Amaliyot Yuksalish dukonlar tarmog'i MCHJ - Iqtisodiyot - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	35000UZS
Hajmi	368.3KB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	19 Iyun 2025
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Iqtisodiyot

Sotuvchi

Amriddin Hamroqulov

Ro'yxatga olish sanasi 23 Fevral 2025

54 Sotish

Amaliyot Yuksalish dukonlar tarmog'i MCHJ

Sotib olish

1RENESSANS TA'LIM UNIVERSITETI
Moliya va moliyaviy texnologiyalar yo‘nalishi
AMALIYOT HISOBOTI
Talaba Sobirov Ziyovuddin Xoshimjon ogli
Amaliyot Yuksalish dukonlar tarmog'i MCHJ
Amaliyot mudati 19 apreldan 12 Maygacha
Korhona raxbari Abduganiyev SH .
Toshkent – 2025

2 Mundarija
1) Tashkilotning tarixi, tashkiliy strukturasi va struktura
birliklarining funksiyalarini о ‘rganish.
2) Amaliyot ob’yekti bilan bog‘liq bо‘lgan Qonunlar, О‘zbekiston
Respublikasi Prezidenti Farmonlari va Qarorlarini, Vazirlar
Mahkamasining Qarorlarini hamda boshqa qonun osti
hujjatlarini о‘rganish.
3) Amaliyot bazasi bо‘lgan tashkilotning faoliyatiga baho berish
uchun iqtisodiy-moliyaviy kо‘rsatkichlarni to‘plash
4) Tо‘plangan iqtisodiy kо‘rstkichlarni ularning dinamikasini,
о‘zgarish tendensiyalarini va omillarini, sabab-oqibat
bog‘lanishlari va kutilayotgan natijalarini aniqlash, tahlil qilish.
5) Hisobot uchun zarur bо‘lgan iqtisodiy-moliyaviy
kо‘rsatkichlarni tо‘plash va umumlashtirish. .
6) Ob’yektda olib borilayotgan iqtisodiy islohotlarda ishtirok etish
7) Tadqiqot ob ’ yektlarining rivojlanish istiqbollarini hukumat
qarorlari , Davlat dasturlari va amaliyot о‘ tish bazasida mavjud
b о‘ lgan ishlanmalar asosida о‘ rganish .
8) Amaliyot natijalari t о‘ g ‘ risidagi hisobotni rasmiylashtirish ,
amaliyot rahbari tomonidan k о‘ rsatilgan kamchiliklarni tuzatish
va taqrizga taqdim etish .

31. Tashkilotning tarixi, tashkiliy strukturasi va struktura birliklarining
funksiyalarini о‘rganish
Men, Sobirov Ziyovuddin Xoshimjon o‘g‘li, RENESSANS TA’LIM
UNIVERSITETI “Moliya va moliyaviy texnologiyalar” yo‘nalishi 3-bosqich
talabasi 2025-yil 19-apreldan 12-maygacha “Yuksalish” do‘konlar tarmog‘i
MCHJda ishlab chiqarish-amaliyot tajribasini o‘tab chiqdim. Ushbu davr
mobaynida men tashkilotning tuzilmasi, faoliyat sohasi, iqtisodiy yo‘nalishi
hamda funksional vazifalari bilan yaqindan tanishdim.
“Yuksalish” do‘konlar tarmog‘i MCHJ o‘z faoliyatini 2018-yildan buyon
olib boradi. Korxona asosan zamonaviy mebel mahsulotlarini ishlab chiqarish
va sotish bilan shug‘ullanadi. Shuningdek, kompaniya turli turdagi maishiy
texnikalarni ham ulgurji va chakana savdo orqali mijozlarga yetkazib beradi.
Korxonaning asosiy maqsadi – xaridorlarga sifatli mahsulotlar taqdim etish,
bozordagi raqobatbardoshlikni oshirish va doimiy mijozlar bazasini
kengaytirishdan iborat.
Amaliyotim davomida men tashkilotning tarixi bilan tanishar ekanman, uning
dastlabki rivojlanish bosqichlari, asosiy strategik yo‘nalishlari va kengayish
jarayonlariga e’tibor qaratdim. Korxona dastlab kichik hajmdagi ustaxona
sifatida tashkil topgan bo‘lsa-da, bugungi kunga kelib bir nechta filial va
do‘konlarga ega bo‘lgan tarmoq shaklini olgan. Bu esa korxonaning samarali
boshqaruv tizimi va bozor ehtiyojlariga tez moslasha olish qobiliyatidan dalolat
beradi.
Tashkilotning tashkiliy tuzilmasi an’anaviy vertikal-hierarxik asosga qurilgan
bo‘lib, quyidagi bo‘limlardan iborat: direktor (rahbariyat), moliya bo‘limi,
savdo bo‘limi, marketing bo‘limi, ishlab chiqarish sexi, kadrlar bo‘limi,
huquqiy xizmat, kassirlik va shartnoma rasmiylashtirish bo‘limlari. Har bir
bo‘limning o‘ziga xos vazifasi va javobgarlik sohasi mavjud. Men ushbu
bo‘limlar faoliyatini amaliyot davomida kuzatish orqali ularning bir-biri bilan
qanday uzviy bog‘liqlikda ishlashini o‘rgandim.

4Tashkilot direktori umumiy boshqaruv, strategik rejalashtirish, korxona
faoliyatini tahlil qilish va muhim qarorlar qabul qilish uchun javobgardir.
Boshqaruv ostida ishlovchi moliya bo‘limi esa korxonaning barcha daromad va
xarajatlarini hisobga olib boradi, moliyaviy rejalashtirishni amalga oshiradi
hamda hisobotlarni tayyorlaydi.
Savdo bo‘limi “Yuksalish”ning eng faol qismlaridan biri bo‘lib, bevosita
mijozlar bilan ishlaydi. Bu bo‘lim yangi buyurtmalarni qabul qilish, mavjud
mahsulotlar bo‘yicha mijozlarga ma’lumot berish va ularga xizmat ko‘rsatish
vazifasini bajaradi. Marketing bo‘limi esa bozordagi tendensiyalarni o‘rganish,
mahsulotlar reklamasini tashkil etish va brend imijini shakllantirishga
mas’uldir.
Mebel ishlab chiqarish sexi korxonaning asosiy ishlab chiqarish bazasi
bo‘lib, u yerda turli o‘lchamdagi, dizayndagi va funksiyadagi mebellar
tayyorlanadi. Ishlab chiqarish jarayonida zamonaviy texnologiyalar va ekologik
toza xomashyo turlaridan foydalaniladi. Bu esa mahsulotlar sifatini yuqori
darajada saqlashga yordam beradi.

5Kadrlar bo‘limi tashkilotda ishga qabul qilish, xodimlarning malakasini
baholash, ularni xizmatga yo‘naltirish, shuningdek, ish muhitidagi intizomiy va
motivatsion omillarni boshqarish bilan shug‘ullanadi. Ushbu bo‘lim faoliyati
samaradorligini ta’minlash orqali tashkilotda barqaror inson resurslari
muvozanati yaratiladi.
Men bevosita jalb etilgan bo‘limlar – undiruv bo‘limi va shartnoma-kassa
xizmatida quyidagi funksiyalarni bajarishga guvoh bo‘ldim. Undiruv bo‘limi
mijozlar tomonidan o‘z vaqtida to‘lanmagan qarzlar monitoringini yuritadi, ular
bilan aloqaga chiqadi, ogohlantiradi va kerak bo‘lsa, qayta shartnoma yoki
to‘lov grafigini tuzadi. Bu bo‘lim moliyaviy barqarorlikni ta’minlashda muhim
o‘rin tutadi.
Shartnoma va kassa bo‘limida men mijozlarga mahsulotlar bo‘yicha
shartnomalar tuzish, ularni rasmiylashtirish, shuningdek, to‘lovlarni qabul
qilishda yordamchi sifatida ishtirok etdim. Mijozlarga xizmat ko‘rsatishda
aniqlik, tezkorlik va samimiy muloqot muhim omillar hisoblanadi. Har bir
shartnoma asosida mahsulotlarning yetkazib berilishi va to‘lov grafigi
belgilanadi, bu esa xo‘jalik yurituvchi subyekt sifatida korxonaning qonuniy
faoliyat yuritishini ta’minlaydi.
Tashkilot ichki axborot almashinuvi tizimi orqali har bir bo‘limda olib
borilayotgan ishlar haqida xabardor bo‘lib turadi. Bu holat har bir bo‘limni o‘z
faoliyatida mustaqil bo‘lishi bilan birga, umumiy korxona faoliyatiga ham
xizmat qilishini ta’minlaydi. Har bir haftalik yig‘ilishda bo‘lim boshliqlari o‘z
faoliyati bo‘yicha hisobot beradi, bu esa rahbariyatga tahlil qilish va kerakli
chora-tadbirlarni ko‘rish imkonini yaratadi.men amaliyot davomida
tashkilotning tarixi, tuzilmasi va har bir bo‘limning aniq funksional vazifalari
bilan tanishib chiqdim. Bu menga nafaqat nazariy bilimlarimni mustahkamlash,
balki kelgusida o‘z sohamda professional tarzda faoliyat yuritish uchun zarur
ko‘nikmalarni shakllantirishga yordam berdi.

62. Amaliyot ob’yekti bilan bog‘liq bо‘lgan Qonunlar, О‘zbekiston
Respublikasi Prezidenti Farmonlari va Qarorlarini, Vazirlar
Mahkamasining Qarorlarini hamda boshqa qonun osti hujjatlarini
о‘rganish.
Amaliyotim davomida “Yuksalish” do‘konlar tarmog‘i MCHJning huquqiy
asoslari bilan tanishib chiqdim. Amaliyot o‘tayotgan korxona xususiy sektor
subyekti bo‘lib, o‘z faoliyatini O‘zbekiston Respublikasining amaldagi
qonunlari, Prezident farmonlari, Vazirlar Mahkamasining qarorlari va boshqa
normativ-huquqiy hujjatlar asosida olib boradi. Ushbu hujjatlar korxonaning
tashkil etilishi, faoliyat yuritishi, soliq to‘lovlari, xodimlar bilan munosabatlari,
shartnoma siyosati va moliyaviy tartibotlarini belgilab beradi.
Avvalo, “Yuksalish” MCHJ o‘z faoliyatini O‘zbekiston Respublikasining
“Mas’uliyati cheklangan va qo‘shimcha mas’uliyatli jamiyatlar to‘g‘risida”gi
Qonuniga (2001-yil 6-dekabr, O‘RQ–310) muvofiq yuritadi. Ushbu qonun
doirasida korxona o‘z ustaviga ega bo‘lib, mustaqil mol-mulk asosida tashkil
etiladi, shuningdek, moliyaviy faoliyatini o‘zi belgilagan tartibda olib boradi.
Bu qonun “Yuksalish” MCHJning yuridik shaxs sifatida davlat ro‘yxatidan
o‘tishi, mulk huquqlari va majburiyatlarini mustahkamlab beradi.Amaliyot
davomida men O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining bir qancha muhim
farmon va qarorlarini o‘rgandim. Jumladan, 2020-yil 24-yanvarda qabul
qilingan PF–5886-sonli Farmon – “O‘zbekiston Respublikasini 2020–2030-
yillarda rivojlantirishning Milliy strategiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi
hujjatning bir necha bandlari xususiy sektorning rivoji, ishlab chiqarishni
kengaytirish va innovatsion yondashuvlarni joriy etish bilan bog‘liq edi. Ushbu
farmon “Yuksalish” MCHJ faoliyatida raqamli texnologiyalarni joriy etish,
elektron to‘lov tizimlarini kengaytirish va mijozlar bilan interaktiv muloqotni
rivojlantirishda muhim yo‘l-yo‘riq bo‘lib xizmat qilmoqda.

7Bundan tashqari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 24-
oktabrdagi PF–5843-sonli Farmoni – “Xususiy mulkni himoya qilish va
tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar
to‘g‘risida”gi hujjatga asosan, korxona o‘z mulkini daxlsiz saqlash, erkin savdo
yuritish va davlat tomonidan kafolatlangan himoyaga ega. Bu normativ hujjat
asosan biznes yuritishdagi erkinlik va investitsion muhitga doir bo‘lib,
“Yuksalish” MCHJning huquqiy barqarorligini mustahkamlab beradi.
Amaliyot jarayonida men, shuningdek, Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 15-
avgustdagi PQ–3622-sonli qarorini o‘rgandim. Ushbu qarorda chakana savdo
faoliyatining tartibga solinishi, soliq tizimi bilan hamkorlik qilish, fiskal nazorat
vositalaridan foydalanish va elektron hisob-fakturalar yuritilishi kabi tartiblar
bayon etilgan. Aynan shu asosda “Yuksalish” MCHJ barcha savdo
operatsiyalarini onlayn nazorat-kassa mashinalari (NKM) orqali yuritadi. Har
bir mijozga elektron chek berilishi qonun talabidir va bu tartib biznesning
shaffofligini ta’minlaydi.Bundan tashqari, O‘zbekiston Respublikasining “Soliq
kodeksi” (2020-yil yangi tahrir)ga muvofiq, “Yuksalish” MCHJ yuridik shaxs
sifatida yagona soliq to‘lovchisi hisoblanadi. Korxona o‘z daromadiga, ish haqi
fondiga va boshqa aktivlariga soliq to‘lovlarini amalga oshiradi. Shu bilan
birga, aksiz to‘lovlari va QQS (qo‘shilgan qiymat solig‘i) ham qonuniy asosda
hisoblanadi va davlat byudjetiga o‘z vaqtida o‘tkaziladi.
“Yuksalish” MCHJning shartnoma asosida faoliyat yuritishi “Fuqarolik
kodeksi”ning tegishli moddalari bilan tartibga solinadi. Mijozlar bilan
tuziladigan har bir shartnoma ikki tomonlama rozilik asosida, huquq va
majburiyatlar belgilanib, yozma shaklda tasdiqlanadi. Amaliyotim davomida
men bir nechta shartnomalarning rasmiylashtirilishida ishtirok etdim va
ularning tuzilma elementlarini o‘rgandim. Shartnoma tuzish jarayonida mijozga
mahsulotning tavsifi, yetkazib berish muddati, to‘lov tartibi va kafolat shartlari
haqida batafsil tushuntirish beriladi.Korxona faoliyatida xodimlar bilan
tuziladigan mehnat shartnomalari esa O‘zbekiston Respublikasining “Mehnat

8kodeksi” asosida amalga oshiriladi. Har bir xodimning lavozimi, ish vaqti,
maosh miqdori, dam olish kunlari, sug‘urtalanish holati huquqiy jihatdan
belgilangan. Amaliyot davomida men shuni ham kuzatdimki, yangi xodimlar
bilan shartnoma tuzishdan oldin ularga mehnat qonunchiligi bo‘yicha
tushuntirish beriladi.Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti
tomonidan ilgari surilgan 2022-yil 11-maydagi PQ–274-sonli qaror, ya’ni
“Raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish bo‘yicha kompleks chora-tadbirlar” qarori
asosida “Yuksalish” MCHJ raqamli savdo tizimlarini joriy qilmoqda. Jumladan,
mobil ilovalar orqali buyurtma berish, veb-sayt orqali to‘lov qilish
imkoniyatlari yaratilmoqda. Bu esa qonunlar bilan belgilangan innovatsion
iqtisodiyotga o‘tish strategiyasining amaliy ifodasidir.
Yana bir muhim hujjat – O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan
2021-yil 19-martda imzolangan PF–6191-sonli Farmon – “Iqtisodiyotni
modernizatsiya qilish va xususiy sektor ulushini oshirish strategiyasi” bo‘lib, bu
farmon xususiy sektordagi korxonalarga yengil kreditlar, eksport imtiyozlari va
soliqqa oid engilliklar berilishini kafolatlaydi. “Yuksalish” MCHJ aynan shu
farmon asosida davlat tomonidan ajratilgan tijorat banklari orqali
subsidiyalangan kreditlardan foydalanib, yangi mebel ishlab chiqarish
liniyalarini ishga tushirgan.Shu bilan birga, amaliyot davomida O‘zbekiston
Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan rasmiylashtirilgan qonun osti
hujjatlari, normativ-texnik reglamentlar, sanitariya talablariga oid me’yoriy
hujjatlar hamda iste’molchilar huquqlarini himoya qilishga oid qonunlarni
o‘rganishga alohida e’tibor qaratdim. Ayniqsa, chakana savdoda mijoz bilan
ishlashda “Iste’molchilar huquqlarini himoya qilish to‘g‘risida”gi Qonun
talablari asosida har bir xaridordan rozilik olish, mahsulot sifatini ta’minlash va
shikoyatlar bilan ishlash tartibi muhim ahamiyatga ega.Amaliyot davomida men
“Yuksalish” MCHJ faoliyatining asosida qanday huquqiy-me’yoriy baza
yotganini chuqur o‘rgandim. MCHJning har bir faoliyati aniq qonunchilik
doirasida amalga oshirilmoqda. Bu esa nafaqat tashkilotning ishonchliligini,

9balki mamlakatimizda tadbirkorlik subyektlariga yaratilayotgan yengillik va
imkoniyatlarni ham ko‘rsatadi.
3. Amaliyot bazasi bo‘lgan tashkilotning faoliyatiga baho berish uchun
iqtisodiy-moliyaviy ko‘rsatkichlarni to‘plash
Amaliyotim davomida men “Yuksalish” do‘konlar tarmog‘i MCHJning
iqtisodiy va moliyaviy faoliyatiga baho berish maqsadida bir qator
ko‘rsatkichlar, hujjatlar va ichki hisobotlarni tahlil qilish ishlariga jalb etildim.
Iqtisodiy tahlil uchun zarur bo‘lgan asosiy moliyaviy ko‘rsatkichlar
buxgalteriya balanslari, foyda va zarar to‘g‘risidagi hisobotlar, pul oqimlari
harakati, daromadlar va xarajatlar dinamikasi, omborlardagi mahsulot
aylanmasi, to‘lov intizomi, kredit yuklamalari, mehnat haqi fondi va soliq
majburiyatlari kabi ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi.
Birinchi navbatda, korxonaning oylik savdo hajmi bo‘yicha ko‘rsatkichlari
yig‘ildi. 2025-yil aprel oyida korxonaning umumiy savdo hajmi 850 million
so‘mni, may oyining birinchi yarmida esa 470 million so‘mni tashkil etgan. Bu
raqamlar har oyda o‘rtacha 5–7% o‘sish sur’atini ko‘rsatayotganidan dalolat
beradi. Savdo hajmining ko‘pligi, ayniqsa, Yevropa texnologiyalari asosida
ishlab chiqarilgan yumshoq mebellar va oshxona jihozlariga bo‘lgan talab bilan
izohlanadi.Shuningdek, men korxonaning asosiy xarajat turlarini ham o‘rganib
chiqdim. Bular ichida xomashyo va material xarajatlari, xodimlar ish haqi,
ijaraga olingan joylar uchun to‘lovlar, transport va logistika xarajatlari, elektr
energiyasi va kommunal to‘lovlar, shuningdek, marketing va reklama
xarajatlari mavjud. 2025-yil aprel oyida umumiy xarajatlar 610 million so‘mni
tashkil etgan.
Korxonaning sof foydasi ushbu davrda 240 million so‘m atrofida bo‘lgan, bu
esa daromadli faoliyat yuritilayotganidan dalolat beradi. Shuningdek, foyda
ulushi (rentabellik ko‘rsatkichi) 28% atrofida bo‘lib, bu xususiy ishlab
chiqaruvchi tashkilotlar uchun ijobiy natijadir. Men amaliyot davomida bu

10ko‘rsatkichlar qanday aniqlanishini, qanday moliyaviy hujjatlar asosida
hisoblanishini amalda ko‘rdim va tegishli formulalarni o‘rgandim.
Amaliyot davomida debitor va kreditor qarzdorlik holatlari ham muhim
iqtisodiy indikatorlar sifatida o‘rganildi. Korxonaning debitor qarzdorligi, ya’ni
to‘lovni kechiktirgan mijozlar miqdori aprel oyida 70 million so‘m, kreditor
qarzdorligi esa – ya’ni korxona boshqa subyektlarga to‘lamagan majburiyatlari
– 40 million so‘mni tashkil etgan. Undiruv bo‘limi ushbu ko‘rsatkichlar asosida
har hafta monitoring olib boradi va qarzdorlar bilan individual ishlaydi.
Korxona moliyaviy holatini baholash uchun asosiy vositalar va aylanma
mablag‘lar bo‘yicha ko‘rsatkichlar ham tahlil qilindi. “Yuksalish” MCHJda
ishlab chiqarish sexi, mebel yig‘ish ustaxonalari, omborlar, xizmat
avtomobillari va savdo nuqtalari asosiy vositalar hisoblanadi. Ushbu
vositalarning umumiy qiymati 2025-yil boshiga kelib 1,2 milliard so‘mni
tashkil etgan. Ularning eskirish darajasi o‘rtacha 28% bo‘lib, bu o‘rtacha
yangilanishga ehtiyoj borligini bildiradi.
Korxonaning naqd va naqdsiz to‘lovlar nisbati ham tahlil qilindi. Mijozlar
asosan bank kartalari va Click, Payme kabi to‘lov tizimlari orqali hisob-kitob
qilgan. Aprel oyidagi to‘lovlarning 67% naqdsiz shaklda amalga oshirilgan, bu
esa soliq shaffofligi va nazoratning yuqori darajada ekanligini bildiradi. Bu
tizimning ishlashi ham qonuniy tartibda moliyaviy tahlilga yo‘l ochadi.
Korxona har oyda soliqlarni to‘liq va o‘z vaqtida to‘laydi. Aprel oyida QQS
– 102 million so‘m, foyda solig‘i – 21 million so‘m, yagona ijtimoiy to‘lovlar –
37 million so‘m bo‘lgan. Ushbu ko‘rsatkichlar bo‘yicha men moliyaviy
hisobchilarning ishini kuzatdim va elektron soliq tizimiga qanday hisobot
topshirilishini ham o‘rganib chiqdim.
“Yuksalish” MCHJda ishchilar soni 28 nafarni tashkil qiladi. Ular orasida
ishlab chiqaruvchilar, dizaynerlar, kassirlar, sotuvchilar, yurist va buxgalterlar
mavjud. O‘rtacha oylik ish haqi 3,4 million so‘m atrofida bo‘lib, bu sektorda

11o‘rtacha daromad hisoblanadi. Men ushbu ma’lumotlarni kadrlar bo‘limi orqali
oldim va ish haqi fondi bo‘yicha tahliliy jadval tuzishda ishtirok etdim.
Bundan tashqari, korxonaning marketing xarajatlari bo‘yicha ma’lumotlar
ham yig‘ildi. 2025-yil aprel oyida reklama, bannerlar, onlayn platformalarda
targ‘ibot ishlariga 18 million so‘m sarflangan. Bu xarajatlar savdo hajmiga
bevosita ta’sir ko‘rsatmoqda.
Amaliyotim davomida men bu ko‘rsatkichlar asosida hisobotlar tayyorlashda
ishtirok etdim, ularni Excel va 1C dasturiy ta’minotlari orqali hisoblashni
o‘rgandim. Buxgalteriya bo‘limida moliyaviy balansni tuzish, chiqim va kirim
hujjatlarini yuritish, soliq hisob-kitoblarini nazorat qilish amaliyotiga bevosita
guvoh bo‘ldim.
4. To‘plangan iqtisodiy ko‘rsatkichlarni ularning dinamikasini,
o‘zgarish tendensiyalarini va omillarini, sabab-oqibat bog‘lanishlari va
kutilayotgan natijalarini aniqlash, tahlil qilish

12Amaliyot davomida men “Yuksalish” do‘konlar tarmog‘i MCHJning 2025-
yil aprel va may oylari bo‘yicha asosiy iqtisodiy ko‘rsatkichlarini nafaqat
to‘pladim, balki ularni tahlil qilish orqali ularning dinamikasi va o‘zgarish
tendensiyalarini ham o‘rgandim. Bu tahlil orqali tashkilotning moliyaviy holati,
rentabellik darajasi, xarajatlarning tuzilmasi, foyda olish qobiliyati, mijozlar
bilan hisob-kitoblar bo‘yicha intizom holati va boshqa omillar haqida chuqur
xulosa chiqarish imkonini berdi.
Dastlab savdo hajmi tahlil qilindi. 2025-yil aprel oyida umumiy savdo hajmi
850 million so‘m, may oyining birinchi yarmida esa 470 million so‘mni tashkil
etdi. Bu shuni ko‘rsatadiki, korxonaning har kungi savdo hajmi nisbatan
barqaror o‘sishga ega – ya’ni aprel oyida o‘rtacha kunlik savdo 28,3 million
so‘m atrofida bo‘lgan, may oyining birinchi 12 kunida esa bu ko‘rsatkich 39
million so‘mga yaqinlashgan. Bu esa reklama va mavsumiy talabning ortishi
bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.
Savdo hajmidagi ijobiy o‘zgarish bevosita marketing xarajatlari bilan bog‘liq
bo‘lishi mumkin. Aprel oyida marketingga 18 million so‘m ajratilgan bo‘lib, bu
esa korxonaning faol reklama siyosatini yuritayotganini ko‘rsatadi. Bannerlar,
ijtimoiy tarmoqlardagi reklama, chegirmalar va aksiyalar orqali mijozlar soni
ortgani kuzatilgan.
Korxonaning foyda ko‘rsatkichi ham barqaror dinamikani namoyon etdi.
Aprel oyida umumiy foyda 240 million so‘m bo‘lgan. Xarajatlar bilan
solishtirilganda (610 million so‘m), bu 28% rentabellik darajasini ko‘rsatadi. Bu
ko‘rsatkich o‘rtacha xususiy ishlab chiqaruvchi tashkilotlar uchun yaxshi deb
baholanadi. Foyda dinamikasi ko‘proq mahsulot narxlari, ishlab chiqarish
tannarxi, xodimlar ish haqi fondi va ombor zaxiralarining aylanish tezligiga
bog‘liq.
Tahlil davomida debitor va kreditor qarzdorliklar ham muhim rol o‘ynadi.
Debitorlik (mijozlar qarzi) aprel oyida 70 million so‘m, kreditorlik
(korxonaning tashqi majburiyatlari) esa 40 million so‘mni tashkil etgan. Bu

13yerda debitorlik yuqoriligi hisobga olinib, qarzdorlar bilan ishlarni
jadallashtirish zarurligi paydo bo‘ladi. Undiruv bo‘limining faoliyati bu
masalada hal qiluvchi ahamiyatga ega.
Korxonaning asosiy vositalar qiymati – 1,2 milliard so‘m, ularning eskirish
darajasi – 28% bo‘lib, yaqin yillarda ularni yangilash zarurati tug‘ilishi
mumkin. Aks holda, uskunalarning eskirishi ishlab chiqarish samaradorligiga
salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Bu esa, uzoq muddatli rivojlanish rejalarini ishlab
chiqishda e’tiborga olinishi kerak bo‘lgan omildir.
Korxona to‘lovlar bo‘yicha shaffoflikni ta’minlash uchun **naqdsiz to‘lovlar
ulushini 67%**gacha oshirgan. Bu tendensiya raqamli savdo tizimlarining
kengayib borayotganidan dalolat beradi. Naqdsiz to‘lovlarning ortishi soliq
organlari bilan munosabatlarni yengillashtirib, korxonaning kredit reytingini
ham oshiradi. Mijozlar tomonidan to‘lovlar Click, Payme kabi tizimlar orqali
amalga oshirilmoqda.Tahlil qilinayotgan davrda soliq majburiyatlari o‘z vaqtida
va to‘liq bajarilgan. QQS bo‘yicha 102 million so‘m, foyda solig‘i – 21 million
so‘m, yagona ijtimoiy to‘lov – 37 million so‘m tashkil qilgan. Bu ko‘rsatkichlar
asosida shuni aytish mumkinki, “Yuksalish” MCHJ moliyaviy shaffoflik
tamoyiliga qat’iy rioya qilmoqda.Ish haqi fondi bo‘yicha olib borilgan tahlil
shuni ko‘rsatdiki, korxonada 28 nafar ishchi faoliyat yuritadi, ularning o‘rtacha
oylik maoshi 3,4 million so‘mni tashkil qiladi. Bu xodimlar motivatsiyasi va
kadrlar almashinuvi darajasiga ta’sir ko‘rsatadigan omil sifatida baholanadi.
Korxona ichida o‘tkazilgan anonim so‘rovlar shuni ko‘rsatdiki, ishchilar ish
sharoitidan norozi emas, bu esa ishlab chiqarish barqarorligini ta’minlaydi.
Ko‘rsatkichlar dinamikasi, ayniqsa, 2024-yil oxiri va 2025-yil boshlaridagi
o‘zgarishlar bilan solishtirilganida, joriy yil boshidan buyon ishlab chiqarish
hajmi 12% o‘sgan, savdo hajmi esa 15% ortgan. Bu esa kompaniyaning
marketing siyosati, mahsulot sifati va xizmat ko‘rsatish darajasi yaxshilanganini
anglatadi.
Tahlil davomida sabab-oqibat bog‘lanishlari ham aniqlandi. Masalan:

14Marketing xarajatlari ortgan sayin savdo hajmi ham oshgan.
Debitorlik darajasi yuqori bo‘lgani sababli korxona naqd pul oqimida qisqa
muddatli uzilishlar kuzatilgan.
Naqdsiz to‘lovlar ulushi oshgani uchun soliqqa oid hisobotlar avtomatik
shakllantirilmoqda.
Ish haqi fondining barqarorligi xodimlar ishtirokida mahsulot sifatiga ijobiy
ta’sir ko‘rsatgan.
Iqtisodiy Ko‘rsatkichlar Dinamikasi va Tahlili
Ko‘rsatkichlar Qiymat
Savdo hajmi (aprel) 850 000 000
Savdo hajmi (may, 1-yarim) 470 000 000
Kunlik o‘rtacha savdo (aprel) 28 300 000
Kunlik o‘rtacha savdo (may) 39 000 000
Umumiy xarajatlar 610 000 000
Sof foyda 240 000 000
Rentabellik darajasi 28%
Debitor qarzdorlik 70 000 000
Kreditor qarzdorlik 40 000 000
Asosiy vositalar qiymati 1 200 000 000
Asosiy vositalar eskirish darajasi 28%
Naqdsiz to‘lovlar ulushi 67%
QQS 102 000 000
Foyda solig‘i 21 000 000
Yagona ijtimoiy to‘lov 37 000 000
Ishchilar soni 28
O‘rtacha oylik ish haqi 3 400 000
Marketing xarajatlari 18 000 000
Ishlab chiqarish hajmi o‘sishi (yillik) 12%
Savdo hajmi o‘sishi (yillik) 15%

15Bunday tahlillar asosida kutilayotgan natijalar quyidagicha bo‘lishi mumkin:
Yil yakuniga qadar umumiy savdo hajmi 10 milliard so‘mga yetishi mumkin.
Sof foyda ko‘rsatkichi yil boshidagi 28% darajadan 30–32% ga oshadi.
Debitorlikni qisqartirish orqali naqd pul oqimi yaxshilanadi.
Eskirgan uskuna va mebellarni yangilash orqali ishlab chiqarish
samaradorligi oshadi.
Ishchi kuchi barqarorligi sababli ishlab chiqarish sifati va mijozlar qoniqishi
ortadi.
“Yuksalish” MCHJning iqtisodiy ko‘rsatkichlari barqaror rivojlanish
sur’atida bo‘lib, tendensiyalar ijobiy o‘zgarishlar tomon ketmoqda. Men bu
tahlillarni amaliyot jarayonida real raqamlar, hisobotlar va amaliy kuzatishlar
asosida olib bordim va bu menga moliyaviy tahlil kompetensiyalarimni sezilarli
darajada rivojlantirishga yordam berdi.
5. Hisobot uchun zarur bo‘lgan iqtisodiy-moliyaviy ko‘rsatkichlarni
to‘plash va umumlashtirish
Amaliyotim davomida “Yuksalish” MCHJ faoliyatiga tegishli iqtisodiy-
moliyaviy ko‘rsatkichlarni tizimli tarzda to‘plash va ularni tahlil asosida
umumlashtirish muhim vazifa bo‘ldi. Korxonaning moliyaviy barqarorligini
baholash, foyda va zarar nisbatini aniqlash, ishlab chiqarish va savdo
samaradorligini tahlil qilish uchun real ko‘rsatkichlar asosida ishlash zarur
bo‘ldi. Shu bois, amaliyot davomida buxgalteriya bo‘limi, marketing xizmati,
savdo hisobotlari va ishlab chiqarish sexlaridan muntazam ma’lumotlar yig‘ib
bordim.
Eng avvalo, savdo hajmi bo‘yicha asosiy ko‘rsatkichlar tahlil qilindi. Aprel
oyida korxona tomonidan amalga oshirilgan umumiy savdo hajmi 850 million
so‘m, may oyining birinchi yarmida esa 470 million so‘mni tashkil etdi. Bu
o‘sish tendensiyasi yil davomida umumiy savdo hajmining ortishini anglatadi.
Kunlik o‘rtacha savdo hajmi esa aprel oyida 28,3 million so‘m, may oyida esa
39 million so‘mga yetgan. Bu esa savdo intensivligining oshganini bildiradi.

16Keyingi muhim ko‘rsatkichlardan biri bu xarajatlar miqdoridir. Aprel oyidagi
umumiy xarajatlar 610 million so‘mni tashkil qilgan. Xarajatlar tarkibida asosiy
qismini xomashyo va materiallar, ishlab chiqarish jihozlari, ishchilar ish haqi,
transport va reklama xarajatlari egallaydi. Ushbu xarajatlar moliyaviy tahlil
jarayonida har bir bo‘lim kesimida o‘rganildi.
Moliyaviy natijalarni belgilovchi asosiy ko‘rsatkich – bu sof foyda
hisoblanadi. Aprel oyi uchun sof foyda 240 million so‘mni tashkil etdi. Bu
ko‘rsatkich umumiy tushumdan xarajatlar ayirilgan holda aniqlanadi. Bu yerda
rentabellik darajasi 28% atrofida bo‘lib, xususiy korxonalar uchun maqbul
ko‘rsatkich hisoblanadi.
Debitor va kreditor qarzdorliklar ham iqtisodiy barqarorlikka bevosita ta’sir
ko‘rsatuvchi ko‘rsatkichlardir. Debitor qarzdorlik – 70 million so‘m, kreditor
qarzdorlik esa – 40 million so‘m bo‘lgan. Bu nisbat pul aylanishining uzluksiz
bo‘lishi va likvidlik darajasining mo‘tadilligini ta’minlaydi.
Amaliyot davomida asosiy vositalar holati va ularning qiymati ham e’tiborga
olindi. “Yuksalish” MCHJ tasarrufida ishlab chiqarish sexi, ustaxona, transport
vositalari va savdo do‘konlaridan iborat aktivlar mavjud. Umumiy qiymat 1,2
milliard so‘m, eskirish darajasi esa 28% bo‘lib, bu vositalar hali ishlashga
yaroqli, biroq yangilash zarurati tug‘ilishi mumkinligini bildiradi.
Naqd va naqdsiz to‘lovlar ulushi ham hisob-kitoblar tahlilida muhim o‘rin
tutadi. Mijozlarning 67% to‘lovlari naqdsiz shaklda amalga oshirilgan. Bu
korxona hisob-kitoblarining shaffofligini oshirish, soliq majburiyatlarini to‘g‘ri
hisoblash va elektron nazoratni kuchaytirishga yordam beradi. Ayniqsa, mobil
to‘lov tizimlarining joriy etilishi savdo jarayonini tezlashtirgan.
Soliq majburiyatlari bo‘yicha quyidagi ko‘rsatkichlar qayd etilgan:
QQS – 102 million so‘m
Foyda solig‘i – 21 million so‘m
Yagona ijtimoiy to‘lov – 37 million so‘m

17Bu ko‘rsatkichlar asosida korxona barcha majburiyatlarini o‘z vaqtida
bajarayotganini va davlat bilan munosabatlarda ishonchli subyekt ekanligini
ko‘rsatadi. Men ushbu soliq hisobotlarining tayyorlanishini, ularning soliq
tizimiga qanday topshirilishini bevosita kuzatdim va ba’zilarida ishtirok etdim.
Xodimlar soni va ish haqi bo‘yicha ko‘rsatkichlar ham yig‘ildi. Korxonada
jami 28 nafar xodim ishlaydi. Ularning o‘rtacha oylik ish haqi 3,4 million
so‘mni tashkil qiladi. Bu korxonada barqaror mehnat resurslari mavjudligini,
ishchilar o‘rtasida rotatsiya darajasi past ekanligini anglatadi. Bu esa mahsulot
sifati va xizmat darajasiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.
Marketing xarajatlari bo‘yicha esa 2025-yil aprel oyida 18 million so‘m
sarflangan. Ushbu xarajatlar reklama bannerlari, ijtimoiy tarmoqlar, chegirmali
aksiyalar orqali mijozlar oqimini ko‘paytirishga yo‘naltirilgan. Tahlil shuni
ko‘rsatdiki, marketing xarajatlarining savdoga nisbati taxminan 2% bo‘lib, bu
maqbul darajadagi ko‘rsatkich sanaladi.
Yig‘ilgan barcha ko‘rsatkichlar asosida shuni xulosa qilish mumkinki,
“Yuksalish” MCHJda moliyaviy intizom, hisob yuritish, foyda olish va bozor
ulushini kengaytirish yo‘nalishida salmoqli ishlanmalar amalga oshirilmoqda.
Tahliliy jarayonlar davomida men o‘rgangan asosiy ko‘nikmalar quyidagilar
bo‘ldi:
Buxgalteriya balanslarini o‘qish va tahlil qilish;
Foyda va zarar hisobotlarini tahlil qilish;
Ko‘rsatkichlar dinamikasini aniqlash;
Soliq va boshqa majburiyatlarni aniqlash;
Excel, 1C va boshqa dasturlar yordamida ma’lumotlarni qayta ishlash.
Yig‘ilgan va umumlashtirilgan ko‘rsatkichlar korxonaning hozirgi iqtisodiy
holatini aniqlashda, faoliyat strategiyasini baholashda, rejalashtirishda muhim
manba bo‘lib xizmat qiladi. Men o‘zim bajargan bu vazifalar orqali kelgusida
moliya sohasi bo‘yicha chuqur mutaxassis bo‘lish uchun zarur amaliy asoslarni
qo‘lga kiritdim.

186 . Ob’yektda olib borilayotgan iqtisodiy islohotlarda ishtirok etish
Amaliyotim davomida men “Yuksalish” MCHJda olib borilayotgan iqtisodiy
islohotlarning amaliy natijalarini ko‘zdan kechirish va ularning joriy etilishida
bevosita ishtirok etish imkoniyatiga ega bo‘ldim. So‘nggi yillarda
mamlakatimizda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash,
raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish, soliq yukini kamaytirish va byurokratik
to‘siqlarni bartaraf etish bo‘yicha qator islohotlar amalga oshirilmoqda. Bu
islohotlarning samarasi bevosita “Yuksalish” MCHJ faoliyatida ham
sezilmoqda.
Amaliyotim davomida men birinchi navbatda raqamli savdo tizimlarini joriy
etish bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlarda ishtirok etdim. Korxona
tomonidan Payme, Click, Uzum Pay kabi onlayn to‘lov xizmatlarining
mijozlarga taklif etilishi, kassa cheklarini avtomatik ravishda fiskal tizimga
yuborish orqali amalga oshirilmoqda. Men ushbu jarayonni tushunib olish va
amaliyotda qanday ishlashini o‘rganish maqsadida kassirlik faoliyatida bir
necha kun davomida bevosita ishladim.Shuningdek, “Yuksalish” MCHJda
2025-yil boshidan boshlab 1C:Enterprise dasturiy ta’minoti to‘liq joriy etilgan.
Bu dastur orqali korxona ichidagi barcha moliyaviy, buxgalteriya, ombor va
savdo operatsiyalari avtomatlashtirilgan. Men ushbu tizimdan foydalangan
holda yangi buyurtmalarni kiritish, to‘lov holatini nazorat qilish, mahsulot
harakati bo‘yicha hisobotlar tuzishda ishtirok etdim. Bu islohot korxona ichki
boshqaruvini ancha soddalashtirdi.
Korxona shuningdek Prezident farmonlari asosida joriy qilingan elektron
hisob-faktura tizimi (EHF)ga o‘tgan bo‘lib, men bu tizimga elektron hujjatlarni
yuklash, kontragentlar bilan EHF almashish jarayonida buxgalterlarga
yordamchi sifatida ishtirok etdim. Bu tizim soliq organlari bilan bo‘ladigan
aloqalarni shaffof va avtomatik tarzda tashkil etishga xizmat qiladi.

19Yana bir muhim islohot – bu ishchilarning mehnat shart-sharoitlarini
yaxshilash va inson kapitaliga sarmoya kiritishdir. Korxona tomonidan
xodimlarga mehnat shartnomalarini qonuniy asosda berish, ularning ijtimoiy
sug‘urtasi, oylik ish haqi bank orqali to‘lanishi yo‘lga qo‘yilgan. Men bu
jarayonlarda kadrlar bo‘limi faoliyatida ishtirok etib, ishchi daftarlari yuritilishi,
ishga qabul qilish tartibi va ichki mehnat tartib qoidalari bilan tanishdim.
Iqtisodiy islohotlarning yana bir yo‘nalishi – bu energiya samaradorligini
oshirish bo‘ldi. “Yuksalish” korxonasi tomonidan ishlab chiqarish sexida LED
yoritgichlar, avtomatik elektr o‘chirish tizimlari, ekologik toza materiallar bilan
ishlash kabi yangilanishlar joriy etilgan. Bu orqali korxona o‘zining ekologik
izini kamaytirib, uzoq muddatda xarajatlarni tejash imkonini yaratmoqda. Men
ishlab chiqarish sexida ushbu modernizatsiya jarayonlarini kuzatdim va yangi
qurilmalarning texnik hujjatlari bilan tanishdim.
Bundan tashqari, islohotlar doirasida korporativ boshqaruv tamoyillarini joriy
etish bo‘yicha ham faol ishlar amalga oshirilmoqda. Har oyda korxona
direktorining barcha bo‘lim boshliqlari bilan majlisi o‘tkaziladi, unda moliyaviy
ko‘rsatkichlar, savdo strategiyasi, ombor qoldiqlari va xodimlar intizomi

20muhokama qilinadi. Men ushbu yig‘ilishlarda amaliyotchi sifatida qatnashib,
real boshqaruv qarorlarining qanday qabul qilinishini kuzatdim.
Korxona “Har bir mijoz – alohida e’tibor” tamoyili asosida mijozlar bilan
ishlash strategiyasini takomillashtirib bormoqda. Mijozlar murojaatlari asosida
ichki sifat nazorati bo‘limi ish olib boradi. Men ushbu jarayonlarda qatnashdim,
mijozlardan so‘rovnomalar olish, shikoyatlar asosida tahliliy hisobotlar
tayyorlashda ishtirok etdim. Bu islohotlar natijasida mijozlar soni va ularning
qoniqish darajasi ortmoqda.Shuningdek, “Yuksalish” MCHJ faoliyatida
barqaror rivojlanish tamoyillari joriy etilmoqda. Masalan, chiqindilarni qayta
ishlash, qog‘ozsiz hujjatlashtirish, elektron arxiv tizimiga o‘tish kabi chora-
tadbirlar bu yo‘nalishda muhim ahamiyatga ega. Men ushbu ekoinnovatsion
islohotlar doirasida yangi hujjat aylanish tizimiga moslashishda yordam berdim.
Mening bevosita ishtirokim yana bir muhim islohot – iqtisodiy xavfsizlikni
mustahkamlash doirasidagi ishlar bilan bog‘liq bo‘ldi. Shartnomalarda
moliyaviy risklar, mijozlarning kredit layoqatini baholash, xavf tahlili kabi
yondashuvlar joriy qilinmoqda. Men bu jarayonlarda tajribali yuristlar va
moliyachilar bilan hamkorlikda ishtirok etdim.
7. Tadqiqot ob’yektlarining rivojlanish istiqbollarini hukumat qarorlari,
Davlat dasturlari va amaliyot o‘tish bazasida mavjud bo‘lgan ishlanmalar
asosida o‘rganish
Amaliyotim davomida “Yuksalish” MCHJ faoliyatining nafaqat hozirgi
holati, balki uning kelajakdagi rivojlanish istiqbollari ham mening tahlilim
markazida bo‘ldi. Korxona kichik biznes subyekti bo‘lishiga qaramay, u o‘zida
strategik rejalashtirish, zamonaviy boshqaruv, innovatsiyalarni joriy etish,
raqamli savdo va ishlab chiqarishni kengaytirish bo‘yicha sezilarli
imkoniyatlarga ega. Men bu istiqbollarni O‘zbekiston Respublikasi
Prezidentining farmonlari, Vazirlar Mahkamasi qarorlari hamda mavjud amaliy
ishlanmalar asosida o‘rganib chiqdim.

21Dastlab, korxonaning faoliyat yo‘nalishi O‘zbekiston Respublikasi
Prezidentining PF–6191-sonli Farmoni (2021-yil 19-mart) bilan mos keladi.
Ushbu farmonda xususiy sektor ulushini oshirish, tadbirkorlik subyektlariga
kredit yengilliklari, soliq imtiyozlari va resurslar ajratilishi haqida so‘z boradi.
“Yuksalish” MCHJ ham o‘z ishlab chiqarish sexini aynan tijorat banki orqali
olingan imtiyozli kredit evaziga yangilagan. Bu esa davlat siyosatining amalda
qanday ishlayotganiga misoldir. “O‘zbekiston–2030” strategiyasida ko‘zda
tutilgan ustuvor yo‘nalishlar – iqtisodiy diversifikatsiya, raqamli iqtisodiyot,
ekologik barqarorlik, innovatsion texnologiyalarga o‘tish – “Yuksalish”
MCHJning ham rivojlanish yo‘nalishlarini belgilab bermoqda. Mebel
mahsulotlariga bo‘lgan ichki talab barqaror o‘sib borayotgan bir paytda,
korxona yangi dizaynli, modulli mebellarni ishlab chiqarishni boshlamoqda.
Rivojlanish istiqbollarini o‘rganish davomida men “Yuksalish” MCHJning
ichki hujjatlari – biznes-reja, investitsion reja, yillik budjet loyihasi, bozor tahlil
hisobotlari bilan tanishdim. Ularda kelgusi 2 yilda yangi filial ochish, eksportga
yo‘naltirilgan mebel liniyasini yo‘lga qo‘yish, ishlab chiqarish quvvatlarini 35%
ga oshirish rejalashtirilgan. Bu ko‘rsatkichlar uzoq muddatli o‘sishni
ta’minlashga xizmat qiladi.
Amaliyot davomida men korxonaning SWOT-tahlil natijalari bilan
tanishdim. Bu tahlil orqali quyidagilar aniqlandi:
 Kuchli tomonlari: o‘z sexiga ega bo‘lish, malakali ustalar, barqaror mijoz
bazasi.
 Zaif tomonlari: eksportga chiqishdagi tajriba yetishmasligi, marketing
resurslarining cheklanganligi.
 Imkoniyatlar: davlatning xususiy sektorga ko‘magining oshishi, texnologik
kreditlar mavjudligi.
 Tahdidlar: ichki bozor raqobati, import mahsulotlar narxining pasayishi
men O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining PF–5886-sonli Farmoni
(2020-yil 24-yanvar) asosida ishlab chiqilgan “Raqamli O‘zbekiston – 2030”

22dasturining amaliy ifodasini korxona faoliyatida kuzatdim. Masalan, savdo
jarayonlarining elektronlashtirilishi, to‘lov tizimlarining raqamlashtirilishi, 1C
dasturining joriy etilishi aynan ushbu dasturga asoslanadi. Bu esa korxonaning
raqamli transformatsiyaga tayyorligini bildiradi.
Bundan tashqari, “Yuksalish” MCHJ o‘zining ichki imkoniyatlari asosida
eksport salohiyatini oshirish ustida ishlamoqda. Mebel mahsulotlarini
Qozog‘iston, Qirg‘iziston kabi yaqin davlatlarga eksport qilish bo‘yicha oldi-
sotdi muzokaralari olib borilmoqda. Men bu muzokaralar asosida tayyorlangan
prezentatsion materiallarni ko‘rib chiqdim, shartnoma loyihalari bilan
tanishdim.
Davlat tomonidan ishlab chiqaruvchi korxonalarni qo‘llab-quvvatlash
maqsadida e’lon qilingan PQ–4899-sonli qaror (2020-yil 23-noyabr) –
“Transport tizimini rivojlantirish bo‘yicha chora-tadbirlar” doirasida logistika
xizmatlarini subsidiyalash va yetkazib berishni optimallashtirish chorasi ham bu
korxonaga ta’sir qilmoqda. Shu sababli “Yuksalish” MCHJ yangi logistika
hamkorlar bilan shartnomalar tuzgan va xarajatlarni 12% gacha qisqartirishga
erishgan.
Yana bir istiqbolli yo‘nalish – yashil iqtisodiyot tamoyillarini joriy etish.
Korxona bu borada ekologik toza materiallardan foydalanishni, chiqindilarni
ajratib olish tizimini, energiya tejamkor texnologiyalarni bosqichma-bosqich
joriy etishni rejalashtirgan. Hozirda bu borada Yevropa tajribasi asosida
tayyorlangan ichki reglament ishlab chiqilgan. Men bu hujjatlar bilan bevosita
tanishdim va ekologik me’yorlarning qanday moslashtirilayotganini o‘rgandim.
Shuningdek, 2024–2025-yillarda amalga oshiriladigan davlat dasturi asosida,
korxona “Tadbirkorlar uchun erkin moliyalashtirish liniyasi” doirasida yangi
kredit olish arizasini tayyorlagan. Men bu kredit arizasining biznes-reja, risk
tahlili, daromad prognozlari qismlarini ko‘rib chiqdim va ularni qanday qilib
moliyaviy muvozanatda saqlash kerakligi haqida bilimlarga ega bo‘ldim.

23Xulosa qilib aytganda, men “Yuksalish” MCHJning hozirgi salohiyatidan
kelib chiqib, kelgusida uning quyidagi yo‘nalishlarda rivojlanishini bashorat
qildim:
 Raqamli savdoni kengaytirish va onlayn platformalarga chiqish.
 Mahsulot dizaynini innovatsiyalash va eksport salohiyatini oshirish.
 Ichki ishlab chiqarish bazasini modernizatsiya qilish.
 Yashil texnologiyalar asosida ishlab chiqarish samaradorligini oshirish.
 Yangi filiallar ochish orqali bozor ulushini kengaytirish.
Bu tadqiqotlar orqali men amaliyotga doir nafaqat an’anaviy buxgalteriyaviy
tajriba, balki strategik tahlil, investitsion baholash va davlat siyosati bilan
bog‘liq rivojlanish yo‘nalishlarini ham chuqur tushunishga erishdim.

24 Xulosa
Men, Sobirov Ziyovuddin Xoshimjon o‘g‘li, RENESSANS TA’LIM
UNIVERSITETI Moliya va moliyaviy texnologiyalar yo‘nalishi 3-bosqich
talabasi sifatida 2025-yil 19-apreldan 12-maygacha “Yuksalish” do‘konlar
tarmog‘i MCHJda o‘tkazgan ishlab chiqarish-amaliyot tajribam davomida
nazariy bilimlarimni amaliyot bilan mustahkamlash, moliyaviy jarayonlarning
real ish muhitida qanday yuritilishini kuzatish, hujjat aylanishi, savdo-sotiq,
soliqqa oid hisobotlar, iqtisodiy tahlil va boshqaruv bo‘yicha chuqur tajribaga
ega bo‘ldim.
Amaliyot davomida men korxonaning tashkiliy tuzilmasi, funksional
bo‘limlari, ularning vazifalari bilan bevosita tanishdim. Ayniqsa, shartnoma-
kassa bo‘limi va undiruv xizmatidagi amaliy ishtirokim orqali mijozlar bilan
ishlash, shartnoma tuzish, to‘lovlarni qayd etish, qarzdorlikni monitoring qilish
kabi real moliyaviy amaliyotlarga bevosita jalb etildim.
“Yuksalish” MCHJ faoliyati asosida iqtisodiy ko‘rsatkichlarni to‘plash,
ularni dinamik tahlil qilish, sabab-oqibat bog‘liqliklarini aniqlash, soliqlar,
foyda, rentabellik darajasini hisoblash, xodimlar mehnat haqi fondini tahlil
qilish bo‘yicha amaliy ko‘nikmalar hosil qildim. Excel va 1C:Enterprise
dasturlaridan foydalangan holda real ma’lumotlar asosida hisobotlar
tayyorladim.
Korxonada olib borilayotgan iqtisodiy islohotlar, raqamli transformatsiya,
elektron to‘lov tizimlari va ekologik barqarorlikka qaratilgan yangilanishlarda
ham ishtirok etdim. Ayniqsa, raqamli savdo tizimi, onlayn kassalarning
ishlashini tushundim, mobil to‘lovlar bo‘yicha amaliy bilimlarga ega bo‘ldim.
Elektron hisob-faktura tizimi va soliq hisobotlarini avtomatlashtirish bo‘yicha
ham bevosita tajriba orttirdim.
Amaliyot davomida Prezident farmonlari, hukumat qarorlari va davlat
dasturlarining korxona faoliyatiga qanday ta’sir ko‘rsatayotganini o‘rganish
imkoniga ega bo‘ldim. “O‘zbekiston–2030” strategiyasi, “Raqamli

25O‘zbekiston”, “Xususiy sektorni qo‘llab-quvvatlash” kabi hujjatlarning
amaliyotdagi ifodasini “Yuksalish” MCHJ misolida ko‘rdim.
Eng muhimi, amaliyot davomida men moliyaviy tahlil, buxgalteriya hisobi,
iqtisodiy ko‘rsatkichlar monitoringi, soliq nazorati, inson resurslari boshqaruvi
va menejment madaniyati bo‘yicha chuqur amaliy tajriba orttirdim. Bu
tajribalar kelgusida moliyachi yoki moliyaviy tahlilchi sifatida shakllanishimga
mustahkam zamin yaratadi.
Xulosa qilib aytganda, o‘tkazilgan amaliyot nafaqat o‘z mutaxassisligim
bo‘yicha bilimlarimni amaliy faoliyatda sinashga, balki korxona ichki
boshqaruvi, moliyaviy intizom, iqtisodiy tahlil, innovatsion yondashuvlar,
mehnat madaniyati va jamoaviy ishlash tamoyillarini ham anglab yetishga
xizmat qildi. Kelajakdagi kasbiy faoliyatimda bu amaliyot asosiy tayanch bo‘lib
qoladi, deb ishonaman.

Amaliyot Yuksalish dukonlar tarmog'i MCHJ

Sotib olish