O‘zbekiston va Rossiya o‘rtasidagi savdo-iqtisodiy hamkorlik istiqbollari - Экономика - Курсовые работы

Информация о документе

Цена	15000UZS
Размер	328.9KB
Покупки	3
Дата загрузки	27 Январь 2025
Расширение	docx
Раздел	Курсовые работы
Предмет	Экономика

Продавец

Abbosjon Yulchiev

Дата регистрации 13 Декабрь 2024

49 Продаж

O‘zbekiston va Rossiya o‘rtasidagi savdo-iqtisodiy hamkorlik istiqbollari

Купить

O‘zbekiston va Rossiya o‘rtasidagi savdo-iqtisodiy hamkorlik istiqbollari
M U N D A R I J A
KIRISH
I BOB. O’ZBEKISTON-ROSSIYA MUNOSABATLARINING
RIVOJLANISH TARIXI VA ISTIQBOLLARI.
1.1. O ‘z bekiston va Rossiya munosabatlarining boshlanishi
1.2. O‘zbekiston va Rossiya: iqtisodiy hamkorlik istiqbollari
II BOB.O’ZBEKISTON VA RISSIYA O’RTASIDAGI MUSTAHKAM
DO’STLIK ALOQALARI
2.1. Raqamli iqtisodiyot sharoitida O‘zbekiston va Rossiya munosabatlari .
2.2. O‘zbekiston va Rossiya: strategik sherik va ishonchli do‘st
XULOSA
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO`YXATI

KIRISH
Kurs ishining dolzarbligi: Hozirgi kunda davlatlararo har tomonlama
hamkorlikning bir ko’rinishi sifatida xalqaro tashkilotlar va fondlarning
ahamiyati ortib bormoqda. Ular siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy, ilmiy-texnikaviy va
madaniy sohalarda umumiy tusdagi maqsadlarga erishish uchun davlatlar,
milliy institutlar, nodavlat assotsiatsiyalarini birlashtiradi.Mamlakatimiz ham
qator xalqaro iqtisodiy tashkilotlarning a’zo hisoblanib, har yili yurtimizda
xalqaro nufuzli tadbirlar uyushtiriladi. Respublikamiz birinchi Prezidentimiz
Islom Karimov O’zbekistonning jahon xo’jaligidagi o’rni haqida shunday
deganlar: “ Uzoq muddatli istiqbolga mo’ljallangan, mamlakatimizning
salohiyati, qudrati va iqtisodiyotimizning raqobatdoshligini oshirishda hal
qiluvchi ahamiyat kasb etadigan navbatdagi muhim ustuvor yo’nalish-bu asosiy
yetakchi sohalarni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilash,
transport va infratuzilma kommunikatsiyalarini rivojlantirishga qaratilgan
strategik ahamiyatga molik loyihalarni amalga oshirish uchun faol investitsiya
siyosatini olib borishdan iborat. Dunyodagi mashhur va nufuzli kompaniyalar,
Janubiy Koreya, Yaponiya taraqqiyot banklari singari moliya institutlari, qator
arab davlatlarining investitsiya fondlari va boshqa xorijiy tashkilotlar yuqori
qo’shimcha qiymatga ega bo’lgan, yuksak texnologiyalarga asoslangan
mahsulotlar ishlab chiqarish bo’yicha investitsiya loyihalarini amalga oshirishda
bizning yirik hamkorlarimiz bo’lmoqda”
Kurs ishining maqsadi: Rossiya moliyaviy – iqtisodiy tashkilotlar
faoliyatini o’rganish, ularning jahon xo’jaligida tutgan o’rnini aniqlash va
kelgusida rivojlanish istiqbollarini ko’rib chiqish.
Kurs ishining vazifalari:
- Milliy iqtisodiyot rivojlanishida moliyaviy – iqtisodiy tashkilotlarning rolini
aniqlash;

- Moliyaviy – iqtisodiy tashkilotlarning jahon xo’jaligida tutgan o’rnini
aniqlash;
- Jahon taraqqiyot banki faoliyati bilan tanishish;
- Moliyaviy – iqtisodiy tashkilotlar, xususan, Rossiyaning kelgusida rivojlanish
istiqbollarini tahlil qilish.
Kurs ishining obyekti : Rossiya iqtisodiy tashkilotlari va
O’zbekistonning rivojlangan davlatlar bilan tuzgan muhim hujjatlar kurs
ishining obekti bo’lib hisoblanadi.
Kurs ishining predmeti : Xalqaro iqtisodiy tashkilotlar, ular tarkibiga
kiruvchi moliyaviy – iqtisodiy tashkilotlar, alohida O’zbekistonning Rossiya
bilan tuzgan muhim hujjatlar, ularning faoliyat yo’nalishlari va jahon
xo’jaligidagi tutgan o’rni mazkur kurs ishining predmetidir.
Kurs ishining tuzilish tarkibi : Mazkur kurs ishi kirish,ikkita bob va
uning tarkibiga kiruvchi 4ta bo’lim, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar
ro’yxatidan tarkib topgan.

I BOB. O’ZBEKISTON-ROSSIYA MUNOSABATLARINING
RIVOJLANISH TARIXI VA ISTIQBOLLARI.
1.1.O'zbekiston va Rossiya munosabatlarining boshlanishi
O'zbekiston Respublikasi Rossiya Federatsiyasi tomonidan 1992-yilning
20-martida tan olingan va o'sha kundan e'tiboran ikki mamlakat o'rtasida
diplomatik munosabatlar o'rnatilgan.
Rossiya va O'zbekiston munosabatlari, albatta, yaqin qo'shnichilik, bir
necha asrlik yaqinlik an'analariga ega. Bu munosabat SSSR parchalanib
ketgandan so'ng saqlanib qolindi, rivojlantirildi.
V.V. Putinning hokimiyat tepasiga kelishi bilan har ikki davlat
munosabatlari yana ham chuqurlashdi. E'tiborli jihati shundaki, V. Putin davlat
rahbari sifatidagi ilk rasmiy tashrifini O'zbekistonga amalga oshirgan edi. Bu
hoi Rossiya O'zbekistonni Markaziy Osiyo mintaqasidagi strategik sherigi
sifatida tan olganidan dalolatdir. Albatta, ikki tomonning milliy hamda
mintaqaviy xavfsizlik masalalari borasida qarashlar yaqinligining ahamiyati
beqiyosdir. O'zbekiston Prezidenti Oliy Majlisning ikkinchi chaqiriq birinchi
sessiyasida ta'kidlaganidek, «Rossiya bilan tarixan qaror topgan iqtisodiy,
madaniy, do'stlik aloqalarimiz O'zbekiston uchun, qolaversa, butun mintaqamiz
uchun hamisha muhim ahamiyat kasb etib kelgan.
Shuni ta'kidlashni istardimki, tenglik, o'zaro manfaatdorlik asosiga
qurilgan, ikki davlat orasidagi ko'p tomonlama hamkorlik, strategik sheriklikni
kuchaytirish uchun bugun yangi imkoniyatlar pay do bo'layotgani har ikki
tomon - Rossiya va O'zbekiston manfaatlariga ham mos keladi» (Karimov I.
Ozod va obod Vatan, erkin va faro von hayot - pirovard maqsadimiz. Т.:
O'zbekiston, 2000, 347-bet).

O'zbekiston rahbarining tashabbusi bilan Yevroosiyo makoni-da iqtisodiy
integratsiya jarayonlarini kuchaytirish hamda taraqqi-yotga ko'maklashish
maqsadida Yevroosiyo hamkorligi tashkilo-tini Yevroosiyo iqtisodiy
hamjamiyati (YevrAzES) bilan qo'shish to'g'risida qaror qabul qilindi. Sammit
doirasida O'zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I. Karimovning Rossiya
Federatsiya Prezidenti V.V.Putin bilan uchrashuvi bo'lib o'tdi. Unda O'zbekiston
- Rossiya munosabatlarining istiqbollari muhokama etildi. Rossiya rahbari
O'zbekistonning Markaziy Osiyoda xavfsizlik va barqarorlikni mustahkamlash
integratsiya jarayonlarini rivojlantirishda muhim o'rin tutayotganini ta'kidlab
o'tdi. O'zbekiston rahbari, o'z navbatida, Rossiya va O'zbekiston o'rtasidagi
munosabatlar strategik sheriklik tamoyillari asosida rivojlanib borayotgani va
«do'st musibatda sina-ladi» xalq maqoliga tayangan Rossiya siyosatini
O'zbekiston yuksak qadrlashini uqtirdi. Uchrashuv chog'ida tomonlarni
qiziqtirgan xalqaro hamda mintaqaviy masalalar bo'yicha fikr almashildi.
2005-yilning 14-15-noyabrida O'zbekiston Respublikasi Birinchi
Prezidenti I. Karimovning Rossiya Federatsiyasiga rasmiy tashrifi bo'lib o'tdi.
Ushbu tashrif chog'ida ikki tomonlama aloqalarni yangi sifat bosqichiga
ko'tarishga xizmat qiladigan Ittifoqchilik munosabatlari to'g'risidagi Shartnoma
imzolandi.
Ushbu shartnoma ikki davlat o'rtasidagi munosabatlarning yangi sifat
darajasiga ko'tarilganining ifodasi bo'ldi. Boshqacha aytgan-da, endilikda
sho'rolar amaliyoti davridagidan tubdan farq qiladigan yangi falsafiy
yondashuvga, jumladan, strategik istiqbolga ega bo'lgan umumiy
manfaatlarning inobatga olinishiga asoslangan ittifoqchilik munosabatlarining
shakllanishi va rivojlanishiga imkon yaratdi.
So'nggi yillarda Rossiya - O'zbekiston munosabatlari ikki davlat rahbari -
Islom Karimov va Vladimir Putinning siyosiy irodasi va sa'y-harakatlari tufayli
jadal va izchil rivojlanib bormoqda. Bunday tendensiya nafaqat siyosiy

muloqot, balki savdo-iqtisodiy, harbiy, harbiy-texnikaviy hamkorlik, gumanitar
hamda madaniy sohalarda ham yaqqol namoyon bo'lmoqda.
Ma'lumki, ittifoqchilik shartnomasini tayyorlash bo'yicha amaliy faoliyat
bir necha yil ilgari boshlanib, 1999-yilning 11-dekabrida Harbiy va harbiy-
texnikaviy sohada har tomonlama hamkorlikni yanada chuqurlashtirish
to'g'risidagi Shartnoma hamda 2004-yilning iyunida imzolangan Strategik
sheriklik to'g'risidagi Shartnoma ikki davlat o'rtasidagi aloqalarning yanada
yaqinlashuvida muhim bosqich vazifasini o'tagan edi. Jumladan, strategik
sheriklik to'g'risidagi Shartnomada global tahdidlar, birinchi galda, terrorizm va
diniy ekstremizm kabi xavf-xatarlarni nazarda tutgan holda strategik sheriklikni
amalga oshirish zarur ekani ta'kidlanadi. Shuningdek, ushbu hujjatda harbiy
hamkorlik to'g'risida ham batafsil so'z yuriti-ladi. Chunonchi, unda har ikki
mamlakat yoki birining manfaatlari-ga tahdid soladigan vaziyat vujudga kelgan
taqdirda, ularni bartaraf etish chora-tadbirlari belgilab qo'yilgan. Bir so'z bilan
aytganda, O'zbekiston va Rossiya o'rtasida imzolangan mazkur ittifoqchilik
shartnomasi ikki mustaqil davlat va xalqlarning o'zaro yaqinlashuvi
jarayonining mantiqiy bosqichidir.
Yangi shartnoma tufayli Rossiya va O'zbekiston o'rtasidagi munosabatlar
torn ma'noda ittifoqchilik mazmuniga ega bo'lmoqda. Endilikda O'zbekistonga
nisbatan agressiv xatti-harakatlar dunyo-dagi eng qudratli davlatlardan biri -
Rossiyaga qarshi tajovuzni anglatadi. Masalan, ittifoqchilik haqidagi
shartnomaning 2-bandida ta'kidlanishicha, «taraflardan biri qarshi muayyan
davlat yoki davlatlar guruhi tomonidan sodir etilgan agressiya har ikki tomonga
sodir etilgan tajovuz hisoblanadi». Ushbu hujjatda tinchlikka xavf solishi yoki
taraflardan birining xavfsizligiga raxna qilishi mumkin bo'lgan vaziyatlarni
bartaraf etish chora-tadbirlarini kelishgan holda birgalikda amalga oshirish
zarurligi haqidagi qoidalari g'oyat muhim ahamiyat kasb etadi. O'z-o'zidan
ayonki, bu o'rinda so'z, avvalo, terroristik tahdidlar haqida bormoqda. Bu xatar
qanchalik jiddiy eka-nini Andijon shahrida yuz bergan qonli voqealar, xususan,

xorijdan moliyalashtirilgan bir guruh terroristlar tomonidan O'zbekistondagi
konstitutsion tuzumni ag'darib, o'rta asr xalifaligini o'rnatishga urinishlarini
yaqqol namoyon etdi. O'zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I. Karimov
ushbu voqealar munosabati bilan bergan interv-yusida «Andijondagi fojiani
amalga oshirgan kuchlar ko'zlagan maqsadidan qaytmayotgani, xalqaro
maydonda biz haqimizda turli mish-mishlarni tarqatayotgani, buzg'unchi
g'oyalarni il-gari surayotgani - barchamizdan atrofdagi voqealarga loqayd
bo'lmaslik va ogoh bo'lishni taqozo etmoqda» («Народное слово», 2005-yil 17-
noyabr).
Rossiya Prezidenti V.Putin, o'z navbatida ta'kidlaganidek, «Shartnoma
ikki mamlakat o'rtasidagi munosabatlarni mutlaqo yangi sifat darajasiga
ko'taradi. Rossiya va O'zbekiston mintaqada barqarorlik va taraqqiyotga erishish
yo'lida kuchlari, zaxiralari, ulkan gumanitar salohiyatlarini birlashtirmoqda»
(«Народное слово», 2005-yil 23-noyabr).
Shartnomaning iqtisodiy jihatlari ham e'tiborga loyiqdir. Jumladan,
Rossiya va O'zbekiston o'rtasidagi savdo-iqtisodiy va mo-liyaviy aloqalar
yanada yuqoriroq bosqichga ko'tarildi, ikki mamlakat tadbirkorlariga
qo'shimcha imtiyozlar yaratildi, o'zaro hamkorlikning turli sohalaridagi to'siqlar
bartaraf etildi. Ta'kidlash joizki, Moskvada imzolangan mazkur shartnoma har
ikki tomon uchun teng huquqli va o'zaro foydalidir. Masalan, uning O'zbekiston
xavfsizligini ta'minlash, mahalliy korxona va tadbirkorlarning ulkan Rossiya
bozoriga chiqish imkoniyatiga ega bo'lgani uning naqadar katta ahamiyat kasb
etishidan dalolat beradi. Binobarin, Rossiya Federatsiyasi uchun ham ushbu
shartnomaning ahamiyati beqiyos-dir. Deylik, chegarani tan olmaydigan tez
tarqalib borayotgan terro-rizmga qarshi birgalikda kurashish, iqtisodiyot,
madaniyat, san'at, sog'liqni saqlash, ta'lim va fan kabi sohalarda ikki tomonlama
alo-qalarning rivojlanishidan Rossiya ham shubhasiz manfaatdordir.
Ittifoqchilik munosabatlari to'g'risidagi shartnomaning imzola-nishi oliy
darajadagi aloqalarning, ayniqsa, parlamentlararo munosabatlar rivojiga ijobiy

ta'sir etdi. Hozirgi davrda ikki mamlakat par-lamentlari o'rtasidagi aloqalar,
birinchi galda, qonunchilik faoliyati, delegatsiyalar almashuvi sohasida izchil
rivojlanib bormoqda. 2005-yilning 18-20-mayida Rossiya Davlat Dumasining
MHD hamda va-tandoshlar bilan aloqalar qo'mitasi raisi A.Kokoshin
rahbarligidagi delegatsiya O'zbekistonga tashrif buyurdi. Bo'lib o'tgan
uchrashuvlar chog'ida O'zbekiston va Rossiya Federatsiyasi o'rtasida parlament
maslahatlashuvlarini ortiqcha rasmiyatchiliksiz jadallashtirish masalasi
muhokama etildi.
2005-yilning noyabrida Rossiya Federal Majlisi Federatsiya
Kengashining MHD ishlari bo'yicha qo'mitasi raisi V.Gustov O'zbekistonga
tashrifi chog'ida O'zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I. Karimovning
2005-yil 14-15-noyabrida RF qilgan rasmiy tashrifi mamlakat siyosiy doiralari,
Rossiya Federatsiyasi Davlat Dumasi hamda Federatsiya Kengashida katta
qiziqish uyg'otganini e'tirof etdi. U strategik sheriklik to'g'risidagi
Shartnomaning muvaffaqi-yatli amalga oshirilishi natijasi o'laroq, ittifoqchilik
munosabatlari to'g'risidagi Shartnomaning imzolanishi Rossiyada ijobiy
baholan-ganini alohida ta'kidlab o'tdi.
O'zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I. Karimovning Rossiya
Federatsiyasiga qilgan rasmiy tashrifi chog'ida ikki mamlakatning yoqilg'i-
energetika sohasida hamkorligini rivojlantirish masalalari muhokama etildi
(«Народное слово», 2005-yil 22-noyabr). Mam-lakatimizda ish yuritayotgan
«Газпром» OAJning Markaziy Osiyo, jumladan, O'zbekistondagi operatori -
«Зарубежнефтегаз» YAJ faoliyati ana shunday hamkorlikning yorqin
namunasidir. Ittifoqchilik shartnomasining sakkizinchi bandida
ta'kidlanganidek, tomonlar mavjud xalqaro amaliyotdan kelib chiqqan holda
ikki tomonlama savdo-iqtisodiy munosabatlarni rivojlantirish va
takomillashtirish borasida tegishli chora-tadbirlarni ishlab chiqadi. Bunday
huquqiy me'yorning mavjudligi O'zbekiston va Rossiya ishbilarmon sherik-lar

o'rtasidagi aloqalarni kengaytirish, ularni yanada samarali o'zaro foydali
bo'lishiga xizmat qiladi.
Ana shunday hamkorlikka misol tariqasida 2004-yilning aprelida
«O`zbekneftegaz» xolding kompaniyasi hamda «Зарубежнефтегаз» va «Gaz
Projekt Developmen Central Asia AG» kompaniyasidan iborat konsorsium
o'rtasida «Shaxpaxti» konida qo'shimcha qidi-ruv ishlari bo'yicha mahsulotni
bo'lib olish haqidagi Bitimga bi-noan tashkil etilgan «Зарубежнефтегаз - GPD
- Markaziy Osiyo» kompaniyasini keltirish mumkin. E'tiborli jihati shundaki,
ushbu kompaniya mamlakatimiz parlamenti tomonidan «Mahsulotni bo'lib olish
bitimlari to'g'risida»gi Qonun qabul qilingandan keyin pay-do bo'lgan dastlabki
kompaniya hisoblanadi. «Shaxpaxti» konida mahsulotni ishlab chiqarish
bo'yicha loyiha 15-yilga mo'ljallangan. Shunday qilib, bir vaqtdan to'xtatib
qo'yilgan gaz konida jadal ish boshlanib ketdi: 2005-yilning noyabrigacha 230
million kubometr-dan ko'proq gaz ishlab chiqarildi.
Bundan tashqari, «Зарубежнефтегаз» kompaniyasi «Gaz-prom» OAJ
boshqaruvi raisi A. Millerning 2005-yil sentabrida O'zbekistonga qilgan tashrifi
chog'ida imzolangan 2006-2010-yillarga mo'ljallangan O'rta muddatli bitim
doirasidagi kelishuvlar-ga ko'ra, gazni to'xtovsiz yetkazib berilishini ta'minlash
maqsadida mamlakatimizdagi 3000 kilometr gaztransport tizimlarida kompleks
diagnostika ishlarini amalga oshirdi, «O`zbekneftegaz» kompani-yasiga asbob-
uskuna yetkazib berdi, «Markaziy Osiyo - Markaz» gazoprovodini
modernizatsiya qilish, qayta jihozlash va kengaytirish uchun uning holatini
baholash ishlarida ishtirok etib kelmoqda. Ushbu kelishuvlarning hayotga tatbiq
etilishi, xususan, Ustyurt min-taqasida investitsiya hajmi qariyb bir milliard
dollarni tashkil etgan yirik gaz konini o'zlashtirish bilan bog'liq bo'lgan
loyihalarni amalga oshirish orqali «Gazprom» va «O`zbekneftegaz» o'rtasidagi
hamkorlikni yanada rivojlantirish va chuqurlashtirishga keng imkoniyat
tug'ilmoqda. Bitimning mahsulotni bo'lib olish haqidagi shartlariga ko'ra, tabiiy
gazning bir qismini O'zbekiston tasarruf etadi. Inves-titsiyalar hamda mazkur

konni o'zlashtirilishi tufayli mintaqada za-monaviy infratuzilmaga ega bo'lgan
yangi aholi punktlari, minglab yangi ish o'rinlari paydo bo'ladi. Mazkur
loyihalarga jalb etiladigan ko'plab korxona va tashkilotlar qo'shimcha ish
hajmiga ega bo'ladi. Muhimi shundaki, loyiha muddati tugagunga qadar, uning
doirasida qurilgan va tashkil etilgan barcha moddiy boyliklar O'zbekistonda
qoladi. Bundan tashqari, ushbu loyihalarni amalga oshirish borasidagi faoliyat
mahalliy budjetlarga mintaqani rivojlantirish va aholi farovonligini oshirishga
yo'naltirilishi mumkin bo'lgan majburiy so-liq va to'lovlar evaziga qo'shimcha
daromad keltiradi («Народное слово», 2005-yil 22-noyabr).
Ekspertlarning taxminiga ko'ra, yaqin 15 yilda energiya iste'moli dunyo
miqyosida uchdan biriga, 2025-yilda esa - 45 foizga ko'payadi. Mavjud
ma'lumotlarga ko'ra, 2025-yilga borib neftga bo'lgan talab 42 foizga, gazga esa
60 foizga oshishi mumkin ekan. Ma'lumki, bu iqtisodiy masaladan ko'ra ko'proq
siyosiy masaladir. Chunki energetika zaxiralariga egalik qilganlar nafaqat jahon
bozorlarida, balki siyosiy munosabatlar sohasida ham hukm-ronlik qiladi. Shu
bois rivojlangan yoqilg'i-energetika, neft va tabiiy gaz zaxiralariga ega
mamlakatlar bilan (xususan, O'zbekiston bilan) o'zaro manfaatli hamkorlikni
rivojlantirish masalalari ham geoiqtisodiy, ham geosiyosiy jihatdan g'oyat
muhim ahamiyat kasb etadi.
Rossiya va O'zbekiston o'rtasida energetika sohasida hamkorlikning
rivojlantirilishi, neftegaz sektoriga investitsiyalar, yangi tex-nologiya va ilg'or
tajribaning jalb etilishi har ikki mamlakat milliy iqtisodiyotini taraqqiy etgan
davlatlar darajasiga ko'tarilishiga xizmat qilishi shubhasizdir. Ta'kidlash joizki,
mustaqillik yillarida O'zbekistonda mazkur sohani rivojlantirishda salmoqli
ishlar amalga oshirildi. Eng muhim yutuqlardan biri shundaki, 1995-yildayoq
mamlakatimiz neft mustaqilligiga erishdi. Bugungi kunga kelib, res-publikada
yiliga 60 milliard kubometr tabiiy gaz hamda 6 million tonnaga yaqin suyuq
uglevodorodlar ishlab chiqarilmoqda. Mamlakat ichki ehtiyojlarini to'liq
qondirayotgan mazkur tarmoqning eks-port salohiyati tobora mustahkamlanib

bormoqda. Masalan, 2005-yilda «O`zbekneftegaz» Milliy xolding kompaniyasi
770 million AQSH dollari hajmida mahsulot eksport qildi. 477,15 million
dollarlik tabiiy gazdan tashqari, xorijiy buyurtmachilarga qariyb 95 million
dollarlik neft mahsulotlari, 10 million dollarga yaqin suyultirilgan gaz, 73
million dollarlik polietilen yetkazib berildi. Mamlakatimizda magistral gaz
quvurlarining keng tarmog'i mavjud bo'lgani tufayli (13 ming kilometrdan
ziyod) faqat 2005-yilning o'zida tabiiy gaz tranziti uchun 118 milliondan ortiq
AQSH dollari olishga muvaffaq bo'lindi.
Albatta, tarmoqni yanada rivojlantirish va eksport salohiyatini oshirish
neft va gaz ishlab chiqarilishini, jumladan, yangi konlarni oc-hish va
o'zlashtirish evaziga ko'paytirishni taqozo etadi. Masalan, hozirgi vaqtda
mamlakatimizdagi 190 uglevodorod xomashyosi konlari-ning 90 tasida
mahsulot ishlab chiqarilmoqda, 67 tasi o'zlashtirishga tayyorlangan, 33 ta konda
esa geologiya-qidiruv ishlari olib boril-moqda. Boshqacha aytganda, bu
tarmoqdagi ulkan imkoniyatlarni mamlakat va xalq manfaatlariga yo'naltirish
uchun imkon boricha tezroq yangi konlarni ishga tushirish zarur. Albatta,
buning uchun katta sarmoya kerak.
Tashqi savdo bo‘yicha O‘zbekistonning eng katta hamkorlari

O'zbekistondagi foydali qazilmalar zaxirasi qariyb 11 trillion dollar
miqdorida baholanmoqda. Jahon tajribasi qazilma boyliklar-ni ishlab
chiqarishda o'zaro manfaatli hamkorlik katta samara beri-shidan dalolat beradi.
Zero bu xomashyoni ishlab chiqarish korxo-nalarini tashkil etish imkonini
yaratadigan ham investitsiya, ham zamonaviy asbob-uskuna, ham yangi
texnologiyalarni joriy etishga xizmat qiladi («Народное слово», 2006-yil 23-
may).
O'zbekistonning Rossiya bilan hamkorligi ittifoqchilik shartnomasining
imzolanishi arafasida va undan keyingi davrda, ayniqsa parlamentlararo
munosabatlarda jadal rivojlanmoqda. Rossiya sena-torlarining fikricha, bunday
aloqalar zamonaviy tahdidlarga birgalikda kurash olib borishga ko'maklashadi.

2006-yilning 13-14-fevral kunlari Rossiya Federal Majlisi Davlat Dumasi
raisi Boris Grizlov rasmiy tashrif bilan O'zbekistonga keldi. 2006-yilning 12-16-
martida Rossiya Davlat Dumasining MDH va vatandoshlar bilan aloqalar
qo'mitasi raisi A.Kokoshinning O'zbekistonga tashrifi amalga oshirildi. O'sha
yilning aprel oyida Rossiya Federal Majlisi Federatsiya Kenga-shi raisi Sergey
Mironov rahbarligidagi delegatsiya O'zbekistonda mehmon bo'ldi.
Markaziy Osiyo mintaqasi va uning atrofida ro'y berayotgan ja-rayonlar
xavfsizlik va barqarorlikni, siyosiy va iqtisodiy hamkorlikni mustahkamlashni
taqozo etmoqda. Shu ma'noda, yuqorida tilga olin-gan shartnoma O'zbekiston
uchun muhim ahamiyat kasb etadi. Mazkur shartnoma Rossiya uchun ham
g'oyat ahamiyatlidir. Zero u ikki tomonlama hamkorlik negiziga tayanib,
Rossiyaning janubiy chega-ralari xavfsizligini ta'minlashga xizmat qiladi
(«Народное слово», 2006-yil 13-may). Shu bilan birga, mamlakatimiz
rahbariyati tomonidan tashqi siyosiy faoliyatda Xitoy, Hindiston, Janubiy
Koreya, Pokiston bilan do'stona aloqalar o'rnatishga harakat qilayotgani
O'zbekistonning umumiy xavfsizlik va barqarorlikka intilayotgani-dan dalolat
beradi.
Ushbu shartnoma ko'plab masalalarni qamrab olgan. U siyosiy, harbiy,
harbiy-texnikaviy hamkorlik, Qurolli Kuchlarni modernizat-siya va isloh etish
bilangina cheklanib qolmaydi. Unda ikki tomonlama hamkorlikning boshqa
jihatlari ham aks ettirilgan. Ular qato-rida savdo-iqtisodiy munosabatlar,
telekommunikatsiya, energetika, sug'urta va bank-moliya sohasi, xalqaro
transport infratuzilmalaridan o'zaro samarali foydalanish kabi sohalarni keltirish
mumkin. 2005-yil natijalari Rossiya savdo sohasida O'zbekistonning asosiy
sheri-giga aylanganini ko'rsatmoqda. Mamlakatimiz dunyodagi ko'plab davlatlar
bilan savdo-iqtisodiy aloqalarni yo'lga qo'ygan bo'lsa-da, umumiy mahsulot
ayirboshlashning 21 foizi Rossiya ulushiga to'g'ri keladi.
2005-yilda ushbu mamlakatga eksport hajmi 41,6 foizga oshib, 1.026,5
AQSH dollarini tashkil etdi. Rossiyadan import hajmi esa 12,7 foizga oshib,

1.034 million dollarni tashkil qildi. O'zbekiston gaz ishlab chiqarish bo'yicha
MHD orasida uchinchi, dunyo miqyosida esa o'nta eng yirik gaz ishlab
chiqaruvchi mamlakatlar qatori-dan o'rin olgan.
Ta'kidlash joizki, ikki tomonlama savdo aloqalarida ijobiy o'zgarishlar,
xususan, so'ngi olti yil mobaynida mahsulot ayirboshlash ko'rsatkichlarining
uzluksiz oshib borishi 1998-yilda Rossiyada ro'y bergan iqtisodiy inqiroz
bartaraf etilgandan keyin ko'zga tashla-na boshladi.
2004-yilda ikki mamlakat o'rtasida mahsulot ayirboshlash 2003-yilga
nisbatan 42,9 foizga oshib, 1641,9 mln. AQSH dollarini, O'zbekistondan
Rossiya Federatsiyasiga eksport hajmi 57,8 foizga oshib, 724,8 mln. AQSH
dollarini, Rossiyadan import esa 33,7 foizga ko'payib, 917,1 mln. AQSH
dollarini tashkil qildi.
O'zaro savdodagi eksport va import tarkibi asosan mahalliy ishlab
chiqaruvchilar uchun raqobat qilmaydigan mahsulotlardan tashkil
topgan(odatda ichki bozorlarda talab yuqori bo'lgan avtomobillar bundan
mustasno).
Yuqoridagilardan xulosa qilib, ikki tomonlama savdo istiqbolda savdo
to'siqlariga yo'l qo'ymaydigan o'zaro manfaatli asosda amalga oshirilayotganini
qayd etish mumkin.
Mamlakatimizda Rossiya sarmoyasining ishtirokida tashkil etilgan
korxonalar hamda Rossiya kompaniya va firmalarining akkredi-tatsiya qilingan
vakolatxonalari soni ko'payib bormoqda. Masalan, 2003-yilda Rossiya
sarmoyasi ishtirokida mamlakatimizda 309 ta korxona faoliyat yuritgan bo'lsa,
2004-yilda ularni soni 390 taga yetgan. Ulardan 54 tasi yuz foiz Rosssiya
investitsiyasi asosida faoliyat yuritadi, 295 tasi esa - qo'shma korxonalardir.
O'zbekiston mintaqalari nuqtayi nazaridan oladigan bo'lsak, faoliyat
yuritayotgan korxonalar asosan Toshkent shahri, Toshkent, Samarqand, Buxoro,
Andijon hamda Farg'ona viloyatlari ulushiga to'g'ri keladi. Mazkur korxonalar
faoliyatining asosiy yo'nalishlari quyidagi sohalarni qamrab oladi: oziq-ovqat,

tekstil, yog'ochni qayta ishlash, kimyo-farmatsevtika, metallurgiya,
mashinasozlik, avtomo-bilsozlik, yoqilg'i-energetika, qishloq xo'jaligi hamda
O'zbekiston iqtisodiyotining boshqa tarmoqlarida birgalikda mahsulot ishlab
chiqarish, savdo-vositachilik faoliyati.
Keyingi vaqtda qishloq xo'jalik mahsulotlarini qayta ishlash sohasida
kooperatsiyani mustahkamlash jarayonlari ko'zga tashlan-moqda. Ayni paytda
bu sohada «Baltimor», «Cherkizovo» va boshqa mashhur Rossiya
kompaniyalari bilan tashkil qilingan to'qqizta Vshma korxona faoliyat
yuritmoqda. «Bim Bill Dan» kompani-vasi «Toshkentsut» birlashmasining 77
foiz aksiyasini sotib olish to'g'risidagi shartnomani imzolab, sut mahsulotlari va
meva sharba-tini ishlab chiqarishga 20 mln. AQSH dollari miqdorida
investitsiya kiritishni mo'ljallagan.
O'zbekiston Respublikasi tashqi iqtisodiy aloqalar, investit-siyalar va
savdo vazirligida o'zbekistonlik rezidentlar tomonidan Rossiyada tashkil etilgan
276 ta korxona ro'yxatga olingan. Shuningdek, ushbu vazirlikda 83 ta Rossiya
kompaniya va firmalarining O'zbekistondagi vakolatxonalari ochilgan.
Bundan tashqari, doimiy asosda MPKning yig'ilishlari o'tkazilib turibdi.
2005-yilning 10-12 oktabrida MPKning Toshkentda bo'lib o'tgan navbatdagi 8-
yig'ilishida ikki tomonlama hamkorlikni faol-lashtirish masalalari muhokama
etildi.
2005-yilning 9-10-yanvarida Rossiya Federatsiyasining Sanoat bo'yicha
federal agentligi boshlig'i B.S.Alyoshin rahbarligidagi de-legatsiya
O'zbekistonga tashrif buyurdi. Muzokaralar chog'ida asosan aviasozlik va
neftegaz sanoati sohasida ikki mamlakat o'rtasidagi hamkorlik masalalari
muhokama etildi. Shuningdek, tashrif chog'ida 2005-yil natijalariga ko'ra, ikki
tomonlama mahsulot ayirboshlash hajmi so'nggi o'n yil mobaynida eng yuksak
ko'rsatkich - 2 mlrd. AQSH dollarini tashkil etgani alohida ta'kidlandi.
Rossiya Federatsiyasida «O`zbekiston» savdo uyining ochi-lishi ikki
mamlakat o'rtasida savdo-iqtisodiy hamkorlikni mustahkamlash yo'lidagi

muhim qadam bo'ldi. 2005-yilning 19-dekabrida Toshkentda Rus Savdo uyining
ochilish marosimi bo'lib o'tdi. Uning asosiy faoliyati RF Sibir mintaqasining
iqtisodiy salohiyatini O'zbekistondan keltirilayotgan mahsulotlar bilan o'zaro
manfaatli jihatlarini namoyish etishdir.
Mamlakatimizning Rossiya bilan yoqilg'i-energetika sohasida-gi
investitsion hamkorligi alohida ahamiyat kasb etadi. 2005-yilda Rossiya
O'zbekistondan 8,115 milliard kubometr gaz sotib olgan. «O`zbekneftegaz»
Milliy xolding kompaniya hamda «Gazprom» va «Lukoyl» OAJ bilan
imzolangan hujjatlarda mamlakatimiz neftegaz sohasiga 2,5 milliard dollar
miqdorida investitsiya kiritish ko'zda tutilgan. «Техспессталинжиниринг»
(Sankt-Peterburg) hamda Chkalov nomidagi Toshkent avisozlik ishlab chiqarish
birlashma-si o'rtasida 2008-yilgacha 30 ta IL-114 samolyotlarini import qilish
to'g'risida kontrakt tuzilgan. E'tiborli jihati shundaki, Rossiya Harbiy-dengiz
kuchlari va «Выборг» aviakompaniyasi dunyodagi eng yirik beshta
samolyotsozlik majmualari qatoridan o'rin olgail «ТАР01СН» DAJ tomonidan
ishlab chiqarilgan bir necha samolyot-dan samarali foydalanib kelmoqda.
2006-yilning birinchi choragida mahsulot ayirboshlash hajmi o'tgan
yilning shu davriga nisbatan 24 foizga oshgan va 402 mln. AQSH dollarini
tashkil etgan («Народное слово», 2006-yil, 16-may).
Ikki mamlakat o'rtasida ta'lim va kadrlar tayyorlash sohasida ham o'nlab
oliy o'quv yurtlari o'rtasida samarali hamkorlik yo'lga qo'yilgan. Jumladan,
bunday hamkorlik iqtisodiyot, servis, tibbi-yot, boshqaruv, tilshunoslik,
pedagogika, qishloq xo'jaligi, infor-matika va yangi sanoat texnologiyalari
sohasida yuksak malakali mutaxassis-kadrlar tayyorlanmoqda. Ayni paytda
Toshkentda MDU hamda Plexanov nomidagi Moliya akademiyasining filiallari
tashkil etilib, muvaffaqiyatli faoliyat yuritmoqda.
Mustaqillik yillari respublika kutubxonalari yangi adabiyotlar bilan
boyitildi. Respublikada har yili rus tilida 1,0-1,2 mln. adadda 40-45 nomda

darslik va qo'llanmalar nashr qilinadi. Rus tilida 85 ta gazeta va 52 ta jurnal
chop etiladi.
Ikki mamlakat fan, madaniyat va jamoat arboblarining tashab-busi bilan
2004-yilning mart oyida Moskvada o'zbek xalqining boy madaniy-tarixiy
merosini targ'ib etish maqsadida tashkil etilgan «O`zbekiston madaniy ati va
san'ati Fondi»ning taqdimoti bo'lib o'tdi. Ikki mamlakatning taniqli san'at va
madaniyat arboblarining uchrashuvlari, milliy teatrlar gastrollari hamda
musavvirlar ko'rgazmalari doimiy ravishda o'tkazib kelinmoqda.
Hozirgi vaqtda O'zbekiston Respublikasi hamda Rossiya Federatsiyasi
o'rtasida gumanitar sohadagi hamkorlikni rivojlantirish Kompleks dasturi
loyihasi tayyorlanmoqda.
Toshkentda Rossiya hukumati huzuridagi xalqaro ilmiy va madaniy
hamkorlik Rossiya markazining vakolatxonasi («Росза-рубецентр») faoliyat
yuritmoqda.
O'zbekiston bu sohadagi hamkorlikni rivojlantirishga xizmat qi-ladigan
turli tadbirlarni qo'llab-quvvatlab kelmoqda. Shu ma'noda, 2005-yilning
noyabrida O'zbekiston - Rossiya madaniy hamkorligi-ning 2005-2006-yillarga
mo'ljallangan Dasturining imzolangani bu yo'ldagi muhim qadam bo'ldi.
Bundan tashqari, ikki mamlakat Fanlar akademiyalari hamda O'zbekiston
Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Fan va texnologiyalarni
rivojlantirishni muvofiqlashtirish Qo'mitasi bilan birgalikda Suffa platosida
radiastronomiya observatoriyasini qurish rejalashtirilayotgani ham e'tiborga
loyiqdir.
Shunday qilib, yuqoridagi mulohazalarga tayanib, O'zbekiston-Rossiya
munosabatlari har qachongidan mustahkamlanib borayot-ganini ta'kidlash
mumkin. Ittifoqchilik shartnomasi ikki mamlakat o'rtasidagi yaqin hamkorlik
munosabatlarining ishonchli kafolati bo'lib xizmat qiladi.
Taniqli rus siyosatshunosi A.Migranyanning ta'kidlashicha, Rossiya bilan
ittifoqchilik aloqalari O'zbekiston xavfsizligi va bar-qaror taraqqiyotini yuqori

darajada ta'minlaydi («Правда Востока», 2005-yil 23-noyabr). Uning fikricha,
ikki mamlakatning o'zaro ya-qinlashuvi postsovet makonida bir talay omillar
bilan belgilangan taraqqiyot tendensiyalarida jiddiy o'zgarishlar ro'y
berayotganidan dalolat beradi.
Zero, O‘zbekiston va Rossiya kadrlar tayyorlash jabhasida hamkorlik
qilish uchun allaqachon mustahkam poydevorga egadir.
1.2.O‘zbekiston va Rossiya: iqtisodiy hamkorlik istiqbollari
O‘zbekiston Savdo-sanoat palatasida 1-dekabr kuni “O‘zbekiston
bilan Rossiya o‘rtasidagi savdo-iqtisodiy va investitsiyaviy hamkorlikni
yanada rivojlantirish va kengaytirish istiqbollari” mavzuida davra suhbati
bo‘lib o‘tdi.
Tadbir O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati, Tashqi savdo
vazirligi, Investitsiyalar bo‘yicha davlat qo‘mitasi, Rossiya – O‘zbekiston
ishbilarmonlar kengashi, Janubiy Ural savdo-sanoat palatasi hamkorligida
tashkil etildi. Unda senatorlar, vazirlik va idoralar, kimyo, yengil sanoat,
mashinasozlik, qishloq xo‘jaligi, aviatsiya, metallurgiya, energetika va boshqa
sohalarda faoliyat yuritayotgan kompaniyalar vakillari ishtirok etdi.
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati Raisining birinchi
o‘rinbosari S.Safoyev, Rossiya Federatsiyasi Federal Majlisi Federatsiya
Kengashi Raisi o‘rinbosari I.Umaxanov va boshqalar O‘zbekiston bilan Rossiya
o‘rtasidagi savdo-iqtisodiy, sarmoyaviy, ijtimoiy-gumanitar hamkorlik tobora
mustahkamlanib borayotganini ta’kidladi. Mamlakatlarimiz ishbilarmon
doiralari o‘rtasida savdo aloqalari faollashib, yangi qo‘shma korxonalar tashkil
etilayotgani va istiqbolli investitsiyaviy loyihalar amalga oshirilayotgani qayd
etildi.
O‘zbekiston Respublikasida Rossiya investitsiyalari ishtirokida tuzilgan
960 dan ortiq korxona faoliyat yuritadi. Yurtimizda ushbu mamlakatning 60 dan
ziyod kompaniya va firmasi o‘z vakolatxonasiga ega. O‘z navbatida, Rossiya
hududida O‘zbekiston Respublikasi sarmoyadorlari ishtirokida tashkil etilgan

570 ga yaqin korxona faoliyat yuritmoqda. O‘zaro tovar ayirboshlash hajmi yil
boshidan buyon 3 milliard dollardan oshgan.
O‘zbekiston Savdo-sanoat palatasi raisi A.Ikromov mehmonlarga
mamlakatimizda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar, xorijiy
kompaniyalar va sarmoyadorlar uchun yaratilayotgan imkoniyatlar, iqtisodiyot
va valyuta bozorini liberallashtirish, ishbilarmonlik muhitini yaxshilash,
biznesni qo‘llab-quvvatlash borasidagi o‘zgarishlar haqida so‘zlab berdi. Kichik
biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlarining qonuniy manfaatlari himoyasi,
yangi tashkil etilgan erkin iqtisodiy zonalarda chet ellik investorlar uchun taklif
etilayotgan qulaylik va imtiyozlar yuzasidan fikr almashildi.
– O‘zbekiston ko‘plab sohalar qatori qishloq xo‘jaligida ham yuqori
salohiyat va imkoniyatlarga ega, – deydi “Rostselmash” kompaniyasi vakili
A.Kolesnikov. – Sohani modernizatsiya va diversifikatsiyalash hisobidan
mahsulot yetishtirishda yuqori samaradorlik kuzatilmoqda. Kompaniyamiz
qishloq xo‘jaligi uchun turli texnikalar ishlab chiqaradi. Kombaynlarimiz o‘tgan
yillar davomida mamlakatingiz dalalarida muvaffaqiyatli sinovdan o‘tdi. Tadbir
davomida hamkorlikni kengaytirish bo‘yicha fikr almashish imkoniga ega
bo‘ldik.
Davra suhbati ishtirokchilari ikki davlat hududlari va ishbilarmon
doiralari o‘rtasidagi amaliy hamkorlik kengayib borayotganini alohida qayd
etdi. Davlat rahbarlarining muntazamlik kasb etgan uchrashuv va muloqotlari
chog‘ida erishilgan kelishuv, imzolangan bitimlar bunda muhim o‘rin tutadi.
Tadbirda O‘zbekiston va Rossiya tadbirkorlari o‘rtasidagi munosabatlarni
mustahkamlash bo‘yicha o‘zaro hamkorlikning yangi yo‘nalishlari muhokama
qilindi.
Majlis yakuni bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati va
Rossiya Federatsiyasi Federal Majlisi Federatsiya Kengashi o‘rtasidagi
hamkorlik bo‘yicha komissiya majlisi bayonnomasi hamda O‘zbekiston
Respublikasi Oliy Majlisi Senati va Rossiya Federatsiyasi Federal Majlisi

Federatsiya Kengashi o‘rtasida 2018-yilga mo‘ljallangan ikki tomonlama
parlamentlararo hamkorlikni rivojlantirish bo‘yicha amaliy chora-tadbirlar rejasi
(“Yo‘l xaritasi”) imzolandi.
O zbekiston va Rossiya o rtasidagi savdo-iqtisodiy hamkorlikning asosiyʻ ʻ
yo nalishlari muhokama qilindi.
ʻ
O zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o rinbosari – investitsiyalar va
ʻ ʻ
tashqi savdo vaziri S.Umurzakov O zbekistonda o z diplomatik missiyasini
ʻ ʻ
yakunlayotgan Rossiya Federatsiyasining Favqulodda va Muxtor Elchisi
V.Tyurdenev bilan uchrashuv o tkazdi.
ʻ
Muloqot chog ida ikki davlat Rahbarlarining sa y-harakatlari bilan ikki
ʻ ʼ
mamlakat o rtasidagi munosabatlar izchil mustahkamlanayotgani ta kidlandi.
ʻ ʼ
Shu o rinda ikki mamlakat hukumatlari o rtasida savdo-iqtisodiy hamda
ʻ ʻ
investitsiyaviy aloqalarni mustahkamlash va kengaytirish masalalariga katta
ahamiyat berilayotgani ta kidlandi. Sanoat kooperatsiyasini rivojlantirish hamda
ʼ
Rossiya investitsiyalari va ilg or texnologiyalarini mashinasozlik, qishloq
ʻ
xo jaligi va sog liqni saqlash kabi sohalarga jalb etish istiqbollari qayd etildi.
ʻ ʻ
Tomonlar ikki mamlakat o rtasidagi savdo hajmining barqaror o sishini
ʻ ʻ
ta minlash maqsadida hamkorlikni yana-da kengaytirishga qiziqish bildirdi.
ʼ
Xususan, ikki davlat hududlari orqali to siqsiz yuk tashishni ta minlashga
ʻ ʼ
qaratilgan chora-tadbirlarni, shuningdek, savdo hajmini ko paytirish va
ʻ
diversifikatsiya qilish maqsadida bojxona tartibga solishni soddalashtirishning
istiqbolli mexanizmlarini joriy etish masalalari ko rib chiqildi.
ʻ
Rossiya tomoni joriy yilning 14-16-mart kunlari hukumat
delegatsiyasining Rossiya Federatsiyasiga tashrifiga yuqori baho berdi.
Ta kidlanganidek, tashrif iqtisodiy kun tartibidagi ko plab dolzarb masalalar
ʼ ʻ
bo yicha yondashuvlarni birxillashtirish, oliy darajada ilgari erishilgan
ʻ
kelishuvlarni amalga oshirishning joriy holatini muhokama qilish hamda barcha
ustuvor sohalarda hamkorlikni yana-da mustahkamlash bo yicha aniq
ʻ
tadbirlarni belgilash imkonini berdi.

Tomonlar, shuningdek, COVID-19 pandemiyasi bilan bog liq vaziyatʻ
yaxshilanishi bilan har ikki mamlakat mutaxassislari uchun o quv kurslari
ʻ
tashkil etish hamda o rta va oliy ta lim sohasida tajriba almashishni nazarda
ʻ ʼ
tutgan holda madaniy-gumanitar sohada hamkorlik qilish uchun katta
imkoniyatlar borligini qayd etdilar.
Uchrashuv yakunida O zbekiston tomoni V.Tyurdenevga O zbekiston va
ʻ ʻ
Rossiya o rtasidagi ikki tomonlama sheriklikni rivojlantirishga qo shgan ulkan
ʻ ʻ
hissasi uchun minnatdorlik bildirdi, shuningdek, O zbekiston Respublikasi
ʻ
Faxriy yorlig i bilan taqdirlangani munosabati bilan muborakbod etdi, deb xabar
ʻ
beradi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi matbuot xizmati.
Joriy yil 23-oktyabrda O‘zbekiston Respublikasi va Rossiya Federatsiyasi
o‘rtasidagi iqtisodiy hamkorlik bo‘yicha Hukumatlararo komissiyaning 23-
yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi.
Yig‘ilishga O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o‘rinbosari –
investitsiyalar va tashqi savdo vaziri Jamshid Xodjaev hamda Rossiya
Federatsiyasi hukumati raisining o‘rinbosari – sanoat va savdo vaziri Denis
Manturov hamraislik qildi. Shuningdek, tadbirda ikki mamlakatning asosiy
vazirlik va idoralari rahbarlari ham ishtirok etdi.
Kun tartibi doirasida ikki davlat o‘rtasidagi savdo-iqtisodiy,
investitsiyaviy, sanoat, transport va logistika, madaniy-gumanitar hamkorlikka
oid keng ko‘lamli masalalar ko‘rib chiqildi.
Xususan, keyingi yillarda ijobiy o‘sish tendensiyasi kuzatilayotgan o‘zaro
savdoni rivojlantirish istiqbollari tahlil etildi. Mutasaddi rahbarlarga ikki
tomonlama savdoni diversifikatsiya qilish va uning hajmini sifat jihatidan yangi
bosqichga ko‘tarish bo‘yicha amaliy chora-tadbirlar ko‘rish topshirildi.
Ikki mamlakat o‘rtasidagi investitsiyaviy hamkorlik va sanoat
kooperatsiyasining hududlar va tarmoqlar kesimidagi joriy holati ko‘rib
chiqildi. Neft-kimyo, tog‘-kon metallurgiya, energetika, sog‘liqni saqlash va
farmatsevtika, qurilish materiallari ishlab chiqarish, yengil sanoat, meva-

sabzavot mahsulotlarini qayta ishlash kabi sohalarda yangi loyiha
tashabbuslarini ishlab chiqish va amaldagi qo‘shma loyihalarni jadallashtirishga
o‘zaro qiziqish bildirildi.
Kun tartibidagi yana bir muhim yo‘nalish hududlararo hamkorlikni
rivojlantirish bo‘ldi. Oldindan tasdiqlangan rejalar asosida ikki davlatning qator
hududlaridan delegatsiyalarning o‘zaro tashriflari tashkil etilgani ma’lum
qilindi. Ushbu boradagi ishlarni davom ettirish maqsadida, boshqa choralar
qatorida, muntazam onlayn muzokaralar tashkil etish orqali yangi investitsiya
loyihalari va savdo bitimlari bo‘yicha takliflar ishlab chiqishga kelishildi.
II BOB.O‘ZBEKISTON VA RISSIYA O‘RTASIDAGI MUSTAHKAM
DO‘STLIK ALOQALARI
2.1.Raqamli iqtisodiyot sharoitida O‘zbekiston va Rossiya
munosabatlari.
Prezident Shavkat Mirziyoyev Oliy Majlisga yo O‘zbekiston va Rossiya
o‘rtasidagi savdo iqtisodiy hamkorlik istiqbollarillagan murojaatnomalarida
2020-yilni – “Ilm, ma’rifat va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yili” deb e’lon
qildilar. SHuni mamnuniyat, g‘urur va iftixor bilan ta’kidlash mumkinki, bu
murojaatnoma nafaqat 2020-yil uchun qo‘llanma va yo‘llanma vositasida,
balkim, O‘zbekistonni yaqin o‘rta muddatga taraqqiyot yo‘lini belgilab beruvchi
Dastur sifatida fundamental ahamiyatga ega bo‘lgan tarixiy hujjat sifatida
baholash mumkin. Umuman, har qanday fan, jumladan, iqtisodiyot, qolaversa,
jamiyat matematika yutuqlaridan o‘rinli foydalanmasa yuksaklikka erisha
olmaydi. Jahon tajribasida ilmfan rivojiga asoslanib keskin rivojlanishga
erishgan va erishayotgan AQSH, Yaponiya, Koreya, Malayziya, Singapur,
Xitoy, Rossiya kabi qator davlatlarni misol qilib keltirish mumkin.

Jami eksport-import hajmi.
Hozirgi kunda O‘zbeksiton ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy hamda
madaniygumanitar sohalarda bir nechta davlatlar bilan, jumladan Janubiy
Koriya, Xitoy, AQSH, YAponiya, Saudiya Arabistoni kabi davlatlar bilan
hamkorlik qilmoqda. Bu mamlakatlar orasida Rossiya Federatsiyasi alohida
o‘rin tutadi.
So‘nggi yillarda Rossiya - O‘zbekiston munosabatlari ikki davlat rahbari
- SHavkat Mirziyoev va Vladimir Putinnning siyosiy irodasi va sa’y-harakatlari
tufayli jadal va izchil rivojlanib bormoqda. Bunday tendensiya nafaqat siyosiy
muloqot, balki savdo-iqtisodiy, harbiy, harbiy-texnikaviy hamkorlik, gumanitar
hamda madaniy sohalarda ham yaqqol namoyon bo‘lmoqda.
Shuningdek, “Joriy yilda matematika, kimyo-biologiya, geologiya kabi
yo‘nalishlarda fundamental va amaliy tadqiqotlar faollashtirilib, olimlarga
barcha shart-sharoitlar yaratilib beriladi”, deb aniq va ravon ko‘rsatilgan.

Murojaatnomada “Raqamli O‘zbekiston – 2030 dasturini ishlab chiqishni ikki
oy muddatda yakunlash lozim”, deb aniq vazifalar belgilandi. Raqamli
iqtisodiyotni rivojlantirish esa, o‘z navbatida, puxta matematik ko‘nikmalarni
taqazo etadi.
Zamonaviy dunyoda hech bir davlat global iqtisodiyotga integratsiyasiz
muvaffaqiyatli rivojlana olmaydi. Bugungi kunda jahon iqtisodiyotidagi
integratsiya darajasi bilan ichki iqtisodiyotning rivojlanish darajasi o‘rtasida
to‘g‘ridan-to‘g‘ri proporsional bog‘liqlik mavjud. Bugungi kunda keng targ‘ib
etilayotgan raqamli iqtisodiyot ichki iqtisodiyotning rivojlanishida
mamlakatlarning global iqtisodiyotga integratsiyalashuv darajasiga bevosita
bog‘liqdir.
Masalan, uning AQSH iqtisodiyotidagi ulushi 10,9 foiz, Rossiyada
3,9 foiz, Hindistonda 5,5 foiz, Belarusda 6,5 foiz va Xitoyda 10 foizni tashkil
etadi.
Tashqi iqtisodiy aloqalarning barqarorligi va diversifikatsiyasi milliy
iqtisodiyotning rivojlanish dinamikasi va barqarorligiga, uning tarkibini
shakllantirishga, faoliyat samaradorligiga sezilarli ta’sir ko‘rsatishi raqamlar
misolida namoyon bo‘lmoqda.
O‘zbekiston mustaqillikka erishgan dastlabki kundan boshlab iqtisodiy
integratsiya tashqi siyosatning ustuvor yo‘nalishi bo‘lib kelgan.
Ta’kidlash joizki, Rossiya-O‘zbekiston ikki tomonlama
munosabatlarining yangi bosqichga chiqishi bir qator samarali natijalarga sabab
bo‘ldi. Bu borada i.f.d., professor N.X.Jumaev ikki davlat o‘rtasida olib
borilayotgan samarali ishlar haqida to‘xtalib o‘tgan.
Birinchidan: Shu davr mobaynida o‘zaro 70 dan ortiq delegatsiya tashrifi
amalga oshirilgan.
Ikkinchidan: Ikki davlat hududlari o‘rtasida 21 marotaba hududlararo
uchrashuvlar o‘tkazilgan.

Uchinchidan: So‘ngi yillarda mamlakatlar o‘rtasidagi tovar ayirboshlash
hajmi 40 foizdan ziyodga o‘sgan. Ushbu ko‘rsatgichlar aloqalarning bugungi
sur’ati va miqyosidan dalolat beradi.
Shu o‘rinda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti SH.Mirziyoevning
2017 yil 5 aprel kuni Rossiya Federatsiyasiga davlat tashrifi chog‘idagi qabul
marosimida so‘zlagan nutqida “Rossiya biz uchun hayot sinovlaridan o‘tgan
ishonchli strategik sherik va ittifoqchi bo‘lib kelgan va bundan buyon ham
shunday bo‘lib qoladi” deb aytgan so‘zlari buning yaqqol isbotidir.3
Prezident SHavkat Mirziyoev tomonidan ilgari surilgan 2017-
2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor
yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi asosida mamlakatda olib
borilayotgan ulkan miqyosdagi islohotlar jamiyat hayotining turli sohalaridagi
ijobiy o‘zgarishlarga, iqtisodiyotni modernizatsiya qilish va ishbilarmonlik
muhitini yaxshilash omili bo‘lmoqda.
Yuqoridagi fikrlarni tasdig‘i sifatida quydagilarni keltirish mumkin:
- Birgina valyutani erkin konvertatsiya qilishga yo‘l ochilgani xorijiy,
xususan, rossiyalik investorlarning xavotirlariga barham berganini aytish joiz.
2021-Davlatlar o‘rtasidagi hamkorlikning keng miqyosda izchil
rivojlanashi rossiyalik mutaxassislarning o‘zbek hamkasblari bilan soliq, moliya
va kadastr sohalarida faol tajriba almashayotganliklarida ham ko‘rish mumkin.
- Ikki davlat o‘rtasida strategik sheriklik va ittifoqchilik
munosabatlarini, ko‘p qirrali, shu jumladan, moliyaviy sohada amalga
oshirilayotgan ishlar moliya, soliq va bojxona organlarini modernizatsiya qilish,
byudjetni rejalashtirish, mahalliy byudjetlar mutanosibligiga erishish, moliyaviy
nazorat bo‘yicha samarali mexanizmlarni takomillashtirish va boshqa
yo‘nalishlar bo‘yicha ilg‘or tajriba, texnologiyalar va bilimlarni jalb etish
masalalariga alohida e’tibor qaratish, qo‘shma loyihalarni moliyalashtirish,
Rossiyaning etakchi ta’lim muassasalari negizida soha uchun yuqori malakali
mutaxassislarni tayyorlash borasida hamkorlik imkoniyatlari kengaymoqda.

- Prezident SHavkat Mirziyoev tashabbusi bilan chegaralardan
o‘tishda “yashil yo‘lak” tashkil etilgani natijasida O‘zbekiston meva-
sabzavotlarini Rossiyaga etkazib berish qariyb 36 foizga oshgani, Rossiyaning
etakchi kompaniyalari ishtirokida yirik investitsiya loyihalari amalga
oshirilayotgani davlatlar o‘rtasidagi savdo-sotiq munosabatlarining yanada
yaxshilanayotganidan dalolat beradi.
- Birgina “Lukoyl” kompaniyasi O‘zbekistonga 7 milliard dollar
investitsiya kiritgani, Qandim gazini qayta ishlash majmuasi ishga tushirilgani,
“Rosatom” Atom energiyasi bo‘yicha davlat korporatsiyasi bilan energetika
sohasida sheriklik va ilmiy-texnikaviy hamkorlikni yanada rivojlantirish
bo‘yicha kelishuvga erishilgani bugungi kunning yoqqol isboti hisoblanadi.
2018-yil oktyabr oyida Rossiya Prezidenti Vladimir Putinning
O‘zbekistonga tashrifi chog‘ida Rossiya O‘zbekistonning muhim savdo
sherigidir deb ta’kidlab o‘tdi.
Hozirda Rossiya - O‘zbekiston o‘rtasida erkin savdo tartibi amal
qilmoqda. Buning natijasida ikki davlat o‘rtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 30
foizga o‘sgan. Ikki davlat rahbarlari o‘rtasida o‘tkazilgan muzokaralarda tovar
ayirboshlash hajmini oshirish va nomenklaturasini diversifikatsiya qilish, ishlab
chiqarish korxonalari o‘rtasidagi kooperatsiyani rivojlantirish, transport va
energetika sohalarida o‘zaro hamkorlikni mustahkamlash masalalari muhokama
qilingan.
Mavzu doirasidagi ikki davlat o‘rtasidagi strategik sheriklik
masalalarining yangi bosqichga o‘tganligi o‘rganilganda davlat rahbarlari
tashrif doirasida umumiy qiymati 25 milliard dollar bo‘lgan savdo-iqtisodiy va
investitsiyaviy hujjatlar imzolangan. SHuningdek, ikki mamlakat hukumatlari
o‘rtasida 2019-2024-yillarda iqtisodiy hamkorlik dasturining qabul qilinishi
ham muhim ahamiyat kasb etgan.

Muzokaralarda madaniy-gumanitar aloqalarni, ayniqsa, fan, ta’lim,
sog‘liqni saqlash va turizm sohalaridagi hamkorlikni kengaytirish masalalariga
alohida e’tibor qaratilgan.
Hozirda yirik loyihalardan biri hisoblangan Rossiyaning O‘zbekiston
iqtisodiyotidagi eng yirik sarmoyadori “Lukoyl” kompaniyasi ishtirokidagi
navbatdagi yirik loyiha amalga oshirildi. Uning umumiy qiymati 3,4 milliard
dollardan ortiq. Korxona yiliga 8,1 milliard kubometr gaz qazib chiqarish va
qayta ishlash quvvatiga ega.
Bundan tashqari Rossiyaning boshqa bir energetika giganti - “Gazprom”
kompaniyasi ham O‘zbekistonda faol ish olib bormoqda. U o‘zbek gazini sotib
olish va geologiya-qidiruv ishlarida ishtirok etmoqda. Mahsulotni taqsimlashga
doir kelishuvga asosan, “SHoxpaxta” gaz konini o‘zlashtirish bo‘yicha pilot
loyihani amalga oshirish davom ettirilmoqda.
Telekommunikatsiya sohasida “VыmpelKom” kompaniyasining
“YUnitel” MCHJ shu’ba kompaniyasi O‘zbekiston bozorida 2006-yildan buyon
faoliyat olib bormoqda. Bugungi kunga kelib, uning umumiy investitsiyalari
hajmi 1,15 milliard dollardan ziyod. Kompaniyaning aloqa bozoridagi ulushi
qariyb 50 foiz (10 million abonent)ga teng.
Rossiyaning “Evrotsement” xoldingi tarkibidagi “Ohangaronsement”
OAJ
O‘zbekistonda sement ishlab chiqarish quvvati bo‘yicha ikkinchi o‘rinda
turadi. Hozirgi kunda xolding tomonidan Toshkent viloyatida “quruq usul”
bilan sement ishlab chiqariladigan yangi zavodni barpo etish bo‘yicha loyiha
amalga oshirilmoqda. CHirchiq qishloq xo‘jaligi texnika zavodi AJ bazasida
“Rostselmash” zavodi ishtirokida kombaynlar ishlab chiqarish bo‘yicha
qo‘shma korxona muvaffaqiyatli faoliyat yuritmoqda.
Shuningdek, 2018-yilning 7-sentyabr kuni ikki davlat hukumat rahbarlari
Abdulla Aripov hamda Dmitriy Medvedevlar uchrashuv chog‘ida ikki
tomonlama savdo-iqtisodiy, investitsion va madaniy-gumanitar hamkorlik

masalalarini muhokama qildi. Muhokama doirasida atom energetikasi, sanoat,
qishloq xo‘jaligi, ta’lim sohalaridagi hamkorlikni kuchaytirishga alohida e’tibor
qaratildi. Kelishuv natijasi o‘laroq O‘zbekiston hududida atom elektr
stansiyasini loyihalashtirish va qurish, shuningdek, ishga tushirish va
foydalanishda hamkorlikni ko‘zda tutuvchi bitim imzolandi.
Shuningdek, 2018-yil oktyabr oyida Toshkentda ikki davlat Prezidentlari
ishtirokida “O‘zbekiston - Rossiya” hududlararo hamkorlik forumi o‘tkazildi.
Bu Rossiya Federatsiyasi sub’ektlari va O‘zbekiston Respublikasi ma’muriy-
hududiy birliklari o‘rtasidagi to‘g‘ridan-to‘g‘ri muloqot uchun doimiy
maydonga aylanishiga zamin yaratdi.
Rossiya - O‘zbekiston munosabatlarining holati va istiqbollarini
baholaganda, ikki tomonlama iqtisodiy ko‘rsatkichlarga e’tibor qaratish
o‘rinlidir. Birgina 2018-yilning yanvar - avgust oylarida O‘zbekiston tashqi
savdosida Rossiyaning ulushi 18,3 foizni tashkil etgan. Binobarin, bu
ko‘rsatgich Rossiya O‘zbekistonning etakchi savdo sherigiga aylanib
borayotganligidan dalolat. O‘zaro tovar ayirboshlashning ijobiy dinamikasini
inobatga olgan holda, 2018-yil yakunida ko‘rsatkichlarni besh milliard dollarga
etkazish vazifasi qo‘yilgani buning yaqqol dalilidir.
Toshkent shahrida o‘tkazilgan O‘zbekiston Respublikasi va Rossiya
Federatsiyasi o‘rtasidagi hududlararo hamkorlik I Forumi davlatlar o‘rtasidagi
o‘zaro manfaatli hamkorlikning mustahkamlanishiga va rivojlanishiga zamin
yaratdi. Mazkur forumda Rossiyaning 17 ta hududidan 1000 ga yaqin
ishbilarmon doira vakillari, yirik kompaniyalar rahbarlari ishtirok etdi.
2.2. O‘zbekiston va Rossiya: strategik sherik va ishonchli do‘st
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 2023 -yilning
oktyabr oyida rasmiy tashrif bilan Rossiya Federatsiyasida bo‘ldi.
Davlatimiz rahbari rasmiy tashrif dasturining ikkinchi kunida Moskva
shahrining Aleksandr bog‘idagi Noma’lum askar qabriga gulchambar qo‘ydi.

Kreml devorlari yonida joylashgan ushbu yodgorlik Ikkinchi jahon
urushida Vatan himoyasida mardlarcha jang qilgan va halok bo‘lgan millionlab
askarlar xotirasiga bag‘ishlab barpo etilgan, ajdodlarimiz jasorati va matonati
ramzidir.O‘zbekiston Prezidenti insoniyatning tinch kelajagi yo‘lida jonini fido
qilgan qahramonlar xotirasiga hurmat bajo keltirdi.
Asosiy hamkorlar, oltin va mashinalar - O‘zbekistonning 2021 yilgi tashqi
savdosi
Kremlda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev va
Rossiya Federatsiyasi Prezidenti Vladimir Putinning tor doiradagi uchrashuvi
bo‘lib o‘tdi.Uchrashuv avvalida Shavkat Mirziyoyev Vladimir Putinga har
doimgidek samimiy qabul va mehmondo‘stlik uchun minnatdorlik bildirib,
mamlakatlarimiz o‘rtasidagi strategik sheriklik va ittifoqchilik
munosabatlarining bugungi holatini yuksak baholadi.
Tomonlar O‘zbekiston bilan Rossiya o‘rtasidagi ko‘p qirrali
hamkorlikning jadal sur’atini mamnuniyat bilan qayd etdilar.
Ushbu oliy darajadagi tashrifga tayyorgarlik doirasida bir qator tadbirlar,
shu jumladan, Hukumat rahbarlari darajasidagi qo‘shma komissiyaning

to‘rtinchi yig‘ilishi, tibbiyot, rektorlar va hududlar forumlari muvaffaqiyatli
o‘tkazilgani ta’kidlandi. Sanoat kooperatsiyasi jadal rivojlanmoqda.
O‘zbekistonda Rossiya investitsiyalari hajmi oshib bormoqda.
Prezidentlar hududlar o‘rtasidagi hamkorlikni yanada rivojlantirish
muhim ekanini qayd etdilar. 4 oktyabr kuni Qozon shahrida o‘tgan uchinchi
Hududlararo hamkorlik forumi yakunida 3,5 milliard dollarlik bitim va
shartnomalar imzolandi.
Hududlar kesimida sanoat kooperatsiyasi bo‘yicha yil bo‘yi o‘zaro
tashriflar reja-jadvalini o‘z ichiga olgan “yo‘l xaritasi”ni tayyorlash yuzasidan
kelishuvga erishildi. Uchrashuv chog‘ida Rossiyada mehnat faoliyatini amalga
oshirayotgan O‘zbekiston fuqarolari uchun ijtimoiy kafolatlarni ta’minlash
masalalari ham batafsil ko‘rib chiqildi. Kuni kecha Butunrossiya ko‘rgazma
markazida O‘zbekistonning yangilangan paviloni ochildi.
Prezidentlar tadbirlarga boy va serqirra madaniy-gumanitar hamkorlikni
yuqori baholadilar. Muhim madaniy voqealar: Moskvada “Lazgi” milliy baleti
premerasi, O‘zbekiston madaniyati kunlari, mamlakatimizda esa “Rossiya
fasllari” loyihasi doirasidagi tadbirlar bo‘lib o‘tdi. Davlat rahbarlari 2024-2025
yillarga mo‘ljallangan Madaniy hamkorlik dasturini qabul qilishga kelishib
oldilar. Tomonlarni qiziqtirgan mintaqaviy va xalqaro ahamiyatga molik
masalalar yuzasidan fikr almashildi. Samimiy va do‘stona o‘tgan uchrashuv
yakunida tomonlar keng qamrovli strategik sheriklik va ittifoqchilik
munosabatlarini yanada mustahkamlash borasidagi intilish qat’iy ekanini yana
bir bor tasdiqladilar.
Ikki davlat yetakchilari tor doiradagi uchrashuvdan so‘ng muzokaralarni
rasmiy delegatsiyalar a’zolari ishtirokida kengaytirilgan tarkibda davom
ettirdilar. Davlatimiz rahbari O‘zbekiston – Rossiya munosabatlarining barcha
yo‘nalishlari bo‘yicha hamkorlik izchil kengayib borayotgani va salmoqli
darajada yuksalayotganini katta mamnuniyat bilan qayd etdi. Savdo-iqtisodiyot
va investitsiya sohalaridagi aniq yo‘naltirilgan birgalikdagi faoliyat natijalari

yuqori baholandi, ular sifat jihatidan o‘zgargani ta’kidlandi. Sanoat
kooperatsiyasini, eng avvalo, mashinasozlik, metallurgiya, energetika, qayta
ishlash, to‘qimachilik, oziq-ovqat sanoati va boshqa tarmoqlarda kengaytirish
bo‘yicha doimiy faoliyat yurituvchi qo‘shma guruh tuzilgan.
Muzokaralarda madaniy-gumanitar aloqalarni mustahkamlashga
qaratilgan bir qator boshqa kelishuvlarga erishildi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev va Rossiya
Federatsiyasi Prezidenti Vladimir Putin Keng ko‘lamli strategik sheriklik va
ittifoqchilik munosabatlarini chuqurlashtirish to‘g‘risida qo‘shma bayonot qabul
qildilar.
Davlat rahbarlari huzurida ikki mamlakat hukumatlari va vazirliklari
tomonidan imzolangan 10 ta hujjat almashildi. Samarqand shahrida Rossiya
Federatsiyasining bosh konsulxonasini ta’sis etish, vakolatli iqtisodiy operator
institutlarini o‘zaro tan olish, “Agroekspress” tezkor temir yo‘l tashuvlarini
tashkil etish loyihasini amalga oshirish to‘g‘risidagi bitimlar, Tashqi ishlar
vazirliklari o‘rtasida 2024-2025-yillar uchun hamkorlik dasturi, shuningdek,
transport, ilm-fan, ta’lim va madaniyat sohalarida hamkorlik bo‘yicha hujjatlar
shular jumlasidan.
Ushbu kelishuvlar O‘zbekiston va Rossiya o‘rtasidagi hamkorlikni bir
qator istiqbolli yo‘nalishlarda yanada mustahkamlashga xizmat qiladi.
O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev va Rossiya Prezidenti
Vladimir Putin muzokaralardan so‘ng ommaviy axborot vositalari vakillari
uchun brifing o‘tkazdilar.
Yetakchilar sermazmun muzokara o‘tkazganlari, ularda O‘zbekiston –
Rossiya munosabatlarining barcha yo‘nalishlari batafsil muhokama qilingani,
o‘zaro manfaatli hamkorlikning yangi istiqbollari belgilab olinganini
ta’kidladilar. Ikki tomonlama ko‘p qirrali hamkorlik yuqori sur’atda ekanini,
barcha sohalarda salmoqli natijalarga erishilayotganini qayd etdilar.

O‘zaro manfaatli hamkorlikni yanada rivojlantirish va uni yangi
marralarga yetkazish borasidagi intilish qat’iy ekani tasdiqlandi. Investitsiya
sohasida ham yengil va kimyo sanoati, avtomobilsozlik va mashinasozlik,
sog‘liqni saqlash va farmatsevtika tarmoqlarida innovatsion loyihalar salmog‘i
ortib borayotgani kuzatilmoqda. Rossiya fuqarolari orasida O‘zbekistonning
turistik jozibadorligi oshayotgani qayd etildi. Rossiyalik sayyohlar oqimi yil
boshidan buyon 20 foizga oshgani ko‘rsatib o‘tildi. Tomonlar 2024-2025-
yillarda Madaniyat, san’at va adabiyot kunlarini o‘zaro tashkil etishga kelishib
oldilar.
Madaniyat, ta’lim va tibbiyot sohalarida ikki tomonlama aloqalarni
yanada kengaytirish muhimligi aytildi.
Prezidentlar an’anaviy va yangi tahdid hamda xatarlarga, eng avvalo,
terrorizm, ekstremizm, uyushgan jinoyatchilik va narkotrafikka qarshi kurashish
masalalari diqqat markazida qolayotganini ta’kidladilar.
Tomonlar erishilgan kelishuvlar va imzolangan hujjatlar strategik
sheriklik va ittifoqchilikni yanada rivojlantirishga, O‘zbekiston va Rossiya
xalqlari o‘rtasidagi do‘stlik aloqalarini mustahkamlashga xizmat qilishiga
ishonch bildirdi.
O‘zbekiston Prezidenti Rossiya Federatsiyasi Hukumati Raisi Mixail
Mishustin bilan muzokara o‘tkazdi.
Uchrashuv Rossiya Hukumatining Muvofiqlashtirish markazida bo‘lib
o‘tdi.
Ikki tomonlama iqtisodiy hamkorlik masalalari muhokama qilindi.
Tovar ayirboshlash sur’atini saqlab qolish va kooperatsiya aloqalarini
kengaytirishga alohida e’tibor qaratildi. Sanoat kooperatsiyasini
chuqurlashtirish bo‘yicha ishlarni samarali muvofiqlashtirish uchun qo‘shma
Ishchi guruhi tuzilgan.

Raqamlashtirish, sog‘liqni saqlash, ta’lim sohalarida hamda
O‘zbekistonda elektron savdoni joriy qilish bo‘yicha loyihalarni birgalikda
amalga oshirish masalalari muhokama qilindi.
Ikki mamlakat hududlarining amaliy sherikligini yanada rivojlantirish va
uni aniq loyihalar bilan boyitish uchun keng imkoniyatlar borligi qayd etildi.
Shaharsozlik, uy-joy fondini renovatsiya qilish sohalarida tajriba
almashishni yo‘lga qo‘yishga kelishib olindi.
Muzokaralar yakunida Prezidentimiz Rossiya Hukumati Raisini rasmiy
tashrif bilan mamlakatimizga kelishga taklif etdi.
So‘ng O‘zbekiston delegatsiyasi Rossiya Hukumatining
Muvofiqlashtirish markazi bilan tanishdi. Mixail Mishustin davlatimiz rahbariga
ijro hokimiyati organlarining tezkor va kelishilgan harakatlarini ta’minlash
maqsadida tashkil etilgan ushbu doimiy faoliyat yurituvchi idora faoliyati
to‘g‘risida batafsil axborot berdi.

XULOSA
Xulosa shuki, globallashuv jarayonlarida hech bir davlat yakka holda
muvaffaqiyatga erisha olmasligi, mamlakatlar o‘zaro manfaatlaridan kelib
chiqqan holda sa’y-harakatlarini birlashtirishi lozim.
O‘zbekiston va Rossiya hamkorligi uchun raqamli iqtisodiyotni
rivojlantirish sohasi nihoyatda istiqbolli yo‘nalish hisoblanadi. Boisi ikki
mamlakat ham deyarli bir vaqtning o‘zida davlat uchun muhim sanalgan
axborot texnologiyalari (IT)ni joriy etish bo‘yicha dasturni amalga oshirishga
kirishmoqda. Xususan, 2018-yilda Rossiyada “Raqamli iqtisodiyot” hukumat
dasturi tasdiqlanib, uch yillik tadbirlar rejasi ishlab chiqildi. O‘z navbatida,
raqamlashtirishning yangi bosqichiga kirib kelayotgan O‘zbekistonda 2020-yil
“Ilm ma’rifat va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yili” deb e’lon qilindi,
mamlakat Prezidentining AKT sohasini takomillashtirishga qaratilgan qarorlari
hayotga tatbiq etildi.
Ikki mamlakat tomonidan mazkur sohada belgilangan maqsadlarni
birgalikdagi sa’y-harakatlar asosida amalga oshirish mumkin bo‘ladi. Raqamli
iqtisodiyot, texnoparklar faoliyatini yo‘lga qo‘yish, pochta aloqasini
takomillashtirish, jamoatchilik bilan aloqalar bo‘yicha mutaxassislar malakasini
oshirish va ITmutaxassislarni tayyorlash shular jumlasidandir. Ushbu
vazifalarni to‘laqonli ro‘yobga chiqarishning imkoniyati bor.
Shu maqsadda hududlararo formatda erishilgan kelishuvlar borasidagi
ishlarni kuchaytirishimiz lozim.
2021-yil bo‘lib o‘tishi kutilayotgan O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti
Shavkat Mirziyoevning Rossiyaga tashrifi ikki davlat o‘rtasidagi yaqin
kelajakda amalga oshiriladigan ulkan ishlar uchun debocha hisoblanadi. Shu
o‘rinda ishonch bilan aytish mumkinki, milliy iqtisodiyot salohiyatini to‘la
ochish, tadbirkorlik faoliyatini rag‘batlantirish, aholi turmush farovonligini

oshirishga qaratilgan yangi-yangi islohotlar Rossiya-O‘zbekiston aloqalarini
yanada mustahkamlash, Markaziy Osiyoda barqarorlikni saqlashga xizmat
qiladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.
1. Karimov I.A. Yuksak manaviyat-engilmas kuch.T., Manaviyat. 2008 y
2. Karimov I.A. Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi, Ozbekiston sharoitida uni
bartaraf etishning yollari va choralari. T., 2009.
3. Karimov I.A. Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada
chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi. T., 2010.
4. Азимов Р. «Исходя из интересов страны» Т.2004. № 3-4.
5. Брюков С «Полика России в отношении Узбекистана» M.«Восток»
2001.№ 1
6. Фамышин С.В. «Международные экономические отношения» M. 2004
7. Jo’raev N. «Agar ogoh sen.» T.Yozuvchi. 1996.
8. Касимов А.,Васкин И. «Основие направление внешней политики
Республики Узбекистан» Т. 1994г.
9. Куртов А.«Россия -Узбекистан: тернистый пут к согласию». « Россия и
мусулманский мир». 1999. № 9
10. Mavlonov U. «Madaniy aloqalar va savdo yo’llari» T. «Akademiya» 2004
11. Мачин Г.В. Г.Н.Назаралиева «Равноправное сотрудничество
Узбекистана с Россией» ОНУ №2 1993 г.
12. Международные отношения в XXI вeкa. 2001.
13. Мукимджанова Р. «Россия и Узбекистан, некаторие аспекты и
переспективы взоимноотношений» «Россия и мусулманский мир» 1997г.
14. Мухаметшин Ф. «Россия-Узбекистан. Экономическое
сотрудничество в действе» Т.,2004. № 7-8.
15. Нуриддинов Э. «Международное сотрудничество Респувлики
Узбекистани со странами Европы». Т. 2002.

16. Rushkov F, Ratanik P. «O’zbekiston-Rossiya; yo’llarimiz bo’lak, ammo
maqsadimiz bir» «Iqtisodiyot va xisobot» Т.,1994. № 1-2
17.Сапранин В. «Российский «Газпром» в странах центральной Aзии»
«Центральная Азия и Кавказ» 2004. № 5.
18. Tryukov V, R.Shog’ulomov «Mustaqil O’zbekiston Respublikasi» T.Sharq.
1998.
19.www.ZiyoNet.uz
20.www.library.uz

O‘zbekiston va Rossiya o‘rtasidagi savdo-iqtisodiy hamkorlik istiqbollari

Купить