Parkent tumani Agrobank ATB AMALIYOT HISOBOTI - Iqtisodiyot - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	35000UZS
Hajmi	273.0KB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	16 Iyun 2025
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Iqtisodiyot

Sotuvchi

Amriddin Hamroqulov

Ro'yxatga olish sanasi 23 Fevral 2025

27 Sotish

Parkent tumani Agrobank ATB AMALIYOT HISOBOTI

Sotib olish

1RENESSANS TA'LIM UNIVERSITETI
Moliya va moliyaviy texnologiyalar yo‘nalishi
AMALIYOT HISOBOTI
Rubbudlayeva Muattar Turdaliyevna
Amaliyot joyi: Toshkent viloyati, Parkent tumanidagi Agrobank ATB filiali
Amaliyot muddati: 2025-yil 19-apreldan 12-maygacha
Lavozim: Buxgalter yordamchisi va ishchi
Korxona rahbari: T Hamletov .

2 Mundarija
1) Tashkilotning tarixi, tashkiliy strukturasi va struktura
birliklarining funksiyalarini о ‘rganish.
2) Amaliyot ob’yekti bilan bog‘liq bо‘lgan Qonunlar, О‘zbekiston
Respublikasi Prezidenti Farmonlari va Qarorlarini, Vazirlar
Mahkamasining Qarorlarini hamda boshqa qonun osti
hujjatlarini о‘rganish.
3) Amaliyot bazasi bо‘lgan tashkilotning faoliyatiga baho berish
uchun iqtisodiy-moliyaviy kо‘rsatkichlarni to‘plash
4) Tо‘plangan iqtisodiy kо‘rstkichlarni ularning dinamikasini,
о‘zgarish tendensiyalarini va omillarini, sabab-oqibat
bog‘lanishlari va kutilayotgan natijalarini aniqlash, tahlil qilish.
5) hisoboti uchun zarur bо‘lgan iqtisodiy-moliyaviy
kо‘rsatkichlarni tо‘plash va umumlashtirish. .
6) Ob’yektda olib borilayotgan iqtisodiy islohotlarda ishtirok etish
7) Tadqiqot ob ’ yektlarining rivojlanish istiqbollarini hukumat
qarorlari , Davlat dasturlari va amaliyot о‘ tish bazasida mavjud
b о‘ lgan ishlanmalar asosida о‘ rganish .
8) Amaliyot natijalari t о‘ g ‘ risidagi hisobotni rasmiylashtirish ,
amaliyot rahbari tomonidan k о‘ rsatilgan kamchiliklarni tuzatish
va taqrizga taqdim etish .

3 Tashkilotning tarixi, tashkiliy strukturasi va struktura birliklarining
funksiyalarini o‘rganish
Amaliyot davomida birinchi o‘rgangan yo‘nalishim bu – tashkilotning
tarixi, ichki tuzilmasi va har bir bo‘limning funksional vazifalarini chuqur tahlil
qilish bo‘ldi. Meni amaliyot joyim bo‘lgan Parkent tumani “Agrobank” ATB
filiali – moliyaviy xizmat ko‘rsatishda yirik va tizimli ish yuritadigan
muassasalardan biridir. Ushbu filialning faoliyati O‘zbekiston Respublikasi
Prezidentining 2009-yildagi qaroriga asosan tashkil etilgan Agrobank tizimiga
mansub bo‘lib, qishloq xo‘jaligi, tadbirkorlik va boshqa iqtisodiy sohalarga
kredit va moliyaviy xizmatlar ko‘rsatish orqali iqtisodiy rivojlanishga xizmat
qiladi.
Parkent tuman filiali ushbu umumiy tizimning muhim hududiy bo‘g‘ini
sifatida faoliyat yuritadi. Bu filial asosan tumandagi dehqonlar, fermer
xo‘jaliklari, kichik biznes egalari, xizmat ko‘rsatish sohasi vakillari va oddiy
aholi uchun bank xizmatlari ko‘rsatadi. Men tashkilotning tarixiy taraqqiyoti,
rivojlanish bosqichlari va xizmat ko‘rsatish yo‘nalishlarini o‘rgandim.
Filialning o‘ziga xosligi shundaki, u mahalliy ehtiyojlarga moslashtirilgan
xizmatlarni taklif etadi.
Filialning tashkiliy tuzilmasi vertikal boshqaruv printsipiga asoslangan.
Rahbarlik tizimi yuqoridan pastga qarab shakllangan bo‘lib, barcha bo‘limlar
bevosita filial direktori hamda markaziy bosh ofisga bo‘ysunadi. Men amaliyot
davomida quyidagi bo‘limlar faoliyati bilan yaqindan tanishdim:
1. Kreditlash bo‘limi – bu bo‘lim bankning asosiy yo‘nalishlaridan biri
hisoblanadi. Bo‘lim qishloq xo‘jaligi, mikro, kichik va o‘rta biznes
subyektlariga kreditlar ajratadi, kredit liniyalari bilan ishlaydi. Kredit berishdan
oldin mijozlarning moliyaviy ahvolini tahlil qilish, garov ta’minotini o‘rganish
va qaror qabul qilish – bu bo‘lim zimmasida.
2. Buxgalteriya bo‘limi – amaliyotim asosan aynan shu bo‘limda o‘tdi. Bu
yerda barcha moliyaviy operatsiyalar, kirim-chiqimlar, to‘lovlar, balanslar

4yuritiladi. Bank ichidagi hisob-kitoblar, daromad va xarajatlarning nazorati,
xodimlarga ish haqi hisoblash va moliyaviy hisobotlarni tayyorlash bu bo‘lim
orqali amalga oshiriladi.
3. Kassa bo‘limi – jismoniy shaxslardan naqd pul qabul qilish va berish,
valyuta ayirboshlash, pul o‘tkazmalari, plastik kartalar bo‘yicha operatsiyalar
bajariladi. Kassirlar doimiy nazorat ostida ishlaydi, xavfsizlik choralari kuchli.
4. Axborot texnologiyalari (IT) bo‘limi – barcha kompyuter tizimlari, bank
dasturlarining ishlashi, mijoz ma’lumotlarini himoya qilish, onlayn xizmatlarni
kuzatish bu yerda amalga oshiriladi. Ular bank operatsiyalarining texnik asosini
ta’minlaydi.
5. Kadrlar bo‘limi – bu bo‘lim xodimlarni ishga qabul qilish, shaxsiy ish
hujjatlarini yuritish, mehnat shartnomalari, intizom masalalari, o‘qitish va
malaka oshirish ishlarini olib boradi.
6. Marketing va mijozlarga xizmat ko‘rsatish bo‘limi – bu bo‘lim aholiga
ko‘rsatiladigan xizmatlarni targ‘ib qilish, yangi mijozlar jalb etish, reklama
aksiyalarini rejalashtirish bilan shug‘ullanadi. Shuningdek, mijozlardan kelgan
shikoyat va takliflarni ham qabul qiladi.
7. Ichki audit va nazorat bo‘limi – bu bo‘lim bank ichidagi moliyaviy
intizom, qonuniylik, hujjat yuritishdagi aniqliklarni tekshiradi. Har chorakda
ichki audit o‘tkaziladi.
8. Yuridik xizmat – barcha kredit shartnomalarini huquqiy jihatdan ko‘rib
chiqish, sud ishlari bilan shug‘ullanish, nizolarni hal etish bu bo‘lim zimmasiga
yuklangan.
Har bir bo‘limning o‘ziga xos funksiyasi bor va ular o‘zaro uzviy aloqada
ishlaydi. Kredit bo‘limi qaror chiqarishdan oldin buxgalteriyadan hisobot oladi,
yuridik bo‘lim shartnomani tekshiradi, kassa esa kreditni chiqaradi. Bunday
ko‘p bosqichli, ammo tartibli tizim bank ishonchliligini ta’minlaydi.Amaliyot
davomida tashkilotda o‘rnatilgan boshqaruv madaniyati, xodimlar o‘rtasidagi
intizom va muomala madaniyati ham e’tiborimni tortdi. Har bir xodim o‘z

5vazifasini aniq biladi, ularni sidqidildan bajaradi va bu – bank ishonchliligini
kuchaytiruvchi omil hisoblanadi.Tashkilotning strukturasi bir-birini to‘ldiruvchi
tarzda tashkil etilgani, samaradorlikni oshirishda muhim rol o‘ynaydi. Har bir
bo‘lim ish faoliyatini belgilangan reglament va ichki nizom asosida yuritadi.
Shu asosda, har bir xodim va mijozning huquqiy va iqtisodiy manfaatlari
himoya qilinadi.
2. Amaliyot ob’yekti bilan bog‘liq bо‘lgan Qonunlar, О‘zbekiston
Respublikasi Prezidenti Farmonlari va Qarorlarini, Vazirlar
Mahkamasining Qarorlarini hamda boshqa qonun osti hujjatlarini
о‘rganish.
Amaliyot davomida nafaqat bank faoliyatining tashkiliy va amaliy jihatlari,
balki huquqiy asoslarini ham o‘rganishga alohida e’tibor qaratdim. Chunki bank
tizimi bevosita qonunchilikka tayangan holda faoliyat yuritadi va har bir
moliyaviy operatsiya belgilangan me’yoriy hujjatlar asosida amalga oshiriladi.
“Agrobank” ATB Parkent tumani filialida amaliyot o‘tar ekanman, tashkilot
faoliyatini tartibga soluvchi bir nechta muhim qonunlar, Prezident farmonlari,
hukumat qarorlari va qonun osti hujjatlarini tahlil qildim.
Eng avvalo, bank tizimining umumiy huquqiy asoslari “Banklar va bank
faoliyati to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni bilan tartibga solinadi.
Ushbu qonun bankning huquqlari, majburiyatlari, mijozlar bilan munosabatlari,
valyuta va kredit siyosatiga oid qoidalarni belgilaydi. Mazkur qonun asosida
barcha bank amaliyotlari qonuniy asosda tashkil etiladi. Men bu qonunning
asosiy boblarini, xususan, bank maxfiyligi, kreditlash mezonlari, garov siyosati
va likvidlik talablari bilan bog‘liq qoidalarni o‘rganib chiqdim.
Shuningdek, amaliyotimda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2009-yil
30-martdagi “Agrobank”ni tashkil etish to‘g‘risidagi farmoni asosida Agrobank
faoliyatining yuridik poydevori bilan tanishdim. Ushbu farmonda
Agrobankning asosiy vazifalari, ya’ni qishloq xo‘jaligini moliyalashtirish,

6infratuzilmani rivojlantirish va kredit liniyalarini kengaytirish kabi ustuvor
yo‘nalishlar belgilangan.
Bank faoliyatining yana bir muhim huquqiy asosi — bu “Valyutani tartibga
solish to‘g‘risida”gi qonun bo‘lib, u orqali banklar xorijiy valyutadagi
operatsiyalarni qanday amalga oshirishi, valyuta ayirboshlash, eksport-import
operatsiyalaridagi valyuta nazorati kabi jihatlar belgilab qo‘yilgan. Amaliyot
davomida men bu qonun asosida valyuta nazorat jurnalini yuritish tartibini ham
o‘rgandim.
Bank buxgalteriyasi faoliyati “Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi qonun
asosida yuritiladi. Bu qonun moliyaviy hisobotlar tuzish, daromad-xarajatlarni
qayd etish, auditdan o‘tish va boshqa hisobot topshirish masalalarini tartibga
soladi. Men aynan buxgalteriya bo‘limida ishlaganim bois, bu qonunning
amaliy tatbiqini to‘g‘ridan-to‘g‘ri kuzatish imkoniga ega bo‘ldim.
Vazirlar Mahkamasining bank faoliyatiga oid bir qator qarorlarini ham
o‘rgandim. Jumladan, Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 12-iyundagi 371-sonli
qarori bilan tasdiqlangan “Kredit ajratish tartibi to‘g‘risidagi nizom” muhim
hujjat bo‘lib, banklarda kredit berish, garov tahlili va foiz stavkalari belgilanadi.
Bu qaror amaliyotda kredit menejerlari tomonidan yo‘l-yo‘riq sifatida
ishlatiladi.
Amaliyot davomida e’tibor bergan muhim qonun osti hujjatlaridan yana biri
— bu O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining normativ hujjatlari bo‘ldi.
Chunki Agrobank kabi tijorat banklari o‘z faoliyatini Markaziy bankning
ko‘rsatmalariga muvofiq olib boradi. Ayniqsa, kredit limitlari, foiz stavkalari,
likvidlik ko‘rsatkichlari, tashqi moliyaviy hisobot standartlari Markaziy bank
me’yorlari asosida belgilanadi. Men ushbu normativ hujjatlarning kundalik
bank faoliyatiga qanday ta’sir qilishini real amaliyotda ko‘rdim.
Alohida e’tibor qaratganim — bu O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining
2020-yil 12-martdagi PF–5969-sonli Farmoni, ya’ni “Bank tizimini isloh qilish
va moliyaviy barqarorlikni oshirish strategiyasi”. Ushbu farmonda banklarni

7raqamlashtirish, aholi va tadbirkorlik subyektlariga qulay moliyaviy muhit
yaratish, tijorat banklarining ichki boshqaruvini takomillashtirish bo‘yicha aniq
ko‘rsatmalar berilgan. Amaliyot davomida bu strategiyaning qator elementlari,
xususan raqamli xizmatlar, onlayn banking, mobil ilovalar orqali xizmat
ko‘rsatish mexanizmlarining tatbiq etilayotganiga guvoh bo‘ldim.
Bundan tashqari, bank tizimi xodimlariga oid qonunchilik ham muhim o‘rin
tutadi. Jumladan, Mehnat kodeksi, Ish haqi to‘g‘risidagi qonun, Xodimlarni
ijtimoiy himoya qilish bo‘yicha qonunlar bankdagi kadrlar bo‘limi faoliyatining
asosiy tayanchidir. Men bu hujjatlar asosida mehnat shartnomalarini tuzish,
shaxsiy hujjatlar yuritish, xodimlarga beriladigan mehnat ta’tili, moddiy
rag‘batlantirish mexanizmlarini o‘rgandim. Amaliyot davomida tashkilot
faoliyatini tartibga soluvchi bir qator qonunlar, Prezident farmonlari va boshqa
normativ hujjatlar bilan yaqindan tanishdim. Ularni o‘rganish nafaqat nazariy
bilimlarimni mustahkamladi, balki amaliy ko‘nikmalarimni ham kengaytirdi.
Ushbu hujjatlar har bir moliyaviy qarorning, har bir mijoz bilan ishlash
bosqichining huquqiy poydevorini tashkil qiladi. Bu esa kelgusida bank
sohasida ishlashni istagan mutaxassis uchun muhim asos hisoblanadi.
Amaliyot bazasi bo‘lgan tashkilotning faoliyatiga baho berish uchun
iqtisodiy-moliyaviy ko‘rsatkichlarni to‘plash
Amaliyot davomida tashkilot faoliyatiga har tomonlama baho berish uchun
zarur bo‘lgan iqtisodiy-moliyaviy ko‘rsatkichlarni tizimli ravishda to‘plashga
alohida e’tibor qaratdim. Chunki bu ko‘rsatkichlar asosida bankning moliyaviy
holatini, rentabelligini, to‘lovga layoqatliligini va barqarorligini aniqlash
mumkin bo‘ladi. Bu jarayon nafaqat buxgalteriya bo‘limida, balki kredit
bo‘limi, marketing, moliyaviy tahlil va hisobotlar bilan shug‘ullanuvchi boshqa
tuzilmalar faoliyati bilan uzviy bog‘liqdir.
Birinchidan, asosiy ko‘rsatkichlardan biri bu — aktiving umumiy hajmidir.
Parkent tumani “Agrobank” ATB filialida aktiving asosiy qismini mijozlarga
berilgan kreditlar, pul mablag‘lari, qimmatli qog‘ozlar va boshqa moliyaviy

8vositalar tashkil etadi. Amaliyot davomida filialning 2024-yil yakunlari
bo‘yicha aktiving umumiy hajmi 145 milliard so‘mni tashkil qilgani aniqlandi.
Bu filial darajasidagi bank uchun o‘rtacha ko‘rsatkich bo‘lib, barqaror faoliyat
yuritayotganidan dalolat beradi.
Ikkinchidan, kredit portfeli hajmi muhim moliyaviy ko‘rsatkich hisoblanadi.
Filial tomonidan 2024-yilda umumiy hisobda 97 milliard so‘mlik kreditlar
ajratilgan bo‘lib, bu avvalgi yilga nisbatan 12 foizga o‘sishni ko‘rsatdi.
Ajratilgan kreditlar tarkibida qishloq xo‘jaligi uchun — 40%, savdo-sotiq
sohasiga — 35%, uy-joy ta’miri va iste’mol kreditlari — 25% ni tashkil etdi.
Uchinchidan, depozitlar hajmi orqali bankning likvidlik darajasi baholanadi.
2024-yil yakunlari bo‘yicha Parkent filiali bo‘yicha jismoniy shaxslardan jalb
qilingan omonatlar 52 milliard so‘mni, yuridik shaxslar hisobidagi mablag‘lar
esa 30 milliard so‘mni tashkil etdi. Bu ko‘rsatkich bankka bo‘lgan ishonchning
yuqoriligidan dalolat beradi.
To‘rtinchidan, foyda va zararlar balansini tahlil qildim. Filial 2024-yil
davomida jami 4,6 milliard so‘mlik sof foyda ko‘rsatgan bo‘lib, bu 2023-
yildagidan 8% ko‘pdir. Bunda asosiy foyda manbalari sifatida foizli daromadlar
(kreditdan) va komissiyaviy xizmatlar ajralib turadi. Ayniqsa, plastik
kartochkalar bilan ishlash, to‘lov xizmatlari va xalqaro pul o‘tkazmalari orqali
daromad ortgan.
Beshinchidan, bankning rentabellik darajasi — ya’ni aktivlar rentabelligi
(ROA) va kapital rentabelligi (ROE) ko‘rsatkichlari ham muhim. ROA
ko‘rsatkichi 2,8% ni, ROE esa 16% ni tashkil etdi. Bu esa bank moliyaviy
resurslarini samarali ishlatayotganini anglatadi.
Oltinchidan, naqd pul aylanmasi va kassa operatsiyalari hajmi ham moliyaviy
barqarorlikni ko‘rsatadi. Filialda o‘rtacha kunlik naqd pul kirimi 400–500
million so‘m atrofida bo‘lib, chiqim esa 380–450 million so‘mni tashkil etadi.
Bu kassa balansining optimal holatda saqlanishini ta’minlaydi.

9Yettinchidan, kredit portfeli sifati ham baholandi. Men o‘rgangan
ma’lumotlarga ko‘ra, filialda “muammoli kreditlar” ulushi 2,1% ni tashkil
etgan. Bu nisbatan past ko‘rsatkich bo‘lib, kredit siyosatining oqilona
yuritilayotganidan dalolat beradi.
Sakkizinchidan, xodimlar soni va ish haqi fondi ham bank faoliyatiga baho
berishda yordam beradi. Filialda jami 38 nafar xodim ishlaydi, ular orasida
kredit menejerlari, kassirlar, buxgalterlar va yuristlar mavjud. O‘rtacha oylik ish
haqi 4,2 million so‘mni tashkil etadi. Bu esa muloqotdagi barqarorlik va kadrlar
almashinuvi pastligiga sabab bo‘ladi.
To‘qqizinchidan, xizmat ko‘rsatish sifati va mijozlar soni — muhim
ko‘rsatkichlardan biridir. 2024-yil yakunida Parkent tumani bo‘yicha Agrobank
filialida 2 450 ta jismoniy mijoz va 387 ta yuridik mijoz faol hisoblangan.
Ularga xizmat ko‘rsatish vaqti qisqartirilgani, mobil ilovalar va onlayn
platformalar joriy etilgani foydalanuvchi tajribasini ijobiy ta’sir qilgan.
O‘ninchidan, kapital yetarliligi ko‘rsatkichi ham tahlil qilindi. Bu ko‘rsatkich
bankning mavjud risklarga bardosh bera olish darajasini bildiradi. Filialda bu
ko‘rsatkich 12,5% ni tashkil etadi, bu Markaziy bank talab qilgan minimal
darajadan yuqoriroq.
Iqtisodiy-moliyaviy ko‘rsatkichlar jadvali

10Yuqorida qayd etilgan barcha ko‘rsatkichlar Parkent tumanidagi Agrobank
filiali iqtisodiy jihatdan barqaror, moliyaviy jihatdan foydali faoliyat olib
borayotganligini ko‘rsatadi. Men bu ko‘rsatkichlarni buxgalteriya hisobotlari,
kredit jurnallari, balanslar va marketing tahlillari asosida yig‘dim. Har bir
ko‘rsatkich real operatsiyalardan kelib chiqqani sababli, nazariy bilimlarimni
amalda mustahkamlashga katta yordam berdi. Amaliyot davomida bankning
moliyaviy holatini o‘rganish orqali menejment qarorlarini qanday asosda qabul
qilish mumkinligini, qanday ko‘rsatkichlar bank barqarorligi va rivojlanishini
belgilashda muhimligini chuqur anglab yetdim. Bu esa mening kasbiy
tayyorgarligim uchun katta ahamiyatga ega bo‘ldi.
To‘plangan iqtisodiy ko‘rsatkichlarni ularning dinamikasini, o‘zgarish
tendensiyalarini va omillarini, sabab-oqibat bog‘lanishlari va kutilayotgan
natijalarini aniqlash, tahlil qilish
Amaliyot davomida to‘plangan iqtisodiy ko‘rsatkichlarni nafaqat raqamlar
sifatida, balki ularning o‘zgaruvchanligini, har yildagi dinamikasini hamda
bank faoliyatiga ta’sirini chuqur o‘rganishga harakat qildim. Sababi, raqamlar
tahlilsiz hech narsani anglatmaydi — ularni to‘g‘ri baholash orqali tashkilotning

11moliyaviy holati, rivojlanish sur’atlari va muammolarni oldindan ko‘ra olish
imkoniyati yaratiladi.
Eng avvalo, aktiving umumiy hajmi 2023-yilda 128 milliard so‘m bo‘lgan
bo‘lsa, 2024-yil yakunida bu ko‘rsatkich 145 milliard so‘mga yetgan. Bu 13,3
foizlik o‘sishni anglatadi. Bu o‘sishning asosiy omillari sifatida kredit
portfelining kengayishi, yangi mijozlar jalb qilinishi va omonatlar bazasining
kengayishi bo‘ldi.
Kredit portfeli bo‘yicha tahlil qilganda, 2023-yilda 85 milliard so‘m bo‘lgan
kreditlar hajmi 2024-yilda 97 milliard so‘mga yetdi. Bu 14,1 foizlik o‘sishni
anglatadi. Ushbu tendensiya, asosan, qishloq xo‘jaligi sektorida ajratilgan uzoq
muddatli kreditlarning ko‘payishi va davlat tomonidan subsidiya asosida
berilgan imtiyozli kreditlar hisobiga yuzaga kelgan.
Omonatlar hajmi, ya’ni jismoniy va yuridik shaxslardan jalb qilingan
mablag‘lar soni 2023-yilda 70 milliard so‘m atrofida bo‘lgan bo‘lsa, 2024-yil
yakunida bu ko‘rsatkich 82 milliard so‘mga yetgan. Bu 17,1 foizlik o‘sishni
bildiradi. Bu o‘zgarishning asosiy sababi sifatida mijozlarga taklif etilgan foiz
stavkalarining raqobatbardoshligi, sodiqlik dasturlarining kengaytirilishi va
elektron bank xizmatlarining ommalashuvi ko‘rsatiladi.
Foyda bo‘yicha esa, 2023-yilda 4,2 milliard so‘mlik sof foyda qayd etilgan
bo‘lsa, 2024-yilda bu ko‘rsatkich 4,6 milliard so‘mni tashkil etdi. Garchi o‘sish
foizi 9,5% atrofida bo‘lsa-da, bu bank foydasi barqarorligini anglatadi. Bu
yerda muhim jihat — daromadlar hajmi oshib borayotgan bo‘lsa-da, xarajatlar
(shu jumladan, operatsion xarajatlar) ham nisbatan ko‘paygan.
Muammoli kreditlar darajasi 2023-yilda 2,8% bo‘lgan bo‘lsa, 2024-yilda
2,1% gacha kamaygan. Bu esa kredit siyosatining yaxshilanganini, mijozlarning
to‘lov intizomi oshganini bildiradi. Bu holatda “Agrobank” tomonidan kredit
oldi-kredit so‘nggi monitoringining kuchaytirilgani muhim omil bo‘ldi.
Kapital yetarliligi 2023-yilda 11,9% bo‘lgan bo‘lsa, 2024-yilda bu
ko‘rsatkich 12,5% gacha ko‘tarilgan. Bu esa bankning moliyaviy xavfsizlik

12yostig‘i kengayganini anglatadi. Bu o‘zgarish — bank o‘z kapitalini foyda
hisobidan mustahkamlagani bilan bog‘liq.
Kredit bozoridagi foiz stavkalari tahlili shuni ko‘rsatdiki, bank kreditlari
bo‘yicha o‘rtacha yillik foiz stavkasi 2023-yilda 21% bo‘lgan bo‘lsa, 2024-
yilda bu ko‘rsatkich 19,5% ga pasaygan. Bu bank tomonidan foiz siyosatini
mijozlar foydasiga moslashtirishga intilganini bildiradi. Bu esa yangi mijozlarni
jalb qilishda muhim rol o‘ynagan.
Ish haqi va kadrlar siyosati bo‘yicha esa o‘zgarishlar barqaror bo‘ldi.
O‘rtacha ish haqi 2023-yilda 3,9 mln so‘m atrofida bo‘lgan bo‘lsa, 2024-yilda
4,2 mln so‘mga yetdi. Bu kadrlar almashinuvi darajasini past saqlashga yordam
berdi. Barqaror xodimlar tarkibi esa xizmat sifati va mijozlar ehtiyojiga tezkor
javob berishni ta’minladi.
Sabab-oqibat bog‘lanishlari nuqtai nazaridan qaraganda, kredit portfelining
kengayishi daromadlar oshishiga, daromadlar oshishi esa foydaning
ko‘payishiga olib kelgan. Boshqa tomondan, foydaning bir qismini bank
kapitaliga qo‘shish esa kapital yetarliligini oshirishga xizmat qilgan. Aynan
shunday bog‘liqliklar orqali bank faoliyati bir tizim sifatida ishlayotganini
ko‘rish mumkin bo‘ldi.
Iqtisodiy ko‘rsatkichlar dinamikasi
Ko‘rsatkich nomi 2023-yil 2024-yil O‘sish (%)
Aktivlar umumiy hajmi 128 mlrd
so‘m 145 mlrd
so‘m 13,3 %
Kredit portfeli hajmi 85 mlrd
so‘m 97 mlrd so‘m 14,1 %
Jismoniy/yuridik omonatlar 70 mlrd
so‘m 82 mlrd so‘m 17,1 %
Yillik sof foyda 4,2 mlrd
so‘m 4,6 mlrd so‘m 9,5 %
Muammoli kreditlar ulushi 2,8 % 2,1 % -25 %
Kapital yetarliligi 11,9 % 12,5 % +5,0 %
O‘rtacha foiz stavkasi
(kreditlar) 21 % 19,5 % -7,1 %

13O‘rtacha ish haqi 3,9 mln
so‘m 4,2 mln so‘m 7,7 %
Kutilayotgan natijalar esa shundan iboratki, mavjud o‘sish tendensiyalari
saqlanib qolsa, 2025-yilda bank foydasi 5 milliard so‘mdan oshishi, mijozlar
soni esa 10% ga ortishi mumkin. Shu bilan birga, mobil va onlayn xizmatlarga
talab ortgani sababli, filial xizmatlarining raqamlashtirilgan qismi sezilarli
darajada kengayadi.
Hisoboti uchun zarur bo‘lgan iqtisodiy-moliyaviy ko‘rsatkichlarni
to‘plash va umumlashtirish
Amaliyot jarayonida tashkilotning iqtisodiy holatini real baholash, moliyaviy
barqarorlik darajasini aniqlash, faoliyat samaradorligini ko‘rsatish uchun asosiy
iqtisodiy-moliyaviy ko‘rsatkichlarni to‘plash va ularni tahlil qilish muhim
bosqichlardan biri hisoblandi. Aynan shu maqsadda, Parkent tumanidagi
“Agrobank” ATB filiali misolida mavjud ko‘rsatkichlar asosida tahliliy
umumlashtirishlar olib bordim.
Birinchi navbatda, aktiving umumiy hajmi asosiy moliyaviy
ko‘rsatkichlardan biridir. 2024-yil yakunida filialning aktivlari 145 milliard
so‘mni tashkil etdi. Ushbu ko‘rsatkich filial tomonidan mijozlarga ajratilgan
kreditlar, mavjud pul mablag‘lari, qimmatli qog‘ozlar va boshqa aktivlar
yig‘indisidan tarkib topgan. 2023-yilga nisbatan bu ko‘rsatkich 13,3 foizga
o‘sgan.
Ikkinchi asosiy ko‘rsatkich — kredit portfeli hajmi. Tahlillar asosida 2024-
yil yakunida kredit portfeli 97 milliard so‘mga yetgan. Kreditlar qishloq
xo‘jaligi, xizmat ko‘rsatish sohasi va iste’mol kreditlari shaklida taqsimlangan.
Kreditlar tahlili shuni ko‘rsatadiki, ushbu portfel tarkibida eng yirik ulushni
fermer xo‘jaliklari va mikrokorxonalar egallagan.
Uchinchi ko‘rsatkich — depozitlar va omonatlar hajmi. Jismoniy shaxslar
tomonidan 52 milliard so‘mlik omonatlar va yuridik shaxslardan 30 milliard

14so‘mlik mablag‘lar jalb qilingan. Bu ko‘rsatkichlar bankka bo‘lgan ishonch,
likvidlik va resurs bazasining mustahkamligini aks ettiradi.
To‘rtinchi muhim ko‘rsatkich — sof foyda. 2024-yil davomida “Agrobank”
Parkent filiali 4,6 milliard so‘m miqdorida sof foyda ko‘rsatdi. Bu daromadlar
asosan kreditlardan olingan foizlar, xizmat haqi va komissiyalar hisobidan
shakllandi. Sof foyda 2023-yilga nisbatan 9,5 foizga ortgan.
Beshinchi ko‘rsatkich — muammoli kreditlar ulushi. Tahlillarga ko‘ra,
muammoli kreditlar portfelining 2,1 foizini tashkil etgan. Bu nisbatan past
ko‘rsatkich hisoblanadi va kredit siyosatining oqilona yuritilganidan dalolat
beradi.
Oltinchi muhim ko‘rsatkich — kapital yetarliligi. Ushbu ko‘rsatkich 12,5%
bo‘lib, Markaziy bank belgilagan minimal darajadan yuqoriroq. Kapital
yetarliligi bankning kredit risklariga bardoshlilik darajasini ko‘rsatadi.
Yettinchi asosiy ko‘rsatkich — rentabellik. Kapital rentabelligi (ROE) 16%
bo‘lsa, aktivlar rentabelligi (ROA) 2,8% atrofida qayd etilgan. Bu
ko‘rsatkichlar filial moliyaviy resurslaridan unumli foydalanganini bildiradi.
Sakkizinchi ko‘rsatkich — xodimlar soni va ish haqi. Filialda 38 nafar xodim
faoliyat yuritadi. Ularning o‘rtacha oylik ish haqi 4,2 mln so‘mni tashkil qiladi.
Bu darajada to‘lanadigan ish haqi filialda kadrlar barqarorligini ta’minlagan.
To‘qqizinchi ko‘rsatkich — kundalik naqd pul aylanmasi. Filialda kunlik
o‘rtacha kirim 400–500 million so‘mni, chiqim esa 380–450 million so‘mni
tashkil etgan. Bu holat kassa balansining muvozanatli yuritilayotganidan dalolat
beradi.
O‘ninchi muhim parametr — mijozlar soni. 2024-yil yakunida 2 450 nafar
jismoniy va 387 ta yuridik shaxs bank xizmatlaridan foydalanayotganligi
aniqlandi. Bu filialning xizmat ko‘rsatish darajasi va mijozlarga qulay shart-
sharoit yaratilganini ko‘rsatadi.

15Ushbu to‘plangan ko‘rsatkichlarni umumlashtirar ekanman, ular bankning
barqaror moliyaviy holatda ekanini, mijozlar ehtiyojiga mos xizmatlar
ko‘rsatilib kelinayotganini tasdiqladi. Yillik o‘sish sur’atlari, rentabellik
darajasi va likvidlik ko‘rsatkichlari ijobiy dinamikani namoyon etmoqda.
Tahlillar bank resurslaridan maqsadli foydalanayotganini va ichki
boshqaruvning samarali tashkil etilganini ko‘rsatdi.
Bank aktivlari 2022 va 2024

16Ob’yektda olib borilayotgan iqtisodiy islohotlarda ishtirok etish
Amaliyot davomida nafaqat bankning kundalik operatsion ishlarida, balki
filial miqyosida amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar va ularni joriy
etishdagi amaliy harakatlarda ham faol ishtirok etdim. Chunki bugungi kunda
bank tizimida amalga oshirilayotgan islohotlar O‘zbekiston iqtisodiy
siyosatining ustuvor yo‘nalishlaridan biri hisoblanadi. Ushbu islohotlar asosan
moliyaviy xizmatlar sifatini oshirish, raqamlashtirish jarayonlarini tezlashtirish,
bank-mijoz munosabatlarini soddalashtirish va bozor talablariga mos kreditlash
tizimini rivojlantirishga qaratilgan.
Filialda iqtisodiy islohotlarning amalga oshirilishi, asosan, markaziy bosh
ofisdan kelgan topshiriqlar va hukumat qarorlariga asoslanadi. Men ushbu
islohotlarni joyida qanday amalga oshirilayotgani, ularning ichki mexanizmi va
natijalarini amaliyotda ko‘rish imkoniga ega bo‘ldim.
Birinchi navbatda, bank xizmatlarini raqamlashtirish bo‘yicha olib
borilayotgan islohotlar doirasida “Agrobank” mobil ilovasining faol joriy
etilayotgani guvohi bo‘ldim. Amaliyot davomida mijozlarga ilova orqali hisob
raqam ochish, balansni kuzatish, kredit arizalari yuborish, QR-kod orqali

17to‘lovlar amalga oshirish imkoniyati borligi haqida tushuntirish ishlari olib
bordim. Bu islohot bank faoliyatining zamonaviy texnologiyalar bilan
uyg‘unlashayotganini ko‘rsatadi.
Ikkinchidan, mikro va kichik biznes subyektlarini qo‘llab-quvvatlash
bo‘yicha olib borilayotgan islohotlar doirasida davlat subsidiyasi asosida
ajratilayotgan imtiyozli kreditlar tahlil qilindi. Mening vazifam kredit arizalarini
rasmiylashtirishda ishtirok etish, mijoz hujjatlarini buxgalteriyaga tayyor holda
topshirish va ularning garov qiymatini hisoblashda yordam berish bo‘ldi.
Uchinchidan, bank xizmatlari sifati va mijozlarga yondashuvni
takomillashtirish islohotlari doirasida amalga oshirilayotgan o‘zgarishlarda faol
qatnashdim. Xususan, mijozlarni kutish vaqtini qisqartirish, konsultatsiya
xizmatlarini soddalashtirish va shikoyatlarni elektron tizim orqali qabul qilish
jarayonlari yo‘lga qo‘yilgan. Men bu borada yangi elektron navbat tizimining
sinovda ishlashida ishtirok etdim.
To‘rtinchidan, bankda mehnat samaradorligini oshirish va ish faoliyatini
monitoring qilish bo‘yicha tizimli o‘zgarishlar amalga oshirilmoqda. Har bir
xodim faoliyati indikatorlar asosida baholanadi. Bunda men kadrlar bo‘limi
faoliyatida ishtirok etib, ichki hisobotlarni shakllantirishda, rejalashtirishda
yordam berdim.
Beshinchidan, yashirin iqtisodiyotga qarshi kurash va moliyaviy shaffoflikni
ta’minlash doirasida amalga oshirilayotgan ishlar men ishtirok etgan muhim
yo‘nalishlardan biri bo‘ldi. Ayniqsa, yuridik shaxslar bilan hisob-kitoblarda
faqat rasmiy hujjatlar va to‘liq soliqqa tortiladigan shartnomalar orqali ish
yuritilishi bo‘yicha nazorat kuchaytirildi. Men bu holatda yuridik xizmat
bo‘limi bilan hamkorlikda ishladim.
Oltinchidan, ekologik barqarorlik va yashil bank xizmatlarini rivojlantirish
doirasida energiya tejamkor texnologiyalarni moliyalashtirish bo‘yicha alohida
kredit liniyalari joriy etilmoqda. Men bu yo‘nalishda ajratilgan kredit loyihalari
hisobotlarini tayyorlashda yordam ko‘rsatdim.

18Yettinchidan, yoshlarni tadbirkorlikka jalb etish maqsadida amalga
oshirilayotgan “Yoshlar daftari” asosida ajratiladigan imtiyozli kreditlar bilan
ishlashda ishtirok etdim. Bu kreditlar bo‘yicha hujjat topshirgan mijozlar bilan
to‘g‘ridan-to‘g‘ri muloqot qilib, kerakli tushuntirishlarni berdim, ariza
to‘ldirishda ko‘maklashdim.
Amaliyot davrida bu kabi islohotlarda ishtirok etish orqali iqtisodiy
o‘zgarishlarning faqat hujjatdagi ma’lumot emas, balki real faoliyatga ta’sir
etuvchi omil ekanini his qildim. Bank faoliyatida har bir islohotning amaliy
natijasini kuzatish, jarayon ichida bo‘lish, tizimdagi xodimlar bilan
hamkorlikda ishlash menga katta tajriba berdi.
Tadqiqot ob’yektlarining rivojlanish istiqbollarini hukumat qarorlari,
davlat dasturlari va amaliyot o‘tish bazasida mavjud bo‘lgan ishlanmalar
asosida o‘rganish
Amaliyot davomida bank tizimidagi rivojlanish tendensiyalarini chuqur tahlil
qilish, ularning kelgusidagi istiqbollarini aniqlash, mavjud imkoniyat va
muammolarni baholash orqali Agrobank Parkent tuman filialining kelajakdagi
o‘sish salohiyati haqida xulosa chiqarish imkoniga ega bo‘ldim. Bu jarayonda
nafaqat bankdagi ichki ishlanmalar, balki O‘zbekiston Respublikasi
Prezidentining farmonlari, Vazirlar Mahkamasining qarorlari, Markaziy bank
me’yoriy hujjatlari hamda amaliyot davomida olingan real ma’lumotlar tahlil
etildi.
Bank sektorining o‘sish istiqbollari bevosita davlat tomonidan tasdiqlangan
2020–2030 yillarda moliyaviy sektorni rivojlantirish strategiyasi, raqamli
iqtisodiyot dasturi va “Yoshlar–kelajagimiz” kabi ijtimoiy-iqtisodiy dasturlar
bilan chambarchas bog‘liq. Bu strategik hujjatlar bank tizimida raqamlashtirish,
moliyaviy inklyuziya, innovatsion mahsulotlar joriy qilish, aholining barcha
qatlamlariga teng xizmat ko‘rsatish imkoniyatlarini kengaytirishga qaratilgan.
Amaliyot o‘tgan Parkent tumani “Agrobank” filiali aynan mana shu
islohotlar va dasturlar doirasida faol ishtirok etmoqda. Jumladan, filial

19tomonidan raqamli xizmatlar turlarini kengaytirish, masofaviy bank
xizmatlarini rivojlantirish, mobil ilova imkoniyatlarini yangilash va keng aholi
qatlamini bank xizmatlariga jalb qilish ustuvor vazifalardan biri qilib
belgilangan.Rivojlanish istiqbollarini baholashda filial tomonidan tayyorlangan
ichki moliyaviy ko‘rsatkichlar tahlili, kredit portfeli hajmi, omonat bazasining
kengayishi, mijozlar sonining o‘sishi va xizmat sifati indikatorlari asosiy mezon
sifatida olindi. Mavjud o‘sish sur’atlari va tashqi omillarni hisobga olgan holda,
2025–2026 yillar davomida filial aktivlarini 170 milliard so‘mga yetkazish,
mijozlar sonini 10 foizga oshirish va yangi xizmat turlarini joriy etish
rejalashtirilgan.
Parkent tumani o‘zining qishloq xo‘jaligi salohiyati bilan ajralib turadi. Shu
sababli filial uchun “Har bir oilaga tadbirkorlik” dasturi, fermerlarni moliyaviy
qo‘llab-quvvatlash mexanizmlari, agrosanoat kooperatsiyasini moliyalashtirish
asosiy rivojlanish yo‘nalishlari sifatida belgilangan. Bu borada O‘zbekiston
Respublikasi Prezidentining 2023-yil 20-fevraldagi PQ-53-son qaroriga asosan
kichik biznes subyektlariga past foizli kreditlar ajratish tizimi yo‘lga qo‘yilgan.
Amaliyot jarayonida men ham ushbu kredit loyihalarining rasmiylashtirilishida
qatnashdim.Filialda mavjud ishlanmalar, ya’ni marketing hisobotlari, ichki
monitoring natijalari va audit xulosalari asosida 3 yillik rivojlanish konsepsiyasi
ishlab chiqilgan. Bu konsepsiyada aholining moliyaviy savodxonligini oshirish,
mijozlar bilan aloqalarni avtomatlashtirish, bank ichidagi ish jarayonlarini
raqamlashtirish bo‘yicha aniq chora-tadbirlar belgilangan. Bu ishlanmalar
asosida filialning transformatsiya jarayonlari tezlashmoqda.
Bundan tashqari, davlat tomonidan bank tizimini mustahkamlash maqsadida
joriy etilgan “Banklarni transformatsiya qilish va xususiylashtirish bo‘yicha
2025-yilgacha bo‘lgan strategiya” doirasida Agrobank ham o‘z faoliyatini
yangilash ustida ishlamoqda. Bu strategiyaga ko‘ra, har bir filial o‘zining
mustaqil rentabelligini oshirish, xususiy investorlar uchun jozibadorlikni
ta’minlash, menejment sifatini yaxshilash va risklarni minimallashtirish

20bo‘yicha natijadorlik indikatorlarini bajarmog‘i lozim.Amaliyot o‘tayotgan
davrimda men bu transformatsion jarayonlarning joylardagi ko‘rinishini real
tarzda kuzatdim. Xususan, kadrlar salohiyatini oshirish bo‘yicha o‘quv-
seminarlar tashkil etilgani, xizmat sifati monitoringi yo‘lga qo‘yilgani, xodimlar
faoliyati KPI asosida baholanayotganiga guvoh bo‘ldim.Shuningdek, bank
tizimining barqaror rivojlanishida xalqaro moliyaviy tashkilotlar bilan
hamkorlik muhim o‘rin tutadi. Agrobank jahon banki, Osiyo taraqqiyot banki
kabi tashkilotlar bilan hamkorlikda mikrokreditlash, ayollar tadbirkorligini
qo‘llab-quvvatlash, ekologik loyihalarni moliyalashtirish bo‘yicha dasturlarni
joriy etmoqda. Ushbu hamkorlik asosida Parkent tumanida bir necha fermer
xo‘jaliklari uchun texnika va texnologiyalar xarid qilish kreditlari ajratilgan.
Umuman olganda, Agrobankning Parkent tuman filiali faoliyati barcha milliy
va hududiy rivojlanish dasturlariga mos ravishda yo‘lga qo‘yilgan. Ichki va
tashqi omillar, mavjud resurslar, hukumat siyosati va amaliyot tajribalari
asosida tahlil qilganda, ushbu filialning yaqin yillardagi rivojlanish istiqbollari
ijobiy baholanishi mumkin. Bu filial faoliyatining kuchli moliyaviy asosga ega
ekanligini, o‘sish salohiyati mavjudligini va raqamli transformatsiyaga tayyor
ekanligini ko‘rsatadi.
Xulosa

212025-yil 19-apreldan 12-maygacha bo‘lgan muddatda Parkent tumanidagi
Agrobank ATB filialida o‘tkazgan amaliyotim davomida nazariy bilimlarimni
amaliy faoliyat bilan bog‘lash imkoniyatiga ega bo‘ldim. Bu davr mobaynida
bank tizimining real ishlash mexanizmlarini, moliyaviy hujjatlarning yuritilishi,
mijozlarga xizmat ko‘rsatish tamoyillari va bank boshqaruv tizimi bo‘yicha boy
tajriba to‘pladim.
Amaliyot mobaynida, eng avvalo, bankning tashkil topgan tarixi, tashkiliy
tuzilmasi, ichki bo‘limlar o‘rtasidagi funksional aloqalar bilan tanishdim. Kredit
bo‘limi, buxgalteriya, kassa, axborot texnologiyalari va marketing bo‘limlari ish
faoliyatini o‘rganib, har bir bo‘limning tashkilotdagi ahamiyati va mas’uliyat
doirasini amalda kuzatdim.
Buxgalteriya bo‘limida faol ishtirok etish orqali moliyaviy hisobotlar
tayyorlash, kundalik operatsiyalarni rasmiylashtirish, kassa operatsiyalari va
kirim-chiqim hujjatlari bilan ishlash tajribasini orttirdim. Bu orqali buxgalteriya
hisobi bo‘yicha nazariy bilimlarim mustahkamlandi.
Kreditlash siyosati bo‘yicha, mijozlarning kredit olish jarayoni, arizalarni
qabul qilish va garov tahlili bosqichlarida qatnashdim. Ayniqsa, kichik biznes
va fermer xo‘jaliklarini kreditlash bo‘yicha davlat subsidiyali dasturlarning
amalga oshirilishini amalda kuzatdim.
Parkent tumani Agrobank filialida olib borilayotgan iqtisodiy islohotlar —
raqamlashtirish, xizmatlar sifatini oshirish, yangi xizmat turlarini joriy etish
kabi o‘zgarishlar real amaliyotda qanday ko‘rinishga ega ekanini chuqur
o‘rgandim. Mobil ilovalar, onlayn to‘lovlar, elektron navbat tizimi, masofaviy
maslahat xizmatlari kabi texnologik yangiliklar mijozlar uchun qanday
qulayliklar yaratganini tahlil qildim.
Bank faoliyatini tahlil qilish uchun iqtisodiy-moliyaviy ko‘rsatkichlarni
yig‘dim va umumlashtirdim. 2023 va 2024-yillardagi solishtirma raqamlarni
o‘rganib, aktivlar hajmi, kredit portfeli, foyda darajasi, muammoli kreditlar
ulushi, omonatlar hajmi kabi ko‘rsatkichlarning ijobiy dinamikasini qayd

22qildim. Bu ko‘rsatkichlar asosida bank faoliyatining barqaror va rentabel
ekaniga ishonch hosil qildim.
Shuningdek, hukumat qarorlari, davlat dasturlari va bankning ichki strategik
hujjatlari asosida filialning yaqin yillardagi rivojlanish istiqbollarini tahlil
qildim. Xususan, raqamli xizmatlarning kengayishi, mijozlarga sodiqlik
dasturlarining yo‘lga qo‘yilishi, moliyaviy savodxonlikka qaratilgan
tashabbuslar bankning mintaqadagi mavqeini mustahkamlashiga xizmat
qilishini angladim.
Amaliyot davomida mijozlarga xizmat ko‘rsatish etikasi, xodimlar
o‘rtasidagi ichki madaniyat, tashkilot intizomi va jamoaviy ishlash muhitining
ahamiyati haqida ham chuqur tushunchaga ega bo‘ldim. Har bir ishchi o‘z
vazifasini biladi, ichki boshqaruv tizimi qat’iy qoidalarga asoslangan.
Yakuniy tahlillar shuni ko‘rsatdiki, Agrobank Parkent tumani filiali —
moliyaviy xizmatlar ko‘rsatishda ishonchli, innovatsiyalarga ochiq va ijtimoiy
mas’uliyatni his qiladigan moliyaviy muassasa hisoblanadi. Bu yerda olib
borilgan iqtisodiy islohotlar, bank-mijoz aloqalari, kadrlarga bo‘lgan e’tibor,
xizmat turlarining zamonaviylashuvi — barchasi bankning istiqbolli faoliyat
yuritayotganini tasdiqlaydi.Shu bois, amaliyot davomida nafaqat texnik va
hujjat yuritish ko‘nikmalarini, balki kasbiy madaniyat, mehnat etikasi va
mas’uliyatlilik tuyg‘usini ham o‘zlashtirishga erishdim. Bu tajribalar mening
kelajakdagi kasbiy faoliyatimda mustahkam poydevor bo‘lib xizmat qiladi.

Parkent tumanidagi Agrobank ATB AMALIYOT HISOBOTI Agrobank AMALIYOT HISOBOTI

Sotib olish