Ijtimoiy pedagogikada me’yordan og’ishgan bolalarni diagnostikasi va profilaktikasi - Pedagogika - Dars ishlanmalar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	9000UZS
Hajmi	3.5MB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	12 Oktyabr 2024
Kengaytma	pptx
Bo'lim	Dars ishlanmalar
Fan	Pedagogika

Sotuvchi

Shavkat

Ro'yxatga olish sanasi 04 Aprel 2024

13 Sotish

Ijtimoiy pedagogikada me’yordan og’ishgan bolalarni diagnostikasi va profilaktikasi

Sotib olish

Ijtimoiy pedagogikada me’yordan
og’ishgan bolalarni diagnostikasi
va profilaktikasi

Reja:
Ijtimoiy pedagogikada “me’yor” va
“me’yordan og‘ish” tushunchalari
О g‘ish turlari
Pedagogik og‘ishlar

Har qanday jamiyatda , u jamiyat
qaysi rivojlanish bosqichida
bo‘lishidan qat’iy nazar, doimiy
e’tiborga muhtoj odamlar bor.
Bular o‘z jismoniy, ruhiy va
ijtimoiy rivojlanishida chetga
chiqish, og‘ish bor bo‘lgan
odamlardir. Ular doim bir guruh
bo‘lib ajralishgan, jamiyat va
davlatda ularga nisbatan alohida
munosabat shakllangan

Hozirgi vaqtda aqsh va yevropa
davlatlarida u yoki bu ogishlarga ega
bo‘lgan kishilarning jamiyatga
integratsiyalashuvi konsepsiyasi
amalga oshirilmokda. Mazkur
konsepsiyaga ko‘ra, bu odamlar ham
jamiyatning teng huquqli a’zosi, biroq
ba’zi bir muammo yoki cheklangan
imkoniyatlarga ega a’zosi sifatida
qaraladi.

Shuning uchun bunday odamlar , avalambor,
bolalarning ko‘payishini reja asosida ijtimoiy hal
qilishni talab qiluvchi doimiy omil sifatida qarash
lozim.Tibbiyot, psixologiya, sotsiologiyada “me’yor”
tushunchasining o‘z ko‘rsatkichlari va me’zonlari
mavjud. Me’yorga mos kelmaydigan jihat — “og‘ish”,
‘‘chetga chiqish” deyiladi.
Ijtimoiy pedagogika uchun “me’yor” va “me’yordan
ogish” tushunchalari nihoyatda aqamiyatlidir. Ular
bola xulq-atvori va rivojlanishi jarayonini tavsiflash
uchun qo‘llanadi.

Og‘ish ham ijobiy, ham salbiy sifatga
ega bo‘lishi mumkin. masalan, bola
rivojlanishida aqliy qolokdik ham,
o‘ta qobiliyatlilik ham me’yordan
og‘ish hisoblanadi. xulq-atvordagi
jinoyatchilik, aroqxo‘rlik,
giyohvandlik va boshqa salbiy
og‘ishlar shaxsning ijtimoiy
shakllanish jarayoniga va jamiyat
rivojlanishiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.

Me’y ordan chet ga chiqishni
shart li rav ishda t o‘rt guruhga
ajrat sak bo‘ladi: jismoniy, ruhiy,
pedagogik v a ijt imoiy. Quy ida
ularga bat afsil t o‘xt alib o‘t amiz.
Me’y ordan jismoniy og‘ish,
av v alambor, inson sog‘ligiga
bog‘liq. Sog‘lik dagi og‘ish irsiy
omillar y ok i biror-birt ashqi
holat lar og‘ir ek ologik v aziy at ,
ichimlik suv ining sifat sizligi,
oila hay ot i darajasining past ligi
v a boshqalar asosida y uzaga
k elishi mumk in.

Sog‘ligida v a riv ojlanishida og‘ishish
moy illarning xilma xil t asnifl ari mav jud.
Umumjahon sog‘liqni sak dash t ashk ilot i
1980 y ilda chek langan imk oniy at larning
uch bo‘g‘ini shk alasini brit ancha v ariant ini
qabul qildi:
Kasallik , x ast alik — ruhiy y ok i fi ziologii
funk siy alar, anat omik st ruk t ura unsurlarini
har qanday y o‘qot ish y ok i ularning
anomaliy asi;
Kasallik , xast alik — ruhiy y ok i fi ziologii
funk siy alar, anat omik st ruk t ura unsurlarini
har qanday y o‘qot ish y ok i ularning
anomaliy asi;

Chek langan imk oniy at — inson uchun norma
hisobl angan chegarada bi ror-bir faol iy at ni
bajarish qobili y at ini y o‘qot ish y ok i chek lab
qo‘y ish;
N ogironlik y osh, jins y ok i ijt i moiy omil lardan k el ib
chiqib di, insonning bi ron-bir faoli y at ni baj arishini
chek l ov chi y ok i unga t o‘sqinl ik qiluv chi
chek l angan imk oniy at dir. G‘arb dav lat larida
“ i mk oniy at lari chek langan shaxs” t ushunchasi
mav jud. Ularga t a’l im st andart lari ni
o‘zlasht iri shga t o‘sqinlik qil uv chi jismoniy y ok i
ruhiy k amchil ik larga ega bo‘lgan bolal ar k iradi.
Shuningdek , “ nuqson” t ushunchasi ham mav j ud
bo‘lib, uning t o‘rt t uri: ruhiy, jismoniy, murak k ab
v a og‘i r t urlari mav j ud .

Ruhiy v a jismoni y riv ojlanishda og‘ishga ega
bo‘lgan bol alarni ng t a’l im oli shlaridagi k at t a
qiy inchi lik lari ni ham t a’k idlab o‘t ish joiz.
Yuqori da ay t ilganidek , bunday bolalar uchun
alohida mak t ablar bo‘lib, u y erda ular y et uk
mut ax assislar qo‘l ost ida t a’lim olishadi. Biroq
k o‘p narsa bola aerda y ashashi ga (qishloq y ok i
shaharda) v a qanday oiladan ek anligiga
bog‘liq. Ba’zi sog‘lig‘ida muammosi bor bolalar
uchun t a’l im uy da indiv idual t arzda beriladi.
Bu bolal arning jami y at ga
int egrat siy alashuv i ni ng asosiy muammosi
ularning k ey i nchali k k asbiy t a’li m olishlari
bilan bog‘l iq.

Pedagogik og‘ishl ar t ushunchasi
pedagogi k a v a ij t imoiy pedagogik ada
hozi rcha k am qo‘llanil adigan
t ushunchadir. Baholank i, pedagogik
faoliy at da pedagogi k maqsadlarni
amalga oshirish , shaxe riv ojlanishi
uchun sharoi t lar y arat i b beri sh uchun
t a’li m olay ot ganlar faol iy at ini t art ibga
solishda t urli me’y orlar qo‘llani lmoqda.
Av v alambor, bu t a’lim darajasini
belgil ay digan st andart l arga,
shuni ngdek , o‘quv chi int ilay ot gan
maqsadlarga t egishli. Bularga
qo‘shimcha qili b, t a’lim oli shda y uqori
nat ijalarni t a’mi nl ab beruv chi bola
riv ojlanishi ni ng me’y orlarini ham
k irit sak bo‘ladi

Ta’lim olinishi y ok i olinmasligi
me’y orlari haqida nihoy at da , aniqlik
bilan gapirsa bo‘ladi. Turli sabablarga
k ura t a’lim ololmagan bolalar ham
mav jud bo‘lib, me’y ordan bunday
ogishlarni “ pedagogik og‘ish” desak
bo‘ladi. Umumiy t a’lim olmagan,
mak t abga bormay digan, faqat gina
boshlang‘ich mak gabni t ugat gan,
umumiy o‘rt a t a’lim olmagan bolalarni
alohida t oifaga k irit amiz.

Bunday holat larni y uzaga
k elishining sabablari t alay gina:
dars qoldirish, o‘qishga int ilishni
susay t iradi, oiladagi not inch
v aziy at bolani pul t opish uchun
k o‘chaga chiqaradi , ek ologik v a
ijt imoiy k at ak lizmalar bolalar
ot a-onalaridan judo bo‘lishlariga
olib k eladi. Day dilik k a moy illigi
bo‘lgan bolalar soni ham
k o‘pay moqda. Bolalar
mak t ablarda t ahsil
olishmay ot ganining y ana bir
qancha sabablarini k elt irish
mumk in.

Ruhiy v a jismoniy
riv ojlanishda og‘ishga ega
bo‘lgan bolalarning t a’lim
ol ishlaridagi k at t a
qiy inchil ik larini ham t a’k idlab
o‘t ish joiz. Yuqorida
ay t ilganidek , bunday bolalar
uchun alohida mak t ablar
bo‘lib, u y erda ular y et uk
mut axassislar qo‘l ost ida
t a’lim olishadi.

Ko‘p narsa bola qaerda yashashiga
(qishloqyoki shaharda) va qanday
oiladan ekanligiga bog‘liq. Ba’zi
sog‘lig‘ida muammosi bor bolalar uchun
ta’lim uyda individual tarzda beriladi.
Bu bolalarning jamiyatga
integratsiyalashuvining asosiy
muammosi ularning keyinchalik kasbiy
ta’lim olishlari bilan bog‘liq.

Ijtimoiy rivojlanishlarining buzilib bo‘lganligi sababli,
biror-bir kasbiy faoliyatni tanlay olmaydigan bolalarni
ham nazardan chetda qoldirmaslik kerak. Bunday
bolalarni biror-bir ijtimoiy ahamiyatga ega faoliyat
soxasida o‘zlarini sinab ko‘rish xohishlarining yo‘qligi
birlashtiradi. Bu holatdagi og‘ishni yengib o‘tish uchun
mutaxassisning ijtimoiy pedagogik yordamiga muhtoj
bolalar ham paydo bo‘ladilar.

E’ TIBORIN GIZ
UCHUN RAHMAT

Sotib olish