Информация о документе

Цена 24000UZS
Размер 123.5KB
Покупки 0
Дата загрузки 11 Май 2025
Расширение doc
Раздел Курсовые работы
Предмет Юриспруденция

Продавец

Bahrom

Дата регистрации 05 Декабрь 2024

184 Продаж

Ilmiy-innovatsion faoliyatning qonuniy va normativ huquqiy asosi

Купить
Ilmiy-innovatsion faoliyatning qonuniy va normativ huquqiy asosi Reja: KIRISH I-BOB. XALQARO IQTISODIY MUNOSABATLARDA ILMIY - INNOVATSION FAOLIYAT 1 . 1. Jahonda ilmiy - innovatsion faoliyatning rivojlanish bosqichlari va tashkiliy tizimlari 1.2. Ilmiy - innovatsion faoliyat infratuzilmasi, uning tarkibiy unsurlari 1.3. Xalqaro miqiyosda ilmiy - innovatsion faoliyatning huquqiy normalari. II-BOB O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA ILMIY - INNOVATSION FAOLIYATNING HUQUQIY ASOSLARI. 2.1. Mamlakatimizda ilmiy - innovatsion faoliyatni rivojlantirish bo’yicha amalga oshirilayotgan chora – tadbirlar va islohatlarning muhim yo’nalishlari 2.2. Qulay ilmiy – innovatsion muhit va uning zaruriy omillari 2.3. Ilmiy innovatsion faoliyatning qonuniy, hamda normativ – huquqiy asoslari. XULOSA, TAKLIF VA TAVSIYALAR FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR. I-BOB.Ilmiy innovatsion faoliyat tog’risida. 1. 1Ilmiy innovatsion faoliyatni rivojlantirish bo’yicha davlat tizimi. So‘nggi yillarda respublika iqtisodiyoti tarmoqlari va ijtimoiy sohani innovatsion rivojlantirish, ilm-fan va ilmiy faoliyatni har tomonlama qo‘llab- quvvatlash va natijadorligini oshirish bo‘yicha aniq maqsadga yo‘naltirilgan chora- tadbirlar amalga oshirildi. Respublikani innovatsiyalar sohasidagi global reytingdagi ilg‘or 50 ta mamlakatlar ro‘yxatiga kiritishga qaratilgan strategik dastur tasdiqlandi, ilmiy loyihalarni moliyalashtirishning yangi mexanizmlari joriy etildi, ilm-fan sohasida yuqori malakali kadrlarni moliyaviy rag‘batlantirish uchun qo‘shimcha shart- sharoitlar yaratildi. Shunday bo‘lsada, mamlakat taraqqiyotining zamonaviy bosqichida amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar ilm-fan va innovatsiya sohasida davlat boshqaruvi mexanizmlarini takomillashtirish, ilmiy faoliyatga oid davlat dasturlarini shakllantirishda shaffoflikni oshirish hamda iqtisodiyot tarmoqlari va hududlarda ilm-fan yutuqlari va innovatsion texnologiyalarni joriy etish ishlarini jadallashtirish lozimligini ko‘rsatmoqda. Milliy ilm-fan va innovatsiya tizimini ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotdagi o‘rnini oshirish, hududlarda innovatsion faoliyatni rivojlantirish maqsadida, shuningdek, 2017 — 2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasiga asosan belgilangan vazifalardan kelib chiqib: 1. Quyidagilar Innovatsion rivojlanish vazirligining (keyingi o‘rinlarda — Vazirlik) asosiy vazifalari etib belgilansin: mamlakatni innovatsion rivojlantirishning uzoq muddatli ssenariylari asosida ustuvor soha va tarmoqlarni ilm-fan yutuqlari va innovatsiyalar asosida rivojlantirish strategiyalarini ishlab chiqish; hududlarning intellektual va texnologik salohiyatini oshirish, ilmiy va innovatsion faoliyatni rivojlantirishning zamonaviy infratuzilmasini shakllantirish; ilmiy faoliyatga oid davlat dasturlarini shakllantirish, tasdiqlash va ularning ijrosini nazorat qilish; ilmiy darajali kadrlarni tayyorlash tizimini muvofiqlashtirish; yoshlarni ilmiy va innovatsion faoliyatga jalb etishning samarali mexanizmlarini joriy qilish va ular tashabbuslarini har tomonlama qo‘llab- quvvatlash; ilmiy va innovatsion loyihalarni amalga oshirishda investitsiyalarni keng jalb etish, xususiy sektor faolligini oshirish va venchurga asoslangan moliyalashtirishni rivojlantirish; innovatsion ishlanmalar asosida amalga oshiriladigan loyihalarning moliyaviy, iqtisodiy va texnik ekspertizasini o‘tkazish va intellektual mulk obyektlarini tatbiq etish uchun zarur sharoitlarni ta’minlash; iqtisodiyotning real sektori va ishlab chiqarish tarmoqlarining ilmiy ishlanma va innovatsiyalarga bo‘lgan ehtiyojlarini aniqlash hamda tarmoq ilmiy- tadqiqotlarni rivojlantirish asosida ilm-fan va ishlab chiqarish integratsiyasini mustahkamlash; yangi ishlanmalarni tijoratlashtirish va ishlab chiqarishga joriy etish, startap loyihalarini amalga oshirish, intellektual mulk qatnashadigan yangi tashkilotlarni shakllantirish va ratsionalizatorlik faoliyatini rivojlantirish uchun zarur shart- sharoit yaratish; ilm-fan va innovatsiyalar sohasida xalqaro aloqalarni kengaytirish va mustahkamlash, innovatsiyalar va texnologiyalar transferi bo‘yicha chora- tadbirlarni amalga oshirish. 2. Quyidagilar Innovatsion rivojlanish vazirligining 2021-2022-yillardagi ustuvor faoliyat yo‘nalishlari etib belgilansin: biotexnologiyalarni rivojlantirish sohasida biofarmatsevtik mahsulotlar, rekombinant va DNK vaksinalar, biotibbiyot tashxislash texnologiyalari hamda hududlar xususiyatidan kelib chiqib gen va hujayra muhandisligiga asoslangan qishloq xo‘jaligi ekinlarining yangi biotexnologik navlarini yaratish; tuproq unumdorligini oshirish sohasida tuproq resurslari holatini kompleks monitoring qilish tizimi hamda resurs tejamkor sug‘orish va o‘g‘itlantirish agrotexnologiyalarini yaratish, bunda hududlarda mobil laboratoriyalar tarmog‘ini tashkil etib, tuproqdagi mavjud foydali va zararli moddalarni aniqlash asosida qishloq xo‘jaligi ekinlarining agrokimyoviy xaritalarini ishlab chiqish; “sun’iy intellekt”ni joriy etish sohasida yo‘l transport infratuzilmasi, ta’lim va sud tizimida “aqlli” innovatsion texnologiyalarni yaratish; qayta tiklanuvchi energetikani rivojlantirish sohasida muqobil va ekologik toza energiya manbai — “yashil” vodorodni ishlab chiqarish, saqlash va qo‘llash bo‘yicha innovatsion texnologiyalarni yaratish; chorvachilikni rivojlantirish sohasida genetika usullarini qo‘llash orqali chorva zotlarining genofondini ko‘paytirish va go‘sht mahsuldorligini oshirish, yem-ozuqa bazasini kengaytirish bo‘yicha innovatsion texnologiyalarni joriy etish; qishloq xo‘jaligi sohasida qayta ishlash samaradorligini oshirishga qaratilgan qishloq xo‘jaligi texnikasining innovatsion konstruksiyalarini hamda qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini yetishtirishning yangi texnologiyalarini yaratish. 3. Quyidagilar: Innovatsion rivojlanish vazirligining 2021-2022-yillardagi ustuvor faoliyat yo‘nalishlarini amalga oshirish bo‘yicha amaliy chora-tadbirlar dasturi (keyingi — o‘rinlarda chora-tadbirlar dasturi) 1-ilovaga muvofiq; Innovatsion rivojlanish vazirligining 2021-2022-yillardagi faoliyati natijadorligini baholash ko‘rsatkichlari 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin. Belgilansinki, chora-tadbirlar dasturi doirasida: Innovatsion rivojlanish vazirligi — loyihalar (ishlanmalar)ni tashabbus qilish (yaratish) va amalga oshirishda ko‘maklashadi, innovatsion texnologiyalar ishlab chiqilishini muvofiqlashtiradi hamda belgilangan tadbirlarning o‘z muddatida va sifatli bajarilishi ustidan tizimli monitoring olib boradi; ilmiy tashkilotlar hamda tegishli vazirlik va idoralar — har bir loyiha (ishlanma)ni amalga oshirish (yaratish) uchun chuqur ilmiy-tadqiqot va tajriba- konstruktorlik ishlarini amalga oshiradi hamda ularning tegishli tarmoqlarga joriy etilishini ta’minlaydi. Vazirlik chora-tadbirlar dasturida belgilangan loyihalar (ishlanmalar)ni moliyalashtirishga venchur jamg‘armalari va xususiy sektor vakillarini keng jalb qilsin. 4. Hududlarda ilmiy va innovatsion faoliyatni rivojlantirish maqsadida Vazirlik tizimida Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlar innovatsion rivojlanish boshqarmalari (keyingi o‘rinlarda — hududiy boshqarmalar) tashkil etilsin. Belgilab qo‘yilsinki: Vazirlikka yuklatilgan asosiy vazifalar va funksiyalarning hududlardagi ijrosi hududiy boshqarmalar tomonidan amalga oshiriladi; hududiy boshqarmalar tomonidan shakllantirilgan ilmiy faoliyatga oid hududiy dasturlar mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan tasdiqlanadi va ularning amalga oshirilishini monitoring qilish hududiy boshqarmalar zimmasiga yuklatiladi; hududlardagi ilm-fan va innovatsion faoliyatni amalga oshiruvchi tashkilotlar, shuningdek, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi va viloyatlar hokimliklari huzuridagi Innovatsion faoliyat va texnologiyalar transferi markazlari faoliyati hududiy boshqarmalar tomonidan muvofiqlashtiriladi. 5. Innovatsion rivojlanish va novatorlik g‘oyalarini qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi unga Innovatsion rivojlanish vazirligi huzuridagi Ilmiy va ilmiy- texnik faoliyat natijalarini tijoratlashtirish Prezident jamg‘armasini va Innovatsion rivojlanish vazirligi huzuridagi Yoshlar akademiyasining iqtidorli yoshlarni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasini qo‘shib olish yo‘li bilan Ilm-fanni moliyalashtirish va innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi (keyingi o‘rinlarda — Jamg‘arma) etib qayta tashkil etilsin. Belgilansinki: Jamg‘arma mazkur bandning birinchi xatboshisidagi tashkilotlarning barcha huquqlari, majburiyatlari va shartnomalari bo‘yicha huquqiy vorisi hisoblanadi; ilmiy faoliyatga oid davlat dasturlariga O‘zbekiston Respublikasi Davlat budjetidan ajratiladigan mablag‘lar Jamg‘arma tomonidan moliyalashtiriladi. 6. Barcha vazirlik va idoralar, mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlari, xo‘jalik birlashmalari, ustav fondida davlat ulushi 50 foiz va undan yuqori bo‘lgan yirik tashkilotlarda amaldagi rahbar o‘rinbosarlaridan biriga innovatsiyalarni joriy etish (Chief Innovation Officer) vazifasi yuklatilsin. Innovatsiyalarni joriy etish vazifasi yuklatilgan rahbar o‘rinbosarlarining tegishli yo‘nalishdagi faoliyatini muvofiqlashtirish Vazirlikka yuklatilsin hamda ularning bazaviy lavozim maoshiga har oyda 30 foiz miqdorida ustama to‘lansin. 7. Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlarda innovatsion hududga aylantirilayotgan tumanlar ro‘yxati 3-ilovaga muvofiq tasdiqlansin. Vazirlik (I.Y. Abduraxmonov) Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi raisi va viloyatlar hokimlari bilan birgalikda bir oy muddatda 3- ilovada ko‘rsatilgan tumanlarni innovatsion hududlarga aylantirish bo‘yicha dasturlarni ishlab chiqsin va tasdiqlasin. 8. Namangan viloyati Chust tumani hokimligi boshqaruv apparatida hokimlikning umumiy shtat birliklari cheklangan soni doirasida tuman hokimining innovatsiyalarni rivojlantirish masalalari bo‘yicha o‘rinbosari lavozimi (keyingi o‘rinlarda — hokim o‘rinbosari) joriy etilsin. Belgilab qo‘yilsinki: hokim o‘rinbosari O‘zbekiston Respublikasi innovatsion rivojlanish vazirining tavsiyanomasi asosida belgilangan tartibda lavozimga tayinlanadi va lavozimidan ozod etiladi; Chust tumanida yangi hududiy innovatsion infratuzilmalar yaratish va innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirish maqsadida “Yashnobod” innovatsiya texnoparki rezidentlarini eksterritorial tamoyil asosida Chust tumani hududida joylashtirishga ruxsat etiladi. 9. Vazirlik tomonidan ilmiy tashkilotlar reytingi yuritilayotganligi hamda ularning ilmiy va innovatsion faoliyatini baholash tizimi joriy etilganligi ma’lumot uchun qabul qilinsin. Vazirlik hamda Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda uch oy muddatda oliy ta’lim muassasalarining ilmiy va innovatsion faoliyatini baholash tizimini joriy qilsin. 10. Shunday tartib o‘rnatilsinki, unga muvofiq: Vazirlik tomonidan har kalendar yil yakuni bo‘yicha ilmiy tashkilotlarning hamda har o‘quv yili yakuni bo‘yicha oliy ta’lim muassasalarining ilmiy va innovatsion faoliyati baholanadi; Vazirlik baholash natijalariga ko‘ra oliy ta’lim muassasalari va ilmiy tashkilotlar rahbarlari, shu jumladan rektor (direktor) hamda ularning ilmiy ishlar va innovatsiyalar bo‘yicha prorektoriga (direktor o‘rinbosariga) nisbatan rag‘batlantirish yoki intizomiy jazolarni qo‘llash haqida tizimida oliy ta’lim muassasalari va ilmiy tashkilotlari bo‘lgan tegishli vazirlik va idoralarga taqdimnoma kiritadi; oliy ta’lim muassasalari va ilmiy tashkilotlar rahbarlarining (rektor, direktor) ilmiy ishlar va innovatsiyalar bo‘yicha prorektor va direktor o‘rinbosari O‘zbekiston Respublikasi innovatsion rivojlanish vazirining taqdimnomasiga muvofiq tizimida oliy ta’lim muassasalari va ilmiy tashkilotlari bo‘lgan tegishli vazirlik va idoralar rahbarining buyrug‘iga asosan lavozimga tayinlanadi va lavozimidan ozod etiladi. 11. Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi Tashqi ishlar vazirligi va Vazirlik bilan birgalikda 2021-yil 1-mayga qadar nufuzli xorijiy universitetlar va ilmiy markazlar bilan ilmiy-innovatsion sohada ikki tomonlama o‘zaro manfaatli hamkorlikni rivojlantirishga qaratilgan chora-tadbirlar rejasini tasdiqlasin va amalga oshirilishini ta’minlasin. 12. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining ayrim hujjatlariga 4- ilovaga muvofiq o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilsin. 13. Vazirlik bir oy muddatda qonun hujjatlariga mazkur Farmondan kelib chiqadigan o‘zgartirish va qo‘shimchalar to‘g‘risida Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsin. 14. Mazkur Farmon ijrosini samarali tashkil etishga mas’ul va shaxsiy javobgar etib innovatsion rivojlanish vaziri I.Y. Abduraxmonov belgilansin. Farmon ijrosini har chorakda muhokama qilib borish, ijro uchun mas’ul idoralar faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri A.N. Aripov hamda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining maslahatchisi A.A. Abduvaxitov zimmasiga yuklansin. 1.2.Ilmiy innovatsion faoliyatning qonuniy asoslari. Alohida qayd etish lozimki, fan sohasini takomillashtirish yuzasidan olib borilayotgan islohotlar natijasida davlat ilmiy-texnika dasturlarini mamlakat iqtisodiyoti tarmoqlarining eng dolzarb masalalarini yechishga yo’naltirish, ilmiytexnika loyihalarini ekspertizadan o’tkazishni boshqa davlatlarda mavjud bo’lmagan - ochiq muhokama tarzida o’tkazish, amaliy tadqiqotlar va innovatsiya loyihalarini manfaatdor korxonalarning mablag’larini jalb qilgan holda moliyalashtirish kabi mexanizmlar joriy qilindi. Hozirgi kunda uzoq muddatli (5 yilgacha), yangi bilimlarni shakllantirishga yo’naltirilgan fundamental tadqiqotlar, o’rta muddatli (3 yilgacha) amaliy tadqiqotlar hamda qisqa muddatli (2 yilgacha) innovatsion ishlanmalar Davlat ilmiy-texnika dasturlari tanlovlar asosida shakllantirilmoqda. Eng muhimi, “fundamental tadqiqotlar” - “amaliy tadqiqotlar” - “innovatsiya ishlari” zanjiri bo’yicha mujassamlik darajasini ta'minlaydigan mexanizm ishlab chiqilib, undan samarali foydalanilmoqda. Yana shuni ham ta'kidlash joizki, mamlakatimiz Prezidentining farmon va qarorlari, Vazirlar Mahkamasining qarorlarida belgilangan vazifalarga asoslangan fan va texnologiyalar taraqqiyotining 2012-2020 yillarga mo’ljallangan ustuvor yo’nalishlari respublikamiz iqtisodiyoti tarmoqlaridagi yechimini kutayotgan mavjud muammolarni hal qilishni, iqtisodiy rivojlanishda fan va ishlab chiqarish o’rtasidagi mutanosiblikni va innovatsiya faoliyatini ustuvor rivojlantirishni nazarda tutgan holda shakllantirildi. Bu kabi chora-tadbirlar mamlakatimizda innovatsiya sohasining o’ziga xos tarzda rivojlanib borishini ta'minlamoqda. Agar raqamlarga murojaat qiladigan bo’lsak, 2003-2006 yillar davomida 7 mingga yaqin ilmiy-texnikaviy yutuqlar ro’yxatga olingan bo’lsa, keyingi 5 yil oralig„ida ulardan yana 10 mingdan ziyodi ro’yxatlarda qayd etildi. Dunyoda birinchi bo„lib fizika sohasida - soliton va soliton komplekslarining paydo bo’lish mexanizmi aniqlanib, optik solitonlar nazariyasi hamda turli muhitlarda nochiziqli to„lqinlarning tarqalishi va evolyutsiyasi nazariyasi, matematika sohasida - kvant ehtimollar nazariyasi muammolarini yechish uchun yangi usullar yaratildi. Innovatsiya jarayonining iqtisodiyotdagi mavqyeini belgilashda Prezidentimizning 2008 yil 15 iyuldagi “Innovatsion loyihalar va texnologiyalarni ishlab chiqarishga tatbiq etishni rag’batlantirish borasidagi qo’shimcha choratadbirlar to’g’risida”gi Qarorining ahamiyati alohida e'tirofga molikdir. Mazkur tarixiy hujjatga asosan ishlab chiqarishni o’rta va qisqa muddatlarda innovatsion rivojlantirish va modernizatsiya qilish chora-tadbirlari izchil amalga oshirilmoqda. Ayni paytda innovatsiya sohasida erishilayotgan yutuqlar salmog„ini oshirishga, ushbu sohaning huquqiy asoslarini yanada takomillashtirishga kun tartibidagi dolzarb masalalardan biri sifatida qaralmoqda. Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasida “Innovatsiyalar va innovatsion faoliyat to’g’risida”gi qonun loyihasini ishlab chiqish taklifi bejizga ilgari surilmagan. Darhaqiqat, innovatsiya faoliyatini , ya'ni ilmiy-tadqiqot, tajriba-konstruktorlik faoliyati, yangicha qurilma, yangi usul, yangi moddalarni yaratish va ulardan foydalanish, mavjud qurilmalar, usullarni yangicha yo’sinda qo’llash maqsadida intellektual faoliyatning e'tirof etilgan natijalari (patent, guvohnoma, nou-xau)ni yaratish va foydalanishga yo’naltirish bilan bog’liq munosabatlarni huquqiy tartibga solish tizimini yaratish bugungi kunda alohida dolzarblik kasb etadi. Yangilik ishlab chiqarish va boshqaruv tizimiga joriy qilingandan so’ng bozorda iste’mol qilinadigan yangi mahsulotga aylanadi va uni sotishdan iqtisodiy, ijtimoiy yoki boshqa turdagi samaralar olinadi,- u yangi toifaga –innovatsiyalargaaylanadi. 1.3.Ilmiy innovatsion faoliyatning huquqiy normasi. Innovatsion loyihalarning texnik va ilmiy ekspertizalari innovatsion loyihalarning amaliy ahamiyatini, ilmiy-texnologik darajasini hamda iqtisodiy samaradorligini kompleks baholash, ularni moliyalashtirishning maqsadga muvofiqligi va hajmi to‘g‘risida tavsiyalar ishlab chiqish maqsadida amalga oshiriladi. Texnik va ilmiy ekspertizalarni o‘tkazish jarayonida ishtirokchilarning mustaqilligi hamda huquqiy jihatdan himoyalanganligi, ekspertizalar natijalarining xolisligi, ochiqligi ta’minlanishi kerak, davlat sirlarini va qonun bilan qo‘riqlanadigan boshqa sirni tashkil etuvchi ma’lumotlar bundan mustasno. Texnik va ilmiy ekspertizalar innovatsion loyihani amalga oshirish uchun bajarilayotgan yoki taklif etilayotgan yo‘nalishga muvofiq bo‘lgan mutaxassislarni jalb etish orqali o‘tkaziladi. Texnik va (yoki) ilmiy ekspertizalarni o‘tkazish jarayonida ekspertizalar natijalaridan shaxsan manfaatdor bo‘lgan jismoniy va yuridik shaxslarning ishtirok etishiga yo‘l qo‘yilmaydi. Texnik va (yoki) ilmiy ekspertizalarni o‘tkazishda ishtirok etgan hamda qabul qilingan xulosadan norozi bo‘lgan ekspert mazkur xulosaga o‘zining asoslantirilgan fikrini ilova qilishga haqlidir. Texnik ekspertiza loyihaga oid talabnomaning taqdim etilgan hujjatlari belgilangan talablarga muvofiqligini aniqlashga, shuningdek loyihaga oid talabnoma bo‘yicha taqdim etilgan axborotni idrok etish va tahlil qilishning buzilishiga olib keladigan xatolarni aniqlashga qaratilgan faoliyatdir. Texnik ekspertizani o‘tkazish muddati loyihaga oid talabnoma olingan paytdan e’tiboran o‘n besh kalendar kundan oshmasligi kerak. Texnik ekspertiza quyidagi tartib-taomillarni o‘z ichiga oladi: loyihaga oid talabnomaning to‘liq va to‘g‘ri rasmiylashtirilganligini, shuningdek zarur imzolar, muhrlar va shtamplarning mavjudligini tekshirishni; berilgan loyihaga oid talabnomaga o‘xshash bo‘lgan, ilgari amalga oshirilgan loyihalarning mavjudligini tekshirish va loyihaga oid talabnomalarning takrorlanishini aniqlashni; taqdim etilgan moliyaviy-iqtisodiy hisob-kitoblarning to‘g‘riligini aniqlashni; loyihaga oid talabnomada ko‘rsatilgan ma’lumotlarni tekshirishni, texnik xatolar va noaniqliklarni aniqlashni; vakolatli davlat organi tomonidan tasdiqlangan loyihalarni texnik ekspertizadan o‘tkazish reglamentiga muvofiq boshqa tartib-taomillarni. Ilmiy ekspertiza innovatsion loyiha bo‘yicha asoslangan qaror (xulosa) qabul qilish maqsadida innovatsion loyihaning ilmiy yangiligini, dolzarbligi va amaliy ahamiyatini o‘rganishga, shu jumladan ilmiy jamoaning ilmiy-uslubiy salohiyatini, moddiy-texnika bazasini tahlil qilish hamda baholashga qaratilgan faoliyatdir. Ilmiy ekspertizani o‘tkazish muddati loyihaga oid talabnoma olingan paytdan e’tiboran o‘ttiz kalendar kundan oshmasligi kerak. Ilmiy ekspertizani baholash mezonlari quyidagilardan iborat: ilm-fan yutuqlariga asoslangan mahsulot ishlab chiqarishni tayyorlash (tashkil etish), ushbu mahsulotning import o‘rnini bosishi va (yoki) eksportga yo‘naltirilganligi bo‘yicha salohiyatini baholash uchun ilmiy-texnik hujjatlarni ishlab chiqishni rejalashtirishni nazarda tutuvchi loyihani amalga oshirishdan kutilayotgan natijalar; loyihani tijoratlashtirish istiqbollari; innovatsiya obyektiga bo‘lgan talab darajasi; intellektual mulk obyektlariga doir muhofaza hujjatlarining mavjudligi; loyiha ijrochilarida ilmiy-texnik yoki innovatsion faoliyatni amalga oshirish bo‘yicha tegishli tajribaning va tajriba-konstruktorlik ishlari natijalarining mavjudligi; ishlab chiqarish bazasining texnologik jihatdan ta’minlanganlik darajasi. Ilmiy ekspertizani o‘tkazishga xorijlik mutaxassislar jalb qilinishi mumkin. Innovatsiyalarni yaratishga doir davlat buyurtmasi doirasida bajariladigan innovatsion loyihalar ilmiy va texnik ekspertizalar o‘tkazishni nazarda tutuvchi majburiy davlat ekspertizasidan o‘tkazilishi lozim. Davlat ilmiy va texnik ekspertizalari vakolatli davlat organi tomonidan o‘tkaziladi. Davlat innovatsion faoliyat sohasida kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish bo‘yicha chora-tadbirlarni ishlab chiqishga hamda amalga oshirishga: innovatsion faoliyat sohasida kadrlarni tayyorlashga doir davlat buyurtmalarini shakllantirish; innovatsion faoliyat sohasida kadrlarni tayyorlashga, qayta tayyorlashga hamda ularning malakasini oshirishga doir davlat talablari va standartlarini ishlab chiqish; innovatsion faoliyat sohasida kadrlarni tayyorlashni, qayta tayyorlashni va ularning malakasini oshirishni amalga oshiruvchi nodavlat ta’lim tashkilotlari, kasb-hunar ta’limi markazlari faoliyatini qo‘llab-quvvatlash; ilm-fan va texnika yutuqlarini targ‘ib qilish; yoshlarning texnik ijodkorligini qo‘llab-quvvatlash va ularni kasb-hunarga yo‘naltirish orqali ko‘maklashadi. Davlat innovatsion tadbirkorlik sohasida kadrlarni tayyorlashga ixtisoslashgan davlat ta’lim tashkilotlari faoliyatiga moliyaviy yordam ko‘rsatadi. Innovatsion faoliyatning amalga oshmaslik xavflari — innovatsion faoliyat maqsadiga erisha olmaslik, shu jumladan innovatsion loyihaning bajarilmasligi ehtimolidir. Innovatsion faoliyatning amalga oshmaslik xavflari siyosiy, tashkiliy, moliyaviy, bozorga, tijoratga, sanoatga, investitsiyaga va ekologiyaga oid bo‘lishi mumkin. Innovatsion faoliyatning amalga oshmaslik xavflari innovatsion faoliyat subyektlari tomonidan mustaqil tarzda yoki tuziladigan shartnomalarga muvofiq boshqa shaxslar tomonidan aniqlanishi va baholanishi mumkin. Innovatsion faoliyatning amalga oshmaslik xavflarini baholash ehtimol tutilgan zararni kamaytirish yoki uning oldini olish maqsadida, shu jumladan innovatsion loyihani moliyalashtirishning maqsadga muvofiqligiga doir asoslangan qaror qabul qilish uchun o‘tkaziladi. Innovatsion faoliyatning amalga oshmaslik xavflarini kamaytirish uchun quyidagi usullardan foydalanish mumkin: innovatsion faoliyatning amalga oshmaslik xavflarini innovatsion faoliyat subyektlari va davlat o‘rtasida taqsimlash; resurslarni boshqa innovatsion loyihalar o‘rtasida qayta taqsimlash; innovatsion faoliyatning amalga oshmaslik xavflarining o‘rnini qoplash uchun sug‘urta qilish mexanizmlaridan foydalanish. Innovatsion faoliyat xavflarini baholashda yo‘qotilgan foyda hisobga olinmaydi. Innovatsion faoliyat subyektlari innovatsion loyihaning o‘ziga xos texnikaviy yoki iqtisodiy xususiyatlaridan va loyihaning amalga oshirilishidan kelib chiqqan holda innovatsion faoliyatning amalga oshmaslik xavflarini baholashga haqli. II-BOB O’zbekiston Respublikasida innovatsion faoliyat asoslari. 2.1Innovatsion infratuzilma. Innovatsion infratuzilmaning subyektlari. Innovatsion infratuzilmaning subyektlariga quyidagilar kiradi: innovatsion texnologik park; texnologiyalar transferi markazi; innovatsion klaster; venchur tashkiloti; innovatsiya markazi. Tashkiliy-huquqiy shaklidan qat’i nazar, boshqa shaxslar innovatsion infratuzilmaning subyektlari bo‘lishi mumkin. Innovatsion texnologik park direksiyasi nomidan innovatsion texnologik park (bundan buyon matnda innovatsion texnopark deb yuritiladi) innovatsion faoliyatni amalga oshirish uchun qulay shart-sharoitlar yaratiladigan yagona moddiy-texnika majmuasi bo‘lgan hududga mulk huquqi asosida yoki boshqa qonuniy asoslarda egalik qiluvchi yuridik shaxsdir. Innovatsion texnopark rezidenti innovatsion texnopark hududida innovatsion loyihani amalga oshiruvchi yuridik yoki jismoniy shaxsdir. Innovatsion texnopark faoliyatining asosiy yo‘nalishlari quyidagilardan iborat: ilm-fan, ta’lim va ishlab chiqarish integratsiyasini ta’minlashga ko‘maklashish; innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirishga ko‘maklashish; innovatsion faoliyat subyektlariga moddiy-texnik, tashkiliy-uslubiy, moliyaviy, axborotga oid, maslahat xizmatlari va boshqa servis xizmatlari ko‘rsatish; innovatsion loyihalarni boshqarishda ko‘maklashish; yangi ishlanmalarning tajriba-sanoat sinovlarini o‘tkazish va intellektual mulk obyektlariga huquqiy muhofaza berilishiga ko‘maklashish; yuqori texnologik va innovatsion ishlab chiqarishlarni tashkil etishdan manfaatdor bo‘lgan mahalliy, xorijiy investorlarni hamda tadbirkorlik subyektlarini jalb etish; innovatsiyalarni tashqi bozorda ilgari surish maqsadida tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga oshirishda ko‘maklashish; innovatsion faoliyat subyektlari o‘rtasida uzviy va amaliy hamkorlikni ta’minlash. Innovatsion texnoparkning asosiy vazifasi uning rezidentlarini quyidagi yo‘llar bilan qo‘llab-quvvatlashdan iborat: bozorda realizatsiya qilish uchun yangi yoki takomillashtirilgan mahsulot chiqaruvchi ishlab chiqarishlarni tashkil etishga ko‘maklashish, shuningdek yangi yoki takomillashtirilgan texnologiyalarni o‘zlashtirish; ko‘char va ko‘chmas mulkni, shu jumladan turli funksional maqsadlarga mo‘ljallangan xonalarni shartnoma asosida ijaraga berish; tajriba namunasini tayyorlash hamda ularning sinovlarini o‘tkazish bilan bog‘liq ishlarni va boshqa tajriba-konstruktorlik ishlarini bajarish; mahsulotni sertifikatlashtirish va ro‘yxatdan o‘tkazish bo‘yicha xizmatlar, shu jumladan intellektual mulk obyektlariga huquqiy muhofaza berish bo‘yicha xizmatlar ko‘rsatish; ko‘rgazmalarda, konferensiyalarda va boshqa tadbirlarda ularning ishtirok etishini tashkil qilish orqali innovatsion mahsulotni, texnologiyalarni ilgari surish; innovatsion texnoparkning ilmiy, ilmiy-texnikaviy va innovatsion faoliyati bilan bog‘liq bo‘lgan boshqa xizmatlar ko‘rsatish (ishlarni bajarish). Rezidentlardan laboratoriya asbob-uskunalarining, ishlab chiqarish, ofis xonalarining va boshqa xonalarning ijarasi, ko‘rsatiladigan xizmatlar uchun kelib tushadigan mablag‘lar to‘liq hajmda innovatsion texnopark tasarrufida qoladi. Innovatsion texnoparkning faoliyat ko‘rsatish muddati o‘ttiz yilgachani tashkil etadi, keyinchalik bu muddat uzaytirilishi mumkin. Innovatsion texnopark rezidentining maqomi tanlov asosida o‘n yil muddatgacha beriladi. Innovatsion texnoparkning rezidentlar bilan munosabatlari ular o‘rtasida tuziladigan innovatsion faoliyatni amalga oshirishga doir shartnomalar asosida tashkil etiladi. Innovatsion texnoparkka hamda uning rezidentlariga qonun hujjatlariga muvofiq soliq, bojxona imtiyozlari va preferensiyalar belgilanishi mumkin. Innovatsion texnoparkni tashkil etish, qayta tashkil etish va tugatish qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi. Innovatsion texnoparkning faoliyati vakolatli davlat organi tomonidan muvofiqlashtiriladi. Texnologiyalar transferi markazi texnologiyalar transferini va innovatsion ishlanmalarni tijoratlashtirishni ta’minlash maqsadida tashkil etilgan yuridik shaxsdir. Texnologiyalar transferi markazi faoliyatining asosiy yo‘nalishlari quyidagilardan iborat: yangi ishlanmalarni ilgari surish tashkiliy-texnikaviy imkoniyatlarini aniqlash bo‘yicha bozor konyunkturasi tadqiqotlarini o‘tkazish; muhandislik-maslahat va loyiha (injiniring) xizmatlari ko‘rsatish; biznes-rejalar tayyorlash bo‘yicha xizmatlar ko‘rsatish; investitsiyalarni jalb qilish; texnologiyalar transferi bilan bog‘liq axborotni tarqatish. Texnologiyalar transferi markazini tashkil etish, qayta tashkil etish va tugatish qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi. 2.2.Innovatsion faoliyatni moliyalashtirish. Innovatsion rivojlanishni va novatorlik g‘oyalarini qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi innovatsion faoliyatni rivojlantirishni moliyalashtirish maqsadida vakolatli davlat organi huzurida, yuridik shaxs shaklida tashkil etiladi. Innovatsion rivojlanishni va novatorlik g‘oyalarini qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasining mablag‘lari quyidagilarga yo‘naltiriladi: ustav fondida davlat ulushi bo‘lgan xo‘jalik yurituvchi subyektlarning buyurtmalariga muvofiq innovatsion faoliyatga oid tadbirlarni moliyalashtirish; innovatsion faoliyat subyektlari tomonidan innovatsiyalarni yaratish va ularni joriy qilishni moliyalashtirish; innovatsion, tajriba-konstruktorlik va startap loyihalarini tanlab olish asosida moliyalashtirish; ilmiy laboratoriyalarni zamonaviy yuqori texnologiyaga asoslangan asbob- uskunalar bilan jihozlash (qo‘shimcha jihozlash), shuningdek zarur sarf materiallari va butlovchi qismlar bilan ta’minlash bo‘yicha tadbirlarni moliyalashtirish; ilmiy faoliyat bo‘yicha davlat dasturlari doirasida yaratilgan intellektual mulkka bo‘lgan huquqlarni (patentlarni) xorijda ro‘yxatdan o‘tkazish va patentni saqlab turish xarajatlarining o‘rnini qoplash; ilmiy-tadqiqot va oliy ta’lim muassasalarining yetakchi elektron ilmiy ma’lumotlar bazalaridan erkin foydalanishni ta’minlash, shuningdek xalqaro nashrlarda ilmiy natijalarni chop etishga tayyorlash bo‘yicha xarajatlarni to‘lash; olimlarning yetakchi xorijiy ilmiy tashkilotlardagi (markazlardagi, universitetlardagi va boshqa tashkilotlardagi) ilmiy stajirovkalarini moliyalashtirish; ilmiy va innovatsion faoliyat sohasidagi jalb qilinayotgan yuqori malakali xorijlik olimlar va mutaxassislarning xarajatlarini (mehnatga haq to‘lash, transport xarajatlari va boshqalar) ular bilan tuziladigan shartnomalar (kontraktlar) asosida moliyalashtirish. Innovatsion rivojlanishni va novatorlik g‘oyalarini qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasining mablag‘lari quyidagilar hisobidan shakllantiriladi: kelgusi yil uchun O‘zbekiston Respublikasi Davlat budjetini qabul qilishda belgilanadigan miqdorlarda ustav fondida 50 va undan ortiq foiz davlat ulushi bo‘lgan xo‘jalik jamiyatlaridagi davlat ulushi bo‘yicha hisoblanadigan dividendlarning hamda davlat korxonalarining O‘zbekiston Respublikasi Davlat budjetiga ajratmalarining bir qismi; O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi huzuridagi Intellektual mulk agentligiga patent bojlaridan, yig‘imlardan va soliq toifasiga kirmaydigan boshqa to‘lovlardan kelib tushadigan valyuta mablag‘larining bir qismi; O‘zbekiston Respublikasining Davlat budjeti mablag‘lari; xalqaro moliya tashkilotlari va institutlarining grantlari hamda kreditlari; jismoniy va yuridik shaxslarning, shu jumladan chet ellik yuridik va jismoniy shaxslarning homiylik mablag‘lari; qonun hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa tushumlar. Innovatsion rivojlanishni va novatorlik g‘oyalarini qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasini tashkil etish, qayta tashkil etish hamda tugatish qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi. Innovatsion faoliyatni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armalari texnologiyalarni yaratish, joriy etish, ishlab chiqarish, ularning transferi va yangi ishlanmalarni tijoratlashtirish bilan bog‘liq xarajatlarni moliyalashtirish maqsadida, yuridik shaxs tuzmasdan tashkil etiladi. Innovatsion faoliyatni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armalarining mablag‘laridan foydalanishning asosiy yo‘nalishlari quyidagilardan iborat: innovatsion faoliyat sohasidagi tadbirlarni amalga oshirish; innovatsion faoliyat subyektlari tomonidan taqdim etiladigan buyurtmalarga muvofiq innovatsion loyihalarni, yangi ishlanmalarni tijoratlashtirishni va texnologiyalar transferini moliyalashtirish; innovatsion faoliyat subyektlarini moddiy rag‘batlantirish, ularning ilmiy tadqiqotlarini moliyalashtirish va kadrlar malakasini oshirish, ushbu subyektlarning moddiy-texnika va ilmiy-laboratoriya bazasini mustahkamlash. Innovatsion faoliyatni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armalari qaytarish shartlari asosida yoki beg‘araz asosda mablag‘lar ajratishi, shuningdek innovatsion faoliyat subyektlarining majburiyatlari bo‘yicha kafil sifatida ish yuritishi mumkin. Innovatsion faoliyatni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armalarini tashkil etish, qayta tashkil etish va tugatish qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi. “Innovatsiya” tushunchasi (ingl. Innovation- kiritilingan yangilik, ixtiro ) yangilik ka investitsiya kiritish ma’nosida ishlatiladi. Innovatsiya tushunchasi iqtisodiyotga XX asr boshlarida kirib kelgan. Avstraliyalik iqtisodchi olim Y.Shumpeter birinchi marotaba innovatsiyalarga oid masalalarni ko’rib chiqqan va innovatsion jarayonga to’liq ta’rif bergan. Iqtisodiy adabiyotlarda “innovatsiya” tushunchasiga ko’pchilik mualliflar tomonidan turlicha yondoshuvlar keltirilgan. Ko’pchilik mualliflar yangilik kiritishni iqtisodiy tadbiq etish jihatidan nazarda tutadi, ya’ni yangi resurslarni tashkil etish yoki mavjud bo’lganlarini noan’anaviy holda yangicha ishlatilishini nazarda tutadilar A.Busiginning fikriga ko’ra, innovatsiya bu asosiy kapital yoki ishlab chiqarilayotgan mahsulotni ilm fan, texnika va texnologiyalar yordamida yangilashdir. 1 R.Fatxutdinovning fikriga ko’ra, innovatsiya yangilikni tadbiq etishning yakuniy natijasi bo’lib, ob’ekt boshqaruvini o’zgartirish ijtimoiy, iqtisodiy,ilmiy, texnikaviy, ekologik va boshqa ko’rinishdagi samaradorlikdir. 2 Yuqoridagi ta’riflardan xulosa qilib, i nnovatsiya – bu yuqori iqtisodiy va ijtimoiy samara olish maqsadida ishlab chiqarish jarayoniga ilg’or ilm-fan yutuqlarini joriy etish yo’li bilan yangi tovarlar yaratish yoki ishlab chiqarilayotgan tovarlar sifatini oshirishdir. Innovatsiya har bir sohada bo’lishi mumkin. Masalan, fanda, uning bir yo’nalishida yirik yangiliklarga erishish, kashfiyotlar yaratish, izlanishlarda, ilm sohasida yangi ilm va bilimlarni ochish, texnika va texnologiyalarni yangi avlodini yaratish, ishlab chiqarish sohalarida, xizmat ko’rsatishda yangi usullarni kiritish va boshqalar shular jumlasidandir. Iqtisodiyotda esa fan, texnika, texnologiyalar sohalarida erishilgan eng so’nggi yutuqlarni qo’llashni bildirishi mumkin. Jahon gloaballashuvi jarayonida kuchli raqobat har sohada yangilikka undaydi. Fandagi texnika-texnologiya sohalaridagi eng so’nggi yutuqlar, kashfiyotlar, yangiliklar, ratsionalizatorlik takliflarni ishlab chiqish va xizmat ko’rsatish sohalariga shiddat bilan kiritilib boriladi va marketing, boshqaruv, ishlab chiqarish, xizmat ko’rsatish sohalarida yangi yondashuv, yangi texnologiya, texnikalarni qo’llashni talab qiladi va texnologiyalarni yangi avlodini qo’llash 1 А.В.Бусыгин. Предпринимательства. – М.: Дело, 2001. 176с. 2 Р.А.Фатхутдинов. Инновационн ый менежмент. – М.: Интел – Синтез. 2000. 9с. asosida mablag’ kiritilishi investitsiyadan dalolat beradi. Yangilik kiritilishi asosida mavjud texnika va texnologiyalarni almashtirilishi ham investtsiyani anglatishi mumkin. Fan va texnika taraqqiyoti natijalari asosida yangi texnika, texnologiyalarni qo’lga kiritilishi ham investitsiya ma’nosida ishlanadi. Investitsiyani aniqlovchi omil bo’lib yangilik yaratilishi, ratsionalizatorlik takliflar yirik tashkilotlar va shunga tegishli ilgari e’lon qilinmagan yirik ishlanmalar xizmat qiladi. Kichik raqobat muhitida ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish sohalarida investitsiya ishlab chiqarishni yangi texnika va texnologiyani qo’llash asosida tashkil etishni, xizmat ko’rsatish sohasida yangi, avval qo’llanilmagan xizmat turlarini nazarda tutadi. Innovatsiya tushunchasi yangi maxsus turlarni mavjud ishlab chiqariladigan mahsulotni almashtiruvchi, uning o’rnini bosuvchi yangi mahsulotni ishlab chiqarishni ham anglatadi. Kuchli raqobat muhitida yangi texnika va texnologiyalarni qo’llash asosida yangi mahsulotni, yangi bozorga olib chiqishni ham bildiradi. Investitsiya kashfiyotlar asosida fan va texnika sohasida yangi bilimlarni qo’llashga kiritilishini, yangi ilg’or texnika va texnologiyalarni yaratilishini, ularni ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish sohalarida qo’llanilishini, ular asosida yangi tovar va xizmatlarni yaratilishini va ular hisobiga raqobatni kuchaytirishni, yangi bozorni egallashni ham anglatadi. Innovatsiya an’anaviy va yangi ilm-fan sig’imi yuqori bo’lgan tarmoq sohalarida iqtisodiy o’sishni va raqobatbardoshlikni doimiy ravishda ta’minlovchi zaruriy vosita sifatida namoyon bo’ladi. Innovatsiyaning asosiy xususiyatlari:  Ilmiy - texnik yangilik;  Amaliy qo’llanilishi;  Tijoriy amalga oshirilishi, ya’ni bozorda ma’lum darajada iste’molchilar talabini qondira olishi. Umuman olganda, innovatsion jarayon - bu yangilik g’oyadan to mahsulotgacha shakllanishi va bozorga tarqalishidir. Innovatsion jarayon bosqichlari: 1-bosqich bu yangi g’oya va bilimlar; 2-bosqich bu yangilikni (novatsii) amaliy faoliyatga tadbiq etish, ya’ni innovatsiya; 3-bosqich bu innovatsiyalar diffuziyasi. Ya’ni innovatsion mahsulot, xizmat va texnologiyalarni yangi makon va sharoitlarda qo’llanilishi. Shunday qilib, “innovatsiya” tushunchasi barcha sohalardagi (ishlab chiqarish, ilmiy-tadqiqot va boshqa) ishlanmalar, yangiliklar va takomillashtirilgan vositalar sifatida, sarf-xarajatlar imkoniyatlarini ta’minlaydi yoki bo’lmasa ularni ta’minlash uchun sharoit yaratadi. Innovatsiyalarni oxir-oqibat maqsadi tovar (mahsulot) raqobatbardoshligini kuchaytirish, uning bozorini kengaytirish, firma (korxona) faoliyati barqarorligini ta’minlash asosida foyda (daromad) hajmi va normasini ko’paytirishdir. Innovatsiyalar o’zining predmeti va qo’llash sohalari bo’yicha quyidagilarga bo’linadi: -mahsulotli (yangi tovar yoki xizmatlar); -bozorboplik (tovarni ishlatilishini yangi sohalarini tashkil etuvchi yoki xizmatlarni yangi bozorda tadbiq etish); -innovatsiyalik jarayonlari (texnologiyalar, ishlab chiqarishni tashkil etish va boshqarish jarayonlari) . Innovatsiya har qanday sohada yangilikni qo’llash bo’lib, uzluksiz jarayonni bildiradi, tizimli faoliyatni, aniq strategiyani amalga oshirishdan dalolat beradi.Yangilikka intilish, yaratuvchanlik, kashfiyotlar va ular asosida qo’lga kiritiladigan ishlanmalar har qanday sohada resurs talab etadi.Har qanday iqtisodning bosh bo’g’inini ishlab chiqarish tashkil etishi munosabati bilan, uni muntazam ravishda yuksaltirish, yangilanishni, ilg’or texnika va texnologiyalardan foydalanishni, progressiv boshqaruv usullarini qo’llashni, turli yo’nalishlarda samara keltiruvchi iqtisodiy-moliyaviy resurslarni, ya’ni investitsiyalarni kiritishni talab etadi.Makroiqtisodiy darajada innovatsiyalarga qaratilgan investitsiyalar ijtimoiy-iqtisodiy tizimni takomillashtirishga qaratiladi va iqtisodiy taraqqiyotni umumiy shart-sharoitlarini yaxshilab boradi hamda iqtisodiy mexanizmlarning takomillashtirilishini ta’minlaydi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida ishlab chiqarish mukammal omillarga ega bo’lishi talab etiladi va zaruriy iqtisodiy resurslar, ya’ni investitsiyalarni talab etadi. Bunda innovatsiyalarga qaratilgan investitsiyalar ijtimoiy-iqtisodiy tizimning moddiy, ijtimoiy-iqtisodiy va g’oyaviy-siyosiy belgilarini takomillashtirilishiga safarbar etiladi. Bunday investitsiyalar resurslar, ishlab chiqariladigan mahsulotlar, xizmatlar, mulkchilik shakllari, iqtisodiy mexanizm, intilinayotgan g’oya va siyosatning ustuvorligini ta’minlanishiga qaratiladi.Xulosa qilib aytganda, makroiqtisodiyot darajasida innovatsiyalarga qaratilgan investitsiyalar kuchli raqobat muhitida firma (korxona)larning raqobatbardoshligini ta’minlash bilan bog’liq bo’lgan ularning mavqeini mustahkamlash bilan, samaradorligini yuksaltirish, foyda (daromadi) hajmi va me’yorini oshirish bilan bog’liq bo’lgan investitsiyalardir.

Ilmiy-innovatsion faoliyatning qonuniy va normativ huquqiy asosi

Ilmiy-innovatsion faoliyatning qonuniy va normativ huquqiy asosi

Reja:

KIRISH

I-BOB. XALQARO IQTISODIY MUNOSABATLARDA ILMIY - INNOVATSION FAOLIYAT

1.1. Jahonda ilmiy - innovatsion faoliyatning rivojlanish bosqichlari va tashkiliy tizimlari

1.2. Ilmiy - innovatsion faoliyat infratuzilmasi, uning tarkibiy unsurlari

1.3. Xalqaro miqiyosda ilmiy - innovatsion faoliyatning huquqiy normalari.

II-BOB O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA ILMIY - INNOVATSION FAOLIYATNING HUQUQIY ASOSLARI.

2.1. Mamlakatimizda ilmiy - innovatsion faoliyatni rivojlantirish bo’yicha amalga oshirilayotgan chora – tadbirlar va islohatlarning muhim yo’nalishlari

2.2. Qulay ilmiy – innovatsion muhit va uning zaruriy omillari

2.3. Ilmiy innovatsion faoliyatning qonuniy, hamda normativ – huquqiy asoslari.

XULOSA, TAKLIF VA TAVSIYALAR

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.

 


 

I-BOB.Ilmiy innovatsion faoliyat tog’risida.

1.1Ilmiy innovatsion faoliyatni rivojlantirish bo’yicha davlat tizimi.

So‘nggi yillarda respublika iqtisodiyoti tarmoqlari va ijtimoiy sohani innovatsion rivojlantirish, ilm-fan va ilmiy faoliyatni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash va natijadorligini oshirish bo‘yicha aniq maqsadga yo‘naltirilgan chora-tadbirlar amalga oshirildi.

Respublikani innovatsiyalar sohasidagi global reytingdagi ilg‘or 50 ta mamlakatlar ro‘yxatiga kiritishga qaratilgan strategik dastur tasdiqlandi, ilmiy loyihalarni moliyalashtirishning yangi mexanizmlari joriy etildi, ilm-fan sohasida yuqori malakali kadrlarni moliyaviy rag‘batlantirish uchun qo‘shimcha shart-sharoitlar yaratildi.

Shunday bo‘lsada, mamlakat taraqqiyotining zamonaviy bosqichida amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar ilm-fan va innovatsiya sohasida davlat boshqaruvi mexanizmlarini takomillashtirish, ilmiy faoliyatga oid davlat dasturlarini shakllantirishda shaffoflikni oshirish hamda iqtisodiyot tarmoqlari va hududlarda ilm-fan yutuqlari va innovatsion texnologiyalarni joriy etish ishlarini jadallashtirish lozimligini ko‘rsatmoqda.

Milliy ilm-fan va innovatsiya tizimini ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotdagi o‘rnini oshirish, hududlarda innovatsion faoliyatni rivojlantirish maqsadida, shuningdek, 2017 — 2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasiga asosan belgilangan vazifalardan kelib chiqib:

1. Quyidagilar Innovatsion rivojlanish vazirligining (keyingi o‘rinlarda — Vazirlik) asosiy vazifalari etib belgilansin:

mamlakatni innovatsion rivojlantirishning uzoq muddatli ssenariylari asosida ustuvor soha va tarmoqlarni ilm-fan yutuqlari va innovatsiyalar asosida rivojlantirish strategiyalarini ishlab chiqish;

hududlarning intellektual va texnologik salohiyatini oshirish, ilmiy va innovatsion faoliyatni rivojlantirishning zamonaviy infratuzilmasini shakllantirish;

ilmiy faoliyatga oid davlat dasturlarini shakllantirish, tasdiqlash va ularning ijrosini nazorat qilish;

ilmiy darajali kadrlarni tayyorlash tizimini muvofiqlashtirish;

yoshlarni ilmiy va innovatsion faoliyatga jalb etishning samarali mexanizmlarini joriy qilish va ular tashabbuslarini har tomonlama qo‘llab-quvvatlash;

ilmiy va innovatsion loyihalarni amalga oshirishda investitsiyalarni keng jalb etish, xususiy sektor faolligini oshirish va venchurga asoslangan moliyalashtirishni rivojlantirish;

innovatsion ishlanmalar asosida amalga oshiriladigan loyihalarning moliyaviy, iqtisodiy va texnik ekspertizasini o‘tkazish va intellektual mulk obyektlarini tatbiq etish uchun zarur sharoitlarni ta’minlash;

iqtisodiyotning real sektori va ishlab chiqarish tarmoqlarining ilmiy ishlanma va innovatsiyalarga bo‘lgan ehtiyojlarini aniqlash hamda tarmoq ilmiy-tadqiqotlarni rivojlantirish asosida ilm-fan va ishlab chiqarish integratsiyasini mustahkamlash;

yangi ishlanmalarni tijoratlashtirish va ishlab chiqarishga joriy etish, startap loyihalarini amalga oshirish, intellektual mulk qatnashadigan yangi tashkilotlarni shakllantirish va ratsionalizatorlik faoliyatini rivojlantirish uchun zarur shart-sharoit yaratish;

ilm-fan va innovatsiyalar sohasida xalqaro aloqalarni kengaytirish va mustahkamlash, innovatsiyalar va texnologiyalar transferi bo‘yicha chora-tadbirlarni amalga oshirish.

2. Quyidagilar Innovatsion rivojlanish vazirligining 2021-2022-yillardagi ustuvor faoliyat yo‘nalishlari etib belgilansin:

Купить