Дата регистрации 03 Май 2024
18 ПродажInnovatsion ta’limda xususiy maktablarning rivojlanishi
![KIRISH
Ta'lim-tarbiya – bu bizning kelajagimiz, hayot-mamot masalasi. Shu bois, bu sohadagi
islohotlarni kechiktirishga haqqimiz yo'q. Qanchalik murakkab bo'lmasin, maktab ta'limida
poydevorni bugundan mustahkam qo'yishimiz kerak. Chunki biz ko'p vaqt yo'qotganmiz.
Agar kimda-kim maktab bu faqat Xalq ta'limi vazirligining ishi, deb o'ylasa, mutlaqo
yanglishadi. Maktab ta'limi sohasidagi islohotlar vazirlik va idoralar, tarmoq rahbarlari,
barcha darajadagi hokimlar, ilmiy tashkilotlar, ziyolilar, keng jamoatchilikning vazifasi
bo'lishi shart va zarur. Shundagina kutilgan natijaga erishish mumkin", - dedi davlatimiz
rahbari yig'ilish avvalida.
"Besh yillik yangi Taraqqiyot strategiyamizni e'lon qildik. Oldimizga yalpi ichki
mahsulot va eksportni karra-karra oshirish, sanoatni va axborot texnologiyalarini keskin
rivojlantirish, kambag'allikni qisqartirish bo'yicha ulkan marralarni oldik. Bu vazifalarni
kim uddalaydi? Albatta, maktabda zamonaviy bilimlarni egallagan, raqobatbardosh
yoshlar.Umuman, respublika bo'yicha 10 ming 130 ta maktabni isloh qilish 6 milliondan
ziyod o'quvchi, 500 mingdan ortiq muallim, umuman, jamiyatimizning barcha qatlamlari,
har bir oilaning kelajagi bilan chambarchas bog'liq.Shu bois, bizga sifatli ta'lim tizimi,
zamon talablariga javob beradigan va barcha shart-sharoitlarga ega maktablar, ularda
malakali pedagog-kadrlar, boshqaruvchilik va liderlik qobiliyatiga ega maktab direktorlari
kerak.Taraqqiyot strategiyasida to'rtinchi ustuvor yo'nalish ham, “Inson qadri uchun – 100
ta maqsad”ning 5 ta maqsadi hamda undagi 18 ta vazifalar ham bevosita maktab ta'limi
bilan bog'liq" [ 1 ]
SH.N.MIRZIYOYEV
1
O‘zbekiston Respublikasining «Talim togrisida» gi Qonuni. Barkamol avlod O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori. T., «Sharq»,
1997 yil.
3](https://docx.uz/documents/0570c0e6-b95f-45b4-8d14-cdbe4e18ed74/page_3.png?v=1)
![Mavzuning dolzarbligi: O‘zbekiston Respublikasida uzluksiz ta’lim tizimini isloh qilish
kelajakda yosh avlodni yuqori kasbiy madaniyat, ijodiy va ijtimoiy faollik, ijtimoiy-siyosiy
hayotda mustaqil qatnasha olish, erkin fikr yuritish qobiliyatlarini shakllantirishga
yo‘naltirilgan. Bu esa o‘z navbatida talabalarning ilmiy bilim darajasini va faolligini
kengaytirishni talab qiladi. Oliy ta’lim muassasalarida fanlarni o‘qitish jarayonida
talabalarning darsga nisbatan qiziqishlarini orttirishga, mustaqilligi va faolligini
rivojlantirishga, mantiqiy tafakkurini o‘stirishga qaratilgan interfaol ta’lim olishlariga
ko‘mak beruvchi innovatsion usullardan keng foydalanish maqsadga muvofiqdir. Zero,
innovatsion texnologiyalar asosida mantiqiy fikrlash uzluksiz ta’lim tizimini
rivojlantirishning eng muhim omillaridan hisoblanadi. Ular ta’lim jarayonida ma’lum
o‘zgarishlarga, ta’lim mazmuni, sifati boyishiga va samarali tashkil etilishiga sabab
bo‘ladigan turli tashabbus va yangiliklarning yaxlit tizimida namoyon bo‘ladi. Ilm, fan va
texnikaning jadal rivojlanishi, yangi texnika va tex-nologiyalarning jamiyatning barcha
qatlamlariga kirib borishi, axborot texnologiyasi vositalarining barcha davlat va nodavlat
muassasalarida qo‘llanilishi o‘qituvchilardan uzluksiz bilim olishni talab qilmoqda.
O‘qituvchilarning faoliyati ko‘p qirrali bo‘lib, ular boshqa-ruvchi, muloqot qiluvchi,
yo‘naltiruvchi, tashkil etuvchi va baholovchi rollarini amalga oshirishlari kerak bo‘ladi. [ 2 ,2,3]
Kurs ishining maqsad i: talimda innovatsion uslublarni ishlab chiqish va joriy etishni
nazariy jihatdan asoslash hamda ilmiy-metodik tavsiyalar ishlab chiqish.
Kurs ishining ob’ekti : talimda innovatsion uslublarni ishlab chiqish va joriy etish jarayoni.
Kurs ishining predmeti : talimda innovatsion uslublarni ishlab chiqish va joriy etishning
shakli va vositalari.
2
Kadrlar tayyorlash milliy dasturi. Barkamol avlod Ozbekiston taraqqiyotining poydevori. T., «Sharq», 1997 yil.
4](https://docx.uz/documents/0570c0e6-b95f-45b4-8d14-cdbe4e18ed74/page_4.png?v=1)
![yangi texnik, texnologiyalar, fondlari, dasturlari ishlab chiqish bilan booliq.Yangi dasturlar
uchun bunday faoliyat qonoiroqlar, oquv jarayoniga ularning joriy oz ahamiyatini va
ahamiyatini qayta oylab.A maxsus joy oqituvchilar va talabalar, sotib olingan bilim tasnifi
mezonlarini ozgarishi ortasidagi ozaro tashkil beriladi.ta'lim jarayonida pedagogik
innovatsiyalar yangilangan texnologiyasi ta'lim va yosh avlodni tarbiyalash foydalanishni
oz ichiga oladi. Ular siz amaliyotga yangi ta'lim tizimini yolga qoyish mumkin orqali bir
vositasi bolib xizmat qiladi. Bunday ta'lim, uning psixologik va fiziologik xususiyatlari,
vazifalarni keyingi amalga oshirish korinishida mumkin bola ta'lim va oquv jarayonining
yonalishini hisoblanadi. [ 3 ,4,5]
Bu zamonaviy pedagogik innovatsiyalar murakkab muammolarni hal qilish uchun
ijodiy metodlarni topish, ishlash innovatsion mexanizmlarini rivojlantirishga hissa kerak,
normal ijodiy jarayonning ozgartirish. Innovatsion maqsad. Barcha uning birinchi an'anaviy
ta'lim tizimi bilan solishtirganda shaxs xususiyatlari sifatini ozgarishlarni qabul qilinadi.
Xuddi shunday ozgarishlar, ularning tabiiy mayl bir ochilish bor maksimal darajada, bolalar
noan'anaviy ijodiy fikrlash hosil ta'lim va tarbiya dasturlari oqituvchilarning amaliy
faoliyatni amalga oshirish mumkin boladi. ta'lim barcha yangiliklar mustaqillik yosh avlod,
ta'lim faoliyati davomida shakllangan kundalik hayot tajribamiz, foydalanish uchun ilm-fan,
ularning innovatsion yutuqlarini tushunish istagi rivojlantirish bilan booliq.Innovatsiya
navlari. Pedagogik innovatsiyalar tasniflash quyidagi variantlardan ajratish oz ichiga oladi:
sinf-dars tizimi foydalanish bilan treninglar tashkil etish;
ixtisoslashtirilgan sinflar shakllantirish;
oquv jarayoni oyin texnikasi dastur.
Innovatsiya ilmiy-tadqiqot faoliyati bilan uning jalb qilish orqali zarur bilim oxshatmoq
uchun talaba beruvchi, klassik va dars tizimidan tark va dizayn texnik ariza beradi. Alohida
e'tibor oqituvchi va talaba, ota-onalar va oquvchilar ortasidagi uzoq hamkorlikning
mikrosxemalar yaratishga alohida e'tibor qaratilmoqda.
3
Azizxojaeva N.N. Oqituvchi mutaxassisligiga tayyorlash texnologiyasi. T.: TDPU, 2000. 52 b.
7](https://docx.uz/documents/0570c0e6-b95f-45b4-8d14-cdbe4e18ed74/page_7.png?v=1)
![6,7]
1.2. O‘quv jarayonlarida innovatsion jarayonlarni boshqarish
Bugungi kunda innovatsion jarayonlar o'quv amaliyotining ajralmas qismiga aylandi
va har bir maktab hayotida faol ishtirok etmoqda. Ushbu jarayonlarni tartibga solish va
malakali boshqarish zarurati bilan o'qituvchilar va menejerlar o'rtasida pedagogik
yangiliklarni aniq tushunishning yo'qligi, shuningdek, ushbu faoliyatni kuzatish va
boshqarish qobiliyati o'rtasida ziddiyat mavjud.
Ushbu muammo axborot-resurs markaz (keyingi o'rinlarda ARM) faoliyatining asosiy
maqsadlaridan birini belgilab qo'ydi: innovatsiya jarayonini soddalashtirish va menejerlarni
ushbu jarayonni boshqarishga o'rgatish. Ushbu maqsadga erishish uchun maqsadli dastur
ishlab chiqilgan va harakatlar rejasi tuzilgan. Ta'limni rivojlantirish dasturiga muvofiq eng
ustuvor yo'nalishlar quyidagilardan iborat:
bolalarning sog'lig'i va jismoniy rivojlanishini ta'minlash;
yangi avlod o'quv dasturlari va ta'lim texnologiyalariga o'tish;
iqtisodiy va ekologik ta'lim, shuningdek kompyuter savodxonligi bo'yicha kurslarni
joriy
etish;
aholining ehtiyojlarini qondirish uchun ta'lim xizmatlarining tarmog'i va tarkibini
kengaytirish;
ta'limning mintaqaviy tarkibiy qismini joriy etish.
14](https://docx.uz/documents/0570c0e6-b95f-45b4-8d14-cdbe4e18ed74/page_14.png?v=1)
![Rejalashtirish funktsiyasini maqbul amalga oshirish uzoq muddatli rejalashtirishga
imkon beradigan prognozisiz mumkin emas.Boshqaruv quyi tizimini muvaffaqiyatli qayta
tashkil etish uchun asosiy ketma-ket harakatlar ro'yxati:
-missiya, strategiya, siyosat, "maqsad daraxti", innovatsion o'zgarishlarni amalga
oshirish uchun eng yaxshi imkoniyatlarni ta'minlaydigan tashkiliy tuzilish modelini
aniqlash yoki tuzatish;
-rahbar va o'rinbosarlar o'rtasida vazifalarni taqsimlash, mutaxassislar bilan
hamkorlik va o'zaro almashish usullari, buni tegishli me'yoriy hujjatlarda qayd etish;
-boshqaruvning standart protseduralarining yangi tarkibini ishlab chiqish;
-boshqaruv organlari va uning ob'ektlari o'rtasidagi munosabatlarni o'zgartirish
bo'yicha chora-tadbirlar majmuini aniqlash: ularni maktabning innovatsion
rivojlanish dasturi shaklida tuzish;
-yangi maqom, yangilangan tuzilmalar, tarkibiy uslublar, uslublar, texnologiyalar
asosida ishchilarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish.
Albatta, bir joyga kelish uchun, qayerga borishingizni bilishingiz kerak va shunga
asoslanib, to'g'ri yo'lni tanlashingiz kerak. Ammo ko'plab rejissyorlar bitta eng yaxshi xato
qilishadi, chunki ish rejasi eng maqbul natijalarga kafolat berishiga ishonishadi. Ha,
rejalashtirish, maqsadlarni belgilash zanjirning muhim bo'g'ini, ammo u bitta
emas.Harakatni oldinga, to'g'ri yo'naltirish uchun, rahbar maktab faoliyatini qanday
o'zgartirish kerakligi haqida aniq tasavvurga ega bo'lishi kerak. [ 5 ]
Konsepsiyani ishlab chiqish uchun birinchi va eng muhim manba mamlakat, viloyat,
shahar (tuman) ehtiyojlari - bitiruvchi uchun ijtimoiy buyurtma.Keyingi manba o'zgarishni
tezlashtiradigan ko'rsatma va normativ hujjatlardir.G'oyalarning uchinchi manbai - bu
tashkilotning ichki imkoniyatlari.To'rtinchi manba - davriy nashrlar, ilmiy maqolalar,
rivojlanayotgan o'quv yurtlarini boshqarish nazariyasi bo'yicha kitoblar, chunki ular hozir
juda ko'p.Ta'lim muassasasini tarkibiy qayta qurish va maktabning ichki salohiyatini tahlil
5
Mahmudov M. Oquv materialini didaktik loyihalash tizimi. «Pedagogik mahorat», 2002 yil, 3-son, 3-11 b
15](https://docx.uz/documents/0570c0e6-b95f-45b4-8d14-cdbe4e18ed74/page_15.png?v=1)
![ishchilar guruhini tashkilotning maqsadlari yo'lida ishlashga, qabul qilingan yoki
rejalashtirilgan ishlarni samarali bajarishga rag'batlantirish jarayoni.
Ushbu ta'rifga asoslanib, innovatsiyalarni o'zlashtirish va joriy etish uchun sust
motivatsiyaga ega odamlar ishontirilishi mumkin. Bu yerda ijobiy natijalarga erishish eng
samarali bo'ladi. Ta'lim texnologiyalari va dasturlari o'quvchilarga, ularning ota-onalariga
va o'qituvchilariga ta'sir qiladi. Natijada. yuqori ta'lim qobiliyatiga ega rivojlanayotgan
shaxsni shakllantirish; o'z kasbiy muvaffaqiyatlarini doimiy ravishda yaxshilay oladigan
psixologik aks ettirish bilan o'qituvchini shakllantirish; pedagogik jihatdan muvaffaqiyatli
ota-onani shakllantirish. [ 6 ]
Maktabning o'quv vazifalarini amalga oshirishda hozirda tashkil etilgan maktab
psixologik, pedagogik xizmati katta yordam berishi mumkin.Umuman olganda, jamoaning
psixologik birligi emotsional va motivatsiyani ham o'z ichiga oladi; maktabni boshqarish
tizimli ishi bilan ta'minlanadi. Bu nima uchun? Agar jamoaning har bir a'zosi o'z-o'zidan
harakat qilsa yoki innovatsion dasturni amalga oshirish uchun to'liq kuch bilan ishlamasa,
unda maktab ushbu kampaniyada biron bir muvaffaqiyatga erishmaydi.Qotib qolgan
ijrochilar ko'pincha innovatsion o'zgarishlarni o'z pozitsiyalariga tahdid deb bilishadi va
amalda ularning qarshiliklarida namoyon bo'ladigan "kelajak" o'zgarishlarini ma'lum bir
tarzda to'sib qo'yishga harakat qilishadi. Ta'limda bunday qarshilik shakllari kuzatiladi:har
qanday "maqbul" bahonada jarayon boshlanishini keyinga qoldirish; innovatsiyalar uchun
"kutilmagan to'siqlar"va turli qiyinchiliklar;o'zgarishlarni sabotaj qilish yoki boshqa ustuvor
holatlar paytida ularni "cho'ktirish" ga urinish.Shuning uchun innovatsion jarayonni
boshqarishda rahbarning birinchi vazifasi innovatsiyaga munosabatni
aniqlashdir.Innovatsiyalarning tug'ilishi va rivojlanishi jarayoni har doim unga nisbatan
murakkab munosabat tizimining mavjudligi bilan tavsiflanadi.
Turli manbalarga ko'ra, yangi g'oyaning paydo bo'lishi bosqichida guruh a'zolari
motivatsiya darajasiga qarab quyidagicha taqsimlanadi:
6
Mahmudov M. Talim natijasini loyihalash. // «Pejagogik mahorat», 2003 yil, 1-son, 8-10 b
18](https://docx.uz/documents/0570c0e6-b95f-45b4-8d14-cdbe4e18ed74/page_18.png?v=1)
![8. innovatsiya natijalarining tahlili va samaradorligini baholash;
9. innovatsion jarayonni tashkil etishning ijobiy va salbiy tomonlarini aniqlash;
10. buyruq va ko'rsatmalarni bajarish natijalarini tahlil qilish.
Nazorat yo'naltirilmasligi uchun, maktabda axborot-tahliliy faoliyatning yaxlit tizimini
yaratish uchun, birinchi navbatda, uning mazmunini, ob'ekti, manbalarini (kim hisobot
berayotganini) aniqlash, axborot oqimini shakllantirish va tegishli darajaga yetkazish kerak.
Keyinchalik, ushbu ma'lumot qaysi shaklda saqlanishi va ishlatilishini aniqlang.Axborot
birinchidan, imkon qadar to'liq hajmda, ikkinchidan, ob'ektiv va uchinchidan, juda aniq
bo'lishi kerak. [ 7 ]
7
Nishonova Z.T. Oliy maktab psixologiyasi. Toshkent, 2003y
20](https://docx.uz/documents/0570c0e6-b95f-45b4-8d14-cdbe4e18ed74/page_20.png?v=1)
![raqobat qobiliyati, talim sifati, ijtimoiy buyurtmalar bularning hammasi turmushimizga
kirib kelayapti.
Bu jarayon biz yashayotgan muhit, hayot tarzi ekanligini har doim xis etib turishimiz
kerak. Bu jarayonga qarshi turish befoyda va havflidir. Biz tanlash imkoniyatiga ega
emasmiz va ushbu tezkor jarayon (quvish jarayoni) da ishtirok etishga majburmiz. Mazkur
jarayonda eng muhimi aql bilan, foydali tarzda, oz tashkilotimiz uchun ishtirok etishdan
iborat. Kopchilik 7 mutaxassislar fikricha, ozgarishlarga qobiliyat, bugungi kunda
rivojlanishning hal qiluvchi omili, u yoki bu talim muassasalarining raqobat qobiliyatini
taminlovchi asosiy omil deb hisoblaydilar.
Bugungi kunda maktab va oliy talim tizimidagi ananaviy va ommaviy korinishdagi
talim va tarbiya jarayonlari orniga talim muassasalari rivojlanishida oziga xos yangilik
bolib innovatsion jarayonlar kirib kelmoqda. Innovatsiya (in-lik, novus-yangi) yangilik
kiritish, yangilik degan manoni anglatadi. Innovatsion talim deganda odatda oquv
jarayoniga yangi (foydali) elementlar olib kirish tushuniladi.
Shuning uchun talim tizimida innovatsiya ozgartirish bilan bevosita booliq. Bunday
ozgartirishlar talim tizimining: - maqsadiga, mazmuniga, metod, texnologiyasiga, tashkil
etish shakli va boshqaruv tizimiga; - pedagogik faoliyatdagi oziga xoslik va oquv-bilish
jarayonini tashkil etishga; - talim darajalarini nazorat qilish va baholash tizimiga; - oquv-
metodik taminotiga; - tarbiyaviy ishlar tizimiga; - oquv reja va oquv dasturlariga; - oquvchi
va oqituvchi faoliyatiga booliq. Yangilik tarixiy aspektda nisbiylik ahamiyat kasb etadi. [ 8
]
Yangilik aniq tarixiy xarakterga ega, yani oz vaqtidan oldin paydo bolishi mumkin, oz
vaqtida meyor bolishi yoki eskirishi ham mumkin.
Maktab yoki oliy tizimning rivojlanish jarayonida, ehtimol talim tizimi butunicha: -
absolyut yangiligi (oxshashi, prototipning yoqligi); - nisbatan yangiligi; - oziga xos,
ixtirochiligi korinishidagilar hisobga olinadi. Yangilik xillari (tiplar) maktab va oliy tizimda
8
Oliy pedagogik oquv yurtlarining oquv jarayoniga pedagogik texnologiyalarni tatbiqetishning ilmiy asoslari. Respublika
ilmiy-metodik konferentsiyasining materiallari. T.:Nizomiy nomidagi TDPU, 2000. 111 b
22](https://docx.uz/documents/0570c0e6-b95f-45b4-8d14-cdbe4e18ed74/page_22.png?v=1)
![psixologiyasida 60-yillarda paydo boldi. U individning yangi tushuncha yaratishi va yangi
konikmalar hosil qilish qobiliyati, xislatini bildiradi.
Talim tizimida innovatsion uslublarni ishlab chiqishning zaruriyati Hozirgi sharoitda
innovatsion faollik oliy talimning ham mazmun hamda tashkiliy tuzilmaviy jihatdan qayta
ishlab chiqish bilan bevosita booliq. Bu jarayonlarning asosi bolib oxirgi uch, on yillikda
pedagogik talim nazariyasini tezkor ishlab chiqilishi boldi. (A.A.Abdulina,
Ye.V.Bondarevskaya, V.I.Zagvyazinskiy, V.S.Ilin, N.M.Kan-Kalik, V.A.Slastenin va b.q)
Pedagogik talim rivojlanishining zamonaviy innovatsion yonalishlarini ichida xususiy
innovatsion nazariyani shaxsiy (xususiy) yonalishli talim sohasidagi ishlanmalarni, talimni
tashkiliy-tuzilmaviy modelini, talimni kop darajali tizimini rivojlantirishni ajratib ko‘rsatish
mumkin. Oxirgi o‘n yillikda pedagogik innovatikani nazariy asoslari ishlab chiqilyapti.
Ayniqsa, K.Anglovskiy M.V. Klarin, V.Ya.Lyaudis, M.N.Potaщnik, S.D.Polyakov,
T.I.Shamova, O.T.Xomeriki, N.R.Yusupbekova, V.A.Slastenin va b.q.larning ishlarida
pedagogik professionalizmni rivojlantirishning oziga xos tomonlarini aniqlash va oliy
talimda oqitish jarayonida bolgusi oqituvchining innovatsion imkoniyatlarini rivojlantirish
olib borilayotgan ilmiy-tadqiqotlarning bahs mavzusi bolib qolmoqda.
Shaxsiy yonalishli talim konsepsiyasi madaniy-tarixiy va faoliyatli yondashuvga
asoslanadi (L.S.Vыgotskiy, A.A.Leontev, D.B.Elkonin, E.V.Ilenko, V.V.Davыdov,
G.P.Shedrovitskiy, A.G.Asmolov) va bugungi kunda umummetodologik jihatdan
V.V.Serikov, V.G.Sukerman, V.P.Zinchenko, L.N.Kulikovlarning ishlari alohida
ahamiyatga molik. Tashkiliy-boshqaruv darajasida ushbu muammo bilan M.N.Kostikov,
V.A.Boltovlar shuoullangan. Ushbu konsepsiyaning yetakchi goyalaridan biri pedagogik
talimda predmetli tayyorlashning roli va ornini anglab yetish, predmetlarni ozlashtirish
bilan asosiy etibor oquvchilarni rivojlantirish vositasi sifatida predmetni oqitishga asosiy
maqsad qaratiladi. [ 9 ]
9
Sayidahmedov N. Talimda harakatlant iruvchi kuch. «Marifat», 1998 yil, 16 yanvar.
33](https://docx.uz/documents/0570c0e6-b95f-45b4-8d14-cdbe4e18ed74/page_33.png?v=1)
![- oqiyotganlarni akademik va kasbiy yonaltirishga ragbatlantiradi;
- oz-ozini anglash, uning qimmatli yonalishlarini va hayot tarzini belgilash asosida shaxs
rivojlanishi uchun imkoniyatlar yaratib beradi. O‘qitish asosiga talimiy-kasbiy dasturlar
qoyilgan bolib, ular beshta blok-model prinsipidan tashkil topgan: ijtimoiy-iqtisodiy va
gumanitar fanlar, matematik va tabiiy-ilmiy fanlar, umumkasbiy fanlar, ixtisoslik fanlari
hamda qoshimcha fanlar tizimidan iborat. Texnologik jihatidan kasbiy talimning mazmuni,
metodlari va metodikasini tanlashga madaniy yondashuv bilan bevosita bogliq.
Ushbu dasturlarni ishlab chiqilishida har bir blokning vazifasi, bloklar ortasidagi
ozaro bogliqlik tashkiliy, didaktik-texnologik ishlar va malakali mutaxassislar bilan
hamkorlikda amalga oshirilgani kozga tashlanadi. Olib borilgan tadqiqotlar natijasi shuni
korsatadiki, fakultetlarda oliy talimdagi kop bosqichli tizim (OTKT) asosida ishlash va
ananaviy tizim bilan ishlash qiyosiy taqqoslab korilganda, talabalar (OTKT) yangicha talim
tizimida ongli, ijodiy ishlashga koproq etibor qaratgani, talabalarda talim motivatsiyasi
darajasi yuqori ekanligi kozga tashlanadi.
Oliy talimni fakultetlari va kafedralarida tuzilmaviy-funksional va mazmunli-
texnologik qayta qurish amalga oshiriladi. Umuman olganda oliy talimda individual-ijodiy
va jamoaviy-ijodiy faoliyat sohasida bugungi kunga kelib sezilarli tajribalar toplandi, oquv
pedagogik jarayoni ishtirokchilari ortasida subekt-subekt munosabatlari rivojlanishida
ozgarishlar sodir bolayotganini kuzatish mumkin. Ushbu tizim orqali talabalarni mustaqil
ishlashga ishtiyoqi ortib, reyting tizimida ularning faol ishtiroki taminlansa, ikkinchi
tomondan pedagoglar tomonidan talabalar faoliyatini 19 boshqarishda metodik madaniyat
darajasi osib borishi kuzatiladi. [ 10
]
10
SOROS xalqaro ochiq jamiyatining «Tanqidiy fikrlashni rivojlantirish asoslari» fanlararo dasturi
36](https://docx.uz/documents/0570c0e6-b95f-45b4-8d14-cdbe4e18ed74/page_36.png?v=1)
BOSHLANG‘ICH TA'LIM PEDAGOGIKA