqinlikni boshqarish vositalari:
• Dodge (Aniqlovchi);
• Kuyish (Dimmer);
• Sponge (Sponge)
Vektorli yo‘llarni chizish va tahrirlash uchun vositalar:
• Ren (tuklar);
• Freeform PEN (bepul shakli);
• Anchor Point qo‘shing ( Anchor Point qo‘shing );
• Anchor Point-ni o‘chirish ( Anchor nuqtasini o‘chirish);
• Convert Point (Convert Point)
Matn yaratish uchun vositalar:
• Landshaft Toure (gorizontal matn);
• Tik Tour (vertikal matn);
• Horizontal Tour Mask (Matn niqobi gorizontal);
• Tik Tour niqob (Matn murakkab vertikal)
Vektorli yo‘llarni tanlash uchun vositalar:
• Yo‘l komponentlarini tanlash ;
• To‘g ‘ridan-to‘o‘ri saylov (to‘g‘ridan-to‘g‘ri izolyatsiya)
Vektor shakllarini yaratish uchun vositalar:
• to‘rtburchaklar (to‘rtburchaklar);
• Dumaloq to‘rtburchak (yumaloq to‘rtburchak);
15

• Ellips (Ellips);
• ko‘pburchak (ko‘pburchak);
• Line (Direct);
• Custom Shape (UserForm)
Panel vositasi:
• Qo‘l ;
• versiyasi aylantirish oling (turi aylantirish)
O‘lchash vositasi:
• Kattalashtirish (kattalashtiruvchi)
Tanlangan rangni ko‘rsatish uchun vositalar:
• Old fon rangini belgilang ( asosiy rang );
• sozlash Fon rangi ( Fon rang )
Tartibga solish:
Tez reja Have • murakkab-rejimida (a Quick murakkab holatiga
reja)
Muharrir oynasining tashqi ko‘rinishini boshqarish vositalari:
• standart ekran rejimi ( standart oyna );
•Menyu Bar To‘liq ekran
modem ( In butun ekranga bilan asosiy menyusida );
To‘liq ekran-tartibining ( davomida butun ekranga )
Holat paneli hujjatning ishchi oynasining pastki qismida joylashgan. Bu
yerda siz hujjat haqida umumiy ma’lumot olishingiz mumkin. Chap tomonda,
rasmni ko‘rish ko‘lami ko‘rsatiladi. Chapdagi ikkinchi maydonning tarkibi holat
satri menyusida tanlangan narsaga boo‘liq. Odatiy bo‘lib, hujjatning o‘lchamlari
haqidagi ma’lumotlar bu yerda ko‘rsatiladi.
Holat paneli menyusini ochish uchun, rasmda ko‘rsatilganidek, ma’lumot
maydonining o‘ng tomonidagi uchburchakni bosing. Siz quyidagi ma’lumotlarni
ko‘rsatishingiz mumkin:
 Adobe Drive (Version Cue CS6 serverlariga ulanish);
16

 hujjatlar o‘lchamlari ; Slashning chap tomonida Photoshop formatidagi
faylning taxminiy hajmi, uni bitta qatlamga birlashtirgandan so‘ng, o‘ng
tomonda barcha qatlamlarni hisobga olgan holda fayl hajmi;
 Hujjat anketasi - rasmning rang profillari;
 Document Dimension ( Document Size and Resolution) - tasvir
parametrlari to‘o‘risidagi ma’lumotlar;
 O‘lchov shkalasi (o‘lchov shkalasi) - o‘lchovlar shkalasi;
 Scratch Registri (xotira sig‘imi); Chiziqning chap tomonida barcha ochiq
hujjatlar egallagan xotira hajmi, o‘ngda esa Photoshop foydalanishi mumkin
bo‘lgan operativ xotiraning umumiy hajmi;
 Samaradorligi (samaradorligi); agar bu qiymat 100% dan past bo‘lsa,
demak, dastur qattiq diskka kirish huquqiga ega
11-rasm. (Holat paneli va uning menyusi)
Operativ xotira etishmasligi tufayli tasvirni qayta ishlash sekinlashadi;
 Vaqt (Vaqt) - oxirgi operatsiyaga sarflangan vaqt;
 Current Tool - faol vositaning nomi;
 32 bit Exposure- (Exposure 32-bit tasvirlar);
 Saqlashni bajaring - rasmni foiz sifatida saqlash jarayonini
ko‘rsatadi.
Ma’lumotlar maydoniga bosing. Sichqoncha tugmachasi bosilganda siz
tasvir haqida batafsil ma’lumot olishingiz mumkin, siz rasmning o‘lchamlari,
piksellar sonini va rang profilini ko‘rsatadigan plitani ko‘rasiz.
Grafik muharrirning interfeysini tavsiflaganimizdan so‘ng, biz oldingi
versiyalarda mavjud bo‘lgan va tajribali foydalanuvchilarga tanish bo‘lgan klassik
uslubdagi ish joyimizni yaratamiz.
17

12- rasm ( Y angi ish maydoni)
Yo‘l quyilgan hatoliklarni tuzatish,mavjud fotosuratlardan yangisini montaj
qilish, fotosuratlardagi Rastli grafikani, masalan, fotyosuratlarni, tahrirlash ko‘p
uchraydigan amal. Fotosuratlarni olish paytida 3-ortiqcha narsalarni olib tashlash,
fotosuratlarning muommoli joylarini boshqa qismi bilan alamashtirish mumkin.
Fotograflarning ishini osonlashtirish uchun qator dasturlar ishlab chiqilgan. Ular
orasida eng mashhuri Adobe kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan va qullab –
quvvatlanadigan Photoshop dasturidir.
Photoshop dasturi tasvirlarni piksellar to‘plami sifatida yaratadi. Photoshop
dasturining mo‘yqalam, aerograf, pero va qalam kabi uskunalari yordamida
tasvirni rassom kabi xolatda yaratib olish mumkin. Dasturdagi barcha
uskunalarning xususiyatlarini foydalanuvchi talabiga mos ravishda o‘zgartirib
olish mumkin. Photoshop dasturining ustunlik tomonlaridan biri bu qavatlarning
qo‘llanilishi. Har bir qavatni tasvirning qolgan qismiga ta’sir qilmagan holda
mustaqil ravishda o‘zgartirish va xususiyatlarini belgilab olish mumkin. Photoshop
dasturining asosiy qo‘llanilish sohasiga tasvirlarni retushlash, matn bo‘laklarini o‘z
ichiga oluvchi kompozitsiyalarni yaratish, boshqa grafik muharrirlarda
yaratilgan tasvirlarni tahrirlash, dasturning uskunalari va vositalaridan foydalanib
chizish texnikasini taqlid qilgan holda tasvir yaratish kiradi. Photoshop dasturining
asosiy imkoniyatlariga raqamli tasvirlarni qayta ishlash, ranglarni sozlash, tasvir
nuqsonlarini yo‘qotish, ko‘p qavatli tasvirlarni yaratish, fotomontaj, fotokollajlarni
yaratish, retushlash va eski rasmlarni tiklash, eskizlar yaratish, matnlar bilan
18

ishlash, teksturalar yaratish, tasvirlarni chop etishga tayyorlash, tasvirlarning turli
standartlari va formatlarini qo‘llash kiradi.
Adobe Photoshop juda murakkab dasturdir. Foydalanuvchilar uning asosiy
imkoniyatlaridangina foydalanadilar, xolos. Adobe Photoshop dasturi quyidagicha
ishga tushiriladi:
1. Пуск — Программы —Photoshop buyrug‘i orqali.
2. Программы bo‘limida mavjud Adobe Photoshop uchun maxsus belgida
«sichqoncha»ning chap tugmasi ikki marta bosiladi. Adobe Photoshop dasturidan
chiqish uchun quyidagi usullarning biridan foydalanish mumkin:
Alt+F4 tugmalarini bosish. « Файл menyusining Выход buyrug‘ini tanlash.
Ekranning yuqori qismi o‘ng burchagida joylashgan x belgisini bosish yoki
Закрыть buyrug‘ini bajarish. Adobe Photoshop dasturi ishga tushirilgandan so‘ng
ekranda Adobe Photoshop tasvir tahrir qiluvchi barcha dasturi hosil bo‘ladi.
Adobe
Photoshop darchasining yuqori qismida sarlavha satri va Windowsga xos-
lementlar joylashadi. Sarlavha satridan so‘ng menyu satri joylashadi. Menyudagi
kerakli buyruqlarni tanlashingiz mumkin. FAYL (file) menyusi tarkibi Новый
(Ctr+N) Открыть (Ctrl+O) Открыть как (Alt+Ctrl+O) Сохранить (Ctrl+S)
Сохранить как (Shift+Ctrl+S) Adobe Photoshop dasturi menyusi 9 banddan
iborat. Har bir menyu tarkibida ochiladigan menyu bandlari mavjud. Ularni ko‘rish
yordamida amalga oshiriladi. Quyida asosiy menyu va eng
ko‘p qo‘llaniladigan buyruqlarning qisqacha tavsifi keltiriladi. Yangi fayl yaratish.
Fayllarni diskdan o‘qish. Bu buyruq yordamida diskda mavjud fayllar ochiladi.
Faylni qanday ko‘rinishda ochishni tanlash. Faylni xotiraga mavjud formatda
joylashtirish. Сохранить копию (Alt+Ctrl+S) Вернуть Поместить Импорт
Faylni xotiraga boshqa nom bilan yozish. Ushbu buyruq fayl nomi, formati va
direktoriyasi kabi atributlarini o‘zgartirishda foydalaniladi. Tasvir nusxasini
xotiraga joylash.
Tasvirning dastlabki holatiga qaytish. Boshqa mustaqil fayl bilan
birlashtirish. Экспорт Файл информация Установка страницы (Shift+Ctrl+P)
19

Boshqa direktoriyada joylashgan faylni Adobe Photoshop dasturiga olib kirish.
1-amaliy ishi matnga «Shamol» effektini berish
1. « Файл » - « Открыть » - tasvir tanlanadi va yuklanadi:
2. « Горизонтальныйтекст » asbobi tanlanib quyidagicha o‘zgartirishlar
kiritiladi:
a) Times New Roman
b) Shrift ko‘rinishi - Bold
c) Shrift rangi - Qora rang
d) Shrift o‘lchami – rasm xossasidan kelib chiqib tanlanadi

13- rasm (Ishchi oyna)
1. «Изображение» - «Вращение изображения» - «90 0
по часавой »
14- rasm (Tasvirni aylantirish)
1. «Фильтр» - «Стилизация» - «Ветер» buyruqlar ketma-ketligi tanlanadi:
20

15- rasm ( Фильтр oynasi)
1. Ushbu buyruqlar ketma - ketligini F 7 tugmasi yordamida yana takrorlash
mumkin va tasvirni yana «Изображение» - «Вращение изображения» -
«90 0
против часовой» buyruqlari yordamida burib olamiz :
16- rasm (Ishchi oynasi)
21

II Bob. WEB-SAHIFADA GRAFIK MA’LUMOTLARNI AKS ETTIRISH.
2.1. Web-sahifalarga rasmli ma’lumotlarni joylashtirish.
Makromedia Flash 8 dasturining jihozlar panelida tasvirlarni chizish va ularga
rang berish hamda matnli ma’lumotlarni yozish uchun mo‘ljallangan uskunalar
joylashtirilgan bo‘lib, u to‘rt qismdan iborat.
Tools – bu qismda to‘g‘ri chiziq, egri chiziq, aylana, ellips, to‘rtburchak chizish,
matn yozish, belgi va shakllarni belgilash, chizilgan shakllarni o‘chirish ishlarini
amalga oshirish mumkin.
View – bu qismda ishchi sohadagi tasvirlarni ko‘rish va boshqarish mumkin.
Colors – bu qismda chizilgan shakllar chegarasi va sohalariga rang berish
mumkin.
Options – bu qismda ba’zi bir tanlangan jihozlar uchun qo‘shimcha parametrlarni
o‘rnatish elementlari joylashtirilgan.
Hosting – bu web-sayt uchun joy ajratib beruvchi xizmat turidir.
Odatda domen beruvchi kompaniyalarda ham hosting xizmati bo‘ladi.
Hosting va domenni bir kompaniyadan yoki alohida kompaniyalardan ham olish
mumkin.
22

Web-saytlar uchun hosting beruvchi kompaniyalarda katta hajmdagi maxsus
servislar mavjud. Ular tinimsiz ishlab turish orqali web-saytlarning ishlashini
ta’minlaydi.
Axborotlar bir-biri bilan gippermatnli bog‘lanishlar yordamida web-
sahifalarga tarqatiladi. Bunday sahifalar birgalikda web-saytni tashkil etadi.
Web-saytlar Internetning yagona axborot oralig‘ida birlashadi. Bunda web-
sayt va web-sahifalar o‘zaro har xil usullar bilan boo‘lanadi.
Web-sahifalarga gipermurojaat www ning asosiy hususiyatlaridan biridir.
Istalgan bir hujjatdan boshqa bir www hujjatga HTML ning maxsus teglari
yordamida murojaat qilinadi.
Internetda ishlagan vaqtingizda siz web-sahifalarda gipermatnli
murojaatlarga duch kelasiz. Bu matn fragmentlari ko‘k shriftda va tagi chizilgan
bo‘ladi.
Agar siz ushbu yozuvlarni sichqoncha tugmasi yordamida bossangiz, u
avtomatik ravishda boshqa web-sahifaga murojaat qiladi.
Dastlab web-sayt yaratish uchun faqat HTML tilini yaxshi o‘zlashtirgan
mutaxassislar tomonidan amalga oshirilgan.
Ushbu muammoni hal etish maqsadida, turli xil axborot texnologiyalari
sohasidagi kompaniyalar tomonidan zamonaviy dasturiy vositalar yaratilgan.
Ushbu dasturiy vositalardan foydalanib web-sayt yaratishning barcha
bosqichlari HTML tili kodiga tayangan holda amalga oshirilgan.
File—>Import—>Import to stage... yoki Ctrl+R tugmalami bosish orqali rasm
joylashtirilgan joy tanlanadi va kerakli rasm belgilanib, Открыть tug masi bosiladi.
Rasmning o‘lchamlari Properties bo‘limining W: va H: qatoridan foydalanib
o‘zgartiriladi.
Web-sahifani “jonlantirish”ning eng samarali usuli – unga turli rasmlar
joylashtirishdir. Faqat matndan iborat web-sahifa ma’lumotga boy bo‘lishi
mumkin, lekin zerikarli bo‘ladi. Ammo web-sahifaga haddan ziyod rasm
joylashtirish web-sahifani bachkana qilib yuboradi hamda web-sahifa faylining
hajmini kattalashtirib yuboradi. Fayl qanchalik katta hajmga ega bo‘lsa, uni
23

Internet tarmog‘idan o‘qib olish shuncha ko‘p vaqt talab etadi. Demak, web-
sahifaga fayl hajmi kichik bo‘lgan rasmlarni joylashtirish maqsadga muvofiqdir.
Internet tarmog‘ida, asosan, jpeg va gif formatli rasm fayllari qo‘llaniladi.
Chunki, birinchidan, web-sahifa hajmi kichik bo‘lishi uchun, ikkinchidan, web-
brauzerlar bu fayllarni qo‘shimcha dasturlarsiz aks ettira oladi. Darhaqiqat, bmp
formatli rasm faylini jpeg formatga o‘tkazilsa, fayl hajmi bir necha barobar
kichrayadi. Rasm faylini bir formatdan boshqasiga o‘tkazish maxsus dasturlar
(ACDSee, Photoshop,…) yordamida amalga oshiriladi.
Web-sahifaga rasm joylashtirish uchun juftmas tegi (image ing. tasvir)
qo‘llaniladi. Rasm faylini ko‘rsatish uchun mazkur tegga SRC (source - manbaa)
parametri qo‘shilishi shart. Masalan, web-sahifaga joylashtirilayotgan rasm
faylining nomi “mypic.jpg” bo‘lsa, HTML-hujjatga quyidagi satr qo‘shiladi:
17- rasm (mypic.jpg)
bu yerda mypic.jpg SRC parametrining qiymati .
Matnni web-sahifada ALIGN parametri yordamida joylashtirish bilan
tanishdingiz. Mazkur parametrni web-sahifada rasmni chap yoki o‘ng tomonga
joylashtirish uchun ham qo‘llash mumkin. Aslida bu parametr rasm yoniga matnni
turli holatlarda joylashtirish uchun qo‘llaniladi, ammo rasm joylashgan satrda matn
bo‘lmasa, u rasmning joylashishiga ta’sir etadi. Masalan, yoki yozuvi
“mypic.jpg” rasmni web-sahifaning o‘ng tomoniga joylashtiradi.
Web-sahifada matn va rasmni ALIGN parametrining quyidagi jadvaldagi
qiymatlariga mos holatlardan birida joylashtirish mumkin:
MIDDLE Rasmning o‘rtasi joriy (rasmdan
keyingi) satrning tagiga tekislanadi
ABSMIDDLE Rasmning o‘rtasi joriy satrning
o‘rtasiga tekislanadi
BOTTOM Rasmning quyi chegarasi joriy satrning
24

tagiga tekislanadi
ABSBUTTOM Rasmning quyi chegarasi joriy satrning
tag chizig‘iga tekislanadi
TOP Rasmning yuqori chegarasi joriy
satrning eng katta elementiga
tekislanadi
LEFT Rasm chap hoshiyaga tegib turadi ,
matn rasmni o‘ng tomoniga yoziladi
RIGHT Rasm o‘ng hoshiyaga tegib turadi,
matn rasmni chap tomoniga yoziladi
Masalan:
1. yozuvi web-sahifaga “kub.bmp” rasmini matnning joriy satrini eng katta
elementiga tekislaydi:
18- rasm ( Kub )
2. yozuvi web-sahifaga “kub.bmp” rasmini o‘ng hoshiyaga tegizib, rasmning
yuqori chegarasi joriy satrning eng katta elementiga tekislaydi va joriy satr rasmni
chap tomoniga yoziladi:
19- rasm ( Kub )
Shuni ta’kidlash joizki, web-sahifada matn va rasmning joylashish holatlari
matn formatiga xos teglarning ishlatilishiga ham bog‘liq, buni ko‘rish uchun
yuqoridagi misollardan ikkinchisida tegini olib tashlashning o‘zi kifoya.
Web-sahifaga rasm joylashtirishda uning o‘lchamlarini ham tanlash mumkin.
Buning uchun WIDTH (eni, kengligi) va HEIGHT (bo‘yi, balandligi)
parametrlaridan foydalaniladi. Mazkur buyruqlar yordamida web-sahifaga
joylashtirilayotgan rasmning eni va bo‘yi piksellarda yoki rasmning asl o‘lchamiga
nisbatan foiz hisobida beriladi. Rasmning o‘lchamlarini foiz hisobida berilishi
noqulay (ba’zi brauzerlar foizni qabul qilmaydi). Masalan, yozuvi mypic.jpg
fayldagi rasmning (yuqoridagi jadvaldagi 130x100 pikselli rasm) asl o‘lchamlari
25

qanday bo‘lishidan qatiy nazar uni web-sahifaga 50x100 piksel o‘lchamli qilib
joylashtiradi:
20- rasm (Bo‘sh joy qoldirish)
Rasm o‘lchamlarini kattalashtirish uning sifatini yomonlashishiga olib kelishini
unutmang! Rasmni biror grafik muhharir yordamida kerakli o‘lchamga keltirib
olib , so‘ngra web-sahifaga joylashtirish maqsadga muvofiqdir! Web-sahifaga rasm
joylashtirilganda uning atrofida bo‘sh joy bo‘lmasligi, ya’ni, ekranda bu rasmga
matn yoki boshqa rasm “tegib” chiqishi mumkin (yuqoridagi 1-misol). Web-
sahifadagi rasm atrofida bo‘sh joy (bo‘shliq – space) qoldirish (rasmdan chekinish)
uchun HSPACE (rasmning chap va o‘ng tomonidan bo‘sh joy qoldiradi) va
VSPACE (rasmning tepasi va tagidan bo‘sh joy qoldiradi) buyruqlari qo‘llaniladi.
Qoldiriladigan bo‘sh joy piksellarda beriladi. Masalan, yozuvi web-sahifadagi
(lola.jpg) rasmning o‘ng, chap, tepa va pastki tomonlaridan kengligi 15 pikselga
teng (ramkasimon) bo‘sh joy qoldiradi:
20- rasm (Bo‘sh joy qoldirish buyruqlari)
26

Rasm atrofida (qora) ramka hosil qilish uchun BORDER (chegara) parametridan
foydalaniladi. Bunda parametr qiymati sifatida ramka qalinligi piksellarda olinadi,
ya’ni masalan:
1. Macromedia Flash 8 dasturi yuklanadi.
2. Oynaning o‘lchamlari kompyuter ekraniga moslab olinadi. Buning uchun esa
tahrirlash uskunasining Properties boiimini Size bandidan 1366><768pixels
o‘lchami tanlanadi.
3. Oynaga rang berish uchun Properties bo‘limining Background bandi dan
foydalaniladi.
4. Text tool (T) jihozidan foydalanib “11-sinf o‘quvchilarining web-sahifasi”
yozuvi kiritiladi.
5. Kiritilgan yozuvlami rangi va o‘lchamlari Properties bo‘limidan o‘zgartiriladi.
6. Oynaga tugmalar o‘matish uchun menyular satridan Windows—►Common—
►Libraries—►Buttons ketma-ketlik tanlanadi.
7. Ro‘yxatdan kerakli tugma belgilanib , sichqoncha chap tugmasi bilan sudrab
ishchi sohaga o‘tkaziladi.
8. Tugmalarga yozuv yozish uchun sichqonchaning chap tugmasi ikki marta
ketma-ket bosish orqali amalga oshiriladi. Tugmaning o‘lchamlarini o‘zgartirish
uchun Properties bo‘limining W: va H: qatoridan foydalaniladi.
9. F7 tugmani 3 marta ketma-ket bosib , 3 ta oyna hosil qilinadi va har bir oynaga
mos ravishda 11 A, 11 В , 11 D-sinflar haqidagi ma’lumotlar kiritiladi.
10. “11 -A sinf ” nomli tugma belgilanadi va F9 tugma bosiladi (dasturlash
maydoniga o‘tiladi).
11. “11-A sinf ” nomli tugmani bosganimizda navbatdagi oynaga o‘tish (11 " А sinf
o‘quvchilari haqidagi oynaga) uchun tugmaning dasturlash may- doniga quyidagi
dastur kodi kiritiladi: on (release) {gotoAndStop(2);}
12. “11-B sinf ” tugmasining dasturlash maydoniga quydagi dastur kodi kiritiladi:
on (release) { gotoAndStop(3); }
27

$13. “11-D sinf ” tugmasining dasturlash maydoniga quydagi dastur kodi kiritiladi: on (release) {gotoAndStop(4);} 14. Ishchi oynadan birinchi oynaga o‘tish uchun quyidagi dastur kodi kiritiladi: on (release) {gotoAndStop(l);} 15. Ishchi sohaning dasturlash maydoniga quyidagi dastur kodi kiritiladi (F9 tugmani bosish orqali):stopO; Agar ushbu kod kiritilmasa oyna faol holatga o‘tkazilganda yozuvlar va tugmalar harakat holatda bo‘ladi. 16. Natijani tekshirib ko‘rish uchun Ctrl+Enter yoki F12 tugmalari bosi- ladi (oyna faol holatga o‘tadi). 17. Yaratilgan web-sahifani kompyuter xotirasida saqlash uchun quyidagi ketmat- ketlik bajariladi: D diskdan (istalgan disk yoki papkada saqlash mum kin) “11-sinf ” nomli papka yaratiladi va birinchi marta File—>Sav As., tanlanib, Сохранить tugmasi bosiladi. Ikkinchi marta File—^Publish Settings... tanlanadi. Hosil bo‘lgan oynadan Flash (.swf) va HTML (.html) bo‘limlari belgilanib, Publish tugmasi bosiladi. Misol. Ushbu oynadagi “11-A sinf ” tugmasi bosilganda , 11-A sinf o‘quvchilarining ro‘yxati “11-B sinf ” tugmasi bosilganda, 11-B sinf o‘quvchilarining ro‘yxati, “11-D sinf ” tugmasi bosilganda , 11-D sinf o‘quvchilarining ro‘yxatini chiqarsin: Bajarish: 1. Macromedia Flash 8 dasturi yuklanadi. 2. Oynaning o‘lchamlari kompyuter ekraniga moslab olinadi. Buning uchun esa tahrirlash uskunasining Properties boiimini Size bandidan 1366><768pixels o‘lchami tanlanadi. 3. Oynaga rang berish uchun Properties bo‘limining Background bandi dan foydalaniladi. 4. Text tool (T) jihozidan foydalanib “11-sinf o‘quvchilarining web-sahifasi” yozuvi kiritiladi. 5. Kiritilgan yozuvlami rangi va o‘lchamlari Properties bo‘limidan o‘zgartiriladi. 28$