Ijtimoiylashuv ijtimoiy pedagogika hodisa sifatida - Pedagogika - Slaydlar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	9000UZS
Hajmi	2.5MB
Xaridlar	1
Yuklab olingan sana	12 Oktyabr 2024
Kengaytma	pptx
Bo'lim	Slaydlar
Fan	Pedagogika

Sotuvchi

Shavkat

Ro'yxatga olish sanasi 04 Aprel 2024

45 Sotish

Ijtimoiylashuv ijtimoiy pedagogika hodisa sifatida

Sotib olish

Ijtimoiylashuv ijtimoiy
pedagogika hodisa
sifatida.

REJA:
1.Ijtimoiylashuv tushunchasi va jarayoni.
2.Ijtimoiylashuv vositalari, agentlari va mexanizmlari.

1.Ijtimoiylashuv tushunchasi va jarayoni.
“ Ijtimoiylashtirish” tushunchasiga falsafiy lug’atda: “Jamiyatning
muvaffaqiyatli rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan namunali xulq, psixologik
mexanizm, sotsial norma va qadriyatlarni o‘zlashtirish jarayoni”- deb, ta’rif
berilgan bo’lsa, o’zbek tilining izohli lug‘ati”da “ijtimoiylashmoq” tushunchasi
“ijtimoiy tus olmoq” ma’nosini anglatilishi ko‘rsatilgan.Mazkur tushuncha ilk
bora 1987 yili amerikalik sotsiolog F.G.Keddingsning “Ijtimoiylashuv nazariyasi”
nomli kitobida “insonni jamiyat yashashga tayyorlash” ma’nosida qo’llanilgan
bo’lib, u o’z ichiga quyidagilarni oladi.

Shaxs tomonidan ma’naviy, aqliy va jismoniy ideallar tizimining
o’zlashtirilishi. Ana shu ideallar asosida ma’naviy, aqliy va jismoniy qadriyatlarni
shakllantirish. Shaxsning ijtimoiy va jismoniy muhitga bo’lgan munosabatlarini
shakllantirish. Belgilangan o’rganilgan va shakllangan ideallarga, qadriyatlarga,
yehtiyojlarga, munosabatlarga mos individual xulq-atvor tamoyillari, motivlari,
strategiyasi, rejalari, dasturlarini shakllantirish. Shakllangan ideallar, qadriyatlar,
ehtiyojlar, munosabatlar.

Ijtimoiylashuv-shaxs tomonidan ijtimoiy va madaniy
normalarning o’zlashtirilishi hamda u tomonidan turli ijtimoiy
rollarning rivojlanishi. Ijtimoiylashuv jarayoni hayot davomida
— insonning tug’ilishidan to keksalik davrigacha amalga
oshadi. Ijtimoiylashuv jarayonida inson ko’p ijtimoiy me’yorlar
va ijtimoiy rollarni o’rganadi, boshqalar bilan o’zaro
muloqotga o’rganadi, bu jarayonda uning nafsi shakllanadi.
Inson ijtimoiy mavjudotga aylanadi. Ijtimoiylashuvni
kengaytirish va chuqurlashtirish faoliyat sohasi, muloqot
sohasi va o’z-o’zini anglash sohasida yuz beradi.
Jamiyat qanday bo’lishidan qat’iy nazar shaxs
ijtimoiylashuvi turli bosqichlarda amalga oshadi. Umumiy
holatda bu bosqichlarni yosh davrlari bilan bog’lab ko’rsatish
mumkin.

2.Ijtimoiylashuv vositalari, agentlari va mexanizmlari.
Ijtimoiylashuv mexanizmlari. Insonning ijtimoiylashuv jarayoniga turli omillardan
tashqari, shartli ravishda aytilganda “mexanizmlar” ham ta’sir o’tkazadi. Ijtimoiylashuv
“mexanizm”i xususida turli qarashlar mavjud. Frantsiyalik ijtimoiy psi¬xolog Gabriel ь Tard
bu mexanizmni taqlid, Amerikalik olim Uri Bronfenbrener “rivojlanib boruvchi
moslashuvchanlik,” V.S. Muxina esa “o’xshashlik” deb qaraydi.
Insonning ijtimoiylashuvi turli omillar, agentlar bilan hamkorlikda va bir qator
mexanizmlar asosida amalga oshadi. Frantsuz olimi Gabriel Tard amerikalik Uri
Bronfenbrener, rus olimlari V.S.Muxina va A.V.Petrovskiylarning tadqiqotlari ijtimoiylashuv
mexanizmlariga turli yondoshuvlarni keltirib chiqaradi. Mavjud ma’lumotlarning
umumlashtirilishi quyidagi mexanizmlarni alohida ajratib ko’rsatish imkonini beradi.

Imprinting mexanizmi (imprinting) - bu shaxsning xususiyatlarning
refleks va bilinish darajalari unga ta’sir qiladigan muhim narsalardan.
Imprinting sodir asosan chaqaloqlik davrida . Biroq, hatto keyinchalik yoshi
bosqichlari, u har qanday qo’lga mumkin tasvirlar, sezgilar va boshqalar.
SHunday qilib, travmatik tajribasi yerta yoki oldindan orttirgan- maktab
bolaligi (6 yilgacha) - tahqirlash, suiiste’mol qilish va hokazo. - hissiy sohada
o’z izini qoldirish insonning "kechiktirilgan ta’siri" bo’lishi mumkin zo’ravon
yoki agressiv xatti - harakatlarga, hissiy sovuqqonlik va boshqalarga. Yana bir
misol, o’smirlik davrida qo’lga olingan "go’zal xonim" obrazi yoki o’smirlik
(va ba’zan ilgari) mumkin ayollar bilan normal munosabatlarga aralashish va
suprga salbiy tasir qiladi.

Taqlid – biror-bir “namuna”ga o’xshash uchun harakat qilish. Bu holat
insonning ijtimoiy tajriba to’plashining ixtiyoriy va asosan ixtiyorsiz yo’llaridan
biridir. Taqlid o’zboshimchalik va ixtiyorsiz quyidagi har qanday misollar va xulq-
atvor namunalaridan uning atrofida odamlar bilan o’zaro uchrashuvlar (birinchi
navbatda muhim shaxslar bilan), shuningdek, ommaviy axborot vositalari
tomonidan taklif yetiladi.
Identifikatsiya hissiy va shaxs tomonidan me’yorlar, munosabatlar,
qadriyatlar, xulq-atvorni o’zlashtirishning kognitiv jarayoni bilan o’zaro o’z sifatida
modellari muhim shaxslar va mos yozuvlar guruhlari.

Ijtimoiylashuvning an’anaviy
mexanizmi (spontan) shaxs
tomonidan xulq-atvor normalari,
standartlari, munosabatlarining
o’zlashtirilishini, oilasiga xos bo’lgan
stereotiplar va uning yaqin atrof-
muhit (qo’shni, do’st, va hokazo.).

Ijtimoiylashuv funktsiyalarining shaxslararo mexanizmi sub’ektiv muhim bilan
inson o’zaro jarayoni uning uchun shaxslar. Bu psixologik mexanizmi asoslangan
hamdardlik tufayli interpersonal uzatish, aniqlash, va hokazo. Muhim shaxslar ota-ona
bo’lishi mumkin (har qanday yoshda), har qanday hurmatli kattalar, o’z tengdoshi do’st
yoki qarama-qarshi jins, va hokazo. Tabiiyki, muhim shaxslar a’zo bo’lishi mumkin turli
tashkilotlar va guruhlar bilan bir kishi o’zaro ta’sir qiladi va agar ular tengdoshlar bo’lsa,
ular ham bo’lishi mumkin bir yosh subculture a’zolari. Biroq, bu odatiy hol yemas
guruhlar va tashkilotlarda muhim shaxslar bilan muloqot qilish bir kishi ta’sir bu guruh
yoki tashkilotning o’zi unga tegishli bo’lgan narsalar bilan bir xil yemas. Shuning uchun,
ijtimoiylashuvning shaxslararo mexanizmini ajratib ko’rsatish tavsiya etiladi muayyan
bir.

Insonning ijtimoiylashuvi, ayniqsa, bolalar, o’smirlar, yoshlar erkaklar, qizlar, yuqorida
aytilganlarning yordami bilan sodir bo’ladi zikr mexanizmlari. SHunday qilib, qishloq, kichik
shahar, qishloq sharoitida, shuningdek katta shaharlarda kam ta’minlangan oilalar, an’anaviy
mexanizmi muhim rol o’ynashi mumkin. Katta shahar sharoitida, institutsional va stilize
mexanizmlar ayniqsa aniq ishlaydi. Aniq introvert tipdagi odamlar uchun (ya’ni, o’z-o’zini
so’riladi, haddan tashqari tashvishli, self-tanqidiy), o’zlik mexanizmi eng muhim bo’lishi
mumkin . Te yoki boshqa mexanizmlar turli jihatlarda boshqa rol o’ynaydi
ijtimoiylashuvning. SHunday qilib, agar biz dam olish, moda haqida gapiradigan bo’lsak,
keyin stilize qilingan mexanizm odatda yetakchi hisoblanadi va turmush tarzi ko’pincha
an’anaviy mexanizm yordamida shakllanadi.

E’TIBORINGIZ UCHUN
RAHMAT

Ijtimoiylashuv ijtimoiy pedagogika hodisa sifatida

Sotib olish