Loyixalash jarayonida grafik CAD tizimlaridan foydalanish. COMPAS 3D ilovasi yordamida sxemalarni grafik modellashtirish

Loyixalash jarayonida grafik CAD 
tizimlaridan foydalanish. COMPAS 3D 
ilovasi yordamida sxemalarni grafik 
modellashtirish             Compas-3D     (kompleksnaya 
avtomatizirovannaya  sistema)  tizimi  «ASKON» 
kompaniyasi  maxsuloti  bo’lib,  xozirda  400  dan 
ortiq  ta’lim  muassalari  va  300  ga  yaqin 
tashkilotlarda  ishlatiladi.  Compas-3D  -  bu  3D 
dizayndagi  universal  tizim  bo'lib,  u  mahsulotlarni 
modellashtirish  uchun  3D  formatida  g'oyani  ishlab 
chiqishdan  tortib,  hujjatlarning  to'liq  to'plamini 
tayyorlashga  qadar  turli  xil  vositalarni  o'z  ichiga 
oladi.  Unda    mahsulot,  bino,  tuzilish  modelini 
yaratish  va  shu  bilan  birga  qabul  qilingan 
standartlarga  mos  keladigan  qismlarning 
batafsil  chizmalarini,  texnik  hujjatlarni  olish 
mumkin.  Compas-3D    ning  asosiy  tarkibiy  qismlari  3D-
dizayn  tizimi,  Compass -Graphic 
avtomatlashtirilgan 2D-dizayn tizimidan iborat.  Compas-3D   tizimi    boshqa       ALTlardan  o’zining 
parametrik  xolda  loyixalashi  va  modellarni  Solid 
yadrosida  bajarishi  tufayli  keng  qo’llanilmoqda. 
Solid  yadrosida  bajarilgan  modellar  xozirgi 
mashinasozlikning  yuqori  ALT  xisoblangan 
Pro/INGINEER,  CATIA,  Unigraphics, 
SolidWorks   tizimlari  bilan  to’g’ridan-to’g’ri 
aloqani ta’minlaydi. Compas-3D   tizimi  kelajakdagi  mahsulotning  to'laqonli  elektron  uch  o'lchovli 
modelini yaratishga va quyidagi natijalarga erishishga imkon beradi:
•  fazoviy loyihalashni amalga oshirish;
•  dizaynning dastlabki bosqichlarida asosiy xatolarni qilmaslik;
•  mavjud  bo’lmagan  mahsulotni  tasavvur  qilish  va  uning  to'plamini 
tekshirish;
•  kerakli hisob-kitoblarni va dizaynlarni optimallashtirishni amalga oshirish;
•  loyihani iloji boricha tezroq modellashtirish va  o'zgartirish;
•  CAM-tizimlar  bilan  birgalikda  "   Compas-3D   "  dan  foydalangan  holda 
mahsulotni    ishlab chiqarishga tayyorlash vaqtini qisqartirish;
•  mahsulot hujjatlarini tezda tayyorlash;
•  3D modelini ishlatgan xolda marketing materiallarini tayyorlash.     Compas  tizimning tarkibiy  qismlari quyida keltirilgan   
 
КОМПАСКом пас-Граф и к
Конструкторлик 
x ужжатларини   яратиш
Ком пас-ЧПУ
Станок (ЧПУ)ларга дастурлар 
тузиш ва бошкариш К ом пас – 3 D
Фазовий моделлар яратиш К ом пас-Менедж ер
Лойи x а  x ужжатларининг 
маълумот базаси 
Ком пас –А втопроек т
Технологик жараёнларни 
тузиш ва бошкариш Ком пас-би бли отек а
Машинасозлик, 
архитектура, автоматика ва 
бошка тармоклардаги 
стандарт ва схемалар Ком пас- Shaft , Spri ng …
Механик элементларни 
лойи x алаш ва ясаш
Ком пас- Мастер
Ишловчининг 
инструментал мухитини 
яратиш Compass-3D dasturini  yuklash uchun qyidagi 
ketma ketlik bajariladi:
Pusk → COMPAS  3D V16
yoki   ishchi stolda joylashgan dastur yorlig’i 
orqali Dastur  yuklangandan  keyin  ,  uning    interfeysi 
(foydalanuvchi  bilan  muloqot  oynasi)  paydo  bo’ladi  asosiy 
elementlari quyidagilardan iborat: 
ЧЕРТЕЖ
ФРАГМЕНТ
ТЕКСТОВЫЙ ДОКУМЕНТ
СПЕЦИФИКАЦИЯ
СБОРКА
ТЕХНОЛОГИЧЕСКАЯ СБОРКА
ДЕТАЛЬ Detal   ( Деталь )  –  yig’ilmagan  yakka  holdagi  mod е l.  Xujjatlning 
k е ngaytmasi . m3d  formatda bo’ladi.
Yig'ish  ( Сборка )  – birn е chta d е tallar yig’indisidan xosil bo’lgan mod е l. 
Xujjatlning k е ngaytmasi  . a3d   formatda bo’ladi.
Texnologik  yig’ish   ( Технологическая  сборка )  -  texnologik 
ma'lumotlarni,  masalan  yig'ish,  bardoshlilik,  texnologik  ob'ektlarni 
hisobga  olgan  holda  model  o'lchamlarini  hisoblash  natijalarin  o'z  ichiga 
oladi. Xujjatlning k е ngaytmasi  . a3d   formatda bo’ladi.  Grafik xujjatlar:
Chizma   ( Чертёж )  –  shtampli  chizma  joylashgan  grafik  xujjat.  Xujjatlning 
k е ngaytmasi . cdw  formatda bo’ladi.
Fragm е nt   ( Фрагмент )  –  grafik  xujjatning  qo‘shimcha  tipi.  Xujjatlning 
k е ngaytmasi . frw  formatda bo’ladi.
Matnli xujjat va spetifikatsiya:
Matnli  xujjat   ( Текстовый  документ )  –  matnli  ma'lumotlar  yozilgan  xujjat. 
Xujjatlning k е ngaytmasi . kdw  formatda bo’ladi.
Sp е tsifikatsiya   ( Спецификация )  –  yig’ma  modellar  xaqida  ma'lumotlar 
yoziladigan xujjat. Xujjatlning k е ngaytmasi . spw  formatda bo’ladi. Ro’yxatdan kerakli  ishchi oyna tanlab olingandan so’ng Шаблоны bo’limi 
orqali chizmaga format tanlab olinadi. Fomat tanlab olingandan so ’ ng ekranda quyidagi interfys paydo bo ’ ladi . Detal oynasining ko’rinishi COMPAS DASTURINING BOSH OYNASI QUYIDAGI ELEMENTLARDAN 
TASHKIL TOPGAN:

bosh menyu  – asosiy oynaning eng yuqorisida joylashgan bo`lib, 
faol hujjatning turli buyruqlariga imkon yaratadi. 

kompakt  paneli  –  interfeysning  eng  muhim  va  ko`p 
foydalaniladigan  elementi.  Bu  vertikal  panel  bo`lib,  u  odatda 
dastur  oynasining  chap  tomonida  joylashgan.  U  modellar, 
chizmalar  yoki  spetsifikatsiya  elementlarini  yaratish  va  tahrirlash 
uchun  mo`ljallangan  uskunalar  panellarini  o`zida 
mujassamlashtirgan.  
uskunalar  paneli  ( Панель  инструментов )  –  paydo 
bo`luvchi  ro`yxat,  kiritish  maydoni,  maqsadi  va 
qo`llanishiga ko`ra guruhlangan tugmalarda tashkil  topgan 
boshqaruv elementlari. 

hujjatni  tasvirlash  oynasi  ( Окно  представления 
документа )  –  ushbu  sohada  hujjat  haqida  ma’lumotlar 
ko`rsatiladi.  Bu  bosh  oynaning  bir  qismi  bo`lib, 
foydalanuvchi  harakati  natijasi  ifodalanadi:  model,  chizma 
yoki spetsifikatsiya qatorlari tasvirlanadi.  
xossalar  paneli  ( Панель  свойств )  –Chizmada  kesma 
chizilayotganida  xossalar  panelida  kesmaning  boshlang`ich  va 
oxirgi  nuqtalari  koordinatalari,  uning  uzunligi,  og`ish  burchagi  va 
ochiluvchi  ro`yxatda  chiziq  tiplarini  tanlash  uchun  maydonchalar 
paydo bo`ladi. 

xabar  satri    ( Строка  сообщений )  –  bosh  oynaning  eng  quyi 
qismida joylashgan bo`lib, joriy jarayon uchun yo`llanma va eslatma 
qiymatlarini  ko’rsatish  uchun  mo`ljallangan.  Xabar  qatorini 
ko`rsatish  yoki  ko`rinmas  qilish  uchun  bosh  menyudan  Вид   → 
Строка  buyrug’ini tanlash kerak.  Nazorat savollari:
1. COMPAS     tizimning  tarkibiy    q ismlari  nimalardan 
iborat?   
2. COMPAS  dasturi  orqali  qanday  vazifalarni  bajarashimiz 
mumkin?
3. COMPAS  dasturining  interfeysi  q anday  ketma  ketlikdan 
tashkil topgan?
4. COMPAS  dasturi qysi    firmaning maxsuloti?  
5. COMPAS dasturida detallar qanday yaratiladi?

Loyixalash jarayonida grafik CAD tizimlaridan foydalanish. COMPAS 3D ilovasi yordamida sxemalarni grafik modellashtirish