Bolalar dunyosi magazini uchun avtomatlashtirilagan ish o'rni yaratish

Dokument ma'lumotlari

Narxi	12000UZS
Hajmi	3.8MB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	29 Fevral 2024
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Informatika va AT

Sotuvchi

Shahboz Rajabboyev

Ro'yxatga olish sanasi 28 Fevral 2024

11 Sotish

Bolalar dunyosi magazini uchun avtomatlashtirilagan ish o'rni yaratish

Sotib olish

SAMARQAND DAVLAT UNVERSITETI
AMALIY MATEMATIKA VA INFORMATIKA
FAKULTETI
AMALIY MATEMATIKA VA INFORMATIKA
YO’NALISHI
KURS ISHI
BOLALAR DUNYOSI MAGAZINI UCHUN
AVTOMATLASHTIRILAGAN ISH O’RNI YARATISH

MUNDARIJA
KIRISH……………………………………………………………………3
1-BOB. C++ TILI VA C++ BUILDER MUHUTI …………………….....4
1.1. C++ tili haqida ……………………….……………………………....4
1.2. C++ Builder muhitining yaratilishi va rivojlanishi.............................5
1.3. C++ Builder muhitid ma’lumotlar bazasi bilan ishlash …………….,8
2-BOB. BOLLAR DUNYOSI MAGAZINI UCHUN DASTUR………. 11
2.1 Bollar dunyosi magazini ma’lumotlar bazasini hosil qilish…………11
2.2. Magizin ma’lumotlar bazasini C++ Builder dasturi bilan bog’lash ...18
XULOSA…………………………………………………………...……22
ADABIYOTLAR……………………………………………………...…23
ILOVA…………………………………………………………………...24
2

KIRISH
Ma’lumki hozir kunda kompyuter o’yinlarga bo’lgan talab oshib bormoqda va
ularning turi, grafik imkoniyatlari rivojlanib, yildan yilga takominlashmoqda. Bu kurs
ishimning maqsadi esa C++ Builder dasturlash muhuti orqali tank o’yini yaratish
hisoblanadi. Men kurs ishini tayorlash davomida 1-bobda C++ tili va C++ Builder
dasturlash muhutining yaratilishi va uning rivojlanishi jarayonlari va C++ tilining
asosiy tushunchalari haqidagi ma’lumotlar va C++ Builder muhiti yordamida
ma’lumotlar bazasi bilan ishlash keltirilgan.
2-bobda esa C++ Builder 6 muhitining imkoniyatlaridan foydanilgan holda va
MS Access dasturi yordamida ma’lumotlar bazasini hosil qilish, hosil qilingan
ma’lumotlar bazasini dasturga haqidagi ma’lumotlarni, bundan tashqari ma’lumotlar
bazasini yaratish bosqichilari haqidagi ma’lumotlarni va kurs ishining ilova qismiga
dasturni yaratishda foydalnilgan kodlarning matn qismini ilova qildim.
3

1-BOB. C++ TILI VA C++ BUILDER MUHUTI
1.1. C++ tilining yaratilishi
C++ dasturlash tili C tiliga asoslangan. C esa o'z navbatida B va BCPL
tillaridan kelib chiqqan. BCPL 1967 yilda Martin Richards tomonidan tuzilgan va
operatsion sistemalarni yozish uchun mo'ljallangan edi. Ken Thompson o'zining B
tilida BCPL ning ko'p hossalarini kiritgan va B da UNIX operatsion sistemasining
birinchi versiyalarini yozgan. BCPL ham, B ham tipsiz til bo'lgan. Yani
o'garuvchilarning ma'lum bir tipi bo'lmagan - har bir o'zgaruvchi kompyuter
hotirasida faqat bir bayt yer egallagan. O'zgaruvchini qanday sifatda ishlatish esa,
yani butun sonmi, kasrli sonmi yoki harfdekmi, dasturchi vazifasi bo'lgan.
C tilini Dennis Ritchie B dan keltirib chiqardi va uni 1972 yili ilk bor Bell
Laboratoriyasida, DEC PDP-11 kompyuterida qo'lladi. C o'zidan oldingi B va
BCPL tillarining juda ko'p muhim tomonlarini o'z ichiga olish bilan bir qatorda
o'zgaruvchilarni tiplashtirdi va bir qator boshqa yangiliklarni kiritdi. Boshlanishda
C asosan UNIX sistemalarida keng tarqaldi. Hozirda operatsion sistemalarning
asosiy qismi C/C++ da yozilmoqda. C mashina arxitekturasiga bog'langan tildir.
C++ 1980 yillar boshida Bjarne Stroustrup tomonidan C ga asoslangan tarzda
tuzildi. C++ juda ko'p qo'shimchalarni o'z ichiga olgan, lekin eng asosiysi u
ob'ektlar bilan dasturlashga imkon beradi.
Dasturlarni tez va sifatli yozish hozirgi kunda katta ahamiyat kasb etmoda. Buni
ta'minlash uchun ob'ektli dasturlash g'oyasi ilgari surildi. Huddi 70-chi yillar
boshida strukturali dasturlash kabi, programmalarni hayotdagi jismlarni
modellashtiruvchi ob'ektlat orqali tuzish dasturlash sohasida inqilob qildi.
C++ dan tashqari boshqa ko'p ob'ektli dasturlshga yo'naltirilgan tillar paydo
bo'ldi. Shulardan eng ko'zga tashlanadigani Xerox ning Palo Altoda joylashgan
ilmiy-qidiruv markazida (PARC) tuzilgan Smalltalk dasturlash tilidir. Smalltalk da
hamma narsa ob'ektlarga asoslangan. C++ esa gibrid tildir. Unda C ga o'hshab
4

strukturali dasturlash yoki yangicha, ob'ektlar bilan dasturlash mumkin. Yangicha
deyishimiz ham nisbiydir. Ob'ektga mo’ljallangan dasturlash tillari paydo
bo'lganiga ham o’ttiz yildan oshayapti.
Bjarne Stroustrup C ++ ni yaratishda quyidagilarni hohlagan:
1. C tilining statik ma'lumotlar turlari, samaradorligi va tashuvchanligi
bilan universal tilni olishni.
2. Protsessual dasturlash, ma'lumotlar uzatishni, ob'ektga asoslangan
dasturlashni va umumiy dasturlarni o'z ichiga olgan turli dasturlash uslublarini
to'g'ridan-to'g'ri va har tomonlama qo'llab-quvvatlaydigan tilni.
3. Dasturchiga, agar u noto'g'ri tanlov qilish imkoniyatini beradigan bo'lsa
ham, tanlash erkinligini berishni.
4. C bilan maksimal muvofiqligda u bilan C dasturiy ta'minotidan o'tishni
osonlashtirish.
5. C va C ++ o'rtasidagi farqlardan qochishni: har ikkala tilda ham ruxsat
etilgan har qanday konsturuksiyalni bir xil ma'noga ega bo'lishi va dasturning bir
xil xatti-harakatiga olib kelishi kerak.
6. Platformaga bog'liq bo'lgan yoki universal bo'lmagan xususiyatlardan
qochishni.
7. "Foydalanilmaydigan narsalar uchun to'lov qilmang" - hech qanday til
vositasi foydalanmayotganda dasturlarning ishlashini pasayishiga olib kelmasligi
kerak.
8. Juda murakkab dasturiy muhit talab qilinmaslik.

1.2 C++ Builder dasturining yaratilishi va rivojlanishi
C ++ Builder dastlab faqat Microsoft Windows platformasi uchun yaratilgan edi.
Keyinchalik Borland cross-platform komponentli kutubxonasini o'z ichiga olgan
versiyalari Windows va Linuxni qo'llab-quvvatlaydi.
5

Borland C ++ Builder birinchi bo'lib 1997-yilda chiqarilib C ++ tilidan
foydalanadigan tezkor dasturlarni yaratish muhiti bo'lib, u Borland Delphi kabi bir
GUI IDE ni o'z ichiga olgan. Delphi kompilyatorini o'z ichiga oladi va C ++
loyihalarida Delphi kodidan foydalanishi mumkin bo’lgan.
Borland C ++ Builder 4 1998- yilda ishga tushirilgan Borland C ++ Builder 5 2000
yilda ishga tushirilgan. Borland C ++ Builder 6 2001 yilda boshlangan. Borland C++
BuilderX 2003-yil 15-sentyabrda Borland Software korporatsiyasi Borland C++
BuilderX (CBX) ni e'lon qildi, u shuningdek, Mobil uchun so'nggi Borland Enterprise
Studio studiyasining tarkibiga kiritildi.CBX JBuilder bilan bir xil tip yordamida
yozilgan va C ++ Builder yoki Delphi-ga juda oz o'xshashlik keltirdi. Ushbu mahsulot
korxonalar uchun yirik dasturlarni ishlab chiqishga qaratilgan edi, ammo yaxshi
sotilmadi.
2003-yil 22-sentyabrda Borland Software Corporation va PalmSource, Inc.
Kompaniyasi Borland kompaniyasi PalmSource dasturiy ta'minot ishlab chiquvchilar
to'plamlarini (SDK) litsenziyalashdi va Borland C ++ BuilderX Integrated
Development Environment (IDE) tizimida Palm OSni ishlab chiqishni qo'llab-
quvvatlaydi va so'nggi Borland Application Lifecycle C ++ uchun boshqaruv (ALM)
echimlari.
2004 yil oxirida Borland C ++ Builder dasturini rivojlantirishni davom ettiradi va
uni C ++ BuilderX dan voz kechib, Delphi bilan birlashtiradi.
2005-yil 10-oktabrda Borland Software korporatsiyasi Borland C ++ Builder
(oldindan kodlangan "DeXter") kodini e'lon qildi. Borland kompaniyasi Borland
6

Developer Studio 2006 deb e'lon qilganidan so'ng, taxminan bir yil o'tgach, Borland C
++ Builder 2006ni ishlab chiqdi, bu esa tizimni yaxshilash va xatolarni tuzatishni
yaxshilash imkonini beradi. Borland Developer Studio 2006 Delphi, C ++ Builder va
C # Builder dasturlarini o'z ichiga olgan yagona paket bo’ldi.
2006 yilda Borlandning Tuzuvchi Vositalari Guruhi C ++ Builder dasturini ishlab
chiquvchilar to'liq egalik qiluvchi CodeGear filialiga o'tkazildi .
2007-yilda CodeGear C ++ Builder 2007 ni ishlab chiqdi , bu Microsoft Vista uchun
to'liq API ta'minoti, ANSI C ++ mosligini oshirish, IDE qurishda ishlashning 500%
ga oshishi , MSBuild , DBX4 ma'lumotlar bazasi arxitekturasi va "Veb uchun
VCL" Ajaxni qo'llab-quvvatlaydi . Microsoft Vista uchun API yordami Aero va Vista
Desktop uchun tematik dasturlar va uzluksiz VCL yordamini o'z ichiga
oladi. CodeGear RAD Studio 2007 C ++ Builder 2007 va Delphi-ni o'z ichiga
oladi. Bundan tashqari, 2007 yilda Borland "Turbo" brendini qayta tikladi va Borland
C ++ Builder 2006 asosidagi C ++ Builder: Turbo C ++ Professional va Turbo C ++
Explorerning ikkita "Turbo" maxsulotarini chiqardi.
2008-yilda CodeGear Embarcadero Technologies tomonidan sotib olinib,
rivojlanishni davom ettirildi.
C ++ Builder 2009 , 2008 yil avgust oyida nashr etilgan. C ++ Builder
2010, keyinchalik 2009-yil avgust oyida tadbiq qilindi va ayniqsa, VCL va C ++
maxsus sinf tadqiqotchisi bilan yaqinda tanishtirildi.
Embarcadero 2010-yilda boshqa versiyalashtirish tizimiga o'tdi. Raqamlarni
ishlatish o'rniga XE-ni ishlatishadi. C ++ Builder XE 2010-yil avgustida chiqarildi.
Ushbu versiyada xatoliklar tuzatilmasdan tashqari hech qanday muhim o'zgarishlar
kiritilmagan.
C ++ Builder XE2 2011 yil avgustida chiqarildi. "FireMonkey" ning o'zaro
platformali GUI-larini yaratish uchun kiritilishi.
2012 yil avgust oyida C ++ Builder XE3 chiqarildi. Ushbu versiyada xatoliklar
tuzatilmasdan tashqari hech qanday katta o'zgarish bo'lmagan.
7

C ++ Builder XE4 2013 yil aprel oyida nashr etilgan. Clang 3.1 asosida 64-bit
Windows derivatiga ega. 32-bit kompilyator hali Embarcaderoning eski
texnologiyasiga asoslangan.
XE6 (20) dan XE8gacha (22) 2014-2015-yillar davomida chiqarilgan. Ularda
asosan IDE barqarorligi, yangilangan FMX va VCL kutubxonalari uchun
o'zgarishlarni kiritilgan.
10 Sietl (23) - 2015 yil avgust oyi oxirida chiqarilgan Seattle C ++ kompilyator
to'plamini CLANG 3.3 ga quyidagi istisnolar bilan yangilaydi:
10.1 Berlin (24) – 2016-yil Aprel oyi oxirida nashr etilgan.
 FireUI App Previews - Ilovalarni loyihalashda sizning FireMonkey ilovangizni iOS,
Android, OS X va Windows-da oldindan ko'rish imkoniyatini beradi.
 IOS va Android uchun manzillar kitobi - ilovalaringiz qurilmaning manzillar kitobiga
kirishiga imkon beruvchi TAddressBook komponentini qo'llab-quvvatlaydi.
10.2 Tokio (25) - 2017 yilning mart oyi oxirlarida yaratilgan.
 Disk ISO uchun yaxshiroq qo'llab-quvvatlash
 Clang-rivojlangan kompilyatorlarda yaxshiroq Codegen
 C ++ Android ilovalari NDK ning muayyan versiyalarini talab qilmasdan qurilishi
mumkin
 Ulashtiruvchi endi 4GiB xotiraga qadar foydalanish imkoniyatiga ega
 IOS 10 uchun to'liq qo'llab-quvvatlash
10.2.2 Tokio 2017- yilning dekabr oyida yaratilgan.
1.3. C++ Builder
muhitid
ma’lumotlar bazasi bilan ishlash
8

C++ Builder muhiti tarkibiga kiruvchi MBni boshqarishga ishlatiladigan
ilovalar tuzish va ishlatish vositalari quyidagilar kiradi:
 BDE (Borland Datebase Engine). Borland ma’lumotlar bazasining
mashinasi. Uning tarkibiga daturlar to’plami kiritilgan bo’lib, ular local va kliyent
server toifasining MBga murojat qilishini va undan foydalanishni tashkil qilib beradi.
 SQL LINKS. Boshqa MBBT bilan ( masalan, SysBase, Oracl, MsSQL
Server ) bilan ishlash uchun drayverlar. C++ Builder tizimi Paradox va Dbase MBBT
lari uchun SQLni ishlatmaydi, BDE yordamida bajaradi.
 BDE administrator – bu utilita bo’lib, MBga psevdonimlar, parametrlar
va MB o’rnatish uchun ishlatiladi. C++ Builderda tuzilgan ilova yordamida MB bilan
ishlash vaqtida MB dan foydalanish uning psevdonimi bo’yicha amalga oshiriladi.
 DataBaseDesctop (DBD). MBni ko’rish, tahrirlash va tashkil qilish uchun
maxsus vosita (utilita). Bu utilita asosan Paradox va Dbase MBBT uchun uning
jadvallari bilan ishlashga yo’naltirilgan bo’lib, ayrim hollarda boshqa tashqi MBBT
jadvallari bilan ham foydalaniladi.
 DataBase Explorer (SQL Explorer). MB psevdonimi,
konfiguratsiyasi va tuzilmasini ko’rish, hamda MB jadvaliga so’rov
berish utilitalarini o’z ichiga oladi.
 SQL monitor. SQL so’rovlarini bajarish vositasi.
 Visual Query Builder. C++ Builder tarkibiga kiruvchi vosita bo’lib,
SQL –so’rovlarini avtomatlashtirishni tashkil etadi.
 Data Dictionary –ma’lumotlar lug’ati. MB jadvali maydonlari
atributini saqlaydigan vosita.
 MB bilan ishlash uchun vizual bo’lmagan komponentalar.
Vizual bo’lmagan komponentalar ilovalar bilan MB jadvalini
bog’lashga xizmat qiladi. Bu komponentalar Data Access
komponentalar palitrasida joylashgan.
 MB bilan ishlash uchun vizual komponentalar. C++ Builder vizual
komponentalari ma’lumotlar to’plami yozuvlarini (masalan,
komponenta TDBGrid) akslantirish uchun va foydalanuvchiga qulay
9

interfeys yaratish uchun ishlatiladi. Bu komponentalar Data Controls
komponentalar palitrasida joylashgan.
 Hisobotlar tuzish uchun komponentalar. Bu komponentalar 20
dan ortiq bo’lib, ular Qreport komponentalar palitrasida joylashgan
hisobotlarni tuzish uchun ishlatiladi.
C++ Builder MB bilan ishlashda yetarlicha katta guruh komponentalariga ega.
Data Access (ma’lumotlarga ruxsat yoki ma’lumotlardan foydalanishga ruxsat)
sahifasida MBni boshqa ma’lumotlar bilan o’zaro ta’sirida ishlatiladigan
komponentalar mavjud. Ularning ko’pi vizual bo’lmagan (ko’rinmaydigan) bo’lib, o’z
ichiga jadval, so’rov, ko’rish, o’zgartirish va boshqalar tavsifini oladi.
Data Controls ( ma’lumotlar bilan bog’liq elementlarni boshqarish)
sahifasida asosan vizual komponentalar bo’lib, ularga ma’lumotlar
bilan bog’liq komponentalar deyiladi. Delphi ma’lumotlar bazasi bilan muloqot (unga
murojaat) qilishi uchun Data Source komponentasini ishlatadi. Bu komponenta
to’g’ridan-to’g’ri ma’lumotlarni belgilamaydi, u Data Set komponentasiga murojaat
qiladi. Quyida vizual va vizual bo’lmagan komponentalar tavsifi berilgan.
MB bilan ishlash uchun vizual bo’lmagan asosiy komponentalar
haqida ma’lumotlar:
Tsession - MB bilan aloqa o’rnatish seansi bo’lib, MB ochishda,
yopishda va uni parametrli boshqarishda ishlatiladi
Tdatabase - Bu komponenta himoyalashgan MB bilan birlashtirish jarayonini
boshqarish uchun xizmat qiladi
TDatasource - Ma’lumotlar manbai. Ma’lumotlarga murojaat qilish
komponentalari bilan ma’lumotlarni aks ettirish komponentalari o’rtasida bog’lovchi
element vazifasini bajaradi
TDataSet - Kliyentlar ma’lumotlar to’plamiga, ma’lumotlarga MBni
mashinasidan foydalanmasdan murojaat qilish vositasi sifatida ishlatiladi. MB bilan
ishlashda xossa va metodlarni aniqlaydi
TTable - MBning jadvaliga (fayliga) kirish vosita sifatida xizmat qiladi
10

Tquery - So’rov. Ma’lumotlar jadvalini SQL tili yordamida tanlab
olish imkonini beradi
TIndex Dets - MB jadvali indekslari haqida ma’lumotni beradi
TField Dets - MB jadvali maydonlari haqida ma’lumotni beradi
TBatch Move - Bir MB to’plamini boshqasiga ko’chirishda ishlatiladi
MB bilan ishlash uchun vizual komponentalar haqida ma’lumotlar:
TDBtext - Ma’lumotlar to’plami maydonining joriy yozuvini ko’rsatadi
TDBEDIT - Joriy yozuvni ko’rish va maydon qiymatlarini
o’zgartirishni ta’minlaydi (tahrirlash)
TDBCheckBox - Mantiqiy turga (Boolean) ega bo’lgan maydonlarning joriy
yozuvini ko’rish va uning qiymatlarini tahrirlashni ta’minlaydi
TDBMenu - Menyu – maydon qiymatlarini matn muharriri rejimida ko’rish va
o’zgartirishni ta’minlaydi
TDBGrid - MB jadvali. Ma’lumotlar to’plamini jadval ko’rinishida
chiqarishni ta’minlaydi
TDBNavigator - MB navigatori. MB yozuvlarini yengillashtirishni ta’minlaydi.
Shuningdek, yozuvlarni qo’yish, olib tanlash va tahrirlash imkonini beradi.
TDBChart - Ma’lumotlarni grafik ko’rinishda tasvirlashda ishlatiladi.
Vizual va vizual bo’lmagan komponentalar bir-birlari bilan xossalar
yordamida bog’lanadi. Xossalar asosan ilovalarni ishlab chiqishda
aniqlanadi.
C++ Builder ilova yordamida MBdan foydalanish uchun Ilova->BDE->MB
ketma-ketligi bajariladi. Bu shuni bildiradiki, har qanday MBga ilovadan murojaat
qilinganda uning aniq adresi BDEga uzatiladi. BDE o’zining maxsus funksiyalarini
MB bilan bog’lanishda ishlatadi. BDE aniq bir MB bilan ishlaganda quyidagilarni
bilishi kerak:
 MB qaysi joyda joylashganligini;
 MB parametrlari haqidagi ma’lumotni.
MB parametrlari va uning joylashishi MB psevdonimida aniqlanadi. Psevdonim
– MB ga berilgan biror nom bo’lib, MBga mantiqiy murojaat qilinganda ishlatiladi.
11

MB psevdonimi BDE adminisrator utilitasi yordamida aniqlanadi. MBning har bir
jadvali uchun fayl tuziladi. Xuddi shunday jadval indekslari va memo maydonlari
uchun maxsus fayllar tuziladi. MBga dastur va utilitalardan murojaat qilinish MBning
psevdonimida amalga oshiriladi. Psevdonim BDE administrator utilitasi yordamida
aniqlanadi. Psevdonim – biror-bir nom bo’lib, MBga Delphi komponenti ilovalari
(masalan Ttable va Tquery) tomonidan mantiqiy
murojaat qilishda ishlatiladi.
12

2-BOB. BOLLAR DUNYOSI MAGAZINI UCHUN DASTUR
2.1 Bollar dunyosi magazini ma’lumotlar bazasini hosil qilish
Bollar dunyosi magazine uchun ma’lumotlar bazasini tashkil etish uchun quyidagi
strukturadan foydalanmiz:
1. Bollar dunyosi magazini ishchilar haqidagi ma’lumot:
1) Familya, Isim, Sharifi;
2) Tug’ilgan sanasi;
3) Tug’ilgan joyi;
4) Pasport seryasi;
5) Hozirda yashash manzili;
6) Telfon raqami;
7) Pochta indeksi;
8) Elektron pochtasi;
9) Ishga kirgan yili;
10) Lavozimi;
2. Bollar dunyosi magazinida mavjud lavozimlar haqida ma’lumot:
1) Lavozim;
2) Oylik ish soati;
3) Oylik ish haqi;
3. Bollar dunyosi magazinidagi bo’limlar to’g’risida ma’lumot
1) Bo’lim nomeri
2) Mahsulotlar turi
3) Sotuvchilar
4) Mahsulot soni
4. Bollar dunyosi magazinida mavjud mahsulotlar haqida ma’lumot:
1) Nomi
2) Turi
3) Narxi
4) Soni
5) Yosh chegarasi
13

5. Mahsulotlarni yetkazib beruvchi korxonalar haqida ma’lunot
1) Korxona nomi
2) Manzili
3) Telefon raqami
4) Elektron pochtasi
Shu struktura asosoida ma’lumotlar bazasini MS Access dasturida tashkil
etamiz. Ma’lumotlar bazasini MS Accessda tayorlash uchun quyidagi ketma-
ketliklarni bajaramiz:
1. MS Access dasturiga kiramiz:
Пуск - > Все программы - > Microsoft Office -> Access 2003
14

2. Yangi malumotlar bazasin hosil qilamiz va Bollar_Dunyosi deb saqlaymiz:
Файл - > Создат … ( Ctrl + N ) - > Новая база данных …
15

3. Создание таблицы в режиме конструктора bo’limi orqali yangi jadval hosil
qilamiz:
16

4. Bu таблица orqali ishchilar haqidagi ma’lumotlar maydonini hosil qilamiz va uni
saqlab ma’lumotlarni kiritib chiqamiz:
17

5. Huddi shunday Mahsulotlar, yetkazib beruvchi korxonalar, lavozimlar va bo’limlar
haqidagi ma’lumotlarni hosil qilamiz:
19

2.2. Magizin ma’lumotlar bazasini C++ Builder dasturi bilan bog’lash
Bolalar dunyosi magazine daturini yaratish bosqichlari quyidagicha amalga
oshiramiz:
1. C++ Builder dasturlash muhitiga kiramiz:
Пуск - > Все программы - > Borland C++ Builder 6 -> Builder 6
21

2. Yangi Aplication hosil qilamiz va unga 5 ta Panel komponentasini qo’yib
ularning Caption xossalarini tozalab, har biriga ketma-ket Align=alTop qilamiz va har
biriga mos ravishda ranglar Color xususiyati orqali ta’minlaymiz:
22

3. Har bir panelga mos ravishda Button, Edit, DBGrid, ADOConector,
ADOTable, DataSource komponentalarni joylashtirib quyidagi interfeysni hosil
qilamiz:
23

4. Accessda hosil qilgan ma’lumotlar bazasini dasturga bog’lash uchun
ADOConnection1 ustiga ikki marta sichqonchaning o’ng tumasini bosibbaza yo’lini
ko’rsatib o’tamiz:

24

5. ADOTable1 Conection xususiyatiga ADOConection1 ni ko’rsataib,
Active xossasini true qiymatga o’zgaartiramiz.
6. DataSource1 komponetasining Data Set xossasiga ADOTableni kiritamiz.
7. DBGrid komponetasinig Data Source xossasiga DataSource1ni
korsatamiz.
8. Har bir Button komponetalarinig OnClick xusiyatiga Ilovada korsatilgan
kodlarni kiritamiz.
XULOSA
Men kurs ishini tayorlash davomida C++ tili va C++ Builder dasturlsh muhutining
yaratilishi va uning rivojlanib, takominlashi haqidagi ma’lumotlarga ega bo’ldim.
Bundan tashqari C++ Builder dasturlash muhuti yordamida qanday qilib ma’lumotlar
bazasi bilan bog’lanishni va undan foydalanga holda dasturni ishlab chiqishni
o’rgandim.
25

ADABIYOTLAR
9. Б. Страуступ. Язык программирования С++. Специальное издание. –М.: ООО
<<Бином-Пресс>>, 2006. -1104 c .
10. А.Я.Архангельский - ,,Программирование в С++ Builder “ - M ,,Издательство
БИНОМ” 2003 г. -1152 с.: ил
11. Культин Н. Б. - ,, Самоучитель С++ Builder ” – СПБ .: БХВ-Петербург, 2004. 320
с. : ил
12. Nazirov SH.A ,,C va C++ tili” - Toshkent: ,,Voris-nashriyot”. 2013. -488 b.
26

13. Madrahimov SH. ,,C++ tilida programmalash”. Mirzo Ulug’bek Noidagi O’zbekiston
Milliy Unversiteti. Toshkent -2009.
14. Google.com
15. Wikipediya.com
16. Youtube.com
17. Ziyonet.uz
18. Dasturchi.uz
ILOVA
//---------------------------------------------------------------------------
#include <vcl.h>
#pragma hdrstop
27

$#include "Unit1.h" //--------------------------------------------------------------------------- #pragma package(smart_init) #pragma resource "*.dfm" TForm1 *Form1; int a=1; //--------------------------------------------------------------------------- __fastcall TForm1::TForm1(TComponent* Owner) : TForm(Owner) { Form1->Button1Click(this); } //--------------------------------------------------------------------------- void __fastcall TForm1::Xodimlar(TObject *Sender) { Label1->Visible=true; Label2->Visible=true; Label3->Visible=true; Label4->Visible=true; Label5->Visible=true; Label6->Visible=true; Label7->Visible=true; Label8->Visible=true; Label9->Visible=true; Label10->Visible=true; Label11->Visible=true; Label12->Visible=true; Label13->Visible=true; Label14->Visible=true; 28$

Label15->Visible=true;
Label16->Visible=true;
Label17->Visible=true;
Label18->Visible=true;
Label19->Visible=true;
Label20->Visible=true;
Label21->Visible=true;
Label22->Visible=true;
Label1->Caption="Familyasi";
Label3->Caption="Ismi";
Label5->Caption="Sharifi";
Label7->Caption="Tug'ilgan sanasi";
Label9->Caption="Tug'ilgan joyi";
Label11->Caption="Pasport seryasi";
Label13->Caption="Yashash manzili";
Label15->Caption="Pochta indeksi";
Label17->Caption="Elektron Pochtasi";
Label19->Caption="Ishga kirgan yil";
Label21->Caption="Lavozimi";
Label2->Caption=ADOTable1->FieldByName("Familyasi")->AsString;
Label4->Caption=ADOTable1->FieldByName("Ismi")->AsString;
Label6->Caption=ADOTable1->FieldByName("Sharifi")->AsString;
Label8->Caption=ADOTable1->FieldByName("Tug'_sanasi")->AsString;
Label10->Caption=ADOTable1->FieldByName("Tug'_joy")->AsString;
Label12->Caption=ADOTable1->FieldByName("Pas_ser")->AsString;
Label14->Caption=ADOTable1->FieldByName("Ho_ya_man")->AsString;
Label16->Caption=ADOTable1->FieldByName("Poch_in")->AsString;
Label18->Caption=ADOTable1->FieldByName("El_poch")->AsString;
29

$Label20->Caption=ADOTable1->FieldByName("Ish_k_y")->AsString; Label22->Caption=ADOTable1->FieldByName("Lavozimi")->AsString; } void __fastcall TForm1::Bulimlar(TObject *Sender) { Label1->Visible=true; Label2->Visible=true; Label3->Visible=true; Label4->Visible=true; Label5->Visible=true; Label6->Visible=true; Label7->Visible=false; Label8->Visible=false; Label9->Visible=false; Label10->Visible=false; Label11->Visible=false; Label12->Visible=false; Label13->Visible=false; Label14->Visible=false; Label15->Visible=false; Label16->Visible=false; Label17->Visible=false; Label18->Visible=false; Label19->Visible=false; Label20->Visible=false; Label21->Visible=false; Label22->Visible=false; Label1->Caption="Bo'lim momeri"; 30$ $Label3->Caption="Mahsulot turi"; Label5->Caption="Mahsulot soni"; Label2->Caption=ADOTable1->FieldByName("¹")->AsString; Label4->Caption=ADOTable1->FieldByName("Mahsulot turi")->AsString; Label6->Caption=ADOTable1->FieldByName("Mahsulot soni")->AsString; } void __fastcall TForm1::Lavozimlar(TObject *Sender) { Label1->Visible=true; Label2->Visible=true; Label3->Visible=true; Label4->Visible=true; Label5->Visible=true; Label6->Visible=true; Label7->Visible=false; Label8->Visible=false; Label9->Visible=false; Label10->Visible=false; Label11->Visible=false; Label12->Visible=false; Label13->Visible=false; Label14->Visible=false; Label15->Visible=false; Label16->Visible=false; Label17->Visible=false; Label18->Visible=false; Label19->Visible=false; 31$ $Label20->Visible=false; Label21->Visible=false; Label22->Visible=false; Label1->Caption="Lavozim"; Label3->Caption="Oylik ish soati"; Label5->Caption="Oylik ishhaqi"; Label2->Caption=ADOTable1->FieldByName("Lavozimi")->AsString; Label4->Caption=ADOTable1->FieldByName("Oylik ish soati")->AsString; Label6->Caption=ADOTable1->FieldByName("Oylik ish haqi")->AsString; } void __fastcall TForm1::Korxona(TObject *Sender) { Label1->Visible=true; Label2->Visible=true; Label3->Visible=true; Label4->Visible=true; Label5->Visible=true; Label6->Visible=true; Label7->Visible=true; Label8->Visible=true; Label9->Visible=false; Label10->Visible=false; Label11->Visible=false; Label12->Visible=false; Label13->Visible=false; Label14->Visible=false; 32$ $Label15->Visible=false; Label16->Visible=false; Label17->Visible=false; Label18->Visible=false; Label19->Visible=false; Label20->Visible=false; Label21->Visible=false; Label22->Visible=false; Label1->Caption="Korxona nomi"; Label3->Caption="Manzili "; Label5->Caption="Tel"; Label7->Caption="Elekton pochtasi"; Label2->Caption=ADOTable1->FieldByName("Korxona nomi")->AsString; Label4->Caption=ADOTable1->FieldByName("Manzili")->AsString; Label6->Caption=ADOTable1->FieldByName("Tel")->AsString; Label8->Caption=ADOTable1->FieldByName("Elek_poch")->AsString; } void __fastcall TForm1::Maxsulot(TObject *Sender) { Label1->Visible=true; Label2->Visible=true; Label3->Visible=true; Label4->Visible=true; Label5->Visible=true; Label6->Visible=true; Label7->Visible=true; 33$ $Label8->Visible=true; Label9->Visible=false; Label10->Visible=false; Label11->Visible=false; Label12->Visible=false; Label13->Visible=false; Label14->Visible=false; Label15->Visible=false; Label16->Visible=false; Label17->Visible=false; Label18->Visible=false; Label19->Visible=false; Label20->Visible=false; Label21->Visible=false; Label22->Visible=false; Label1->Caption="Mahsulot nomi"; Label3->Caption="Turi "; Label5->Caption="Narxi "; Label7->Caption="Soni"; Label2->Caption=ADOTable1->FieldByName("Mahsulot nomi")->AsString; Label4->Caption=ADOTable1->FieldByName("Turi")->AsString; Label6->Caption=ADOTable1->FieldByName("Narxi")->AsString; Label8->Caption=ADOTable1->FieldByName("Soni")->AsString; } void __fastcall TForm1::Button1Click(TObject *Sender) { 34$ $ADOTable1->Active = false; ADOConnection1->Connected = false; DataSource1->DataSet = ADOTable1; ADOTable1->Connection = ADOConnection1; DBGrid1->DataSource = DataSource1; ADOConnection1->Connected = true; ADOTable1->TableName = "Xodimlar"; ADOTable1->Active = true; Form1->Xodimlar(this); a=1; } //--------------------------------------------------------------------------- void __fastcall TForm1::Button2Click(TObject *Sender) { ADOTable1->Active = false; ADOConnection1->Connected = false; DataSource1->DataSet = ADOTable1; ADOTable1->Connection = ADOConnection1; DBGrid1->DataSource = DataSource1; ADOConnection1->Connected = true; ADOTable1->TableName="Bulim"; ADOTable1->Active = true; a=2; Form1->Bulimlar(this); } //--------------------------------------------------------------------------- void __fastcall TForm1::Button3Click(TObject *Sender) { ADOTable1->Active = false; ADOConnection1->Connected = false; 35$ $DataSource1->DataSet = ADOTable1; ADOTable1->Connection = ADOConnection1; DBGrid1->DataSource = DataSource1; ADOConnection1->Connected = true; ADOTable1->TableName="Korxona"; ADOTable1->Active = true; a=3; Form1->Korxona(this); } //--------------------------------------------------------------------------- void __fastcall TForm1::Button4Click(TObject *Sender) { ADOTable1->Active = false; ADOConnection1->Connected = false; DataSource1->DataSet = ADOTable1; ADOTable1->Connection = ADOConnection1; DBGrid1->DataSource = DataSource1; ADOConnection1->Connected = true; ADOTable1->TableName="Mahsulot"; ADOTable1->Active = true; a=4; Form1->Maxsulot(this); } //--------------------------------------------------------------------------- void __fastcall TForm1::Button5Click(TObject *Sender) { ADOTable1->Active = false; ADOConnection1->Connected = false; DataSource1->DataSet = ADOTable1; ADOTable1->Connection = ADOConnection1; 36$ $DBGrid1->DataSource = DataSource1; ADOConnection1->Connected = true; ADOTable1->TableName="Lavozim"; ADOTable1->Active = true; a=5; Form1->Lavozimlar(this); } //--------------------------------------------------------------------------- void __fastcall TForm1::Button9Click(TObject *Sender) { static boolean b=true; if(b){ Panel3->Visible=false; Panel2->Visible=false; DBGrid1->Visible=true; Button6->Visible=false; Button7->Visible=false; Button9->Caption="Aloxida"; b=false; } else{ Panel2->Visible=true; Panel3->Visible=true; DBGrid1->Visible=false; Button6->Visible=true; Button7->Visible=true; Button9->Caption="Barchasi"; b=true; } 37$ $} //--------------------------------------------------------------------------- void __fastcall TForm1::Button7Click(TObject *Sender) { switch(a) { case 1: if(!ADOTable1->Eof) ADOTable1->Next(); Form1->Xodimlar(this); break; case 2: if(!ADOTable1->Eof) ADOTable1->Next(); Form1->Bulimlar(this); break; case 3: if(!ADOTable1->Eof) ADOTable1->Next(); Form1->Korxona(this); break; case 4: if(!ADOTable1->Eof) ADOTable1->Next(); Form1->Maxsulot(this); break; case 5: if(!ADOTable1->Eof) ADOTable1->Next(); Form1->Lavozimlar(this); 38$ $break; } } //--------------------------------------------------------------------------- void __fastcall TForm1::Button6Click(TObject *Sender) { int n; switch(a) { case 1: n=ADOTable1->FieldByName("¹")->AsInteger; n-=2; ADOTable1->First(); for(int k=0; k<n; k++) ADOTable1->Next(); Form1->Xodimlar(this); break; case 2: n=ADOTable1->FieldByName("¹")->AsInteger; n-=2; ADOTable1->First(); for(int k=0; k<n; k++) ADOTable1->Next(); Form1->Bulimlar(this); break; case 3: n=ADOTable1->FieldByName("¹")->AsInteger; n-=2; ADOTable1->First(); for(int k=0; k<n; k++) ADOTable1->Next(); Form1->Korxona(this); break; 39$ $case 4: n=ADOTable1->FieldByName("¹")->AsInteger; n-=2; ADOTable1->First(); for(int k=0; k<n; k++) ADOTable1->Next(); Form1->Maxsulot(this); break; case 5: n=ADOTable1->FieldByName("¹")->AsInteger; n-=2; ADOTable1->First(); for(int k=0; k<n; k++) ADOTable1->Next(); Form1->Lavozimlar(this); break; } } //--------------------------------------------------------------------------- void __fastcall TForm1::Button8Click(TObject *Sender) { String s1,s=""; boolean bul=false; s=Edit1->Text; if(s!="") switch(a) { case 1: ADOTable1->First(); while(!ADOTable1->Eof) { s1=ADOTable1->FieldByName("Familyasi")->AsString; if(s1==s) 40$

{
bul=true;
break;
}
ADOTable1->Next();
}
if(bul)
Form1->Xodimlar(this);
break;
case 2: ADOTable1->First();
while(!ADOTable1->Eof)
{
s1=ADOTable1->FieldByName("¹")->AsString;
if(s1==s)
{
bul=true;
break;
}
ADOTable1->Next();
}
if(bul)
Form1->Bulimlar(this);
break;
case 3: ADOTable1->First();
while(!ADOTable1->Eof)
{
s1=ADOTable1->FieldByName("Korxona nomi")->AsString;
if(s1==s)
{
bul=true;
41

break;
}
ADOTable1->Next();
}
if(bul)
Form1->Korxona(this);
break;
case 4: ADOTable1->First();
while(!ADOTable1->Eof)
{
s1=ADOTable1->FieldByName("Mahsulot nomi")->AsString;
if(s1==s)
{
bul=true;
break;
}
ADOTable1->Next();
}
if(bul)
Form1->Maxsulot(this);
break;
case 5: ADOTable1->First();
while(!ADOTable1->Eof)
{
s1=ADOTable1->FieldByName("Lavozimi")->AsString;
if(s1==s)
{
bul=true;
break;
}
42

ADOTable1->Next();
}
if(bul)
Form1->Lavozimlar(this);
break;
}
}
//---------------------------------------------------------------------------
43

BOLLAR DUNYOSI MAGAZINI UCHUN AVTOMATLASHTIRILAGAN ISH O’RNI YARATISH

Sotib olish

Dokument ma'lumotlari

Sotuvchi

Bolalar dunyosi magazini uchun avtomatlashtirilagan ish o'rni yaratish

O'xshash dokumentlar