Qasida va uning tarkibiy tuzilishi 

MUNDARIJA

KIRISH…………………………………………………………………………….3

I.BOB. QASIDA JANRI HAQIDA UMUMIY MA'LUMOT.

1.1.Qasida janrining kelib chiqishi va tarixi………………………………………..5

1.2.Qasidaning o'ziga xos xususiyatlari…………………………………………….9

II.BOB.QASIDANING TARKIBIY TUZILISHI.

2.1.Qasida tarkibining umumiy tuzilishi (misrali, baytli, nazmiy shakllar)……....16

2.2.Qasidaning qismlari va ularning ma'nosi (muqaddima, asar, xulosa)…….…..20

III.BOB.QASIDA VA UNING AHAMIYATI.

3.1.Qasidaning adabiyotdagi o'rni va rivojlanishi………………………………...26

3.2. Qasidaning zamonaviy adabiyotdagi o'rni……………………………………30

XULOSA…………………………………………………………………...…….36

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR………………………………………..38

KIRISH

Mavzuning dolzarbligi:Qasida va uning tarkibiy tuzilishi mavzusining dolzarbligi zamonaviy adabiyotshunoslikda muhim ahamiyatga ega. Qasida janri, asosan, arab adabiyotining qadimiy shakllaridan biri bo‘lib, o‘zining boy tarixi, badiiy uslublari va muhim ijtimoiy g‘oyalari bilan ajralib turadi. Ushbu janrning dolzarbligi uning zamonaviy madaniyat va adabiyot uchun ahamiyatini anglatadi. Qasida nafaqat an'anaviy mavzularda, balki zamonaviy ijtimoiy, madaniy va psixologik masalalarda ham o‘z ifodasini topadi.Qasidaning dolzarbligi birinchi navbatda uning badiiy ko‘lamidan kelib chiqadi[1]. Qasida janrida shoirlar o‘z his-tuyg‘ularini, fikrlarini va tajribalarini ifoda etish uchun keng imkoniyatlarga ega. Ularning asarlarida ko‘plab badiiy uslublar, metaforalardan foydalanilishi, qiyoslar va badiiy tasvirlar qasida janrini yanada boyitadi. Ushbu jarayon, shoirning ijodiy qobiliyatini namoyon etadi va qasidaning o‘ziga xosligini oshiradi. Badiiy ifoda orqali shoirlar ijtimoiy masalalar va insoniy his-tuyg‘ularni aks ettiradilar, bu esa qasidaning dolzarbligini yanada kuchaytiradi.Qasida janrining dolzarbligi, shuningdek, uning ijtimoiy va madaniy kontekstda o‘z o‘rnini topishida ham yotadi. Qasida, o‘zining tarixiy rivojlanishi davomida ko‘plab madaniyatlarda o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lib, har bir madaniyatda qasidaning shakli va mazmuni o‘zgarishi mumkin. Bu esa qasidaning badiiy ko‘lamini yanada kengaytiradi va uning rivojlanishiga yordam beradi. Zamonaviy qasida ko‘plab ijtimoiy va madaniy masalalarni aks ettiradi, bu esa uning dolzarbligini oshiradi.Zamonaviy shoirlar qasida janridan foydalanib, o‘z fikrlarini va his-tuyg‘ularini ifoda etadilar. Ularning asarlarida zamonning ijtimoiy muammolari, ekologik masalalar, insoniy his-tuyg‘ular va boshqa ko‘plab mavzular aks etadi. Bu jarayon, qasidaning badiiy ko‘lamini kengaytiradi va shoirlarning ijodiy qobiliyatlarini namoyon etishga yordam beradi. Qasida janri, shuningdek, o‘zining musiqiyligi va ritmik tuzilishi bilan ajralib turadi, bu esa o‘quvchilar va tinglovchilar tomonidan qasidaning qabul qilinishini osonlashtiradi.

Qasidaning dolzarbligi shundaki, u nafaqat badiiy ifoda, balki muallifning shaxsiyati va tasavvurlari bilan ham bog‘liq. Har bir shoir o‘ziga xos uslub va fikrlar bilan qasida yaratadi, bu esa janrni yanada boyitadi. Qasida, o‘zining badiiy ko‘lamini kengaytirishda shoirning ijodiy qobiliyatiga bog‘liq. Ushbu jarayon, qasidaning tuzilishi va badiiy ifodasi orqali o‘quvchilar va tinglovchilarga zamonaviy ijtimoiy muammolarni tushunishga yordam beradi.Qasida va uning tarkibiy tuzilishi haqidagi ma'lumotlar, o‘quvchilarga janrning badiiy aspektlarini yaxshiroq anglashga yordam beradi. Bu jarayon, shuningdek, qasidaning tarixiy rivojlanishi va madaniyatdagi o‘rnini tushunishga yordam beradi. Qasida, o‘zining tarixiy rivojlanishi davomida ko‘plab madaniyatlarda o‘z o‘rnini topgan va badiiy ko‘lamini kengaytirgan.Zamonaviy qasida ko‘plab ijtimoiy va madaniy masalalarni ham aks ettiradi. Ularning ijodida qasida uslubining an'analari va yangi shakllari birlashgan holda yangi badiiy ko‘lam yaratmoqda. Bu esa qasidaning rivojlanishi va zamonaviy adabiyotdagi o‘rnini mustahkamlashga yordam beradi. Qasida janrining o‘ziga xos xususiyatlari uning adabiyotdagi o‘rnini yanada mustahkamlaydi. Qasida o‘zining musiqiyligi, ritmik tuzilishi va badiiy ifodasi bilan ajralib turadi.

Kurs ishining maqsadi: Qasida va uning tarkibiy tuzilishi mavzusining maqsadi adabiyotshunoslikda ushbu janrning badiiy ahamiyatini, tarixiy rivojlanishini va zamonaviy kontekstda qanday ifodalanishini ochib berishdan iborat.

Kurs ishining vazifasi: ushbu janrni chuqur o‘rganish va uning badiiy ahamiyatini aniqlashdan iborat. Mavzu doirasida qasidaning o‘ziga xos xususiyatlari, tuzilishi va badiiy ifodalari haqida ma'lumot berish, shuningdek, shoirlarning ijodiy uslublarini tahlil qilish muhimdir.

Kurs ishining tarkibiy tuzilmasi: Ushbu kurs ishi 3 ta bob,6 ta reja,xulosa va foydalanilgan adabiyotlardan iborat.

[1] Oʻzbek tilining izohli lugʻati. Davlat ilmiy nashriyoti, 2006