Ro'yxatga olish sanasi 22 May 2023
66 SotishOnlayn chat qilish tizimi
![tanilgan. Hozirda u har qanday dasturlarni yozadi. Bular oddiy ish stoli
dasturlaridan tortib, har kuni millionlab foydalanuvchilarga xizmat ko'rsatuvchi
katta veb-portallar va veb-xizmatlar.
C# juda yangi dasturlash tili emas, lekin u butun .NET platformasida uzoq
yo'lni bosib o'tdi. Tilning birinchi versiyasi 2002 yil fevral oyida Microsoft Visual
Studio .NET platformasining chiqarilishi bilan birga paydo bo'ldi. Tilning eng
so'nggi versiyasi Ц# 9.0 bo'lib, u 2020 yil 10 noyabrda .NET 5 versiyasi bilan birga
chiqarilgan. C# - bu dasturlash tiliga o'xshash sintaksisga ega bo'lgan va shu bilan
birga C++ va Java-ga yaqin bo'lgan til. Shu sababli, ushbu tillardan birini yaxshi
biladi, C# ni o'rganishni o'rganadi. C# ob'ektga yo'naltirilgan dasturlash tili bilan
bog'liq bo'lganda, C++ ning ko'pgina xususiyatlarini o'z ichiga oladi. Misol uchun,
C# ning polimorfizmi, miyning yuklanish muammosi, operatorning ma'lum birligi,
ma'lum bir vaqtdagi ma'lum birligi, yangi statik ma'lumotlarni o'z ichiga oladi, C#-
ning bir xilligini ta'minlaydi.
C# dasturiy tilining tarixi haqida gapiradigan bo'lsak, Microsoft dasturiy
ta'minotining dasturiy ta'minot loyihasi Java uchun C++ nomli raqib bo'lgan,
ammo "Seol" kodli C# dasturiy ta'minotini qoldirgan. Microsoft C#ni 2000 yil
o'rtalarida ECMA standartlari guruhiga taqdim etdi. C# 2.0 versiyasi 2005 yil
oxirida Microsoftning Visual Studio 2005 dasturiy ta'minotining bir qismi sifatida
chiqarildi. C# ning 2.0 versiyasi meros bo'lib, alohida sinflar va iteratorlar
o'zlarining yangi xususiyatlarini yaratishga qodir bo'ladilar.[14-16] Ushbu kursda
C# dasturiy ta'minot tili yordamida, Internet orqali matn xabarlarini almashish
orqali chat dasturiy ta'minotini yaratilgan.
Ishning birinchi xatboshida C# tilining paydo bo'lishi va rivojlanish tarixi,
uning .Net Framework bilan aloqasi haqida gap boradi. Ikkinchi xatboshida Visual
C# boshqaruv elementlari, ularning bajarilishi va xususiyatlari haqida gap boradi.
Uchinchi xatboshida chat dasturini yaratishda ishlatiladigan prinsiplar, uning
tuzilishi haqida gap boradi. To'rtinchi xatboshida dasturiy ta'minotning
ishlatiladigan algoritmlari haqida gap boradi. Beshinchi xatboshida dasturiy
ta'minotda foydali bo'lgan funktsiyalar, ularning bajarilishini o'rgatish haqida gap
2](https://docx.uz/documents/7f402fdd-395a-4c58-8049-9a1e8fab3051/page_2.png?v=1)
![Opacity Formanıń kóriniw dárejesi. Eger bul qásiyettiń mánisi 100% bolsa onda
forma tolıgOı menen kórinip turadı, al azayip bar gOan sayın forma astıda
kórine baslaydı, al 0% bolsa formanıń ozi kórinbey qaladı. [6]
Button. '' Buttonning''Bu tugma bo'lganda tugma yoziladi. Foydalanuvchi
dasturiy ta'minotdan xabardor bo'lganda o'sha tugmani bo'lishi kerak. Dastur
yaratilganda, agar biz Button-dan foydalanishni xohlasak, uni kerakli joyga
ko'chiramiz va uning ishlashiga to'sqinlik qilmaymiz. ''Clik'' vaqti ishga yoziladi .
Dastur kodi bo yicha u quyidagicha ko rinadi:
ʻ ʻ
Private void button1_Click( object sender, EventArgs e) {}
“Button” dı forma
gOa jaylastırıw 2 - súwrette kórsetilgen.
2- rasm
Biz dasturiy ta'minotda ko'pincha tugmachalardan foydalansak ham bo'ladi,
lekin bu dasturda ko'pincha tugmachalardan foydalaniladi va biz tugmacha
boshqaruv elementlarining xususiyatlari bilan tanishamiz.
Qásiyeti Atqaratu
gOın wazıypası
Name Basqarıw elementi atı
Text Knopkada
gOı tekst
TextAlign Teksttiń knopkada jaylasıwı. Tekst knopka ortasında jaylasıw
múmkin(MiddleCenter), shep ja
gOında(MiddleLeft), ón ja gOında
(MiddleRight)
FlatStyle Stiyl. Knopka standart bolıwı múmkin (standart), tegis (Flat) yamasa
13](https://docx.uz/documents/7f402fdd-395a-4c58-8049-9a1e8fab3051/page_13.png?v=1)
![ózinde jámlegen. Biraq ol tuwrıda- tuwrı tek gOana .rtf formatta gOı dokumentlerdi
oqıydı. “RichTexBox” basqarıw elementi 7- súwrette kórsetilgen.
7-rasm
“RichTextBox” basqarıw elementi test programmasında test tapsırıwshı
sorawlardı oqıwı ushın paydalanıladı. Qásiyetleri tómendegi kestede:
Qásiyeti Atqaratu
gOın wazıypası
Name Komponent atı bolıp, ol programma ja
gOdayında onıń basqa
qásiyetlerinen paydalanıwda qollanıladı
MaximumSize Úlkeyiwi múmkin bol
gOan ólshemdi beldilep beredi. Bunda
“MaximumSize.Width”- eni, “MaximumSize.Heigth”- biyikligi
Font Komponent maydanında
gOı teksttiń shrifti
ForeColor Komponent maydanında
gOı tekst reńi
BackColor Komponent fonı reńi
BorderStyle Komponent ramkası kórinisi. Komponentti forma
gOa jaylastırganıńizda
ramka bolmaydı (mánisi “None” boladı). Ramkanıń “Fixed3D” hám
“FixedSingle” degen túrleri bar
MaxLength “RichTextBox” qa kiritiw múmkin bol
gOan simvollardıń maksimal sanı.
Dáslep ol 2147483647 sanına teń boladı
MultiLine Onıń mánisi “True” bolsa “RichTextBox” qa bir neshe qatarda tekstler
kiritiw múmkin, “False” bolsa tek bir qatarda tekst kiritiw múmkin
ReadOnly Onıń mánisi “True” bolsa “RichTextBox” ta
gOı tekstti redaktorlaw
múmkin, “False” bolsa redaktorlay almaysız onı tek nusqalap alıwıńız
gOa
boladı [6]
20](https://docx.uz/documents/7f402fdd-395a-4c58-8049-9a1e8fab3051/page_20.png?v=1)
![9-rasm
“OpenFileDialog” komponenti biziń programmamızda sorawlar faylın oqıtıw
(ashıw) ushın qollanıladı.YagOnıy bul fayl qay jerde tur gOan jolın programma
bilmeydi, onı usı komponent arqalı tawıp ashıwımız
gOa boladı. “OpenFileDialog”
komponenti qásiyetleri tómendegi kestede kórsetilgen.
Qásiyeti Atqaratu
gOın wazıypası
Title Aynanıń atamalar qatarında
gOı tekst. Eger mánis berilmegen bolsa onda
aynanıń atamalar qatarında Открыть degen tekst turadı
Filter Bul qásiyet fayllardı filtirlep beredi.Dizimde tek
gOana keńeytpesi
kórsetilgen fayllar
gOana kórinip turadı. Mısalı, RTF fayllar|*.rtf mánis
dizimde tek
gOana rtf keńeytpeli fayllardı gOana kórsetip beredi
FileName Bul paydalanıwshı tárepinen kiritilgen yamasa dizimnen saylap alın
gOan
Fayl atı
ÍnitialDirectory Belgili bir katolog ishindegi fayllardı dialog aynası ashıl
gOanda kórsetip
beredi [6]
Temir. ''Temir'' boshqaruv elementi o z nomidan belgilab qo yilgan vaqtni
ʻ ʻ
qidiradi. Uni ''Tik '' vaqti yordamida amalga oshiradi. Uning '' Interval ''
xususiyatiga ega bo lib, ''Tik ''vaqtini qancha milisegunddan o tishi kerakligini
ʻ ʻ
ko rsatishi mumkin. Dastur kodida o tishi kerak bo lgan o zgaruvchanlik quyidagi
ʻ ʻ ʻ ʻ
''Tik'' vaqti ishiga yoziladi:
privatevoid timer1_Tick( object sender, EventArgs e)
{
}
22](https://docx.uz/documents/7f402fdd-395a-4c58-8049-9a1e8fab3051/page_22.png?v=1)
![2. Amaliy qism
2.1. Axborot tizimini loyihalashtirirsh
Programmanıń eń tiykargOı bólegi bul óz-ara tekst xabar almasıw processi
esaplanadı. Sonıqtan, usı bólegin jaratıw basqıshlarına toqtalıp ótemiz. Xabar
almasıwda System.Net.Sockets bibliotekasında
gOı TcpClient klasınan
paydalanamız. Server tárep, “Start” berilgen waqıtta endi qosılajaq bol
gOan “Klient”
lerdi kóp waqıt kútip turıwı kerek boladı. Bunı basqa potokta ámelge asırıw kerek.
Sonıń ushın System.Threading bibliotekası ishindegi Thread klasınan
paydalanamız. Sonday-aq, xabar almasıwda json formattan paydalanıw ushın
System.Web.Script.Serialization bibliotekasın qosamız. Kerekli
bibliotekalardı qosıp bol
gOannan soń programma dúziwdi baslaw gOa boladı.
Server tárepte klientlerdi kútiw, esitip turıwshı funkciya programmada
tómendegishe jazıldı:
private void Listener(IPAddress ip, int port)
{
TcpListener listener = null ;
try
{
listener = new TcpListener(ip, port);
listener.Start();
Active( true );
while (active)
{
if (listener.Pending())
{
try
{
MyClient obj = new MyClient();
obj.id = id;
obj.username = new StringBuilder();
obj.client = listener.AcceptTcpClient();
obj.stream = obj.client.GetStream();
obj.buffer = new byte [obj.client.ReceiveBufferSize];
obj.data = new StringBuilder();
obj.handle = new EventWaitHandle( false ,
EventResetMode.AutoReset);
Thread th = new Thread(() => Connection(obj))
{
IsBackground = true
};
th.Start();
id++;
}
23](https://docx.uz/documents/7f402fdd-395a-4c58-8049-9a1e8fab3051/page_23.png?v=1)
![{
obj.Value.client.Close();
RemoveFromGrid(obj.Value.id);
}
}
})
{
IsBackground = true
};
disconnect.Start();
}
}
Server tárepte “startButton” túymesi basılgOanda esitiwdi baslaydı. Usı kod
tómendegishe:
private void startButton_Click( object sender, EventArgs e)
{
if (active)
{
active = false ;
}
else if (listener == null || !listener.IsAlive)
{
string address = addrTextBox.Text;
bool error = false ;
IPAddress ip = null ;
if (address.Length < 1)
{
error = true ;
Log(SystemMsg( "Adres tolıq jazılıwı kerek" ));
}
else
{
try
{
ip = Dns.Resolve(address).AddressList[0];
}
catch
{
error = true ;
Log(SystemMsg( "Adres nadurıs kiritilgen" ));
}
}
if (!error)
{
listener = new Thread(() => Listener(ip, 8080))
{
IsBackground = true
};
listener.Start();
}
}
}
25](https://docx.uz/documents/7f402fdd-395a-4c58-8049-9a1e8fab3051/page_25.png?v=1)
![“Klient” tárepten “Server” ge qosılıw ushın “connectButton” túymesi
basılıwı kerek. Bul túyme ishindegi kod tómendegishe boladı:
private void connectButton_Click( object sender, EventArgs e)
{
if (connected)
{
obj.client.Close();
}
else if (client == null || !client.IsAlive)
{
string address = addrTextBox.Text.Trim();
bool error = false ;
IPAddress ip = null ;
if (address.Length < 1)
{
error = true ;
Log(SystemMsg( "Adres tolıq jazılıwı kerek" ));
}
else
{
try
{
ip = Dns.Resolve(address).AddressList[0];
}
catch
{
error = true ;
Log(SystemMsg( "Adres nadurıs kiritilgen" ));
}
}
if (!error)
{
client = new Thread(() => Connection(ip, 8080, username,
keyTextBox.Text))
{
IsBackground = true
};
client.Start();
}
}
}
Kerekli xabar jazılgOannan soń, onı jiberiw ushın “Enter” klavishası basıl gOanda
tómendegi kod orınlanadı:
private void Client_KeyDown( object sender, KeyEventArgs e)
{
if (e.KeyCode == Keys.Enter)
{
e.Handled = true ;
e.SuppressKeyPress = true ;
if (sendTextBox.Text.Length > 0)
{
26](https://docx.uz/documents/7f402fdd-395a-4c58-8049-9a1e8fab3051/page_26.png?v=1)
![using System.Threading.Tasks;
using System.Web.Script.Serialization;
using System.Windows.Forms;
namespace login_and_Register_System
{
public partial class Server : Form
{
private bool active = false;
private Thread listener = null;
private long id = 0;
private string username = "";
private struct MyClient //Struktura
{
public long id;
public StringBuilder username;
public TcpClient client;
public NetworkStream stream;
public byte[] buffer;
public StringBuilder data;
public EventWaitHandle handle;
};
private ConcurrentDictionary<long, MyClient> clients = new
ConcurrentDictionary<long, MyClient>();
private Task send = null;
private Thread disconnect = null;
private bool exit = false;
public Server()
{
InitializeComponent();
this.ControlBox = false;
this.MaximizedBounds = Screen.FromHandle(this.Handle).WorkingArea;
}
#region
private void Log(string msg = "") //Xabardi shigariw
{
if (!exit)
{
logTextBox.Invoke((MethodInvoker)delegate
{
if (msg.Length > 0)
{
logTextBox.AppendText(string.Format("[ {0} ] {1}{2}",
DateTime.Now.ToString("HH:mm"), msg, Environment.NewLine));
}
else
{
logTextBox.Clear();
}
});
}
}
private string ErrorMsg(string msg) //Qatelik haqqinda magliwmat qaytariw
{
return string.Format("Qátelik: {0}", msg);
34](https://docx.uz/documents/7f402fdd-395a-4c58-8049-9a1e8fab3051/page_34.png?v=1)
![}
private string SystemMsg(string msg)
{
return string.Format("{0}", msg);
}
private void Active(bool status) //Chatti qosiw yamasa oshiriw
{
if (!exit)
{
startButton.Invoke((MethodInvoker)delegate
{
active = status;
if (status)
{
addrTextBox.Enabled = false;
keyTextBox.Enabled = false;
startButton.Text = "Stop";
Log(SystemMsg("Chat ashıldı!"));
}
else
{
addrTextBox.Enabled = true;
keyTextBox.Enabled = true;
startButton.Text = "Start";
Log(SystemMsg("Chat toqtatıldı!"));
}
});
}
}
private void AddToGrid(long id, string name) //Kestege taza paydalaniwshi
qosiw
{
if (!exit)
{
clientsDataGridView.Invoke((MethodInvoker)delegate
{
string[] row = new string[] { id.ToString(), name };
clientsDataGridView.Rows.Add(row);
totalLabel.Text = string.Format("Chat qatnasıwshıları sanı: {0}",
clientsDataGridView.Rows.Count);
});
}
}
private void RemoveFromGrid(long id) //Kesteden paydalaniwshini oshiriw
{
if (!exit)
{
clientsDataGridView.Invoke((MethodInvoker)delegate
{
foreach (DataGridViewRow row in clientsDataGridView.Rows)
{
if (row.Cells["identifier"].Value.ToString() == id.ToString())
{
clientsDataGridView.Rows.RemoveAt(row.Index);
break;
35](https://docx.uz/documents/7f402fdd-395a-4c58-8049-9a1e8fab3051/page_35.png?v=1)
![{
MyClient obj = (MyClient)result.AsyncState;
int bytes = 0;
if (obj.client.Connected)
{
try
{
bytes = obj.stream.EndRead(result);
}
catch (Exception ex)
{
Log(ErrorMsg(ex.Message));
}
}
if (bytes > 0)
{
obj.data.AppendFormat("{0}", Encoding.UTF8.GetString(obj.buffer, 0,
bytes));
try
{
if (obj.stream.DataAvailable)
{
obj.stream.BeginRead(obj.buffer, 0, obj.buffer.Length, new
AsyncCallback(ReadAuth), obj);
}
else
{
JavaScriptSerializer json = new JavaScriptSerializer(); //
feel free to use JSON serializer
Dictionary<string, string> data =
json.Deserialize<Dictionary<string, string>>(obj.data.ToString());
if (!data.ContainsKey("username") || data["username"].Length <
1 || !data.ContainsKey("key") || !data["key"].Equals(keyTextBox.Text))
{
obj.client.Close();
}
else
{
obj.username.Append(data["username"].Length > 200 ?
data["username"].Substring(0, 200) : data["username"]);
Send("{\"status\": \"authorized\"}", obj);
}
obj.data.Clear();
obj.handle.Set();
}
}
catch (Exception ex)
{
obj.data.Clear();
Log(ErrorMsg(ex.Message));
obj.handle.Set();
}
}
else
{
obj.client.Close();
obj.handle.Set();
}
}
37](https://docx.uz/documents/7f402fdd-395a-4c58-8049-9a1e8fab3051/page_37.png?v=1)
![{
TcpListener listener = null;
try
{
listener = new TcpListener(ip, port);
listener.Start();
Active(true);
while (active)
{
if (listener.Pending())
{
try
{
MyClient obj = new MyClient();
obj.id = id;
obj.username = new StringBuilder();
obj.client = listener.AcceptTcpClient();
obj.stream = obj.client.GetStream();
obj.buffer = new byte[obj.client.ReceiveBufferSize];
obj.data = new StringBuilder();
obj.handle = new EventWaitHandle(false,
EventResetMode.AutoReset);
Thread th = new Thread(() => Connection(obj))
{
IsBackground = true
};
th.Start();
id++;
}
catch (Exception ex)
{
Log(ErrorMsg(ex.Message));
}
}
else
{
Thread.Sleep(500);
}
}
Active(false);
}
catch (Exception ex)
{
Log(ErrorMsg(ex.Message));
}
finally
{
if (listener != null)
{
listener.Server.Close();
}
}
}
private void Write(IAsyncResult result) //Xabar jaziw
{
MyClient obj = (MyClient)result.AsyncState;
if (obj.client.Connected)
{
39](https://docx.uz/documents/7f402fdd-395a-4c58-8049-9a1e8fab3051/page_39.png?v=1)
![try
{
obj.stream.EndWrite(result);
}
catch (Exception ex)
{
Log(ErrorMsg(ex.Message));
}
}
}
private void BeginWrite(string msg, MyClient obj) // Xabardi arnawli klientke
jiberiw
{
byte[] buffer = Encoding.UTF8.GetBytes(msg);
if (obj.client.Connected)
{
try
{
obj.stream.BeginWrite(buffer, 0, buffer.Length, new
AsyncCallback(Write), obj);
}
catch (Exception ex)
{
Log(ErrorMsg(ex.Message));
}
}
}
private void BeginWrite(string msg, long id = -1) //Xabardi hammege jiberiw
{
byte[] buffer = Encoding.UTF8.GetBytes(msg);
foreach (KeyValuePair<long, MyClient> obj in clients)
{
if (id != obj.Value.id && obj.Value.client.Connected)
{
try
{
obj.Value.stream.BeginWrite(buffer, 0, buffer.Length, new
AsyncCallback(Write), obj.Value);
}
catch (Exception ex)
{
Log(ErrorMsg(ex.Message));
}
}
}
}
private void Send(string msg, MyClient obj)
{
if (send == null || send.IsCompleted)
{
send = Task.Factory.StartNew(() => BeginWrite(msg, obj));
}
else
{
send.ContinueWith(antecendent => BeginWrite(msg, obj));
}
40](https://docx.uz/documents/7f402fdd-395a-4c58-8049-9a1e8fab3051/page_40.png?v=1)
![public static string GetLocalIPAddress() //Ozinin ip adresin aniqlaw
{
var host = Dns.GetHostEntry(Dns.GetHostName());
foreach (var ip in host.AddressList)
{
if (ip.AddressFamily == AddressFamily.InterNetwork)
{
return ip.ToString();
}
}
throw new Exception("IPv4 adresinde islewshi tarmaq adapteri joq!");
}
#endregion
public void setName(string username) //Server aynadagi login atti kiritiw
{
if (username != "")
this.username = username;
}
private void startButton_Click(object sender, EventArgs e)
{
if (active)
{
active = false;
}
else if (listener == null || !listener.IsAlive)
{
string address = addrTextBox.Text;
//string username = usernameTextBox.Text.Trim();
bool error = false;
IPAddress ip = null;
if (address.Length < 1)
{
error = true;
Log(SystemMsg("Adres tolıq jazılıwı kerek"));
}
else
{
try
{
ip = Dns.Resolve(address).AddressList[0];
}
catch
{
error = true;
Log(SystemMsg("Adres nadurıs kiritilgen"));
}
}
if (!error)
{
listener = new Thread(() => Listener(ip, 8080))
{
IsBackground = true
42](https://docx.uz/documents/7f402fdd-395a-4c58-8049-9a1e8fab3051/page_42.png?v=1)
![};
listener.Start();
}
}
}
private void clearButton_Click(object sender, EventArgs e)
{
Log();
}
private void disconnectButton_Click(object sender, EventArgs e)
{
Disconnect();
}
private void checkBox_CheckedChanged(object sender, EventArgs e)
{
if (keyTextBox.PasswordChar == '*')
{
keyTextBox.PasswordChar = '\0';
}
else
{
keyTextBox.PasswordChar = '*';
}
}
private void clientsDataGridView_CellClick(object sender,
DataGridViewCellEventArgs e)
{
if (e.RowIndex >= 0 && e.ColumnIndex ==
clientsDataGridView.Columns["dc"].Index)
{
long.TryParse(clientsDataGridView.Rows[e.RowIndex].Cells["identifier"].Value.ToString(
), out long id);
Disconnect(id);
}
}
private void Server_FormClosing(object sender, FormClosingEventArgs e)
{
exit = true;
active = false;
Disconnect();
Application.Exit();
}
private void sendTextBox_KeyDown_1(object sender, KeyEventArgs e)
{
if (e.KeyCode == Keys.Enter)
{
e.Handled = true;
e.SuppressKeyPress = true;
if (sendTextBox.Text.Length > 0)
{
string msg = sendTextBox.Text;
43](https://docx.uz/documents/7f402fdd-395a-4c58-8049-9a1e8fab3051/page_43.png?v=1)
![sendTextBox.Clear();
Log(string.Format("{0} (Siz): {1}", username, msg));
Send(string.Format("{0}: {1}", username, msg));
}
}
}
private void Server_Load(object sender, EventArgs e)
{
addrTextBox.Text = GetLocalIPAddress();
}
//Panel arqali formani jilistiriw
private void panelTitleBar_MouseDown(object sender, MouseEventArgs e)
{
ReleaseCapture();
SendMessage(this.Handle, 0x112, 0xf012, 0);
}
[DllImport("user32.DLL", EntryPoint = "ReleaseCapture")]
private extern static void ReleaseCapture();
[DllImport("user32.DLL", EntryPoint = "SendMessage")]
private extern static void SendMessage(System.IntPtr hWnd, int wMsg, int
wParam, int lParam);
//shigiw
private void btnCLose_Click(object sender, EventArgs e)
{
Application.Exit();
}
//toliq ekran
private void btnMaximize_Click(object sender, EventArgs e)
{
if (WindowState == FormWindowState.Normal)
this.WindowState = FormWindowState.Maximized;
else
this.WindowState = FormWindowState.Normal;
}
//tomenge jiynaw
private void btnMinimize_Click(object sender, EventArgs e)
{
this.WindowState = FormWindowState.Minimized;
}
}
}
44](https://docx.uz/documents/7f402fdd-395a-4c58-8049-9a1e8fab3051/page_44.png?v=1)
43
-
O'xshash dokumentlar
- Access dasturi yordamida “dorixona” ma‘lumotlar bazasini yaratish
- Agile va Scrum metodologiyalari dasturiy ta'minot ishlab chiqish
- Tashkilot miqyosida masofadan muloqot qilish.
- Talabalar haqida ma'lumot saqlovchi tizim
- HTML tili, uning asosiy elementlari. Jadval va rasm hosil qilish. Gipermatn va freymlar joylashtirish