Дата регистрации 05 Декабрь 2024
0 ПродажPul-kredit va byujet-soliq siyosatining tо‘lov balansiga ta’siri
![o‘tkazmalari, grantlar va insonparvarlik yordamlari va boshqa operatsiyalar to‘lov
balansining joriy operatsiyalar hisobida aks etadi.
Bundan tashqari, bir mamlakatdagi korxonaning boshqa bir mamlakat
korxonasiga katta miqdorda bag‘araz moliyaviy resurs taqdim etishi yoki ixtiyoriy
ravishda qarzidan voz kechishi kabi kapital transfertlari hamda yer, tabiiy resurslar,
shartnomalar, marketing ishlanmalari kabi ishlab chiqarilmagan nomoliyaviy
aktivlar savdolari to‘lov balansining kapital bilan bog‘liq operatsiyalar
hisobida jamlanadi.
Shuningdek, mamlakatlar o‘rtasidagi aktivlar va majburiyatlar bilan bog‘liq
operatsiyalar to‘lov balansining moliyaviy operatsiyalar hisobida yuritiladi.
Moliyaviy hisob to‘g‘ridan to‘g‘ri investitsiyalar, portfel investitsiyalar, moliyaviy
derivativlar (svop, opsion va h.k.), boshqa investitsiyalar (valyuta va depozitlar,
savdo kreditlari hamda avanslari va boshqalar) va rezerv aktivlaridan iborat.
Nazariy jihatdan, joriy hamda kapital bilan bog‘liq operatsiyalar hisoblari saldosi
yig‘indisi moliyaviy hisobning saldosiga teng bo‘lishi lozim. Ammo, amaliyotda
hisobot shakllanishida foydalaniladigan ma’lumotlar turli manbalardan olinishi,
aktiv va majburiyatlar qiymatining o‘zgarishi va boshqa o‘zgarishlar to‘lov balansi
qismlarining nomutanosibligiga olib keladi. Ushbu nomutanosibliklar to‘lov
balansida sof xatolar va yo‘qotishlar sifatida ko‘rsatiladi.
Markaziy bank taqdim etgan “O‘zbekiston Respublikasi to‘lov balansi,
xalqaro investitsion pozitsiyasi va tashqi qarzi” nashriga ko‘ra, 2019 yilning 9 oyi
yakunlari bo‘yicha joriy operatsiyalar hisobining defitsiti o‘tgan yilning mos
davriga nisbatan deyarli ikki martaga qisqargan bo‘lib, 1,4 mlrd. AQSh dollarini
tashkil etdi [ 14 ]
. Defitsitning qisqarishi eksportning o‘sish sur’atlari importnikiga
nisbatan yuqoriroq bo‘lgani bilan izohlanadi.
Joriy operatsiyalar hamda kapital bilan bog‘liq operatsiyalar hisoblaridagi
defitsitlar moliyaviy operatsiyalar hisobi evaziga moliyalashtiriladi. Masalan, joriy
operatsiyalar hisobi defitsitining asosiy manbalaridan biri bo‘lgan savdo balansi
defitsiti (import hajmining eksport hajmidan ortiqligi) asosan moliyaviy
14
‘ O‘zbekiston Respublikasi to‘lov balansi, xalqaro investitsion pozitsiyasi va tashqi qarzi’ Markaziy Bank nashri
32](https://docx.uz/documents/01c440f6-edb4-4449-93cb-72f0a0f9160a/page_32.png?v=1)
Pul-kredit va byujet-soliq siyosatining tо‘lov balansiga ta’siri
Mundarija
I BOB. Pul-kredit siyosati va uning nazariy asoslar 4
1.1. Pul-kredit siyosati va uning elementlari 4
1.2. Samarali pul-kredit siyosati yuritishning shart-sharoitlari 7
1.3. Pul-kredit siyosatining asosiy tamoyillari 11
II BOB. Byudjet –soliq siyosati 14
2.1. Byudjet –soliq siyosatining mohiyati va usullari 14
2.2.O’zbekiston Respublikasi soliq siyosatining davlat byudjetini barqarorlashtirishdagi roli. 18
III BOB. Tо‘lov balansi va pul-kredit,byujet-soliq siyosatining tо‘lov balansiga ta’siri 31
3.1. To`lov balansi tushunchasi va uning tuzilishi. 31
3.2. О‘zbekiston Respublikasi tо‘lov balansi tahlillari 39
3.3.To`lov balansini makroiktisodiy tartibga solish vositalari va usullari 42