Ijtimoiy media shakllari - Informatika va AT - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	9000UZS
Hajmi	362.3KB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	24 Noyabr 2025
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Informatika va AT

Sotuvchi

Sherzod Sultonov

Ro'yxatga olish sanasi 10 Iyun 2025

0 Sotish

Ijtimoiy media shakllari

Sotib olish

O’ZBEKISON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR
VAZIRLIGI
ANDIJON DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI
“Ijtimoiy va amaliy fanlar” fakulteti
“ IJTIMOIY MEDIA SHAKLLARI ” mavzusidagi
Mustaqil ishi
Bajardi: MIG’MAHT yo’nalishi 1 bosqich 101-guruh talabasi Akramov Akbarxon
O’qituvchi: Ergasheva Muhayyo

IJTIMOIY MEDIA SHAKLLARI
Reja:
Kirish
1.Ijtimoiy medialarning asosiy shakllari
2.Ijtimoiy medialarning rivojlanayotgan shakllari
3.Ijtimoiy medialarning jamiyatga ta'siri
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish
Borgan sari o'zaro bog'langan dunyoda Ijtimoiy medialar kundalik
hayotimizning ajralmas qismiga aylandi. U aloqada inqilob qildi, o'zaro aloqa
uchun yangi kanallarni yaratdi va shaxslar, korxonalar va tashkilotlarning bir-biri
bilan o'zaro munosabatini o'zgartirdi.
Ijtimoiy media - bu shaxslar va jamoalar o'rtasida kontent yaratish va
almashishni osonlashtiradigan onlayn platformalar va veb-saytlar 1
. Ushbu
platformalar foydalanuvchilarga matn, tasvir, video va audio kabi turli vositalar
orqali o'zaro muloqot qilish, ishtirok etish va muloqot qilish imkonini beradi.
Ijtimoiy media shakllari aloqa va axborot almashishga sezilarli ta'sir
ko'rsatishi tufayli zamonaviy jamiyatda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Facebook,
Instagram va Twitter kabi platformalar odamlarga global miqyosda o'zaro
bog'lanish, fikr bildirish va xabardorlikni yoyish imkonini beradi, jamiyat
tuyg'usini rivojlantiradi va ijtimoiy faollikni oshiradi.
So'nggi yillarda ijtimoiy media platformalari odamlarning muloqot qilish va
ma'lumot almashish usullarini o'zgartirdi. Ijtimoiy medialarning paydo bo'lishi
nafaqat real vaqt rejimida o'zaro aloqalarni osonlashtirdi, balki yangiliklarni
tarqatishda inqilob qildi, odamlarga axborot ekotizimining faol ishtirokchisiga
aylanish imkonini berdi.
Ijtimoiy medianing asosiy xususiyatlaridan biri uning keng tarqalganligi
bo'lib, u deyarli doimiy ulanish va muloqot qilish imkonini beradi. Biroq, buning
cheklanishi axborotning haddan tashqari yuklanishi va ijtimoiy o'zaro ta'sir qilish
uchun ushbu platformalarga qaram bo'lib qolish xavfi hisoblanadi.
Ijtimoiy media platformalari oldida turgan muammolardan biri foydalanuvchi
tomonidan yaratilgan kontentni samarali moderatsiya qilish va filtrlash
qobiliyatidir. Yuklangan kontentning katta miqdori tufayli nomaqbul yoki zararli
materiallarni aniqlash va olib tashlash qiyinlashadi. Bundan tashqari, platformalar
kontentni xolisona moderatsiya qilish yoki tsenzurada ayblanganda, ko'pincha so'z
1
Do‘stmuhammad X.“Ommaviy axborot vositalarini rivojlantirishning
demokratik andozalari” Т., “O‘zbekiston”- 2005. 56 бет

erkinligi va ijtimoiy medianing jamiyatdagi o'rni haqida bahs-munozaralarga olib
keladigan bahslar paydo bo'ladi.
1.Ijtimoiy medialarning asosiy shakllari
Ijtimoiy medialarning asosiy shakllaridan biri foydalanuvchilarga qisqa
xabarlar yoki yangilanishlarni almashish imkonini beruvchi mikrobloglardir 2
.
Twitter va Tumblr kabi platformalar tez va ixcham formati tufayli mashhurlikka
erishdi, bu esa foydalanuvchilarga o'z fikrlari va tajribalarini qisqa va qulay tarzda
baham ko'rish imkonini beradi. Ushbu platformalar foydalanuvchilarga tasvirlar va
videolar orqali boshqalar bilan muloqot qilish, vizual kontentni joylashtirish va
almashish imkonini beradi. Bundan tashqari, YouTube kabi video almashish
platformalari ijtimoiy medianing muhim shakllariga aylandi, bu
foydalanuvchilarga videolarni yuklash va ko'rish, shuningdek, sharhlar va
muhokamalar orqali boshqalar bilan muloqot qilish imkoniyatini beradi. Ijtimoiy
medianing bu turli shakllari odamlarga onlayn tarzda ulanish, almashish va
boshqalar bilan muloqot qilishning noyob usullarini taklif etadi.
Ijtimoiy medialarning ko'zga ko'ringan shakli bo'lgan ijtimoiy tarmoq saytlari
zamonaviy jamiyatga singib ketgan bo'lib, odamlarga butun dunyo bo'ylab
boshqalar bilan bog'lanish va muloqot qilish imkonini beradi. Facebook va Twitter
kabi bu platformalar ma'lumotlar, g'oyalar va shaxsiy tajriba almashishni
osonlashtiradi, onlayn jamoalar va virtual munosabatlarni rivojlantiradi.
Muloqot va ulanish uchun kuchli vosita sifatida ijtimoiy media Facebook,
Instagram va Twitter kabi turli platformalarni o'z ichiga oladi. Facebook
foydalanuvchilarga do'stlari bilan bog'lanish, yangilanishlarni almashish va turli
guruhlar va tadbirlarni o'rganish imkonini beradi. Instagram vizual kontentni
almashishni osonlashtiradi, Twitter esa foydalanuvchilarga real vaqt rejimida
suhbatlashish va dolzarb yangiliklar va tendentsiyalardan xabardor bo'lish
imkonini beradi. Ushbu platformalar Ijtimoiy medialarning mashhur namunalari
bo'lib, odamlarga o'zini namoyon qilish, ma'lumot tarqatish va ijtimoiy o'zaro ta'sir
qilish imkoniyatini beradi. Ushbu modelga muvofiq, birinchi navbatda
2
Aхбoрoт технoлoгиялaри вa кoммуникaциялaрини ривoжлaнтириш вaзирлиги веб-сaйти – https://mitc.uz/uz дaн
oлинди.

bilish(idrok)ni qo'llab-quvvatlaydigan (gazetalarning vebsaytlari kabi), aloqani
qo'llab-quvvatlaydigan (masalan e-mail) hamda jamiyat qurish va hamkorlikda
ishlashni qo'llab-quvvatlaydigan (masalan, Vikipediya, Facebook) axborot
vositalari va onlayn platformalar ijtimoiy media hisoblanadi. Investopedia
platformasiga muvofiq ijtimoiy medianing olti turi, garchi buni ko'p jihatdan
ajratish mumkin bo'lsa-da, ijtimoiy tarmoqlar, xatcho'plar, ijtimoiy yangiliklar,
media almashish, mikrobloglar va onlayn forum saytlarini o'z ichiga oladi2 .
Ijtimoiy media odatda ijtimoiy tarmoqlar bilan bir xil tushuncha kabi fikrlanadi 3
.
Ammo ijtimoiy media tushunchasi bir qancha faoliyatlarni o’z ichiga oladi. Ushbu
tushuncha media elementlarini o’z ichiga olgan veb sahifa yoki elektron do’kon
bo’lishi, shu bilan birga, foydalanuvchilarni xarid qilishga undovchi muhokama
forumlari, veblog, multimedia yoki boshqa onlayn faoliyatlar bo’lishi mumkin
Ijtimoiy media - virtual jamiyat va tarmoqlar orqali axborot, g'oyalar, qiziqishlar
va boshqa turdagi ifodalarni yaratish va almashishni osonlashtiradigan interaktiv
texnologiyalar va raqamli kanallar hisoblanadi1 . Jimmie Manning ushbu atamani
interaktiv ishtirokni o'z ichiga olgan media vositalarining yangi shakllariga
nisbatan qo'llanilishini aytib o’tgan2 . Bundan tashqari, ijtimoiy media yuqori
darajada interaktiv platformalarni yaratish uchun mobil va vebga asoslangan
texnologiyalardan foydalanadi, ular orqali shaxslar va jamoalar foydalanuvchi
tomonidan yaratilgan kontentni ishlab chiqishlari, ulashishlari, muhokama
qilishlari va o'zgartirishlari mumkin 4
Ijtimoiy media platformalari ularni noyob qiladigan turli xil xususiyatlar va
funktsiyalarga ega. Instagram kabi ba'zi platformalar foydalanuvchilarga
fotosuratlar va videolarni yuklash va tahrirlash imkonini beruvchi vizual kontent
almashishga qaratilgan. Boshqalar, masalan, Twitter, 280 belgi bilan cheklangan
qisqa, ixcham xabarlarni ta'kidlaydi. Bundan tashqari, ijtimoiy media platformalari
3
https://uz.wikipedia.org/wiki/Ommaviy_axborot_vositalari
4
Ястребцева Е.Н. Пять вечеров: Беседы о телекоммуникационных
образовательных проектах. – М: Проект Гармония, 1998. - М., 1999. - М.,
2001. – 216 с.

ko'pincha foydalanuvchilarga kontent bilan o'zaro aloqada bo'lish funksiyalarini
taqdim etadi, masalan, xabarlarni yoqtirish, sharhlash yoki almashish. Bu
xususiyatlar foydalanuvchilarning faolligini oshiradi va odamlarga o'zlarini ifoda
etish va mazmunli yo'llar bilan boshqalar bilan bog'lanish imkonini beradi 5
.
Ijtimoiy medialarning o'sishining asosiy oqibatlaridan biri uning shaxsiy
munosabatlar va muloqotga ta'siridir. Turli platformalarning paydo bo'lishi bilan
odamlar endi butun dunyo bo'ylab oilalari, do'stlari va tanishlari bilan osongina
bog'lanishlari mumkin. Biroq, onlayn muloqotga tayanish, shuningdek, yuzma-yuz
muloqotning pasayishiga va yaqinlikning yo'qolishiga olib kelishi mumkin.
Bundan tashqari, Ijtimoiy medialarning ommaviy tabiati shaxsiy munosabatlardagi
tushunmovchilik va nizolarga yordam berishi mumkin, chunki shaxsiy masalalar
boshqalar tomonidan osongina fosh etilishi va tekshirilishi mumkin. Natijada,
zamonaviy davrda sog'lom munosabatlarni saqlab qolish uchun shaxslar raqamli
aloqaning murakkabliklari va potentsial tuzoqlaridan o'tishlari kerak.
Ijtimoiy medialarning keng tarqalgan shakllaridan biri bu video almashish
platformalari. YouTube va TikTok kabi ushbu platformalar foydalanuvchilarga
videolarni yuklash va global auditoriya bilan almashish imkonini beradi. Videolar
ta'lim mazmunidan tortib o'yin-kulgigacha bo'lishi mumkin va ko'p odamlarni
qamrab olish imkoniyatiga ega. Bundan tashqari, ushbu platformalar monetizatsiya
va brend hamkorliklari orqali kontent yaratuvchilar uchun daromad manbaiga
aylandi.
Ijtimoiy media deganda foydalanuvchi tomonidan yaratilgan kontentni
yaratish va almashishni osonlashtiradigan onlayn platformalar yoki veb-saytlar
tushuniladi. Ba'zi mashhur misollar orasida foydalanuvchilarga o'z fikrlarini 280
yoki undan kamroq belgilarda ifodalash imkonini beruvchi Twitter mikrobloglar
sayti va tasvirlar, videolar va matn kabi multimedia kontentini almashish uchun
platforma Tumblr kiradi.
5
Ўзбекистoн Республикaсининг “Aхбoрoтлaштириш тўғрисидa”ги Қoнуни // https://lex.uz/ acts/83472

Ijtimoiy medianing asosiy xususiyatlaridan biri uning keng tarqalganligi
bo'lib, u deyarli doimiy ulanish va muloqot qilish imkonini beradi. Biroq, buning
cheklanishi axborotning haddan tashqari yuklanishi va ijtimoiy o'zaro ta'sir qilish
uchun ushbu platformalarga qaram bo'lib qolish xavfi hisoblanadi.
Ijtimoiy media platformalarining muhim rollaridan biri bu ularning
yangiliklar va ma'lumotlarni tez tarqatish qobiliyatidir. Yangiliklar tasmalari va
ommabop mavzular kabi xususiyatlar orqali foydalanuvchilar turli mavzulardagi
yangiliklar maqolalari, videolari va yangilanishlariga kirishlari va almashishlari
mumkin, bu esa ijtimoiy mediani qulay va foydalanish mumkin bo'lgan axborot
manbaiga aylantirishi mumkin. Bundan tashqari, ijtimoiy medianing virusli tabiati
axborotni keng foydalanuvchilar tarmog'i bo'ylab tezda tarqatish imkonini beradi,
bu esa yangiliklarni tarqatish tezligi va qamroviga hissa qo'shadi.
Ijtimoiy medialarning shakllari bugungi jamiyatdagi muloqotga katta ta'sir
ko'rsatdi. Facebook, Twitter va Instagram kabi platformalar shaxsiy
munosabatlarga, siyosiy nutqlarga va biznes marketing strategiyalariga ta'sir
ko'rsatib, odamlarning ulanishi va ma'lumot almashish usullarini inqilob qildi.
YouTube va Vimeo kabi video almashish platformalari odamlarning onlayn
kontent yaratish, iste'mol qilish va almashish usullarini o'zgartirdi. Ushbu
platformalar foydalanuvchilarga videolarni yuklash va almashish imkoniyatini
taqdim etadi, bu esa ijodkorlik, o'zini namoyon qilish va hatto reklama
hamkorliklari va monetizatsiya imkoniyatlari orqali daromad olish yo'llarini ochadi
. Keng foydalanuvchilar bazasi va foydalanuvchilarga qulay interfeyslari bilan
video almashish platformalari keng auditoriyani qamrab olish va umumiy
manfaatlar va ehtiroslar atrofida hamjamiyatlarni rivojlantirish uchun kuchli
vositaga aylandi. Bundan tashqari, ular turli xil ovozlarni eshitish uchun
platformani taqdim etdi, bu odamlarga o'z iste'dodlarini namoyish qilish, ta'lim
mazmunini namoyish qilish va hatto ko'ngilochar industriyada martaba boshlash
imkonini beradi. Video almashish platformalarining mashhurligi o'sishda davom
etayotgani ajablanarli emas, chunki ular zamonaviy ijtimoiy media landshaftining
muhim qismi bo'lib xizmat qiladi.

Ijtimoiy medialarning yana bir shakli YouTube va TikTok kabi video
almashish platformalaridir. Ushbu platformalar foydalanuvchilarga videolarni
yuklash va keng auditoriya bilan baham ko'rish imkonini beradi. YouTube
foydalanuvchilarga o'quv qo'llanmalari, musiqiy videolar va vloglar kabi turli
turdagi kontentni yaratish va yuklash imkonini beradi. Boshqa tomondan, TikTok
asosan qisqa shakldagi videolarga qaratilgan bo'lib, ko'pincha musiqa va turli
vizual effektlar bilan birga keladi. Ikkala platforma ham katta mashhurlikka erishdi
va raqamli davrda tendentsiyalar va virusli tarkibni shakllantirishda ta'sirchan
bo'ldi.
Bundan tashqari, ijtimoiy media o'yin-kulgi va kontent yaratishga katta ta'sir
ko'rsatdi. YouTube, Instagram va TikTok kabi platformalar keng auditoriyani
qamrab oladigan va o'z ijodidan pul ishlashga qodir bo'lgan kontent
yaratuvchilarning yangi zotini keltirib chiqardi. Bundan tashqari, Ijtimoiy medialar
o‘yin-kulgini demokratlashtirishga imkon berdi, chunki smartfon va internetga
ulangan har bir kishi o‘z iste’dodini namoyish qilishi va e’tirofga sazovor bo‘lishi
mumkin. Bu an'anaviy media industriyasini buzdi va turli ovozlarni eshitish va
namoyish qilish uchun imkoniyatlar yaratdi. Natijada, ijtimoiy media bizning
iste'mol qilish va o'yin-kulgilar bilan shug'ullanish uslubimizni inqilob qildi,
dinamik va doimiy rivojlanayotgan landshaftni yaratdi.
Ijtimoiy media platformalari oldida turgan muammolardan biri foydalanuvchi
tomonidan yaratilgan kontentni samarali moderatsiya qilish va filtrlash
qobiliyatidir. Yuklangan kontentning katta miqdori tufayli nomaqbul yoki zararli
materiallarni aniqlash va olib tashlash qiyinlashadi. Bundan tashqari, platformalar
kontentni xolisona moderatsiya qilish yoki tsenzurada ayblanganda, ko'pincha so'z
erkinligi va ijtimoiy medianing jamiyatdagi o'rni haqida bahs-munozaralarga olib
keladigan bahslar paydo bo'ladi.
Ijtimoiy medialarning yana bir mashhur shakli YouTube kabi video almashish
platformalaridir. YouTube foydalanuvchilarga videolarni yuklash, baham ko'rish
va sharhlash imkonini beradi, bu ularga o'z ijodini ifodalash, ma'lumot almashish,
ko'ngil ochish va global auditoriya bilan bog'lanish uchun platforma beradi.

so'nggi yillarda juda mashhur bo'lib, foydalanuvchilarga o'z fotosuratlarini
baham ko'rish uchun qiziqarli va vizual vositani taqdim etadi. Instagram va
Snapchat kabi ushbu platformalar odamlarga vizual hikoyalar orqali o'z ijodlarini
bog'lash va namoyish qilish imkonini beradi.
Ijtimoiy media shakllari vizual hikoya qilish va o'zini ifoda etishda muhim rol
o'ynaydi. Instagram va Snapchat kabi platformalar orqali odamlar o'zlarining
shaxsiy tajribalari, his-tuyg'ulari va badiiy qarashlarini keng auditoriya bilan
baham ko'rish imkoniyatiga ega . Ushbu ifoda shakli foydalanuvchilarga o'z
g'oyalari va hikoyalarini vizual tarzda etkazish imkonini beradi, ijtimoiy medianing
ko'p qirrali xususiyatiga hissa qo'shadi.
Hozirgi kunda WordPress va Blogger kabi blog platformalari ijtimoiy
medianing yorqin namunasidir. Ushbu platformalar foydalanuvchilarga blog
postlari ko'rinishida o'z kontentini yaratish va nashr etish imkonini beradi , bu
interaktiv ishtirok etish va onlayn hamjamiyatlarda ma'lumot almashish imkonini
beradi.
Jismoniy shaxslar va biznes uchun blog yuritishning yana bir afzalligi shaxsiy
brend yoki kompaniya imijini yaratish imkoniyatidir. Doimiy ravishda yuqori
sifatli kontent ishlab chiqarish va ma'lum bir sohada tajribani namoyish etish orqali
bloggerlar o'zlarining maqsadli auditoriyasi orasida obro'-e'tibor qozonishlari va
ishonchga ega bo'lishlari mumkin. Bundan tashqari, blog yuritish jismoniy shaxslar
va korxonalarga o'z o'quvchilari yoki mijozlari bilan bevosita sharhlar bo'limlari va
Ijtimoiy medialarni baham ko'rish orqali muloqot qilish imkonini beradi, bu
hamjamiyat va mijozlarga sodiqlik hissini uyg'otadi.
Ijtimoiy medialarda monetizatsiya muammo va imkoniyatlarni keltirib
chiqaradigan asosiy masalaga aylandi. Texnologiyaning doimiy evolyutsiyasi
samarali monetizatsiya uchun so'nggi tendentsiyalar va platformalarga rioya
qilishda qiyinchilik tug'diradi. Biroq, bu, shuningdek, biznes va kontent
yaratuvchilarga yangi bozorlar va auditoriyalarga kirish imkoniyatini beradi va
natijada ularning daromadlarini oshiradi.

2.Ijtimoiy medialarning rivojlanayotgan shakllari
Doimiy ravishda raqamli landshaftni qayta shakllantirmoqda. Periscope va
Twitch kabi jonli efir platformalari, shuningdek, Snapchat kabi vaqtinchalik
kontent almashish ilovalari juda mashhur bo‘lib, foydalanuvchilarga turli onlayn
hamjamiyatlarda ulanish, o‘zaro muloqot qilish va tajriba almashishning yangi
usullarini taqdim etdi. So'nggi yillarda juda mashhur bo'lib, foydalanuvchilarga
real vaqtda video kontentni keng auditoriyaga uzatish imkoniyatini taqdim etdi.
Twitch va YouTube Live kabi platformalar geymerlar, ijodkorlar va vloggerlar
uchun markazga aylanib, ularga o z tomoshabinlari bilan muloqot qilish vaʻ
bag ishlangan hamjamiyat yaratish imkonini beradi. Ushbu platformalar chat
ʻ
xususiyatlari, xayriyalar va obunalar orqali real vaqt rejimida o'zaro aloqani
rag'batlantiradigan noyob va interaktiv tajribani taklif qiladi. Bundan tashqari, jonli
efir platformalari ko'ngilochar industriyada yangi imkoniyatlarga yo'l ochdi,
ko'plab kontent yaratuvchilar muvaffaqiyat qozonishdi va hatto sevimli
mashg'ulotlarini to'liq vaqtli martabaga aylantirdilar.
Ijtimoiy media shakllaridan biri Twitch va Periscope kabi jonli efir
platformalaridir. Jonli oqim foydalanuvchilarga real vaqt rejimida o z tajribalarini
ʻ
translyatsiya qilish, chat funksiyalari va interaktiv xususiyatlar orqali
tomoshabinlar bilan muloqot qilish imkonini beradi. Masalan, Twitch’dagi
geymerlar o‘z o‘yinlarini baham ko‘rishlari va tomoshabinlar bilan muloqot
qilishlari mumkin, Periscope esa foydalanuvchilarga kundalik hayotlaridagi
voqealar va lahzalarning jonli videolarini baham ko‘rish imkonini beradi.
Ta'sir etuvchi madaniyatning yuksalishi va jonli kontent yaratish ijtimoiy
medianing muhim jihatiga aylandi. Ko'plab muxlislarni to'plagan influencerlar
brend va mahsulotlarni targ'ib qilish uchun o'z platformalaridan foydalanadilar.
Jonli kontent yaratish odamlarga real vaqt rejimida o'z auditoriyalari bilan muloqot
qilish imkonini beradi, haqiqiy va interaktiv tajriba yaratadi.
Ijtimoiy medialarning turli shakllarida axloqiy tashvishlar va maxfiylik
masalalari ustunlik qiladi. Shaxsiy ma'lumotlardan keng foydalanish va to'plash

bilan shaxslar potentsial noto'g'ri foydalanish yoki ruxsatsiz kirishga qarshi
himoyasiz. Bu ma'lumotlarning maxfiyligi, kuzatuvi va ijtimoiy media
platformalarining foydalanuvchi ma'lumotlarini himoya qilish uchun axloqiy
javobgarligi bilan bog'liq xavotirlarni keltirib chiqaradi.
Ijtimoiy media shakllari jamiyatimizning ajralmas qismiga aylandi, Facebook,
Twitter va Instagram kabi platformalar biz boshqalar bilan muloqot qilish va o'zaro
munosabatimizni shakllantirmoqda. Ushbu platformalar ma'lumot almashish
usulini inqilob qilib, odamlarga global miqyosda ulanish va ishtirok etish imkonini
berdi.
So'nggi yillarda sezilarli sur'atga ega bo'lib, ijtimoiy medianing mashhur
shakli sifatida paydo bo'ldi. Ushbu platformalar odamlarga turli mavzularda audio
kontentni almashish uchun noyob maydonni taqdim etadi, bu esa auditoriya bilan
chuqurroq suhbatlashish va ulanish imkonini beradi.
Ijtimoiy media platformalari tobora ko'proq diversifikatsiya qilinmoqda va
foydalanuvchilar uchun turli xil tarkib shakllarini taklif qilmoqda. Ular orasida
juda mashhur bo'lgan Spotify va Apple Podcasts kabi audio oqim xizmatlari bor.
Spotify foydalanuvchilarga musiqa va podkastlarni translatsiya qilish imkonini
beradi, Apple Podcasts esa faqat podkastlarga qaratilgan.
Mashhurlik va foydalanish imkoniyati sezilarli darajada oshgan ijtimoiy
media shakllaridan biri bu audio kontentdir. Podkastlar va audiokitoblar kabi
platformalarning ko'tarilishi bilan odamlar endi kontentni iste'mol qilish uchun
kengroq imkoniyatlarga ega. Bu o‘sishni bir qancha omillar bilan bog‘lash
mumkin, jumladan, audio kontentning qulayligi, tinglash vaqtida ko‘p vazifani
bajarish imkoniyati hamda ushbu platformalarga kirishni osonlashtiradigan
smartfonlar va boshqa mobil qurilmalarning ko‘tarilishi. Natijada, audio kontent
ta'lim, o'yin-kulgi va atrofimizdagi dunyo bilan aloqada bo'lish uchun qimmatli
vositaga aylandi.
Ijtimoiy media shakllari onlayn ta'lim, hamkorlik va talabalar va o'qituvchilar
o'rtasida muloqotni osonlashtirish orqali ta'limda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Bundan
tashqari, YouTube va podkastlar kabi platformalar turli xil kelib chiqishi

odamlarga o'zlarining noyob hikoyalarini global auditoriya bilan baham ko'rishga
imkon beruvchi hikoya qilishda inqilob qildi. Bundan tashqari, ijtimoiy media
platformalari o'ziga xos qiziqish va ehtiroslarga ega bo'lgan shaxslar bir-biriga
bog'lanish, o'rganish va bir-birlarini qo'llab-quvvatlash uchun birlashadigan o'ziga
xos jamoalarning paydo bo'lishiga olib keldi.
Ijtimoiy media shakllari bugungi jamiyatda tobora ko'proq tarqalib, muloqot
va aloqa uchun yangi yo'llarni taqdim etmoqda. Facebook va Instagram kabi
mashhur platformalardan tortib, TikTok kabi rivojlanayotgan platformalargacha,
odamlar o'z fikrlari, tajribalari va ijodiy sa'y-harakatlarini global auditoriya bilan
baham ko'rishlari mumkin. Ushbu platformalar tarmoq yaratish, ma'lumot
almashish va o'zini namoyon qilish imkoniyatlari kabi ko'plab afzalliklarni taklif
qiladi. Biroq, ular shaxsiy hayot, kiberbullying va noto'g'ri ma'lumotlarning
tarqalishi nuqtai nazaridan ham qiyinchiliklarga duch kelishadi. Ushbu
murakkabliklarga qaramay, ijtimoiy medianing jamiyatga ta'sirini e'tiborsiz
qoldirib bo'lmaydi va uning turli shakllarini tushunish ushbu raqamli landshaftni
boshqarishda ajralmas hisoblanadi.
Virtual haqiqat (VR) ijtimoiy platformalari ijtimoiy o'zaro ta'sirning muqobil
vositasi sifatida paydo bo'ldi. Ushbu platformalar foydalanuvchilarga simulyatsiya
qilingan muhitda immersiv tajribalarni taklif qiladi, bu esa odamlarga virtual
makonda muloqot qilish, hamkorlik qilish va turli xil faoliyat bilan shug'ullanish
imkonini beradi. Ijtimoiy media nafaqat virtual dunyoda, balki, real hayotda ham
insonning ma’lum ehtiyojlarini qondirish, shaxsiy, ijtimoiy hayotini
yengillashtirish hamda yangi imkoniyatlar yaratishda muhim ahamiyat kasb etib
kelmoqda. Uning asl mohiyatini bilish uchun uni tashkil qiluvchi omillarni
tushunib yetish lozim. Ushbu tadqiqotda keltirilgan yettita funksional bloklar,
ya’ni, identifikatsiya, suhbat, ulashish, mavjudlik, munosabatlar, obro’ hamda
guruhlar ijtimoiy mediaga xos bo’lgan belgilar hisoblanadi. Ularning barchasi bitta
platformada jamlanishi shart emas, balki, ba’zilarining mavjud bo’lishi kifoya.
Ammo, ijtimoiy media deganda, asosan, mana shu attributlar mavjud platformalar
tushuniladi.

Virtual haqiqat (VR) ijtimoiy medianing mashhur shakli sifatida paydo bo'ldi,
bu foydalanuvchilarga virtual muhitda immersiv tajribalar bilan shug'ullanish va
boshqalar bilan muloqot qilish imkonini beradi. Facebook Horizon va VRChat
kabi misollar VR tomonidan ijtimoiy aloqalarni yaratish va foydalanuvchilar
orasida jamoaviy ishtirok tuyg'usini rivojlantirishda taqdim etayotgan imkoniyatlar
qatorini namoyish etadi. Identifikatsiya funksional bloki foydalanuvchilar ijtimoiy
media muhitida o'z shaxsiyatlarini oshkor qilish darajasini ifodalaydi. Bunga ism,
yosh, jins, kasb, joylashuv kabi ma'lumotlarni, shuningdek, foydalanuvchilarni
ma'lum usullarda tasvirlaydigan ma'lumotlarni ochish kiradi. Foydalanuvchi
shaxsining taqdimoti ko'pincha fikrlar, his-tuyg'ular, yoqtirishlar va yoqtirmaslik
kabi subyektiv ma'lumotlarning ongli yoki ongsiz "o'zini-o'zi oshkor qilishi" orqali
sodir bo'lishi mumkin. Natijada, foydalanuvchilar va ijtimoiy media saytlari turli
xil nutq (til, fikr) afzalliklari va maqsadlariga ega. Onlayn faoliyatda ishtirok
etadigan ko'plab shaxslar o'zlarining haqiqiy ismlaridan foydalanadilar, boshqa
nufuzli ijtimoiy tarmoqlar vakillari esa o’zlarining taxalluslari yoki "tutqichlari"
bilan tanilgan. Bundan tashqari, foydalanuvchilardan profil ochishni talab qiluvchi
turli xil ijtimoiy media platformalari mavjud. Xuddi tashrif qog’ozi singari, ijimoiy
media foydalanuvchilari o’zlarining shaxsiy ma’lumotlarini platformaga
joylaydilar, reklama qiladilar va boshqalarni ularning o’z profillarini kuzatishga va
ergashishga rag’batlantiradilar. Bunday holatda, ijtimoiy media foydalanuvchilari,
shaxslar yoki firma va korxonalar, o’zlarining ma’lumotlarini, faoliyatlarini
reklama qiladilar va rivojlantiradilar.
Ijtimoiy media platformalarining asosiy afzalliklaridan biri bu ularning
immersiv ijtimoiy shovqinlarni va virtual hamjamiyatlarni osonlashtirish
potentsialidir. Xabar almashish, video qo'ng'iroqlar va guruh chatlari kabi
xususiyatlar orqali shaxslar jismoniy masofaga qaramay mazmunli suhbatlarda
qatnashishi va aloqa o'rnatishi mumkin. Bundan tashqari, virtual hamjamiyatlar
hamfikrlarning birlashishi, tajriba almashishi va bir-birini qo'llab-quvvatlashi
uchun joy taklif qiladi, bu esa tegishlilik va do'stlik tuyg'usini uyg'otadi. Ijtimoiy
medianing bu jihati, ayniqsa, COVID-19 pandemiyasidan keyin qimmatli bo'ldi,

chunki odamlar o'zlarining ijtimoiy hayotlarini saqlab qolish va izolyatsiya
tuyg'ulariga qarshi kurashishning muqobil usullarini izlaydilar.
Ijtimoiy media platformalari orqali real aloqalarni saqlab qolish haqida gap
ketganda axloqiy mulohazalar va qiyinchiliklar yuzaga keladi. Ushbu
platformalarning bir zumda va doimiy foydalanish imkoniyati maxfiylik,
haqiqiylik va aldash ehtimoli haqida savollar tug'diradi. O'z onlayn shaxsiyatini
ularning haqiqiy identifikatori bilan muvozanatlash ushbu qiyinchiliklarni
engishda muhim ahamiyatga ega.
Bundan tashqari, Ijtimoiy medialar siyosiy faollik uchun tobora ommalashib
borayotgan platformaga aylanib bormoqda, bu odamlarga onlayn munozaralarda
qatnashish, yangiliklar maqolalari va fikrlarini almashish, norozilik namoyishlari
yoki kampaniyalarini tashkil qilish imkonini beradi. Ijtimoiy media faolligining
ushbu shakli marginal guruhlarning ovozini kuchaytirish va jamoaviy harakatni
rivojlantirish imkoniyatiga ega. Obro' - bu foydalanuvchilar ijtimoiy media
muhitida boshqalarning, shu jumladan o'zlarining mavqeini aniqlay olish darajasi.
Ijtimoiy media platformalarida obro' har xil ma'noga ega bo'lishi mumkin.
Aksariyat hollarda obro ‘-e’tibor ishonch masalasidir, biroq axborot
texnologiyalari bunday yuqori sifat mezonlarini aniqlashda hali yaxshi bo’lmagani
uchun ijtimoiy media saytlari “mexanik vosita”ga tayanadi: ishonchlilikni aniqlash
uchun foydalanuvchi tomonidan yaratilgan ma’lumotlarni avtomatik tarzda
jamlovchi vositalar. Ba’zi ijtimoiy media platformalarida foydalanuvchilar obro’si
ular tomonidan yaratilgan kontentga bog’liq, ba’zilarida esa ularga ergashuvchilar
soniga bog’liq, ayrim platformalarda esa foydalanuvchilar tomonidan yaratilgan
obyektga ovoz berish, ulashish hamda ko’rish soniga bog’liq hisoblanadi. Guruhlar
funksional bloki foydalanuvchilarning jamoalar va kichik hamjamiyatlarni tashkil
qilish darajasini ifodalaydi. Tarmoq qanchalik "ijtimoiy" bo'lsa, do'stlar,
ergashuvchilar va kontaktlar guruhi shunchalik katta bo'ladi. Antropolog Robin
Dunbar tomonidan taklif qilingan Dunbar soni ko'p muhokama qilinadigan
munosabatlar guruhi bo'lib, u odamlarning boshqa odamlar bilan bo'lishi mumkin
bo'lgan barqaror ijtimoiy munosabatlar sonini taxminan 150 tagacha cheklaydigan

kognitiv chegaraga ega ekanligini ta'kidlagan. Ijtimoiy media platformalari ko'plab
jamoalar bu raqamdan ancha oshib borayotganini tan oldi va foydalanuvchilarga
a'zolikni boshqarish imkonini beruvchi vositalarni taklif qiladi. Ulashish
foydalanuvchilar tomonidan kontentning almashish, tarqatish va qabul qilish
darajasini ifodalaydi. "Ijtimoiy" atamasi ko'pincha odamlar o'rtasidagi almashinuv
juda muhim ekanligini anglatadi. Biroq, ko'p hollarda, ijtimoiylik odamlar
o'rtasidagi bu aloqalarga vositachilik qiladigan obyektlar va onlayn uchrashuvlar
hamda bir-birlari bilan muloqot qilishlari sabablari. haqidadir. Faqatgina
almashishning o’zi ijtimoiy mediada o'zaro ta'sir qilish usulidir, ammo almashish
foydalanuvchilarni suhbatlashish yoki hatto bir-biri bilan munosabatlar o'rnatish
istagini uyg’otishi ijtimoiy media platformasining funksional maqsadiga bog'liq.
Masalan, ba’zi ijtimoiy media platformalarining obyekti rasm bo’lsa, ba’zi
platformalarniki qo’shiq, ba’zilariniki esa kasblar hisoblanadi. Suhbatlar bloki
foydalanuvchilarning ijtimoiy media platformalari orqali boshqa foydalanuvchilar
bilan muloqot qilish darajasini ifodalaydi. Ko'pgina ijtimoiy media saytlari asosan
shaxslar va guruhlar o'rtasidagi suhbatlarni osonlashtirish uchun yaratilgan.
Bunday suhbatlar har xil sabablarga ko'ra sodir bo'ladi: hamfikrlar bilan tanishish,
haqiqiy sevgini topish, o'ziga bo'lgan hurmatini oshirish yoki yangi g'oyalar va
zamonaviy mavzulardan xabardor bo’lish. Ba’zilar esa ijtimoiy mediani
insonparvarlik, ekologik muammolar, iqtisodiy muammolar yoki siyosiy
munozaralarga ijobiy ta'sir ko'rsatish va o'z xabarlarini eshitilishining bir usuli deb
bilishadi. Shunga ko’ra, ijtimoiy media platformalari turli xil suhbat qilish
imkonini beradi. Masalan, ba’zi platformalar qisqa xabar almashishdan iborat
bo’lsa, ba’zilar esa uzoq suhbatlarni xarakterlaydi. Guruhlarning ikkita asosiy turi
mavjud. Birinchidan, odamlar o'zlarining kontaktlarini saralashlari va do'stlari,
izdoshlari yoki muxlislarini o'zlari yaratgan turli guruhlarga joylashtirishlari
mumkin. Ikkinchidan, onlayn guruhlar oflayn dunyodagi klublarga o'xshash
bo'lishi mumkin: hamma uchun ochiq, yopiq (tasdiqlash kerak) yoki yashirin (faqat
taklifnoma bilan). Ushbu blok ijtimoiy mediada foydalanuvchilar boshqalarning
mavjudligini bilish darajasini belgilaydi. Bu insonlarning mediada mavjud yoki

yo’qligi hamda virtual dunyoda va/yoki real dunyoda qayerdaligini bilishni o'z
ichiga oladi. Virtual dunyoda bunday holat "mavjud" yoki "yashirin" kabi qatorlari
orqali sodir bo'ladi. Harakatda odamlarning ulanishi ortib borayotganligi hisobiga,
mavjudlik funksiyasi haqiqiy va virtual hayotni bog'laydi. Ba’zi mavjudlikka
asoslangan platformalarda foydalanuvchilar o’zlari borgan lokatsiyani belgilashlari
va bu orqali ularga ergashuvchilar ularni oson topishlari mumkin. Ayrim ijtimoiy
media platformalari aynan lokatsiyani emas, balki, foydalanuvchilar yashaydigan
geografik makonni o’z ichiga oladi. Ba’zi platformalar esa foydalanuvchining
platformadagi “onlayn” holatini ham mavjud geolokatsiyani ham aks ettirmaydi.
Bundan tashqari, mavjudlik funksional bloki suhbatlar bloki bilan juda bog’liq
hisoblanadi. Mavjudlik bloki bor ijtimoiy media platformalarida suhbatlar bloki
oshishining ehtimoli juda yuqori hisoblanadi

3.Ijtimoiy medialarning jamiyatga ta'siri
Bundan tashqari, Ijtimoiy medialarning jamiyatga ta'sirini e'tiborsiz qoldirib
bo'lmaydi. Facebook, Twitter va Instagram kabi platformalarning paydo bo'lishi
bilan aloqa va ma'lumotni tarqatish jadal sur'atlarda tez va qulayroq bo'ldi. Biroq,
maxfiylik, onlayn ta'qiblar va noto'g'ri ma'lumotlarning tarqalishi bilan bog'liq
xavotirlar mavjud, bu esa ushbu platformalarning umumiy ijtimoiy oqibatlarini
tanqidiy tekshirishni talab qiladi.
Ijtimoiy medialar jamiyatga bir qancha ijobiy ta'sir ko'rsatdi. Bu shaxslar
o'rtasida oson va bir zumda muloqot qilish, ijtimoiy aloqalarni rivojlantirish va
geografik to'siqlarni kamaytirish imkonini berdi. Bundan tashqari, u fikr almashish,
madaniy xilma-xillikni targ'ib qilish va muhim ijtimoiy muammolar haqida
xabardorlikni oshirish uchun platformani taqdim etdi.
Bugungi raqamli davrda ijtimoiy media platformalari kengaytirilgan ulanish
va global aloqani osonlashtirdi. Tezkor xabar almashish, video konferentsiya va
ijtimoiy tarmoq saytlari kabi vositalar orqali butun dunyo bo'ylab shaxslar
osongina o'zaro muloqot qilishlari, ma'lumot almashishlari va global miqyosda
hamkorlik qilishlari mumkin. Ushbu ortib borayotgan aloqa nafaqat muloqotni
samaraliroq qildi, balki madaniyatlararo tushunish va hamkorlik uchun yangi
imkoniyatlarni ham ochdi.
Marginallashtirilgan ovozlar va ijtimoiy harakatlarning kuchayishi ijtimoiy
media platformalarining asosiy jihati hisoblanadi. Ushbu platformalar tarixan jim
bo'lgan yoki e'tibordan chetda qolgan shaxslar va guruhlar uchun o'z nuqtai
nazarlarini ifodalash va o'zgarishlarni himoya qilish uchun joy beradi. Xeshteglar,
onlayn kampaniyalar va foydalanuvchilar tomonidan yaratilgan kontent orqali
marginallashgan jamoalar o'z ovozlarini kuchaytirishi, ijtimoiy muammolar haqida
xabardorlikni oshirishi va o'z ishiga qo'shilish uchun hamfikrlarni safarbar qilishi
mumkin. Muloqotning bu demokratlashuvi marginal guruhlarga mavjud kuch
tuzilmalariga qarshi chiqish va yanada inklyuziv jamiyat sari harakat qilish
imkonini beradi.

Biznes uchun ijtimoiy media platformalaridan foydalanishning muhim
afzalliklaridan biri bu o'sish va marketing uchun ular taqdim etadigan
imkoniyatlarning ko'pligidir. Ko'p sonli faol foydalanuvchilar bilan kompaniyalar
maqsadli auditoriyaga samarali kirishlari va mijozlar bazasini kengaytirishlari
mumkin. Bundan tashqari, ijtimoiy media platformalari korxonalarga o'z
mahsulotlari yoki xizmatlarini reklama qilish, reklama kampaniyalarini o'tkazish
va interaktiv kontent orqali mijozlar bilan muloqot qilish imkonini beradi, natijada
brend ko'rinishi va tan olinishini oshiradi.
Hozirgi jamiyatda Ijtimoiy medialarning turli shakllari odamlar hayotining
ajralmas qismiga aylandi. Facebook kabi platformalardan Twitter va
Instagramgacha, odamlar onlayn tarmoqqa kirishadi, ma'lumot almashadilar va
boshqalar bilan bir necha o'n yillar oldin tasavvur qilib bo'lmaydigan usullar bilan
bog'lanishadi.
Ijtimoiy media shakllari, shubhasiz, jamiyatga ko'p foyda keltirdi, ammo ular
salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin. Ijtimoiy media platformalari bilan haddan tashqari
shug'ullanish mahsuldorlikning pasayishiga, yolg'izlik va depressiya tuyg'ulariga
olib kelishi mumkin va noto'g'ri ma'lumotlar va kiberbullying tarqalishiga hissa
qo'shishi mumkin.
Ijtimoiy media platformalarining o'sishi bilan bog'liq yana bir muhim tashvish
- noto'g'ri ma'lumotlar va soxta yangiliklarning tarqalishi. Axborotga osonlik bilan
kirish va almashish imkoniyati paydo bo'lishi bilan, yolg'on yoki chalg'ituvchi
ma'lumotlarning keng auditoriyani qamrab olish ehtimoli ortadi. Bu
jamoatchilikning ongli qarorlar qabul qilish qobiliyatiga tahdid soladi va jamiyat
hayotining turli jabhalarida jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Bu
insonlarning mediada mavjud yoki yo’qligi hamda virtual dunyoda va/yoki real
dunyoda qayerdaligini bilishni o'z ichiga oladi. Virtual dunyoda bunday holat
"mavjud" yoki "yashirin" kabi qatorlari orqali sodir bo'ladi. Harakatda
odamlarning ulanishi ortib borayotganligi hisobiga, mavjudlik funksiyasi haqiqiy
va virtual hayotni bog'laydi. Munosabatlar bloki foydalanuvchilarning boshqa
foydalanuvchilar bilan bog'liqlik darajasini ifodalaydi. “Munosabat” deganda, biz

ikki yoki undan ortiq foydalanuvchini suhbatlashishga, ijtimoiy mediada
obyektlarni ulashishga, uchrashishga yoki shunchaki bir-birlarini do'st yoki muxlis
sifatida ro'yxatga olishga olib keladigan qandaydir birlashma shakliga ega
ekanligini tushunamiz. Natijada, ijtimoiy media platformasi foydalanuvchilari
qanday bog'langanligi ko'pincha ma'lumot almashinuvining nima va qandayligini
aniqlaydi. Ba'zi hollarda, bu munosabatlar juda rasmiy va tartibga solingan. Ayrim
ijtimoiy media platformalarda foydalanuvchilar bir-birlari bilan qay darajada
bog’liqligi ko’rsatiladi. Buning uchun har bir foydalanuvchi o’zining shaxsiy
ma’lumotlarini ko’rsatgan bo’lishi kerak, masalan, o’qish yoki ish joyi, ishlash
sohasi, ish beruvchilari va hokazo. Mana shu rekvizitlar orqali platforma avtomatik
tarzda tegishli insonlarni topadi. Ayrim ijtimoiy media platformalari faqat
foydalanuvchilarning kontakt raqamlaridagi shaxslar bilan aloqa qilishga imkon
bersa, ba’zilari esa aloqa qilish uchun foydalanuvchilardan hech qanday bog’liqlik
taalb etmaydi. Ba’zi mavjudlikka asoslangan platformalarda foydalanuvchilar
o’zlari borgan lokatsiyani belgilashlari va bu orqali ularga ergashuvchilar ularni
oson topishlari mumkin. Ayrim ijtimoiy media platformalari aynan lokatsiyani
emas, balki, foydalanuvchilar yashaydigan geografik makonni o’z ichiga oladi.
Ba’zi platformalar esa foydalanuvchining platformadagi “onlayn” holatini ham
mavjud geolokatsiyani ham aks ettirmaydi. Bundan tashqari, mavjudlik funksional
bloki suhbatlar bloki bilan juda bog’liq hisoblanadi. Mavjudlik bloki bor ijtimoiy
media platformalarida suhbatlar bloki oshishining ehtimoli juda yuqori
hisoblanadi.

Xulosa
Xulosa qilib aytganda, ijtimoiy media zamonaviy jamiyatning ajralmas
qismiga aylanib, odamlarga ulanish, almashish va muloqot qilish uchun
platformani taqdim etadi. Bu bizning o'zaro munosabatlarimizni inqilob qildi va
jamiyatga ijobiy va salbiy ta'sir ko'rsatdi. Biroq, foydalanuvchilar o'zlarining
shaxsiy hayoti va onlayn faoliyatining mumkin bo'lgan oqibatlarini yodda tutishlari
muhimdir.
Ijtimoiy medianing asosiy shakllarini sarhisob qilish odamlarning onlayn
ulanishi va muloqot qilish usullarini ochib beradi. Facebook, Twitter va Instagram
kabi platformalar foydalanuvchilarga yangilanishlar, fotosuratlar va videolarni
almashish imkonini beradi, bu esa bugungi raqamli asrda o‘zaro bog‘liqlik hissini
uyg‘otadi.
Ijtimoiy medialarning shakllari jamiyatga chuqur ta'sir ko'rsatdi, aloqa, o'yin-
kulgi va hatto siyosiy landshaftlarni shakllantirdi. Facebook va Twitter kabi
platformalardan tortib forumlar va xabarlar taxtasigacha, odamlar osongina
ma'lumot almashishlari va global miqyosda ulanishlari mumkin. Biroq, kirishning
bunday qulayligi soxta yangiliklar, kiberbullying va shaxsiy daxlsizlik kabi
muammolarni yanada kuchaytirdi va shu bilan ushbu platformalarning jamiyatga
ta'sirini yanada tartibga solish va tanqidiy tahlil qilishni talab qildi.
Raqamli asrda mas'uliyatli foydalanish va tanqidiy fikrlash qobiliyatlari katta
ahamiyatga ega. Shaxslar noto'g'ri ma'lumotlar, maxfiylik buzilishi va potentsial
manipulyatsiya bilan bog'liq xavflarni kamaytirish uchun ijtimoiy media
platformalari bilan ishlashda ehtiyotkorlik va ehtiyotkor bo'lishlari kerak.

ADABIYOTLAR
1. Ястребцева Е.Н. Пять вечеров: Беседы о телекоммуникационных
образовательных проектах. – М: Проект Гармония, 1998. - М., 1999. - М.,
2001. – 216 с.
2. Do‘stmuhammad X.“Ommaviy axborot vositalarini rivojlantirishning
demokratik andozalari” Т., “O‘zbekiston”- 2005. 56 бет
3 . Ўзбекистoн Республикaсининг “Aхбoрoтлaштириш тўғрисидa”ги
Қoнуни // https://lex.uz/ acts/83472
4.Aхбoрoт технoлoгиялaри вa кoммуникaциялaрини ривoжлaнтириш
вaзирлиги веб-сaйти – https://mitc.uz/uz дaн oлинди.
Internet resurslari:
1. https://uz.wikipedia.org/wiki/Ommaviy_axborot_vositalari
2. https://uz.denemetr.com/docs/810/index-133644.html
3. http://library.ziyonet.uz/uzc/book/26882
4. https://lex.uz/uz/docs/-139006

Ijtimoiy media shakllari

Sotib olish