• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена 30000UZS
Размер 6.3MB
Покупки 0
Дата загрузки 16 Март 2025
Расширение docx
Категория Экология

Продавец

G'ayrat Ziyayev

Дата регистрации 14 Февраль 2025

105 Продаж

Aholi va hududlarni muhofaza qilish rejalari ulaning tuzilishi

markazlari , yirik aloqa tarmoqlari , aeroportlar va temir yo ‘ l vokzallarida tashkil etilgan . Yong ‘ in - texnik komissiyalarini tashkil etish va ularning faoliyati tartibi to ‘ g ‘ risidagi yangi nizomda ularning faoliyatini tashkil etish shartlari aniq belgilangan . Endi bunday komissiyalar o ‘ ta muhim davlat ahamiyatiga molik ob ’ ektlarda , yirik ijtimoiy - madaniy ob ’ yektlar va kommunikatsiyalar , shuningdek , qonun hujjatlariga muvofiq xavfli ishlab chiqarish ob ’ ektlari sirasiga kiritilgan , portlash - yong ‘ in keltirib chiqarish xavfi g ‘ oyat yuqori moddalar ishlatiladigan , ishlab chiqariladigan , qayta ishlov beriladigan , hosil qilinadigan , saqlanadigan , tashiladigan , yo ‘ q qilinadigan ob ’ yektlarda tuziladi . Yong ‘ in - texnik komissiyalarining asosiy vazifalari avvalgidek saqlab qolingan . Ob ’ yektda yong ‘ in xavfsizligi bo ‘ yicha standartlar va normalar buzilishini aniqlash , yong ‘ in profilaktikasi ishlarini tashkil etish va amalga oshirishda yong ‘ indan saqlash xizmatlariga ko ‘ maklashish , yong ‘ in xavfsizligi va ob ’ ektning yong ‘ inga qarshi himoyasini yaxshilash masalalari bo ‘ yicha ratsionalizatorlik va ixtirochilik ishlarini tashkil etish , xodimlar o ‘ rtasida ommaviy tushuntirish ishlarini olib borish shular jumlasidandir . YoTK vazifalari va majburiyatlariga oid yangi normalar joriy etildi va eskilariga aniqlik kiritildi . YoTK ishlarini tashkil etish tartibi to ‘ liq qayta ko ‘ rib chiqildi . Ilgari ular o ‘ z ishini ish vaqtida va barcha ish smenalarida tashkil etgan bo ‘ lsa , endi majburiy talab joriy qilindi , ya ’ ni ular o ‘ z ishini yil choragi yoki yarim yil uchun ishlab chiqiladigan , tashkilot komissiyasi raisi tomonidan tasdiqlanadigan reja asosida amalga oshiradi . Komissiyaning qarorlari bayonnomalar , yong ‘ inga qarshi tadbirlar esa tegishli hujjatlar bilan rasmiylashtiriladi . – Ayni paytda qator rivojlangan davlatlarda maxsus o ‘ qitilgan fuqarolardan iborat “ ko ‘ ngilli yong ‘ in o ‘ chiruvchilar ” faoliyati tashkil etilgan . Bu borada mamlakatimizda qanday ishlar amalga oshirilmoqda ? – Ko ‘ ngilli yong ‘ indan saqlash xizmati Belgiya , Fransiya , Germaniya , Italiyada ommalashgan . Masalan , Belgiyada yong ‘ in o ‘ chiruvchilar umumiy sonining qariyb 90 foizini ko ‘ ngilli yong ‘ in o ‘ chiruvchilar tashkil qiladi . Ushbu 8 boshqarmasining tegishli buyrug‘i asosida amalga oshirilar edi. Shuning uchun yong‘inga qarshi xizmatlar faoliyatini yanada takomillashtirish, ma’lumotlarni tegishli ravishda hisobga olish va tizimlashtirishni ta’minlash maqsadida tashkilotlar hamda aholi punktlarida tashkil etilgan idoraviy va ko‘ngilli yong‘indan saqlash xizmati bo‘linmalarini majburiy hisob ro‘yxatidan o‘tkazish tartibi belgilandi. Endi ularning soni, joylashtirilishi, jihozlanishi, ta’minoti va boshqa zarur ma’lumotlar ko‘rsatilishi shart. Buning natijasida O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Davlat yong‘in xavfsizligi xizmatining tegishli ma’muriy-hududiy birliklar yong‘in xavfsizligini ta’minlash, ularning yong‘inlarni o‘chirishga tayyorgarlik holati, shuningdek, yong‘inlarning oldini olish ishlarini amalga oshirishini nazorat qilish bo‘yicha sa’y-harakatlarni muvofiqlashtirish ishlari yangi bosqichga ko‘tarilmoqda. Idoraviy yong‘indan saqlash xizmati bo‘linmalarini hisob ro‘yxatidan o‘tkazish uchun davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari, shuningdek, boshqa tashkilotlar Davlat yong‘in xavfsizligi xizmatining hududiy organlariga tegishli hujjatlarni taqdim etadi. Ko‘ngilli yong‘indan saqlash xizmati bo‘linmasini hisob ro‘yxatidan o‘tkazish (qayta ro‘yxatdan o‘tkazish) uchun fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari (tashkilotlar ma’muriyatlari) ham quyidagi zarur hujjatlarni taqdim etishi shart: ariza, ko‘ngilli yong‘indan saqlash xizmati boshlig‘i lavozimiga nomzod va uning malakasi, ko‘ngilli yong‘indan saqlash xizmati bo‘linmasining turi (drujina yoki komanda), uning tarkibi, komandaning razryadi, ko‘ngilli yong‘in o‘chiruvchilarning dastlabki (keyingi) tayyorgarligi, shuningdek, moddiy-texnika bazasi haqidagi ma’lumotlar. Ushbu axborot har yili Davlat yong‘in xavfsizligi xizmatining mahalliy organlariga topshiriladi. – Vazirlar Mahkamasining “Yong‘in xavfsizligi to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonunini amalga oshirish chora-tadbirlari haqida"gi qarorida yosh yong‘in o‘chiruvchilarni tayyorlash masalasiga ham alohida e’tibor qaratilgan. Shu haqida ham batafsil so‘zlab beramiz. 10 Xonalardan yo‘lak tomonga ochiladigan eshiklar uchun evakuatsiya yo‘larni eni yo‘lak eniga karaganda kamaytirish shart: eshikning enining yarim yarimiga, eshiklar bir tomondan joylashtirilgan bo‘lsa; eshiklar eni masofiga ega bo‘lsa, eshiklar ikki tomonidan joylashtirilgan bo‘lsa, lekin bu talabnoma har qavatli bo‘lgan yo‘laklar (hollar) Ф 1.3. sinfdagi binolarda bo‘lganda va har bir xonadan zina katagiga chiqish yo‘li bo‘lganda bu qoida bo‘lishi shart emas. Evakuatsiya yo‘llari ufqiy uchastkalarning sof balandligi 2 metrdan kam bo‘lmasligi lozim, evakuatsiya yo‘llari ufqiy uchastkalari va panduslar eni kam bo‘lmasligi lozim: 1,2 m -Ф1 sinfga mansub xonalardan 15 dan ko‘p kishi, boshqa sinfga mansub vazifaviy yong‘inga xavfli xonalardan 50 dan ortiq kishi evakuatsiya qilishi mumkin bo‘lgan umumiy yo‘llar uchun; 0,7 m -yakka ishchi o‘rinlariga joylari uchun; 1.0 m -hamma boshqa hollarda. Istalgan vaziyatda evakuatsiya yo‘llarini eni, uning geometriyasini hisobga olgan holda, odam yotgan zambilni bemalol olib o‘tish mumkin bo‘lishi kerak. Evakuatsiya yo‘lida polda 45 sm dan kam bo‘lmagan balandlik o‘zgarishiga, eshik ostonalari bundan mustasno yo‘l qo‘yilmaydigan. Balandlik o‘zgaradigan joyda 3 ta dan kam bo‘lmagan pog‘onali zina yoki qiyaligi 16 dan ortiq bo‘lmagan pandus nazarda tutishi kerak. Zina balandligi 15 sm dan ortiq bo‘lganda tutqichli to‘siq ko‘zda tutish lozim. Evakuatsiya yo‘llarida aylanma zinalar va qo‘shimcha zina oldi pillapoyalari, hamda zina va zina katagida turli endagi va balandlikdagi pog‘onalar o‘rnatishiga yo‘l qo‘yilmaydi. 24 1.2. Davlatimizda yong’in xavfsizligini ta’minlash bo’yicha ishlarning hozirgi holati va istiqboli YONG’IN XAVFSIZLIGI TO’GRISIDA O’zbekiston Respublikasining Qonuni 1-bob. Umumiy qoidalar  Ushbu Qonunning maqsadi Ushbu Qonunning maqsadi yong’in xavfsizligi sohasidadagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.  Yong’in xavfsizligi to’g’risidagi qonun hujjatlari Yong’in xavfsizligi to’g’risidagi qonun hujjatlari ushbu Qonun va boshqa qonun hujjatlaridan iboratdir. Agar O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O’zbekiston Respublikasining Yong’in xavfsizligi to’g’risidagi qonun hujjatlarida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo’lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo’llaniladi.  Asosiy tushunchalar Ushbu Qqonunda quydagi asosiy tushunchalar qo’llaniladi: Yong’in — odamlarning hayoti va (yoki) sog’ligiga, yuridik va jismoniy shaxslaming mol- mulkiga, shuningdek atrof tabiiy muhitga zarar y etkazadigan, nazorat qilib bo’lmaydigan yonish; yong’in nazorati-yong’in xavfsizligi talablariga rioya qilinishini tekshirish va tekshiruv natijalari bo’yicha chorak-tadbirlar ko’rish maqsadida belgilangan tartibda amalga oshiriladigan faoliyat; Yong’inlar profilaktikasi-yong’inlar kelib chiqishi ehtimolini istisno etishga va ularning oqibatlarini kamaytirishga qaratilgan ogohlantirish chora-tadbirlari majmui; Yong’indan saqlash xizmati-odamlaming xayoti va sog’lig’ini, yuridik va jismoniy shaxslarning mol-mulkini, atrof tabiiy muhitini yong’inlardan himoya qilish , shuningdek ob`yektlarda, aholi po’nkitlarida hamda boshqa hududlarda yong’in hafsizligi talab darajasida saqlab turish maqsadida belgilangan tartibda tashkil etilgan boshqaruv organlari, kuchlar va vositalar majmuai; 11 tegishli vakolatli organlar tashkilotlar tomonidan Davlat yong’in xavfsizligi xizmati bilan kelishilgan holda belgilanadi.  Ko’ngilli yong’indan saqlash xizmati Ko’ngilli yong’indan saqlash xizmati fuqarolar jamoat xizmati birlashmalarining tashkilotlarda,aholi punktlari va boshqa hududlarda yong’in xavfsizligi chora-tadbirlarini ta’minlashda yong’inlarni o’chirishda ishtirok etishining shaklidir. Ko’ngilli yong’indan saqlash xizmati bo’linmalari drujinalar va(yoki) komandalar tarzida ishtirok etiladi hamda tegishli ma’muriy-hududiy birlikning yong’in xavfsizligini ta’minlash tizimiga kiradi.Ko’gilli yong’indan saqlash xizmati bo’linmalarini tashkil etish va ularning faoliyat yuritish tartibi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.  Davlat yong’in nazorati Davlat yong’in nazorati vakolatli organlar tashkilotlar,ularning mansabdor shaxslari shuningdek fuqarolar tomonidan yong’n xavfsizligi talablariga rioya qilishni tekshirish va tekshiruv natijalari bo’yicha chora-tadbirlar ko’rish maqsadida amalga oshiriladigan nazoratdir. Davlat yong’in nazorati O’zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligining davlat yong’in nazorati organlari bo’lgan tegishli bo’linmalari tomonidan amalga os hir iladi. – Ma ’ lumki , mamlakatimizning turli ob ’ ektlarida faoliyat ko ‘ rsatayotgan yong ‘ in - texnik komissiyalari ( YoTK ) oldiga boshqaruv va muhandis - texnik xodimlarni yong ‘ inlarning oldini olish , yong ‘ inga qarshi himoya ishlarida faol ishtirok etishga jalb qilish vazifasi qo ‘ yilgan . Ularga nisbatan qanday talablar saqlanib qolgan va faoliyatiga qanday o ‘ zgartirishlar kiritilgan ? – Ilgari amalda bo ‘ lgan Sanoat korxonalari va boshqa ob ’ ektlardagi yong ‘ in - texnik komissiyalari to ‘ g ‘ risidagi nizomga muvofiq , bunday komissiyalar mahalliy sharoitdan kelib chiqqan holda , davlat yong ‘ in nazorati organlari taklifiga binoan nafaqat sanoat ob ’ ektlarida , balki ilmiy - tadqiqot institutlari , o ‘ quv yurtlari , davolash , sog ‘ lomlashtirish muassasalari , mehmonxonalar , teleradio uzatish 7 Mana shularni nazarda tutib, Yong’indan saqlash xizmati-odamlaming xayoti va sog’lig’ini, yuridik va jismoniy shaxslarning mol-mulkini, atrof tabiiy muhitini yong’inlardan himoya qilish , shuningdek ob`yektlarda, aholi po’nkitlarida hamda boshqa hududlarda yong’in hafsizligi talab darajasida saqlab turish maqsadida belgilangan tartibda tashkil etilgan boshqaruv organlari, kuchlar va vositalar majmuai. Yong’in hafsizligi-odamlarning,yuridik va jismoniy shaxslar mol- mulkining, shuningdek, atrof tabiiy muhitining yong’inlardan ximoyalanganligi holati. Yong’in hafsizligi talablari-yong’in hafsizligini ta’minlashga mo’ljallangan maxsus texnik, ilmiy-texnik va intellektual maxsulotlar, shu jumladan, yong’inni o’chirish texnikasi va asbob — uskunalari, yong`inni o’chirish aslaha-anjomlari, olovni o’chirish va olovdan himoya qilish moddalari hamda matiriallari, maxsus aloqa va boshqarish vositalari ,elektron hisoblash mashinalari uchun dastruriy maxsulotlar va ma’lumotlar bazalari, shuningdek yong’inlarning oldini olish hamda ularni o’chirishning boshqa vositalari tavsiya etildi. 3 saqlovchi signalizatsiyalami , loyihalashtirish , montaj qilish , sozlash , tamirlash va ularga taxnik xizmat ko ’ rsatish faoliyatini litsenziyalash to ’ risida ” gi nizom . Shu sababli, yong‘inga qarshi kurashish, uning о qibatlarini bartaraf etish maqsadida, dunyodagi deyarli barcha mamlakatlarda o‘ziga x о s tizim shakllantirilgan. Bunday tizim O ‘ zbekist о nda ham mavjud bo ‘ lib , u O ‘ zbekist о n Respublikasi Ichki ishlar vazirligi tasarrufida shakllantirilgan . Bu xizmat vazirlik tarkibida Yong ‘ inga qarshi kurash b о sh b о shqarmasi deb n о mlanadi . B о shqarmaning esa quyi tuzilmalari mavjud bo‘lib, ular b о shqarma, bo‘limlar deb n о mlangan. Yong‘inga qarshi kurashda o‘t o‘chiruvchining mah о rati, bilimi, chaqq о n harakati, jasurligi va vaziyatni to‘g‘ri bah о lay о lishi, xul о sa qilishi, to‘g‘ri reja tuzishi va uni amalga о shirishga o‘z vaqtida kirisha о lishi juda katta iqtis о diy zararlarning о ldini о lish bilan birga ins о nlar hayotini ham saqlab q о ladi. Shuning uchun ham har bir o‘t o‘chiruvchiga qo‘yilgan talablar bilan birga uning shaxsiy xislatlari ham muhim o‘rin egallaydi. Ayniqsa, o‘z kasbiga о id bo‘lgan bilimlarni chuqur egallashi, kasbiy mah о ratga ega bo‘lishi, ma’naviy k о milligi muhim his о blanadi. Chunki, o‘t o‘chiruvchi o‘z xizmati dav о mida, ayniqsa, fa о liyatining b о shlang‘ich davrida ko‘plab qiyinchiliklarga duch keladi. Agar o‘t o‘chiruvchi xizmatni o‘tashga tayyorlanmagan, o‘rgatilmagan, kasbiy mah о ratga ega bo‘lmagan bo‘lsa, bu xavf bir necha bar о bar о rtishi mumkin. Yong‘inda o‘t o‘chiruvchi minglab kutilmagan h о disalar va xavflardan ta’sirlanadi. О l о v bilan kurash tezlikda olib boriladi. Shu sababli, yong‘in o‘chiruvchilardan yashin tezligida qar о r qabul qilish talab etiladi. Sekin harakatlanish – hayotni xavf о stiga qo‘yadi, ayrim h о llarda hayotdan ko‘z yumishga о lib keladi. Х avfli hududlarga kechikib kirish, qaytib chiqish katta xavf tug‘diradi. O‘z vaqtida suv uzatilmasa, kuch va v о sitalar n о to‘g‘ri j о ylashtirilsa, о l о vning tarqalishi kuchayadi va o‘z yo‘lida hamma narsaning yonishiga sabab bo‘ladi. Qurilish qismlarining qulashi, о l о v va uning zaharli m о ddalari d о im о o‘t 15 SHAXSIY XIMOYA VOSITALARI,ULARDAN FOYDALANISH MUNDARIJA KIRISH I. NAZARIY QISM 1.1. Yong’in xavfsizligini ta’minlash qoidalarini ishlab chiqish 1.2. Davlatimizda yong’in xavfsizligini ta’minlash bo’yicha ishlarning hozirgi holati va istiqboli II. TEXNIK-IQTISODIY KO`RSATKICHLAR 2.1 . Yong’indan saqlash xizmatining asosiy vazifalari. 2.2. Evakuatsiya yo‘llari. XULOSA FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. Yuqori qavatli va yong ’ in chiqish xavfi yuqori bo ’ lgan past qavatli yashash uylarining ( yotoqxonalar , yong ’ inga chidamlilik darajasi V bo ’ lgan ikki qavatli uylar , y erto ’ lasida xo ’ jalik xonalari mavjud bo ’ lgan uylar va boshqalar ) yong ’ inga qarshi holatlarini tekshirishni reja asosida o ’ tkazish . 2. Aholi turar joylarida yong ’ inlar bilan bog ’ liq vaziyatlar keskinlashgan davrlar ( qishki isitish mavsumi , yoz oylari ) boshlanishidan oldin uy - joy fondining yong ’ inga qarshi holatini tekshirishni yong ’ in xavfsizligi qismlarining barcha shaxsiy tarkibini , ko ’ ngilli o ’ t o ’ chirish drujinalari , uy - joydan foydalanish tashkilotlarining xodimlarini keng jalb qilgan holda tekshirish . 3. Ijarachilar , xususiy xonadon , dala hovlilarning egalari hamda ularning oila a ' zolariga yong ’ in xavfsizligi qoidalarini o ’ rgatish . 4. Shaharlarda , mahallalarda yashash uylarining yong ’ inga qarshi holatining ko ’ rik tanlovini o ’ tkazish . 5. Aholi yashash joylarida yong ’ in xavfsizligi qoidalari aks ettirilgan varaqalar , eslatmalar , bukletlar broshyuralarni ko ’ p nusxalarda chop ettirib aholiga tarqatish . 6. Mahalla qo ’ mitalari va uy - joydan foydalanish tashkilotlari qoshida jamoatchi yong ’ in xavfsizligi posbonlari faoliyatini tashkillashtirish , posbonlarni tanlash va ularni o ’ qitishni amalga oshirish . 7. Mahallalarda , shaharlarda , tumanlarda va uy - joy xo ’ jaliklarida yong ’ in - texnik punktlarini ( yong ’ in xavfsizligi xonalari va burchaklari ) tashkil etib , aholi orasida yong ’ in xavfsizligi qoidalariga amal qilishni targ ’ ib qilish . 8. Aholi turar joylarida o ’ tkazilgan yong ’ in - texnik tekshiruvlari natijalarini xonadon egalari va ularning oila a ' zolari bilan muhokama etish , ushbu masalalarni fuqarolarni o ’ zini - o ’ zi boshqarish tashkilotlarida ko ’ rib chiqish , shuningdek , turar joylarida sodir bo ’ lgan yong ’ inlar va ularning oqibatlarini aholiga yetkazish . 9. Shaharlarda , tumanlarda , aholi yashash punktlarida ommaviy vositalaridan keng foydalangan holda ( kino , video , televedinie , Radio , ro ’ znomalar , targ ’ ibot mashinalari ) fuqarolarga yong ’ in xavfsizligi qoidalarini yalpi o ’ rgatish . 19 2.2. Evakuatsiya yo‘llari. Evakuatsiya yo‘llari va chiqish joylariga qo‘yiladigan asosiy talablar ШНҚ 2.01.02-04 "Бино ва иншоотларнинг ёнғин хавфсизлиги" me’yoriy hujjatiga muvofiq quyidagicha belgilangan: odamlarni o‘z vaqtida va uzluksiz evakuatsiya qilishga; yong‘inning xavfli omillari ta’siriga yo‘liqishi mumkin bo‘lgan odamlarni qutqarishga; odamlarni evakuatsiya yo‘llarida yong‘inning xavfli omillari ta’siridan himoyalash. Odamlarni mustaqil tashkillashtirilgan holda yong‘inni xavfli omillari mavjud xonadan tashqariga chiqish harakati evakuatsiya jarayoni xisoblanadi. ШНҚ 2.01.02-04ning quyidagi 5.9.bandga mos kelmagan odamlarni qutqarishga mo‘ljallangan tadbirlar va vositalar, hamda chiqishlar, barcha xonalar va binolardan evakuatsiya jarayonini tashkil etishda va loyihalashda e’tiborga olinmaydi. ШНҚ 2.01.02-04 talablariga asosan A va Б toifadagi Ф5 sinfga mansub xonalarni bir vaqtni 50 dan ortiq odam to‘planishi uchun mo‘ljallangan xona ostida, hamda yerto‘la va sokolqavatlarda joylashtirishga yo‘l ko‘yilmaydi. ШНҚ 2.01.02-04ga muvofiq Ф1.1, Ф1.2, va Ф1.3. sinfga mansub xonalarni yerto‘la va sokol qavatlarida joylashtirishga yo‘l ko‘yilmaydi. Yong‘in vaqtida odamlar xavfsizligi taminlash bo‘yicha tadbirlarning samaradorligi xisoblash yo‘li bilan baxolanishi mumkin . 2. Evakuatsiya yo‘llari va chiqish joylariga qo‘yiladigan talablar. Evakuatsiya yo‘llari. Evakuatsiya yo‘llari ҚМҚ-2.01.05-98 talablariga muvofiq yoritilishi kerak. Xonaning eng uzoq nuqtasidan, F5 sinfga mansub binolar uchun eng uzoqda joylashgan ish o‘rnidan, eng yaqin evakuatsiya chiqish joyigacha yo‘l qo‘yiladigan evakuatsiya yo‘li o‘qi bo‘yicha o‘lchanadigan chegaraviy masofa bino va xonaning portlash yong‘in xavfliligi toifasi vazifaviy yong‘inga 22 Davlat Yong’indan saqlash xizmati yong’indan saqlash xizmatining asosiy turidir va Davlat yong’in xavfsizligi xizmati tamonidan amalga oshiriladi. Davlat Yong’indan saqlash xizmatining bo’linmalari tumanlar, shaharlar va boshqa aholi punkitlarida, o’ta muhum davlat ahamiyatiga molik yoki yortg’in va portlash xavfi yuqori bo’lgan ob’ ye ktlarda belgilangan tartibda tashkil etiladi. Davlat Yong’indan saqlash xavfsizligi xizmatining tuzilishi, vazefalari, funksiyalari, tashkil etilishi va faoliyat yuritish tartibi qonun hujjatlarida belgilanadi.  Davlat yong ’ in xavfsizligi xizmatining shaxsiy tarkibi Davlat yong ’ in xavfsizligi xizmatining shaxsiy tarkibi tegishli shtat lavozimlaridaturgan : Safdorlar , serjantlar va ofitserlar tarkibidan bo ’ lgan shaxslarni ( xodimlami ); Maxsus unvonga ega bo ’ lmagan shaxslarni ( xizmatchilarni ) o ’ z ichiga oladi . Davlat yong ’ in xavfsizligi xizmatining xodimlariga nisbatan ichki ishlar organlarida xizmatni o ’ tashni tartibga soluvchi nizomlar amal qiladi . Davlat yong ’ in xavfsizligi xizmatining xizmatchilariga nisbatan mehnat to ’ g ’ risidagi qonun hujjatlarida belgilangan qoidalar amal qiladi . Davlat yong ’ in xavfsizligi xizmatining shaxsiy tarkibi belgilangan namunadagi xizmat kiyimiga va farqlash belgilariga ega bo ’ ladi .  Davlat yong ’ in xavfsizligi xizmati shaxsiy tarkibini ijtimoiy himoya qilish chora - tadbirlari Davlat yong ’ n xavfsizligi xizmati shaxsiy tarkibining hayoti va sog ’ ligi davlat himoyasidadir hamda belgilangan tartibda davlat tomonidan majburiy sug ’ urta qilinishi lozim .  Idoraviy yong’indan saqlash xizmati Idoraviy yong’idan saqlash xizmati vakolatli organlarda va tashkilotlarda ularga qarashli ob’ y ektlarning yong’n xavfsizligini ta’minlash uchun tashkil etiladi. Idoraviy yong’indan saqlash xizmati boshqaruv organlari va bo’linmalaming faoliyatini tashkil etish ,shuningdek shaxsiy tarkibning xizmatni o’tash tartibi 6 Yong`in xasvfsizligini ta’minlash tizimi sub’ y ektlari davlat va xo’jalik boshqaruvi organlari, mahalliy davlat hokimyati organlari, fuqaroligi o’zini ozi boshqarish organlari shuningdek, korxonalar muassalar, tashkilotlar (bundan buyon matnda tashkilotlar deb yuritiladi)va fuqoralardir. Davlat organlari va boshqa organlarning yong ’ in xavfsizligi sohasidagi vakolatlari . Fuqarolar o ’ zini o ’ zi boshqarish organlarining yong ’ in xavfsizligini ta ’ minlashdagi ishtiroki . Tashkiulotlar hamda fuqoralarning yong ’ in xavfsizligi sohasidagi huquq va majburiyatlari davlat va xo ’ jalik boshqaruvi organlariga , mahalliy davlat hokimiyati organlari , fuqarolaming o ’ zini o ’ zi boshqarish organlari , tashkilotlar va fuqoralariga aniqlangan qoidabuzarliklarni bartaraf etish , hamda yong ’ inlarning oldini olishga doir tadbirlar o ’ tkazish to ’ g ’ risida yozma ko ’ rsatmalar beradi . O ’ ZBEKISTON RESPUBLIKASI Vazirlar Mahkamasining 2013 yil 4- oktyabrdagi 272- son qarori bilan tastiqlangan “ Davlat yong ’ in nazorati to ’ g ’ risida ” gi nizom . O ’ zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2004- yil 24- martdagi №136- son qarori bilan tasdiqlangan “ Yong ’ inga qarshi avftomatika vositalarini , qo ’ riqlash segnalizatsiyalarining , yog ’ indan darak beruvchi va yong ’ indanUzbekistan 14 II.TEXNIK-IQTISODIY KO`RSATKICHLAR 2.1.Yong’indan saqlash xizmatining asosiy vazifalari. Yong’in proflaktikasini o’tkazish va Yong’in havfsizligi talablariga rioya qilishi ustidan nazoratni amalga oshirish; •Yong’inlarni o’chirish, Yong’in zonasida qolgan odamlarni hamda yuridik va jismoniy shaxslarning mol-mulikini qutqarish. Yong’indan saqlash xizmati kuchlari va vositalarining yong’inlar proflaktikasi hamda yong’inlarni o’chirish bilan bog’liq bo’lgan ishlami bajarilishiga jalb qilinishiga, agar qonun hujjatlarida boshqacha qoida va nazarda tutilmagan bo’lsa, yo’l qo’yilmaydi.  Yong’indan saqlash xizmatining turlari Yong’indan saqlash xizmati davlat, idoraviy va ko’ngilli Yong’indan saqlash xizmatlariga bo’linadi.  Davlat Yong’indan saqlash xizmati Davlat Yong’indan saqlash xizmati yong’indan saqlash xizmatining asosiy turidir va Davlat yong’in xavfsizligi xizmati tamonidan amalga oshiriladi. Davlat Yong’indan saqlash xizmatining bo’linmalari tumanlar, shaharlar va boshqa aholi punkitlarida, o’ta muhum davlat ahamiyatiga molik yoki yortg’in va portlash xavfi yuqori bo’lgan ob’ yek tlarda belgilangan tartibda tashkil etiladi. Davlat Yong’indan saqlash xavfsizligi xizmatining tuzilishi, vazefalari, funksiyalari, tashkil etilishi va faoliyat yuritish tartibi qonun hujjatlarida belgilanadi.  Davlat yong ’ in xavfsizligi xizmatining shaxsiy tarkibi Davlat yong ’ in xavfsizligi xizmatining shaxsiy tarkibi tegishli shtat lavozimlaridaturgan : Safdorlar , serjantlar va ofitserlar tarkibidan bo ’ lgan shaxslarni ( xodimlami ); Maxsus unvonga ega bo ’ lmagan shaxslarni ( xizmatchilarni ) o ’ z ichiga oladi . Davlat yong ’ in xavfsizligi xizmatining xodimlariga nisbatan ichki ishlar organlarida xizmatni o ’ tashni tartibga soluvchi nizomlar amal qiladi . 17 Yong’in hafsizligi-odamlarning,yuridik va jismoniy shaxslar mol-mulkining, shuningdek, atrof tabiiy muhitining yong’inlardan ximoyalanganligi holati; Yong’in hafsizligi talablari-yong’in hafsizligini ta’minlashga mo’ljallangan maxsus texnik, ilmiy-texnik va intellekt u al m a xsulotlar, shu jumladan, yong’inni o’chirish texnikasi va asbob — uskunalari, yong`inni o’chirish aslaha-anjomlari, olovni o’chirish va olovdan himoya qilish moddalari hamda matiriallari, maxsus aloqa va boshqarish vositalari ,elektron hisoblash mashinalari uchun dastruriy maxsulotlar va ma’lumotlar bazalari, shuningdek yong’inla rn ing oldini olish hamda ularni o’chirishning boshqa vositalari; Yong’inga qarshi rejim — yong’in xavfsizligi talablari buzilishining oldi olinishini va yong’inlar o’chirishni ta’minlash yuzasidan odamlarning xatti-harakat qoidalari, ishlab chiqarishini tashkil etish va (yoki)binolarni (hududlarni) saqlash tartibi; Yong’inga qarshi alohida rejim-yong’in xavfi yuqori bo’lgan davrda muayyan hududlardan qonun hujjatlariga muvofiq yong’in xavfsizligining qo’shimcha talablarini belgilash .  Yong’in xavfsizligini ta’minlash tizimi Yong’in xavfsizligini taminlash tizimi yong`inlarning oldini olish hamda ularni o’chirishga qaratilgan haquqiy, tashkiliy, iqtisodiy, i j timoiy va ilmiy-texnik chora -tadbirlar, shuningdek, kuchlar va vositalar majmuyidan iboratdir . Yong`in xasvfsizligini ta’minlash tizimi sub’ y ektlari davlat va xo’jalik boshqaruvi organlari, mahalliy davlat hokimyati organlari, fuqaroligi o’zini- ozi boshqarish organlari ,shuningdek, korxonalar muassa sa lar, tashkilotlar (bundan buyon matnda tashkilotlar deb yuritiladi)va fuqoralardir.  Davlat organlari va boshqa organlarning yong ’ in xavfsizligi sohasidagi vakolatlari . Fuqarolar o ’ zini o ’ zi boshqarish organlarining yong ’ in xavfsizligini ta ’ minlashdagi ishtiroki . Tashkiulotlar hamda fuqoralarning yong ’ in xavfsizligi sohasidagi huquq va majburiyatlari davlat va xo ’ jalik boshqaruvi organlariga , mahalliy davlat hokimiyati organlari , fuqarolaming o ’ zini o ’ zi boshqarish organlari , tashkilotlar va fuqoralariga 12 Davlat yong ’ in xavfsizligi xizmatining xizmatchilariga nisbatan mehnat to ’ g ’ risidagi qonun hujjatlarida belgilangan qoidalar amal qiladi . Davlat yong ’ in xavfsizligi xizmatining shaxsiy tarkibi belgilangan namunadagi xizmat kiyimiga va farqlash belgilariga ega bo ’ ladi .  Davlat yong ’ in xavfsizligi xizmati shaxsiy tarkibini ijtimoiy himoya qilish chora - tadbirlari Davlat yong ’ n xavfsizligi xizmati shaxsiy tarkibining hayoti va sog ’ ligi davlat himoyasidadir hamda belgilangan tartibda davlat tomonidan majburiy sug ’ urta qilinishi lozim .  Idoraviy yong’indan saqlash xizmati Idoraviy yong’idan saqlash xizmati vakolatli organlarda va tashkilotlarda ularga qarashli ob`yektlarning yong’n xavfsizligini ta’minlash uchun tashkil etiladi. Idoraviy yong’indan saqlash xizmati boshqaruv organlari va bo’linmalaming faoliyatini tashkil etish ,shuningdek shaxsiy tarkibning xizmatni o’tash tartibi tegishli vakolatli organlar tashkilotlar tomonidan Davlat yong’in xavfsizligi xizmati bilan kelishilgan holda belgilanadi.  Ko’ngilli yong’indan saqlash xizmati Ko’ngilli yong’indan saqlash xizmati fuqarolar jamoat xizmati birlashmalarining tashkilotlarda,aholi punktlari va boshqa hududlarda yong’in xavfsizligi chora-tadbirlarini ta’minlashda yong’inlarni o’chirishda ishtirok etishining shaklidir. Ko’ngilli yong’indan saqlash xizmati bo’linmalari drujinalar va(yoki) komandalar tarzida ishtirok etiladi hamda tegishli ma’muriy-hududiy birlikning yong’in xavfsizligini ta’minlash tizimiga kiradi.Ko’ n gilli yong’indan saqlash xizmati bo’linmalarini tashkil etish va ularning faoliyat yuritish tartibi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi. Aholi turar joylarida yong ' inlarning oldini olish ishlarini tashkillashtirish tartibi . Davlat yong ’ in nazorati va jamoat tashkilotlarining faoliyatida aholi yashash joylarida yong ’ inlarning oldini olish ishlarini olib borish borasida kompleks uslub va shakllarning asosiylari quyidagilar : 18 Zina va zina kataklari bo‘yicha evakuatsiya. Evakuatsiya uchun mo‘ljallangan zina shu jumladan zina kataklari joylashgan zinalar eni undan istalgan evakuatsiya chiqishi joyi (eshik) enidan kam bo‘lmasligi lekin odatda: a) 1,35m dan - Ф 1.1 sinfga mansub bino uchun; b) 1,2m dan - birini qavatdan tashqari, istalgan qavatda mavjud odmlar soni 200 kishidan ko‘p bo‘lgan binolar uchun; v) 0,7m dan – yakka ish joylarini olib beruvchi zinalar uchun; g) 0,9m dan – qolgan hamma xolar uchun kam bo‘lmasligi kerak. Evakuatsiya yo‘llarida zina qiyaligi, odatda 1:1dan ortiq; pog‘ona eni, odatda 25 sm dan balandligi esa 22 sm dan ortiq bo‘lmasligi lozim. Yakka ishchi o‘rinlariga o‘tish joylari uchun zinalar qiyaligi 2%gacha ko‘paytirish mumkin. Egri chiziqli tantanavor zinalar tor qismida pog‘onalar enini 22 sm gacha, faqat umumiy ish o‘rinlari 15 kishidan kam bo‘lgan xonalar (A va Б toifadagi Ф 5 sinfga mansub xonalardan tashqari) olib boruvchi zinalar pog‘onalari eni 12 sm gacha kamaytirishga yo‘l qo‘yiladi. Balandligi 28 metrdagi bo‘lgan binolarda odatiy zina kataklarida axlat to‘tkazgichlar va xonalarini yoritish uchun elektr o‘tkazgichlar nazarda tutishga yo‘l qo‘yiladi. Oddiy zina kataklarning xajmida faqat saqlash xonalarni joylashtirishga ruxsat beriladi. Binoning tashqari devori boshqa devorgacha tarqalishi 135 gradusdan kam bo‘lgan holda, yakin turadigan tashqari devorgacha gorizontal masofasi ichki bupchakgacha 4 m dan kam bo‘lishi mumkin emas va bu masofa tashqari devorning ustun miqdorigacha kamaytirish mumkin lekin bu talabnoma 135 gradusli ichki bupchaklarda joylashtirilgan o‘tishlarga va devorning ustuni 1,2 m dan ko‘p bo‘lmagan holda o‘tishi zarur emas. 25 I. NAZARIY QISM 1.1.Yong’in xavfsizligini ta’minlash qoidalarini ishlab chiqish Bashariyatning eng buyuk kashfiyotlaridan biri bo‘lgan olov inson hayotida muhim ahamiyat kasb etishi bilan birga, zarur xavfsizlik choralariga rioya etishni ham talab qiladi. Olovdan foydalanishga oid qoidalarga bepisandlik bilan qarash yong‘in kelib chiqishiga sabab bo‘ladi. Jilovlash qiyin bunday “tilsiz yov” ko‘p hollarda katta moddiy va ma’naviy zarar yetkazishi, hatto odamlar hayotiga zomin bo‘lishi ham mumkin. Bunday ayanchli holatlarga yo‘l qo‘ymaslik uchun, avvalo, yong‘in chiqishining oldini olish, yong‘in paydo bo‘lgan vaziyatda uning salbiy oqibatlarini kamaytirish darkor. Prezidentimiz Islom Karimov rahnamoligida mamlakatimizda yong‘in xavfsizligini ta’minlash, nazorat qilib bo‘lmaydigan yong‘inlarning oldini olishga doir keng ko‘lamli profilaktika ishlarini bajarish, yong‘in o‘chirish xizmatini texnik va texnologik jihozlash, bu borada yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlash, yong‘inlarning oldini olish hamda ularni bartaraf etishga doir samarali, iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiq va texnik asoslangan vositalarni joriy etish bo‘yicha salmoqli ishlar amalga oshirilmoqda. Ushbu keng ko‘lamli ishlarni mustahkam me’yoriy-huquqiy asoslarni yaratmasdan turib, hayotga bosqichma- bosqich va tizimli ravishda tatbiq etib bo‘lmaydi. O‘zbekiston Respublikasining 2009-yil 30-sentabrda qabul qilingan "Yong‘in xavfsizligi to‘g‘risida"gi qonuni va Vazirlar Mahkamasining shu yil 28-martda imzolangan “Yong‘in xavfsizligi to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonunini amalga oshirish chora-tadbirlari haqida”gi qarori yong‘in xavfsizligi xizmatining inson, davlat va jamiyatning hayotiy muhim manfaatlarini ta’minlash borasidagi sa’y-harakatlari samaradorligini sifat jihatidan yangi darajaga ko‘tarishga xizmat qilmoqda. – Yong‘in xavfsizligini ta’minlash – xalqimiz tinchligi va osoyishtaligini mustahkamlash, farovonligini oshirishning muhim omillaridandir, – deydi S.Jo‘rayev. – Mamlakatimizda yong‘inlarni kamaytirishga doir izchil va amaliy chora-tadbirlar ko‘rilmoqda. Yong‘in sodir bo‘lganida uni o‘z vaqtida o‘chirish, 4 KIRISH Mustaqillik yillarida mamlakatimizda izchil amalga oshirilgan kompleks chora-tadbirlar natijasida aholi hayoti va sog’lig’i, davlat mulki, jismoniy va yuridik shaxslar mulkining ishonchli himoyasini ta’minlaydigan yaxlit yong’in xavfsizligi tizimi shakllantirildi. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 10 aprelda qabul qilingan «Ichki ishlar organlarining faoliyati samaradorligini tubdan oshirish, jamoat tartibini, fuqarolar huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini ishonchli himoya qilishni ta’minlashda ularning mas’uliyatini kuchaytirish chora-tadbirlari to’g’risida»gi Farmoniga muvofiq hamda barcha darajadagi bo’g’inlarning yong’in xavfsizligini ta’minlash faoliyatini takomillashtirish maqsad qilib quyildi. Aholi, tashkilotlar va ta’lim muassasalari o’rtasida yong’in xavfsizligi chora-tadbirlariga rioya etish to’g’risida keng tushuntirish ishlari olib borish, yong’inlarning oldini olish va muvaffaqiyatli bartaraf etish tadbirlariga jamoatchilikni keng jalb qilish , mahalla faollari bilan birgalikda uyma-uy yurib, tushuntirish ishlarini amalga oshirish, ularning yakunida yong’inga qarshi holat bo’yicha aniqlangan kamchiliklarni fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlarida muhokama qilish va mavzuga doir ko’rsatuvlar, yong’in xavfsizligi talablariga rioya etilishini ta’minlamayotgan korxonalar va ularning rahbarlari tanqid qilingan reportajlar, hududiy yong’in xavfsizligi bo’yicha komissiyalar raislari, yong’in xavfsizligi organlari vakillari, sohadagi qonun hujjatlari buzilishiga yo’l qo’ygan mansabdor shaxslarning bevosita ishtirokida dolzarb masalalar muhokamasiga bag’ishlangan. Yong’in hafsizligi talablari-yong’in hafsizligini ta’minlashga mo’ljallangan maxsus texnik, ilmiy-texnik va intellektial mxsulotolar, shu jumladan yong’inni o’chirish texnikasi vas asbob — uskunalari, yonginni o’chirish aslaha-anjomlari, olovni o’chirish vaolovdan himoya qilish moddalari hamda matiriallari, maxsus aloqa va boshqarish vositalari ,elektiron hisoblash mashinalari uchun dastruriy maxsulotlar va ma’lumotlar bazalari, shuningdek yong’inlaming oldini olish hamda ularni o’chirishning boshqa vositalari 2 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. Yong’in xavfsizligi.2-nashri./A.E. Xudoev tahriri ostida. –T.: O’z.R. IIV yong’in xavfsizligi oliy texnik maktabi. 2007. – 722 b. 2. Yormatov G‘.YO. va boshqalar. Hayot faoliyati xavfsizligi. –T.: “Aloqachi”, 2009 yil. – 348 b. 3. Nigmatov I., Tojieyv M. X. "Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi" Darslik.-T.: Iqtisod-moliya. 2011. -260 b. 4. G‘oyipov H.E. Hayot faoliyati xavfsizligi. –T.: “Yangi asr avlodi”, 2007 yil. – 264 b. 5. Yormatov G’. Yo. va boshqalar. Hayot faoliyati xavfsizligi. O’quv qo’llanma. -T.: 2005. 6. Kodolov V.I. Gorenie drevesnыx materialov. Uchebnik. M.: Ximiya 2008. 7. Berlin A.A., Xalturinskiy N.A. Gorenie i vzrыv. M. : 2004. 8. Ksandopulo S.A. Teoreticheskie osnovы protsessov goreniya. Almat ы . Bilim. 1999. 9. Berlin A.A Analiz protses s ov goreniya. .M.: 1998. 10. Bezopasnost jiznedeyatelnosti. /Pod.red. Mixaylova L.A. Kiev – Xarkov – Minsk, 2007. 301 s. 11. Mikryukov V.YU. Bezopasnost jiznedeyatelnosti. Rostov – Don. 2006. 26 o‘chiruvchilarga o‘z ta’sirini ko‘rsatadi. Bu esa o‘t o‘chiruvchi va u bilan yong‘in ichkarisida bo‘lgan о damlar hayotiga xavf s о ladi. Yosh o‘t o‘chiruvchilarni ruhiy tayyorlash ham jang о var vazifalarni ajarishda as о siy o‘rin tutadi. Yong‘inlarni bartaraf etishda o‘t o‘chiruvchilarga ta’sir etuvchi jism о niy va ruhiy h о latlarni yengish, yong‘in o‘chiruvchining ruhiy chidamligiga о g‘liqdir. O‘t o‘chiruvchining ruhiy chidamliligi uch xil as о siy h о latlardan jamlanadi: davlatimiz mafkuralariga ish о nchi, baynalmilallik, O‘zbekist о n xalqi, о na-Vatan о ldidagi burch va vazifalarni о xirigacha bajarish; yong‘inlar bilan kurashishda, yong‘in o‘chiruvchilarning yuq о ri jang о var bilimga egaligi, kasbiy mah о rat va yangi texnika hamda texnik qur о llarni amalda qo‘llay о lish; о dat tusiga kirgan tartib-intiz о m, bajaruvchanlik q о biliyatiga ega bo‘lish. Tartib-intiz о mga ega bo‘lgan o‘t o‘chiruvchi shunday ichki kuchga egaki, u ushbu kuchni jang о var vazifani bajarishda, to‘liq ishlatish q о biliyatiga ega bo‘ladi. Fuqarolarni bu turdagi favqlodda vaziyatlardan mu h ofaza qilish borasidagi barcha rejal ashtirilayotgan tadbirlarning eng a sosiylarini 3 turga bo’lish mumkin. qonuniy, tashkiliy, muxandislik-texnik Qonuniy - turli qonunlar va me’yoriy xujjatlarga muvofiq ravishda olib boriladigan ishlar, binolarning loyihasini tuzishdan tortib, binoni qurib bitkazishgacha qurilish me’yorlari va qoidalariga amal qilishdir, ulardan foydalanish davridagi qoida va tartibga amal qilish rejalaridir. (Yong’in va portlash ehtimoli bor bo’lgan tashkilotlar). Tashkiliy- aholi va xududlarni tashkilotlarni ogohlantirish tadbirlari rejasi, qolaversa, favqulodda vaziyat sodir bo’lganda ularni bartaraf etish bo’yicha tadbirlar rejasini tuzish Muxandislik-texnik : ish rejalari – ishlab chiqarish jarayonlarida yong’in- portlashlar bo’lishi ehtimoli (xavfi) bor tashkilotlarda xavfli texnologiyalar o’rniga boshqa xavf tug’dirmaydigan texnologiyalarni ishlab chiqarishga tadbiq qilish 16 aniqlangan qoidabuzarliklarni bartaraf etish hamda yong ’ inlarning oldini olishga doir tadbirlar o ’ tkazish to ’ g ’ risida yozma ko ’ rsatmalar beradi . Davlat yong ’ in xavfsizligi xizmati qonun hujjatlariga muvoflq boshqa vakolatlarni ham amalga oshirishi mumkin . Yong’indan saqlash xizmati-odamlaming xayoti va sog’lig’ini, yuridik va jismoniy shaxslarning mol-mulkini, atrof tabiiy muhitini yong’inlardan himoya qilish , shuningdek ob`yektlarda, aholi p u nktlarida hamda boshqa hududlarda yong’in hafsizligi talab darajasida saqlab turish maqsadida belgilangan tartibda tashkil etilgan boshqaruv organlari, kuchlar va vositalar majmuai; Yong’in hafsizligi-odamlarning,yuridik va jismoniy shaxslar mol-mulkining, shuningdek, atrof tabiiy muhitining yong’inlardan ximoyalanganligi holati; Yong’in hafsizligi talablari-yong’in hafsizligini ta’minlashga mo’ljallangan maxsus texnik, ilmiy-texnik va intellektial m a xsulotlar, shu jumladan, yong’inni o’chirish texnikasi va asbob — uskunalari, yong`inni o’chirish aslaha-anjomlari, olovni o’chirish va olovdan himoya qilish moddalari hamda matiriallari, maxsus aloqa va boshqarish vositalari ,elektron hisoblash mashinalari uchun dastruriy maxsulotlar va ma’lumotlar bazalari, shuningdek yong’inla rn ing oldini olish hamda ularni o’chirishning boshqa vositalari; Yong’inga qarshi rejim — yong’in xavfsizligi talablari buzilishining oldi olinishini va yong’inlar o’chirishni ta’minlash yuzasidan odamlarning xatti-harakat qoidalari, ishlab chiqarishini tashkil etish va (yoki)binolarni (hududlarni) saqlash tartibi; Yong’inga qarshi alohida rejim-yong’in xavfi yuqori bo’lgan davrda muayyan hududlardan qonun hujjatlariga muvofiq yong’in xavfsizligining qo’shimcha talablarini belgilash .  Yong’in xavfsizligini ta’minlash tizimi Yong’in xavfsizligini taminlash tizimi yong`inlarning oldini oplish hamda ularni o’chirishga qaratilgan h u quqiy, tashkiliy, iqtisodiy, ishtimoiy va ilmiy- texnik chora -tadbirlar, shuningdek kuchlar va vositalar majmuyidan iboratdir . 13 odamlarni qutqarish, moddiy-tovar boyliklar, fuqarolar hamda tashkilotlar mulkini saqlab qolish borasidagi ishlar samarali yo‘lga qo‘yilgan. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2011-yil 18-noyabrda imzolangan “Har yili yong‘in xavfsizligi oyligini o‘tkazish to‘g‘risida”gi qarori istiqlol yillarida bu borada qabul qilingan muhim hujjatlardan biridir. Ta’kidlash joizki, "Yong‘in xavfsizligi to‘g‘risida"gi qonunning ayrim moddalarida yong‘in-texnik komissiyalari, ko‘ngilli yong‘indan saqlash xizmati bo‘linmalari, yosh yong‘in o‘chiruvchilar drujinalarini tashkil etish hamda ularning faoliyatini yo‘lga qo‘yish tartibi, shuningdek, idoraviy va ko‘ngilli yong‘indan saqlash xizmatlarini hisob ro‘yxatidan o‘tkazishni tartibga soladigan tegishli me’yoriy-huquqiy hujjatlarning in’ikosi o‘z ifodasini topgan. Bularning barchasi Vazirlar Mahkamasining 2013-yil 28-mart kuni qabul qilingan qarorida aks etgan. Bu hujjat fuqarolarning mazkur yo‘nalishdagi sa’y-harakatlarini birlashtirish, muhandis-texnik xodimlar, ishchi va xizmatchilarni yong‘inlarning oldini olish hamda o‘chirishda ishtirok etishga keng jalb qilish uchun huquqiy asos bo‘lib xizmat qilmoqda.  Yong’indan saqlash xizmatining asosiy vazifalari quydagilardan iborat: Yong’in proflaktikasini o’tkazish va Yong’in havfsizligi talablariga rioya qilishi ustidan nazoratni amalga oshirish; •Yong’inlarni o’chirish, Yong’in zonasida qolgan odamlarni hamda yuridik va jismoniy shaxslarning mol-mulikini qutqarish. Yong’indan saqlash xizmati kuchlari va vositalarining yong’inlar proflaktikasi hamda yong’inlarni o’chirish bilan bog’liq bo’lgan ishlami bajarilishiga jalb qilinishiga, agar qonun hujjatlarida boshqacha qoida va nazarda tutilmagan bo’lsa, yo’l qo’yilmaydi.  Yong’indan saqlash xizmatining turlari Yong’indan saqlash xizmati davlat, idoraviy va ko’ngilli Yong’indan saqlash xizmatlariga bo’linadi.  Davlat Yong’indan saqlash xizmati 5 Mulkchilik shakllaridan qat’i nazar, vazirliklar, idoralar, korporatsiyalar, kontsernlar, uyushmalarning sanoat korxonalari va boshqa ob`yektlaridagi ko’ngilli o’t o’chiruvchilar drujinalari to’g’risida NIZOM I . Umumiy qoidalar 1. Yong ’ inlarning oldini olish va o ’ chirish ishlarini tashkil etish uchun , mulkchilik shakllaridan qat ’ i nazar , sanoat korxonalari , muassasalar , tashkilotlar va boshqa ob ` yektlarda ishchilar , muhandis - texnik xodimlar va xizmatchilardan iborat ko ’ ngilli o ’ t o ’ chiruvchilar drujinalari tashkil etiladi . 2. Ob ` yektlarda , idoraga qarashli yong ’ indan saqlash xizmati borligidan qat ’ i nazar , ko ’ ngilli o ’ t o ’ chiruvchilar drujinalari tuziladi . 3. Ko ’ ngilli o ’ t o ’ chiruvchilar drujinalari faoliyatini nazorat qilish va muvofiqlashtirish davlat yong ’ in nazorati organlariga , ular ishchilar va xizmatchilar orasida ommaviy tushuntirish ishlarini olib borganlarida esa korxonalar , muassasalar va tashkilotlar rahbarlari zimmasiga yuklanadi . 4. Ko ’ ngilli o ’ t o ’ chiruvchilar drujinalari 15 nafardan ortiq doimiy ishlovchisi bo ’ lgan ob ` yektda tashkil etiladi . 5. Ko’ngilli o’t o’chiruvchilar drujinalari ob`yektning kattaligi, tuzilmasi va mahalliy o’ziga xos xususiyatlariga qarab umum-ob`yektga yoki tsex bo’yicha (ob`yektda bir nechta) bo’lishi mumkin. 6. Umumob`yekt o’t o’chirish drujinasi, zarur bo’lgan hollarda, ob`yektning tsexlarida, omborxonalarida va boshqa bo’linmalarida bo’limlarga ajratiladi, ular ish smenalarining soniga qarab tashkil etiladi. 7. TSex ko’ngilli o’t o’chiruvchilar drujinalari ham ishchi smenalarining soniga qarab bo’lim (jangovar guruh)larga bo’linadi. 8. Umumob`yekt (ob`yekt) ko’ngilli o’t o’chiruvchilar drujinasi boshlig’i ko’ngilli o’t o’chiruvchilar drujinalari a’zolarining umumiy yig’ilishida ochiq ovoz berish yo’li bilan saylanadi, davlat yong’in nazoratining mahalliy organlari bilan kelishib olinadi va ob`yekt (korxona) rahbarining buyrug’i bilan tasdiqlanadi. 21 mamlakatlarning aholi keng qatlamlarini yong ‘ inlarni o ‘ chirishga ixtiyoriy jalb qilish bo ‘ yicha ilg ‘ or tajribasi O ‘ zbekistonda ham asta - sekin qo ‘ llanilmoqda . Zamon talablari va ko ‘ ngilli yong ‘ in o ‘ chiruvchilar tajribasi inobatga olinib , ko ‘ ngilli yong ‘ indan saqlash xizmati faoliyati ko ‘ lami kengaytirilmoqda . Ko ‘ ngilli yong ‘ indan saqlash xizmati bo ‘ linmalarini tashkil etish va ularning faoliyati tartibi to ‘ g ‘ risidagi nizomga muvofiq , ko ‘ ngillilar nafaqat tashkilot va korxonalarda , balki tuman hamda shahar yong ‘ in xavfsizligi xizmati bo ‘ linmalaridan ancha olisda joylashgan aholi punktlarida ham faoliyat ko ‘ rsatadi . Bu yong ‘ in chiqqan holatlarda yong ‘ in o ‘ chiruvchilar kelguniga qadar unga qarshi birinchi choralarni ko ‘ rish imkonini beradi . – " Yong‘in xavfsizligi to‘g‘risida"gi qonunning 33-moddasiga ko‘ra, idoraviy va ko‘ngilli yong‘indan saqlash xizmati bo‘linmalari hisob ro‘yxatidan o‘tkazilishi, uni amalga oshirish tartibi esa O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi. Aytingchi, hukumatimiz qarorida ushbu masala qanday hal etilgan? – Ilgari idoraviy va ko‘ngilli yong‘indan saqlash xizmati bo‘linmalarini qonun yoki qaror darajasida majburiy hisob ro‘yxatidan o‘tkazishni tartibga soladigan talab mavjud emasdi. Hisob ro‘yxatidan o‘tkazish Yong‘in xavfsizligi bosh"DIQQAT BARCHAGA!" signal ini eshi tgach, darhol tel evizor, radi opri yomni kni yoqi sh va FV xavfi yoki sodi r bo'l ganl i gi, keyi ngi harakatl ar to'g'ri si dagi axborotni tingl ash lozim Favqulodda vaziyat sodir bo'lganda vahimaga tushmaslik, vaziyatni to' g'ri baholash, asoslangan qaror qabul qilish va unga muvofiq harakat qilish kerak! DIQQAT BARCHAGA! ОВОЗ КУЧАЙТИРГИЧ ОР ҚАЛИ ОММАВИЙ АХБОРОТ ВОСИТАЛАРИ ОР ҚАЛИ ФАВ ҚУЛОДДА ВАЗИЯТЛАР СОДИР БЎЛГАНДА АҲОЛИНИ ОГО ҲЛАНТИРИШ ТЕЛЕФОН ОР ҚАЛИ 9 10. Yong ’ in xavfsizligi boshqarmalarida , ko ’ ngilli o ’ t o ’ chirish jamiyatlarining plenumlarida shaharlarda va tumanlarda Aqoli yashash joylarining yong ’ inga qarshi qolatini taminlash borasidagi ishlarining qolatini davlat yong ’ in nazorati organlari ko ’ ngilli o ’ t o ’ chirish jamiyatlarining faollari ishtirokida muqokama etish . 11. Aqoli turar joylarida yong ’ in vaziyatini barqarorlashtirishda faol qatnashib , yaxshi ko ’ rsatkichlarga erishgan ko ’ ngilli o ’ t o ’ chirish drujinalari boshliqlari va yong ’ in xavfsizligi inspektorlarini moddiy va ma ' naviy raqbatlantirish usullaridan keng foydalanish . 12. Yuqori qavatli yashash uylari , yotoqxonalar , meqmonxonalarning yong ’ in xavfsizligini ta ' minlash borasidagi muammolar bo ’ yicha amaliy konferentsiyalar hamda o ’ z - o ’ zini boshqarish tashkilotlarining yig ’ inlarini o ’ tkazish . 20 xavfliligi, evakuatsiya qilinadiganlar soni, binoning qurilmaviy yong‘inga xavfliligi sinfga mansubligi va yong‘inbardoshlik darajasiga bog‘liq. 2-turdagi zina bo‘yicha evakuatsiya yo‘lini uzunligini uning uchlangan balandigacha teng qilib olish kerak. Evakuatsiya yo‘llarini 5.9-bandni hisobga olgan holda nazarda tutilishi lozim; ular tortlov ekskalatorlar, hamda quyidagi uchastkalarni o‘z ichiga olmasligi kerak; lift shaxtalaridan chiqiladigan yo‘laklar orqali yoki lift hollari va lift oldidan tamburlar orqali, agar liftlar shaxtalarini to‘sib turuvchi qurilmalari, yong‘inga qarshi to‘siqlarga qo‘yiladigan talablarga javob bermasa; zina kataklari yo‘lakning bir qismi bo‘lganda, zina kataklaridagi orqali o‘tish joyini va xona orqali, uning ichida 2-chi turdagi zina joylashtirilgan bo‘lsa lekin evakuatsiya jarayonga ega bo‘lmasa; bir joyi bo‘yicha, foydalaniladigan tom yoki maxsus jihozlangan tom qismi bundan mustasno; ikkidan ortiq qavatli yarusli bog‘lovchi hamda yerto‘la va poypesh qavatidan olib boruvchi 5.9-bandda ko‘rsatilgan xolatlar bundan mustasno, 2-turdagi zinalar. Hamma toifadagi yong‘inbardoshlik va qurilmaviy yong‘inga xavflilik sinfiga mansub V darajali yong‘inbardosh binolardan tashqari, binolarda evakuatsiya yo‘lida quyidagidan, ortiq yuqori yong‘inga xavfli ashyolar qo‘llanishiga yo‘l qo‘yilmaydi: Umumiy yo‘laklarda, ШНҚ 2.01.02-04ning 5.9-bandida ko‘rsatilangan bo‘yicha, me’yorlarda maxsus eslab o‘tilgan hollar bundan mustasno, 2 metrdan past balandlikda devorlar satxida gaz quvirlari va yonuvchi suyuqliklar quvr o‘tgazgichlari, shundek briktirma shkaflar, kommunikatsiya va yong‘in jumraklari uchun shkaflardan tashqari, jihozlar joylashtirishga yo‘l qo‘yilmaydi. 60 metrdan ortiq uzunlikdagi umumiy yo‘laklarni 2-turdagi yong‘inga qarshi uzunligi davlat me’yoriy harajatlari bilan aniqlanadigan lekin 60 metrdan oshmaydigan pardevorlar bilan uchastkalarga bo‘linishi lozim 23

Aholi va hududlarni muhofaza qilish rejalari ulaning tuzilishi

Купить