Бюджет ссудалари ва бюджетлар ўртасида содир бўладиган ҳисоблашишлар ҳисоби

Бюджет ссудалари  ва  бюджетлар ўртасида содир 
бўладиган ҳисоблашишлар   ҳисоби
РЕЖА
1. Ғазначилик органларида бюджет ссудалари ҳисобини ташкил этишнинг 
мақсади ва вазифалари, хусусиятлари
2. Бюджет ссудалари, унинг бюджет ижроси жараёнидаги аҳамияти;
3. Бюджет ссудалари ҳисобининг мақсади ва вазифалари;
4. Бюджет ссудалари ҳисобини ташкил этиш;
5. Бюджет ссудаларини ҳисоб регистрлари ва хужжатларида акс эттириш;
6. Бюджет ижроси жараёнида бюджетлар ўртасида содир бўладиган 
ҳисоблашишлар ҳисоби;
7. Берилган ва олинган маблағлар бўйича давлат бюджети  ижроси даврида 
юзага келадиган ўзаро ҳисоблашишларнинг ҳисоби;
8. Бюджет ссудаларини олиш ва қайтарилишининг синтетик ва аналитик 
ҳисоби.  Тавсия этиладиган адабиётлар:
  1. Ўзбекистон Республикасининг “Бюджет кодекси” 26 декабрь 2013 
йил;
2. “Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида” Ўзбекистон Республикасининг 
қонуни  30 август 1996 йил  № 279-I сонли ;  
  3.  “ Қорақалпоғистон  Республикаси  бюджетига,  маҳаллий 
бюджетларга  бюджет  ссудаларини  бериш  ва  олинган  бюджет 
ссудаларини  сўндириш  тартиби  тўғрисидаги  Низом  ”  ЎзР  АВ 
томонидан  2001  йил  19  июлда  №  1052  –  сон  билан  рўйхатдан 
ўтган;
4. Интернет сайтлари:
www.lex.uz
www.mfn.uz Бюджет  ссудаси  -  юқори  бюджетдан  қуйи 
бюджетга  ёхуд  республика  бюджетидан 
резидент-юридик  шахсга  ёки  чет  эл 
давлатига  қайтариш  шарти  билан 
ажратиладиган маблағдир.  Бю
д
ж
ет ссуд
аси берилад
иРеспублика бюджетидан Қорақалпоғистон Республикаси , вилоятлар ва 
Тошкент шахар бюджетига
Қорақалпоғистон Республикаси бюджетидан қуйи шахар ва район 
бюджетларига 
Вилоят бюджетидан вилоятга қарашли шахар ва районлар бюджетига
Тошкент шахар бюджетидан районлар бюджетига
Шахар бюджетидан шахар тасарруфидаги  районлар бюджетига
Район бюджетидан район тасарруфидаги  шахар бюджетига  Бюджет	ссудалари	тақдим	
қилинади	:	
Даромад	тушуми	ва	харажат	ўртасида	вақтинчалик	
режали	касса	узилишларни	қоплашга	
Даромад	тушуми	ва	харажат	ўртасида	
вақтинчалик	хақиқий	касса	узилишларни	қоплашга	
Қорақалпоғистон	ва	маҳаллий	бюджетлар	схемали	мақсадли	
молиялаштириш	режа	харажатларини	амалга	ошириш Бюджет	ссудаларини	тақдим	
қилиш	муддатлари	:	
•	Вақтинчалик	режали	касса	узилишлар	9 	
календар	ойгача	
•	Вақтинчалик	хақиқий	касса	узилишлар	3 	
календар	ойгача	
•	Мақсадли	молиялаштириш	тизимини	
амалаг	ошириш	учун	1 	календар	ойгача бюджетнинг амалдаги 
ижроси тўғрисида
  йилбошидан охирги 
ҳисобот санасигача 
бўлган маълумотлар   Ссуда бериш тўғрисидаги ёзма 
сўровга тегишли молия органлари рахбарлари
томонидан имзоланган ссудага бўлган 
эхтиёжни асословчи ҳисоб-китоблар, ссуда 
олиш тўғрисидаги шартнома ва қуйидагилар 
илова қилинади
касса харажатлари 
вужудга келадиган 
ҳисобот давридаги
  даромадлар 
тушумининг 
аниқланган 
истиқболи бюджетда тегишли 
даврга
  мўлжалланган
  биринчи навбатдаги
харажатлар
  суммалари, харажат  
турлари, объектлари,
  кичик объектлари 
бўйича  Камомад суммаси ва 
юзага 
келишига сабаби, худуд
  бўйича 
камомад динамикаси
кўриб чиқилаётган
  ҳисобот даврида
  кутиладиган даромадлар, 
шу жумладан 
солиқ турлари 
бўйича даромадлар 
тушуми ва  кутиладиган
  харажатлар   сўралаётган 
ссуда ҳажми ва 
уни қоплаш 
муддатлари   касса узилишларининг 
келиб чиқиш 
сабабларини 
тушунтириш, сўровнинг 
асосланганлиги, шунингдек 
ссудани ўз вақтида
  қайтарилишини таъминлаш 
бўйича тадбирлар   
режаси         Ссудани қоплаш қуйидаги йўллар 
билан амалга оширилиши мумкин  
маблағларни ссуда 
олган маҳаллий 
бюджетга келиб тушадиган 
маблағлар ҳисобидан тўлов топши
риқномасига асосан ўтказиш  
юқори бюджетлар билан 
маҳаллий бюджетлар
  ўратсидаги ҳисоб-китоблар
  бўйича қарздорлик ҳисобига 
ўзаро ҳисоб-китоблар   маблағларни ссуда 
олган қуйи маҳаллий 
бюджетнинг асосий
  счётига ссуда берган 
молия ташкилоти томонидан 
қўйиладиган инкассо
топшириқномаси орқали ундириш  юқори бюджетлардан 
маҳаллий бюджетларга 
ўтказилиши лозим бўлган 
режалаштирилган дотация
  (субвенция) лар ҳисобига
  ўзаро ҳисоб-китоблар   Бюджетнинг ғазна ижроси шароитида 
бюджетлар ўртасида юзага келадиган 
бюджет ссудалари юзасидан 
ҳисоблашувлар холати бўйича ўз вақтида  
фойдаланувчиларга бухгалтерия 
ахборотларини шакллантириб беришдан 
иборатдирБюджет ссудалари 
ҳисобини ташкил 
этишдан мақсад  БЮДЖЕТ ССУДАЛАРИ ҲИСОБИНИ ЮРИТИШДА БУХГАЛТЕРИЯ 
ҲИСОБИНИ ВАЗИФАЛАРИ: 
Ғазначилик бўлимларида бюджет ссудалари ҳисобини амалдаги 
қонуний хужжатларга асосан ташкил этиш
Бюджет ссудалари ҳисобини бухгалтерия хужжатлари хамда 
ҳисоб регистрларида ўз вақтида тўғри акс эттириш
Бухгалтерия ҳисобварақларда бюджет ссудалари ҳолати ва 
ҳаракатини  акс эттириш
Бюджет ссудаларига оид бухгалтерия ҳисоби маълумотларини 
умумлаштириш ва ҳисоботларда акс эттиришдан иборатдир.      Бюджет ссудалари 
ҳисобининг 
хусусиятлари Бюджет  ссудаларини  фақат  юқори 
бюджетдан қуйи бюджетга ажратилиши
Бюджетлар  ўртасида  ссудалар  фоизсиз 
кўринишида берилиши
Бюджет  ссудаларини  молия  йили 
охиригача қайтарилиши
Бюджет  ссудалари  бюджетлар  ўртасида 
касса узилишларини қоплашга берилиши      Тўлов  хужжатлар и илова қилинган банк кўчирмалари 
      Мемориал ордер
(274-б шакл)
"Бош журнал" дафтари  (1-к шакл)
Хисобот шакллари         Мемориал ордер
(274-ф шакл)
Бюджет ссудалари бўйича
  бюджетлар ўртасидаги 
ҳисоб-китоблар ҳисоби китоби
  (4-бсфс–шакл) 051 Республика  бюджетидан  қуйи  бюджетларга  ажратиладиган 
бюджет ссудалари
052 Юқори  маҳаллий  бюджетлардан  қўйи  маҳаллий  бюджетларга 
ажратиладиган бюджет ссудалари
053 Республика  бюджетидан  резидент  –  юридик  шахсга  ёки 
хорижий давлатга ажратиладиган бюджет ссудалар
054 Давлатнинг ички қарзи ҳисоби бўйича ҳисобварақ
055 Давлатнинг ташқи қарзи ҳисоби бўйича ҳисобварақ
056 Давлат мақсадли жамғармалари ва бошқа бюджетдан ташқари 
жамғармаларининг  Республика  бюджетидан  олинган  ва 
берилган бюджет ссудалари
057 Давлат мақсадли жамғармалари ва бошқа бюджетдан ташқари 
жамғармаларининг  Давлат  мақсадли  жамғармалари  ва  бошқа 
бюджетдан  ташқари  жамғармалардан  олинган  ва  берилган 
бюджет ссудалариҒазначиликда  бюджет  ссудалари  ҳисоби  05  "Берилган  ва  олинган  ссудалар  "  номли 
ҳисобварақда юритилади. Яъни  "Республика  бюджетидан  олинган  бюджет  ссудалари" 
номли  051-сонли  ҳисобварақда  республика 
бюджетидан  олинган  бюджет  ссудалари  ҳисобга 
олинади.  Бюджет  ссудалари  бўйича  қарзлар   кредитида  
қайтариш  бўйича  маҳаллий  бюджет  ҳисобварағидан 
ҳисобдан  чиқарилган  суммалар  051-сонли 
ҳисобварақнинг дебетида кўрсатилади.  № Муомалалар мазмуни Дт Кт Асос бўлувчи 
хужжат
Республика бюджети бўйича
1. Республика  бюджетидан  қуйи  маҳаллий  бюджетларга  бюджет 
ссудалари берилиши
051 010 т/т
2. Ўзаро  ҳисоб-китоблар  бўйича  суммаларни  бюджет 
ссудаларига олиб бориш
051 061 Маълумотнома-
билдиришнома
3. Қуйи  Қорақалпоғистон  Республикаси  ва  махалий 
бюджетлардан  бюджет  ссудалари  бўйича  қарздорликларни 
қайтариш ҳисобига маблағлар тушуми 010 051 т/ҳ
4. Бюджет ссудалари бўйича суммаларни ўзаро ҳисоб-китобларга 
олиб бориш
061 051 Маълумотнома-
билдиришнома
Қорақалпоғистон Республикаси ва махалий бюджетлар бўйича
1. Бюджет  ссудалари  бўйича  қарздорликни  қайтариш  ҳисобига 
маблағларни республика бюджетига ўтказиш
051 011 т/т
2. Юқори  бюджетлар  билан  ўзаро  ҳисоб-китоблар  бўйича 
суммаларни бюджет ссудаларига олиб бориш
051 061 Маълумотнома-
билдиришнома
3. Республика бюджетидан бюджет ссудалари тушуми
011 051 т/ҳ “ Юқори  маҳаллий  бюджетлардан  қўйи  маҳаллий  бюджетларга 
ажратиладиган  бюджет  ссудалари  "  номли  052-сонли 
ҳисобварақда  белгиланган  тартибда  юқори  бюджетдан 
берилган  ва  қуйи  маҳаллий  бюджетлар  томонидан  олинган 
бюджет ссудалари ҳисобга олинади. 
Қуйи  бюджетларга  берилган  бюджет  ссудалари  052-сонли 
ҳисобварақнинг  дебетида,  юқори  бюджетлардан  олинган 
ссудалар  эса  ушбу  ҳисобварақнинг  кредитида  кўрсатилади. 
Бюджет  ссудалари  бўйича  қарзларни  қайтариш  учун  қуйи 
бюджетлардан  келиб  тушган  суммалар  052-сонли 
ҳисобварақнинг  кредитида,  ссудалар  бўйича  қарзларни  тўлаш 
учун  (қайтариш  учун)  ўтказилган  суммалар  -  ушбу 
ҳисобварақнинг дебетида кўрсатилади. № Муомалалар мазмуни Дт Кт Асос бўлувчи хужжат
Юқори маҳалий бюджетлар бўйича
1. Қуйи бюджетларга бюджет ссудалари бериш
05 2 011 т/т
2. Ўзаро  ҳисоб-китоблар  бўйича  суммаларни  бюджет 
ссудаларига олиб бориш 052 062 Маълумотнома-
билдиришнома
3. Қуйи  бюджетлардан  бюджет  ссудалари  бўйича 
қарздорликни қайтариш ҳисобига маблағлар тушуми 011 052 т/ҳ
4. Бюджет  ссудалари  бўйича  суммаларни  ўзаро  ҳисоб-
китобларга олиб бориш 062 052 Маълумотнома-
билдиришнома
Қуйи махалий бюджетлар бўйича
1. Бюджет  ссудалари  бўйича  қарздорликларни  қайтариш 
ҳисобига юқори бюджетга маблағларни ўтказиш 052 011 т/т
2. Бюджет ссудалари бўйича қарздорлик суммаларини ўзаро 
ҳисоб-китобларга олиб бориш 052 062 Маълумотнома-
билдиришнома
3. Юқори бюджетдан бюджет ссудалари тушуми
011 052 т/ҳ
4.
Бюджет ссудалари бўйича суммаларни ўзаро ҳисоб-
китобларга олиб бориш 062 052 Маълумотнома-
билдиришнома 053-сонли  ҳисобварақ  “ Республика 
бюджетидан  резидентга  –   юридик  шахсга  ёки 
хорижий  давлатга  ажратиладиган  бюджет 
ссудалар ”   республика  бюджетидан  резидентга  –  
юридик  шахсга  ёки  хорижий  давлатга 
ажратиладиган  бюджет  ссудалари,  шунингдек 
уларни  қайтариш  бўйича  операциялар  ҳисоби 
учун мўлжалланган.  № Муомалалар мазмуни Дт Кт Асос бўлувчи 
хужжат
1 Республика  бюджетидан  резидент  –  юридик 
шахсга  ёки  хорижий  давлатга  бюджет  ссудалари 
бериш 053 010 т/ҳ
2 Резидент-юридик  шахс  ёки  хорижий  давлатдан 
бюджет  ссудалари  бўйича  қарздорликларни 
қайтариш ҳисобига маблағлар тушуми 010 053 т/ҳ •
054-сонли  ҳисобварақ  “Давлатнинг  ички 
қарзи  ҳисоби  бўйича  ҳисобварақ” 
Давлатнинг ички қарзини шакллантириш ва 
қайтариш  билан  боғлиқ  операциялар 
суммалари ҳисоби учун мўлжалланган. № Муомалалар мазмуни Дт Кт Асос бўлувчи 
хужжат
1. Давлатнинг  ички  қарзи  бўйича  қарздорликни 
қайтарилиши ҳисобига маблағларни ўтказиш 054 010 т/т
2 Давлатнинг  ички  қарзи  ҳисобига  маблағлар 
тушуми  010 054 т/ҳ
3. Давлатнинг  ички  қарзи  ҳисобига  хорижий 
валютадаги маблағлар тушуми 016 054 т/ҳ
4. Давлатнинг  ички  қарзи  бўйича  қайтарилган 
қарздорлик  суммаларини  “Бюджет  ижроси 
натижалари” ҳисобига ўтказиш 090 054 м/о 055-сонли  ҳисобварақ  “ Давлатнинг  ташқи  қарзи 
ҳисоби  бўйича  ҳисобварақ ”   Давлатнинг  ташқи 
қарзини  шакллантириш  ва  қайтариш  билан  боғлиқ 
операциялар  суммалари  ҳисоби,  шунингдек 
Давлатнинг  ташқи  қарзи  бўйича  ҳисоб-китобларни 
хорижий  валютада  амалга  оширишда  ижобий  ёки 
салбий  курс  фарқларини  аниқлаш  ва  ҳисобот  молия 
йили  мобайнида  тегишли  ҳисобварақларга  курс 
фарқи  суммаларини  ҳисобдан  чиқариш  билан  боғлиқ 
операциялар ҳисоби учун мўлжалланган.  № Муомалалар мазмуни Дт Кт Асос бўлувчи 
хужжат
1. Давлатнинг  ташқи  қарзи  ҳисобига  хорижий 
валютадаги маблағларни қайтариш 055 014 т/ҳ
2. Давлатнинг  ташқи  қарзаларини  қайтарилиши 
(қайтарилаётганда  ижобий  курс  фарқини  ҳисобга 
олган ҳолда) 055 095 м/о
3. Давлатнинг  ташқи  қарзи  ҳисобига  валюта 
маблағлари тушуми (салбий курс фарқини ҳисобга 
олган ҳолда) 014 055 т/ҳ
4. Қайтарилаётганда  салбий  курс  фарқини  ҳисобга 
олган ҳолда 095 055 м/о 056-сонли  ҳисобварақ  “ Давлат  мақсадли 
жамғармалари  ва  бошқа  бюджетдан  ташқари 
жамғармаларининг  Республика  бюджетидан 
олинган ва берилган бюджет ссудалари ”  Давлат 
мақсадли  жамғармалари  ва  бошқа  бюджетдан 
ташқари  жамғармаларининг  Республика 
бюджетидан  олинган  ва  берилган  бюджет 
ссудалари  билан  боғлиқ  операциялар  ҳисоби 
учун мўлжалланган.  № Муомалалар мазмуни Дт Кт Асос бўлувчи 
хужжат
1. Давлат  мақсадли  жамғармалари  ва  бошқа 
бюджетдан  ташқари  жамғармаларидан  Республика 
бюджетига берилган бюджет ссудалари 056 012 т/ҳ
2. Давлат  мақсадли  жамғармалари  ва  бошқа 
бюджетдан  ташқари  жамғармаларининг 
Республика бюджетидан олган бюджет ссудалари 012 056 т/ҳ
3. Молия  йили  охиригача  қайталмаган  Давлат 
мақсадли  жамғармалари  ва  бошқа  бюджетдан 
ташқари  жамғармаларидан  Республика  бюджетига 
берилган бюджет ссудаларини натижалар ҳисобига 
ўтказиш  096 056 м/о
4. Молия  йили  охиригача  Давлат  мақсадли 
жамғармалари  ва  бошқа  бюджетдан  ташқари 
жамғармаларининг  Республика  бюджетидан  олган 
бюджет ссудаларини натижалар ҳисобига ўтказиш 056 096 м/о 057-сонли  ҳисобварақ  “ Давлат  мақсадли  жамғармалари  ва 
бошқа  бюджетдан  ташқари  жамғармаларининг  Давлат 
мақсадли  жамғармалари  ва  бошқа  бюджетдан  ташқари 
жамғармалардан  олинган  ва  берилган  бюджет  ссудалари ”  
Давлат  мақсадли  жамғармалари  ва  бошқа  бюджетдан  ташқари 
жамғармаларининг  Давлат  мақсадли  жамғармалари  ва  бошқа 
бюджетдан  ташқари  жамғармалардан  олинган  ва  берилган 
бюджет  ссудалари  билан  боғлиқ  операциялар  ҳисоби  учун 
мўлжалланган.  № Муомалалар мазмуни Дт Кт Асос бўлувчи 
хужжат
1 Давлат мақсадли жамғармалари ва бошқа бюджетдан ташқари 
жамғармаларининг бошқа Давлат мақсадли жамғармалари ва 
бошқа бюджетдан ташқари жамғармаларига берилган бюджет 
ссудалари 057 012 т/ҳ
2 Давлат мақсадли жамғармалари ва бошқа бюджетдан ташқари 
жамғармаларининг бошқа Давлат мақсадли жамғармалари ва 
бошқа бюджетдан ташқари жамғармаларидан олган  бюджет 
ссудалари 012 057 т/ҳ
3 Молия йили охиригача қайталмаган Давлат мақсадли 
жамғармалари ва бошқа бюджетдан ташқари 
жамғармаларининг бошқа Давлат мақсадли жамғармалари ва 
бошқа бюджетдан ташқари жамғармаларига берилган бюджет 
ссудаларини натижалар ҳисобига ўтказиш 096 057 м/о
4 Молия йили охиригача қайталмаган Давлат мақсадли 
жамғармалари ва бошқа бюджетдан ташқари 
жамғармаларининг бошқа Давлат мақсадли жамғармалари ва 
бошқа бюджетдан ташқари жамғармаларидан олган  бюджет 
ссудаларини натижалар ҳисобига ўтказиш. 057 096 м/о Хулоса  қилиб  айтганда  бюджет  ссудалари  ҳисоби 
ғазначилик  органларида  алоҳида  ҳисоби  ташкил 
этилади ва тегишли ахборотлар шакллантирилади.  Тавсия этиладиган адабиётлар:
  1. Ўзбекистон Республикасининг “Бюджет кодекси” 26 декабрь 2013 
йил;
2. “Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида” Ўзбекистон Республикасининг 
қонуни  30 август 1996 йил  № 279-I сонли ;  
  3.  “Давлат  бюджетининг  ғазна  ижроси  қоидалари”  ЎзР  АВ 
томонидан  2009  йил  16  сентябрда  №  2007  –  сон  билан  рўйхатдан 
ўтган;
4. “Давлат бюджети, Давлат мақсадли ва бюджетдан ташқари бошқа 
жамғармалари бюджети ғазна ижроси бухгалтерия ҳисоби тўғрисида 
йўриқнома”  ЎзР Молия вазирлигининг 2011 йил 14 январдаги 2-сонли 
буйруғи билан тасдиқланган.
5. Интернет сайтлари:
www.Lex.uz Бюджетлар ўртасида 
ўзаро ҳисоб-китоблар 
бўйича муомалалар 
амалга оширилади Бюджет  тасдиқлангандан  сўнг  давлат  ва 
маҳаллий солиқлар ва даромадлар тўғрисида, 
маъмурий-ҳудудий  бўлинишдаги,  корхоналар, 
ташкилотлар  ва  хўжалик  бирлашмаларининг 
бўйсунишидаги  ўзгаришлар,  турли  хилдаги 
бўйсунишдаги  қурилиш  объектлари  ўртасида 
капитал  қўйилмалар  лимитларини  қайтадан 
тақсимлашдаги  ўзгаришлар  бўйича  қабул 
қилинган  янги  қонунлар,  Ўзбекистон 
Республикаси  Олий  Мажлисининг  қарорлари, 
Ўзбекистон  Республикаси  Президентининг 
фармонлари,  Ўзбекистон  Республикаси 
Ҳукуматининг  қарорлари  қабул  қилиниши 
натижасида  алоҳида  олинган  бюджетларга 
ўзгартиришлар  киритилган  ҳолларда  бюджет 
ижроси жараёнида   Фақатгина юқори ва қуйи 
бюджетлар ўртасида амалга 
оширилади
Бюджетлар ўртасида 
ўзаро ҳисоб-китоблар  Б
ю
д
ж
е
тл
а
р
 ў
р
т
а
с
и
д
а
ги
 ў
з
а
р
о
 	
ҳ
и
с
о
б
-к
и
т
о
б
л
а
р
га
 с
у
м
м
а
л
а
р
н
и
 	
ў
т
к
а
з
и
ш
 у
ч
у
н
 а
с
о
с
 б
ў
л
и
бЎзбекистон  Республикаси  қонунлари, 
Президент  фармонлари,  Ўзбекистон 
Республикаси  ҳукуматининг 
қарорлари  ва  фармойишларидан 
ҳамда  бюджетга  ўзгартиришлар 
киритиш  ҳуқуқи  берилган 
ҳокимиятлар  ва  бошқа  органларнинг 
қарорларидан  келиб  чиқадиган 
ўзгартиришларга  тегишли  ҳудудий 
молия  органлари  томонидан  11-
сонли  шаклда  тузилган 
маълумотнома-билдиришнома лар 
хизмат қилади Бюджетлар ўртасидаги 
ҳисоб-китобларга ўтказиш 
керак бўлган суммаларни 
аниқлаш ва уларни 
қайтариш муддатларини 
белгилаш ҳисоб-китобда 
қатнашаётган юқори молия 
органи томонидан амалга 
оширилади Бюджетлар  ўртасидаги  ўзаро  ҳисоб-
китобларнинг  мавжуд  суммаларига  юқори 
молия  органи  11-сонли  шаклдаги 
маълумотнома-билдиришномани 
расмийлаштиради ва тегишли қуйи молия 
органига юборади. Маъмурий-ҳудудий  бўлиниш  ўзгарган 
ҳолатларда  бюджетлар  ўртасидаги  ўзаро 
ҳисоб-китобларга, тақсимлаш далолатномасига 
асосан  бир  бюджетдан  иккинчи  бюджетга 
ўтказиш керак бўлган суммалар ўтказилади. Тақсимлаш далолатномасида бюджетнинг даромадлари ва харажатлари 
бўйича қуйидаги маълумотлар келтирилиши керак:
      1 . даромадларни контингентлар, фоизлар ва ажратмалар суммаси 
кўрсатилган ҳолда тасдиқланганлиги ҳамда ҳисобот йили бўйича 
алоҳида тадбирлар бўйича тасдиқланган харажатлар ҳажми;
бюджетнинг ижро этиш жараёнида бюджетлар ўртасида юзага келган 
ҳисоб-китоблар (олинган ва берилган ссудалар ва маблағлар ҳамда 
ўзаро ҳисоб-китоблар)  ўтказиш  санасига  тушган  даромадлар,  амалга  оширилган  касса 
харажатлари;      2 .
      3 .        Бюджетлар  тасдиқлангандан  кейин  қонунчиликка 
киритилган  ўзгартиришлар  оқибатида  қуйи 
бюджетлардан юзага келган қўшимча даромадларни 
ундириш  билан  боғлиқ  бўлган  ўзаро  ҳисоб-
китобларга  ўтказиладиган  суммаларнинг  миқдори, 
қонунчиликка  биноан  ҳисоблаб  чиқилган  тегишли 
даромад  манбаи  бўйича  мазкур  қуйи  бюджетга 
келиб  тушган  сумма  билан  ҳисобот  йилида  шу 
бюджетга  ушбу  даромад  манбаи  бўйича  келиб 
тушиши  кўзда  тутилган  тушумлар  суммаси 
ўртасидаги фарқ сифатида белгиланади Бюджетнинг ғазна ижроси 
шароитида бюджетлар 
ўртасида юзага келадиган 
ўзаро ҳисоб-китоблар  бўйича 
ўз вақтида  
фойдаланувчиларга 
бухгалтерия ахборотларини 
шакллантириб беришдан 
иборатдирБюджетлар 
ўртасидаги ўзаро 
ҳисоб-китоблар 
ҳисобини ташкил 
этишдан мақсад  БЮДЖЕТЛАР ЎРТАСИДА ЎЗАРО ҲИСОБЛАШУВЛАР ҲИСОБИНИ 
ЮРИТИШДА БУХГАЛТЕРИЯ ҲИСОБИНИ ВАЗИФАЛАРИ: 
Ғазначилик бўлимларида ўзоро ҳисоблашувлар ҳисобини 
амалдаги қонуний хужжатларга асосан ташкил этиш
Бюджетлар ўртасида ўзаро ҳисоблашувлар ҳисобини 
бухгалтерия хужжатлари хамда ҳисоб регистрларида ўз вақтида 
тўғри акс эттириш
Бухгалтерия ҳисобварақларда бюджетлар ўртасида ўзаро 
ҳисоблашувлар ҳисоби ҳолати ва ҳаракатини  акс эттириш
Бюджетлар ўртасида ўзаро ҳисоблашувлар ҳисобига оид 
бухгалтерия ҳисоби маълумотларини умумлаштириш ва 
ҳисоботларда акс эттиришдан иборатдир.      Бюджетлар 
ўртасида ўзаро 
ҳисоблашувлар 
ҳисобининг 
хусусиятлари Ҳисоблашувлар  фақат  юқори  ва  қуйи 
бюджет ўртасида амлга оширилиши
Бюджетлар  ўртасидаги  ҳисоб-
китобларга  ўтказиш  керак  бўлган 
суммаларни  аниқлаш  ва  уларни 
қайтариш  муддатларини  белгилаш 
ҳисоб-китобда  қатнашаётган  юқори 
молия  органи  томонидан  амалга 
оширилиши
Ўзаро мажбуриятлар бўйича барча ҳисоб-
китоблар  жорий  молия  йилида 
тугатилиши     Бюджетлар  билан  ўзаро  ҳисоблашувлар  ҳисоби  11-
сонли  шаклдаги  маълумотнома-билдиришномага   
асосан  бухгалтерия  ёзувлари  берилиб  мемориал 
ордерга  (274  –  б  шакл)  ёзувлар  ўтказилади  ва  бошқа 
бюджетлар билан  ҳисоб-китоблар китоби (4-к шакл)га 
туширилади.    Мемориал  ордер  (274  –  б  шакл)  дан 
бюджетлар  билан  ўзаро  ҳисоблашувларга  оид 
операциялар  Бош  журнал  (1-к  шакл)  дафтарига   
ўтказилади         Тўлов  хужжатлар и илова қилинган банк 
кўчирмалари 
      Мемориал ордер   (274-б шакл)
"Бош журнал" дафтари  (1-к шакл)
Хисобот шакллари         Маълумотнома-
билдиришнома (11-сонли 
шакл) 
Бошқа бюджетлар билан
  ҳисоб-китоблар китоби (4-к шакл) 061 Республика бюджети билан ўзаро ҳисоб-китоблар
062 Маҳаллий бюджетлар билан ўзаро ҳисоб-китоблар
071 Республика  бюджетидан берилган ва олинган 
маблағлар
072 Маҳаллий бюджетлардан берилган ва олинган 
маблағларҒазначилик  органларида  ўзаро  ҳисоблашувлар  ҳисоби 
06  "Хисоб  китоблар",  07  “ Берилган  ва  олинган 
маблағлар ”  номли ҳисобварақларда юритилади. Яъни  061-ҳисобварақнинг дебетида қуйидагилар акс эттириладиреспублика бю
д
ж
етид
ан ўзаро ҳисоб-китоблар 	
бўйича олиниш
и лозим
 бўлган сум
м
алар	
ўзаро ҳисоб-китоблар бўйича қарзларни 	
тўлаш
 учун республика бю
д
ж
етига ўтказилган 	
сум
м
алар	
ўзаро ҳисоб-китоблар бўйича қарзларни 	
тўлаш
д
а ҳисобга олинган, ю
қори бю
д
ж
етд
ан 	
олиниш
и лозим
 бўлган дотациялар, 	
субвениияларнинг сум
м
алари        061-сонли ҳисобварақнннг кредитида қуйидагилар акс эттириладиўзаро ҳисоб-китоблар бўйича республика 	
бю
д
ж
етига берилиш
и лозим
 бўлган сум
м
алар	
ўзаро ҳисоб-китоблар бўйича қарзларни тўлаш
 	
учун республика бю
д
ж
етид
ан келиб туш
ган 	
сум
м
алар	
ўзаро ҳисоб-китоблар бўйича хараж
атларни 	
тўлаш
д
а ҳисобга олинган ва ю
қори бю
д
ж
етга 	
ўтказиш
 лозим
 бўлган ортиқча д
аром
ад
лар 	
сум
м
алари	
ўзаро ҳисоб-китоблар бўйича м
аҳаллий 	
бю
д
ж
етлар ҳисобига тўғри келад
иган 	
сум
м
алард
а ҳисобга олинган, республика 	
бю
д
ж
етидан олинган бю
д
ж
ет ссуд
аларининг 	
сум
м
алари	
республика бўйсуниш
ид
ан м
аҳаллий 	
бўйсуниш
га ўтказилгунга қад
ар корхона ва 	
таш
килотларнинг республика бю
д
ж
ети бўйича 	
очилган бю
д
ж
ет м
аблағ аж
ратм
алари 	
сум
м
алари            № Муомалалар мазмуни Дт Кт Асос бўлувчи хужжат
Республика бюджети бўйича
1. Республика  бюджети  билан  ўзаро  ҳисоб-китоблар 
бўйича маблағларни ўтказиш
061 010 Тўлов хужжатлари 
илова қилинган 
ҳисобварақдан 
кўчирма
2. Бюджетдан  маблағ  олувчиларга  берилган  суммалар 
бўйича  амалга  оширилган  касса  харажатларини  ўзаро 
ҳисоб-китобларга олиб бориш 061 020 Маълумотнома-
билдиришнома
3. Бюджет  ссудалари  бўйича  суммаларни  ўзаро  ҳисоб-
китобларга олиб бориш 061 051 Маълумотнома-
билдиришнома
4.
Республика бюджетига ўтказиш лозим бўлган
суммаларни ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш 061 071 Маълумотнома-
билдиришнома
5. Қуйи  бюджетлардан  ўзаро  ҳисоб-китоблар  бўйича 
қарздорликларни  қайтарилиши  ҳисобига  маблағлар 
тушуми
010 061 Тўлов хужжатлари 
илова қилинган 
ҳисобварақдан 
кўчирма
6. Маҳаллий  бюджетлар  бўйича  ажратилган  очиқ 
суммалар  республика  қарамоғидаги  бюджет 
ташкилотларига  берилгунга  қадар  ўзаро  ҳисоб-
китобларга олиб борилади 020 061 Маълумотнома-
билдиришнома
7.
Ўзаро ҳисоб-китоблар бўйича суммаларни бюджет 
ссудаларига олиб бориш 051 061 Маълумотнома-
билдиришнома
8. Республика  бюджетидан  берилиши  лозим  бўлган 
суммаларни, ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш 071 061 Маълумотнома-
билдиришнома Қорақалпоғистон Республикаси ва махаллий бюджетлар бўйича
1. Республика  бюджети  олдидаги  ўзаро  ҳисоб-китоблар 
бўйича қарздорликни қайтаришга маблағлар ўтказиш
061 011 Тўлов хужжатлари 
илова қилинган 
ҳисобварақдан 
кўчирма
2. Бюджетдан  маблағ  олувчиларга  берилган  суммалар 
бўйича  амалга  оширилган  касса  харажатларини  ўзаро 
ҳисоб-китобларга олиб бориш 061 020 Маълумотнома-
билдиришнома
3. Республика  бюджетига  берилиши  лозим  бўлган 
суммаларни ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш 061 071 Маълумотнома-
билдиришнома
4. Республика  бюджетидан  ўзаро  ҳисоб-китоблар  бўйича 
қарздорликларни қайтариш ҳисобига маблағлар тушуми
011 061 Тўлов хужжатлари 
илова қилинган 
ҳисобварақдан 
кўчирма
5. Маҳаллий  бюджетлар  бўйича  молиялаштирилган 
(тўланган)  маблағлар  суммаларини  Республика 
қарамоғидаги  бюджетдан  маблағ  олувчиларга 
ўтказилгунга қадар ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш 020 061 Маълумотнома-
билдиришнома
6. Республика  бюджети  олдидаги  бюджет  ссудалари 
бўйича  қарздорлик  суммаларини  ўзаро  ҳисоб-
китобларга олиб бориш 051 061 Маълумотнома-
билдиришнома
7. Республика  бюджетига  ўтказилиши  лозим  бўлган 
суммаларни ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш 071 061 Маълумотнома-
билдиришнома 062-сонли  ҳисобварақнинг  дебетида  қуйидагилар  акс 
эттирилади:
а)  ўзаро  ҳисоб-китоблар  бўйича  бошқа  маҳаллий 
бюджетлардан олиниши лозим бўлган суммалар;
б)  ўзаро  ҳисоб-китоблар  бўйича  харажатларни  қайтариш  учун 
бошқа маҳаллий бюджетлар томонидан ўтказилган суммалар;
в) ўзаро ҳисоб-китоблар бўйича қарзларни қайтаришда ҳисобга 
олинган  қуйи  бюджетлардан  ундириб  олиниши  лозим  бўлган 
ортиқча  даромад  суммалари  ёки  юқори  бюджетдан  олиниши 
лозим бўлган дотациялар, субвенцияларнинг суммалари;
г)  бошқа  маҳаллий  бўйсунишга  ўтказилгунича  ташкилотлар  ва 
корхоналарнинг  молиялаштириш  бўйича  ҳисобварақларига 
ўтказилган маблағларнинг суммалари.  062-сонли ҳисобварақнинг кредитида қуйидагилар акс эттирилади:
а)  ўзаро  ҳисоб-китоблар  бўйича  бошқа  маҳаллий  бюджетларга 
ўтказилиши лозим бўлган суммалар;
б) ўзаро ҳисоб-китоблар бўйича қарзларни тўлаш учун бошқа маҳаллий 
бюджетлардан келиб тушган суммалар;
в) қуйи бюджетга ўтказиш лозим бўлган дотациялар, субвенцияларнинг 
суммалари  ёки  юқори  бюджетга  ўтказиладиган,  ўзаро  ҳисоб-китоблар 
бўйича  қарзларни  қайтаришда  ҳисобга  олинган  ортиқча  даромад 
суммалари;
г)  бошқа  маҳаллий  бўйсунишдан  ўтказилгунга  қадар  корхоналар  ва 
ташкилотларни  молиялаштириш  ҳисобварағига  ўтказилган  маблағлар 
суммалари;
г)  республика  бўйсунишидан  туман  ёки  шаҳар  бўйсунишига 
ўтказилишда,  туман  ёки  шаҳар  молия  бўлимларида  062-сонли 
ҳисобварақнинг кредитига республика бюджети бўйича очилган бюджет 
маблағ ажратмаларининг суммаси ўтказилади.  № Муомалалар мазмуни Дт Кт Асос бўлувчи хужжат
Юқори маҳалий бюджетлар бўйича
1. Вилоят бюджетларидан қуйи бюджетлар олдидаги ўзаро 
ҳисоб-китоблар  бўйича  қарздорликни  қайтаришга 
маблағлар ўтказиш 06 2 011 Тўлов хужжатлари 
илова қилинган 
ҳисобварақдан 
кўчирма
2. Бюджетдан  маблағ  олувчиларга  берилган  суммалар 
бўйича  амалга  оширилган  касса  харажатларини  ўзаро 
ҳисоб-китобларга олиб бориш 062 020 Маълумотнома-
билдиришнома
3. Қуйи  бюджетнинг  бюджет  ссудалари  бўйича  қарздолик 
суммаларини ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш            
  062 052 Маълумотнома-
билдиришнома
4. Қуйи  бюджетдан  олиниши  лозим  бўлган  суммаларни 
ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш 06 2 07 2 Маълумотнома-
билдиришнома
5. Қуйи  бюджетлардан  вилоят  бюджетлари  олдидаги  ўзаро 
ҳисоб-китоблар  бўйича  қарздорликларни  қайтариш 
ҳисобига маблағлар тушуми 011 062 Тўлов хужжатлари 
илова қилинган 
ҳисобварақдан 
кўчирма
6. Қуйи  бюджетлар  бўйича  молиялаштирилган  (тўланган) 
маблағлар  суммаларини  вилоят  қарамоғидаги 
бюджетдан  маблағ  олувчиларга  ўтказилгунга  қадар 
ўзаро ҳисоб-китобларга олиб борилиши 020 062 Маълумотнома-
билдиришнома
7. Ўзаро  ҳисоб-китоблар  бўйича  суммаларни  бюджет 
ссудаларига қўшиш 052 062 Маълумотнома-
билдиришнома
8. Қуйи  бюджетдан  берилиши  лозим  бўлган  суммаларни 
ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш 072 062 Маълумотнома-
билдиришнома Қуйи махаллий бюджетлар бўйича
Юқори  бюджет  олдидаги  ўзаро  ҳисоб-китоблар  бўйича 
қарздорликларни қайтаришга маблағларни ўтказиш
06 2 011 Тўлов хужжатлари 
илова қилинган 
ҳисобварақдан 
кўчирма
Бюжетдан  маблағ  олувчига  берилган  суммалар  бўйича  амалга 
оширилган  касса  харажатларини  ўзаро  ҳисоб-китобларга  олиб 
бориш 062 020 Маълумотнома-
билдиришнома
Бюджет ссудалари бўйича суммаларни ўзаро ҳисоб-китобларга 
олиб бориш 062 052 Маълумотнома-
билдиришнома
Юқори  бюджетдан  олиниши  лозим  бўлган  суммаларни  ўзаро 
ҳисоб-китобларга олиб бориш 06 2 07 2 Маълумотнома-
билдиришнома
Юқори  бюджетлардан  туман  (шаҳар)  бюджетлари  олдидаги 
ўзаро  ҳисоб-китоблар  бўйича  қарздорликларни  қайтариш 
ҳисобига маблағлар тушуми
011 062 Тўлов хужжатлари 
илова қилинган 
ҳисобварақдан 
кўчирма
Юқори  бюджетлар  бўйича  молиялаштирилган  (тўланган) 
маблағлар  суммаларини  туман  (шаҳар)  қарамоғидаги 
бюджетдан  маблағ  олувчиларга  ўтказилгунга  қадар  ўзаро 
ҳисоб-китобларга олиб бориш 020 062 Маълумотнома-
билдиришнома
Қуйи  бюджетининг  бюджет  ссудалари  бўйича  қарздорлик 
суммаларини ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш
052 062 Маълумотнома-
билдиришнома
Юқори  бюджетга  берилиши  лозим  бўлган  суммаларни  ўзаро 
ҳисоб-китобларга олиб бориш 07 2 06 2 Маълумотнома-
билдиришнома “ Республика  бюджетидан  берилган  ва  олинган 
маблағлар”  номли  071-сонли  ҳисобварақда  маҳаллий 
бюджетлардан  Республика  бюджетига  ўтказиладиган 
ҳамда  Республика  бюджетидан  олинадиган  маблағлар 
ҳисобга олинади. № Муомалалар мазмуни Дт Кт Асос бўлувчи хужжат
Республика бюджети бўйича
1. Республика  бюджетидан  берилиши  лозим  бўлган 
суммаларни, ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш 071 061 Маълумотнома-
билдиришнома
2. Республика  бюджетига  олинган  маблағларни  “Бюджет 
ижроси  натижалари”  ҳисобига  ўтказиш  (071-сонли 
ҳисобварақ бўйича кредит айланмаси) 071 090 Бухгалтерия 
маълумотномаси, м/о
3. Республика бюджетига берилиши лозим бўлган суммаларни 
ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш 061 071 Маълумотнома-
билдиришнома
4.
  Республика бюджетига берилган маблағларни “Бюджет       
ижроси натижалари” ҳисобига ўтказиш (071-сонли 
ҳисобварақ бўйича дебет айланмаси) 090 071 Бухгалтерия 
маълумотномаси, м/о
Қорақалпоғистон Республикаси ва махаллий бюджетлар бўйича
1. Республика бюджетига берилиши лозим бўлган суммаларни 
ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш 071 061
Маълумотнома-
билдиришнома
2. Республика бюджетидан берилган маблағларни
 “ Бюджет ижроси натижалари” ҳисобига ўткзиш (071-сонли 
ҳисобварақ бўйича кредит айланмаси) 071 090
Бухгалтерия 
маълумотномаси, м/о
3. Республика  бюджетидан  берилиши  лозим  бўлган 
суммаларни ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш 061 071
Маълумотнома-
билдиришнома
4. Республика  бюджетига  берилган  маблағларни  “Бюджет 
ижроси  натижалари”  ҳисобига  ўткзиш  (071-сонли 
ҳисобварақ бўйича дебет айланмаси) 090 071
Бухгалтерия 
маълумотномаси, м/о "Маҳаллий  бюджетлардан  берилган  ва  олинган 
маблағлар"  номли  072-сонли  ҳисобварақда  маҳаллий 
бюджетларга  бериладиган  ва  маҳаллий  бюджетлардан 
олинадиган маблағлар ҳисобга олинади.
072-сонли  ҳисобварақнинг  дебетида  ўзаро  ҳисоб-
китоблар  бўйича  маҳаллий  бюджетларга  бериладиган 
суммалар акс эттирилади;
072-сонли  ҳисобварақнинг  кредитида  ўзаро  ҳисоб-
китоблар  бўйича  маҳаллий  бюджетлардан  олиниши 
лозим бўлган суммалар акс эттирилади.  № Муомалалар мазмуни Дт Кт Асос бўлувчи 
хужжат
Юқори маҳалий бюджетлар бўйича
1. Қуйи  бюджетга  берилиши  лозим  бўлган  суммаларни 
ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш 072 062
Маълумотнома-
билдиришнома
2. Қуйи  бюджетидан  берилган  маблағларни  “Бюджет 
ижроси  натижалари”  ҳисобига  ўтказиш  (072-сонли 
ҳисобварақ бўйича кредит айланмаси) 072 090
Бухгалтерия 
маълумотномаси, 
м/о
3. Қуйи  бюджетдан  олиниши  лозим  бўлган  суммаларни 
ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш 06 2 07 2
Маълумотнома-
билдиришнома
4. Қуйи  бюджетга  берилган  маблағларни  “Бюджет  ижроси 
натижалари”  ҳисобига  ўтказиш  (072-сонли  ҳисобварақ 
бўйича дебет айланмаси) 090 072
Бухгалтерия 
маълумотномаси, 
м/о
Қуйи махаллий бюджетлар бўйича
1. Юқори  бюджетга  берилиши  лозим  бўлган  суммаларни 
ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш 072 062
Маълумотнома-
билдиришнома
2. Юқори  бюджетдан  қуйи  бюджетга  берилган  маблағларни 
“Бюджет  ижроси  натижалари”  ҳисобига  ўтказиш  (072-
сонли ҳисобварақ бўйича кредит айланмаси) 072 090
Бухгалтерия 
маълумотномаси, 
м/о
3. Юқори  бюджетдан  берилиши  лозим  бўлган  суммаларни 
ўзаро ҳисоб-китобларга олиб бориш 06 2 07 2
Маълумотнома-
билдиришнома
4. Юқори  бюджетга  қуйи  бюджетдан  олинган  маблағларни 
“Бюджет ижроси натижалари” ҳисобига ўтказиш 090 072
Бухгалтерия 
маълумотномаси, 
м/о ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН 
РАХМАТ!!!

Бюджет ссудалари ва бюджетлар ўртасида содир бўладиган ҳисоблашишлар ҳисоби