Atmosfera bosimi va uning xususiyatlari 

MUNDARIJA 

KIRISH..................................................................................................................2

ASOSIY QISM

I BOB ATMOSFERA BOSIMI HAQIDA................................................................5

1.1 Atmosfera va uning fizik tarkibi...................................................................5

2.2 Atmosfera bosimining shakllanish mexanizmi........................................10

2.3 Bosimga ta'sir qiluvchi omillar..................................................................14

II BOB ATMOSFERA BOSIMI VA UNING XUSUSIYATLARI...........................20

2.1 Atmosfera bosimining ólchov usullari......................................................20

2.2 Bosimning geografik taqsimoti va ózgaruvchanligi................................24

2.3 Atmosfera bosimining ob-havo,iqlim va inson faoliyatiga ta'siri............28

III BOB XULOSA VA TAKLIFLAR.....................................................................31

IV BOB FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.....................................................37

V BOB INTERNET SAYTLAR............................................................................39

KIRISH

   Atmosfera bosimi - bu Yerning atmosferasida joylashgan havo molekulalarining Yer yuzasiga qo‘llagan bosimi bo‘lib, u global iqlim tizimi va tabiiy jarayonlar bilan chambarchas bog‘liqdir. Bu jarayonni tushunish, tabiiy ofatlar, ob-havo o‘zgarishlari va inson faoliyatiga ta’sir etuvchi omillarni nazorat qilishda muhim ahamiyatga ega. Atmosfera bosimi haqida chuqurroq ma'lumot olish, uning shakllanish mexanizmini, geografik taqsimotini va o‘zgaruvchanligini tahlil qilish orqali, iqlimni va ob-havoni yaxshiroq tushunishimiz mumkin. Bundan tashqari, atmosfera bosimining inson faoliyatiga ta’siri haqida to‘liq tasavvurga ega bo‘lish uchun ilmiy tahlillar olib borish juda muhimdir.

Mavzuning dolzarbligi: Hozirgi kunda, atmosfera bosimi va uning o‘zgarishlarini o‘rganish tabiiy ofatlarni oldindan bashorat qilish, qishloq xo‘jaligi, transport va boshqa sohalarda samarali faoliyat olib borishda juda muhimdir. Atmosfera bosimi o‘zgarishi iqlim o‘zgarishi, tabiiy ofatlar va boshqa jiddiy ijtimoiy-ijtimoiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Shuning uchun, bu mavzu ilmiy-tadqiqotlar uchun dolzarbdir.

Maqsad va vazifalar: Ushbu kurs ishining asosiy maqsadi atmosfera bosimi va uning shakllanish mexanizmi, ta’sir qiluvchi omillar, geografik taqsimoti va o‘zgaruvchanligi haqida chuqur ilmiy ma’lumotlarni taqdim etishdan iboratdir. Asosiy vazifalar quyidagilardan iborat:

1. Atmosfera va uning fizik tarkibini tahlil qilish.

2. Atmosfera bosimining shakllanish mexanizmini tushuntirish.

3. Atmosfera bosimining o‘lchov usullarini va geografik taqsimotini o‘rganish.

4. Atmosfera bosimining ob-havo, iqlim va inson faoliyatiga ta’sirini ko‘rsatish.

5. Tadqiqotlar natijasida umumiy xulosalar chiqarish va tavsiyalar berish.

     Kurs ishining obyekti:

   Ushbu kurs ishining o‘rganish obyekti — Yer atmosferasi va uning tarkibida mavjud bo‘lgan atmosfera bosimi hodisasi hisoblanadi. Atmosfera bosimi – bu atmosfera tarkibidagi havo zarralarining Yer sirtiga va unga yaqin bo‘lgan ob’ektlarga ko‘rsatadigan fizik bosimi bo‘lib, u tabiiy-geografik, fizikaviy va meteorologik jarayonlar bilan bevosita bog‘liqdir. Atmosfera bosimi, o‘zining o‘zgaruvchanligi bilan, nafaqat tabiiy muhitga, balki insoniyatning turli faoliyat sohalariga ham sezilarli darajada ta’sir ko‘rsatadi. Shu boisdan, kurs ishining obyekti sifatida atmosfera bosimining tabiati, fizik xususiyatlari, fazoviy va vaqtinchalik o‘zgaruvchanligi hamda u bilan bog‘liq ilmiy-nazariy va amaliy jihatlari tanlangan.

Kurs ishining predmeti:

  Kurs ishining predmeti esa – atmosfera bosimining shakllanish mexanizmlari, unga ta’sir etuvchi omillar, geografik taqsimoti va vaqt davomida o‘zgarish tendensiyalari, shuningdek, atmosfera bosimining ob-havo hodisalari, global iqlim tizimi va inson faoliyatiga ko‘rsatadigan ta’siridir. Predmet doirasida atmosfera bosimining fizik-geografik xususiyatlari, uning o‘lchov metodlari, modellashtirish usullari, statistik va empirik tahlil usullaridan foydalangan holda chuqur ilmiy tahlil o‘tkaziladi. Bundan tashqari, atmosfera bosimining ekstremal holatlari, ya’ni juda past yoki juda yuqori bosim sharoitlari va ular bilan bog‘liq bo‘lgan xavf-xatarlar, masalan, siklon va antisiklonlar, bo‘ronlar, shamollar va boshqa iqlim hodisalari ham ushbu ishning predmeti doirasida ko‘rib chiqiladi. Predmetning keng qamrovi atmosfera bosimi masalasiga kompleks yondashuvni, ya’ni nazariy bilimlar va amaliy kuzatishlar sintezini ta’minlaydi.

   Tadqiqot usullari: Mazkur kurs ishini tayyorlashda asosan quyidagi tadqiqot usullari qo‘llaniladi

1. Lug‘aviy usul: Atmosfera bosimi haqida ilmiy va texnik ma’lumotlarni o‘rganish va tahlil qilish.

2. Eksperiment: Atmosfera bosimini o‘lchash va geografik taqsimotini o‘rganish uchun tajribalar o‘tkazish.

3. Statistik tahlil: Atmosfera bosimining o‘zgaruvchanligini va ob-havoga ta’sirini statistik ma’lumotlar asosida o‘rganish.

4. Matematik modellashtirish: Atmosfera bosimining ta’sir qiluvchi omillarini va geografik taqsimotini matematik modellar yordamida baholash.

5. Empirik tahlil: Foydalanuvchi va ilmiy manbalardan olingan tajribalar va ma’lumotlar asosida umumiy tahlil qilish.