Информация о документе

Цена 10000UZS
Размер 40.4KB
Покупки 0
Дата загрузки 24 Февраль 2025
Расширение docx
Раздел Образовательные программы
Предмет История

Продавец

G'ayrat Ziyayev

Дата регистрации 14 Февраль 2025

81 Продаж

Buxoro amirligining Rossiya imperiyasi tomonidan mustamlakaga aylantirilishi maqola

Купить
Buxoro amirligining Rossiya imperiyasi tomonidan mustamlakaga aylantirilishi Annotatsiya Ushbu maqolada Buxoro amirligining Rossiya imperiyasi tomonidan mustamlakaga aylantirilish jarayoni, uning tarixiy va siyosiy sabablari, shuningdek, iqtisodiy va madaniy oqibatlari batafsil tahlil qilinadi. XIX asrda Rossiyaning Markaziy Osiyoga kengayishi Buxoro amirligining mustaqilligini yo’qotishiga olib kelgan asosiy omillarni ochib beradi. Kalit so ’ zlar : Buxoro amirligi , Rossiya mustamlakachilik siyosati , Markaziy Osiyo tarixi , Rossiya ekspansiyasi , Protektorat rejimi , Madaniy va siyosiy ta ’ sirlar , Temir yo ’ llar va infratuzilma Аннотация В данной статье подробно рассматривается процесс превращения Бухарского эмирата в колонию Российской империи, его исторические и политические причины, а также экономические и культурные последствия. Экспансия России в Центральную Азию в XIX веке стала ключевым фактором утраты независимости Бухарским эмиратом. Ключевые слова. Бухарский эмират,Российская колониальная политика,Центральная Азия XIX века,Экономическое развитие Бухары,Культурное влияние России ABSTRACT This article provides an in-depth analysis of the process by which the Bukhara Emirate was turned into a colony of the Russian Empire, examining its historical and political causes as well as its economic and cultural consequences. The Russian expansion into Central Asia in the 19th century was a key factor in the loss of independence for the Bukhara Emirate. Keywords. Bukhara Emirate,Russian colonial policy,Central Asia in the 19th century,Economic development in Bukhara,Cultural influence of Russia Kirish Markaziy Osiyo XIX asrda yirik davlatlar o’rtasida kuchli geosiyosiy raqobat maydoniga aylandi. Ayniqsa, Buxoro amirligi ushbu davrning eng muhim siyosiy va iqtisodiy markazlaridan biri sifatida e’tiborga tushdi. Rossiya imperiyasi tomonidan olib borilgan agressiv kengayish siyosati Buxoro amirligini o’z mustaqilligini yo’qotishga majbur qildi. Ushbu maqola Buxoro amirligining Rossiya imperiyasi tomonidan mustamlakaga aylantirilishi jarayoni va uning oqibatlarini o’rganishga qaratilgan. Adabiyotlar tahlili va metodlar Ushbu tadqiqotda foydalanilgan asosiy manbalar Buxoro amirligining Rossiya imperiyasi tomonidan mustamlakaga aylantirilishi jarayonini yoritishga qaratilgan. Tadqiqot davomida quyidagi yo’nalishlar bo’yicha adabiyotlar tahlil qilindi: 1. Tarixiy manbalar: Bartoldning “Turkiston tarixi” va Fitratning “Buxoro tarixi” kabi asarlar mazkur davr voqealari haqida batafsil ma’lumot beradi. Ushbu manbalardan foydalanish jarayonida mualliflarning zamonaviy tahlillari va tarixiy faktlarning muqoyasasi amalga oshirildi. 2. Siyosiy va iqtisodiy tadqiqotlar: Ziyoevning “Rossiyaning Markaziy Osiyodagi mustamlakachilik siyosati” va Allambergenovning “Buxoro amirligining iqtisodiy tuzilishi” asarlari Rossiyaning mustamlakachilik siyosatining iqtisodiy va siyosiy jihatlarini tahlil qilish uchun asosiy manba bo’ldi. Bu asarlar orqali Rossiyaning amirlikdagi iqtisodiy ustuvorliklari va ta’sirchan strategiyalari o’rganildi. 3. Geosiyosiy tahlil: Ivanovning “Markaziy Osiyoda Rossiya harbiy ekspansiyasi” asari Rossiyaning harbiy ekspansiyasi va uning Markaziy Osiyo davlatlari, jumladan, Buxoro amirligiga ta’sirini o’rganishda muhim rol o’ynadi. Tadqiqot metodlari Mazkur maqola quyidagi asosiy metodologik yondashuvlar yordamida ishlab chiqildi:  Tarixiy-tahliliy usul: Buxoro amirligining mustamlakaga aylantirilish jarayonini tahlil qilishda tarixiy faktlar ketma-ketligi va ularning sabab-oqibat aloqalari chuqur o’rganildi.  Solishtiruv usuli: Buxoro amirligi va boshqa Markaziy Osiyo davlatlarining Rossiya imperiyasi bilan munosabatlari solishtirilib, Rossiyaning kengayish siyosatining umumiy va o’ziga xos xususiyatlari aniqlandi.  Geosiyosiy tahlil: Rossiyaning Markaziy Osiyodagi harbiy va iqtisodiy strategiyalarini tahlil qilishda ushbu metod keng qo’llanildi. Mazkur bo’lim yordamida ushbu tadqiqotning ilmiy asosi mustahkamlandi va mavzuni chuqurroq tushunishga imkon yaratildi.Buxoro amirligi Markaziy Osiyoning yirik siyosiy va iqtisodiy markazlaridan biri bo’lib, uzoq vaqt davomida o’zining mustaqil davlat sifatida mavjud bo’lib kelgan. XIX asr o’rtalariga kelib, Rossiya imperiyasining Markaziy Osiyodagi kengayish siyosati natijasida Buxoro amirligi mustamlakaga aylantirildi. Ushbu jarayon tarixiy, siyosiy va iqtisodiy omillar bilan chambarchas bog’liq edi. Rossiya va Buxoro amirligi o’rtasida savdo aloqalari XIX asr o’rtalariga kelib bir oz jonlandi. Shu davrda inglizlar ham Markaziy Osiyo davlatlariga, jumladan, Buxoro amirligi bozorlariga kirishni maqsad qilgan edi. Buxoro amirligi Rossiya uchun ham, inglizlar uchun muhim strategik hudud edi. Rossiya Buxoro amirligini imperiya tarkibiga qo’shib olish orqali o’z janubiy chegaralarida xavfsizlikni ta’minlash va shu orqali Hindistonga yaqinlashish istagida edi. Britaniya esa Buxoroda iloji boricha o’z pozitsiyalarini mustahkamlab, Buxoro bilan muhim bo’lgan ruslarga qarshi ittifoq tuzish maqsadida edi. Buning uchun hatto bir necha marta elchilar, josuslar yuboriladi. Buxoroga inglizlarning e’tibori Rossiya tomonidan Sirdaryo bo’ylarining egallanishi ortidan kuchaydi. Hatto yevropaliklar ruslar tomonidan egallangan hududlarning Turkiston deya nomlanishidan norozi ham bo’ldi . Sababi, Turkiston butun Markaziy Osiyo hududlariga nisbatan ham ishlatiladigan nom edi.Bu bilan ruslarning kelajak maqsadlarini anglagan inglizlar bunga qarshi notalar yo’lladi. Toshkentning ruslar tarafidan egallanishi inglizlarni xushyor torttirdi va Buxoroga ketma-ket elchilar yo’llay boshladi va amir Muzaffarni ruslarga qarshi chiqishga da’vat etishdi. Buxoro amirligining Rossiya uchun ahamiyati shunda ediki, Yevropada o’tmay qolgan Rossiya tovarlariga bozor juda zarur edi. Umuman olganda, Markaziy Osiyo davlatlarining egallanishidan asosiy maqsad ham resurslar va bozorga ega bo’lish edi. Inglizlarning harakatlaridan tashvishga tushgan ruslar go’yoki imperiya janubiy chegaralarining xavfsizligi nuqtayi nazaridan amirlikka qarshi yurishga tayyorlana boshladi. Bu paytda Toshkentda bo’lgan Chernyayev oz sonli qo’shin bilan Buxoro ustiga yurishga jazm qilmadi. “Invalid” rus gazetasining xabariga ko’ra, u Buxoroga o’zining agentlarini yevropaliklarning o’yinlarini buzish va amirga Rossiya foydasiga ishlaydigan takliflar bilan yubordi. Ammo ruslarga qarshi bo’lgan, o’zini islom va turkiylar mustaqilligining himoyachisi hisoblagan Amir Muzaffariddin elchilarni tinglashni istamadi va ularni zindonga tashlashga buyruq berdi. Bu xabarni eshitgan Chernyayev Sirdaryoni kesib o’tishga qaror qildi. Rossiya imperiyasi XIX asrda o’zining janubga tomon kengayish siyosatini faollashtirdi. Markaziy Osiyo hududlari, xususan, Buxoro amirligi, Rossiyaning iqtisodiy manfaatlari va harbiy strategiyasi uchun muhim ahamiyatga ega edi. Bu davrda Buxoro amirligi ichki siyosiy muammolar, iqtisodiy qiyinchiliklar va ichki nizolar bilan yuzlashayotgan edi. Shu sababli, amirlik Rossiya imperiyasi bosimiga qarshi turishda qiyinchiliklarga duch keldi. Rossiyaning markaziy osiyoga kirib kelishi. Rossiya imperiyasi 1860-yillardan boshlab Markaziy Osiyoda agressiv siyosat olib bordi. 1868-yilda Rossiya qo’shinlari Buxoro amirligi hududiga bostirib kirdi va Zeravshan vodiysida joylashgan yirik shaharlarni egalladi. Buxoro amiri Muzaffarxon Rossiya bilan muzokaralar olib borishga majbur bo’ldi. Shu yili imzolangan sulh shartnomasi Buxoro amirligini Rossiyaga qaram davlatga aylantirdi. Mustamlakachilik davrining boshlanishi. Buxoro amirligi rasmiy ravishda Rossiya imperiyasining protektoratiga aylantirildi. Bu shuni anglatardiki, amirlik o’z ichki siyosatini mustaqil ravishda boshqarishda davom etgan bo’lsa-da, tashqi siyosatda to’liq Rossiya nazorati ostida edi. Rossiya Buxoro amirligida iqtisodiy va harbiy nazoratni kuchaytirib, temir yo’llar qurilishi va savdo yo’llarini rivojlantirishga katta e’tibor qaratdi. Buning natijasida Buxoro amirligi Rossiya iqtisodiyotiga tobora qaram bo’lib bordi. 1865-yil Qo’qon xonligiga tegishli Toshkent ruslar tomonidan egallandi. Toshkentni qaytarib olishga kelayotgan Buxoro amiri yo’ldan qaytishga majbur bo’ldi, ammo Toshkentning ruslar qo’lida qolishiga rozi bo’lmadi. Yuqorida bo’lib o’tgan voqelardan keyin 1866-yil 30-yanvar kuni Chernyayev 14 ta piyoda otryadlari, oltita kozak guruhlari, 16 ta to’p bilan Sirdaryoni kesib o’tib, Buxoroga qarab yurdi. Ammo Samarqandga 25 milya qolganda sahroda qolib ketdi va ortga qaytishga majbur bo’ldi. Ushbu muvaffaqiyatsizlik buxoroliklarni ruhlantirdi va amir Muzaffar ruslardan Toshkentni bo’shatib qo’yishni so’radi. Rad javobi olingach, shu yili may oyida 40 ming kishilik qo’shin bilan Sirdaryo bo’yiga yetib keldi. Ikki o’rtada Erjar darasida jang bo’lib o’tdi. Jangda Buxoro qo’shini ruslar artilleriyasi qarshisida ojiz qoldi va jang maydonini tashlab qochishga majbur bo’ldi. Bu ruslar va Buxoro amiri qo’shinlari o’rtasidagi ilk to’qnashuv edi. Ushbu g’alabadan keyin ruslar to’g’ri Samarqand va Buxoroga qarab yurishlari mumkin edi. Ammo buning ortidan kelib chiqadigan katta qarshilikka qarshi tura oladigan darajada emasligi sababidan Chernyayev o’z vaqtini kutishga qaror qildi. 21-may kuni esa Xo’jand shahri egallandi.Buxoro amiri rus ofitserlarini ozod qilgan bo’lsa-da, mag’lubiyatga uchragan bo’lsa-da, tushkunlikka tushmadi va jasurligini yo’qotmadi. Ruslarni har doimgidek dushman sifatida ko’rishda davom etdi. Ruslar esa qanday qilib bo’lmasin Buxoroni bo’ysundirishga bel bog’ladi. 1866-yil 2-oktyabr kuni O’ratepa qal’asi egallandi. O’ratepa qo’ldan ketgach, Buxoro amirligi qo’lida Sirdaryo bo’yida faqatgina Jizzax qoldi. Jizzax ham shu yilning 18-oktyabr kuni ruslar tomonidan egallandi. Shaharni mudofaa qilgan 11 ming buxoroliklardan olti ming kishi halok bo’ldi. Ruslardan esa 98 kishi o’ldirilgan. 11 ta bayroq va 43 ta to’p ruslar tomonidan o’lja sifatida egallangan (Kersnovskiy A. A. Istoriya russkoy armii T. 2. — M.: Golos, 1993.— s. 336).Shunday qilib, Buxoro amiri Sirdaryo bo’yidagi muhim istehkomlaridan mahrum bo’ldi va ruslar uchun Samarqandga yo’l ochildi. 1868-yilning bahorida Kaufman Buxoro amiriga tinchlik sulhi taklif qildi. Ammo amir bu taklifni qabul qilmadi va ruslarga qarshi g’azot e’lon qildi. Katta qo’shin to’plash maqsadida Xiva, Qo’qon, Qoshg’ar, Afg’oniston, Usmonli va hatto inglizlarga ham yordam so’rab elchilarini yubordi . Samarqand yaqinida 60 ming kishilik qo’shin to’plandi. Shuningdek, Jizzax yaqinida ham buxoroliklar bo’linmalari to’plandi. Uhum yaqinida Buxoro qo’shini mayor Grippenberg bo’linmasiga zarba berdi, ammo katta yo’qotish bilan chekinishga majbur bo’ldi.1868-yilning may oyining birinchi kunida Cho’ponota tepaligida Buxoro amiri hamda Kaufman kuchlari o’rtasida jang bo’lib o’tdi. Ushbu jangda Kaufmanning qo’li baland keldi va Buxoro amiri chekinishga majbur bo’ldi. 2-may kuni rus qo’shinlari Samarqand shahriga kirib bordi . Kaufman Abramov va Golovchevning ikki otryadi bilan amir qo’shinlarini ta’qib etishda davom etdi. 12-may kuni Abramov bo’linmasi Urgutni egalladi. Urgutni himoya qilgan 6 ming kishilik Husayn bek odamlari qarshiligi sindirildi. 18-may kuni Golovchev otryadlari Kattaqo’rg’on bo’sag’asida janglar qildi. 27-may kuni Abramov Qoratepa yaqinida Hojibeyning 15 ming kishilik korpusini mag’lub etdi. Ikki kundan keyin esa Kattaqo’rg’on ostonasida Usmonbeyning korpusi tor-mor etildi. Zirabuloq jangi. Iyun oyi boshida Buxoro amirining 30 mingga yaqin kishilik qo’shini Zirabuloq tepaligida joylashib oldi. Ularga qarshi ikki minglik rus piyoda va otliq askarlari kurash olib bordi. Jang 2-iyun kuni erta tongda boshlandi. Buxorolik piyoda askarlar tepalik etagida, to’plar esa tepalik ustida joylashgan edi. Birinchi zarbani ruslar berdi. Rus piyodalari hujumga o’tarkan, ortidan snaryadlar yog’dirildi, natijada, buxoroliklar katta yo’qotishlarga uchradi. Rus artilleriyasi hujumiga bardosh bera olmagan buxoroliklar chekina boshladi. Ularning ortidan kazak birliklari yetib borib qilichdan o’tkaza boshladi. Ammo buxoroliklar yana o’zlarini tiklab oldi va qarshi hujumga o’tdi. Aksiga olib ushbu qarshi hujum tartibsiz ravishda amalga oshirildi. 280 kishilik rus otraydi o’rab olinganiga qaramasdan, yetib kelgan yordam tufayli ruslar hujumni yana qaytardi. Aynan shu jangda ishtirok etgan rassom N.N. Karazin jang davomida qilichini sindirib qo’ydi. Keyinchalik, Kaufman uni jangdagi qahramonliklari uchun “ Mardlik uchun ” Georgiy lentasi bilan taqdirladi .Rus artilleriyasining tinimsiz o’q yog’dirishi natijasida amir qo’shinlari tor-mor etildi. Askarlar o’ldi. Amir esa 200 nafar sodiq navkari va bir necha ming kishilik otryadlari bilan Buxoroga chekinishga majbur bo’ldi. Bu paytda esa Samarqandda ruslarga qarshi qo’zg’alon yuz berdi. Shahrisabz va Kitob begi Bobobek 40 ming kishilik qo’shin bilan Samarqandni qamal qildi. Bu xabarni eshitgan Kaufman Samarqandni qo’ldan chiqarishni istamadi va Samarqandga qaytishga majbur bo’ldi. Samarqand qo’zg’aloni bostirildi va jazo sifatida shaharga o’t qo’yildi. Mustamlakachilikning oqibatlari Rossiyaning Buxoro amirligidagi hukmronligi bir qator ijobiy va salbiy oqibatlarga olib keldi: 1. Iqtisodiy rivojlanish: Rossiya imperiyasi Buxoro amirligida yangi infratuzilma, jumladan, temir yo’llar va savdo yo’llarini rivojlantirishga e’tibor qaratdi. Ushbu infratuzilmalar iqtisodiyotning ma’lum darajada rivojlanishiga yordam berdi, ammo bu o’zgarishlar asosan Rossiyaning strategik manfaatlariga xizmat qildi. Mahalliy ishlab chiqarish tarmoqlari qoloq holatda qolib ketdi va Buxoro Rossiya mahsulotlari uchun xomashyo manbai va bozor sifatida ishlatildi. 2. Madaniy va ijtimoiy ta’sirlar: Rossiya madaniy va ta’lim tizimini kiritish orqali mahalliy aholi o’rtasida zamonaviy bilimlarni tarqatishga hissa qo’shdi. Yangi maktablar va texnik o’quv yurtlari ochildi, bu esa jamiyatning ma’lum qatlamlariga ijobiy ta’sir ko’rsatdi. Shu bilan birga, mahalliy madaniyat, urf- odatlar va islom dini ta’siriga sezilarli zarar yetdi. Ko’plab mahalliy an’analar Rossiya madaniy siyosati natijasida yo’qolish xavfi ostida qoldi. 3. Siyosiy qaramlik: Siyosiy jihatdan Buxoro amirligi o’z mustaqilligini deyarli to’liq yo’qotdi. Amirlikning ichki siyosati ma’lum darajada mustaqil bo’lsa-da, tashqi siyosat va harbiy masalalar to’liq Rossiya nazorati ostida edi. Bu esa amirlikni Rossiya imperiyasining qaram bo’limiga aylantirdi. Mahalliy elita vakillari Rossiya bilan yaqin hamkorlik qilishga majbur bo’ldi, bu esa mahalliy siyosiy tizimda tanazzul keltirib chiqardi. Buxoro-Rossiya tinchlik shartnomasi. Zirabuloqdagi mag’lubiyatdan so’ng amir Muzaffar ruslarning og’ir shartlar asosidagi sulh shartnomasini imzolashdan boshqa chora topolmadi. 1868-yilning 28-iyun kuni mazkur shartnoma imzolandi. Shartnoma Turkiston general-gubernatori Konstantin fon Kaufman hamda Buxoro elchisi Musabek tomonlaridan imzolandi. Shartnomaga ko’ra, Jizzax, O’ratepa va Xo’jand shaharlari Rossiya imperiyasi tarkibiga kirgani belgilandi va bundan buyon bu shaharlar Rossiya shaharlari sifatida yuritila boshladi. Amir 125 ming tillo tanga (500 ming rubl) miqdorida kontributsiya to’lash majburiyatini oldi. Shuningdek, rossiyalik savdogarlar amirlik hududida erkin savdo qilish huquqini va musulmon savdogarlar bilan bir xil savdo bojlarini to’lash imkoniyatini qo’lga kiritdi. Rossiya tovarlariga 2,5 foiz miqdorida boj belgilandi. Rossiya fuqarolarining amirlik hududida erkin harakatlanishlari kafolatlandi. Samarqand va Kattqo’rg’on shaharlari Rossiyaga vaqtinchalik berildi.Ammo ushbu shartnoma Aleksandr II tarafidan ratifikatsiya qilinmadi. 1873-yilda Toshkentda Kaufman, Shahrisabzda amir Muzaffariddin tomonidan imzolangan Shahrisabz shartnomasiga muvofiq Buxoro rasman Rossiya protektoratiga aylandi. Amalda esa 1868-yildan Buxoro amirligi Rossiya protektorati bo’lib kelayotgan edi. Shuningdek, shartnomaga muvofiq Samarqand va Kattqo’rg’on shaharlari bundan buyon Rossiya imperiyasining “ajralmas” qismi sifatida e’tirof etildi. Xulosa Buxoro amirligining Rossiya imperiyasi tomonidan mustamlakaga aylantirilishi Markaziy Osiyo tarixidagi eng muhim va murakkab jarayonlardan biri hisoblanadi. Ushbu jarayon natijasida mintaqaning siyosiy, iqtisodiy va madaniy tuzilmalari sezilarli darajada o’zgarishga duch keldi. Buxoro amirligi o’zining siyosiy mustaqilligini yo’qotib, Rossiya imperiyasi protektorati maqomiga ega bo’ldi, bu esa amirlikning xalqaro siyosatdagi rolini cheklab qo’ydi.Iqtisodiy jihatdan Buxoroda infratuzilma va savdo rivojlangan bo’lsa-da, bu o’zgarishlar asosan Rossiya manfaatlariga xizmat qildi. Mahalliy aholining ishlab chiqarish imkoniyatlari qoloq holda qolib, ular Rossiya iqtisodiyotining xomashyo manbai va bozoriga aylantirildi. Bu esa iqtisodiy mustaqillikning yo’qolishiga olib keldi. Madaniy jihatdan Rossiya ta’siri mahalliy ta’lim va madaniyat tizimlariga ma’lum darajada ijobiy o’zgarishlarni olib kelgan bo’lsa-da, mahalliy madaniyat va urf- odatlarga salbiy ta’sir ko’rsatdi. Islom dini va Buxoro amirligining an’anaviy ijtimoiy tuzilmalariga bo’lgan cheklovlar mahalliy aholining noroziligini keltirib chiqardi. Xulosa qilib aytganda, Rossiya imperiyasining mustamlakachilik siyosati Buxoro amirligini o’ziga qaram qilib, uning ichki va tashqi siyosatiga kuchli nazorat o’rnatdi. Shu bilan birga, tarixiy tajribalar va bu jarayonning tahlili bugungi kunda mintaqaning mustaqil rivojlanish yo’nalishlarini belgilashda muhim ahamiyatga ega bo’lib qolmoqda. Foydalanilgan adabiyotlar 1. Bartold, V.V. “Turkiston tarixi”. Toshkent: Fan nashriyoti, 1965. 2. Fitrat, A. “Buxoro tarixi”. Toshkent: Ma’naviyat, 1991. 3. Ziyoev, H. “Rossiyaning Markaziy Osiyodagi mustamlakachilik siyosati”. Toshkent: Sharq, 2002. 4. Holbekov, M. “Buxoro amirligi: tarix va siyosat”. Samarqand: Zarafshon, 1998. 5. Ivanov, P.P. “Markaziy Osiyoda Rossiya harbiy ekspansiyasi”. Moskva: Nauka, 1987. 6. Allambergenov, Sh. “Buxoro amirligining iqtisodiy tuzilishi”. Toshkent: Iqtisodiyot, 2000. 7. Baymirza Hayit. “Turkiston tarixi”. Istanbul: Bozkurt, 1982. 8. Hasanov, A. “Markaziy Osiyo mustamlakachilik davrida”. Toshkent: Akademnashr, 2010. 9. Becker, S. “Russia’s Protectorates in Central Asia”. Cambridge University Press, 1968. 10. Keller, S. “To Moscow, Not Mecca: The Soviet Campaign Against Islam in Central Asia, 1917–1941”. Yale University Press, 2001. 11. Bregel, Y. “Central Asia: An Historical Overview”. Duke University Press, 1997. 12. Abashin, S. “Soviet Central Asia in the Twentieth Century”. Routledge, 2018. 13. Martin, V. “Law and Custom in the Steppe: The Kazakhs of the Middle Horde and Russian Colonialism in the Nineteenth Century”. Routledge, 2001. 14. Khodarkovsky, M. “Russia’s Steppe Frontier: The Making of a Colonial Empire, 1500–1800”. Indiana University Press, 2002. 15. Pierce, R. A. “Russian Central Asia, 1867–1914: A Study in Colonial Rule”. University of California Press, 1960.

Buxoro amirligining Rossiya imperiyasi tomonidan mustamlakaga aylantirilishi maqola

Купить