Farzand oila ko‘zgusi - Педагогика - Образовательные программы

Информация о документе

Цена	10000UZS
Размер	4.1MB
Покупки	0
Дата загрузки	28 Февраль 2025
Расширение	doc
Раздел	Образовательные программы
Предмет	Педагогика

Продавец

G'ayrat Ziyayev

Дата регистрации 14 Февраль 2025

108 Продаж

Farzand oila ko‘zgusi

Купить

“ FARZAND OILA KO‘ZGUSI ”
mavzusidagi
DARS ISHLANMASI
Farg‘ona 2025

Fan: Tarbiya Sinf: 7-sinf Sana:
Dars mavzusi “ Farzand oila ko‘zgusi ”
Dars
maqsad lar i  Ta’limiy maqsad: O‘quvchilarga farzandning oiladagi o‘rni va uning
tarbiyasining jamiyatga ta'siri haqida berish. Oilaning farzanddagi
ijtimoiy munosabatlarini hamda ota-ona va farzandning o‘ziga xos
sog‘lom munosabatlarining ahamiyatini oshiradi.
 Tarbiyaviy maqsad: O‘quvchilarda oilaga hurmat, ota-onaga mehr-
muhabbat va mas'uliyat hissini kuzatish. Farzandning oiladagi xulq-
atvori jamiyatda aks etishini anglatish orqali ularning odob-axloq
qoidalariga rioya qilish, hurmatli va vatanparvar inson bo‘lib voyaga
yetishga undash.
 Rivojlantiruvchi maqsad: O‘quvchilarning mustaqil fikrlash,
mantiqiy tahlil qilish va o‘z oilasiga nisbatan ongli yondashish
ko‘rinishini rivojlantirish. Ularni munosabatlarni tahlil qilish, o‘z
fikrini asosli bayon qilish va hayotiy vaziyatda to‘g‘ri qaror qabul
qilish o‘rgatish.
Dars borishining qisqacha tafsiloti (texnologik xaritasi)
Dars
bosqichlari Faoliyat tavsifi Vaqt
(minut) Metodlar Zarur
jihozlar va
resurslar
Tashkiliy qism
1. Darsga
tayyorgarlik Salomlashish
Davomat 5-minut
2. Darsga Yangi mavzuni yoritishda 1 0 Savollarda Qog‘ozga

qiziqtirish
(motivatsiya) judayam qulay bo‘lgan metod
bo‘lib, o‘quvchilarni yangi
mavzuga bo‘lgan qiziqishlarini
yanada ortiradi. Bunda o‘tilgan
mavzu yuzasidan o‘quvchilarga
savollar beriladi. Berilgan
savollarning javoblari yangi
mavzu bosh harfidan bo‘lishi
kerak. mavzu chiqarilgan
harflar
Asosiy qism
3. Mavzu
bayoni 20 Guruhlarda
ishlash Ikki juft
quti va
kartochka
lar
Ma lumki, oila har bir jamiyatning boshlang‘ich hujayrasi hisoblanadi. Oilaʼ
mustahkam, tinch, halol va pok bo‘lsa, jamiyat ham osoyishta, mustahkam,
farovon bo‘ladi. А ksincha, oilalarda parokandalik, buzg‘unchilik bo‘lsa, halol-
haromning farqi qolmasa, o‘sha jamiyat buziladi, tinchi yo‘qoladi, oxir-oqibat u
chuqur tanazzulga yuz tutadi. Shuning uchun ham qadimdan har bir jamiyat oila
masalasiga katta e tibor berib, oilalarning mustahkam va baxtiyor bo‘lishi uchun
ʼ
imkonida bor bo‘lgan barcha chora va tadbirlarni ko‘rib kelgan. Zotan, sof insoniy
tabiat xuddi shunday bo‘lishini taqozo qiladi.
Oila tarbiyasi - oilada ota-ona, vasiy yoki katta kishilar tomonidan bolalarni
tarbiyalash. Yosh avlodning har tomonlama rivojlanishida muhim o rin tutadi. Oila
ʻ
tarbiyasida doimiy tarbiyaviy ta sirchan kuch - oilada ruhiy xotir-jamlik, samimiy
ʼ
munosabat, ota-ona obro sining yuqori bo lishi, bolalarga talab qo yishda oila
ʻ ʻ ʻ
kattalari o rtasidagi birlikning saqlanishi, bola shaxsini mehnatga tarbiyalashga
ʻ
alohida e tibor berish, bolani sevish va izzatini joyiga qo yish, oilada qat iy rejim
ʼ ʻ ʼ

va kun tartibini o rnatish, bolaning yosh va shaxsiy xususiyatlari-nl hisobga olish,ʻ
boladagi o zgarishlarni kuzatib borish, undagi mustaqillikka intilish va
ʻ
tashabbuskorlik sifatlarini qo llab-quvvatlash talab etiladi.
ʻ
Oila tarbiyasida obyektiv va subyektiv omillarning roli katta. Oilaning
moddiy ta’minoti va farovonlik (maishiy turmush) darajasi, oila budjetining
mavjud holati, undan oqilona foydalanish borasidagi tajriba, sog‘lom ruhiy
muhitning barqarorligi va hokazolar obyektiv omillar sanalsa, oiladagi shaxslararo
munosabatlar mazmuni, oila a’zolarining fiziologik, psixologik, madaniy jihatdan
komillik hamda ma’lumot darajasi, ularning qiziqish va ehtiyojlari o‘rtasidagi
mutanosiblik, oilaviy hayotni tartibga solish borasidagi o‘zaro yordam, hamkorlik,
birlik tamoyillariga tayanish kabilar subyektiv omillar sirasiga kiradi.. Oila
jismoniy va psixologik jihatdan sog‘lom, ma’naviy barkamol, mehnat, ijtimoiy
hamda oilaviy hayotga tayyor shaxsni shakllantirib berishi lozim. Oila
tarbiyasining mazmuni bolalarga ijtimoiy tarbiyaning mazkur yo‘nalishlari -
jismoniy, axloqiy, aqliy, estetik, mehnat, ekologik, iqtisodiy, huquqiy, siyosiy-
g‘oyaviy hamda jinsiy ta’lim berish, ularda faoliyat ko‘nikma va malakalarini
shakllantirishdan iborat. Oila tarbiyasining o‘ziga xosligi, uning mohiyati,
an’anaviyligi, milliy va umuminsoniy axloqiy qadriyatlar tizimida tutgan o‘mi,
ular bilan uzviy aloqadorligi, o‘zaro ta’siri, oila muhitining barkamol avlod va
komil insonni tarbiyalashdagi roli klassik va hozirgi zamon falsafiy tafakkur
taraqqiyotida muhim o‘rinni egallab turibdi. Mazkur masala bo‘yicha jahon
falsafasida g‘oyat muhim va ibratli fikrlar mavjud bo‘lgan. Turkiy xalqlaming
mushtarak yodgorligi “Avesto”, “O‘rxunEnasoy bitiklari”da, islom dinining
muqaddas kitobi Qur’oni Karimda shuningdek, Aflotun, Arastu, Konfutsiy,
Forobiy, Ibn Sino, Beruniy, Yusuf Xos Hojibdan tortib hozirgizamon
faylasuflarigacha o‘ziga xos fikr-mulohazalar bildirgani diqqatga sazovordir.
Zero, oila hayotining bosh muddao va maqsadi bolalar tarbiyasidir. Bolalar
tarbiyasining bosh maktabi esa eru xotin, ota-onaning o‘zaro munosabatidir.
Oilaviy tartibotning tashqi ko‘rinishi - o‘zboshimchalik bilan ish tutish ham,
g‘azab ham, baqiriq-chaqiriq ham, iltijo ham yalinib-yolvorishlar ham emas, balki

osoyishtalik, jiddiylik va ishbilarmonlik bilan qilingan farmoyishdan iborat
bo‘lmog‘i kerak. Bunday farmoyish berish huquqi oila a’zolarining yoshi ulug‘
vakili sifatida ayni sizga berilganligi xususida o‘zingizda va na bolalaringizda hech
bir shubha qolmasligi kerak.
Bolangizni u bilan gaplashayotgan, biror narsa o‘rgatayotgan yoxud unga
biror ish buyurayotganingizdagina tarbiyalayapman, deya o‘ylamang. Siz uni
hayotingizning har bir soniyasida tarbiyalab borasiz. So‘zingiz ohangidagi
zig‘irdek o‘zgarishni ham bola sezib yoki his etib turadi, fikringizdagi ozgina
burilish ham ko‘rinmas yo‘llar bilan bolangizga yetib turadiki, buni o‘zingiz
sezmay qolasiz. Ma’naviy merosimizdagi tarbiyaviy g‘oyalar rivojiga bir nazar
soladigan bo‘lsak, qanchalik ma’naviy javohirlarga ega ekanligimizga ishonch
hosil qilamiz. Ular tubsiz ummon, bitmas-tuganmas boylikdir. Har bir inson bu
ummonga sho‘ng‘iganda o‘zining fe’l-atvori, dunyoqarashi, bilim saviyasiva
boshqa xususiyatlariga qarab ulush olib chiqishi muqarrardir. Tabarruk
manbalarimiz bo‘lmish «Qur’on», «Hadislar»,ajdodlarimiz ma’naviy merosi
hisoblangan «Qobusnoma», «Shohnoma», «Temurnoma», «Boburnoma»,
«Guliston», «Bo‘ston», «Temur tuzuklari», «Qutadg‘u bilig», «Mahbub-ul qulub»
kabi durdona asarlami mutolaa qilgan har bir inson tarbiyaning inson
shakllanishidagi munim omil ekanligiga ishonch hosil qiladi. Tarbiyaning
murakkabligi haqida Amir Temur: «Men farzand tarbiyalashda davlatni
boshqarishdan ko‘ra chuqurroq mushohada, undan ham chuqurroq donishmandlik
kerakligiga ishonch hosil qildim» - desa, Abdulla Avloniy «Turkiy Guliston yoxud
axloq» asarida tarbiyaning ahamiyatiga: «Alhosil, tarbiya bizlar uchun yo hayot,
yo mamot; yo najot, yo halokat; yo saodat, yo falokat masalasidir», - deb katta
baho beradi, tarbiyani oiladan shakllantirib borish kerakligi, buning uchun
otaonaning o‘zi tarbiyalangan bo‘lishi kerakligi haqida uqtiradi. Bolalarga biror
narsani va’da qilgan bo‘lsangiz va’daning ustidan chiqish kerak. Bola oldida
obro‘yingizni to‘kmang. Chunki bolalar juda ishonuvchan va beg‘ubor
bo‘ladilar.Sizning bergan va’dangizni sabrsizlik bilan kutadi. Vaqtni, daqiqalarni
sanab o‘tkazadilar. Intizorlik bilan kutgan vaqt kelganda “Dada, bugun bizni

parkka olib borasizmi?”, desa-yu sizning bergan va’dangiz esingizdan chiqib
ketgan bo‘lsa, mulzam bo‘lib qolasiz. Shunday hollar 4-5 marta qaytarilsa,
Tarbiyaning asosi oilada shakllanadi bolangizning sizga bo‘lgan ishonchi
yo‘qoladi. Gapingizga ishonmay qo‘yadi. Obro‘yingiz ketadi. Shuning uchun
o‘zingizga ishonmasangiz va’da bermang. Uddasidan chiqa oladigan ishga va’da
bering. Bo‘lmasa, yaxshisi, bolaga va’da bemiaganingiz ma’qul. Aks holda bola
ham katta bo‘lganda odamlarga va’da berib, uni bajarmasa ham bo‘lar ekan, degan
xulosaga kelib qolishlari mumkin. Farzandlaringizning hammasining tug‘ilgan
kunlarini bir xil mehr bilan ulami teng ko‘rgan holda o‘tkazishga harakat qiling.
Birini ikkinchisidan kam ko‘rmasligingiz lozim. Bolalaringizning tug‘ilgan
kunlarini oilaviy, sodda o‘tkazishga o‘rgating.
Farzandlaringizning tug‘ilgan kunida oila a’zolaringizning
ishdan yoki o‘qishdan vaqtliroq kelishlariga odatlantiring.
Oldindan kelishib, farzandingizni tug‘ilgan kuni bilan tabriklash
uchun unga yoqadigan eng kerakli biron-bir sovg‘a xarid qiling.
Yoki o‘zi anchadan beri olib bering, deb yurgan narsasini olib
bering. Dasturxonga yaxshi ko‘radigan taomi, shirinliklari va
mevalarini tayyorlang. Shu kuni tug‘ilgan kuni
nishonlanayotgan bolangizni kundalik ishlardan ozod qiling.
Qolgan farzandlaringiz barcha yumushlarda sizga yordam
bersin. Oila a’zolarining hammasining tug‘ilgan kunlarini
shunday o‘tkazishga ko‘nikma hosil qilgan farzandalaringiz
keyinchalik tug‘ilgan kunlami o‘zlari mustaqil ravishda
o‘tkazadigan bo‘ladilar. Bir-birlariga nisbatan mehr-oqibatli
bo‘ladilar. Bolachaqali bo‘lganlarida bir-birlarini yo‘qlaydigan,
bir-birlariga yordam beradigan bo‘ladilar. Bolani yoshligidan

mehnatga o‘rgatib boring. Inson birdaniga mehnatkash bo‘lib
qolmaydi. Siz buyurib ketgan ishlaringizni bolalaringiz baholu
qudrat bajarib qo‘yishibdi-mi, chala yoki kamchiligi bo‘Isa ham,
eng awalo, o‘z xursandchiligingizni bildiring, ma’qul usullar
bilan rag‘batlantiring. Ishimni qo‘limdan oladigan bo‘lib
qolibsizlar, deb maqtang. Dadasi yoki oyisi, xudoga shukur,
o‘g‘il-qizlarimiz katta bo‘lib qolishibdi. Endi bemalol ularga
ishonib ishlarimizni topshiraversak bo‘lar ekan, deb bolalami
o‘zla-rining oldida ularga ishonch bildirib qo‘ying. Ishlaridagi
kamchiligini yotig‘i bilan ulaming nafsoniyatiga tegmasdan,
bafurja tushuntiring. Farzandlaringizni iloji boricha mustaqil
ishlashga, mustaqil fikr yuritishga o‘rgating. Masalan, biior
fandan sizdan yordam so‘rasa, uni farzandingiz uchun ishlab
bermang, faqat tushuntiring. Masalani mustaqil hal qilib
bo‘lgandan keyin «Mana о’zing bemalol yechsang bo‘lar ekan-
ku», - deb ko‘nglini ko‘tarib qo‘ying. Ana shunda
farzandingizda o‘ziga ishonch hosil bo‘la boradi.
Farzandlaringizni uy ishlariga o‘rgatib boring. Yoshiga qarab
qo‘lidan keladigan ishlami buyurib turing. Mazangiz bo‘lmay
qoldi, deylik. Bolalaringizning yoshiga qarab uy ishlarini
taqsimlab bering. Sizning holingizdan xabar olib turishsin.
O‘zingiz o‘rgatgan qo‘lidan keladigan ovqatni qilishsin.
Buyurgan ishlaringizni o‘zlari rejalab, o‘zlari mustaqil ravishda

qilishsin. Kichkinangiz bo‘lsa, uning boshingizni silab
qo‘yishini ayting. So‘ngra ancha yengil tortganligingizni ayting.
Sizning sog‘ayishingizga uning ham hissasi qo‘shilayotganidan
bolangiz nihoyatda xursand bo‘ladi. Sizga nisbatan mehri ortib
boradi. Sizning ham uning yordamiga, mehriga muhtoj
ekanligingizni his etadi. Ota-onaga, qaynona-qaynotaga bo‘lgan
mehmi ham ota-ona tarbiyalaydi. Aytaylik bugun siz biror narsa
xarid qilib keldingiz. Siz bu narsalami ochib, bolalaringizga
biror idish olib kelishlarini ayting va ulardan oldin ota-
onangizga solib beringda, buving bilan buvangga olib borib ber,
deng. Ota-onangiz buni ko‘rib bolalaringizni duo qiladi.
Bolalaringiz esa bundan boshi osmonga yetadi. Buva- buvisiga у
ana mehribonlik qilgisi keladi. Bolalaringizga, shu bahonada,
duo olish - bu o‘sishing uchun kerak, u tabarruk narsa, inson
qo‘lidan kelgancha boshqalarga yaxshilik qilib borishi
kerakligini uqtiring. Shu yo‘sinda tarbiyalangan farzandingiz
qariganingizda siz qilgan ishingizni qaytaradi. Chunki unga
bunday tarbiyani yoshligidan singdirgansiz. Farzandlaringiz
endi buva-buvilaming duosini duru javohirlarga, hech qanday
boylikka tenglashtirib bo‘lmasligini tushunib boradi. Xulosa
o‘rnida shuni aytish mumkinki, asrlar davomida shakllangan
insoniy qadriyatlardan bir bo‘lgan, oilani va uning tarbiyasi
asoslarini, jamiyatni tutib turuvchi kuchlardan biri sifatida

baholay olamiz. Har bir oilada esa o‘ziga xos tarbiyaviy va
milliy mentaketetga asoslangan yuksak ananalar shakllangan.
Ammo ba’zi oilalarda muammolar vujudga kelishining asosiy
sababi, oila tarbiyasidagi xato va kamchiliklar tufayli yuzaga
keladi. Bunday xato va kamchiliklardan xalos bo‘lish uchun oila
pedagogikasi va psixologiyasini har bir inson o‘rganib chiqishi
foydadan holi bo‘lmaydi. Oila tarbiyasi asrlash osha sayqallanib
kelgan kuchliy ananalarga tarixiy va ijtimoiy jihatdan
mustahkam bilim asosida vuhudga keladi.
Yakuniy qism
4 . Baholash Faol qatnashgan guruh va
o‘quvchilar rag‘batlantiriladi va
baholanadi 5 Guruhlarga
naminatsiya
berish Smayil
kartochka
lari
5. Refleksiya va
darsga yakun
yasash Kelajakda oilangizni qanday
tasavvur qilasiz? (Reja tuzing
yoki rasm chizing.) 5 Esse yozish

Darsda ishlatiladigan tarqatma materiallar

FARZAND OILA KO‘ZGUSI

Купить