Buzg‘unchi g‘oyalar - Pedagogika - Dars ishlanmalar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	10000UZS
Hajmi	5.5MB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	28 Fevral 2025
Kengaytma	doc
Bo'lim	Dars ishlanmalar
Fan	Pedagogika

Sotuvchi

G'ayrat Ziyayev

Ro'yxatga olish sanasi 14 Fevral 2025

124 Sotish

Buzg‘unchi g‘oyalar

Sotib olish

“ BUZG ‘ UNCHI G ‘ OYALA R ”
mavzusidagi
DARS ISHLANMASI
Farg‘ona 2025

Fan: Tarbiya Sinf: 10-sinf Sana:
Dars mavzusi “ Buzg‘unchi g‘oyalar ”
Dars
maqsad lar i  Ta’limiy maqsad: Yoshlar ma‘naviyatiga yot tahdidlarga qarshi
g‘oyaviy tarbiya vositalarini ko‘rsatish.
 Tarbiyaviy maqsad: Globallashuv sharoitida Buzg‘unchi
g‘oyalarning salbiy oqibatlariga qarshi kurash usullarini tahlil etish,
yoshlarda unga qarshi g‘oyaviy salohiyatni shakllantirish iborat.
 Rivojlantiruvchi maqsad: Buzg‘unchi g‘oyalarning jahon tinchligi,
barqarorlik va taraqqiyotiga salbiy ta’siri tushuntirish.
Dars borishining qisqacha tafsiloti (texnologik xaritasi)
Dars
bosqichlari Faoliyat tavsifi Vaqt
(minut) Metodlar Zarur
jihozlar va
resurslar
Tashkiliy qism
1. Darsga
tayyorgarlik Salomlashish
Davomat 5-minut
2. Darsga
qiziqtirish
(motivatsiya) O‘yinning maqsadi:
ishtirokchilarda o‘z xulq-atvori
haqida o‘ylash, o‘z xulq-
atvoridagi kamchiliklarni ko‘ra
olish ko‘nikma va malakaslarini
shakllantirish….
Ishtirokchilar navbatma-navbat
“Men hech qachon …. 1 0 “Men hech
qachon …..
maganman”
metodi

maganman” degan jumladan
iborat gap aytishlari lozim
(masalan: “Men hech qachon
sigaret chekmaganman”, “Men
hech qachon haqoratli so‘zlarni
ishlatmaganman”, “Men hech
qachon o‘zimdan kattalarga tik
qarab gapirmaganman”)
Asosiy qism
3. Mavzu
bayoni 20 Munozara
metodi
Tarixda yovuz g‘oya va vayronkor mafkuralarning vujudga kelishi oqibatida
naqadar daxshatli va ayanchli voqealar bo‘lib o‘tgani barchamizga ma’lum. Yer
yuzida bunyodkorlik, ezgulik kabi g‘oyalar bilan birga buzg‘unchi va vayronkor
g‘oyalar ham mavjud. Bunday buzg‘unchi g‘oyalar xalqlar boshiga qanchadan
qancha kulfatlar keltirgan. Shuning uchun ham bunday g‘oyalarning
mazmunmohiyatini, maqsad muddaolarini bilish nihoyatda muhim. Ayniqsa,
yoshlar uchun buzg‘unchi g‘oyalar xavfini anglash, o‘zlarida mafkuraviy
immunitet hosil qilish uchun zarur bilimlarni egallash lozim. O‘zbekiston
Respublikasining birinchi Prezidenti Islom Karimov o‘zining “Yuksak ma’naviyat-
yengilmas kuch” asarida: “Tarix tajribasi shundan dalolat beradiki, inson
tabiatidagi insoniylikdan ko‘ra vaxshiylik, ur-yiqit instinktlari, ya’ni, xatti-
harakatlarini qo‘zg‘atib yuborish osonroq degan edilar”. Demak, buzg‘unchi
g‘oyalar ham turli ta’sirchan vositalardan foydalanib, odamlarni soxta va puch
maqsadlarga ergashtiruvchi, ularning kuchqudratini buzg‘unchilik va
jinoyatchilikka yo‘naltiradigan, insoniyat uchun faqat kulfat keltiradigan g‘oyadir.
Dunyodagi zo‘ravon kuchlar qaysi bir xalq yoki mamalakatni o‘ziga tobe qilib
bo‘ysundirmoqchi bo‘lsa, avvalombor, uning eng buyuk boyligi bo‘lmish milliy

qadriyatlari, tarixi va madaniyatidan judo qilishga urinadi. Ushbu kuchlar bugungi
kunda o‘z maqsadlariga erishish uchun hech narsadan hazar qilmasligi, ular garchi
katta mablag‘ va zamonaviy qurol-aslahaga ega bo‘lishsa-da, asosiy va ta’sirchan
quroli, baribir, bizning milliy qadriyatlarimizga mos kelmaydigan yoshlar sonini
ko‘paytirish, ularning qalbi va ongini zaharlaydigan buzg‘unchi g‘oyalar ekanligi
ayon bo‘ladi. Mana shunday vaziyatda aro yo‘lda qolgan jamiyatimizga ommaviy
kommunikatsiya kanallari, ommaviy madaniyat vositalari orqali yog‘ilgan
vayronkor axborotning qudratli oqimiga chinakam samarali qarshilik ko‘rsatishda
nima yordam berishi mumkin degan savolga birinchi Prezidentimiz Islom
Karimov: “Hozirgi vaqtda dunyoda kuchayib borayotgan turli ma’naviy
tahdidlarning oldini olish, ommaviy madaniyatning zararli ta’siridan
farzandlarimizning ong-u tafakkurini himoya qilishda ilm-u fan va madaniyat
jamoatchiligi, ijod ahlining o‘rni va roli tobora ortib bormoqda. Nega deganda,
bizning milliy ruhimiz va tabiatimizga begona bo‘lgan ana shunday “madaniyat”
namunalarini faqat tanqid va inkor qilish yoki ularni ta’qiqlash bilan biron natijaga
erishib bo‘lmaydi. Bunday xatarlardan hayotimizni asrash, ma’naviy bo‘shliqqa
yo‘l qo‘ymaslik uchun, avvalombor, ezgu insoniy g‘oyalar va yuksak mahorat
bilan yaratilgan asarlar orqali xalqimizning madaniy saviyasini yuksaltirish,
boshqacha qilib aytganda jahon maydonida yuz berayotgan keskin aql-zakovat va
iste’dod musobaqasida bellashuvga qodir bo‘lishimiz shart”,-deb e’tirof etgan
edilar. O‘tmishdan ma’lumki, buzg‘unchi madaniyat targ‘ibotchilari butun bir
xalqning madaniy meroslarini tanazzulga yuz tutishiga sabab bo‘lishgan. Ayrim bir
manfur kimsalar, kuchlar, oqimlar tezlik bilan moddiy ta’minotga ega bo‘lish
maqsadida buzg‘unchi g‘oyalarni tarqatib, insonlarni yomon yo‘llarga boshlab ular
orasida axloqsizlik, zo‘ravonlik, jinoyatchilik, loqaydlik, burchsizlik, maqsadsizlik,
giyohvandlik, e’tiqodsizlik kabi illatlarni avj oldirishni uyushtirishmoqda. Qurol
sifatida ommaviy axborot vositalari imkoniyatlaridan foydalanib o‘zlarining
g‘arazli maqsadlarida foydalanib, ayniqsa, yoshlar ongiga tezlik bilan kirib
borishmoqda. Ushbu kimsalar yoshlar orasida buzg‘unchi mafkura siyosatini olib

borib ularning xulq-atvorida axloqsizlikka, zo‘ravonlikka asoslangan quydagicha
targ‘ibot ishlarini olib bormoqdalar:
-ommaviy axborot vositalari targ‘iboti , ya’ni, kino, teatr, radio, internet,
ijtimoiy tarmoqlar, reklama, aloqa mobillaridan g‘arazli maqsadlari yo‘lida
foydalanishmoqda. Chunki bunda har qanday kinoda nimagadir chaqiriq yoki biron
bir g‘oya, mafkuraga da’vat mavjud bo‘lib, insonlarni qandaydir faoliyatga
yo‘naltiradi.
-Shahvoniy his-tuyg‘ular targ‘iboti , asosan, erkin muhabbatni targ‘ib
etuvchi pornografiya orqali haqiqiy, sof tuyg‘ular obro‘sizlantirilib, uning o‘rniga
behayolik, ko‘ngilxushlikka mukkasidan ketish va sof muhabbatga yengil-yelpi
qarashga da’vat etadi.
-Yoshlar modasi targ‘iboti turli submadaniyatlar elementlari ham bo‘lgan,
uyatga qo‘yuvchi, hijolatga soluvchi modani, umum qabul qilingan libosni
buzuvchi “diskoteka uchun moda”ni, jinslar o‘rtasidagi farqni aks ettirmaydigan
uslubdagi tungi kiyimlar deb behayo ochiq-sochiq kiyimlarni zamonaviy
“moda”ga yoyib ommalashtirishni ko‘zlashdir.
-Virtual olamni kuchaytirish targ‘iboti real hayot bilan virtual hayot
o‘rtasidagi kurashlar insonlar psixikasida juda kuchli emotsional zo‘riqishni
yuzaga keltirib psixologik muvozanatning buzilishiga erishiladi.
-E’tiqodsizlikni avj oldirish targ‘iboti insonlarda ishonchsizlik,
maqsadsizlik, xudbinlik, axloqsizlik, zo‘ravonlik, hukmronlik kabi illatlar madh
qilinib, insonlar shu illatlarga undaladi.
-Avlodlar o‘rtasidagi aloqani uzish tamoyilida buzg‘unchi g‘oyalar sekin
astalik bilan o‘smir ongiga kirib borib, uni ota-onasi bilan bir - biriga qarshi
qo‘yadi. Kattalar qadrlaydigan qadriyatlar eskilik sarqitiga yo‘yilib o‘smirlarga yot
buzg‘unchi g‘oyalarga to‘la qadriyatlar madh qilinadi. Mana shunday turli
mazmundagi buzg‘unchi g‘oyalarga qarshi kurash haqida gap borganda ma’naviy
tarbiya asosini tashkil etuvchi muhim omil va mezonlar, shaxsning yosh
xususiyatlarini hisobga olib, bosqichma - bosqich rivojlantirib borish usullariga
alohida e’tibor berish lozim. Jahon miqyosida terrorizm, diniy ekstremizmning

ashaddiylashib borayotgani faqat bugun ma’lum bo‘lgan haqiqat emas. Bu qora
kuchlar tarix so‘qmoqlarida paydo bo‘libdiki, doimo ravnaq-u rivojga,
taraqqiyotga qarshi kurash olib bordi. U ba’zan din niqobida, ba’zan siyosat
libosida, ba’zan esa to‘g‘ridan-to‘g‘ri, yuzsizlarcha ochiq razillik ko‘rinishlarida
amal qilib kelgan.Terrorchilikning ko‘rinishlari qo‘rqitish, daxshatga solish orqali
maqsadni ko‘zlash, tinch aholiga to‘satdan hujum qilish, aybni hukumatga
ag‘darish, aybdorlarni sudsiz qatl qilish, qilmishlarga hamma javobgar ekani bilan
oqlash, qilmishidan rohatlanish, o‘zini haq ekaniga ishonish kabilarda namoyon
bo‘ladi. Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov ta’kidlaganlaridek: “Bugungi kunda
dunyoning turli mintaqa va hududlarida avj olayotgan qaramaqarshiliklar, qonli
to‘qnashuvlar, musulmon dunyosidagi turli mazhab va oqimlar o‘rtasida kuchayib
borayotgan nizo va ziddiyatlar, begunoh odamlarning qurbon bo‘layotgani
barchamizni tashvish va havotirga solmay qo‘ymaydi”. Darhaqiqat, bunday
ayanchli voqealar o‘z hayotimizga, o‘z taqdirimizga va kelajagimizga befarq
bo‘lmaslikni taqozo etmoqda. Har qanday soxta shiorlar, balandparvoz
da’vatlardan ko‘ra ko‘proq aql-idrokka tayanmoq lozim. Yosh avlodning
ma’naviyatini shakllantirish, ularni buzg‘unchi g‘oyalarga qarshi kurash ruhida
tarbiyalash borasida uch tabarruk makonga alohida e’tibor qaratiladi: Ularning
birinchisi-oila, ikkinchisi-mahalla, uchinchisi-ta’lim-tarbiya tizimidir. Agar shu
uch makonda ma’naviy muhit ko‘ngildagidek bo‘lsa, hamma ish ko‘ngildagidek
bo‘ladi, agar ular tanazzulga qarab ketsa, butun jamiyat halokatga yuz tutadi.
Bundan tashqari har bir inson shu kabi salbiy holatlarga barham berish uchun
fuqaro, inson sifatida jamiyat taraqqiyoti va uni yangilashga intilib yashashi,
ma’naviy hayotimizni turli tahdid va xurujlardan himoyalash yo‘lida o‘z burchi va
mas’uliyatini chuqur anglashi lozim. Bejizga “Dushmanlardan qo‘rqma-nari borsa
ular seni o‘ldiradi. Do‘stingdan qo‘rqma, ular senga xiyonat qilishi mumkin.
Befarq odamlardan qo‘rq-ular seni o‘ldirmaydi ham, sotmaydi ham, faqat ularning
jim va beparvo turishi tufayli yer yuzida xiyonat va qotilliklar sodir bo‘laveradi”
deyilmagan. Har birimiz inson hayotida g‘oyat muhim ahamiyatga ega bo‘lgan ana
shunday fikrlarni chuqur anglagan holda tengdoshlarimiz, do‘stlarimiz bilan

baham ko‘rib, shu yurtning fuqarosi, farzandi sifatida o‘z burchimizni ado
etmog‘imiz lozim. Zero, muqaddas vatanimiz, betakror O‘zbekistonimiz kelajagi
biz yoshlarning qo‘lidadir!
Yakuniy qism
4 . Baholash Faol qatnashgan guruh va
o‘quvchilar rag‘batlantiriladi va
baholanadi 5 Guruhlarga
naminatsiya
berish Smayil
kartochka
lari
5. Refleksiya va
darsga yakun
yasash Jamiyatni har qanday
ko‘rinishdagi buzg‘unchi
g‘oyalar ta’siridan himoya
qilish uchun qanday taklilar
bildirgan bo‘lar edingiz?
Ma’naviy qadriyatlarni asrash
uchun nima qilish kerak? 5

Darsda ishlatiladigan tarqatma materiallar

BUZG‘UNCHI G‘OYALAR

Sotib olish