Milliy iqtisodiyot tushunchasi va uning ko’rsatkichlari

Информация о документе

Цена	9000UZS
Размер	429.5KB
Покупки	4
Дата загрузки	13 Октябрь 2023
Расширение	docx
Раздел	Курсовые работы
Предмет	Экономика

Milliy iqtisodiyot tushunchasi va uning ko’rsatkichlari

Купить

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA
INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI
SIRTQI FAKULTET
“________________________________________________________” KAFEDRASI
“ _______________________________________________________________ ” fanidan

KURS ISHI
МАVZU: Milliy iqtisodiyot tushunchasi va uning
ko’rsatkichlari
RO’YXATGA OLINDI
“ ____ ” _______2023 y.
№_________
Imzo _________ Kurs ishi himoya ga tavsiya
qilingan sana
“____” _______2023 y.
Ilmiy rahbar __ ________
Imzo _______________
Kurs ishi himoya
qilingan sana
«____» _______2023 y .
Baho « _____ » _________ ___________
( imzo )
_ _ _________
( imzo )
___________
( imzo ) Komissiya a’zolari :
__________________
_________________ _
_________________

Reja:
Kirish
1.Milliy iqtisodiyot tushunchasi va uning ko’rsatkichlarini.
2.Takror ishlab chiqarishning mohiyati, turlarini.
3.Yalpi milliy maxsulot va uning tarkibiy qismlarini.
4.Milliy daromad va uning tarkibiy qismlari, o’sish omillari va qayta
taqsimlanishini.
5.O’zbekistonda investistiya va tarkibiy o’zgarishlar siyosatining
ustuvor yo’nalishlarini.
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ro yxatiʼ

Kirish
Mamlakatimiz mustaqillikka erishgandan boshlab jamiyatni demokratik yangilash
va milliy iqtisodyotni erkinlashtirish yo lida ulkan ishlarni amalga oshirdi. Buʼ
avvalombor milliy iqtisodiyotda erishilgan yutuqlar va natijalar negizida
iqtisodiyotdagi tarkibiy islohotlarni chuqurlashtirish va uni modernizatsiya
qilishning puxta ishlab chiqilgan modeli va uzoq muddatga mo ljallangan ijtimoiy-
ʼ
iqtisodiy dasturlarni bosqichma-bosqich amalga oshirish bo yicha olib
ʼ
borilayotgan tizimli, izchil, qat iy harakatlar majmuasi ekanligini ko rish mumkin.
ʼ ʼ
Bugungi kunda O zbekiston Respublikasi uchun jahon hamjamiyatida munosib
ʼ
o rinni egallash, raqobatbardosh milliy iqtisodiyotni shakllantirish va uning
ʼ
barqaror rivojlanishini ta minlash ustuvor vazifalardan hisoblanadi. Mamlakatimiz
ʼ
iqtisodiy salohiyatining tobora yuksalib borayotgani, so ngi yillarda milliy
ʼ
iqtisodiyotning mutanosibligi va barqarorligini ta minlash, uning tarkibida sanoat,
ʼ
xizmat ko rsatish sohasi, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik ulushini
ʼ
ko paytirish, ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik
ʼ
jihatdan yangilash, ishlab chiqarish, transportkommunikatsiya va ijtimoiy
infratuzilma loyihalarini amalga oshirishga qaratilgan faol investitsiya siyosati olib
borilmoqda. O zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M. Mirziyoev Vazirlar
ʼ
Mahkamasining 2017 yilda mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish asosiy
yakunlari va 2018 yilga mo ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor
ʼ
yo nalishlariga bag ishlangan kengaytirilgan majlisidagi ma ruzasida
ʼ ʼ ʼ
respublikamiz iqtisodiyotini rivojlantirish masalalariga to xtalib, “
ʼ А yni shu asosda
amalga oshirilgan chora-tadbirlar natijasida 2017 yilda barqaror iqtisodiy o sish
ʼ
sur atlari 5,5 foizni tashkil etdi, eksport hajmi qariyb 15 foizga ko paydi. Tashqi
ʼ ʼ
savdo aylanmasining ijobiy sal ь dosi 854 million dollarga yetdi. Milliy
valyutamizni erkin konvertatsiya qilishga kirishdik” - deb ta kidlab o tdi.
ʼ ʼ
“O zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo yicha Harakatlar strategiyasi
ʼ ʼ
to g risida” gi O zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoniga ko ra
ʼ ʼ ʼ ʼ
mamlakatimizda 2017-2021 yillarda "...iqtisodiyotni yanada rivojlantirish va
liberallashtirishga yo naltirilgan makroiqtisodiy barqarorlikni mustahkamlash va
ʼ

yuqori iqtisodiy o sish sur atlarini saqlab qolish, milliy iqtisodiyotningʼ ʼ
raqobatbardoshligini oshirish, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik rivojini
rag batlantirish, hududlar, tuman va shaharlarni kompleks va mutanosib holda
ʼ
ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiy ettirish, investitsiyaviy muhitni yaxshilash orqali
mamlakatimiz iqtisodiyoti tarmoqlari va hududlariga xorijiy sarmoyalarni faol jalb
etish ko zda tutilgan"
ʼ 1
.
1
Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича
ҳаракатлар стратегияси тўғрисида» ги №ПФ-4947 сонли Фармони. //Халқ сўзи. 2017 йил 8 феврал

1. Milliy iqtisodiyot tushunchasi va uning kursatkichlari.
Yalpi milliy maxsulot (YQMM)-millliy xo jaliklarda bir yil davomida vujudgaʻ
keltirilgan va bevosita iste molchilarga borib tushishi mumkin bo lgan tayyor
ʼ ʻ
prirovard maxsulot va xizmatlarning bozor bahosidagi qiymatidan iborat bo ladi.
ʻ
YQMM milliy Iqtisodiyotda yil davomida ishlab chiqarilgan barcha pirovard
mahsulot (xizmatlar) ning bozor baxolaridagi summasi. Joriy yilda ishlab chiqilgan
barcha mahsulotlar sotilmasligi mumkin, ularning bir qismi zaxiralarni to ldiradi.
ʻ
Ya ni YQMM xajmini xisoblab topishda zaxiralarning xar qanday o sishi hisobga
ʼ ʻ
olinishi zarur, chunki YQMM yordamida joriy yildagi barcha maxsulotlar (sotilgan
yoki sotilmagan) hisobga olinadi.
Milliy ishlab chiqarishning yalpi xajmini to gri hisoblab chiqarish uchun, mazkur
ʻ
yilda ishlab chiqarilgan barcha mahsulot va xizmatlar bir marta xisobga olinishi
zarur. YQMM xajmini topishda sotilgan va qayta sotilgan maxsulotlarni ko p
ʻ
marta xisobga olishlarni bartaraf qilish uchun, xalq xo jaligining barcha barcha
ʻ
tarmoqlarida yaratilgan qo shilgan qiymatlar yig indisini olinadi.
ʻ ʻ
Yalpi milliy mahsulot (DAROMAD) — (YQMM yoki YAMD) mamlakatning
ma lum muddat (odatda, oy, kvartal, yil) ichida umumiy iqtisodiy faoliyatini
ʼ
tavsiflovchi yakuniy makroiqtisodiy ko rsatkichlaridan biri. YQMM davlatning
ʻ
bozor narxlarida ifodalangan barcha birlamchi daromadlari (ularning mamlakat
hududida yoki uning tashqarisida ishlab chiqarish omillari tufayli yuzaga
kelishidan qat i nazar) jami yig indisini ko rsatadi. YQMM milliy hisoblar tizimi
ʼ ʻ ʻ
asosida hisoblanadi.
Hoz zamon jahon iqtisodiyotida mamlakatlar o rtasida kapital harakatchanligi
ʻ
darajasi g oyat yuqori. Natijada bir mamlakat kapitalining qandaydir bir qismidan
ʻ
chet elda foydalaniladi. Ayni paytda esa mamlakatning ba zi aktivlari (korxonalar,
ʼ
ko chmas mulklar, qimmatli qog ozlar) xorijiy fuqarolar va firmalar
ʻ ʻ
(norezidentlar)ning egaligida bo ladi. Norezidentlar o z mulklaridan olgan
ʻ ʻ
daromadlarining bir qismini vatanlariga o tkazib turishlari natijasida yalpi ichki
ʻ
mahsulot miqdori bilan tegishli mamlakat ixtiyoridagi amaldagi yalpi daromad
(YQMM) miqdori bir-biriga teng kelmay qoladi. Shu bois YQMM hajmini to g ri
ʻ ʻ

aniqlash uchun yalpi ichki mahsulotga mamlakatga uning chet ellardagi o zʻ
fuqarolari mulkidan tushgan daromadlar bilan mamlakatdan chiqib ketgan chet
elliklar daromadlari o rtasidagi farqni qo shish kerak. Chet eddagi mulklardan
ʻ ʻ
tushgan daromadlar saldosi ijobiy bo lsa YQMM hajmi yalpi ichki mahsulotdan
ʻ
ko p, aksincha holatda kam bo ladi.
ʻ ʻ
2. Takror ishlab chikarishning moxiyati, turlari
Daromad — keng ma noda kirim bo lgan har qanday pul mablag lari yoki pul
ʼ ʻ ʻ
qiymatiga ega bo lgan moddiy boyliklarni olish, iqtisodiy sub yekt o’z faoliyati
ʻ ʼ
natijasiga kura oladigan pul va tovar — moddiy tushum. Daromad pul va moddiy
shaklga ega bo lib, ularning yig indisi jami daromadni hosil qiladi. Daromad
ʻ ʻ
egalik nuqtai nazaridan aholi daromadi, korxona (korporativ) daromadi va davlat
daromadiga bo linadi. Aholiga tegadigan daromad ish haqi, foyda, foiz, renta,
ʻ
dividend shakllariga.
Ijtimoiy ishlab chiqarish — jamiyat yoki milliy iqtisodiyot miqyosida ijtimoiy
mehnat taqsimoti asosida kishilarning ehtiyojlarni qondirish uchun kerak
bo ladigan ne matlarni yaratishga yo naltirilgan iqtisodiy faoliyatlar majmui. Bu
ʻ ʼ ʻ
faoliyat natijasida yalpi milliy mahsulot, shu jumladan, yalpi ichki mahsulot va
milliy daromad ishlab chiqariladi. chiqarishning ijtimoiy tavsifi turli
ne matlarishlab chiqarishda jamiyat a zolarining mehnat kooperatsiyasi asosida
ʼ ʼ
o zaro aloqada, birgalikda iqtisodiy faoliyat ko rsatishlarini anglatadi.
ʻ ʻ
Ijtimoiy ishlab chiqarish yaratilgan ne matlarning kishilar ehtiyojlarini qondirish
ʼ
xususiyatlariga ko ra, moddiy va nomoddiyishlab chiqarish sohalariga bo linadi.
ʻ ʻ
Moddiyishlab chiqarish, o z navbatida, moddiy ne matlarishlab chiqarish va
ʻ ʼ
moddiy xizmatlar ko rsatish sohalarini o z ichiga oladi. Xuddi shuningdek,
ʻ ʻ
nomoddiyishlab chiqarish ham nomoddiy ne matlarishlab chiqarish va nomoddiy
ʼ
xizmatlar ko rsatish sohalariga bo linadi (qarang Ishlab chiqarish).
ʻ ʻ
Infratuzilma (lot. infra - ostida) — ishlab chiqarish va tovar muomalasi,
shuningdek, inson hayot faoliyati uchun zarur bo lgan me yoriy sharoitni
ʻ ʼ
ta minlashga xizmat kiluvchi turli-tuman yordamchi xizmat ko rsatuvchi sohalar
ʼ ʻ
(tashkilot, korxona va muassasa) majmui; nomoddiyishlab chiqarish sektori

infratuzilma xizmatlari moddiy shaklga ega bo lmagan tovarlar bo lib, ular hayotiyʻ ʻ
ehtiyojlarni qondiradi infratuzilma zaruriy shart bo lganidan uning ishlab turishini
ʻ
ta minlashga iqtisodiy resurslarning bir qismi jalb etiladi infratuzilma xizmat
ʼ
ko rsatish sohasiga ko ra ishlab chiqarish infratuzilmasi (i.ch. ga xizmat
ʻ ʻ
ko rsatuvchi sohalar — yuk tashish transporti, elektr va issiqlik ta minoti, yo l
ʻ ʼ ʻ
xo jaligi, suv xo jaligi, ombor xujaligi, ilmiy konstruktorlik xizmati, axborot
ʻ ʻ
xizmati va b.) va ijtimoiy-maishiy infratu-zilma (aholiga xizmat ko rsatib, uning
ʻ
ehtiyojini qondiruvchi sohalar — maorif, sog liqni saqlash, jismoniy tarbiya va
ʻ
sport, maishiy xizmat va b.) ga ajraladi infratuzilma xizmati tovar bo lganidan
ʻ
oldi-sotdi etiladi. Uning asosiy vazifasi insonga xizmat ko rsatish, ammo bu ish
ʻ
pulli, bepul va imtiyozli tarzda bajarilishi mumkin infratuzilma xizmatlarini
harakteriga ko ra guruxlaganda bozor infratuzilmasi ajralib turadi. Chunki unda
ʻ
bozor munosabatlarini amalga oshiruvchi xizmatlar ko rsatiladi. Qaysi darajada
ʻ
xizmat ko rsatilishiga ko ra, korxona, tarmoqinfratuzilma ch. majmualari va
ʻ ʻ
hududiyinfratuzilma ham mavjudaromadinfratuzilma sohasida yaratilgan
xizmatlarinfratuzilma ch. va inson uchun naf keltiradi infratuzilma xizmat
ko rsatishini tashkil etish uchun mablag lar sarflanadi. Shuning uchun ularni
ʻ ʻ
hisoblash mumkin va ular yalpi milliy mahsulot tarkibiga kiritiladi infratuzilma ni
yaratuvchi mehnat ham unumli hisoblanadi infratuzilma ning samaradorligi
ko rsatilgan xizmatlarning sarf-harajatlarga nisbati orqali aniqlanadi.
ʻ
Jahon Banki — Xalqaro Moliya Instituti hisoblanib, rivojlanayotgan
mamlakatlarga sarmoyalar kirgazish, kreditlar taqdim etish bilan shug ullanadi.
ʻ
Jahon banki — xalqaro moliya muassasasi. Tarkibiga BMTning ixtisoslashgan
muassasasi maqomiga ega bulgan 3 mustaqil xalqaro moliya instituti (Xalqaro
tiklanish va taraqqiyot banki, Xalqaro moliya korporatsiyasi hamda Xalqaro
taraqqiyot uyushmasi) kiradi. Ba zi adabiyotlarda Xalqaro tiklanish va taraqqiyot
ʼ
banki norasmiy holda Jahon banki deb ham ataladi.
Jahon xo jaligi - turli mamlakatlar milliy iqtisodiyotining bozor munosabatlari
ʻ
zamirida bir-birini taqozo etgani holda umumjahon yaxlitligini tashkil etishi;
jahondagi o zaro aloqador milliy xujaliklar va xalqaro iqtisodiy munosabatlar
ʻ

majmui. Jahon xo jaligi bozor iqtisodiyoti rivojining mahsuli sifatida 19-asrningʻ
oxiri — 20-asr boshlarida shakllandi. Xalqaro mehnat taqsimoti turli mamlakatlar
milliy xujaliklarini ixtisoslashishiga olib keladi, ya ni muayyan mamlakatda u yoki
ʼ
bu soha ustuvor rivojlanadi. Ixtisoslashuv mamlakatda kanday tabiiy resurslarning
borligiga va shu yerdagiinfratuzilma ch. tajribasiga bog liq. Ixtisoslashuv
ʻ
harajatlarni kamaytirib, tovarlarni sifatlii. ch. imkonini berganidan xalqaro
aloqalarni zaruratga aylantiradi.
Jahon xo jaligidagi iqtisodiy aloqalar har bir mamlakat milliy iqtisodiyotining
ʻ
mustaqilligi; mamlakatlar iqtisodiy munosabatlarining bozor qoidalari asosida olib
borilishi; iqtisodiy aloqalar uning ishtirokchilar uchun zaruriy manfaatli bo lishi;
ʻ
milliy xo jaliklar manfaatlarining uyg unligiga tayanib, ixtiyoriy ravishda va
ʻ ʻ
sharoit yetilganda o zaro integratsiyalashuvi tamoyillariga asoslanadi.
ʻ
Jahon xo jaligi aloqalari ko p qirrali bo lib, savdo-sotiq, xalqaro valyuta-kredit
ʻ ʻ ʻ
munosabatlari, kapital chiqarish va uni kiritish, ochiq iqtisodiy zonalar tashkil
etish, ish kuchi migratsiyasini uyushtirish, birgalikda ilmiy-texnikaviy loyihalarni
moliyalashtirish, axborot almashish, sayyohlik sohasida hamkorlik qilish kabi
shakllarga ega.
Jahon xo jaligida xalqaro tashkilotlar tenglikka asoslangan va o zaro manfaatli
ʻ ʻ
iqtisodiy aloqalar va hamkorlik urnatishga xizmat qiladi.
Jahon xo jaligialoqalari bevosita turli mamlakatlardagi firmalar, banklar va davlat
ʻ
idoralari o rtasida, shuningdek, bevosita — xalqaro tashkilotlar ishtirokida amalga
ʻ
oshiriladi. Bular jumlasiga Jahon banki, Xalqaro valyuta fondi, Osiyo rivojlanish
banki, Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki, Xalqaro mehnat tashkiloti, Jahon
savdo tashkiloti va b. kiradi.
Jahon xo jaligini tashkil etuvchi milliy xo jaliklar ikki yo sinda guruxlashtiriladi:
ʻ ʻ ʻ
1) rivojlanish yo nalishlari buyicha mamlakatlar bozor iqtisodiyoo ti rivojlangan
ʻ ʻ
mamlakatlar, rivojlanayotgan mamlakatlar va bozor iqtisodiyoti tizimiga o tish
ʻ
davrida yoki iqtisodiy transformatsiya bosqichidagi mamlakatlarga ajratiladi; 2)
iqtisodiy rivojlanganlik darajasiga kura mamlakatlar yalpi milliy mahsulot
(YQMM) ko rsatkichlari buyicha 3 ta asosiy guruhga bo linadi: daromadi past
ʻ ʻ

(axoli jon boshiga yillik YQMM ko rsatkichi 987 AQSH dollari), daromadiʻ
o rtacha (5323,2 dollar) va daromadi yuqori (22921,3 dollar) bo lgan mamlakatlar
ʻ ʻ
(1999).
MDH mamlakatlari orasida Rossiya, Ukraina, Belorussiya, Qozog iston,
ʻ
O zbekiston daromadi o rtachadan pastroq bo lgan mamlakatlar guruhini tashkil
ʻ ʻ ʻ
etadi. MDHning boshqa mamlakatlari daromadi past (eng kam taraqqiy etgan)
mamlakatlar hisoblanadi. J. x. da sanoati rivojlangan 6 mamlakat: AQSH,
Yaponiya, GFR, Fransiya, Buyuk Britaniya, Italiya yetakchi o rinni egallaydi, 90-
ʻ
y.lar o rtalarida jahon sanoatinfratuzilma ch. ning 60%, tovarlar eksportining 63%
ʻ
va xizmatlar eksportining 47% shu mamlakatlar hissasiga to g ri kelgan.
ʻ ʻ
Jahon xo jaligida kishilarning turmush darajasi iqtisodiyotga bog liq holda jiddiy
ʻ ʻ
farqlanadi. Boy mamlakatlarda yuksak turmo sh darajasi mavjo d bo lgani xolda
ʻ ʻ ʻ
qoloq mamlakatlarda kambag allar aholining katta qismini tashkil etadi. 21-asrga
ʻ
kelib bo ikki guruh mamlakatlaridagi turmush darajasining farqi 12 martadan
ʻ
ziyodroq bo ldi. Qoloq mamlakatlarda daromadning nisbatan ko p qismi
ʻ ʻ
iste molga sarflansa-da, daromadning kam bo lishi xisobidan bu mamlakatlarda
ʼ ʻ
turmush darajasi pastligicha qoladi.
Hoz. davrda Jahon xo jaligining rivojlanishi 3 yo nalishda bormoqda: 1) Jahon
ʻ ʻ
xo jaligiga kiruvchi mamlakatlar safi kengayib, uning tarkibiga 90-y. larda sobiq
ʻ
sotsializm tizimidan ajralib chiqqan 25 ta yosh mamlakat xo jaligi qo shildi.
ʻ ʻ
Mustaqillik tufayli O zbekiston ham Jahon xo jaligiga kirib keldi, jahon
ʻ ʻ
iqtisodiyotining teng huquqli ishtirokchisiga aylandi, xalqaro tashkilotlarga a zo
ʼ
bo ldi, jahon savdosida ishtirok etib, 1996—2001 y. larda, uning tashqi savdo
ʻ
oboroti 63,3 mlrdaromad dollarni tashkil etdi; 2) Jahon xo jaligidainfratuzilma
ʻ
ch.ning o sishi yuz bermoqda. 1998 y. dunyoda yaratilgan jami tovar va xizmatlar
ʻ
qiymati 36,5 trln. dollar bo lsa, 2001 y. kelib 40 trln. dollardan ziyod bo ldi; 3)
ʻ ʻ
Jahon xo jaligida iqtisodiy integratsiya (iqtisodiy ishtirokchilar faoliyatining
ʻ
birlashib ketishi) va globalizatsiya (jaxron iqtisodiyotining o mo mbashariy to s
ʻ ʻ ʻ
olishi, milliy iqtisodiyotlarning har biri o ning tarkibiy qismi bo lib qolishi) yuz
ʻ ʻ
berib, sifat o zgarishlari yuzaga kelmoqda.
ʻ

$Jahon xo jaligi xar bir mamlakat milliy iqtisodiyoti va jahon iktisodiyotiningʻ rivojlanish omili hisoblanadi. Jahon xo jaligi doirasida o zaro manfaatli hamkorlik ʻ ʻ aloqalari fan-texnika taraqqiyotini jadallashtiradi, ish ko chi sifatini oshiradi, eng ʻ yangi maqsulotlarni o zlashtirish, reso rslarni tejash, mehnat o numdorligini ʻ ʻ ʻ oshirishga yo l ochadi. ʻ \Makroiqtisodiyot — mamlakat (yoki uning bir qismi, tarmoqlar) iqtisodiyotini, inflatsiya, ishsizlik, budjet taqchilligi (defisiti), iqtisodiy o'sish, iqtisodiyotning davlat tomonidan boshqarilishi va shu kabfhjncddi umumiy jarayonlarni o rganuvchi fan. Makroiqtisodiyot YaIM, YQMM, yalpi talab, yalpi taklif, to'lov ʻ balansi, pul bozori, tovar bozori va mehnat bozori kabi tushunchalar bilan ishlaydi. Makroiqtisodiyot (makro... va iqtisodiyot) — bozor xo jaligi umumiy ʻ nazariyasining bo limi, mamlakat iqtisodiyoti, umuman milliy xo jalikka oid katta ʻ ʻ miqyosdagi iqtisodiy hodisalar va jarayonlarni o rganadi. ʻ Mamlakatning iqtisodiyoti holati va rivojlanishini ifolalovchi umumlashgan ko rsatkichlar tizimi — milliy boylik, yalpi ichki mahsulot, yalpi milliy mahsulot, ʻ sof milliy mahsulot, milliy daromad, aholi daromadlari, davlat va xususiy investiniyalar yigindisi, muomaladagi jami pul miqdori va sh k. jami xo jalik ʻ bo yicha jamlanma, umumlashtiruvchi ko rsatkichlarMakroiqtisodiyot ʻ ʻ o rganadigan ob yektlar hisoblanadi. Ayni paytda Makroiqtisodiyot mamlakat ʻ ʼ miqyosida o rtacha daromadlar, o rtacha ish haqi, inflyasiya darajasi, ishsizlik, ʻ ʻ bandlik, mehnat unumdorligi singari o rtacha iqtisodiy ko rsatkichlarni hamda ʻ ʻ ularga davlatning iqtisodiy siyosati ko rsatadigan ta sirini o rganadi va tadqiq ʻ ʼ ʻ etadi. Makroiqtisodiy ko rsatkichlar, bir tomondan, ma lum vaqt oralig ida ishlab ʻ ʼ ʻ chiqarish hajmini hisoblash va milliy iqtisodiyotning faoliyat yuritishiga bevosita ta sir qiluvchi omillarni aniqlash imkonini bersa, ikkinchi tomondan, ular yalpi ʼ milliy mahsulot harakatining barcha bosqichlarida, ya ni ishlab chiqarish, ʼ taqsimlash, qayta taqsimlash va foydalanish bosqichlarida uni ko rgazmali shaklda ʻ aks ettirishga imkon beradi. Shuningdek, o sishning umumlashtiruvchi ʻ ko rsatkichlari, mamlakat iqtisodiyotini tavsiflaydigan ko rsatkichlarning pasayishi ʻ ʻ hamda ortishi sur atlari va unda yuz berayotgan iktisodiy jarayonlar, tuzilmaviy ʼ$