Дата регистрации 03 Март 2024
23 ПродажBioxilma-xillikni asrashning milliy strategiyasi va milliy harakat rejasi
![hududlar; muhofaza etiladigan landshaftlar; ayrim tabiiy resurslarni boshqarish
uchun mo`ljallangan hududlar.
Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar davlat mulkidir va uning
muhofazasidadir. Yer uchastkalari va boshqa tabiiy obyektlar xususiy buyurtma
qo`riqxonalar hamda tabiiy pitomniklar tashkil etish uchun yuridik va jismoniy
shaxslarga foydalanishga berilishi mumkin[7].
Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar tabiiy muvozanatni ta’minlashda muhim
rol o‘ynaydi. Ular inson yashashining zarur sharti bo‘lgan ekologik barqarorlikni
saqlash va tabiiy ekotizimlarni tiklashning muhim mezoni sanaladi. Bugungi kunda
respublikamizda 9 ta davlat qo‘riqxonasi, 1 davlat biosfera rezervati, 2 ta milliy
bog‘, 10 ta davlat buyurtma qo‘riqxonasi va hayvonlarning noyob turlarini
ko‘paytirish bo‘yicha 3 ta markaz hamda 6 ta tabiat yodgorliklari faoliyat
ko‘rsatmoqda. Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar uchastkalarida yovvoyi
hayvonlarning hamda o‘simliklarning hozirgi holati va ularning hisobini yuritish
bo‘yicha, shuningdek, flora va faunaning yo‘q bo‘lib ketish xavfi ostida bo‘lgan
noyob turlarini ko‘paytirish va qayta yetishtirish, saqlash bo‘yicha ilmiy-tekshirish,
tashkiliy-texnik tadbirlar olib borilmoqda [8].
Strategiyaning maqsad i: Asrash va barqaror foydalanish yo‘li bilan,
O‘zbekiston bioxilma-xilligini himoyalash va qo‘llab quvvatlash, hozirgi va
kelajak avlodlar, hamma respublikada yashovchilar manfati yo‘lida uning barqaror
rivojlanishiga eng muhim komponent sifatida qarash.
Vazifalari: Muhofaza qilinadigan tizimlar yaratish birinchi vazifadir.
Jamoatchilikning bilim darajasi va ta'lim masalalari ikkinchi muhim vazifadir.
Bioxilma-xillikdan barqaror foydalanish uchinchi vazifa.
Bioxilma-xillik bo‘yicha mintaqaviy va mahalliy harakat rejalariga ega
bo‘lishlik to‘rtinchi muhim vazifadir.
Strategik ahamiyatga ega bo‘lgan muammolarni aniqlab olish kelajakda
biologik sektorni barqaror rivojlanishi va o‘z ehtiyojlarini ta'minlashi uchun
O‘zbekiston уechimini topishi zarur bo‘ladi.
-Alohida muhofaza qilinadigan hududlarning samarali va barqaror tizimini
yaratish, qaysiki atrof – muhit muhofazasi sifati va bioxilma-xillikni to‘liq
asrashga erishishni ta'minlashga qaratilishi;
-Bioxilma-xillik masalalari bo‘yicha ta'lim va jamiyat xabardorligi darajasini
oshirish, barcha harakatlarni qo‘llab-quvvatlash va ularni hayotga tadbiq etish
choralarini ko‘rish;
-Bioxilma-xillikdan barqaror foydalanish yo‘llarini ishlab chiqish va
baholash, foydani adolatli taqsimlashni ta'minlash [6].
5](https://docx.uz/documents/d54e1949-1cff-48b2-b8a7-3c5e1a010b48/page_5.png?v=3)
![ADABITOTLAR TAHLILI.
Asrlar tutash kelgan pallada butun insoniyat, mamlakatimiz aholisi juda katta
ekologik xavfga duch kelib qoldi. Buni sezmaslik, qo’l qovushtirib o’tirish – o’z-
o’zini o’limga mahkum etish bilan barobardi [1].
Ekologik fikrlash uslubimizni o'zgartirishimiz yoki oldingiday «Tabiatdagi
barcha narsalar biz uchun xizmat qiladi» degan fikrni «Ona tabiat bizning uyimiz»
degan shiorga aylantirishimiz doimo dilimizda va tilimizda takrorlab unga amal
qilishimiz kerak [2].
Fuqarolar atrof- tabiiy muhitga ehtiyotkorona munosabatda bo’lishga
majburdirlar[3].
Tabiiy resurslar va hayvonot dunyosini muhofaza qilish, qayta tiklash hamda
ulardan oqilona foydalanish borasida ko‘plab tadbirlar amalga oshirilmoqda.
Mamlakatimizda biologik resurslarni muhofazalashning o‘ziga xos huquqiy
mexanizmi yaratilgan. “Hayvonot dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish
to‘g‘risida”gi qonun qabul qilingani, O‘zbekiston Bioxilma-xillikni saqlash
to‘g‘risidagi xalqaro konvensiyaga qo‘shilgani va Bioxilma-xillikni saqlash milliy
strategiyasi va harakat rejasi ishlab chiqilib, izchil amalga oshirilayotgani buning
dalilidir. Ushbu hujjatlarda belgilangan vazifalar bosqichma-bosqich hayotga
tatbiq etilayotgani tufayli alohida muhofaza etiladigan hududlar kengayib,
tabiatning nodir mavjudotlari va yashil boyligimizni asrab-avaylash, ko‘paytirish
imkoniyati oshmoqda [4].
Alohida ekologik qimmatga ega bo`lgan tabiiy obyektlar va majmualarni asl
holatida saqlash uchun mo`ljallangan muhofaza etiladigan tabiiy hududlar majmua
(landshaft) buyurtma qo`riqxonalari hisoblanadi.
Majmua (landshaft) buyurtma qo`riqxonalari maxsus vakolatli davlat
organining taqdimnomasi bo`yicha O`zbekiston Respublikasi Vazirlar
Mahkamasining qarori bilan davlat tabiatni muhofaza qilish muassasasi shaklida
tashkil etiladi [5].
Majmua (landshaft) buyurtma qo`riqxonalari bunday qo`riqxonalar
to`g`risidagi, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan
tasdiqlanadigan nizom asosida faoliyat ko`rsatadi.
Majmua (landshaft) buyurtma qo`riqxonalari hududida har qanday faoliyat
taqiqlanadi, ilmiy-tadqiqot, rekreatsiya faoliyati, atrof tabiiy muhit monitoringini
yuritish, shuningdek pichan o`rish va chorva mollar o`tlatish, yovvoyi
o`simliklarni oziq-ovqat maqsadlari uchun, majmua (landshaft) buyurtma
qo`riqxonalari xodimlarining va mazkur qo`riqxonalarning qo`riqlanma zonalarida
yashovchi fuqarolarning o`z ehtiyojlari uchun yovvoyi holda o`sadigan
o`simliklarning dorivor va texnik xom ashyosini tayyorlash (yig`ish) bundan
mustasno [6].
Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar belgilangan maqsadi va rejimiga qarab
quyidagi toifalarga bo`linadi: davlat qo`riqxonalari; majmua (landshaft) buyurtma
qo`riqxonalari; tabiat bog`lari; davlat tabiat yodgorliklari; ayrim tabiiy obyektlar va
majmualarni saqlab qolish, takror ko`paytirish va tiklash uchun mo`ljallangan
4](https://docx.uz/documents/d54e1949-1cff-48b2-b8a7-3c5e1a010b48/page_4.png?v=3)
Bioxilma-xillikni asrashning milliy strategiyasi va milliy harakat rejasi