Dokument ma'lumotlari

Narxi 150000UZS
Hajmi 1.4MB
Xaridlar 0
Yuklab olingan sana 09 Iyul 2024
Kengaytma doc
Bo'lim Kurs ishlari
Fan Informatika va AT

Sotuvchi

Aslanbek

Ro'yxatga olish sanasi 23 May 2024

1 Sotish

IP addreslarning sinflanishi IP tarmog`ini maska yordamida strukturalarga ajratish., OSI etalon modelini pog`onalari

O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiMundarija Kirish …………………………………………………………………...….…… 1.1 Kurs ishining tarkibi va hajmi…………………………………….……..….. 1.2. Kurs ishini rasmiylashtirish talablari……………………………….…........ 1.3. Kurs ishining strukturaviy rasmiylashtirish………………………….…..… 2. IP addreslarning sinflanishi IP tarmog`ini maska yordamida strukturalarga ajratish 2.1 IP tarmoq pratakoli ........................................................................................ 2.2 IP tarmog’ini maskalash maqsadi …………….. ........................................... 2.3 IP tarmoqlarda marshrutlash negizlari ......................................................... 3. OSI etalon modelini pog`onalari 3.1 OSI modeli nima va uning vazifasi nimadan iborat...................................... 3.2 OSI modelining 7 ta qatlami……………………………………………….. 4. Hisobiy qism 4.1 Ethernet va FastEthernet asosidagi kompyuter tarmog'i va uning samaradorligini hisoblash tartibi..................................................................................................... Ilova A ………………………………………………………….………………. Xulosa ……………………………………………………………………..…… Foydalanilgan adabiyotlar ……………………………………………..…….. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiKirish Bugungi kunda zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini jamiyat va davlat boshqaruvi faoliyatining barcha sohalariga keng joriy etish hamda ulardan samarali foydalanish, fuqarolarning axborot olishga doir konstitutsiyaviy huquqlarini ro'yobga chiqarish, davlat boshqaruvi organlari faoliyatining ochiqligini ta'minlash, ―elektron hukumat tizimini jadal tatbiq‖ etish, telekommunikatsiya infratuzilmasi, ma'lumotlarni uzatish tarmoqlarini modernizatsiya qilish borasida mamlakatimiz barcha hududida keng ko'lamli ishlar amalga oshirilmoqda. Davlatimiz rahbarining 2015 yil 4 fevraldagi ―O'zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligini tashkil etish to'g‘risida gi farmoni ushbu yo'nalishdagi sa'y- ‖ harakatlarni yangi bosqichga ko'tarishga qaratilgani bilan nihoyatda ahamiyatlidir. Binobarin, mamlakatimizda mustaqillikning ilk yillaridanoq, axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini har tomonlama ravnaq toptirish, uning huquqiy-tashkiliy hamda moddiy-tehnik bazasini izchil takomillashtirishga alohida e'tibor qaratib kelinayapti. Axborot- kommunikatsiya texnologiyalari zamonamiz uchun dolzarbligiga monand sur'atda boshqa sohalarga nisbatan jadal rivojlanayotganini alohida ta'kidlash joiz. Ushbu xizmatlar hajmi so'nggi besh yilda 3,3 barobar, o'tgan yili esa 24,5 foiz o'sgani buning amaliy tasdig‘idir. Bularning barchasi axborot - kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish borasida ko'rilayotgan izchil chora-tadbirlar samarasi, desak, aslo mubolag‘a bo'lmaydi. Istiqbolda internetning milliy segmenti yanada shakllantirilishini hamda unga keng polosali ulanishni kengaytirish, telefon aloqasi, televidenie va radioeshittirishning raqamli tizimlariga to'liq o'tishni ta'minlash, aholining, xususan, yosh avlodning axborotga bo'lgan hamda intellektual talab va ehtiyojlarini qondirish maqsadida tarmoq resurslarini rivojlantirish uchun zarur texnik hamda qulay shart-sharoitlarni yaratish ayni muddaodir. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishi1.1. Kurs ishining tarkibi va hajmi Kurs ishi tarkib qismlariga, chizmalar, diagrammalarga joylashtirilgan tasviriy grafik materiallar bilan hisob-kitob va tushuntirish yozuvidan (TY) iborat. Qo'lda yozilgan matnning hajmi 25-35 jami sahifadan iborat bo'lib, hisob-kitob va tushuntirish yozuvidan iborat bo’ladi: sarlavha sahifasi; mundarija kirish asosiy qism (bo'limlarga bo'lingan) hisobiy qism xulosa; foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati (adabiyotlar); ilovalar (rasmlar, diagrammalar, dastur ro'yxatlari Kirish qismida muammoni hal qilishning dolzarbligini ko'rsatish kerak, agar kerak bo'lsa, mavjud tizimlarni vazifalarni kamchiliklarini yoki ularni samarasiz ishlarini isbotlash uchun ko'rib chiqish kerak. Asosiy qismning bo'limida muddatli ish mavzusi bo'yicha materiallar ko'rib chiqiladi: qisqacha tarixiy ma'lumot (agar kerak bo'lsa); asosiy tushunchalar va ishlanmalar to’g’risida ma’lumot beriladi. Xulosa qilib, olingan natijalar haqida qisqacha ma'lumot berish, ish natijalarini umumlashtirish va barcha kurs ishlari bo'yicha xulosalar chiqarish kerak. 1.2. Kurs ishini rasmiylashtirish talablari Kurs ishi kompyuterda A4 (297x210 mm) oq varaqning bir tomonida bir yarim qator oralig'ida bosilishi kerak. Birinchi satrning hoshiyasi 1,25 sm. Matn 30-35 qatordan iborat bo'lishi kerak, 60 ta belgidan iborat bo'lishi kerak (so'zlar va tinish belgilarining orasidagi bo'shliqlarni hisoblash) va varaqning butun kengligi bo'ylab tekislanadi. Har bir varoq standart: O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishichapdan - 3 sm, o'ngdan - 1,5 sm, yuqori va pastdan - har biri 1,5 sm, harflar Times New Roman 14 o'lchamda bo’lishi kerak. Shaxsiy fikrlarni, formulalarni, belgilarni kiritishga, shuningdek kurs ishning matniga qora kapillyar (geliy) ruchka bilan diagramma va chizmalar kiritishga ruxsat beriladi. Kurs ishlari hajmi kamida 25 sahifadan iborat bo'lishi va 35 varaqdan oshmasligi lozim. Ishning matni sarlavha sahifasidan boshlanadi (A ilovaga qarang). Keyingi sahifada bo'limlar, paragraflar, ilovalar va sahifalar yozilgan tarkibiy qismlar jadvali (B ilovasiga qarang). Tarkiblar jadvalida ishda mavjud bo'lgan barcha sarlavhalar bo'lishi kerak. Ularning matni ish mazmuniga to'liq mos kelishi, aniq, ravshan, izchil va uning ichki mantig'ini aniq aks ettirishi kerak. Kirish varaqasidan boshlab barcha ish varaqalari raqamlanadi. Raqamlash boshidan oxirigacha bo'lishi kerak. Ilova va bibliografiya o'zaro tartib raqamlashga kiritilishi kerak. Raqamlar varaqning pastki qismida, o'rtadan tekislanadi. Matndagi har bir bo'lim bir-biridan ajratilgan bo’lishi kerak. Tegishli bo'lim (qism) yoki kichik bo'limning raqami sarlavha boshiga qo'yiladi. Kurs ishida turli xil grafik rasmlar (xaritalar, diagrammalar, chizmalar, fotosuratlar va boshqalar) bo'lishi mumkin. loyihada joylashtirilgan rasmlar soni uning mazmuniga qarab belgilanadi va matnga tartibli va aniqlik berish uchun etarli bo'lishi kerak. Ular ish matnida ularga murojaat qilingandan so'ng darhol joylashtiriladi. Yozuv varaqning o'rtasiga tekislanadi, kursiv bilan yozilgan va rasm ostida joylashgan. Kurs ishiga joylashtirilgan raqamli material, jadval ko'rinishida chiqarish tavsiya etiladi. Jadvallar varaqqa rasmlar singari joylashtirilishi kerak. Har bir jadvalga o'tish raqami va imzo qo'shiladi. Jadval sarlavhasi birinchi satrni ko'rsatmasdan varaqning chap chetiga tekislanadi, kursiv bilan yoziladi va jadvalning tepasida joylashgan. No.,%, +, -, <,>, = va hokazo O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishibelgilar faqat sonli qiymatlar uchun ishlatilishi kerak. Matnda bu belgilar so'zlar bilan yozilishi kerak. Hisob birliklari va fizik kattaliklarni o'lchash birliklarining harf belgilari matnda faqat bo'sh joy bilan ajratilgan sonli qiymatlar bilan qo'llaniladi (masalan: 5 dona, 10 MB). Matematik belgilarning belgilari +, -, <,>, =,  ,:, / ikkala tomondan bo'sh joylar bilan ajratilgan. Masalan: a + b = c, d <c, a  b. Axborot manbalariga havolalar arabcha raqamlar bilan raqamlangan va tirnoqli matn oxirida kvadrat qavslarga joylashtirilgan (havolalar soni kamida beshta bo'lishi kerak). Raqamlarga, formulalarga, jadvallarga va ilovalarga havolalar kurs ishlarining matni davomida doimiy ravishda raqamlanishga ega bo'lishi kerak, ular qavs ichida berilgan, masalan: (1-rasm), (3-jadval), formulalar (1) - (3), (Ilova) .) A). Matnda keltirilgan manbalar va adabiyotlar havolalari orqali murojaat qilinadi. Ishoratlar nafaqat to'g'ridan-to'g'ri iqtibos keltirganda, balki kurs ishining muallifi hujjat yoki bayonotning matnidan iqtibos keltirganda, shuningdek, yangi faktlar, raqamli materiallar va o'z so'zlaringiz bilan aytilgan boshqa ma'lumotlar keltirilganda ham amalga oshiriladi. Ma'lumotlar ro'yxatining namunasi B ilovasida keltirilgan. Dars ishi alohida papkada papka bilan birga beriladi. Varaqlar fayllarga joylashtiriladi yoki to'ldiriladi. 1.3. Kurs ishining strukturaviy rasmiylashtirish Tushuntirish yozuvida bo'limlar, kichik bo'limlar, paragraflar, paragraflar va paragraflar mavjud. Bo'lim - bo'linishning birinchi bosqichi, seriya raqami va sarlavhasi bor. Kichik bo'lim - bo'limning bir qismi, bo'lim raqami va pastki qismning seriya raqami va sarlavhadan iborat seriya raqamiga ega. Band - bo'lim yoki pastki qismning pastki qismi raqami va buyumning seriya raqamidan iborat seriya raqami. Sarlavha bo'lishi mumkin. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiParagraf - paragrafning qismi, paragraf raqami va kichik bandning seriya raqamidan iborat seriya raqamiga ega. Sarlavha bo'lishi mumkin. Paragraf - bu raqam va sarlavha bo'lmagan matnning mantiqiy tanlangan qismi. Bo'lim nomlari CAPITAL (bosh harf) bilan ajratiladi va bo'lim nomlari kichik harflar bilan yoziladi. Matn va bo'limlar (kichik bo'limlar) nomi o'rtasida bitta qator oralig'i (bitta bo'sh satr) bo'lishi kerak. Bo'lim sarlavhalarini va kichik bo'limlarni qalin qilib belgilashingiz mumkin. Kursiv shriftdan foydalanish mumkin emas. Har bir dastur yangi sahifadan arab raqamlarida ko'rsatilgan raqam bilan boshlanishi kerak. Raqam sarlavhasi bosh harf bilan yozilgan. Bitta ilova raqamlanmagan. Ilovada tematik sarlavha bo'lishi kerak, unda kichik harflar bilan yoziladi (birinchi bosh harf), o'rtada joylashgan, raqamlash sarlavhasidan bo'sh chiziq bilan ajratilgan. Kurs ishining matni barcha dasturlarga havolalarni o'z ichiga olishi kerak. Ular arizalarni matnda ularga murojaat qilish tartibida tartibga soladilar. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishi2.1. IP tarmoq pratakoli Internetda ko’plab turli xil paketlardan foydalaniladi, lekin asosiylaridan biri bu - IP-paketdir (RFC-791). IP-protokol ishonchli bo’lmagan transport muhitini taklif etadi. Mazkur protokolning ma‘lumotlarni uzatish algoritmi juda ham oddiy: xato hollarda deytagramma tashlab yuboriladi, jo’natuvchiga esa tegishli ICMP-xabar yuboriladi (yoki hech narsa yuborilmaydi). IP-protokolida tarmoqlararo xizmatlarni ta‘minlash uchun to’rtta asosiy mexanizm qo’llaniladi: xizmat ko’rsatish turi, paket yashash vaqti, sarlovhaning nazorat yig‗indisi, qo’shimcha imkoniyatlar. Xizmat ko’rsatish turi tarmoqlararo deytagrammaning uzatilishida talab etiladigan sifatni ko’rsatishi uchun foydalaniladi. Paketning yashash vaqti tarmoqdagi paketning mavjud bo’lish vaqtining yuqori chegarasini ko’rsatadi. Ushbu ko’rsatkich jo’natuvchi tomonidan beriladi va paketning marshrut nuqtalari bo’ylab xarakatlanishiga ko’ra kamayib boradi. Paketning vaqti qabul qilib oluvchiga yetib borguniga qadar nol bo’lsa, u holda ushbu paket yo’q qilinadi. Sarlovhaning nazorat yig‗indisi undagi ma‘lumotlarning himoyasini ta‘minlaydi. Agarda modul sarlovhada xatolikni aniqlasa, ushbu paket uni aniqlagan modul tomonidan yo’q qilinadi. Qo’shimcha imkoniyatlar ayrim qo’shimcha xizmatlar bajarilishini ta‘minlaydi. Masalan, ma‘lumotlarni himoyalash va maxsus marshrutlashtirish usullari. IPv4 protokoli IPv4 protokoli o’tgan asrning 70-yillarida ishlab chiqilgan. 2 32 ta manzillarini taqdim eta olish imkoniga ega bo’lgan ushbu protokol bir qancha kamchiliklarga ega. Eng asosiysi, manzillar soni barcha ehtiyojlarni qondirish uchun kamlik qiladi. Bundan tashqari xavfsizlik masalalari ushbu protokolda ko’rib chiqilmagan. IPv4 paket formati IPv4 paketlar formati 3.1-rasmda ko’rsatilgan.1. IP ADDRESLARNING SINFLANISHI IP TARMOG`INI MASKA YORDAMIDA STRUKTURALARGA AJRATISH O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiSarlovha maydonlarining funksional vazifasi quyidagilardan tashkil topgan: Versiya maydoni (Version) mazkur protokol versiyasini ko’rsatadi. Hozirgi vaqtda protokolning 4-versiyasi bilan birgalikda (ya‘ni 0100 maydonida) protokolning 6-versiyasidan foydalanish boshlanadi (ya‘ni 0110 maydonida). Sarlovha uzunligi maydoni (Header Length) tarmoqlararo diagramma sarlovhasining 32 razryadli so’zlardagi uzunligini ko’rsatadi. Eng kam (minimal) uzunlik – beshta so’z, eng katta (maksimal) uzunlik –32-razryadli so’zlardan o’n beshtasi. Servis turi maydoni (Type of Service) xizmat ko’rsatishning talab etiladigan sifat ko‘rsatkichlarini ko’rsatadi. Imtiyoz esa, har bir deytagrammaga imtiyoz kodini berish orqali paketlarni uzatilishida unga ustunliklar beradi. 2.2. IP tarmog’ini maskalash maqsadi IP maska - bu tarmoq ichida mavjud bo'lgan IP-manzillar oralig'ini belgilaydigan raqam . Bitta kichik tarmoq niqobi ma'lum bir tarmoq uchun yaroqli IP sonini cheklaydi. Bir nechta tarmoq maskalari bitta tarmoqni kichik tarmoqlarga (subnetworks yoki subnets deb nomlangan) tashkil qilishi mumkin. Bitta kichik tarmoq ichidagi tizimlar bir-biri bilan to'g'ridan-to'g'ri aloqa qilishlari mumkin, turli kichik tarmoqlardagi tizimlar ip m aska orqali aloqa qilishlari kerak . Odatda, "subnet mask" iborasi ma'qul bo'lsa-da, siz IP manzili va submaskasini birdaniga aniqlash uchun stsenariy sifatida "IP / Mask" dan foydalanishingiz mumkin. Bunday vaziyatda IP-manzildan keyin niqobdagi bitlar soni kuzatiladi. Masalan: 10.0.1.1/24 216.202.192.66/22 Ular tengdir IP-manzil: 10.0.1.1 255.255.255.0 pastki tarmoq maskasi bilan IP-manzil: 216.202.196.66, 255.255.252.0-ning subnet maskasi misoli bilan Biroq, siz IP manzilini maskalamaysiz, pastki tarmoqni maskalashingiz kerak O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiInternet har qanday o'lchamdagi tarmoqlarni joylashtirishi kerakligi sababli, IP-manzildagi sekizli simi qanday sindirilganligiga qarab bir qator tarmoqlar uchun manzillar sxemasi mavjud. Siz har qanday IP-manzildagi uchta yuqori tartibli yoki eng chap bitga qarab, tarmoqning beshta turli sinflaridan qaysi biri A dan E gacha bo'lgan manzilga to'g'ri kelishini aniqlay olasiz. (D sinfidagi tarmoqlar multicasting uchun ajratilgan va E sinf tarmoqlari Internetda ishlatilmaydi, chunki ular Internet Engineering Task Force IETF tomonidan tadqiqot uchun ajratilgan.) A sinfidagi pastki tarmoq maskasi birinchi oktetdagi tarmoq qismini aks ettiradi va tarmoq menejeri uchun kerak bo'lganda xostlar va pastki tarmoqlarga bo'linishi uchun 2, 3 va 4 oktetlarni qoldiradi. A klassi 65 536 xostdan ko'proq tarmoqlarga mo'ljallangan. B sinfidagi subnet maskasi tarmoq uchun dastlabki ikkita oktetni talab qiladi va manzilning qolgan qismi, 3 va 4 oktetlarning 16 bitini ichki tarmoq va xost qismi uchun qoldiradi. B klassi 256 dan 65 534 ta xostgacha bo'lgan tarmoqlar uchun mo'ljallangan. C sinfidagi subnet maskasida, tarmoq qismi xostlar va subnetlar qolgan 8 oktet 4-da joylashgan birinchi uchta oktetadan iborat. S sinf 254 dan kam bo'lgan kichik tarmoqlarga mo'ljallangan. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiMaska sinflari A, B va C sinfidagi tarmoqlarda tabiiy maskalar yoki standart pastki tarmoq maskalari mavjud:  A sinf: 255.0.0.0  B sinf: 255.255.0.0  S sinf: 255.255.255.0 IP manzillarning sonini va turini har qanday mahalliy tarmoq uchun talab qilinadigan pastki tarmoq maskasi asosida aniqlashingiz mumkin. A sinfining IP-manzili va pastki tarmoq niqobining namunasi 255.0.0.0 standart A submaskasi va 10.20.12.2 IP-manzili bo'lishi mumkin. 2.3 IP tarmoqlarda marshrutlash negizlari Tarmoqli darajaning muxim masalasi bo'lib, marshrutlash - tarkibli tarmoqlardagi ikkita oxirgi tugunlar orasida paketlarni uzatish xisoblanadi. 10.1- rasmda ko'rsatilgan tarkibiy tarmoq misolida marshrutlash negizlarini ko'rib chiqamiz. Ushbu tarmoqda 20 ta marshrutizator umumiy tarmoqqa 18 ta tarmoqni O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishibirlashtiradi: S1,S2,…,S20 - bu tarmoqlar raqami. Marshrutizatorlar, tarmoqlar ulanadigan bir nechta portga (kamida ikkita) ega. Marshrutizatorning xar bir portiga tarmoqning aloxida tugunidek qarash mumkin: bu unga ulangan tarmoqostida o'z tarmoqmanziliga va lokal manzilga ega, masalan: 1-raqamli marshrutizator 3 portga ega, unga S1, S2, S3 tarmoqlari ulangan. Rasmda ushbu portlarning tarmoqmanzillari M1(1), M1(2), M1(3) bilan belgilangan. M1(1) porti tarmoqda S1 raqamli, M1(2)-S2 raqamli, M1(3)-S3 raqamli lokal manzilga ega. Shunday qilib, marshrutizatorni, xar biri o'z tarmog‘iga kiruvchi bir nechta tugunlar yig‘indisi deb ko'rish mumkin. Marshrutizator bir butun qurilma bo'lganligi sababli, u aloxida tarmoqmanziliga ham, xech qanday lokal manzilga xam ega emas. Murakkab tarkibiy tarmoqlarda, ikkita oxirgi tugunlar orasida paketlarni uzatish uchun bir nechta alternativ yo'nalishlar deyarli xar doim mavjud. Yo'nalish bu yuboruvchidan to tayinlangan nuqtagacha paket o'tishi kerak bo'lgan marshrutizatorlarning ketma-ketligi. Shunday qilib A tugunidan B tuguniga yuborilgan paket 17, 12, 5, 4 va 1 yoki 17, 13, 7, 6 va 3 marshrutizatorlar orqali mumkin. A va B tugunlari orasida yana bir nechta marshrutlarni topish qiyin bo'lmaydi. Bir nechta imkoni bo'lganda, yo'nalishni tanlash masalasini marshrutizatorlar, xamda oxirgi tugunlar xal qiladi. Tanlash ushbu qurilmalarda tarmoqning oxirgi konfiguratsiyasi to'g‘risida axborot bo'lishiga qarab, xamda yo'nalishni tanlashning berilgan mezoni asosida bajariladi. Odatda mezon sifatini aloxida paketlarning yo'nalish o'tishidagi to'xtalishlar yoki paketlarinig ketma-ketligi uchun yo'nalishning o'rtacha o'tkazish qobiliyati bajaradi. Ko'pincha yo'nalishda o'tilgan oraliq marshrutizatorlar sonini xisobga oluvchi, juda oddiy mezon ishlatiladi. Agar tayinlanish tarmog‘ining manzili bo'yicha, paketning keyingi yurishidagi to'g‘ri yo'nalish tanlansa, xar bir oxirgi tugun va marshrutizator marshrutlash jadvali deb nomlangan maxsus axborot tuzilishini taxlil qiladi. Marshrutizatorga yangi paket kelganda, kelgan kadrdan tayinlangan tarmoqraqami birin-ketin jadvalning har bir qatoridagi tarmoqlar raqami bilan solishtiriladi. Mos kelgan tarmoqraqamli qator, paketni eng yaqin marshrutizatorga yuborilishi kerakligini ko'rsatadi. Masalan, agar S6 tarmoqqa O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiyuborilgan paket 4-marshrutizatorning har qaysi portiga paket kelib tushsa, unda marshrutlash jadvalidan ko'rinib turibdiki, keyingi marshrutizator manzili M2(1), ya'ni ushbu paket harakatining navbatdagi bosqichi, 2-marshrutizatorning 1- portiga boradi. 2.3-rasm. 2.3-rasmda ko'rsatilgan ko'rinishda, marshrutizatorlarning tarmoqli manzili va tarmoqlar raqamlari uchun shartli belgilarni ishlatib, marshrutizatorda marshrutlash jadvali qanday ko'rinishda bo'lishini ko'rib chiqamiz. Paket tarkibiy tarmoqning har qanday tarmog‘iga yuborilish mumkinligi sababli, marshrutlashning har bir jadvali tarkibli tarmoqqa kiruvchi hamma tarmoqlar to'g‘risida yozuvlarga ega bo'lishi kerak deb qaralishi mumkin. Lekin bunday yondoshishda, katta tarmoq bo'lsa, marshrutlash jadvalining hajmi katta bo'lishi mumkin. Bu esa uni ko'rib chiqish vaqtiga ta'sir etadi va saqlash uchun ko'p joy talab etadi. Shuning uchun marshrutlash jadvalida yozuvlar sonini maxsus yozuv- ―Sukut saqlash bo'yicha marshrutizator (default) ishlatish hisobiga‖ kamaytiriladi. haqiqatda, tarkibiy tarmoq topologiyasini inobatga olsak, unda tarkibiy tarmoq tashqarisida joylashgan marshrutizatorlar jadvalida, ushbu O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishimarshrutizatorga bevosita ulangan yoki yaqin orada, boshi berk yo'nalishda joylashgan tarmoqlar raqamini yozish kifoya bo'ladi. Qolgan hamma tarmoqlar to'g‘risida, ushbu tarmoqlarga boruvchi yo'llar o'tuvchi marshrutizatorni ko'rsatuvchi yagona yozuv jadvalida yoziladi. Bunday marshrutizator, sukut saqlash marshrutizatori deyiladi, tarmoqraqami o'rniga, muvofiqqatorda, alohida yozuv joylashtiriladi, masalan, default. Bizning misolimizda S5 tarmoqi uchun bunday marshrutizator bo'lib, 5-marshrutizator, to'g‘rirog‘i uning M5(1) porti hisoblanadi. Bu shuni bildiradiki katta tarkibiy tarmoqning qariyb hamma tarmoqlariga S5 tarmog‘idan yo'l marshrutizatorning ushbu porti orqali o'tadi. Keyingi marshrutizatorga paketni uzatishdan oldin hozirgi marshrutizator, o'zining bir nechta portlaridan qaysi biriga joylashtirishini aniqlab olishi kerak. Buning uchun marshrutlash jadvalining uchinchi ustuni xizmat qiladi, yana bir marta ta'kidlab o'tamizki, har bir port o'z tarmoqmanzili bilan aniqlab olinadi. Tarmoq protokollarning ayrim amalga oshiruvchilari marshrutlash jadvalida bir vaqtda bitta tayinlash tarmoqmanziliga muvofiq bir nechta qator bo'lishlariga ruxsat beradi. Bu holda yo'nalish tanlashda ―Tanlash tarmog‘igacha bo'lgan masofa ustuni inobatga olinadi. Shu bilan birga masofa deganda tarmoq‖ paketining berilgan mezoniga (ko'pgina servis sinfi deyiladi) muvofiq ishlatiladigan har qanday metrika tushuniladi. Masofa xoplar, aloqa liniyalari bo'yicha paketning o'tish vaqti, ushbu yo'nalishda aloqa liniyalari ishonchligining bironta tavsifi yoki berilgan mezonga nisbatan bu yo'nalishning sifatini aks ettiruvchi boshqa kattalik bilan o'lchanishi mumkin. Agar marshrutizator paketlarning bir necha servislar sinfini quvvatlasa, unda servisning (yo'nalishni tanlash mezoni) xar bir turi uchun yo'nalishlar jadvali aloxida tuziladi va qo'llaniladi. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishi3. OSI ETALON MODELINI POG`ONALARI 3.1. OSI modeli nima va uning vazifasi OSI modeli nima ekanligini va uning vazifasi nima ? Ochiq tizimlar o'zaro bog'lanishining mos yozuvlar modeli ( OSI, ochiq tizim o'zaro bog'lanishi ) 1984 yilda chiqarilgan va ISO tomonidan yaratilgan tavsiflovchi tarmoq modeli edi. Xalqaro standartlashtirish tashkiloti ). OSI modeli aloqa protokollari uchun standartdan boshqa narsa emas. qizil . Bu protokollar ikki yoki undan ortiq kompyuterlarni ulash uchun foydalaniladigan aloqa qoidalaridir. OSI modeli nima qiladi, bu protokollarni ma'lum guruhlar yoki qatlamlarga guruhlaydi. bu standart Har xil turdagi tizimlarni hech qanday to'siqlarsiz ma'lumot almashishi uchun o'zaro bog'lash maqsadini ko'zlagan. , ular ishlab chiqaruvchilariga ko'ra ishlaydigan protokollar tufayli. OSI modeli 7 qatlamdan yoki mavhumlik darajasidan iborat . Ushbu darajalarning har biri o'z vazifalariga ega bo'ladi, shuning uchun ular birgalikda yakuniy maqsadlarga erisha oladilar. Darajalar bo'yicha aniq bu ajratish har bir operatsiya darajasida o'ziga xos funktsiyalarni jamlash orqali turli protokollarning o'zaro bog'lanishiga imkon beradi. Aytganimdek, OSI modelining har bir qatlami o'ziga xos funktsiyaga ega va yuqoridagi va pastdagi qatlamlar bilan aloqa qiladi . Protokollar jamoalar o'rtasidagi aloqa uchun javobgar bo'ladi, shuning uchun a mezbon boshqasi bilan qatlamma-qavat o'zaro ta'sir qilishi mumkin. Shuni esda tutish kerakki, OSI nazariy ma'lumot modeli, ya'ni turli ishlab chiqaruvchilar va / yoki kompaniyalarning tizimlari uchun optimal muloqot qilish uchun foydali standartdir. Bir narsani yodda tutish kerak OSI modeli a ning ta'rifi emas topologiya na tarmoq modelining o'zi. OSI haqiqatan ham standartga erishish uchun ularning funksionalligini belgilaydi. . Ushbu model aloqada ishlatiladigan protokollarni ham aniqlamaydi yoki aniqlamaydi, chunki ular mustaqil ravishda amalga oshiriladi. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishi3.2. OSI modelining 7 ta qatlami Ushbu arxitektura 7 qatlam yoki darajadagi usul bilan elektron aloqa muammosini hal qiladi. Eng yuqori darajadagi ma'lumot 7 qatlam , siz ishlayotgan joy dastur ma'lumotlari , va ular o'z ichiga oladi va ular yetguncha o'zgartiriladi 1-qavat, yoki boshqaradigan past darajadagi toza bitlar jismoniy muhitga uzatilishi ( elektr signallari, radio to'lqinlar, yorug'lik impulslari ... ). Jismoniy qatlam ( 1 daraja ) Bu OSI modelining eng past qatlami va tarmoq topologiyasi va uskunaning tarmoqqa global ulanishlari haqida g'amxo'rlik qiladi . Bu jismoniy vositaga ham, axborot va tarmoqlarni uzatish usullariga ham tegishli. Jismoniy daraja yoki jismoniy qatlam ( 1 daraja ) bu erda bitlar ketma-ketligiga ularni bir joydan ikkinchi joyga o'tkazish uchun qilingan o'zgartirishlar amalga oshiriladi. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiBu burun U uzatish uchun ishlatiladigan vosita orqali ma'lumotlarning bitlarini uzatish uchun javobgardir. Shuningdek, u turli komponentlarning fizik xususiyatlari va elektr xususiyatlari bilan shug'ullanadi. Bundan tashqari, siz ulanishlar va terminallarning mexanik jihatlari, shu jumladan elektr/elektromagnit signallarni talqin qilish uchun mas'ul bo'lasiz. Jismoniy qatlam ( 1 daraja ) uskunaning tarmoqqa jismoniy ulanishlari uchun ham, jihatidan ham javobgardir jismoniy muhit ( boshqariladigan ommaviy axborot vositalari va boshqarilmaydigan ommaviy axborot vositalari ), da o'rta xususiyatlar ( kabel turi yoki uning sifati; standartlashtirilgan ulagichlar turi va boshqalar ... ) allaqachon axborotni uzatish usuli . Jismoniy qatlam bitlar oqimini oladi va uni belgilangan joyga yuborishga harakat qiladi va ularni xatosiz etkazib berish uning mas'uliyati emas, chunki bu mas'uliyat ma'lumotlar havolasi qatlamiga tushadi. Jismoniy qatlam ma'lumotlar havolasiga xizmat ko'rsatadi , tarmoq qatlamiga xizmatlarni taqdim etish maqsadi bilan . Ma'lumotlar havolasi qatlami (2-qavat) Bu burun fizik manzillash, o'rta kirish, xatolarni aniqlash, tartiblangan kadrlar taqsimoti va oqimni boshqarish bilan shug'ullanadi . U ma'lumotlarni uzatish sxemasi orqali ma'lumotlarni ishonchli uzatish uchun javobgardir. bu qatlam tarmoq sathidan so'rovlarni qabul qiladi va jismoniy qatlam xizmatlaridan foydalanadi . O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiHar qanday uzatish vositasi xatosiz uzatishni, ya'ni jismoniy aloqa orqali ishonchli ma'lumotlarni uzatishni ta'minlay olishi kerak. Bunga erishish uchun, ma'lumot bloklarini o'rnatishingiz kerak ( bu qatlamdagi ramkalar deb ataladi ), ularga havola qatlami manzilini taqdim eting ( Direccion MAC ), xatolarni aniqlash yoki tuzatishni boshqarish va guruhlar o'rtasidagi oqimni boshqarish bilan shug'ullanish . Shuning uchun, bu qatlam ramkalarning chegaralarini yaratishi va tanib olishi, shuningdek, ushbu ma'lumot bloklarining yomonlashishi, yo'qolishi yoki takrorlanishidan kelib chiqadigan muammolarni hal qilishi kerak. Siz ham ba'zilarini kiritishingiz mumkin harakatni tartibga solish mexanizmi , bu bilan transmitterdan sekinroq bo'lgan qabul qiluvchining to'yinganligini oldini olish uchun. Ushbu qatlamning asosiy funktsiyalari quyidagilar: boshlash, tugatish va identifikatsiya qilish, segmentatsiya va blokirovkalash, oktet va belgilar sinxronizatsiyasi, kadrlarni ajratish va shaffoflik, xatolarni boshqarish, oqimni boshqarish, nosozliklarni tiklash va boshqarish, shuningdek aloqani muvofiqlashtirish . Net Cloak (3-daraja) Bu daraja yoki qatlam ikkita xost tizimi o'rtasida ulanish va yo'l tanlash imkonini beradi , ular geografik jihatdan alohida tarmoqlarda joylashgan bo'lishi mumkin. Ma'lumotlar birliklari paketlar deb ataladi va ularni marshrutlash protokollari va marshrutlash protokollari deb tasniflash mumkin. Yuqori darajadagi xizmatlarni O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishitaklif qiladi ( transport qatlami ) va ma'lumotlar havolasi qatlami tomonidan qo'llab-quvvatlanadi , ya'ni uning funktsiyalaridan foydalaning. Ma'lumotlar havolasi qatlamining asosiy vazifasi ma'lumotlarni uzatishni qabul qilish va uni tarmoq qatlami uchun xatosiz uzatishga aylantirishdir. . U ushbu funktsiyani kirish ma'lumotlarini ma'lumotlar ramkalariga bo'lish orqali amalga oshiradi ( siz fitna qilmaysiz ) va belgilangan tugunga yuboradigan holat ramkalarini qayta ishlash uchun kadrlarni ketma-ket uzatish. Vazifangizni bajarish uchun, noyob tarmoq manzillarini tayinlashi, turli quyi tarmoqlarni o'zaro bog'lashi, paketlarni yo'naltirishi, tiqilib qolishni nazorat qilish va xatolarni boshqarishdan foydalanishi mumkin. . Tarmoq qatlamining vazifasi, hatto ikkalasi to'g'ridan-to'g'ri bog'lanmagan bo'lsa ham, ma'lumotni manbadan manzilga olishdir. Marshrutizatorlar ushbu qatlamda ishlaydi, garchi ular ma'lum holatlarda, unga tayinlangan funktsiyaga qarab, 2-qatlam kaliti vazifasini bajarishi mumkin. Yana nima xavfsizlik devorlari asosan ushbu qatlamda mashina manzillarini o'chirish uchun ishlaydi . Mana bajarildi terminal uskunasining mantiqiy adreslanishi , IP manzili tayinlangan. Ba'zi tarmoq sathi protokollari: IP, OSPF, IS-IS, ICMP, ICMPv6, IGMP . Transport qatlami (4-daraja) Bu burun U xatosiz ma'lumotlarni manba mashinasidan maqsadli mashinaga o'tkazish uchun javobgardir. , foydalanayotgan jismoniy tarmoq turidan qat'iy nazar. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiTransport qatlamining yakuniy maqsadi foydalanuvchilarga samarali va ishonchli xizmat ko'rsatish, bu odatda amaliy qatlam jarayonlari . Ushbu maqsadga erishish uchun ushbu qatlam tarmoq qatlami tomonidan taqdim etilgan xizmatlardan foydalanadi. Tashishni boshqaradigan transport qatlami apparat yoki dasturiy ta'minot deyiladi transport tashkiloti . Bu oxir-oqibat aloqani amalga oshiradigan birinchi qatlam. , va bu holat allaqachon yuqori qatlamlarda saqlanib qoladi. Uning asosiy vazifasi - yuqori qatlamlar tomonidan yuborilgan ma'lumotlarni qabul qilish, uni kichik qismlarga bo'lish ( segmentlar ) agar kerak bo'lsa va ularni tarmoq qatlamiga o'tkazing . OSI modeliga kelsak, ular aloqaning boshqa tomoniga to'g'ri kelishi ham ta'minlanadi. Shuni ta'kidlash kerakki, yana bir xususiyat yuqori qatlamlarni pastki qatlamlarda tarmoq texnologiyalarining turli xil qo'llanilishidan ajratib qo'yishi kerak . bu qatlamda Seans qatlami uchun ulanish xizmatlari taqdim etiladi, ular oxir-oqibat tarmoq foydalanuvchilari tomonidan paketlarni jo'natish va qabul qilishda foydalanadilar. . Internet transport sathida ikkita asosiy protokolga ega, biri ulanishsiz (UDP) va biri ulanishga yo'naltirilgan (TCP). Ushbu xizmatlar foydalaniladigan aloqa turi bilan bog'liq bo'ladi, ular transport qatlamiga qilingan so'rovga qarab farq qilishi mumkin. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiSessiya qatlami (5-daraja) Sessiya qatlami dialogni tashkil qilish va sinxronlashtirish va ma'lumotlar almashinuvini boshqarish usuli sifatida paydo bo'ladi. Uning vazifasi ikkala oxirgi tizim o'rtasidagi aloqani tashkil qilishdir. , shuning uchun u aloqa qatlami deb ham ataladi. Seans transport qatlami kabi ma'lumotlarni oddiy tashish imkonini beradi, lekin ba'zi ilovalarda foydali bo'lgan kengaytirilgan xizmatlarni ham taqdim etadi. Ushbu qatlam har qanday turdagi ma'lumotlarni uzatuvchi ikkita kompyuter o'rtasida o'rnatilgan aloqani saqlash va boshqarish uchun javobgardir. Yana nima so'nggi tizimlarning ilovalari o'rtasidagi dialogni boshqarish mexanizmlarini taqdim etadi . Sharqiy daraja 5 aloqa uchun muhim bo'lgan bir qancha xizmatlarni taklif etadi ular kabi: 1. Dialog nazorati . U bir vaqtning o'zida ikkala yo'nalishda ham bo'lishi mumkin ( to'liq dupleks ) yoki ikkala yo'nalishda ( yarim dupleks ) 2. Guruhlash nazorati . Shu bilan ikkita aloqa bir vaqtning o'zida amalga oshirilmasligiga erishiladi. 3. Qayta tiklash ( nazorat nuqtalari ) . Bular uzatishda uzilish yuz bersa, uni boshidan emas, balki oxirgi tekshirish nuqtasidan davom ettirish uchun xizmat qiladi. Shuning uchun, Ushbu qatlam tomonidan taqdim etiladigan xizmat - bu ikki mashina o'rtasida o'rnatilgan seansni hisobga olgan holda, uni boshidan oxirigacha belgilangan operatsiyalar uchun bajarish, uzilishlar bo'lsa, ularni davom ettirishni ta'minlash qobiliyatidir. . Ko'p hollarda seans qatlami xizmatlari qisman yoki to'liq sarflanadi. Sessiya sathida ishlaydigan protokollar quyidagilardir: RPC Protocol ( masofaviy protsedura chaqiruvi ), SCP ( Xavfsiz nusxa ) va ASP ( APPLE TALK seans protokoli ). Faervollar ushbu qatlamda ishlaydi , kompyuter portlariga kirishni bloklash uchun. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiTaqdimot qatlami (6-daraja) Taqdimot qatlamining maqsadi Turli xil kompyuterlarda belgilarning har xil ichki ko'rinishlariga ega bo'lishi uchun ma'lumotlarning taqdimotiga g'amxo'rlik qiling ( ASCII, Unicode, EBCDIC ), raqamlar, tovush yoki tasvirlar, ma'lumotlar taniqli tarzda keladi . Ma'lumotlar mahalliy sifatida standartlashtirilgan formatlarda tashiladi Bu burun birinchi bo'lib muloqotning qanday tashkil etilganligidan ko'ra uning mazmuni ustida ishlaydi . U uzatiladigan ma'lumotlarning semantikasi va sintaksisi kabi jihatlar bilan shug'ullanadi, chunki turli xil kompyuterlar ularni boshqarishning turli usullariga ega bo'lishi mumkin. Ushbu qatlamni quyidagicha umumlashtirishimiz mumkin mavhum ma'lumotlar tuzilmalari bilan ishlash va ma'lumotlarni to'g'ri talqin qilish uchun zarur bo'lgan ma'lumotlarni ko'rsatish konvertatsiyasini amalga oshirish uchun mas'ul . Bir necha so'z bilan aytganda, bu tarjimon. 6-qavat uchta asosiy vazifani bajaradi . Bu funksiyalar: ma'lumotlarni formatlash, ma'lumotlarni shifrlash va ma'lumotlarni siqish . Ilova qatlami (7-daraja) Bu qatlam ilovalarni taklif qiladi ( foydalanuvchi yoki yo'q ) la boshqa qatlamlarning xizmatlariga kirish imkoniyati va ma'lumotlarni almashish uchun ilovalar tomonidan ishlatiladigan protokollarni belgilaydi , masalan, elektron pochta ( POP va SMTP ), ma'lumotlar bazasi menejerlari yoki fayl serveri ( FTP ). Turli xil ilovalar bo'lganidek ko'p protokollar mavjud, chunki yangi ilovalar doimiy ravishda ishlab chiqilayotganligi sababli protokollar soni doimiy ravishda o'sib bormoqda. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiBu qatlamda boshqa darajalar uchun ulanish o'rnatiladi va ilovalar uchun funksiyalar tayyorlanadi. Foydalanuvchiga ko'rinadigan ilovalarni o'z ichiga oladi . Shuni ta'kidlash kerakki, foydalanuvchi odatda dastur darajasi bilan bevosita aloqada bo'lmaydi. Odatda u o'z navbatida dastur darajasi bilan o'zaro ta'sir qiladigan dasturlar bilan o'zaro ta'sir qiladi. Orasida mashhur umumiy protokollar ajralib turadi: 1. http( HyperText uzatish protokoli ) veb-sahifalarga kirish uchun. 2. (FTP Fayl uzatish protokoli ) faylni uzatish uchun. 3. SMTP ( Oddiy pochta uzatish protokoli ) elektron pochta xabarlarini yuborish va tarqatish uchun. 4. POP ( Pochta aloqasi protokoli )/IMAP, elektron pochta xabarlarini olish uchun. 5. SSH ( Xavfsiz Shell ) asosan masofaviy terminal. 6. Telnet masofaviy kompyuterlarga kirish uchun. Garchi u ishonchliligi tufayli foydalanilmay qolgan bo'lsa ham, kalitlar tarmoq orqali shifrlanmagan holda harakatlanadi. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishi4 . HISOBIY QISM 4.1 Ethernet va FastEthernet asosidagi kompyuter tarmog'i va uning samaradorligini hisoblash tartibi Birinchi m а h а lliy t а rm о ql а r p а yd о bo‘lg а n v а qtd а n b е ri yuzl а b turli х il t а rm о q t ех n о l о giyal а ri yar а tildi, l е kin k е ng miqyosd а t а nilib, t а rq а lg а n t а rm о ql а r bir n е ch а gin а хо l о s. T а niqli firm а l а r bu t а rm о ql а rni q о ‘ll а b-quvv а tl а shl а rig а v а yuq о ri d а r а j а d а ul а rni ish f ао liyatini t а shkiliy t о m о nl а rini st а nd а rtl а shg а nig а nim а s а b а b bo‘ldi. Bu t а rm о q qurilm а v а uskun а l а rini ko‘p ishl а b chiq а rilishi v а ul а rning n а r х i p а stligi, b о shq а t а rm о ql а rg а q а r а g а nd а ustunligini t а ’minl а di. D а sturiy t а ’min о t v о sit а l а rini ishl а b chiq а ruvchil а r h а m а lb а tt а k е ng t а rq а lg а n qurilm а v а v о sit а l а rg а mo‘lj а ll а ng а n m ах sul о tl а rini ishl а b chiq а r а dil а r. Shuning uchun st а nd а rt t а rm о qni t а nl а g а n f о yd а l а nuvchi qurilm а v а d а sturl а rni bir-biri bil а n m о s tushishig а to‘liq k а f о l а t v а ish о nchg а eg а bo‘l а di. H о zirgi v а qtd а f о yd а l а nil а dig а n t а rm о q turl а rini k а m а ytirish t е nd е ntsiyasi kuch а ym о qd а . S а b а bl а rid а n bitt а si shund а n ib о r а tki, m а h а lliy t а rm о ql а rd а ах b о r о t uz а tish t е zligini 100 v а h а tt о 1000 Mbit/s g а y е tk а zish uchun eng yangi t ех n о l о giyal а rni ishl а tish v а jiddiy, ko‘p m а bl а g‘ t а l а b qil а dig а n ilmiy-t а dqiq о t ishl а rini а m а lg а о shirish k е r а k. T а biyki bund а y ishl а rni f а q а t k а tt а firm а l а r а m а lg а о shir а о l а dil а r v а ul а r o‘zi ishl а b chiq а r а dig а n st а nd а rt t а rm о ql а rni q о ‘ll а b- quvv а tl а ydil а r. Shuningd е k ko‘pchilik f о yd а l а nuvchil а rd а q а ysidir t а rm о ql а r o‘rn а tilg а n v а bu qurilm а l а rni bird а nig а , b а t а m о m b о shq а t а rm о q qurilm а l а rig а а lm а shtirishni h ох l а m а ydil а r. Shuning uchun yaqin k е l а j а kd а butkul yangi st а nd а rtl а r q а bul qilinishi kutilm а ydi а lb а td а . B о z о rd а st а nd а rt l о k а l t а rm о ql а rning turli t о p о l о giyali, turli ko‘rs а tgichlil а ri jud а ko‘p, f о yd а l а nuvchig а t а nl а sh imk о niyati k е ng miqyosd а m а vjud. L е kin u yoki bu t а rm о qni t а nl а sh mu а mm о si b а ribir q о lg а n. D а sturiy v о sit а l а rni o‘zg а rtirishg а q а r а g а nd а (ul а rni а lm а shtirish jud а о s о n) t а nl а ng а n qurilm а l а r ko‘p yil х izm а t qilishi k е r а k, chunki ul а rni а lm а shtirish n а f а q а t ko‘p m а bl а g‘ t а l а b qilishd а n t а shq а ri, k а b е ll а r yotqizilish v а k о mpyut е rl а rni o‘zg а rtirish, n а tij а d а butun t а rm о q tizimini o‘zg а rtirishg а to‘g‘ri k е lishi mumkin. Shuning uchun tаrmоq qurilmаsini tаnlаshdа yo‘l quyilgаn хаtоlik, O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishidаsturiy tаminоtni tаnlаshdа yo‘l qo‘yilgаn хаtоlikgа nisbаtаn аnchа qimmаtgа tushаdi.Biz bu bоbdа bа’zi bir stаndаrt tаrmоqlаrni ko‘rib o‘tаmiz, bu o‘quvchini tаrmоq tаnlаshigа аnchа yordаm bеrаdi dеgаn umiddаmiz. Stаndаrt tаrmоqlаr o‘rtаsidа eng ko‘p tаrqаlgаn tаrmоq bu Ethernet tаrmоg‘idir. U birinchi bo‘lib 1972 yildа Xerox firmаsi tоmоnidаn yarаtilib, ishlаb chiqаrilа bоshlаndi. Tаrmоq lоyiхаsi аnchа muvоfаqiyatli bo‘lgаnligi uchun 1980 yili uni kаttа firmаlаrdаn DEC vа Intel qо‘llаdilаr (Ethernet tаrmоg‘ini birgаlikdа qо‘llаgаn firmаlаrni bоsh hаriflаri bilаn DIX dеb yuritilа bоshlаndi). Bu uchtа firmаning hаrаkаti vа qо‘llаshi nаtijаsidа 1985 yili Ethernet hаlqаrо stаndаrti bo‘lib qоldi, uni kаttа hаlqаrо stаndаrtlаr tаshkilоtlаri stаndаrt sifаtidа qаbul qilаdilаr: 802 IEEE qо‘mitаsi (Institute of Electrical and Electronic Engineers) vа ECMA (European Computer Manufactures Association). Bu stаndаrt IEEE 802.03 nоmini оldi (inglizchа «eight oh two dot three») IEEE 802.03 stаndаrtining аsоsiy ko‘rsаtgichlаri quyidаgilаr: Tоpоlоgyasi – shinа; uzаtish muхiti – kоаksiаl kаbеl; uzаtish tеzligi – 10 Mbit/s; mаksimаl uzunligi – 5 km; аbоnеntlаrning mаksimаl sоni – 1024 tаgаchаn; tаrmоq qismining uzunligi – 500 m; tаrmоqning bir qismidаgi mаksimаl аbоnеntlаr soni – 100 tаgаchа; tаrmоqgа egа bo‘lish usuli CSMA/CD, uzаtish mоdulyatsiyasiz (mоnоkаnаl). Jiddiy qаrаlgаndа IEEE 802.03 vа Ethernet оrаsidа оz fаrq mаvjud, lеkin ulаr hаqidа оdаtdа eslаnmаydi. Ethernet hоzir dunyodа eng tаnilgаn tаrmоq vа shubhа yо‘q аlbаttа u yaqin kеlаjаkdа hаm shundаy bo‘lib qоlаdi. Bundаy bo‘lishigа аsоsiy sаbаb, uning yarаtilishidаn bоshlаb hаmmа ko‘rsаtgichlаri, tаrmоq prоtоkоli hаmmа uchun оchiq bo‘lgаnligi, shundаy bo‘lgаnligi uchun dunyodаgi judа ko‘p ishlаb chiqаruvchilаr Ethernet qurilmа vа uskunаlаrini ishlаb chiqаrа bоshlаdilаr. Ulаr o‘zаrо bir-birigа to‘liq mоslаngаn rаvishdа ishlаb chiqilаdi аlbаttа. Dаstlаbki Ethernet tаrmоqlаridа 50 Оmli ikki turdаgi (yug‘оn vа ingichkа) kоаksiаl kаbеllаr ishlаtilаr edi. Lеkin kеyingi vаqtlаrdа (1990 yil bоshlаridаn) Ethernet tаrmоg‘ining аlоqа kаnаli uchun o‘rаlgаn juftlik kаbеllаridаn fоydаlаnilgаn vеrsiyalаri kеng tаrqаldi. Shuningdеk оptik tоlаli kаbеllаr ishlаtilаdigаn stаndаrt hаm qаbul qilindi vа stаndаrtlаrgа tеgishli o‘zgаrtirishlаr kiritildi. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishi1995 yili Ethernet tаrmоg‘ining tеz ishlоvchi vеrsiyasigа stаndаrt qаbul qilindi, u 100 Mbit/s tеzlikdа ishlаydi (Fast Ethernet dеb nоm bеrildi, IEEE 802.03 u stаndаrti), аlоqа muхitidа fgаn juftlik yoki оptik tоlа ishlаtilаdi. 1000 Mbit/s tеzlikdа ishlаydigаn vеrsiyasi hаm ishlаb chiqаrilа bоshlаndi (Gigabit Ethernet, IEEE 802.03 z stаndаrti). Stаndаrt bo‘yichа «shinа» tоpоlоgiyasidаn tаshqаri shuningdеk «pаssiv yulduz» vа «pаssiv dаrахt» tоpоlоgiyali tаrmоqlаr hаm qо‘llаnilаdi. Bu tаqdirdа tаrmоqning turli qisimlаrini o‘zаrо ulаsh uchun rеpitеr vа pаssiv kоntsеntrаtоrlаrdаn fоydаlаnish ko‘zdа tutilаdi (7–rаsm). Tаrmоqning bir qismi (sеgmеnt) bo‘lib shuningdеk bittа аbоnеnt hаm sеgmеnt bo‘lishi mumkin. Kоаksiаl kаbеllаr shinа sеgmеntlаrigа ishlаtilаdi, to’qilgаn juftlik vа оptik tоlаli kаbеllаr esа pаssiv yulduz nurlаri uchun ishlаtilаdi (bittаli аbоnеntlаrni kоnsеntrаtоrgа ulаsh uchun). Аsоsiysi hоsil qilingаn tоpоlоgiyadа yopiq yo‘llаr (pеtlya) bo‘lmаsligi kеrаk. Nаtijаdа jismоniy shinа hоsil bo‘lаdi, chunki signаl ulаrning hаr biridаn turli tоmоnlаrgа tаrqаlib yanа shu jоygа qаytib kеlmаydi (hаlqаdаgi kаbi). Butun tаrmоq kаbеlining mаksimаl uzunligi nаzаriy jiхаtdаn 6,5 km gа еtishi mumkin, lеkin аmаldа esа 2,5 km dаn оshmаydi. Bu hоldа signаlning bittа qiymаti nоlgа, bоshqаsi mаnfiy qiymаtgа egа, ya’ni signаlni dоimiy tаshkil qiluvchi qiymаti nоlgа tеng emаs. Gаlvаnik аjrаtish аdаptеr, rеpitеr vа kоntsеntrаtоr qurilmаlri yordаmidа аmаlgа оshirilаdi. Tаrmоqning uzаtish vа qаbul qilish qurilmаlаri bоshqа qurilmаlаrdаn gаlvаnik аjrаlishi trаnsfоrmаtоr оrqаli vа аlоhidа elеktr mаnbаi yordаmidа аmаlgа оshirilgаn, tаrmоq bilаn kаbеl to‘g‘ri ulаngаn. Ethernet tаrmоg‘igа ахbоrоt uzаtish uchun egа bo‘lish аbоnеntlаrgа to‘liq tеnglik huquqini bеruvchi CSMA/CD tаsоdifiy usul yordаmidа аmаlgа оshirilаdi. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishi7-rаsm. Ethernet tаrmоq tоpоlоgiyasi Fast Ethernet tаrmоg‘idа jismоniy «shinа» tоpоlоgiyasidаn fоydаlаnish ko‘zdа tutilmаgаn, fаqаt «pаssiv yulduz» yoki «pаssiv dаrахt» tоpоlоgiyasi ishlаtilаdi. Shuningdеk Fast Ethernet tаrmоg‘idа tаrmоq uzunligigа qаttiq tаlаblаr vа chеgаrа qo‘yilgаn. Pаkеt fоrmаtini sаqlаb qоlib, tаrmоq tеzligini 10 bаrаvаr оshirilgаnligi tufаyli tаrmоqning minimаl uzunligi 10 bаrаvаr kаmаyadi (Ethernet dаgi 51,2 mks o‘rnigа 5,12 mks). Signаlni tаrmоqdаn o‘tishining ikki хissаlik vаqt kаttаligi esа 10 mаrоtаbа kаmаyadi. Ethernet tаrmоg‘idаn ахbоrоt uzаtish uchun stаndаrt kоd Mаnchеstеr – II ishlаtilаdi. Tаrmоqdа 8 – rаsmdа ko‘rsаtilgаndеk o‘zgаruvchаn uzunlikkа egа bo‘luvchi strukturаli pаkеt ishlаtilаdi. 8-rаsm. Ethernet tаrmоq pаkеtining tuzulishi (rаqаmlаr bаytlаr sоnini ko‘rsаtаdi). Ethernet kаdr uznligi (ya’ni priаmbulаsiz pаkеt) 512 bitli оrаliqdаn kаm bo‘lmаsligi kеrаk, yoki 51,2 mks (хuddi shu kаttаlik signаlni tаrmоqdаn bоrib kеlish O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishivаqtigа tеngdir). Mаnzillаshning shахsiy, guruhli vа kеng tаrqаtish usullаri ko‘zdа tutilgаn. Ethernet pаkеti quyidаgi mаydоnlаrni o‘z ichigа оlgаn: 8 bitni priаmbulа tаshkil qilаdi, ulаrdаn birinchi еttitаsini 1010101 kоdi tаshkil qilаdi, охirgi sаkkizinchisini 10101011 kоdi tаshkil qilаdi. IEEE 802.03 stаndаrtidа bu охirgi bаyt kаdr bоshlаnish bеlgisi dеb yurutilаdi (SFD – Start of Frame Delimiter) vа pаkеtni аlоhidа mаydоnini tаshkil qilаdi. Qаbul qiluvchi mаnzili vа jo‘nаtuvchi mаnzili 6 bаytdаn tаshkil tоpgаn bo‘lib 3.2 bоbdа yozilgаn stаndаrt ko‘rinishdа bo‘lаdi. Bu mаnzil mаydоnlаri аbоnеnt qurilmаsi tоmоnidаn ishlаv bеrilаdi. Bоshqаrish mаydоnidа (L/T-Length/Type) ахbоrоt mаydоnining uzunligi hаqidаgi mа’lumоt jоylаshtirilаdi. U yanа fоydаlаnаyotgаn prоtоkоl turini bеlgilаshi mumkin. Аgаrdа bu mаydоn qiymаti 1500 dаn kаm bo‘lsа u hоldа ахbоrоtlаr mаydоnining uzunligini ko‘rsаtаdi. Аgаrdа 1500 dаn kаttа bo‘lsа u hоldа kаdr turini ko‘rsаtаdi. Bоshqаrish mаydоni dаstur tоmоnidаn ishlоv bеrilаdi. Ахbоrоtlаr mаydоnigа 46 bаytdаn 1500 bаytgаchа ахbоrоt kirishi mumkin. Аgаrdа pаkеtdа 46 bаytdаn kаm ахbоrоt bo‘lsа, ахbоrоtlаr mаydоnining qоlgаn qismini to‘ldiruvchi bаytlаr egаllаydi. IEEE 802.3 stаndаrtigа ko‘rа pаkеt tаrkibidа mахsus to‘ldiruvchi mаydоn аjrаtilgаn (pad data), аgаrdа ахbоrоt 46 bаytdаn uzun bo‘lsа to‘ldiruvchi mаydоn 0 uzunlikkа egа bo‘lаdi. Nаzоrаt bitlаr yig‘indisining mаydоni (FCS – Frame Chech Segvence) pаkеtning 32 rаzryadli dаvriy nаzоrаt yigindisidаn ibоrаt (CRC) vа u pаkеtning to‘g‘ri uzаtilgаnligini аniqlаsh uchun ishlаtilаdi. Shundаy qilib, kаdrning minimаl uzunligi 64 bаytni (512 bit) tаshkil qilаdi (priаmbulаsiz pаkеt). Аynаn shu kаttаlik tаrmоqdаn signаl tаrqаlishini ikki хissа ushlаnish mаksimаl qiymаtini 512 bit оrаlig‘idа аniqlаb bеrаdi (Ethernet uchun 51,2mks, Fast Ethernet uchun 5,12mks). Turli tаrmоq qurilmаlаridаn pаkеtning o‘tishi nаtijаsidа priаmbulа kаmаyishi mumkinligini stаndаrt nаzаrdа tutаdi vа shuning uchun uni хisоbgа оlinmаydi. Kаdrning mаksimаl uzunligi 1518 bаyt (12144 bit, ya’ni 1214,4 mks Ethernet uchun, Fast Ethernet uchun esа 121,44 mks). Bu kаttаlik muhim bo‘lib, uni tаrmоq qurilmаlаrining bufеr хоtirа qurilmаlаrining sig‘imini хisоblаsh uchun vа tаrmоqning umumiy yuklаmаsini bахоlаshdа fоydаlаnilаdi. 10 Mbit /s tеzlikdа O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiishlоvchi Ethernet tаrmоg‘i uchun stаndаrt to‘rttа ахbоrоt uzаtish muхitini аniqlаb bеrgаn: 10 BASE 5 (qаlin kоаksiаl kаbеl); 10 BASE 2 (ingichkа kоаksiаl kаbеl); 10 BASE-T (о‘rаlgаn juftlik); 10 BASE-FL (оptik tоlаli kаbеl); Uzаtish muхitini rusumlаsh 3 elеmеntdаn tаshkil tоpgаn bo‘lib: «10» rаqаmi, 10 Mbit/s uzаtish tеzligini bildirаdi, BASE so‘zi yuqоri chаstоtаli signаlni mоdulyatsiya qilmаsdаn uzаtishni bildirаdi, охirgi elеmеnt tаrmоq qismini (sеgmеntini) ruхsаt etilgаn uzunligini аnglаtаdi: «5» -500 mеtrni, «2» - 200 mеtrni (аniqrоgi, 185 mеtrni) yoki аlоqа yo‘lining turini: «T» – о‘rаlgаn juftlik (twisted pair, vitаya pаrа), «F» – оptik tоlаli kаbеl (fiber optic, оptоvоlоkоpniy kаbеl). Хuddi shuningdеk 100 Mbit/s tеzlik bilаn ishlоvchi Fast Ethernet uchun hаm stаndаrt uch turdаgi uzаtish muхitini bеlgilаb bеrgаn: 100 BASE – T4 (to‘rttаli о‘rаlgаn juftlik); 100 BASE – Tx (ikkitаli о‘rаlgаn juftlik); 100 BASE – Fx (оptik tоlаli kаbеl). Bu еrdа «100» sоni uzаtish tеzligini bildirаdi (100 Mbit/s), «T» - hаrfi о‘rаlgаn juftlik ekаnini ko‘rsаtаdi, «F» - hаrfi оptik tоlаli kаbеl ekаnini аnglаtаdi. 100BASE–Tx vа 100BASE–Fx rusumidаgi kаbеllаrni birlаshtirib 100BASE–Х nоm bilаn yuritilаdi, 100BASE-TХ lаrni esа 100BASE–T dеb bеlgilаnаdi. Bu yеrdа biz аytib o‘tishimiz kеrаkki Ethernet tаrmоg‘i оptimаl аlgоritmi bilаn hаm, yuqоri ko‘rsаtkichlаri bilаn hаm bоshqа stаndаrt tаrmоq ko‘rsаtkichlаridаn аjrаlib turmаydi. Lеkin yuqоri stаndаrtlаshtirilgаnlik dаrаjаsi bilаn, tехnik vоsitаlаrini judа ko‘p miqdоrdа ishlаb chiqаrilishi bilаn, ishlаb chiqаruvchilаr tоmоnidаn kuchli qullаnishi shаrоfаti tufаyli bоshkа stаndаrt tаrmоqlаrdаn Ethernet tаrmоg‘i kеskin аjrаlib turаdi vа shuning uchun hаm hаr qаndаy bоshqа tаrmоq tехnоlоgiyasini аynаn Ethernet tаrmоg‘i bilаn sоlishtirilаdi. 2-jadval Ethernet tarmog'ining fizik qatlami spesifikatsiyasining parametrlari O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiParametrlar 10Ba se-5 10B ase-2 10 В азе - Т 10Base - F Maksimal segment uzunligi, m 500 185 100 2000 Tarmoq tugunlari orasidagi maksimal masofa (takroriy qurilmalar yordamida), m 2500 925 500 2500 (10BaseFB uchun 2740) Segmentdagi maksimal stantsiyalar soni 100 30 102 4 1024 Har qanday tarmoqda stantsiya orasidagi repeterlarning maksimal soni 4 4 4 4(10BaseFB uchun 5 ) Jadval-3 PDV (umumiy qiymati barcha baza o’zgaruvchi orta qoluvchi segmentlar soni) ni hisoblash uchun jadval Segment turi Chap baza segmentini hisoblash Oraliq baza segmentini hisoblash O’ng baza segmentini hisoblash 1m kadrlarni ushlanish vaqti Segmentning maksimal uzunligi 10Base-5 11.8 46.5 169.5 0.0866 500 10Base-2 11.8 46.5 169.5 0.1026 185 10Base-T 15.3 42.0 165.0 0.113 100 10Base-FB - 24.0 - 0.1 2000 10Base-FL 12.3 33.5 156.5 0.1 2000 FOIRL 7.8 29 152.0 0.1 1000 AUI(>2m) 0 0 0 0.1026 48+2 O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiPVV (Kadrlar orasidagi intervallar soni) ni hisoblash uchun Segment turi Oldingi segment Oraliq segment 10Base-5 или 10Base-2 16 11 10Base-FB - 2 10Base-FL 10.5 8 10Base-T-- 10.5 8 Ko ’ pincha segmentining uzunligi , shuningdek , takrorlagichning soni va tarmoqning umumiy uzunligi va ularning bilan bog ' liq cheklovlarni tekshirish kerak bo ’ ladi . "5-4-3" qoidasi (5 ta segmentgacha ulanishda 4 tadan ortiq takrorlash qurilmasi , faqatgina 3 tagacha tarmoq tugunlarni ulash mumkin ), qolgan ( bog ' lanishlar segmentlari ) uzaytiruvchi kabellar sifatida ishlatiladi ). Koaksiyal va "4 ta Hub " standarti optik tolali va eshilgan juftlik kabellaridan tashkil topgan tarmoqlar uchun malumotlar uzatishda foydalanish tavsiya etilmaydi . Turli xil jismoniy tabaqalardan iborat bo ' lgan chekka tarmoqlari to ' g ' ri ishlashi uchun , uchta asosiy shart bajarilishi kerak : - Tarmoqdagi stantsiyalar soni 1024dan oshmasligi (koaksiyal segmentlar uchun cheklovlarni hisobga olgan holda). - Tarmoqning ikkita eng uzoq stansiyalari orasidagi signalni tarqatishning ikki marta kechikishi (Path kechiktirish qiymati, PDV) 575 bitlik oraliqlardan oshmaydi. - Kadrlar orasidagi masofa 49 sekunddan ortiq intervalgacha ko'paytiriladi. (Ramkalarni yuborish vaqtida stantsiya 96 bitli intervalgacha dastlabki interfeysni ta'minlaydi). O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishi14 -Variant. 1 2 3 1-rasm. Har xil fizik standartlardan va segmentlardan iborat bo’lgan Ethernet tarmog’iga misol. Segment 1 10Base-5 8 0 Segment 2 10Base-2 8 5 Segment 3 10Base- T 10 00 Segment 4 10Base-FB 10 Segment 5 10Base-FL 10 5 Segment 6 FOIRL 1000 Segment 7 10Base-5 345 Segment 8 10Base-2 4 00 Segment 9 10Base- T 20 0 O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishi1-va 2- tarmoq o’rtasida. 1.PDV qiymatini hisoblaymiz: Chap baza segment 3: 15.3 + 1000∙0,113= 128.3 Oraliq segment 2: 46,5 + 85∙0,1026 = 55.221 Oraliq segment 1: 46.5+ 80∙0,0866 = 53.428 Oraliq segment 4: 24 + 10∙0,1 = 25 Oraliq segment 5: 33.5 + 105∙0,1 = 44 O’ng baza segment 6: 152 + 1000∙0,1 = 252 1-va 2-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 557.949 ga teng. PDV qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan kamroq bo'lgani uchun bu tarmoq ikkita signalning qaytishi vaqtining mezoni talabiga javob beradi. 1.PVV qiymatini hisoblaymiz: 1-Chap segment, 10Base-T: 10,5 bt ga qisqaradi. 2-oraliq segment, 10Base-2: 11 bt ga qisqaradi. 3-oraliq segment, 10Base-5: 11 bt ga qisqaradi. 4-oraliq segment, 10Base- FB: 2 bt ga qisqaradi. 5-oraliq segment, 10Base- FL: 8 bt ga qisqaradi. 1-va 2-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 42,5 ga teng bo’ladi, bu esa 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan talablarga javob beradi. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishi1-va 3- tarmoq o’rtasida. 2.PDV qiymatini hisoblaymiz: Chap baza segment 3: 15.3 + 1000∙0,113= 128.3 Oraliq segment 2: 46,5 + 85∙0,1026 = 55.221 Oraliq segment 1: 46.5+ 80∙0,0866 = 53.428 Oraliq segment 7: 46.5 + 345∙0,0866 = 76.377 Oraliq segment 8: 46.5 + 400∙0,1026 = 87.54 O’ng baza segment 9: 165 + 200∙0,113 = 187.6 1-va 3-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 588.466 ga teng. PDV qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan ko’proq bo'lgani uchun bu tarmoq ikkita signalning qaytishi vaqtining mezoni talabiga javob bermaydi. 2.PVV qiymatini hisoblaymiz: 1-Chap segment, 10Base-T: 10,5 bt ga qisqaradi. 2-oraliq segment, 10Base-2: 11 bt ga qisqaradi. 3-oraliq segment, 10Base-5: 11 bt ga qisqaradi. 4-oraliq segment, 10Base-5: 11 bt ga qisqaradi. 5-oraliq segment, 10Base-2: 11 bt ga qisqaradi. 1-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 54,5 ga teng bo’ladi, bu esa 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan ko’proq ya’ni qo’yilgan talablarga javob bermaydi. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishi2-va 3- tarmoq o’rtasida. 4.PDV qiymatini hisoblaymiz: Chap baza segment 6: 7.8 + 1000∙0,1= 107.8 Oraliq segment 5: 33,5 + 105∙0,1 = 44 Oraliq segment 4: 24+ 10∙0,1 = 25 Oraliq segment 7: 46.5 + 345∙0,0866 = 76.377 Oraliq segment 8: 46.5 + 400∙0,1026 = 87.54 O’ng baza segment 9: 165 + 200∙0,113 = 187.6 2-va 3-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 528.317 ga teng. PDV qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan kamroq bo'lgani uchun bu tarmoq ikkita signalning qaytishi vaqtining mezoni talabiga javob beradi. 4.PVV qiymatini hisoblaymiz: 1-Chap segment, FOIRL: 0 bt ga qisqaradi. 2-oraliq segment, 10Base- FL: 8 bt ga qisqaradi. 3-oraliq segment, 10Base- FB: 2 bt ga qisqaradi. 4-oraliq segment, 10Base- 5: 11 bt ga qisqaradi. 5-oraliq segment, 10Base- 2: 11 bt ga qisqaradi. 2-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 32 ga teng bo’ladi, bu esa 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan talablarga javob beradi. O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiXulosa 1-va 2-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 557.949 ga teng. 1-va 3-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 588.466 ga teng. 2-va 3-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 528.317 ga teng. 1-va 2-tarmoq, 2-va 3-tarmoq komponentlarning PDV qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan kamroq bo'lgani uchun bu tarmoq ikkita signalning qaytishi vaqtining mezoni talabiga javob beradi. 1-va 3-tarmoq komponentining PDV qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan ko’proq bo'lgani uchun bu tarmoq ikkita signalning qaytishi vaqtining mezoni talabiga javob bermaydi. PVV qiymatini hisoblaymiz: 1-va 2-tarmoq PVV o’lchamlarni jami qiymati 42,5 ga teng bo’ladi. 1-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni jami qiymati 54,5 ga teng bo’ladi. 2-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni jami qiymati 32 ga teng bo’ladi. 1-va 2-tarmoq va 2-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan talablarga javob beradi. 2-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan ko’proq ya’ni qo’yilgan talablarga javob bermaydi. Kurs ishimni bajarish davomida PDV va PVV o’lchamlarni hisob kitob qilib chiqdim va hisob ishlarimdagi xato va kamchiliklarni aniqladim. Bunda PDV va PVV o’lchamlarni ba’zilari talablarga javob bermadi. Ba’zi tarmoqlar berilgan standartlarga javob bermadi! O’lcha m mm m varaq Hujjat: Imzo Sana varaq NDK va TU 60711400 . 41sA -2 2 TJA Kurs ishiFoydalanilgan adabiyotlar: 1. O.T.Kenjaboev, R.X.Ayupov, B.S.Sultonov, A.O.Ro‘ziev, A.X.Abdullaev ‘Informatika va axborot texnologiyalari’ fanidan ma’ruza matnlari to`plami. - Toshkent:TMI,2009. 2. “Informatika va axborot tehnologiyalari” fanidan tajriba ishlari to’plami. 3. . Abduqodirov. “Axborot texnologiyalari” Toshkent O`qituvchi, 2001 yil. 4. M. R. Musayeva, M. A. Zoidova, F. S. Islamova “Informatika” fanidan amaliy mashg`ulotlar uchun uslubiy qo`llanma, Toshkent 2008 yil, TAQI. 5. S. Simonovich, G. Evseev, A. Alekseev “Umumiy informatika” Moskva: ASTpress,2003-yil. 6. I. G. Lesnichnaya, I.V. Missing, Yu. D. Romanov, V. I. Shestakov “Informatika va ma’lumotlar texnologiyalari” 2-e izdaniya. Moskva: Eksmo, 2007-yil 7. Internet saytlari www.ziyo.uz , www.kitob.uz.
Mundarija
Kirish…………………………………………………………………...….……
1.1 Kurs ishining tarkibi va hajmi…………………………………….……..…..
1.2. Kurs ishini rasmiylashtirish talablari……………………………….…........
1.3. Kurs ishining strukturaviy rasmiylashtirish………………………….…..…

2. IP addreslarning sinflanishi IP tarmog`ini maska yordamida strukturalarga

 ajratish

2.1 IP tarmoq pratakoli........................................................................................
2.2 IP tarmog’ini maskalash maqsadi …………….............................................
2.3  IP tarmoqlarda marshrutlash negizlari  .........................................................
3. OSI etalon modelini pog`onalari
3.1 OSI modeli nima va uning vazifasi nimadan iborat......................................
3.2 OSI modelining 7 ta qatlami………………………………………………..
4. Hisobiy qism
4.1 Ethernet va FastEthernet asosidagi kompyuter tarmog'i va uning samaradorligini hisoblash tartibi.....................................................................................................
Ilova A………………………………………………………….……………….
Xulosa……………………………………………………………………..……
Foydalanilgan adabiyotlar……………………………………………..……..
Sotib olish