Arxeologik joylarda dala ishlarini olib borish - История - Презентации

Информация о документе

Цена	9000UZS
Размер	3.5MB
Покупки	0
Дата загрузки	28 Ноябрь 2023
Расширение	pptx
Раздел	Презентации
Предмет	История

Arxeologik joylarda dala ishlarini olib borish

Купить

Mavzu: Arxeologik
joylarda dala ishlarini
olib borish

Reja:
1) Arxeologik joylarni izlab topish va o rganish.ʻ
2) Dala tadqiqotlarida zamonaviy texnologiyalardan
foydalanish.
3) Dala tadqiqotlari uchun kerakli shart-sharoitlar va
bilim ko nikmalar.
ʻ

Arxeologiya
ekspeditsiyalari – moddiy
madaniyat yodgorliklarini
dala-tadqiqot yo’li bilan
o’rganish uchun tashkil
qilinadigan
ekspeditsiyalar.
Ularni ilmiy tadqiqot institutlari, oliy o’quv yurtlari,
muzeylar va ulkashunoslik to’garaklari tashkil etadi.
Ko’pincha, kompleks ravishda tuzilib, tarkibiga
arxeologlardan tashqari etnograf, an-tropolog, geograf,
tuproqshunos, biolog, botanik va boshqa olimlar
kiritiladi.

Uzoq yillar ishlashga mo’ljallanib, mustaqil ishlaydigan
otryad va guruhlardan iborat qilib tuziladi. Har bir
ekspeditsiyaning o’ziga xos nizomi, ilmiy kengashi, max-
sus bazasi bo’ladi. Dastlabki arxeologik kuzatuvlar 19-
asrning 2-yarmida boshlangan. 1895-yilda Toshkentda
Turkiston arxeologiya havaskorlari to’garagi tashkil
qilingan. 1920-yildan O’zbekistonning har bir vi-loyatida
turli Arxeologiya ekspeditsiyalari ish olib bordi. Ekspeditsiya
uyushtirish

Eng yirik Arxeologiya ekspeditsiyalari – Termiz arxeologik
kompleks ekspeditsiyasi va Xorazm arxeologiya-etnografiya
ekspeditsiyasi 1936 – 37 yillarda tuzilgan. Ekspeditsiyalar
O’zbekiston xalqlarining tarixiy va madaniy yodgorliklarini
topish va o’rganishga muayyan hissa qo’shdi. Dastlabki ekspeditsiyalar

Termiz shahri va boshqa moddiy madaniyat va san'atning
ajoyib yodgorliklari topiddi. Ikkinchi jahon urushidan
so'ng Arxeologiya ekspeditsiyalarining faoliyati yanada
avj oldi. 1946-yilda Janubiy Turkmaniston arxeologiya
kompleks ekspeditsiyasi, So'g'd-tojik arxeologiya
ekspeditsiyasi tashkil qilindi.XX asrda Arxeologik ekspeditsiyalar

Afrosiyob ekspeditsiyasi qadimgi Samarqandni o’rgandi va uning ilk o’rta
asrlarga oid devoriy rasmlarini ochdi, Yerqo’rtndya ish olib 666borgan
otryad (R.Sulaymonov boshchiligida) antik va ilk o’rta asrlarga oid
madaniyat va san’at namunalarini topdi.1959-yilda G.A.Pugachenkova
rahbarligida O’zbekiston san’atshunoslik ekspeditsiyasi tuzildi. U. I. Islomov
rahbarligidagi otryad
O'zbekistonning
qator viloyatlarida
tosh davriga oid
yangi yodgorliklarni
qazib o'rgandi.

1964-yildan beri Toshkent Davlat Universiteti (hozirgi O’zMU)
arxeologiya kafedrasining Qashqadaryo arxeologik topografiya
ekspeditsiyasi Qashqadaryo vohasida ish olib borib, Kitob, Shahrisabz
shaharlari tarixini o’rgandi, shahar harobalari, manzilgohlarda qazish
ishlari olib bordi. Toshkent shahri va viloyatining tarixiy va madaniy
yodgorliklarini Yu. F. Buryakov va M. I. Filanovich rahbarligidagi
otryadlar o’rgandiO'zbekiston mustaqillikka
erishganidan keyin O'zbekiston
Badiiyot akadimyasi san'atshunoslik
ekspeditsiyasi yapon arxeologlari
bilan hamkorlikda bu yerda,
shuningdek Qoratepa, Termizda
keng ko'lamda arxeologik ishlar olib
bormoqda.

Yahyo G‘olomov nomidagi Samarqand arxeologiyasi va Koreya
madaniy merosi jamg‘armasi tomonidan olib borildi.
Tadbirda Samarqand arxeologiya instituti, Sharof Rashidov
nomidagi Samarqand davlat universiteti, “Ipak yo‘li” xalqaro
turizm va madaniy meros universiteti professor-o‘qituvchilari
hamda O‘zbekiston Respublikasi Madaniy meros agentligi
muzeylari mutaxassislari va ekspertlari ishtirok etdi. Xalqaro
hamkorliklar

Qayd etilishicha, mazkur vazifalardan kelib
chiqib, joriy yilda “XRF uskunasida
arxeologik ashyolarni tahlil qilish”,
“Topilmalarni boshqarish va artefaktlarni
hisobga olish”, “Dala sharoitida arxeologik
topilmalarni saqlash”, “Arxeologiyada
geofizik tadqiqotlar” mavzularida ” va
“Arxeologiyada zamonaviy tadqiqotlardan
foydalanish” mavzularida seminar-treninglar
o‘tkazildi.
Seminar-treningda Koreya madaniy meros
jamg‘armasi tomonidan loyiha doirasida
Samarqand arxeologiya institutiga 90 ming
dollarlik zamonaviy jihozlar taqdim etildi.

Arxeologik joylarda dala ishlarini
olib borishda kerakli joy tanlanib u
yerda dastlabki razvedka ishlari
olib boriladi. Yodgorlik nomi va
sanasi qayd etiladi so ng yozib ʻ
qo yiladi.
ʻ

Dala ekspeditsiyalarida zamonaviy
texnologiyalarni qo llash.ʻ
Bugungi kunda eng ommabop va keng
tarqalgan usullardan biri bu ,,Georadar’’
usuli hisoblanadi. Bu texnika yordamida
biror obyekt yoki yodgorlik qazmasdan
o rganiladi. Masalan madaniy qatlamda
ʻ
devor yoki shunga o xshash bo lgan
ʻ ʻ
qatlamlarni aniqlay oladi.

Asosiy qilinadigan ishlar haqida.
Dala ekspeditsiyalarida joy nomi va sanasi
muhim hisoblanadi.U yerda dastlabki
ashyolar olish maqsadida1x2 joyda shurf
tashlanadi va chiqqan materiallar
(suyak,sopol) yig ib olinadi.ʻ

Birlamchi ma lumotlar olishʼ
Birlamchi shurf
tashlangach, keyingi
navbat planagrafik shurf
tashlanadi.
Planagrafik shurf hajmi va maydoni kengroq qilib 5x5
10x10m o lchamda olinadi. Har bir topilgan
ʻ
topilmalarni qatlamlari joyi vaqti va sanasi bilan
yozib qo yiladi.
ʻ

Afrosiyobda dala tatqiqoti
5x5 o lchamda raskop o lchandi. Bu yerdan chiqqan barcha ʻ ʻ
davrlarga tegishli ashyolar (tangalar, sopol bo laklari,to g nog ich,
ʻ ʻ ʻ ʻ
o choq va badra (musurxona) topildi. Topilgan topilmalar vaqti va
ʻ
qatlami qayd etib borildi.

Ural universiteti talabalari bilan hamkorlik

Fikrlar almashinuvi ✍️

AFROSIYOB MAKONIDA

Topilgan topilmalar joyi masshtab yordamida shimol
belgi tushirilib rasmga olinadi. Topilmalar yuvilib
chizmalari tayyorlanadi. Qazuv ishlari olingan hududni
planları olinadi va rasmga olinib AGSOF dasturi
yordamida 3D modeli tayyorlanadi. Qazilma hududi
yaruslari (50 sm) belgilanib qatlamlarga ajratiladi.

XULOSA

O zbekistonda Arxeologiya sohasining rivojlanishi bu uzoq ʻ
o tmishga borib taqaladi. Xususan Temuriylar davrida yaratilgan
ʻ
Mirzo Ulug bekning “To rt Ulus tarixi’’ asari ajdodlarimizning
ʻ ʻ
qanchalik boy ilmiy merosini qoldirganligi va bugungi kungacha
undan foydalanishimiz gapimizni isbotidir. Xususan Chor Rossiyasi
hukmronligi davri yurtimizdagi mavjud obida va yodgorliklarni
o rganish faqat xazina va boyliklar orttirish uchun edi. Chet el
ʻ
olimlari tomonidan “O zbekiston hamma davrni o z ichiga olgan
ʻ ʻ
Sharq’’ deb e tirof etiladi. Chunki barcha davrlarga oid makonlar
ʼ
yurimizda bor. Shunday ekan hali ochib o rganilmagan qadamjolar
ʻ
juda ko p. Biz yosh tarixchilar oldida hali qilinishi kerak bo lgan
ʻ ʻ
ishlar talaygina. Ustozlar ko magida biz buni albatta uddalaymiz.
ʻ

Foydalanilgan adabiyotlar
Colin Renfrew, Paul Bahn. Archaeology: Theories, Methods and Practice. London 2004
Connah G. Writing about Archaeology. Cambridge University Press.2010
Archaeological theory today. Edited by Ian Hodder. Cambridge University Press 2001

Andrew Jones. Archaeological theory and scientific practice. Cambridge University
Press 2004.

Jane Balme. Alistair Paterson. Archaeology in practice. Oxford. 2006

Egamberdieva N.A. Arxeologiya. ”O’quv qo’llanma” T.: 2001.

Kabirov J., Sagdullaev. A. O’rta Osiyo arxeologiyasi T.: 1990

www.archaelogy.ru

www.archaelogy.com

E TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT! ʼ

Arxeologik joylarda dala ishlarini olib borish

Купить

Похожие документы
Sovet ittifoqida siyosiy mojarolar
O'rta asrlarda yer-suv munosabatlari
Koreya Choson XVIII- XIX asrlarda
Somoniylar davlati va oʻrta Osiyoda tutgan oʻrni
Abdullaxon II davrida Buxoro xonligi