Matn va konturlar bilan ishlashda coreldraw dasturining boshqa grafik dasturlardan ustunlik jihatlari - Informatika va AT - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	35000UZS
Hajmi	5.0MB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	24 Aprel 2025
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Informatika va AT

Sotuvchi

Norboyev Ulugbek

Ro'yxatga olish sanasi 31 Yanvar 2024

2 Sotish

Matn va konturlar bilan ishlashda coreldraw dasturining boshqa grafik dasturlardan ustunlik jihatlari

Sotib olish

MAVZU: MATN VA KONTURLAR BILAN ISHLASHDA CORELDRAW
DASTURINING BOSHQA GRAFIK DASTURLARDAN USTUNLIK
JIXATLARI.
MUNDARIJA
KIRISH .......................................................................................................................................................... 2
I BOB. COREL DRAW DASTURI BILAN TANISHUV. ........................................................................................ 4
1.1§ Corel Draw dasturi haqida ma’lumot. .............................................................................................. 4
1.2§ Corel DRAW grafik muharririning asosiy elementlari . ..................................................................... 8
1.3§ Corel DRAW dasturining asosiy menyusi tarkibi. ........................................................................... 13
II BOB. COREL DRAW DASTURIDA MATN VA KONTUR BILAN ISHLASH. ................................................. 19
2.1§ COREL DRAW ob’ektlari va ularning shakllari bilan ishlash. ........................................................... 19
2.2§ Corel DRAWda bir nechta konturlar ustida bajariladigan amallar. ................................................. 21
.2.3§ Corel DRAWda matnlar bilan ishlash. ........................................................................................... 23
XULOSA ...................................................................................................................................................... 28
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ................................................................................................................ 30
1

KIRISH
Hozirgi zamon mutaxassislardan faoliyat doirasi qanday bo’lishidan qat’iy
nazar, informatika bo’yicha keng ko’lamdagi bilimlarga zamonaviy hisoblash
texnikasi va informatsion aloqa va kommunikatsiya tizimlari, orgtexnika vositalari
va ulardan foydalanish borasida yetarli malakaga ega bo’lishi, hamda yangi
informatsion texnika va texnologiya asoslarini uning ertangi kuni, rivoji
to’g’risidagi bilimlarni o’zida mujassamlashtirgan bo’lishi shart. Zamonaviy
hisoblash texnikalari va information texnologiyalarining kun sayin rivojlanib,
jamiyatning esa, tobora informatsiyalashib borishi sababli, uzluksiz ta’lim
tizimining o’rta va yuqori bosqichlariga informatika, ishlab chiqarish va
boshqarish jarayonining kompyuterlashtirish bo’yicha bir qator o’quv fanlari
kiritilgan.
XX asr o’rtalariga kelib, tezkor mashina mexanizmlaridan foydalanila
boshlandi, murakkab texnika va texnologiyalardan ko’p funksiyalilari o’ylab
topildi. Ko’pgina masalalarni hal qilish jarayonida axborot hajmi behisob bir
majmuaga aylandi, hamda bu axborotlarni yig’ish va uzatish vositalarini yaratish,
ularni vaqtida qayta ishlab, boshqarish uchun zarur bo’lgan choralarni belgilab
chiqish kerak bo’ladi.
Axborot kommunikatsion texnologiyalar(AKT) talabalarning kelajakdagi
faoliyatiga tayyorlashga ko’mak beradi. Hozirgi zamonda mehnat faoliyati
o’quvchilar qoniqish bilan ishlayotgan kompyuterlar, texnologiyalar, dasturlar va
qurilmalar yordamida boshqariladi. AKT o’rganish va o’qitishning yangi
imkoniyatlarini ochib beradi. Inson multimediya ko’rgazma vositalari yordamida,
o’quv ma’lumotlarini qabul qilganda sezgi a’zolari ishtirok etadi va u oson
tushunadi. Multimediya ko’rgazma vositalari kompyuter animatsiyalari yordamida
ham yaratiladi. Animatsiya obyektlar harakatini, immitatsiyasini namoyon etishga
keng imkoniyat ochib beradi. O’quv ma’lumotlarini shartli grafik tasvirlar
(sxemalar, bloksxemalar, diagrammalar, tarayektoriyalar) yordamida tushunishda
animatsiyalardan foydalanish unumli hisoblaniladi.
2

Inson turmush tarzining rivojlanishi yangi yangi kashfiyotlarning
yartilishiga sabab bo`lmoqda. Inson yangilik yaratilish jarayonida har xil
to`siqlarga duch keladi va shu to`siqlarni yengish jarayonida yangi ixtirolar
vujudgal kelaveradi. Lekin hayot tajribalardan ma’lumki, ko`pinch yangi kashfiyot
ma’lum bir muommoni hal qilish jarayonida yuzaga keladi. O’zbekiston
mustaqillikka erishgandan so’ng uning oldida iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish
uchun, madaniy va ma’naviy yangilanish uchun keng yo’llar ochildi..
Shu bois respublikaning barcha sohalarini texnik qayta qurollantirish,
zamonaviy texnika va texnalogiya bilanta’minlash hamda xalqaro zamonaviy
talablarga javob beruvchi telekommunikasiyali va kompyuterli aloqa tizimini
rivojlantirish dolzarb masalalardan biri bo’lib qoldi. 1991 – 1994 yillarda
O’zbekiston hamdos’tlik davlatlari orasida birinchilardan bo’lib axborotlashning
yaxlit davlat siyosatini amalgam oshirishga asos soldi. “Axborotlash haqida”gi,
“EHM uchun dastur va ma’lumotlar bazasini huquqiy himoyasi haqidagi”,
“Aloqalar haqidagi” qonunlar bilan O’zbekiston Respublikasini 2010 yilgacha
axborotlash, qayta qurishning milliy dasturi va telekommunikasion tarmoqni
rivojlanishining normative huquqiy asoslari yaratildi.
Corel DRAW - bu illyustratsiyalarni vektor grafikasi printsipiga asoslangan
holda yaratuvchi va tahrirlovchi dastur hisoblanadi. Corel DRAW dasturining
imkoniyatlari unda turli hil grafik kompozitsiyalarni yaratishga yordam beradi.
Ayniqsa dinamik interaktiv instrumentlar, turli hil effektlar va grafik ma'lumotlarni
HTML va PDF formatlarida tayyorlash imkoniyatlari yaratilgan. Bundan tashqari
Corel DRAW grafik muharririda ranglar palitralarida turli hil ranglarni tanlash
mumkin. Shuningdek turli formatlar bilan ishlashda yordam beruvchi turli
instrumentlar, import va eksport uchun zarur bo`lgan ko`plagan filtrlar, tasvirni
nashr qiluvchi vositalar ijodkor uchun eng yuqori ijodiy muhit yaratib beradi.
3

I BOB. COREL DRAW DASTURI BILAN TANISHUV.
1.1 § Corel Draw dasturi haqida ma’lumot.
Kanadaning Corel nomi bilan ataluvchi firmasi dasturiy ta’minot bilan
shug’illanuvchi peshqadamlardan biri hisoblanadi. Corel firmasining dasturiy
ta'minoti asosini tashkil etuvchi CorelDRAW 11 2002-yilning avgustida ishlab
chiqarildi. U reklama mahsulotlarini ishlab chiqarishda, nashrlarni tayyorlashda
hamda Web-sahifalari uchun tasvirlarni yaratishda katta imkoniyatga ega.
Corel DRAW — bu grafikli dastur bo’lib, uning yordamida vektorli
tasvirlarni, grafikli matnlarni hamda sizning tasavvuringizdagi barcha ijodiy
g‘oyalaringizni amalga oshirishga yordam beradi.
Corel DRAW dasturi ishlaydigan barcha tasvirlar ikki sinfga bo‘linadi:
nuqtali va vektorli. Vektorli grafikada tasvirning asosiy elementi sifatida chiziq
qaraladi. Rastrli grafikada bunday chiziqlar nuqtalar (piksellar) yordamida
yaratilsa, vektorli grafikada esa tasvirlar yaratishda nuqtaga nisbatan umumiyroq
bo'lgan chiziqlardan foydalaniladi va shuning hisobiga tasvirlar aniqroq bo’liadi.
Vektorli grafikaning ixtiyoriy tasviri chiziqlardan tashkil topadi va oddiy
chiziqlardan murakkablari hosil qilinadi. Vektorli grafikaning matematik asosini
geometrik figuralarning xossasini o‘rganish tashkil qiladi. Vektorli tasvirlarning
kompyuter xotirasida ifodalanishi nuqtali tasvirlarga qaraganda murakkabroqdir.
Nuqtali tasvirning kamchiligi — kompyuter xotirasida ularni saqlash katta joy
talab etiladi. Nuqtali tasvirlar bilan yuqori aniqlikda ishlashda, ularga mos
fayllarning o'lchami yuzlab megabaytlarni tashkil etadi. Ko‘pincha, bunday katta
obyektlar bilan ishlaganda zamonaviy kompyuterlarning tezligi yetmay qoladi.
Vektorli tasvir bilan ishlash juda ham oson. Uni katta yoki kichik qilish uchun,
faqat uni boshqaradigan tasvir parametrini o‘zgartirish mumkin. Bunda vektorli
tasvir faylining o’lchami bir baytga ham oshmaydi.
Ma’lumotlar tasvirlar orqali berilganda ularni tahlil qilish va qabul qilish
tezligi, ma’lumotni eshitish kanallari orqali berilgan ma’lumotlardan ko‘ra ancha
yuqori bo‘ladi. Shuning uchun ham tasvirdan iborat birgina reklama plakati
4

(osongina kerakli ta’sirni bera oladigan) tomosha qilayotgan odamga bir necha
qator e’londan ko‘ra kuchli ta’sir ko’rsatadi.
Har qanday hajmdagi ma'lumot ko‘rish kanali orqali uzatilsa odam tomonidan
yaxshi qabul qilinadi (bolalarga suratlardan iborat kitoblar yoqadi). Boshqa
formatda esa bunday ma’lumotni qabul qilib bo’lmaydi (birjalardagi jadvallar).
Shu sababli ham grafikli ma’lumotlarga bo’lgan ehtiyoj kundan kunga ortib
bormoqda.
Bunday grafiklar va tasvirlar bilan ishlashga mo’ljallangan dasturiy vositalar
juda ham ko‘p va xilma-xil. Ana shunday dasturlardan biri CorelDRAW dasturidir.
CorelDRAWning 12-versiyasi o‘zida zamonaviy imkoniyatlarni birlashtirgan
bo’lib, 2004-yilda ishlab chiqarilgan. Bu dastur sanoat dizaynida, reklama
mahsulotlarini ishlab chiqishda, nashriyot tizimlarida va web-sahifalar uchun turli
tasvirlar yaratishda ishlatiladi. Corel DRAW dasturi paket dastur hisoblanib, o‘z
ichiga bir nechta qism dasturlarni oladi. Bu dasturlar o'zaro ma’lumot
almashishning yengil kechishini ta’minlaydi.
Paketning yaxlitligi lining tarkibiga kiruvchi dasturlarning ma’lumotlarni
oson almashinishi yoki shu ma’lumotlar ustida ketma-ket turli xil vazifalarni
bajarishi bilan belgilanadi.
«Obyektga yo'naltirilgan» atamasi tasvirlarni yaratish va o’zgartirish
jarayonidagi barcha operatsiyalar, rasmning o‘zi yoki uni tashkil qilgan piksellar
bilan emas, balki tasvirni tashkil qilgan semantik belgilangan elementlar ustida
boradi. Standart obyektlarni qo’llagan holda (aylana, to‘g‘ri to‘rtburchak, matn va
boshqalar) foydalanuvchi murakkab obyektlar qurishi va ularni birlashtirib yagona
butun obyekt sifatida qarashi mumkin. Shu tarzda. rasrn iyerarxik tuzilishga ega
bo’lib, eng yuqorisida butun vektorli tasvir boigan, eng quyida esa standart
obyektlardan iborat bo‘ladi.
Paket obyektga yo'naltirilishining yana bir afzalligi har bir obyektlarning
standan sinfiga boshqaruv parametrlari yoki atributlar o'rnatiladi.
Masalan, to'rtburchak balandligi 200 mm va eni 300 mm. ko'k rang bilan
to‘ldirilgan, qalinligi 3 punkt bo'igan sariq rangdagi chiziq bilan chegaralangan.
5

Joylashuvi vertikal bo‘yicha 150 mm, gorizontal bo'yicha 250 mm, 32 gradusga
burilgan kabi boshqaruv parametrlariga ega.
Paketning obyektga yo'naltirilishining nchinchi afzalligi obyektlarning har bir
standart sinfiga standart operatsiyalar ro'yxati belgilangan. Masalan, vuqoridagi
to'rtburchakni burish, o'lchamlarini burchaklarini o'zgartirish, boshqa sinf
obyektlariga aylantirish kabi amallar. CorelDRAWning obyektga yo'nal-
tirilganligi foydalanuvchiga ish vaqtida obyektlar ustida cheksiz o‘zgaruvchanlik
amallarini bajarish imkonini beradi. Agar buyurt- machi ishning oxirgi bosqichida
o'z fikrini o'/gartirsa va reklama plakatidagi olma o'rniga anorni tasvirlashni xohlab
qolsa, bunday holatda ishni boshidan boshlash shart emas. Buning uchun ayrim
obyektlarni almashtirish kifoya. Bunday holatda bir marta qurilgan obyektni saqlab
qo'yib, kevingi yangi ishlarda foydalanish mumkin.
 CorelDRAW paketi quvidagi dasturlardan iborat:
 Corel CAPTURE;
 Corel BARCODE WIZARD;
 CorelDRAW;
 Corel Photo-PAINT;
 Corel OCR-TRACE;
 CorelTRACE;
 Corel VENTURA;
 Corel SCRIPT Editor;
 Corel SCRIPT Dialog Editor.
Corel CAPTURE dasturi CorelDRAW dasturi oynasi va Lining qismlarini
rasmga olish uchun ishlatiladi. Uning yordamida dastur oynasi ayni ko'rinishini
to'liq yoki menyu ko'rinishini hamda biror qismni to'rtburchak shaklda, avlana yoki
chips shaklida va ixtiyoriy shaklda aylantirib belgilab olish mumkin.
Corel BARCODE WIZARD dasturi esa shtrix-kod bilan ishlashga
mo‘ljallangan. Unda berilgan standart- lardan birini tanlab, so‘ng keltirilgan
namuna bo'yicha raqam va harflarni kiritamiz. Corel Photo-PAINT dasturi esa
rasmlar chizishga mo'ljallangan.
6

Corel DRAWni ishga tushirish. Corel DRAW 12 grafik muharririni ishga
tushirish uchun Windows > Программы > Corel DRAW 12 buyrug‘i beriladi yoki
Windows XP ish stolida uning yorlig‘i ustida «sichqoncha» chap tugmasi ikki
marta bosiladi.
CorelDRAW dasturini ishga tushirish Windowsning standart usullari singari:
asosiy menyu orqali (unda paketni o‘rnatganda CorelDRAWni yuklash buyrug‘ini
o‘z ichiga olgan yangi buyruqlar guruhi paydo bo‘ladi) yoki ish stolida joylashgan
yorliq yordamida hamda CorelDRAW dasturida yaratilgan fayllar ustida
«sichqoncha» chap tugmasini ikki marta bosish yo‘li bilan ishga tushiriladi.
Bunday fayllarni biz albatta uning kengaytmasidan bilib olamiz. CorelDRAW
dasturida yaratilgan fayllar .CDR, .CMX, .WMF kabi kengaytmalarini oladi.
Kengaytmalar haqida 1.1-jadvaldan batafsil ma’lumot olishingiz mumkin.
1.1-jadval.
CorelDRAW dasturida kengaytmalarning ro‘yxati
№
Kengaytma Izoh
1 . CDR CorelDRAW
2. CDT CorelDRAW shabloni
3. CGM Kompyuter grafikasi metafayli
4. CMX Corel Presentation Exchange 5.0.
5. CMX Corel Presentation Exchange
6. CSL Corel simvollari kutubxonasi
7. DES Corel DESIGNER
8. DWG AutoCAD
9. DXF AutoCAD
10. EMF Kengaytirilgan Windows metafayli
11. FMV Vektorli freym metafayli
12. GEM GEM fayli
13. PAT Uzor fayli
14. PCT Macintosh PICT rasmlari
15. PLT HPGL plotter fayli
7

16. SVG Masshtablanadigan vektor grafikasi
17. SVGZ Siqi SVG
18. WM F Windows metafayli
19. WPG Corel WordPerfect grafikasi fayli
20. CLK Corel R.A.V.E.
1.2 § Corel DRAW grafik muharririning asosiy elementlari .
Corel DRAW dasturini ishga tushirgandan so`ng uning oynasi 1.1-
rasmdagidek ko`zga tashlanadi. Grafika ustida ishlash uchun Welcom to Corel
DRAW (Corel DRAWga xush kelibsiz) dialog oynasidagi variantlardan birini
tanlash lozim. Agar biz New Graphic (Yangi hujjat) variantini tanlasak ekran
markazida nashr varag`i bo`lgan - rasmdagidek standart oyna paydo bo`ladi.
Ushbu dialog oynasidagi What is New (Yangiliklar) bo`limidagi Corel DRAW
dasturiga oid yangi o`zgarishlarni bilib olamiz.
1.1-rasm. Corel DRAW dasturining ishga tushirilgan holati.
Quyida Corel DRAW oynasining asosiy elementlari haqida ma'lumotlar
keltiramiz.
8

Satr boshi qatoridan va nashr varag`idan boshqa barcha yuzalar ishchi soha
deb yuritiladi. Oynaning chap burchagida grafika paneli, o`ng tomonida esa ranglar
palitrasi joylashgan. Oynaning yuqoridagi chekkasidan ketma-ket holda satr boshi,
menyu satri, standart instrumentlar paneli va atributlar paneli joylashgan.
Oynaning pastki qismida gorizontal aylantirish yo`lchasi, undan pastda esa holat
satri joylashgan. Oynaning markazida nashr varag`i joylashgan. Soyali ramka esa
varaq chegarasi hisoblanadi. Varaqni o`rab turgan oq maydon esa hujjat oynasining
ishchi maydoni deyiladi (1.2-rasm).
1.2-rasm. Corel DRAW dasturining asosiy elementlari joylashuv sxemasi.
Grafika paneli. Grafika panelida grafik asar yaratish uchun zarur bo`lgan
instrumentlar joylashgan. Shuningdek grafika panelida ob'ektlarning rangini,
shaklini o`zgartiruvchi qo`shimcha instrumentlar ham mavjud. Ba'zi instrumentlar
tugmalarining o`ng tomonidagi pastki qismida kichkina qora uchburchakliklar
qo`yilgan(1.3-rasm). Agar bunday tugmani "sichqoncha" bilan bir oz vaqt bosib
tursak, undan qo`shimcha instrumentlarning tugmalari ochiladi.
9

1.3-rasm. Grafika paneli elementlari.
Quyidagi jadvalda grafika panelidagi barcha instrumentlar va ularga
qo`shimcha bo`lgan instrumentlarning asosiy bajaradigan vazifalari to`g`risida
ma'lumotlar keltirilgan(1.1-jadval).
1.1-jadval
Gafika panel barcha elementlari va vazifasi
T/
r Instrument Qo`shimcha
instrumentlar Bajaradigan vazifalari
1 Pick
(ko`rsatgich) Ob'ektlarni tanlash va qayta
tuzish
Shape (shakl) Kontur bog`lamlarini surish
hisobiga ob'ektlarning shaklini
o`zgartirish.
Knife (Pichoq) Grafik ob'ektlarning qismlarini
qirqish va chiziqlarni birlashtirish.
10

Eraser (o`chirg`ich) Ob'ekt qismlarini o`chirish.
FreeTransform (Erkin
holatda o`z-gartirish) Ob'ektlarni o`zgartirish va qayta
tuzish.
3 Zoom
(Масштаб) Ob'ektlarni kattalashtirilgan yoki
kengaytirilgan holatda ko`rish.
Pan (varaqni surish) Varaqni hujjat oynalari
chekkasiga joylashtirish.
4 Freehand (egri) Egri shakldagi chiziqlarni xuddi
qalamda chizgandek chizish
Bezier (Egri Beze) "Nuqtalarni birlashtirish" va egri
shaklni boshqarish orqali egri
chiziqar chizish.
Artistic (Badiiy
vositalar) Turli tuman badiiy effektlarni
qo`llagan holda mo`yqalam
holatida rasm chizish.
Dimension (o`lcham
chiziqlari) Ob'ektlar yoki ular orasidagi
o`lchamlarni qo`yish uchun
o`lcham chiziqlari chizish.
Connector Line
(Birlashtiruvchi
chiziq) Ob'ektlar orasidagi tutashuv
chiziqlarni chizish.
5 Rectangle
(To`g`rito`rt-
burchaklik) Turli o`lcham va nisbatdagi
to`g`ri to`rtburchaklik chizish
6 Ellipse (Ellips) Turli o`lcham va nisbatdagi
ellipslarni chizish.
11

7 Polygon (Ko`p
burchaklik) Turli qirrali ko`pburchaklik va
yulduzlar chizish.
Spiral (Spiral) Spiral chizish.
Graph Paper
(Diagramma to`ri) Turli hil qatorli diagramma to`ri
chizish.
8 Text (Tekst) Figurali yoki oddiy tekst kiritish
9 Interactive
Fill(Interaktiv
quyish) Ob'ektlarni interaktiv bo`yash
10 Interactive
Transpanency
(Shaffoflikni
interaktiv
tuzish). Ob'ektlar shaffofligini interaktiv
tuzish
11 Interactive
Effects
(Effektlarni
interaktiv
tuzish) Interactive Blend
(qadam-baqadam
o`tishni interaktiv
tuzish) Ob'ektlarning qadam-baqadam
o`tishini interaktiv tuzish.
Interactive Contour
(Oreolni interaktiv
tuzish) Boshqa ob'ektlarning shaklini
takrorlovchi ob'ektlarni interaktiv
tuzish.
Interactive Distortion
(Interaktiv
deformatsiyalash) Ob'ektlarni interaktiv
deformatsiyalash.
Interactive Envelope
(Egiluvchi shakllarni
interaktiv tuzish) Ob'ekt shakllarini interaktiv
egish.
12

Interactive Extrude
(hajmni interaktiv
tuzish) Ob'ektlar uchun uch o`lcham li
effektni immitatsiyalash.
Interactive Drop
Shadow (Soyani
interaktiv tuzish) Ob'ektlardan tushuvchi yarimtonli
soyani interaktiv tuzish.
12 Eyedropper
(Tomizgich) Ob'ektning rangini tanlab rang
kiritish.
Paintbucket
(To`ldiruvchi) Ob'ektga standart rang
to`plamidan rang quyish.
1.3 § Corel DRAW dasturining asosiy menyusi tarkibi.
Asosiy menyu satri Corel DRAW ekranining yuqorigi qismida, satr boshi
qatorining ostida joylashgan. Bu dasturdagi ekranning xohlagan joyiga qo`yish
mumkin bolmagan, ma'lum joyga ega bo`lgan yagona element hisoblanadi. Asosiy
menyu 11 punktdan iborat (1.4-rasm). Bu menyuga foydalanuvchi qo`shimcha
maxsus komandalarni ham qo`shishi mumkin.
Agar asosiy menyuning xohlagan bir punktini bossak, undan komandalar
ro`yxati ochiladi. Menyudagi komandani tanlash uchun "sichqoncha"dan yoki shu
komandaga mos keluvchi klavishni bosish mumkin. Masalan, Color Management
(ranglarni boshqarish) dialog oynasini ochish zarur bo`lsa, Tools (servis)
menyusini "sichqoncha" bilan bosib keyin "S" klavishini bosish mumkin.
"Sichqoncha"dan tashqari klavishlardan ham foydalanish ishni tezlashtirishga
yordam beradi.
1.4-rasm. Corel DRAWning asosiy menyulari
13

Windows sistema menyusi. Hujjat oynasidagi sistema menyusi belgisi menyu
satrining chap burchagida, File (Fayl) komandasidan chaproqda joylashgan. U
hujjat varag`i fonida Corel DRAW (havo shari) emblemasi ko`rinishida turadi.
Sistema menyusi Windows sistemasi oynasini boshqaruvchi standart
komandalardan iborat, unda Restore (tiklash), Move (qayta joylashtirish), Size
(o`lcham ), Minimize (yopib qo`yish), Maxsimize (ochish), Close (yopish), Next
(keyingi) kabi komandalar mavjud.
Corel DRAW asosiy oynasining sistema menyusi Corel DRAW so`zining
chap tomondagi havo shari belgisini bosish orqali yoki ALT - PROBEL
klavishlarini birgalikda bosish orqali chaqiriladi.
Sichqonchaning o`ng tugmasini bosish yordamida menyuni chaqirish.
Windows operatsion sistemasida ekranning hohlagan nuqtasida sichqonchaning
o`ng tugmasini bosish orqali ba'zi bir harakatlar qilishadi. Bu imkoniyatdan ham
Corel DRAW grafik muharririda keng foydalaniladi. O`ng tomondagi tugmani
bosish orqali kontekst menyu chaqiriladi.
1.5-rasm.Sichqonchaning o`ng tugmasini bosish yordamida menyuni
chaqirish.
14

1.5-rasmda Document (hujjat) kontekst menyusi ko`rsatilgan. Biz undagi
Create Object (ob'ekt yaratish) komandasini bosish orq`ali grafika panelidagi
instrumentlarni tanlash uchun zarur komandalar menyusini ochamiz.
1.6-rasmda Object (ob'ekt) menyusi tasvirlangan. Bu menyuni ajratilgan
ob'ektlar guruhini ustiga borib o`ng tomondagi tugmani bosish orqali chaqiramiz.
Bunday menyulardagi komandalar chaqirilayotgan daqiqalardagi holatga bog`liq
bo`lganligi uchun kontekst menyusi deb yuritiladi.
1.6-rasm. Obyekt menyusi
1.7-rasmda ko`rsatilgan Toolbar (instrumentlar paneli) kontekst menyusi eng
qiziqarli va kerakli menyulardan hisoblanadi. Bu menyu sichqonchaning o`ng
tugmasini standart instrumentlar panelida, atributlar panelida yoki grafika panelida
bosish orqali chaqiriladi. Bu menyu orqali instrumentlar panelini tanlash mumkin.
7-rasm. Toolbar (Instrumentlar paneli) kontekst menyusi
15

Standart instrumentlar paneli asosiy menyu satrining ostida joylashgan. Bu
panelda Corel DRAWning turli funktsiyalarini tez va qulay topib berishni
ta'minlovchi tugmalar joylashgan(1.8-rasm). Bu tugmalardan tashqari panelda
Zoom levels (Масштаб) nomli ochiluvchi ro`yxat joylashgan.
1.8-rasm. Standart instrumentlar paneli
Zoom levels (Масштаб) ochiluvchi ro`yxat orqali 12 hil masshtabni tanlash
mumkin:
 To Selected (faqat ajratilgan ob'ektlar)
 To Fit (hamma ob'ektlar)
 Po Page (Varaqni yaxlit holatda ochish)
 To Width (eni bo`yicha)
 To Height (balandligi bo`yicha)
 10 %, 25 %, 50 %, 75 %, 100 %, 200 %, 400 %.
Bundan tashqari Zoom (Масштаб) parametri maydonida standart bo`lmagan
Масштаб koeffitsentlarini ham berish mumkin. Buning uchun talab qilinayotgan
Масштабni protsentda berib ENTER klavishini bosish kerak.
Standart instrumentlar panelini har kim o`zining ish uslubiga moslab tuzib
olishi mumkin.
Agar sichqoncha ko`rsatkichini instrumentlar panelidagi biron bir tugmaga
ustiga qo`yib bir oz vaqt kutib tursak, tugmaning nomi yozilgan ma'lumot paydo
bo`ladi. Shunda ekranning pastki qismidagi holat satrida bu tugmaning funktsiyasi
haqidagi qo`shimcha ma'lumotlar paydo bo`ladi.
1.2-jadvalda standart instrumentlar panelining tugmalari haqidagi ma'lumotlar
keltirilgan
.
16

1.2-jadval
Standart instrumentlar panelining tugmalari haqidagi ma'lumotlar
New (yaratish) Yangi grafik hujjat yaratadi.
Open (ochish) Grafik hujjat faylini ochadi.
Save (saqlash) Fayldagi faol hujjatni saqlaydi. Agar fayl
bungacha saqlanmagan bo`lsa Save As (qanday
saqlash) dialog oynasi paydo bo`ladi.
Print (nashr) Print (nashr) dialog oynasini chaqiradi.
Cut (qirqish) Ekrandan ajratilgan ob'ektni olib, uni almashuv
buferiga joylashtiradi.
Copy (nusha olish) Asl nushani olib tashlamasdan turib ajratilgan
ob'ektdan nusha oladi va uni almashuv buferiga
joylashtiradi.
Paste (Qo`yish) Almashuv buferidagi ma'lumotni Corel Draw
varag`iga joylashtiradi.
Undo (olib tashlash) Oxirgi bajarilgan operatsiyani olib tashlash.
Undo Multiple actions (Bir
necha harakatni olib
tashlash) Bajarilish tartibiga qarab oldingi operatsiyalar
ro`yxatini aks ettiradi, bu esa bir necha
harakatlarni olib tashlaydi.
Redo (takrorlash) Dastlabki holatga qaytarish.
Redo Multiple actions
(harakatlar guruhini olib
tashlash) Olib tashlash tartibiga qarab oldingi operatsiya
ro`yxatini aks ettiradi va bu harakatlarni
qaytadan qo`llashga imkon beradi.
Import (import) Import (Import) dialog oynasini chaqiradi.
Export (eksport) Export (Eksport) dialog oynasini chaqiradi.
Zoom Levels (Масштаб) Масштаб ro`yxatini ochadi.
Application Launcher
(ilovani yuklash) Corel DRAW ilovalarining ro`yxatini ochib
beradi
17

Corel Craphics Community
(Corel Craphics ham
jamiyati) Corel DRAW paketi ilovalaridan maksimum
foyda olishga yordam va foydali maslahatlar
beruvchi Corel Web - varag`ini chaqirib beradi.
What`s This Help (Bu nima
ma'lumoti) Sichqoncha ko`rsatkichini so`roq belgisiga
aylantirib, kontekst ma'lumotnomasi rejimini
ishga tushiradi, Shundan keyin hohlagan
element ustiga borib tugmani bossangiz shu
element to`g`risidagi ma'lumotni beradi.
Atributlar paneli (Property Bar) - bu hozirgi daqiqada qanday instrument
yoki ob'ekt faol bo`lsa shunga qarab tarkibi va instrumental vositalari o`zgarib
turuvchi panel hisoblanadi.
Atributlar paneli standart instrumentlar paneli ostida joylashadi(1.9-rasm).
1.9-rasm. Atributlar paneli
Atributlar panelida ishlash jarayonida ko‘plagan menyu komandalari va
dialog oynalaridan foydalanishga hojat qolmaydi.
18

II BOB. COREL DRAW DASTURIDA MATN VA KONTUR BILAN
ISHLASH.
2.1 § COREL DRAW ob’ektlari va ularning shakllari bilan ishlash .
COREL DRAW dasturi vektorli tasvirlarni yaratishda turli vositalarni
qo’llaydiingichka chiziqlar,patsimon shtrixlar.Sho’nga karamay vektorli
grafikaning ish usuli,"ko’lda" chizishdan ancha farq qiladi.Shuning uchun vektorli
konturni yaratishni va taxrirlashni tasavvur qila olish kerak.
Shu maqsadda COREL DRAW dasturi geometrik figuralarni yaratish (tugri
turtburchak, kupburchak, ellips, spiral) uchun muljalgan asboblarga ega,bundan
tashqari "erkin chizish" asboblari (pero, kalligrafik, pero). Gradientli setka (Mesh
Fill), vektorli grafikaning asosiy instrumenta bo’lgan Bez’e— egri chiziqlari,
Bez’easbobi(Vezier).
Vektorli konturlarni tuliq taxrirlash qanday asboblar orqali yaratilganligadan
qattiy nazar bir xil usulda bajariladi: Forma (Share) asbobi yordamida, redaktor
maxsus paneli (Node Edit) tarmog’i orqali yoki uni almashtiruvchi xossalar
asboblar qatori (Rgoregtu Var).
К onturlar va tayanch nuqtalar. К ontur (rath) bu chiziq bo’lib dasturning
chizuvchi asboblar orqali yaratiladi va ob’ektning simli strukturasini tashkil
qiladi. К eyinchalik kontur obvodka parametrlarini (outine) va ranglarini (fill)
taqdim qilishi mumkin va buning natijasida u ko’rinishga ega bo’lib chop etilishi
mumkin. Agar konturda qaysidir parametrlar etishmayotgan bo’lsa u oddiy rejimda
ko’rinishga ega bo’lmaydi, to’liq ob’ekt shaklida xujjatda saqlansada, pechatga
chiqarilmaydi. Forma (Shape) asbobi yordamida ajratish mumkin bo’lgan - kontur
(tashkil qiluvchi kontur – kombinatsiyalanuvchi konturlar yigindisidir), aloxida
ob’ekt xisoblanadi (o Ь ject).
Odatda kontur ko’p segmentlardan tashkil topadi, bu konturlar tayanch
nuqtalarida ulangan Bez’e egri chiziqlaridan tashkil topgan. Segmentning bir
tayanch nuqtasi joyini o’zgartirishi shaklni o’zgartiradi. Segment shaklini
boshqaruvchi nuqtalar orqali xam o’zgartirish mumkin.
19

Standart geometrik figuralarni (tugriturtburchak, elips, yoy, aylana) yaratish
uchun muljallangan asboblar sichqonchaning bir xaraqati orqali geometrik figurani
chiza oladi.
To’g’rito’rtburchak ( Rectangle )
Tugriturtburchak asbobi istalgan tugriturtburchak yoki kvadratlarni chiza
oladi. Tugriturtburchak chizish uchun asbob ustida sichqoncha tugmasini bosib
quyib yubormagan xolda kerakli o’lcham olinadi. Agar tugriturtburchakni
markaziy nuqtadan chizish lozim bo’lsa,<Shift> tugmasini bosib turish kerak,
kvadrat chizish uchun <Ctrl> tugmasi ishlatiladi.
Ajratilgan ob’yektda o’ng tugma orqali kontekst menyusini chaqirish
mumkin, bunda ekranga ob’yekt xossalari paneli chiqadi. Bu panelda
to’g’rito’rtburchak asbobi va chetlari silliqlangan burchaklar maydoni bo’lib bunda
xar bir burchakni silliklanishi foyizlarda ifodalanadi. Silliqlangan burchaklarni
Forma yoki Strelka asboblari orqali yaratish mumkin.Buning uchun sichqoncha
ko’rsatkichini to’rtburchak burchagiga olib kelib bosib turgan xolda chetga
tortiladi.
Ellips asbobi ( Ellipse )
Ellips asbobi ellipslar va aylanalar chizish uchun mo’ljallangan.
Ellips o’ziga tashqi chizilgan to’rtburchak burchaklaridan boshlab
chiziladi.Ellipsni chizish uchun markazda <Shift> tugmasi, aylana uchun <Stg1>
bosilishi lozim.Ob’ekt xossalari paneli yordamida ellips parametrlarini o’zgartirish
mumkin.
Ellips tugmachasining yuqori qismidagi vkladka orqali ellipsning tipini
tanlash mumkin.Ellips, Sektor, Yoy.Bu tugmalar xosalar asboblar qatorida
qaytariladi.
Uchta asbob, ko’pburchak (Rolugon), Spiral (Spiral), К ordinata varaq i
(Graph Paper), ob’yekt guruxiga yig’ilgan bo’lib asboblar panelidan aloxida panel
ko’rinishida ajratish mumkin.
Spiralasbobi( Spiral ).
20

Spirallar yaratish uchun muljallangan yoki uzluksiz egri chiziqlar shaklidagi
geometrik shakillarini yaratish mumkin. Spiral chizish jarayoni turtburchak chizish
jarayoni bilan bir xil. Spiral asboblari bo’limidan semetrik va logorifmik tugmalar
orqali spiral turini tanlash mumkin. Muntazam spiral yaratish uchun <Ctr1>
tugmasini bosib turish kerak. Spiral parametrlarini xossalar asboblar qatoridan
o’zgartirish mumkin.
2.2§ Corel DRAWda bir nechta konturlar ustida bajariladigan amallar.
Bir nechta konturlar ketma – ket chizib olinadi va ular ustida kerakli amallar
bajariladi. “shift” tugmasini bosgan holda yoki sachqoncha yordamida har bir
kontur belgilab olinganda, хossalar panelida quyidagi buyruqlar aktiv bo’ladi.
1) ob’ektni biror burchakka aylantirish. Kerakli burchak qiymati kiritilib,
aylantiriladi.
2) oynada teskari ko’rinish yaratish.
3) Bir nechta shakldan tashkil topgan bir atroflama chiziqli, kerak holda bir
to’ldirishli shakl yaratiladi. Agar ob’ektlar ustma – ust tushgan bo’lsa, shu sohada
“teshik ” hosil bo’ladi. Ochiq konturlar ham birlashadi.
21

4) guruhlash va guruhdan ajratish. Bu buyruqni tanlaganda kesishgan
ob’ektlar bilan birga ishlash yoki har bir ob’ektlar bilan alohida ishlash imkoniyati
mavjud.
5) qo’shib yuborish. Bir nechta belgilangan ob’ektlarni kesishgan konturlarini
o’chirib qo’shib yuboradi, rangi ham bir х il holatga o’tadi.
6) Eng ostidagi ob’ektni oynada ko’ringan qismini alohida qirqib olish uchun
mo’ljallangan buyruq.
7) oradan ob’ekt ajratish. Ob’ektlar orasidan ajratilgan yangi ob’ektlar hosil
qilish mumkin.
8) soddalashtirish. Har bir shaklni alohida qirqib olish.
22

9 – 10) ob’ektlarni oldida yoki orqasida joylashgan shaklni qirqib oladi.
11) ob’ektlarni bir – biriga nisbatan tekislash. Ushbu buyruq orqali
chiqadigan quyidagi muloqot oynasidan maqsadga ko’ra tanlanadi va
“ Применить ” buyrug’i bosiladi.
. 2.3 § Corel DRAWda matnlar bilan ishlash.
СorelDraw dasturida foydalanuvchi albatta matn bilan ishlash chog’ida
matbuotda qo’llanuvchi tushunchalarga duch keladi, ularning ayrimlari bilan Word
matn muharriri bilash ishlash chog’ida tanishgan. Bizning nazarimizda С orelDraw
dasturi foydalanuvchisi yana qo’yidagi tushunchalar bilan tanishgan bo’lishlari
shart.
Bu tushunchalar quyida keltirilgan:
Shriftlar – kompyuterda har х il hujjatlar yaratishda va grafik ob’ektlar
tarkibida juda ko’p qo’llaniladi. CorelDraw ikki х ildagi matnli ob’ektlar bilan
ishlay oladi.
23

Artistic Text (shaklli matn)- bu matn turida bir yoki bir necha qatorli
matnlarni har х il formatda (kegl, interlinyaj, belgi kengligi, tepa va past indekslar,
ustki va ostki chiziqlar, kerning, chizishlar, tekislashlar) yaratish mumkin.
Paragraph Text (Oddiy matn)-matnlarni blokda terish imkoniyatini beradi. Bu
usul aynan matn protsessori kabi bo’lib, blok ichida tekislash, kolonkalar sonini
belgilash, intervallarni aniqlash kabi amallarni bajarish mumkin. Bu usulda
maqola, qaydlar kabi matnlarni yaratish va tahrirlash mumkin. Matnli ob’ektlar –
tekst uskunasi yordamida yaratiladi. Uning х ossalar paneli figurali matn va oddiy
matn uchun bir х il, ammo figurali matn uchun ayrim boshqarish elementlaridan
foydalanib bo’lmaydi. Qo’yidagi tasvirda х ossalar paneli keltirilgan bo’lib, Word
matn muharririda ishlagan foydalanuvchi uchun muammosiz foydalanish
imkoniyatini beradi. Keyingi tasvir esa, matnni formatlash uchun zarur holatlarni
qamrab olgan.
24

Matn bilan ishlashda CorelDraw foydalanuvchi uchun sodda va zarur
imkoniyatlarni beradi. Masalan, matnni formatlash imkoniyatidagi « Эффекты »
bandi orqali har х il uslubdagi matnlarni yaratish mumkin, jumladan quyidagi
holatlarga e’tibor bering:
Kegl tushunchasi. Kegl punktlarda o’lchanuvchi va poligrafiyada
qo’llanuvchi o’lchov birligi hisoblanadi. Kegl bu shriftning balandligi, shrift osti
va ustidagi masofalari yig’indisidir. 1 punkt=1/72 dyum=0,352 mm. Ko’p hollarda
8,10, 12 punktli kegllardan foydalaniladi. Poligrafiyada shuningdek pik
kattaligidan foydalaniladi. 1 pik 12 punktga teng.
Kerning tushunchasi. Kerning bu ikki simvol orasidagi «bo’shliq» belgisini
uzunligi hisoblanadi. Simvollar orasidagi «bo’shliq» uzunligi barcha simvollar
uchun bir х il bo’lmasligi kerak. Bir х il simvollarning eni boshqasiga nisbatan uzun
bo’lganligi tufayli avtomatik kerning o’rnatish imkoniyatidan foydalanish va ayrim
zarur hollarda matnni formatlash menyusidan kerning diapazonini qo’ldan
o’rnatish lozim.
25

Interlinyaj tushunchasi. Matndagi qatorlar orasidagi masofa har bir blok yoki
abzats uchun beriladi va u « по умольчанию » holatida aniqlangan. Alohida
interlinyaj uchun matnni formatlash oynasidagi abzats parametrlaridan
foydalanamiz. Keltirilgan jadvalgagi « линия » qiymati o’zgarishiga e’tibor bering.
Simvollar orasidagi masofa – interval deb yuritiladi va blokdagi matnning
barcha simvollari orasidagi masofani tenglashtirish, ba’zi hollarda o’zgartirish
muhim hisoblanadi. Bu hol matnni formatlash bandining « абзац » bo’limi orqali,
ya’ni foydalanuvchining bo’shliq belgisini uzunligini oshirish (simvollar va so’zlar
orasida) orqali bajariladi.
« Форма »(figura) uskunasi bilan ishlash. Matnning simvollari bilan
bajariladigan interaktiv amallar (siljitish va burish) - uskuna yordamida
bajariladi. Masalan, matn blokiga « Космонавтика » so’zini kiritamiz va blokni bu
uskuna yordamida belgilaymiz. Quyidagi holat yuzaga keladi:
26

Har bir belgi yonida manipulyator ko’zga tashlanadi. Biz bu markerlar
yordamida simvolni tanlashimiz va uning o’rnini gorizontal hamda vertikal
yo’nalishda o’zgartirishimiz mumkin. Shuningdek har bir simvolning ko’rinishi,
stili, shrift formati kabi parametrlarini formatlash bandidan vizual holatda
o’zgartirishimiz mumkin.
Shuningdek har bir simvolni muayyan burchakka «og’dirish» ham mumkin.
Buning uchun « абзац » bandining « сдвиг » maydonida kerakli burchak
koeffitsientini kiritish zarur.
27

XULOSA
Bugungi kunda Informatika va axborot kommunikatsiya texnologiyalari
sohasi jadal rivojlanmoqda, shu bilan birgalikda kompyuter tarmoqlari ham. Biz
yoshlar o’zimiz va o’zimizdan keyingi avlodlarga Informatika va axborot
kommunikatsiya texnologiyalari sirlarini chuqurroq o’rganishlari uchun yordam
berishimiz kerak.
COREL DRAW dasturi bir necha xujjatlarni bir vaqtda ochish imkoniyatiga
ega, u xolda shu paytda kerak bo’lmagan xujjatlarni yopish kuzda tutilgan. Menyu
Fayl (FILE) bo’limida yoping (Zakryt, Close) komandasi bajarilganda aktiv xujjat
yopiladi. Dastur yuqlangandlan so’ng ekranda paydo dastur oynasiga
foydalanuvchining interfeysi deyiladi(User1Tzeg t1egtaze). Interfeys inson va
kompyuter orasida bog’lovchi bo’lib ishlash uchun panel, asboblar, muloqot
oynasi va x.k larni taklif etadi. Foydalanuvchi interfeysiga saxifa, bosh menyu,
xujjatlarni aks ettiruvchi ishchi oynalari xamda tasvirlarni muxarrirligini amalgam
oshiruvchi xar xil panellar tuplami. Oynaning markazidagi katta oq maydon ishchi
ishchi xudud bo’lib xar bir xujjat aloxida - aloxida ochiladi.
Yurtimizda ham dasturlashga bo`lgan talab va e`tibor oshib bormoqda.
O`zbekiston Respublikasi Prezidenti SH.M.Mirziyoyevning 2020-yil 24-
yanvardagi Oliy majlisga qilgan murojaatnomasida ta`kidlangan, Soha uchun
yuqori malakali mutaxassislar tayyorlash maqsadida xorijiy hamkorlarimiz bilan
birgalikda “Bir million dasturchi” loyihasini amalga oshirilishi dasturlashga
bo`lgan e`tibordan darak beradi. Bu loyihadan ko`zlangan maqsad kelgusida
jamiyatimizning qurilish, energetika, qishloq va suv xo`jaligi, transport, geologiya,
kadastr, sog`liqni saqlash, ta`lim, arxiv sohalarini raqamlashtirishdan iborat.
Hozirda kompyuter grafikasi ilmiy xodimlar uchungina emas, balki
rassomlar, loyihachilar, dizayn va reklama bilan shug`ullanadigan mutaxassislar,
web sayt yaratuvchilar, o`qitish jarayoni va boshqa sohalarda keng qo`llanilmoqda.
Shuning uchun kompyuter grafikasi sohasida yetuk kadrlarni tayyorlash, yosh
kitobxonlarga kompyuter grafikasiga doir adabiyotlarni yetkazish oldimizda turgan
vazifalardan biri hisoblanadi.
28

С orelDraw vektorli grafikaning Windows amaliyot tizimida ishlaydigan
tahrirlovchi dasturlardir. Uning yordamida turli grafik ko’rinishlarni loyihalash,
foto, matn, tasvirlar ustida, ayniqsa, badiiy ko’rinishdagi kompozitsiyalarni
tahrirlash bilan bog’liq amallarni bajarish mumkin. CorelDraw boshqa grafik
muharrirlarga nisbatan matnlar bilan yaxshi ishlaydi, ya’ni nashriyot tizimlarida,
masalan, yumoristik yoki boshqacha kitoblarni turli o’lchamdagi harflar bilan
yozish mumkin. Masalan, pasportdagi rasmni skanerdan o’tkazib va CorelDraw
yordamida shu rasmni portretga aylantirish mumkin. O’z-o’zidan ma’lumki,
bunday professional murakkab grafik muharrirlarda, ya’ni CorelDraw ning boy
asboblari va ranglaridan foydalanib ham rasm chizish mumkin. CorelDraw
muharririda fayllarning kengaytmasi file .cdr ko’rinishda bo’ladi. Fayllarni import
va eksport qilish eng yaxshi qulayliklaridan biri hisoblanadi. Ayniqsa, kompakt
diskdan fayllarni import qilishda ko’p qo’llaniladi. Iqtisodiy sohalarda ham
korxonalarning emblemalarini va reklama bannerlarini tuzishda ko’p qo’llaniladi.
Men bu kurs ishini yozish davomida o’z bilim va ko’nikmalarimni oshirib
oldim. CorelDRAW dasturining imkoniyatlari bilan tanishib chiqib, yangi
imkoniyatlarini o`rganib oldim.
29

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. E.I.Ruziеv. Grafik dizayn – T 1993
2. E.I.R o` zi е v. «Grafika» Int е grativ kursining variativ dasturlari.T 1997
3. E.I.R o` zi е v. T ех nik grafika va dizayn as о slari. T 1995
4. Е.Х.Хоlmatоv,N.I.Tayla q оv,U.A.Nazarоv «Infоrmatika va h isоblash
tехnikasi.T-2001.
5. T. Rixsibotv : « Rompyuter grafikasi », O ’ zbekiston Yozuvshilar uyushmasi
Adabiyot jamg ’ armasi nashriyoti , Toshkent , 2006 y , 22-26 betlar .
6. Д. Миронов « Corel Draw 10». Учебный курс. Санкт-Петербург. 2002 год.
7. А . Тайц «Adobe Illustrator-9». Учебный курс . Санкт-Петербург. 2002 год.
8. WWW . Info - baz . narod . ru , II -глава «Свойства», 1-часть.
9. A.Sattоrоv «Infоrmatika va aхbоrоt tехnоlоgiyalari». Tоshkеnt. «O`qituvchi»
nashriyoti. 2003 yil.
10. Соснин Н.В. «Компьютерная графика» Учебник – СПб: Питер, 2003, 736
11. Mamarajabov M.E., Tursunov S.Q., Nabiulina L.M. Kompyuter grafikasi va
web-dizayn: darslik. O`zbekiston Respublikasi Oliy va o`rta maxsus ta`lim
vazirligi. - Toshkent: Cho`lpon nomidagi NMIU, 2013. 376-b.
12. Nazirov Sh.A., Nuraliyev F.M., Aytmuratov B.Sh. “Rastr va vektor grafika”
O`zR oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi, O`rta maxsus, kasb-hunar ta`limi
markazi. – T.: G`afur G`ulom nomidagi nashriyot matbaa ijodiy uyi, 2007.–192 b.
13. Rixsiboyev T. “ Kompyuter grafikasi” O`zbekiston Yozuvchilar uyushmasi
adabiyot jamg`armasi nashriyoti , T.; 2006, 168 b.
14. Tayloqov N.S., Axmedov A.B. va boshqalar. “Informatika va axborot
texnologiyalari”. Darslik. Toshkent, “Extremum-press”. 2018. 128 b.
Internet saytlar
1. http://www.ziyonet.uz
2. http://www.wikipedia.org
3. http://www.tuit.uz
4. http://www.ziyonet.uz
30

Matn va konturlar bilan ishlashda coreldraw dasturining boshqa grafik dasturlardan ustunlik jihatlari

Sotib olish