Oila masʼuliyati, shaʼni va qadri - Pedagogika - Dars ishlanmalar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	10000UZS
Hajmi	1.8MB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	28 Fevral 2025
Kengaytma	doc
Bo'lim	Dars ishlanmalar
Fan	Pedagogika

Sotuvchi

G'ayrat Ziyayev

Ro'yxatga olish sanasi 14 Fevral 2025

126 Sotish

Oila masʼuliyati, shaʼni va qadri

Sotib olish

“ OILA MAS ULIYATI, SHA NI VAʼ ʼ
QADRI ”
mavzusidagi
DARS ISHLANMASI
Farg ona 2025
ʻ

Fan: Tarbiya Sinf: 11-sinf Sana:
Dars mavzusi “ Oila mas uliyati, sha ni va qadriʼ ʼ ”
Dars
maqsad lar i  Ta limiy maqsad: Oila mas uliyatining ahamiyatini tushuntirish va
ʼ ʼ
oila a zolari o rtasidagi munosabatlarning mohiyatini o rgatish.
ʼ ʻ ʻ
 Tarbiyaviy maqsad: O quvchilarga oila mas uliyatini ongli ravishda
ʻ ʼ
tushunish, oila a zolariga mehr va e tibor ko rsatish zarurligini
ʼ ʼ ʻ
targ ib qilish.
ʻ
 Rivojlantiruvchi maqsad: Oila ichida muammolarni hal qilishda
mas uliyatli va muloqotga asoslangan yondashuvlarni rivojlantirish.
ʼ
Dars borishining qisqacha tafsiloti (texnologik xaritasi)
Dars
bosqichlari Faoliyat tavsifi Vaqt
(minut) Metodlar Zarur
jihozlar va
resurslar
Tashkiliy qism
1. Darsga
tayyorgarlik Salomlashish
Davomat 5-minut
2. Darsga
qiziqtirish
(motivatsiya) Butun guruhga topshiriq
beriladi Har bir o quvchi bitta
ʻ
javob variantini bir varaq
qog ozga yozib, uni yoidagi
ʻ
o quvchiga beradi, o z
ʻ ʻ
ruchkasini esa stolning o rtasiga
ʻ
surib qo yadi.
ʻ 1 0 “Ruchka
stol
o rtasida”
ʻ
metodi
Asosiy qism

3. Mavzu
bayoni 20 Munozara
metodi
Yakuniy qism
4 . Baholash Faol qatnashgan guruh va
o quvchilar rag batlantiriladi va ʻ ʻ
baholanadi 5 Guruhlarga
naminatsiya
berish Smayil
kartochka
lari
5. Refleksiya va
darsga yakun
yasash Oilaga ta rif berilganida “Oila
ʼ
mo jaz Vatandir”, deyiladi. Siz
ʻ
bu fikrga qo shilasizmi?
ʻ
Javobingizni asoslang. 5
Mavzu bayoni
Oila — bu muhabbat va hurmatda yaratilgan insonlar va qonunlarga ega
bo lgan kichik davlat. Har bir mustahkam va birlashgan oilada o zlarining oilaviy
ʻ ʻ
qadriyatlari mavjud bo lib, bu jamiyatning tuzilishiga, butunligini saqlashga
ʻ
yordam beradi. Oila va oilaviy qadriyatlar har bir inson hayotining asosi
hisoblanadi. Aynan oilada shaxsiy rivojlanish boshlanadi, chunki qadriyatlar yaxlit
tabiatning uyg un rivojlanishi uchun zarur ko nikmalarni singdira boshlaydi.
ʻ ʻ
Oila va qadriyatlar abadiy bir-biri bilan chambarchas bog langan va alohida
ʻ
mavjud emas. Agar oila yo q bo lsa, unda oilaviy yo nalish bexosdan o z
ʻ ʻ ʻ ʻ
ahamiyatini yo qotadi. Agar biz har bir oilaning oilaviy qadriyatlari haqida
ʻ
gapiradigan bo lsak, unda hamma uchun farq qiladi.Ba zilar ota-ona, qarindoshlik,
ʻ ʼ
turmush qurish, sog liq kabi qadriyatlarni ta kidlashadi. Oilada qadriyatlarning asl
ʻ ʼ
mezoni quyidagilarda namoyon bo ladi:
ʻ
1. Sevgi;
2. Bolalar;
3. Adolat;
4. Sog lom turmush tarzi;
ʻ

5. Hurmat;
6. An analar. ʼ
Bolalarning ahamiyati — bu jamiyat, qarindoshlar va do stlar, shuningdek
ʻ
shaxsning bolalarga, oiladagi ma lum bir bolalarga bo lgan munosabatining ijobiy
ʼ ʻ
darajasi. Oila uchun hayotdagi asosiy qadriyatlar, barcha oila a zolarining
ʼ
hamjihatligini, ishonchini va sevgisini mustahkamlaydigan muayyan axloqiy
tamoyillarga rioya qilishga intiladi. Oila a zolaridagi sevgi — bu oilaning muhim
ʼ
qadriyatidir va agar siz ushbu tuyg uni saqlab qolishni istasangiz, oilangizga ularni
ʻ
sevishingizni eslatib turing. Sevgi haqida gapirish faqat so zlar emas, balki choy
ʻ
ichish va sovuq qish oqshomida suratga tushish, sham yorug ida kechki ovqat,
ʻ
oilada sayr qilish. Madaniyatni, xususan ma naviy madaniyatni bilmasdan,
ʼ
o rganmasdan turib, ma naviy meros to g risida gapirish ancha mushkul. Chunki,
ʻ ʼ ʻ ʻ
ma naviy meros ma naviy madaniyat doirasiga kiradi. Bolalar uchun oila deyarli
ʼ ʼ
butun dunyo. Oilaviy qadriyatlar va urf-odatlar hayotning dastlabki yillarida
nafaqat jismoniy dunyo, balki his-tuyg ular dunyosi haqida ham bilimning asosiy
ʻ
manbai hisoblanadi. Bolaning oilasida o rganadigan har bir narsasi o zining
ʻ ʻ
dunyoqarashiga asos bo ladi.Shuning uchun baxtli oilalar jamiyat uchun sog lom
ʻ ʻ
avlodning manbai hisoblanadi. Har bir millatning ma naviy boyligi milliy va
ʼ
umuminsoniy qadriyatlarning birligidan tashkil topadi. Ma naviy meros
ʼ
o tmishning yutug i. Uni to la, odilona egallash va rivojlantirish esa hozirgi
ʻ ʻ ʻ
avlodning vazifasidir. O z madaniy merosini, qadriyatlarini bilmaslik yoki
ʻ
mensimaslik manqurtlikdir. Ularni boyitib, yuksak darajaga ko tarishga intilmaslik
ʻ
esa millat va uning istiqloli uchun fojeadir. Ma naviyati yuksak darajada
ʼ
rivojlangan insongina istiqlol, vatanimizning ulug bir kelajagi uchun mehnat
ʻ
qilishga o zida kuch va qudrat topa oladi. Shaxs ma naviyati dastlab oila sharoitida
ʻ ʼ
shakllanadi va jamiyat ma naviyatini belgilovchi mezon sifatida namoyon bo ladi.
ʼ ʻ
Shu boisdan, madaniy merosdan, bugungi kun qadriyatlaridan tug ri foydalana
ʻ
olish, tarixdan to g ri xulosa chiqara bilish, o z tarixiga va bugungi ahvoliga,
ʻ ʻ ʻ
madaniy merosi va ma naviy qadriyatlariga, diniga va ahloqiga, mavjud siyosiy va
ʼ
huquqiy amaliyotiga, turmush tarziga tanqidiy ko z bilan qaray olish –
ʻ

mustaqillikni mustahkamlashning muhim ma naviy asosidir. Mana shu ma naviyʼ ʼ
asos har bir ota-ona, oilaga kirib borsagina oila ma naviyati qaror topishi tabiiydir.
ʼ
Aksincha bo lsa, oiladagi har bir yoshni jamiyatimizda bo layotgan o zgarishlarni
ʻ ʻ ʻ
noto g ri talqin etishga olib keladi. O zbek oilasida vataniga, xalqiga, oilasiga,
ʻ ʻ ʻ
istiqlol g oyalariga sadoqatli, fidokor, mustaqil fikrlaydigan, dunyo qarashi keng,
ʻ
e tiqodi yuksak, iqtidorli, tashabbuskor, mas uliyatli, ma naviy va jismoniy
ʼ ʼ ʼ
barkamol avlodni voyaga yetkazish kelajagi buyuk O zbekistonning gullab-
ʻ
yashnashi uchun garovdir. Yuksak ma naviyatga ega ota-ona oilaning mohiyati,
ʼ
qadri, burch, mas uliyat, oila vazifalari, oilada barkamol farzand tarbiyasi, oilani
ʼ
moddiy jihatdan ta minlash, uning osoyishtaligini saqlash kabi vazifalarni anglab
ʼ
yetadi va unga amal qiladi. Yuksak ma naviyatli ota-ona farzandlarini insonparvar,
ʼ
vatanparvar, axloqiy jihatdan pok, bilimli, kamtar, oliyjanob qilib tarbiyalaydi.
Yana shuni ham alohida ta kidlash joizki, oila qadriyatlari — bu barcha oila
ʼ
a zolari hurmat qiladigan, oilaviy munosabatlar uchun mustahkam poydevor
ʼ
bo lgan fazilatlar, xususiyatlar, harakatlar. Yaqinlar bilan doimiy muloqot, do st
ʻ ʻ
odamlarning yaqin qarindoshlari yaqin ekanligiga ishonch hissi odamda
xotirjamlikni uyg otadi.U har doim har qanday hayotiy vaziyatda ularning
ʻ
yordamiga umid qilishi mumkin.
Birgalikda o tkaziladigan dam olish hayotdan haqiqiy zavq olish usulidir.
ʻ
Yosh oila boshqa oilaviy qadriyatlarni qo llab-quvvatlashi kerak:
ʻ
 oilaning har bir a zosi uchun ahamiyatga ega bo lgan ma no har bir oila
ʼ ʻ ʼ
sevgini bilishi kerak;
 o zaro hurmat — boshqa shaxsning fikrlarini, hissiyotlarini va ehtiroslarini
ʻ
qabul qilish;
 halollik — agar oilada bunday qiymat bo lmasa, u boshqa shaxsning
ʻ
shaxsini hurmat qilmaslik deganidir;
 kechirish — xato qilgan odamlarni kechirishni o rgatish muhimdir;
ʻ
 saxovatlilik — oilada o zingiz qabul qilgan narsalar haqida o ylamasdan
ʻ ʻ
borish kerak.

 mas uliyat — bu qadriyat boshqa oila a zolarining xotirjam bo lishlariʼ ʼ ʻ
uchun zarurdir, chunki ular ishonadigan kishilar borligini biladilar;
 muloqot — bu qiymat oilani mustahkamlashga yordam beradi, muloqotni
susaytirishi noto g ri tushunishga va oilani buzishga olib keladi;
ʻ ʻ
 urf-odatlar — bu oilaning eng muhim qadriyatlaridan biridir, bu sizning va
yaqinlaringiz uchun xos bo lgan o ziga xoslikdir.
ʻ ʻ
Xalqimizda shunday milliy odat, an anava fazilatlar borki, ular boshqa
ʼ
xalqlarda yo qligidan tashqari insoniyat ma naviyatining nodir zarvaraqlari sifatida
ʻ ʼ
boshqalarda hayrat uyg otishga imonim komil. O zbek xalqi azaldan jamoa
ʻ ʻ
tuyg usiga moyil, — degan edi I.A.Karimov. — Bizlar to yda ham, azada ham
ʻ ʻ
yonma-yon turib, oddiy kunlarda ham bir-birining holidan xabar olib, kattaning
hurmatini, kichikning izzatini joy-joyiga qo yib, beva-bechoralarning,
ʻ
yetimyesirlarning boshini silab, xullas, odamgarchilikni barcha narsadan ustun
qo yib yashagan insonlarning farzandlari bo lamiz». Jamoaga suyanish va
ʻ ʻ
jamoatchilik fikrini hurmat qilish xalqimizning eng olijanob fazilatidir. Buni
mahallalardagi ijtimoiy-axloqiy rasm-rusumlar isbot qilib kelmoqda. Birgina to y
ʻ
marosimimizning o zini milliy fazilatlarimizning guldastasi desa bo ladi. O zbek
ʻ ʻ ʻ
xonadonidagi birorta to y kengashsiz, maslahatsiz o tmaydi. Hatto kelin va kuyov
ʻ ʻ
tanlashdan boshlanadigan odatlarimiz ham kelajakdagi yosh oilaning tinch-
totuvligini nazarda tutadi: kimning farzandi, ota-onasi qanday odamlar, mahalla-
kuyda obrusi qanaqa, mustaqil oila tebratib ketishga qurbi yetadimi, yomon qiliq,
yoki odatlari yo qmi, qarindosh-urug lari qanday odamlar, hatto avlodajdodlarida
ʻ ʻ
biror anduhik alomatlari bo lmaganmi? Bu savollarga ijobiy javob olingachgina
ʻ
ikki tomon o z rozi-rizoligini beradi. Bunday odatlarimizning nimasi yomon? ha,
ʻ
deb bunday savollar bilan kelin yo kuyov izlansa, yoshlarning mustaqilligi,
muhabbati poymol etilmaydimi, degan fikrlar bo lishi mumkin. To g ri, ba zan
ʻ ʻ ʻ ʼ
ota-ona obro si muhabbatdan ustunlik qilgan dalillar uchraydi. Lekin, umuman
ʻ
olganda, sinab-surishtirgan oilalarning qudachiligi, ota-onalar bosh-qosh bo lgan
ʻ
to y-u tomoshalarning natijasi yaxshi bo lishi hammaga ayon. Milliy urf-
ʻ ʻ
odatlarimiz, ota-bola, qaynona-kelin, qarindosh-urug chilik va hokazo ma naviy
ʻ ʼ

ziynatlarimizni o ylasak, ko z oldimizga birinchi galda Abdulla Qodiriyningʻ ʻ
«O tgan kunlar» romani keladi. Nazarimda, o zbek xalqining milliy fazilatlarini
ʻ ʻ
ulug lovchi, uni dunyodagi eng nozikta b xalqlar qatoriga olib chiqib, ko z-ko z
ʻ ʼ ʻ ʻ
qilgan bu romanga teng keladigan asar hamon yaratilgani yo q.
ʻ
O quvchilar hatto etnografik yo nalishda bo lsa-da, milliy g urur va iftixor
ʻ ʻ ʻ ʻ
tuyg ularini o yg otadigan o zbekona asarlarga chanqoq bo lib yurgandek tuyuladi.
ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ
Xulosa qilib aytganda, milliy qadriyatlarimizni yanada rivojlantirish
ma naviyma rifiy ishlarimizda benihoyat katta ahamiyatga ega. Ya ni o z
ʼ ʼ ʼ ʻ
taraqqiyot va islohot yo limizdan tezkorlik bilan ilgari siljishga kuchli ruhiy quvvat
ʻ
beradigan milliy madaniyatimiz, sharq falsafasining hayotbaxsh va teran
buloqlaridan bahramand bo lish muhimdir.
ʻ

Darsda ishlatiladigan tarqatma materiallar

OILA MASʼULIYATI, SHAʼNI VA QADRI

Sotib olish