• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена 40000UZS
Размер 190.8KB
Покупки 0
Дата загрузки 04 Июль 2025
Расширение docx
Категория Экономика

Продавец

Amriddin Hamroqulov

Дата регистрации 23 Февраль 2025

37 Продаж

RITM PROGRESS PROFI MCHJ AMALIYOT HISOBOTI

33PROGRESS PROFI ” MCHJ tomonidan energiya tejovchi isitish va sovutish tizimlarini joriy qilish orqali ushbu grantlarga ariza berilishi mumkin. 10. Ichki investitsion jamg‘arma tuzish Korxona o‘z foydasining bir qismini har yili ichki rivojlanish fondiga o‘tkazish orqali ham investitsiya muhitini yaratishi mumkin. Bu ichki manbalarni jalb qilishga yordam beradi va moliyaviy mustaqillikni ta’minlaydi. Yuqoridagi takliflar asosida “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ o‘z moliyaviy salohiyatini yanada oshirishi, xizmat sifati va ko‘lamini kengaytirishi, yangi bozor segmentlariga chiqishi va zamonaviy texnologiyalarni joriy etishi mumkin. Men amaliyot davomida ushbu takliflarni ishlab chiqishda korxonaning moliyaviy holatini, faoliyat ko‘lamini va huquqiy imkoniyatlarini chuqur o‘rgandim. 24Balansdagi “taqsimlanmagan foyda” satrida esa yil yakunida 150 000 000 so‘m miqdorida sof foyda qayd etilgan. Bu foyda bir qismini muassisga dividend sifatida to‘lash, bir qismini esa xizmat ko‘rsatish sifatini oshirish uchun reinvestitsiya qilish rejalashtirilgan. Balans tuzilgach, u tegishli mas’ul shaxslar – bosh buxgalter, direktor va auditor tomonidan imzolanadi. Bu hujjat ichki auditdan o‘tadi va agar xatolik yoki tafovut aniqlansa, darhol tuzatiladi. Men amaliyot jarayonida ushbu hujjatlarni ham o‘rganib, qanday tekshiruvlar asosida aniqlik kiritilishi bilan tanishdim. 10. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning faoliyatida moliyaviy natijalari to `g`risidagi xisobat bilan tanishish va hisobatga ilova qilish. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJda amaliyot o‘tab, korxonaning moliyaviy natijalari to‘g‘risidagi hisobot bilan bevosita tanishdim. Bu hisobot yillik moliyaviy hisobotlar ichida eng muhimlaridan biri hisoblanadi va yuridik shaxsning daromad va xarajatlarini umumlashtirgan ko‘rinishidir. Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot (yoki “Daromad va xarajatlar hisoboti”) orqali korxonaning qancha tushum olgani, qancha xarajat qilgani, foyda yoki zarar miqdori, soliqlar va sof foyda aniqlanadi. Ushbu hisobot milliy buxgalteriya standartlari asosida shakllantiriladi va Moliya vazirligiga yillik asosda topshiriladi. Men o‘rganib chiqqan 2024-yil yakuniy hisobotiga ko‘ra, “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ quyidagi asosiy moliyaviy ko‘rsatkichlarga ega bo‘lgan: Umumiy tushum (daromad): 1 800 000 000 so‘m. Bu ko‘rsatkich korxonaning xizmatlar ko‘rsatish orqali mijozlardan olgan umumiy tushumini anglatadi. Har bir xizmat turi uchun shartnomalar va hisob-fakturalar orqali bu tushumlar tasdiqlangan. Asosiy faoliyat xarajatlari: 1 240 000 000 so‘m. Bu xarajatlarga xodimlar ish haqi, ofis ijara haqi, materiallar xarajati, transport xarajatlari, xizmat ko‘rsatish uchun foydalanilgan texnika va boshqa vositalar xarajatlari kiradi. 13Ustav kapitali tarkibi Qiymati (so'mda) Pul mablag'lari (naqd/pul o'tkazmalari) 50 000 000 Asosiy vositalar (jihozlar, kompyuterlar) 15 000 000 Nomoddiy aktivlar (dasturiy ta'minot, litsenziyalar) 5 000 000 Ko'chmas mulk (agar mavjud bo‘lsa) 30 000 000 Muassisning hissasi foizda (%) 100% 5. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning moliyalashtirish manbalarini o‘rganish va hisobatga ilova qilish. Amaliyot davomida men korxonaning moliyaviy hisobotlari, buxgalteriya tizimi, me’yoriy hujjatlar va ichki boshqaruv jarayonlari bilan tanishdim. Ayniqsa, tashkilotning moliyalashtirish manbalari va ularning tuzilmasi bo‘yicha chuqur o‘rganish ishlari olib bordim. MCHJ shaklidagi tashkilot sifatida “ RITM PROGRESS PROFI ” o‘z faoliyatini yuritishda bir necha moliyaviy manbalarga tayanadi. Korxona faoliyatining barqaror yuritilishi va kengayib borishi aynan to‘g‘ri moliyalashtirish siyosatiga bog‘liq. Amaliyot davomida men bu manbalarni to‘rt asosiy guruhga bo‘ldim: 34 Xulosa Men “[ RITM PROGRESS PROFI ]” MCHJda buxgalter yordamchisi sifatida o‘tgan amaliyot davomida nafaqat nazariy bilimlarimni mustahkamlashga, balki amaliy ko‘nikmalarimni rivojlantirishga ham muvaffaq bo‘ldim. Amaliyot jarayonida tashkilotning ichki boshqaruv tizimi, moliyaviy hujjatlar aylanishi, buxgalteriya hisobining yuritilishi, daromad-xarajat balanslari va soliq hisobotlari bilan tanishdim.Korxonaning ishlab chiqarish, xizmat ko‘rsatish va loyihalash faoliyati bilan yaqindan tanishish orqali xizmat ko‘rsatish sohasining iqtisodiy ahamiyati va moliyaviy boshqaruv tizimi qanday asoslarda ishlashini amalda ko‘rdim. Ayniqsa, ustav kapitali, moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobotlar, balans, bank va soliq organlari bilan hisob-kitob jarayonlarida qatnashish men uchun katta tajriba maktabi bo‘ldi.Shuningdek, korxona tomonidan ko‘rsatiladigan xizmat turlari – loyiha-smeta hujjatlarini tayyorlash, muhandislik kommunikatsiyalarini montaj qilish, binolarning ichki bezak ishlari, kafolatli texnik xizmat kabi faoliyat yo‘nalishlarini o‘rganish orqali real iqtisodiy jarayonlarga chuqurroq nazar solishga imkoniyat bo‘ldi.Amaliyot davomida buxgalteriya dasturlari (1C va Excel asosidagi moliyaviy jadvallar) bilan ishlash malakalarimni mustahkamlashga erishdim. Hujjatlarni rasmiylashtirish, hisob- faktura, schyot, kirim-chiqim dalolatnomalari bilan ishlash, hujjatlar arxivini yuritish bo‘yicha bevosita ishtirok etdim.Eng muhimi, men ushbu amaliyot davomida jamoaviy muhitda ishlash, rahbariyat topshiriqlarini o‘z vaqtida va sifatli bajara olish, ish unumdorligini oshirish yo‘llarini o‘rgandim. Tashkilot rahbariyati va xodimlari menga o‘z bilim va tajribalari bilan beminnat bo‘lishdi, bu esa men uchun katta saboq bo‘ldi.Xulosa qilib aytadigan bo‘lsam, “[ RITM PROGRESS PROFI ]” MCHJda o‘tgan amaliyotim men uchun katta tajriba maktabi bo‘ldi. Men o‘z kelajakdagi kasbiy faoliyatim uchun muhim bo‘lgan nazariy bilimlarimni amaliyotda sinab ko‘rdim va yanada mustahkamlab oldim. Ushbu amaliyot menga 35iqtisodiy jarayonlarni yanada chuqurroq anglash, mustaqil fikrlash va mas’uliyat bilan yondashish kabi muhim kompetensiyalarni shakllantirishga yordam berdi. 8tuzilmasini, vazifalarini, vakolatlarini, foyda taqsimotini va boshqa tashkiliy masalalarni tartibga soladi. Ustavdan tashqari, korxonaning davlat ro‘yxatidan o‘tganligi haqida guvohnoma, STIR (soliq to‘lovchi identifikatsion raqam), bank hisob raqamlari, asosiy litsenziya va faoliyat turlariga oid ruxsatnomalar ham mavjud bo‘lib, ularni hujjatlar arxivida ko‘rib chiqdim. Ushbu hujjatlar korxonaning qonuniy faoliyat yuritishiga asos bo‘ladi. Korxona mehnat jamoasi bilan ishlashda O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksi talablariga amal qiladi. Har bir ishchi bilan rasmiy ravishda mehnat shartnomasi tuziladi, unda ish vaqti, lavozim, maosh, dam olish, ijtimoiy ta’minot, mehnat muhofazasi va boshqa shartlar aniq belgilanadi. Kadrlar bo‘limida ushbu shartnomalarning nusxalarini, ishchi-xodimlar shaxsiy varaqalarini, xizmat daftarlarini o‘rganish imkoniyatim bo‘ldi. Korxona faoliyatining muhim jihatlaridan biri bu – moliyaviy intizom va buxgalteriya hisobidir. Ushbu yo‘nalish bo‘yicha esa asosiy tayaniladigan hujjatlar qatoriga “Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi Qonun, O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining milliy buxgalteriya standartlari, va yillik moliyaviy hisobotlar kiradi. Amaliyot vaqtida buxgalteriya dasturiy tizimi orqali qanday qilib kirim- chiqim hujjatlari, to‘lov topshiriqnomalari, hisob-fakturalar va boshqa hujjatlar yuritilishini bevosita ko‘rdim. Soliq bo‘yicha esa korxona o‘z faoliyatini O‘zbekiston Respublikasi Soliq kodeksiga tayanib olib boradi. Soliq hisoboti, to‘lovlar, deklaratsiyalar elektron tizimlar orqali rasmiylashtiriladi. Men QQS, foyda solig‘i, ijtimoiy soliq, jismoniy shaxslar daromad solig‘i kabi soliq turlarini qanday hisoblash va topshirish jarayonida buxgalterlarga yordam berdim. Bularning barchasi me’yoriy-huquqiy asosga ega bo‘lgan maxsus normativ hujjatlar orqali tartibga solinadi. Korxona ichki faoliyatida esa ichki hujjatlar – ya’ni, buyruqlar, farmoyishlar, dalolatnomalar, ichki nizomlar va hisobot shakllari orqali faoliyat yuritadi. Bu hujjatlar korxonaning har kunlik faoliyatida har bir xodimning vazifasini belgilab, mas’uliyat taqsimotini ko‘rsatib beradi. Masalan, xizmat safari buyruqlari, 21. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning tashkiliy tuzilishi va ularning vazifalari bilan tanishish; Men “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJda amaliyot o‘tab, birinchi navbatda korxonaning tashkiliy tuzilmasi va ularning funksional vazifalari bilan batafsil tanishdim. Bu tanishuv men uchun amaliy bilimlarni mustahkamlashda muhim qadamlardan biri bo‘ldi. Mazkur MCHJ o‘z faoliyatini muayyan tizim asosida tashkil etgan bo‘lib, har bir bo‘limning aniq vazifalari va majburiyatlari mavjud. Tashkilotdagi rahbariyat va hodimlar o‘rtasidagi funksional bog‘liqlik, mas’uliyatning bo‘linishi, hisobdorlik va ichki nazorat mexanizmlari korxonaning samarali ishlashiga xizmat qilmoqda. Korxonaning yuqori boshqaruv darajasini direktor egallaydi. U umumiy rahbarlikni amalga oshiradi, strategik qarorlar qabul qiladi, shartnomalarni imzolaydi va korxonaning tashqi aloqalarini yuritadi. Direktor bevosita barcha bo‘limlar faoliyatini muvofiqlashtirib boradi. Direktorga bo‘ysunuvchi asosiy bo‘limlar quyidagilardan iborat:Direktor Marketing bo’limi kadrlar bo’limi Yuridek bo’lim Buxgalterya bo’limi 14ichki manbalar, tashqi moliyalashtirish manbalari, kredit resurslari va davlat ko‘magidagi dasturlar. Birinchidan, ichki moliyalashtirish manbalari – bu korxonaning o‘z faoliyatidan topilgan foyda, amortizatsiya ajratmalari, zaxira fondlari va ustav kapitali hisobiga moliyalashtirishdir. Ustav kapitali muassis tomonidan tashkilotga taqdim etilgan asosiy boshlang‘ich mablag‘ hisoblanadi. Amortizatsiya ajratmalari esa asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarning qiymatini qoplash maqsadida yillik daromaddan ajratib boriladi. Bu ichki manbalar eng barqaror va xavfsiz moliyaviy ta’minot manbalari hisoblanadi. Ikkinchidan, korxona foydasi asosida shakllantirilgan reinvestitsiya manbalari ham muhim o‘rin tutadi. Yil yakunida hisoblab chiqilgan foydaning bir qismi dividend sifatida muassisga taqsimlanadi, qolgan qismi esa korxonaning rivojlanishiga, yangi texnologiyalar joriy etish, xizmatlar sifati oshirishga yo‘naltiriladi. Men bu jarayonlarni buxgalteriya balansida “taqsimlanmagan foyda” hisob raqamida ko‘rdim. Uchinchidan, tashqi moliyalashtirish manbalari sifatida korxona vaqt-vaqti bilan investorlar bilan hamkorlik qiladi. Garchi “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ hozirda xorijiy sarmoyadorlar bilan bevosita ishlamayotgan bo‘lsa-da, ichki investorlar bilan hamkorlik qilish, servislar rivojiga mablag‘ jalb qilish holatlari mavjud. Bunday hollarda sheriklik asosidagi kelishuvlar yoki muddatli investitsiya shartnomalari tuziladi. To‘rtinchidan, bank kreditlari korxona moliyalashtirishining muhim manbalaridan biri hisoblanadi. Men amaliyot davomida korxonaning bir necha tijorat banklari bilan tuzgan kredit shartnomalarini ko‘rib chiqdim. Kreditlar, odatda, xizmatlar sifatini oshirish, texnik bazani kengaytirish yoki ish haqi fondini vaqtincha qo‘llab-quvvatlash uchun olinadi. Kreditlar yillik foiz stavkasi asosida qaytariladi va buxgalteriya hisobida qarz majburiyati sifatida aks ettiriladi. Yana bir muhim moliyalashtirish manbasi – davlat dasturlari va imtiyozli grantlar hisoblanadi. Ayni paytda “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ kichik biznes subyekti sifatida ayrim imtiyozlardan foydalanmoqda. Jumladan, davlat 12Ustav kapitali nafaqat korxonaning moliyaviy asosini tashkil qiladi, balki u orqali tashkilot faoliyati uchun material-texnik baza yaratiladi. Korxona dastlabki faoliyatini yo‘lga qo‘yish uchun ofis binosi ijarasi, ishchi kuchini jalb qilish, xizmatlar uchun reklama va jihozlar xarid qilish uchun aynan shu kapitaldan foydalanilgan. Amaliyot davomida shuni ham kuzatdimki, korxona faoliyati davomida ustav kapitaliga qo‘shimcha ajratmalar kiritilmagan, ya’ni o‘zgartirishlar ro‘y bermagan. Ammo agar korxona muassislar tarkibida o‘zgarish bo‘lsa yoki kapitalni oshirish zarurati tug‘ilsa, bu holat maxsus tartibda amalga oshiriladi. Bunda O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi va Soliq qo‘mitasi ro‘yxatidan o‘tish talab qilinadi. Ustav kapitali miqdori korxonaning iqtisodiy imkoniyatlarini belgilashda muhim mezon bo‘lib xizmat qiladi. Shu bois, bu kapitalning shakllanishi, hisobga olinishi va o‘zgarishi qat’iy qonunchilik normalari asosida yuritiladi. O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksi va “MChJlar to‘g‘risida”gi Qonun ushbu tartiblarni belgilab beradi. Ustav kapitali tarkibiga kiruvchi aktivlar har yili moliyaviy hisobotlarda qayta ko‘rib chiqiladi. Agar aktivlar qiymati pasaysa, bu holat hisobga olinadi va balansga tuzatishlar kiritiladi. Shu sababli buxgalterlar yil yakunida ustav kapitalining real holatini ko‘rsatish uchun inventarizatsiya o‘tkazadilar. Amaliyot davomida bu jarayonlarga bevosita guvoh bo‘ldim. Buxgalteriya bo‘limi xodimlari bilan birga hujjatlar tekshirilgan, hisobvaraqdagi qoldiqlar aniqlangan va ularning real mavjud aktivlar bilan mosligi nazorat qilindi. Bu menga ustav kapitali faqat raqam emas, balki real ishlab chiqarish imkoniyati, mavjud aktivlar va korxonaning iqtisodiy salohiyati ekanini tushunishga yordam berdi.“ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ustav kapitali uning moliyaviy poydevori bo‘lib, korxonaning qonuniy asosda ishlashi, xizmatlar ko‘rsatishi va iqtisodiy barqarorligiga asos yaratadi. Men amaliyot davomida ushbu kapital qanday shakllanishi, qanday tartibda hisobga olinishi, qanday hujjatlar bilan tasdiqlanishi va buxgalteriyadagi aks ettirilishini o‘rgandim. Bu esa nazariy bilimlarimni amaliy faoliyat bilan mustahkamlashimga katta imkon yaratdi. 21Shartnoma asosida tuzilgan sug‘urta hujjatlari odatda yillik asosda yangilanadi. Sug‘urta summasi, tarif stavkasi, hodisa yuz berganda qanday to‘lovlar amalga oshirilishi, da’vo topshirish tartibi va boshqa shartlar batafsil ko‘rsatilgan. Korxona buxgalteriya bo‘limi ushbu shartnomalarni alohida papkada yuritadi va ularning muddati tugashi arafasida sug‘urta kompaniyasiga qayta murojaat qiladi. Uchinchidan, xodimlar uchun ijtimoiy va sog‘liqni saqlash sug‘urtasi masalasi ham muhim ahamiyatga ega. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJda doimiy ishlovchi xodimlar uchun ba’zi hollarda ixtiyoriy sog‘liqni saqlash sug‘urtasi rasmiylashtiriladi. Bu orqali xodimlar tibbiy xizmatlardan bepul yoki chegirma asosida foydalanish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Men amaliyot davomida korxona va “O‘zbekinvest”, “Kapital Sug‘urta”, “Gross Insurance” kabi sug‘urta kompaniyalari bilan tuzilgan shartnomalarni o‘rganib chiqdim. Har bir shartnomada alohida sug‘urta obyektlari, ularning bozor qiymati, risk turlari, zararning qay tariqa qoplanishi ko‘rsatilgan. Bu shartnomalarning asosiy nusxasi korxonada, ikkinchi nusxasi esa sug‘urta kompaniyasida saqlanadi. Sug‘urta mukofoti to‘lovlari buxgalteriyada xarajat sifatida aks ettiriladi. Bu xarajatlar “Sug‘urta bo‘yicha xarajatlar” moddasida qayd etilib, har oyda yoki har yili bir martalik to‘lov asosida to‘lanadi. Bu to‘lovlar soliq solinadigan foydadan chiqarib tashlanadi, ya’ni soliqqa tortilmaydi. Shu sababli sug‘urta buxgalteriya va soliq hisobida alohida ahamiyat kasb etadi.Sug‘urta hodisasi yuz berganda (masalan, ofisdagi texnik uskuna ishdan chiqsa yoki yong‘in sodir bo‘lsa), korxona darhol sug‘urta kompaniyasiga murojaat qiladi. Sug‘urta kompaniyasi esa zararni baholaydi, ekspertiza o‘tkazadi va agar shartnoma shartlariga muvofiq bo‘lsa, belgilangan to‘lovni amalga oshiradi. Amaliyot vaqtida men bunday holatni ko‘rmadim, lekin bu boradagi hujjat aylanishi, da’vo topshirish shakllari va kompaniya ichki reglamentlari bilan tanishdim.Sug‘urta bilan bog‘liq ishlarda korxona va sug‘urta kompaniyasi o‘rtasida doimiy muloqot, hujjatlar aylanishi va axborot almashuvi muhim hisoblanadi. Buning uchun mas’ul xodim biriktirilgan bo‘lib, u har oyda shartnoma amal qilish muddatlarini kuzatadi, sug‘urta summalari to‘lovlarini amalga oshiradi va tahlil yuritadi.Bundan tashqari, “ RITM 6moliyaviy asoslangan loyiha-smeta hujjati tuzilib, xarajatlar va texnik yechimlar aniqlanadi. Bu hujjatlar buyurtmachi bilan kelishilgan holda tayyorlanadi. Shuningdek, “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ tomonidan texnik xizmat ko‘rsatish va muhandislik tizimlarini o‘rnatish ham keng ko‘lamda amalga oshiriladi. Bu xizmatlar asosan isitish, sovitish, suv ta’minoti va elektr tarmoqlarini o‘rnatish hamda ularni soz holatda ushlab turishni o‘z ichiga oladi. Korxona hozirgi zamon talablariga mos ravishda energiya tejovchi tizimlarni joriy etish xizmatlarini ham taklif qilmoqda. Bu xizmat doirasida elektr va issiqlik energiyasini tejovchi qurilmalar, avtomatik boshqaruv tizimlari o‘rnatiladi va mijozlarga ekologik toza, iqtisodiy jihatdan samarali yechimlar taqdim etiladi. Bundan tashqari, “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ binolarni ichki tamirlash va dizayn ishlarini ham professional darajada bajaradi. Interyer dizayni, bezatish, yoritish va ergonomik elementlar mijozlar xohishiga muvofiq holda amalga oshiriladi. Dizayn ishlari orqali uy yoki ofislar nafaqat chiroyli, balki qulay va funksional bo‘lishi ta’minlanadi. Korxona xizmatlarining yana bir muhim yo‘nalishi — kommunikatsiya tizimlarini montaj qilish hisoblanadi. Bu sohada telefon, internet, videonazorat va boshqa aloqa vositalari texnik shartlarga muvofiq tarzda o‘rnatiladi. Ushbu xizmatlar ayniqsa yirik ofislar va zamonaviy binolar uchun talab yuqori bo‘lgan sohalardan biridir. Yakuniy bosqichda esa korxona texnik nazorat va kafolatli xizmatlar ko‘rsatishni ham o‘z zimmasiga oladi. Har bir bajarilgan ish bo‘yicha nazorat amalga oshiriladi, aniqlangan muammolar bo‘yicha tezkor yechimlar taqdim qilinadi. Shuningdek, mijozlarga ma’lum muddatli kafolat taqdim etiladi, bu esa xizmat sifati va ishonchlilik darajasining yuqoriligini ko‘rsatadi. Mazkur faoliyat yo‘nalishlari mijozlarning turli sohalardagi talablarini qondirishga xizmat qiladi. Ayniqsa, zamonaviy texnologiyalar asosida taklif qilinayotgan yechimlar korxonaning raqobatbardoshligini ta’minlamoqda. Men amaliyot davomida bu xizmatlarning bir nechta bosqichida ishtirok etib, xizmat ko‘rsatish jarayonini real sharoitda kuzatdim. 27Yillik va yarim yillik hisobotlar orqali korxonaning samaradorligi, rentabelligi va moliyaviy barqarorligini tahlil qilish mumkin bo‘ladi. Aynan ushbu hisobotlar rahbariyat uchun strategik qarorlar qabul qilishda muhim manba bo‘lib xizmat qiladi. Yillik hisobotning asosiy tarkibi: Buxgalteriya balansi – korxonaning 31-dekabr holatiga moliyaviy ahvolini ko‘rsatadi. Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot – yil davomida qancha foyda yoki zarar olingani ko‘rsatiladi. Pul oqimlari hisobotlari – naqd va bank orqali pul harakatlari tahlil qilinadi. Egalar kapitalidagi o‘zgarishlar hisobotlari – ustav kapitali, zaxira va sof foyda o‘zgarishlari aks ettiriladi. Izohlar va tushuntirishlar – muhim moliyaviy qarorlar, soliq stavkalari, amortizatsiya siyosati haqida tushunchalar beriladi. Yarim yillik hisobotlar: Bu hisobotlar 30-iyun holatiga tuziladi. Ular qisqa davr mobaynida korxonaning moliyaviy faoliyatini monitoring qilishga xizmat qiladi. Bu orqali yil yakunigacha bo‘lgan rejalar tahlil qilinadi, mavjud muammolar aniqlanadi va ularni bartaraf etish bo‘yicha chora-tadbirlar belgilanadi. Men 2023 va 2024-yilning yarim yillik va yillik hisobotlarini qiyoslab o‘rgandim. Quyidagi asosiy farqlar e’tiborimni tortdi: 2023-yilning yarim yilligida korxona daromadi 900 mln so‘mni tashkil qilgan bo‘lsa, 2024-yilning yarim yilligida bu ko‘rsatkich 1,1 mlrd so‘mga yetdi. Operatsion xarajatlar esa 2023-yilda 400 mln so‘m bo‘lgan bo‘lsa, 2024-yilda 470 mln so‘mga oshgan. Yil yakunida sof foyda esa 2023-yilda 220 mln so‘m, 2024-yilda esa 250 mln so‘mni tashkil qilgan. Bu raqamlar korxonada xizmat ko‘rsatish sifati oshgani, mijozlar soni ko‘paygani va moliyaviy boshqaruvdagi islohotlar natijasidir. Men ushbu 19Soliq va audit ma’lumotlari; Korxonaning ustav hujjatlari; Kafolat va garov hujjatlari. Men bu jarayonda ushbu hujjatlarni tayyorlash va skanerlashda yordam berdim. Kredit mablag‘i olgach, u korxonaning 60-hisobida (qarzlar) aks ettiriladi va har oyda foizi bilan bankka qaytariladi. Bu ma’lumotlar buxgalteriya hisobotlarida doimiy nazoratda bo‘ladi. Bank bilan aloqa nafaqat moliyaviy jarayonlarda, balki texnik yordam va maslahatlar olishda ham davom etadi. Korxona bank mutaxassislari bilan maslahatlashadi, ayniqsa valyuta konvertatsiyasi, eksport-import operatsiyalari va garov hujjatlari bo‘yicha. Banklar korxonaga moliyaviy maslahatchi sifatida xizmat qiladi.Yana bir muhim jihat – bu ish haqi loyihasi. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ xodimlarining ish haqi bank plastik kartalari orqali to‘lanadi. Har oyda buxgalterlar tomonidan ish haqi to‘lov ro‘yxati tayyorlanadi va bankka elektron shaklda taqdim etiladi. Bank esa bu ro‘yxat asosida xodimlarning kartalariga avtomatik to‘lovlarni amalga oshiradi. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ va Tijorat Banklari O‘rtasidagi Moliyaviy Ko‘rsatkichlar (2023–2024) Ko‘rsatkichlar 2023-yil 2024-yil Bank orqali o‘tkazilgan umumiy to‘lovlar (so‘m) 980 000 000 1 250 000 000 Qabul qilingan mijoz to‘lovlari (so‘m) 650 000 000 820 000 000 Bank orqali olingan kreditlar (so‘m) 300 000 000 450 000 000 Bank orqali qaytarilgan kreditlar (so‘m) 180 000 000 300 000 000 Ish haqi loyihasi orqali o‘tkazilgan to‘lovlar (so‘m) 150 000 000 200 000 000 Bank xizmatlari uchun to‘langan summa (so‘m) 12 000 000 16 000 000 Amaliyot davomida men bu ish haqi loyihasining qanday ishlashini kuzatdim, buxgalteriya dasturida ish haqi hisoblashni, 67-hisob orqali qanday yozuvlar yuritilishini ham o‘rgandim. Bu jarayonlarning barchasi bank bilan o‘zaro ishonchli va doimiy aloqani talab qiladi. 25Brutto foyda: 560 000 000 so‘m. Bu ko‘rsatkich umumiy tushumdan asosiy faoliyat xarajatlari chiqarilgandan keyingi natijadir. Ya’ni, korxona xizmatlar evaziga real daromad topgan. Operatsion xarajatlar: 230 000 000 so‘m. Ushbu xarajatlarga reklama, xizmat safarlari, marketing, konsalting xizmatlari, aloqa, internet, komissiya to‘lovlari va bank xizmat haqlari kiradi. Soliqqa tortiladigan foyda: 330 000 000 so‘m. Brutto foydadan operatsion xarajatlar chiqarilgandan keyin qolgan qismdir. Soliq to‘lovlari (foyda solig‘i va boshqalar): 80 000 000 so‘m. Soliqqa tortiladigan foyda asosida hisoblab chiqariladi. Men buxgalterlar bilan birga foyda solig‘ini hisoblashda ishlatiladigan formulalarni ko‘rib chiqdim. Sof foyda: 250 000 000 so‘m. Bu korxonaning yil yakunida haqiqiy qolgan daromadidir. Mazkur summa reinvestitsiya, dividend to‘lovi yoki zaxira jamg‘armasiga o‘tkazilishi mumkin. Ushbu hisobotga tayanch bo‘ladigan asosiy hujjatlar bu – buxgalteriya yozuvlari, xizmatlar ko‘rsatish bo‘yicha tuzilgan shartnomalar, mijozlar tomonidan to‘langan to‘lovlar (Hisob-faktura asosida), oylik to‘lov varaqalari, xodimlarning ish haqi vedomostlari va to‘lov topshiriqnomalaridir. Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobotda faqat raqamlar emas, balki bu raqamlar asosida qanday iqtisodiy qarorlar qabul qilinishi ham aks etadi. Masalan, foyda miqdori oshgan bo‘lsa, bu xizmatlar sifatining oshganini, xarajatlar kamaygan bo‘lsa, bu samarali boshqaruv bo‘lganini bildiradi. Men bu hisobotlar asosida korxona ichki tahlilini o‘rganish imkoniga ega bo‘ldim. Ushbu hisobot buxgalteriya balansidan farqli o‘laroq, davr ichida sodir bo‘lgan harakatlarni ko‘rsatadi. Ya’ni, balansdagi ko‘rsatkichlar “holat” bo‘lsa, moliyaviy natijalar hisobotida “harakat” aks ettiriladi. Shu sababli bu ikki hisobot bir-birini to‘ldiradi. Amaliyot davomida men buxgalterlar bilan birga ushbu hisobotni tahlil qilib, har bir bo‘lim bo‘yicha qanday buxgalteriya yozuvi yuritilganini ko‘rib chiqdim. Har 4Bu jarayonda men nafaqat hisob-kitob amaliyotini, balki har bir bo‘limning ish jarayonidagi o‘ziga xosliklarni, ulardagi ichki hujjat aylanishini va korxonaning mehnat intizomini ham chuqur o‘rgandim. Har bir bo‘lim o‘rtasidagi axborot almashinuvi, elektron tizimlar orqali kuzatuv, rahbarlik nazorati bu tizimning samaradorligini ta’minlab turibdi. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJning tashkiliy tuzilmasi zamonaviy boshqaruv tamoyillariga asoslangan bo‘lib, u ichki boshqaruvda aniqlik, mas’uliyat va yondashuvdagi tizimlilikni ta’minlab beradi. Mening buxgalter yordamchisi sifatida olib borgan faoliyatim aynan ana shu tuzilma ichida o‘z joyini topdi va men uchun katta kasbiy tajriba maktabi bo‘ldi. 2. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning faoliyati (ishlab chiqarish, xizmat ko‘rsatish, ish bajarish) bilan tanishish; 2025-yil bahor semestrida “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJda buxgalter yordamchisi sifatida amaliyot o‘tab chiqdim. Amaliyot davomida men korxonaning ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish faoliyati bilan bevosita tanishdim. Bu jarayon nafaqat nazariy bilimlarimni amaliyotda qo‘llash, balki real ish muhitini tushunishimga ham yordam berdi. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ o‘zining yo‘nalishi bo‘yicha asosan xizmat ko‘rsatish faoliyati bilan shug‘ullanadi. Korxonaning asosiy faoliyati — loyiha ishlari, texnik xizmatlar, zamonaviy dizayn va qulaylik yaratishga qaratilgan yechimlarni taqdim etishdan iborat. Jumladan, binolar ichki muhandislik tizimlarini loyihalash, kommunikatsion tarmoqlarni o‘rnatish, texnik xizmat ko‘rsatish, mijozlar ehtiyojiga moslashtirilgan qulay infratuzilmalar ishlab chiqish korxona faoliyatining asosiy yo‘nalishlarini tashkil etadi. Korxona xizmat ko‘rsatish faoliyatida mijoz bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri ishlashga alohida e’tibor qaratadi. Buyurtmachining talab va istaklariga mos ravishda individual yondashuv asosida loyiha tayyorlanadi. Har bir loyiha bo‘yicha texnik topshiriq, smeta va grafik ishlab chiqiladi. Texnik xodimlar va loyiha muhandislari ushbu jarayonda faol ishtirok etadi. 9materiallar harakati dalolatnomalari, xizmat topshiriqlari va xodimlar faoliyatiga oid baholash hujjatlari har oyda shakllantiriladi. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ xizmat ko‘rsatishda texnik jihatdan ham maxsus me’yorlarga amal qiladi. Loyihalash, montaj, tamirlash, kommunikatsiya tizimlarini o‘rnatish bo‘yicha bajariladigan ishlar qurilish reglamentlari, sanitariya me’yorlari, yong‘in xavfsizligi qoidalari, va texnika xavfsizligi normalari asosida amalga oshiriladi. Ushbu hujjatlarning barchasi bajariladigan xizmat sifati va xavfsizligini ta’minlashga qaratilgan. Xizmatlar mijozlarga taklif etilayotganida esa Fuqarolik kodeksidagi shartnoma majburiyatlariga amal qilinadi. Har bir mijoz bilan rasmiy ravishda xizmat ko‘rsatish bo‘yicha shartnoma tuziladi. Shartnomaga loyiha-smeta hujjatlari, texnik topshiriqlar, bajarilgan ishlar akti va moliyaviy hisob fakturalar ilova qilinadi. Men bu hujjatlarni tayyorlash jarayonida qatnashdim va ular qanday rasmiylashtirilishini o‘rgandim.Korxonaning yillik faoliyati esa tegishli davlat organlariga hisobotlar orqali taqdim etiladi. Bunda soliq organlari, statistika qo‘mitasi, Moliya vazirligi, pensiya jamg‘armasi kabi muassasalarga elektron yoki qog‘oz shaklida ma’lumotlar yetkaziladi. Har bir hisobot alohida shakllarga ega va belgilangan muddatlarda topshiriladi. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ekologik jihatdan ham javobgarlikka ega korxona bo‘lib, chiqindilarni boshqarish, energiya sarfi, suv ta’minoti, havoni ifloslantirmaslik kabi masalalarda Ekologiya kodeksi va tabiatni muhofaza qilish qonunlari asosida faoliyat yuritadi. Loyihalarda ekologik xavfsizlik alohida e’tibor ostiga olinadi. Me’yoriy hujjat nomi Qo‘llanish sohasi O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksi Shartnoma, majburiyat, xizmat ko‘rsatish O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksi Ishga qabul qilish, ish vaqti, mehnat shartnomalari “Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi Qonun Buxgalteriya hisobini yuritish, moliyaviy hisobot 16tayyorlashi va topshirishi bilan tanishdim. Bu yo‘nalishdagi kuzatuvlarim, o‘rganishlarim va ishtirokim asosida quyidagi ma’lumotlarni bayon etaman. Avvalo, har bir yuridik shaxs O‘zbekiston Respublikasi Soliq kodeksi asosida davlat oldida soliq to‘lovchi sifatida ro‘yxatdan o‘tadi. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ham davlat ro‘yxatidan o‘tganidan so‘ng, unga soliq to‘lovchining STIR (Soliq To‘lovchining Identifikatsion Raqami) berilgan. Bu raqam orqali u elektron soliq tizimida tan olinadi va hisobga olinadi. Amaliyot davomida men korxonaning qanday soliq turlarini to‘lashi, bu soliq majburiyatlari qanday shakllanishi va qanday tartibda amalga oshirilishini buxgalteriya bo‘limida o‘rganib chiqdim. Quyidagi soliq turlari “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ faoliyatida mavjud: Qo‘shilgan qiymat solig‘i (QQS) Foyda solig‘i Jismoniy shaxslar daromad solig‘i Ijtimoiy soliq Yer solig‘i (agar tegishli bo‘lsa) Transport solig‘i (agar transport vositasi mavjud bo‘lsa) Bu soliqlar korxona tomonidan har oyning yoki chorakning yakunida hisoblab chiqiladi va elektron shaklda davlat soliq organlariga topshiriladi. Hisobotlar “my.soliq.uz” portalida yuritiladi, bu tizim orqali korxona o‘zining soliq majburiyatlarini onlayn tartibda bajaradi. Men aynan shu portalda foydalanuvchi interfeysini o‘rganib, buxgalterlar bilan birga soliq deklaratsiyalarini tayyorlash jarayonida ishtirok etdim. Korxonaning soliq organlari bilan aloqasi faqat hisobot topshirish bilan cheklanmaydi. Davlat soliq inspeksiyasi tomonidan vaqti-vaqti bilan audit va tekshiruvlar ham o‘tkaziladi. Ushbu tekshiruvlar korxonaning hujjatlari, buxgalteriya yozuvlari, real daromad va xarajatlar o‘rtasidagi muvofiqlikni nazorat qiladi. Men amaliyot vaqtida bunday tekshiruvlardan birining o‘tkazilish jarayonida ishtirok etmadim, lekin oldingi tekshiruvlarga tayyorlangan hisobot hujjatlarini ko‘rib chiqdim. 324. Hozirgi xizmat ko‘rsatish hududini kengaytirish orqali investitsiya jalb etish Hozirda korxonaning xizmatlari asosan Toshkent shahrida amalga oshirilmoqda. Hududiy filiallar ochish orqali boshqa viloyatlarda ham xizmatlarni kengaytirish mumkin. Bu esa yangi investorlar va hamkorlar e’tiborini tortadi. Ayniqsa Andijon, Samarqand va Farg‘ona viloyatlarida yirik qurilish loyihalari mavjudligi sababli u yerga kirib borish istiqbolli bo‘ladi. 5. Aksiyadorlik shaklini joriy etish Kelajakda korxonani mas’uliyati cheklangan jamiyatdan aksiyadorlik jamiyatiga aylantirish orqali ommaviy investitsiyalarni jalb etish mumkin. Bu orqali kichik aksiyalar chiqarish, jismoniy va yuridik shaxslardan mablag‘ jalb qilish imkoniyati paydo bo‘ladi. Bu tartibda esa kapital hajmi ko‘payadi, faoliyat kengayadi. 6. Innovatsion texnologiyalar va startap inkubatsiya dasturlarida ishtirok etish Bugungi kunda IT Park, Technopark, “INNO” markazi kabi tuzilmalar xizmatlar sohasi bilan bog‘liq texnologik echimlarga sarmoya yo‘naltiruvchi investorlarni jalb qilmoqda. Korxona o‘z xizmatlarining ayrim jihatlarini raqamlashtirgan holda startap shaklida ro‘yxatdan o‘tkazib, startap-grantlarga ariza topshirishi mumkin. 7. Tashqi investorlar uchun ingliz tilida taqdimot va sayt yaratish Tashqi investitsiyalarni jalb etish uchun xorijiy investorlar bilan aloqa o‘rnatish muhim. Shu sababdan, “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ rasmiy veb-saytining ingliz tilidagi versiyasini yaratish, faoliyat va xizmatlar to‘g‘risida interaktiv taqdimotlar tayyorlash orqali xorijiy investorlar e’tiborini jalb etish mumkin. 8. Mavjud aktivlarni garovga qo‘ygan holda moliyaviy resurslar jalb qilish Korxonada mavjud bo‘lgan uskunalar, ofis binolari, transport vositalari kabi aktivlar garov sifatida qo‘yilib, bank yoki boshqa moliyaviy institutlardan investitsiya olish mumkin. Bu usul orqali ortiqcha moliyaviy risklarsiz kapital oqimini ta’minlash mumkin bo‘ladi. 9. Energiya tejovchi texnologiyalar orqali grant yutib olish BMT, Osiyo Taraqqiyot Banki va Yevropa Ittifoqi tomonidan ekologik toza texnologiyalarni joriy etayotgan korxonalarga grantlar ajratiladi. “ RITM 15tomonidan kichik biznesni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi orqali ajratiladigan subsidiya va soliq imtiyozlari korxona faoliyatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Bu mablag‘lar, ayniqsa, xizmat sifatini oshirish, yangi texnologiyalarni sotib olish va kadrlar malakasini oshirishga yo‘naltiriladi. Korxonaning moliyalashtirish manbalaridan yana biri bu aylanma mablag‘lar hisoblanadi. Har oyda xizmatlar evaziga kelib tushadigan tushumlar, debitor qarzdorliklardan tushadigan mablag‘lar ham vaqtincha moliyalashtirishda xizmat qiladi. Men buxgalteriya bo‘limida bu mablag‘lar qanday qayd etilishini, “debitorlar”, “naqd pul”, “hisobvaraqdagi mablag‘lar” bo‘yicha qanday yozuvlar yuritilishini amalda ko‘rdim. Bundan tashqari, korxona xizmat ko‘rsatishda oldindan to‘lov asosida ishlash tizimini yo‘lga qo‘ygan. Bu esa xizmat ko‘rsatishdan avval mablag‘ tushishini ta’minlab, xizmat ko‘rsatish xarajatlarini oldindan qoplash imkonini beradi. Oldindan to‘lov buxgalteriya balansida passiv majburiyat sifatida qayd etiladi va xizmat bajarilgandan so‘ng daromadga aylantiriladi. Amaliyot davomida shuni ham kuzatdimki, korxona o‘z faoliyatini moliyalashtirishda ehtiyotkor va muvozanatli yondashuvni tanlagan. Kredit yuklamasini ortiqcha oshirmaslik, mablag‘lardan oqilona foydalanish, foydani optimallashtirish orqali ichki manbalarga tayanish siyosati yo‘lga qo‘yilgan. Bu esa korxonani moliyaviy jihatdan barqaror tutishda muhim rol o‘ynaydi. Korxonaning moliyaviy barqarorligiga ta’sir qiluvchi omillar orasida xizmatlar sifati, mijozlar bilan ishlash madaniyati, xizmat ko‘rsatish bozorida egallagan o‘rni ham muhim hisoblanadi. Moliyalashtirish manbalari to‘g‘ri va tizimli yuritilgan taqdirda, korxona faoliyati kengayadi, xizmatlar sifati oshadi va daromad doimiy bo‘lib boradi. 6. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ va soliq organlarining aloqadorligini o‘rganish Amaliyot davomida korxonaning kundalik moliyaviy faoliyati bilan birga, uning davlat soliq organlari bilan qanday aloqada bo‘lishi, soliq hisobotlarini qanday 7Bundan tashqari, korxona xodimlari o‘z ishini yuqori darajadagi mas’uliyat bilan bajarar ekanligi menga katta taassurot qoldirdi. Har bir bo‘lim o‘z funksiyasini aniq biladi va bajaradi. Tashkiliy intizom, jamoaviy ish, mijozga bo‘lgan hurmat, xizmat sifatiga bo‘lgan e’tibor “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ faoliyatining ajralmas qismidir. Yil Loyiha- smeta hujjatlari soni Texnik xizmatlar soni Energiya tejovchi tizimlar Ichki dizayn ishlari Aloqa tizimlari montaji 2021 29 53 11 30 28 2022 35 67 15 37 31 2023 37 77 22 42 39 2024 41 86 26 45 40 Amaliyot davomida o‘rganganlarim, ko‘rganlarim va ishtirok etgan xizmat jarayonlari meni buxgalteriya faoliyatining xizmat ko‘rsatishdagi ahamiyati, hujjatlarni yuritish tartibi va xizmatlarning iqtisodiy natijalari bilan tanishtirdi. Bu esa nazariy bilimlarimni mustahkamlash bilan birga, amaliy ko‘nikmalarni shakllantirishda muhim omil bo‘ldi. 3. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ o‘z faoliyatini amalga oshirishda tayanadigan me’yoriy hujjatlar bilan tanishish; Amaliyot jarayonida nafaqat buxgalteriya ish jarayoni bilan, balki korxona o‘z faoliyatini qanday me’yoriy hujjatlar asosida olib borishini ham chuqur o‘rgandim. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ kichik biznes subyekti sifatida xizmat ko‘rsatish sohasida faoliyat yuritadi. Korxonaning xizmat ko‘rsatish faoliyati, moliyaviy hisoboti, mehnat munosabatlari, huquqiy maqomi va boshqa barcha operatsiyalari muayyan normativ-huquqiy hujjatlar asosida olib boriladi. Amaliyotning dastlabki kunlaridayoq men korxonaning huquqiy asos hujjatlari bilan tanishdim. Eng asosiy hujjat bu – korxona ustavi bo‘lib, u tashkilotning ichki 26bir tushum 90-hisobda, xarajatlar 60-70-80-yo‘nalishli hisobvaraqlarda yuritiladi. Men buxgalteriya dasturi orqali bu yozuvlarni kuzatdim. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ - Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisoboti (2024) Ko‘rsatkichlar Miqdor (so‘mda) Izoh Umumiy tushum (daromad) 1 800 000 000 Mijozlarga ko‘rsatilgan xizmatlar orqali olingan umumiy tushum. Asosiy faoliyat xarajatlari 1 240 000 000 Xodimlar ish haqi, ijara, transport, texnika xarajatlari. Brutto foyda 560 000 000 Umumiy tushumdan asosiy xarajatlar ayirilganidan keyingi natija. Operatsion xarajatlar 230 000 000 Reklama, marketing, aloqa va boshqa xizmat xarajatlari. Soliqqa tortiladigan foyda 330 000 000 Brutto foydadan operatsion xarajatlar ayirilgandan keyingi summa. Soliq to‘lovlari 80 000 000 Foyda solig‘i va boshqa soliqlar. Sof foyda 250 000 000 Korxonaning soliqdan so‘ng qolgan haqiqiy foydasi. Korxona ushbu hisobotni yil yakunida rahbariyatga taqdim etadi. Ushbu hisobot asosida moliyaviy qarorlar qabul qilinadi: foyda qanday taqsimlanadi, soliqqa tortish bo‘yicha qanday strategiya qabul qilinadi, xarajatlar kamaytirilishi kerakmi yo‘qmi – shular aniqlanadi. 11. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning yillik (yarim)hisobotlari bilan tanishib chiqish va hisobatga ilova qilish “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJda buxgalter yordamchisi sifatida ishlab, korxonaning yillik va yarim yillik moliyaviy hisobotlarini o‘rganish imkoniyatiga ega bo‘ldim. Bu hisobotlar yuridik shaxsning faoliyati davomida amalga oshirgan moliyaviy harakatlarini, mol-mulk holatini, daromad va xarajatlar balansini aniq ifodalaydi. 20Bundan tashqari, bank va korxona o‘rtasida valyuta hisobvaraqlari orqali olib boriladigan operatsiyalar mavjud. Xorijiy xizmatlar uchun hisob-kitoblar, import uchun to‘lovlar, konvertatsiya ishlari shular jumlasidandir. Ushbu valyuta operatsiyalari milliy va xalqaro qonunchilikka muvofiq tarzda yuritiladi. Korxona faoliyatini yanada shaffof yuritish uchun bank bilan har oyning oxirida hisobvaraqdagi aylanmalar bo‘yicha bank ko‘chirmalari (bank-vypiska) olinadi va buxgalteriya yozuvlariga moslashtiriladi. Men ushbu ko‘chirmalarni o‘rganib, amaliyotda pul harakatining nazoratini o‘rgandim. 8. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning sug‘urta kompaniyalari bilan o‘zaro munosabatlarini o‘rganish Amaliyot davomida men korxonaning kundalik moliyaviy faoliyati, buxgalteriya jarayonlari, soliqqa oid yozuvlar va sug‘urta munosabatlarini bevosita o‘rganish imkoniyatiga ega bo‘ldim. Korxona uchun sug‘urta kompaniyalari bilan o‘zaro hamkorlik, ayniqsa, xavfsizlik, moliyaviy barqarorlik va risklarni boshqarish nuqtai nazaridan muhim hisoblanadi. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ham o‘z faoliyatida turli sug‘urta kompaniyalari bilan shartnomalar asosida ishlaydi. Ushbu sug‘urta aloqalari bir necha yo‘nalishlarda amalga oshiriladi. Birinchidan, bu majburiy sug‘urta turlari hisoblanadi. O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga ko‘ra, har qanday yuridik shaxs o‘zining mulki, transport vositalari va xodimlarining hayoti va sog‘lig‘i uchun majburiy sug‘urtalarga ega bo‘lishi shart. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ham bu talabga asosan sug‘urta kompaniyalari bilan doimiy shartnomalar tuzgan. Ikkinchidan, korxona mulkini yong‘in, tabiiy ofatlar, o‘g‘irlik va boshqa kutilmagan xatarlardan himoya qilish uchun ko‘p hollarda ixtiyoriy asosda keng qamrovli mulkiy sug‘urtalardan foydalaniladi. Men amaliyot davomida korxonaning bunday turdagi shartnomalari bilan tanishdim. Bu sug‘urtalarga ofis uskunalari, mebellar, texnik jihozlar, kompyuterlar va boshqa asosiy vositalar kiritilgan. 29Korxona ushbu hisobotlar asosida ichki monitoring o‘tkazadi va keyingi yillarga moliyaviy rejalarni tuzadi. Ayniqsa, foyda dinamikasini aniqlash va xarajatlarni optimallashtirish uchun yillik hisobotlarning tahlili muhim ahamiyatga ega. 12. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning statistika organlariga taqdim etilgan hisobatlarini o‘rganish va hisobatga ilova qilish. , “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJda buxgalter yordamchisi sifatida amaliyot o‘tash davomida korxonaning turli davlat idoralariga, xususan O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasiga taqdim etiladigan hisoboti bilan yaqindan tanishdim. Statistika organlariga topshiriladigan hisobotlar davlat miqyosidagi iqtisodiy tahlillar, sektoral monitoringlar, soliq bazasi shakllanishi va demografik ko‘rsatkichlarni shakllantirishda muhim rol o‘ynaydi. Har bir yuridik shaxs yil davomida belgilangan muddatlarda bir necha turdagi hisobotlarni Statistika agentligining elektron portali orqali taqdim etishi shart. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ tomonidan statistika idoralariga taqdim etiladigan asosiy hisobotlar quyidagilardan iborat: 1-MH (mehnat haqida hisobot) – buxgalteriya tomonidan har chorakda bir marta topshiriladi. Hisobotda ishchilar soni, o‘rtacha ish haqi, yangi qabul qilingan va ishdan bo‘shatilgan xodimlar haqida batafsil ma’lumotlar aks ettiriladi. 1-FX (faoliyat xarajatlari) – korxonaning bir yillik ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatishdagi umumiy xarajatlar tarkibi ko‘rsatiladi. 1-TB (tovar balansi) – korxona tomonidan olib kelingan xomashyo, ishlab chiqarilgan mahsulot va iste’molga sarflangan materiallar statistikasi. 1-K (kapital sarmoya hisobotlari) – asosiy vositalar, yangi uskunalar, texnologik liniyalar xarid qilingan miqdori va manbalari haqida ma’lumot beriladi. 1-KAS (asosiy vositalarning holati bo‘yicha) – balansdagi asosiy vositalar, ularning amortizatsiyasi, eskirgan vositalar va yangi sotib olingan vositalar hisoboti. 28hisobotlarni elektron buxgalteriya dasturlari – asosan “1C Buxgalteriya” orqali shakllantirilayotganini kuzatdim. Hisobotlarga ilova qilinadigan asosiy hujjatlar: Hisob-fakturalar Shartnomalar Bank ko‘chirmalari To‘lov topshiriqnomalari Xodimlar ish haqi vedomostlari Tovar va xizmatlar haqidagi hujjatlar (aktlar) Yillik hisobotlar korxonaning tashqi auditorlik tekshiruvi uchun ham asos bo‘ladi. Bu hisobotlar Davlat soliq inspeksiyasi, statistika boshqarmasi, tijorat banklari va boshqa tegishli idoralarga taqdim qilinadi. Amaliyot davomida yillik va yarim yillik hisobotlarni shakllantirishdagi jarayonlarni hamda ularni taqdim etish muddatlarini o‘rgandim: Yarim yillik hisobot – 15-iyulgacha, Yillik hisobot – 1-aprelgacha Davlat soliq xizmatiga elektron tarzda topshiriladi. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ: 2023–2024-yil Yillik va Yarim Yillik Moliyaviy Natijalari 22PROGRESS PROFI ” MCHJ xizmat ko‘rsatish doirasida ayrim mijozlari uchun ham kafolatli sug‘urta xizmatlarini taklif etadi. Ya’ni, xizmat ko‘rsatish natijasida yuzaga keladigan har qanday nosozlik uchun korxona sug‘urtalovchi sifatida kafolat beradi. Bu esa sug‘urta kompaniyalari bilan o‘zaro uch tomonlama kelishuvlar orqali amalga oshiriladi. 9. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning hisobat yili uchun buxgalteriya balansini o‘rganish va hisobatga ilova qilish “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJda amaliyot o‘tash davomida korxonaning moliyaviy holatini aks ettiruvchi asosiy hujjat — buxgalteriya balansini o‘rgandim. Aynan bu hujjat korxonaning yillik faoliyati yakunida barcha aktivlar, passivlar va kapitalning aniq ko‘rinishini beradi. Buxgalteriya balansi — bu yuridik shaxs mol-mulki, qarz majburiyatlari va o‘z mablag‘larining muvozanatli ko‘rinishdagi moliyaviy ifodasidir. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ yillik hisobat davrini 1-yanvardan 31-dekabrgacha belgilagan bo‘lib, har yil yakunida balans tuziladi. Ushbu hujjat soliq organlariga, statistikaga, kredit muassasalariga va rahbariyatga taqdim etiladi. Amaliyotim davomida 2024-yil yakunlari bo‘yicha tuzilgan buxgalteriya balansining barcha bandlarini tahlil qilib chiqdim. Balans ikki asosiy qismdan iborat: AKTIVLAR (korxona mulki) va PASSIVLAR (korxona majburiyatlari va kapitali). Aktivlar bo‘limi quyidagi tarkibiy qismlardan iborat: Aylanma aktivlar – naqd pul, bank hisobvaraqdagi mablag‘lar, qisqa muddatli debitor qarzlar, materiallar, tovar-moddiy zaxiralar. Nomoddiy aktivlar – dasturiy mahsulotlar, litsenziyalar, brendlar. Asosiy vositalar – mebellar, texnikalar, ofis jihozlari, bino inshootlar (agar korxona balansida mavjud bo‘lsa). Uzoq muddatli investitsiyalar – boshqa tashkilotlardagi aksiyalar, uzoq muddatli moliyaviy mablag‘lar. 3Buxgalteriya bo‘limi – korxonaning moliyaviy harakatlarini nazorat qiladi, hisob- kitoblar yuritadi, soliq hisobotlarini tayyorlaydi va tahliliy moliyaviy hujjatlarni shakllantiradi. Men amaliyot davomida aynan shu bo‘limda faoliyat yuritdim. Marketing va mijozlar bilan ishlash bo‘limi – xizmatlar reklamasini yuritish, mijozlar bilan aloqa o‘rnatish va ularning ehtiyojlarini aniqlash bo‘yicha ish olib boradi. Bo‘limning vazifasi – xizmatlarning bozorga mosligini ta’minlash. Kadrlar bo‘limi (HR) – ishga qabul qilish, ishchi-xodimlarning ish rejimi, mehnat shartnomalari, intizom va mehnat muhofazasi masalalarini boshqaradi. Ular xodimlar malakasini oshirish rejalari bilan ham shug‘ullanadi. Yuridik bo‘lim – shartnomalar, qonunchilikka muvofiqlik, huquqiy xavfsizlik masalalari bilan shug‘ullanadi. Ular korxonaning barcha huquqiy hujjatlarini rasmiylashtiradi. Texnik xizmat va loyiha muhandislari bo‘limi – loyiha ishlari, montaj, texnik xizmat ko‘rsatish, loyiha hujjatlarining tayyorlanishi va obyektlarda ish yuritish bo‘yicha mas’uldir. Logistika va ta’minot bo‘limi – xomashyo, materiallar, jihozlar yetkazib berilishi, inventarizatsiya va omborxona ishlarini boshqaradi. Amaliyot davomida men bu bo‘limlar o‘rtasidagi o‘zaro hamkorlikni bevosita kuzatdim. Masalan, buxgalteriya bo‘limi ish haqi hisob-kitobini tayyorlashi uchun HR bo‘limidan xodimlar ro‘yxati va ularning stavkalari haqida ma’lumot oladi. Shu bilan birga, har oyda moliyaviy hisobotlar tayyorlashda texnik xizmat ko‘rsatish bo‘limining xarajatlari, marketing harajatlari va boshqa operatsion ma’lumotlar buxgalteriya tomonidan umumlashtiriladi. Tashkiliy tuzilmaning to‘g‘ri tashkil etilishi har bir xodimning o‘z vazifasini aniq bajarishini ta’minlaydi. Har bir bo‘lim o‘ziga yuklatilgan vazifalarni o‘z vaqtida va mas’uliyat bilan bajarishi umumiy faoliyatga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Menga yuklatilgan vazifalar orasida buxgalteriya bo‘limining hujjat aylanishi jarayonida ishtirok etish, hisob fakturalarini to‘g‘ri rasmiylashtirish, elektron dasturlar orqali ma’lumotlarni kiritish, hujjatlarni tartiblash va soliq hujjatlari bilan tanishish kabi ishlar mavjud edi. 1Samarqand iqtisodiyot va servis instituti “Bank-moliya xizmatlari” fakulteti MK- ___ ______ guruh talabasi __________________________________________ ga ______________________________________________ MС HJ da malakaviy amaliyotni o‘tash bo‘yicha ish rejasi ISH REJASI № Bajariladigan ish Bajarilish muddati Imzo 3.1 “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning tashkiliy tuzilishi va ularning vazifalari bilan tanishish; 3.2 “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning faoliyati (ishlab chiqarish, xizmat ko‘rsatish, ish bajarish) bilan tanishish; 3.3 “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ o‘z faoliyatini amalga oshirishda tayanadigan me’yoriy hujjatlar bilan tanishish; 3.4 “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning Ustav kapitali tarkibini o‘rganish va hisobatga ilova qilish. 3.5 “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning moliyalashtirish manbalarini o‘rganish va hisobatga ilova qilish. 3.6 “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ va soliq organlarining aloqadorligini o‘rganish 3.7 “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ va tijorat banklari o‘rtasidagi munosabatlarni tahlil qilish 3.8 “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning sug‘urta kompaniyalari bilan o‘zaro munosabatlarini o‘rganish 3.9 “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning hisobat yili uchun buxgalteriya balansini o‘rganish va hisobatga ilova qilish. 3.1 0 “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning faoliyatida moliyaviy natijalari to `g`risidagi xisobat bilan tanishish va hisobatga ilova qilish. 3.1 1 “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning yillik (yarim)hisobotlari bilan tanishib chiqish va hisobatga ilova qilish 3.1 2 “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning statistika organlariga taqdim etilgan hisobatlarini o‘rganish va hisobatga ilova qilish. 3.1 3 “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ faoliyati g a in vestitsion kapitalni jalb etish bo`yicha takliflarni ishlab chiqish Amaliyot rahbari ____________________ ____________________ 10O‘zbekiston Respublikasi Soliq kodeksi Soliqlarni hisoblash va deklaratsiyalar “Yuridik shaxslar” to‘g‘risidagi Qonun Korxonaning huquqiy maqomi va ro‘yxatdan o‘tishi O‘zbekiston Respublikasi Qurilish me’yorlari (O‘RQM) Loyihalash va texnik ishlar O‘zbekiston Respublikasi Sanitariya qoidalari Sog‘liqni saqlash va xavfsizlik me’yorlari “Shaxsiy ma’lumotlar to‘g‘risida”gi Qonun Xodimlar va mijozlar ma’lumotlarini himoya qilish Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish qonunlari Ekologik xavfsizlik va chiqindilar nazorati Moliya vazirligining milliy buxgalteriya standartlari Moliyaviy operatsiyalarni standartlashtirish Korxona, ayni paytda, axborot xavfsizligiga ham jiddiy yondashadi. Ichki hujjatlarda elektron hujjatlar aylanishi, maxfiylik siyosati va shaxsiy ma’lumotlarni himoya qilish tartib-qoidalari alohida belgilangan. Bu esa “Shaxsiy ma’lumotlar to‘g‘risida”gi Qonunga asoslanadi.men amaliyot davomida “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ faoliyatining asosida kuchli va tizimli huquqiy-me’yoriy asoslar mavjud ekanini amalda ko‘rdim. Korxona faoliyatining har bir bosqichi – ishga olishdan tortib, xizmat ko‘rsatish, hujjat yuritish va moliyaviy hisobotlargacha – qonunchilikka asoslangan. Men ushbu hujjatlarni o‘rganib, ulardan foydalanishni, tartibga solish mexanizmlarini va mas’uliyat doiralarini yaxshi tushunib oldim. Bu tajriba men uchun nafaqat kasbiy, balki huquqiy savodxonlikni ham oshirdi. 23Men ushbu bandlar asosida korxonaning umumiy aktivlari qiymatini buxgalteriya kartotekasidan ko‘rib chiqdim. Korxona faoliyati ko‘proq xizmat ko‘rsatishga yo‘naltirilgan bo‘lgani uchun uning aylanma aktivlari ulushi nisbatan yuqori. Passivlar bo‘limi esa quyidagilardan iborat: Ustav kapitali – muassis tomonidan kiritilgan boshlang‘ich sarmoya. Taqsimlanmagan foyda – avvalgi yillardan qolgan va joriy yilda topilgan foydaning kompaniyada qolgan qismi. Qisqa muddatli qarzlar – kreditlar, yetkazib beruvchilarga qarzlar, soliq va boshqa majburiyatlar. Uzoq muddatli majburiyatlar – uzoq muddatli kreditlar, lizing shartnomalari. Korxonaning balansiga ko‘ra, aktivlar va passivlar qiymati bir-biriga teng bo‘lib, bu moliyaviy barqarorlikning belgisidir. 2024-yil yakunida balansda jami aktivlar va passivlar miqdori 1 200 000 000 so‘mni tashkil etdi. Men buxgalteriya bo‘limidagi mutaxassislar bilan birga balansni tekshirish, unga asos bo‘luvchi hujjatlar — hisobvaraqlar qoldiqlari, debitor va kreditorlar ro‘yxati, asosiy vositalar qiymati, amortizatsiya miqdori va foyda ko‘rsatkichlarini tahlil qildim. Balansdagi har bir raqam aniq hujjatlar bilan asoslanadi va nazorat qilinadi. Buxgalteriya balansini tayyorlashda “Milliy buxgalteriya standartlari”, “Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi Qonun hamda O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan tasdiqlangan yillik hisobot shakllari asosida ish olib boriladi. Korxona balansini Moliya vazirligining maxsus elektron platformasi orqali topshiradi. Balansda aks ettirilgan ma’lumotlar nafaqat hozirgi holatni, balki korxonaning moliyaviy rivojlanish tendensiyasini ham ko‘rsatadi. Masalan, o‘tgan yil bilan solishtirilganda, “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ aktivlarining 18% ga ortganini ko‘rdim. Bu xizmatlar hajmining kengaygani, tushumlarning oshgani, xodimlar soni ko‘paygani bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. 5Men amaliyot davomida bir nechta loyihalar bilan tanishdim. Jumladan, ayrim uy-joy massivlarida kommunikatsiya tizimlarini yangilash, ichki shamollatish va issiqlik tizimlarini o‘rnatish, zamonaviy texnologiyalarni joriy etish bo‘yicha olib borilayotgan ishlar bilan yaqindan tanishdim. Texnik xizmatlar ko‘rsatishda loyiha asosida ish bajarish, nazorat qilish, sifat kafolatini ta’minlash jarayonlari men uchun katta qiziqish uyg‘otdi. Korxonada xizmat ko‘rsatish sifati yuqori darajada yo‘lga qo‘yilgan bo‘lib, bunda har bir ish bosqichi qat’iy hujjatlashtiriladi. Hisob-fakturalar, xizmat shartnomalari, bajarilgan ishlar aktlari va boshqa moliyaviy hujjatlar asosida buxgalteriya tizimi yuritiladi. Men ushbu hujjatlarning bir qismi bilan bevosita ishladim va ularni rasmiylashtirishda ishtirok etdim. Xizmat ko‘rsatish faoliyatining samarali yuritilishi uchun buxgalteriya bo‘limining roli nihoyatda muhimdir. Xarajatlarning to‘g‘ri hisobga olinishi, mahsulot yoki xizmat narxining aniq shakllantirilishi, foyda va zarar tahlilining olib borilishi xizmatlarning sifati va iqtisodiy samaradorligini belgilaydi. Men amaliyot davomida aynan bu jarayonlarga e’tibor berdim. Shuningdek, korxonada bajarilayotgan ishlar doimiy ravishda nazorat qilinadi. Bajarilgan har bir loyiha ustidan texnik va iqtisodiy hisobotlar tuziladi. Bu esa xizmat ko‘rsatish jarayonini tahlil qilish, kamchiliklarni aniqlash va ularni bartaraf etish imkonini beradi. Bunday yondashuv sifat va ishonchlilikni oshiradi. Korxona tomonidan ko‘rsatiladigan xizmatlar o‘z ichiga quyidagilarni oladi: Loyiha-smeta hujjatlarini tayyorlash; Texnik xizmat ko‘rsatish va muhandislik tizimlarini o‘rnatish; Energiya tejovchi tizimlarni joriy etish; Binolarni ichki tamirlash va dizayn ishlari; Kommunikatsiya tizimlarini montaj qilish; Texnik nazorat va kafolatli xizmatlar ko‘rsatish. Korxonaning eng asosiy xizmatlaridan biri bu — loyiha-smeta hujjatlarini tayyorlashdir. Har qanday qurilish yoki tamirlash ishlaridan avval, texnik va 114. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ ning Ustav kapitali tarkibini o‘rganish va hisobatga ilova qilish. Amaliyot davomida korxonaning moliyaviy hujjatlari, hisoboti, normativ asoslari bilan birga, ustav kapitali tarkibi bilan ham batafsil tanishdim. Bu jarayon men uchun juda muhim tajriba bo‘ldi, chunki ustav kapitali yuridik shaxsning moliyaviy asosini tashkil qiladi. Ustav kapitali – bu korxonaning faoliyatini yuritish uchun muassislari tomonidan taqdim etilgan mablag‘larning yig‘indisi bo‘lib, u yuridik shaxs tashkil etilgan paytda shakllantiriladi va tegishli ravishda davlat ro‘yxatiga olinadi. Ustav kapitali korxonaning moliyaviy barqarorligi, kreditga layoqatliligi hamda tashqi ishonchliligini ta’minlaydi. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ yuridik shaxs sifatida davlat ro‘yxatidan o‘tgan bo‘lib, uning ustav kapitali tarkibi ustav hujjatida aniq ko‘rsatilgan. Amaliyot davomida men bu hujjatni o‘rganib chiqdim. Unga ko‘ra, MCHJ shaklidagi korxona bo‘lganligi sababli, uning ustav kapitali yagona muassis tomonidan shakllantirilgan. Korxonaning ustav kapitali tarkibi quyidagi asosiy elementlardan iborat: Muassis tomonidan ajratilgan pul mablag‘lari – asosiy qismi. Nomoddiy aktivlar (agar mavjud bo‘lsa) – dasturiy ta’minot, litsenziyalar. Asosiy vositalar (kompyuterlar, mebellar, ishlab chiqarish asbob-uskunalari) – baholangan shaklda. Korxona balansiga o‘tkazilgan ko‘chmas mulk (agar bo‘lsa) – notarial tasdiqlangan qiymat bilan. Amaliyot jarayonida men buxgalteriya hujjatlari orqali ustav kapitali shakllanishini ko‘rib chiqdim. “1-sonli buxgalteriya yozuvi” orqali ustav kapitalining korxona balansida qanday aks ettirilishini tahlil qildim. Ustav kapitali 4210 – “Ustav kapitali” deb nomlanuvchi hisobvaraq orqali hisobga olinadi. Korxona buxgalteriyadagi balans hisobotida ushbu summa passiv qismda, kapital bo‘limida ko‘rsatiladi. 18bank bilan munosabatlari uning moliyaviy barqarorligi va samarali ishlashi uchun muhim omil hisoblanadi. Birinchidan, “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ o‘zining asosiy hisobvaraqlarini bir nechta tijorat banklarida ochgan. Asosan, korxona milliy valyutadagi to‘lovlar uchun “Agrobank” va “Ipoteka bank” orqali, xorijiy valyutadagi operatsiyalar uchun esa boshqa bank tizimlari orqali ishlaydi. Bank orqali amalga oshiriladigan asosiy operatsiyalar quyidagilardan iborat: Mijozlardan tushumlar qabul qilish; Yetkazib beruvchilarga to‘lovlar amalga oshirish; Soliq va ijtimoiy ajratmalarni byudjetga o‘tkazish; Ish haqi to‘lovlarini xodimlar hisob raqamlariga o‘tkazish; Kreditlar olish va qaytarish. Korxona har kuni bankdagi hisobvaraqlar holatini tekshiradi. Buxgalteriya bo‘limi tomonidan bank orqali kelib tushgan va amalga oshirilgan har bir to‘lov elektron dasturlar orqali monitoring qilinadi. Hisob raqamda sodir bo‘lgan har bir harakat 51-hisob (Bankdagi pul mablag‘lari) bo‘yicha buxgalteriyada qayd etiladi. Amaliyot davomida men bu to‘lovlarni qanday tayyorlash, elektron bank tizimiga qanday yuklash, elektron imzo bilan tasdiqlash jarayonlarida qatnashdim. Barcha to‘lovlar bankning onlayn-bank tizimi orqali yuboriladi, bu esa vaqtni tejaydi va xavfsizlikni ta’minlaydi. Tijorat banklari bilan ishlashda korxona shartnomaviy asosda harakat qiladi. Bank xizmatlari uchun belgilangan tariflar asosida xizmat haqi to‘lanadi. Bunga xizmat haqi, hisobvaraq yuritish, valyuta ayirboshlash, plastik karta xizmatlari va boshqa moliyaviy xizmatlar kiradi. Bu xarajatlar buxgalteriyada alohida modda sifatida hisobga olinadi. Bank bilan aloqaning yana bir muhim jihati – bu kreditlash siyosatidir. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ o‘z faoliyatini kengaytirish, texnik baza va xizmatlar sifatini oshirish maqsadida ba’zan tijorat banklaridan kredit mablag‘larini jalb qiladi. Kredit olish uchun korxona bankka quyidagi hujjatlarni taqdim etadi: Yillik moliyaviy hisobotlar; 301-YIL (yillik yakuniy moliyaviy natijalar hisobotlari) – korxonaning yillik moliyaviy holati, sof foydasi va soliq to‘lovlari haqida umumlashtirilgan hisobot. Korxona ushbu hisobotlarni elektron raqamli imzo (ERI) orqali, statistika.uz sayti orqali topshiradi. Men amaliyot davomida bu tizimda ishlash tartibi, hisobotlarni to‘ldirish talablari va ularni topshirish muddatlari bilan yaqindan tanishdim. Statistik hisobotlar taqdim etilishidan oldin buxgalteriya bo‘limi rahbariyati bilan birga hisobot mazmunini tekshiradi. Har bir ko‘rsatkichga oid hujjatlar (xodimlar haqidagi buyruqlar, ish haqi vedomostlari, kontraktlar va shartnomalar) asosida raqamlar aniqlashtiriladi. Hisobotlar rasmiylashtirilgach, ularni xlsx, pdf yoki xml formatlarida saqlanadi va elektron tarzda topshiriladi. 2024-yil 1-yarim yillik uchun taqdim etilgan statistik hisobotdan ayrim asosiy ko‘rsatkichlar: Mazkur ma’lumotlar korxonaning faoliyati yildan-yilga barqaror o‘sib borayotganini ko‘rsatmoqda. Taqdim etiladigan statistik hisobotlar ko‘rsatkichlari turli davrlar kesimida tahlil qilinib, korxona ichki strategiyasiga moslashtirilgan holda qarorlar qabul qilinadi.Statistik hisoblar soliq hisobotlaridan farq qiladi. Chunki bu hisobotlarda ijtimoiy va iqtisodiy ko‘rsatkichlar, ishbilarmonlik faolligi va mehnat bozori holati ham inobatga olinadi.Yillik statistik hisobotlar 1- fevralgacha, chorakliklar esa kelgusi chorakning 5-kunigacha topshirilishi talab etiladi. Korxona bu muddatlarga qat’iy amal qiladi. 17Korxona soliq organlariga topshiradigan asosiy hujjatlar quyidagilardan iborat: Oy yakunida QQS hisoboti; Chorak yakunida foyda solig‘i deklaratsiyasi; Har oyning boshida ijtimoyiy soliq va jismoniy shaxslar daromad solig‘i to‘g‘risida hisobot; Yil yakunida yillik moliyaviy hisoboti va umumiy soliq balansi. Soliq to‘lovlari belgilangan muddatda amalga oshiriladi. Bu jarayon kechiktirilsa, soliq organlari tomonidan jarima sanksiyalari qo‘llaniladi. Shu bois korxona buxgalteriya bo‘limi har doim bu muddatlarga e’tibor beradi. Men amaliyot davomida soliq to‘lov jadvalini tuzishda buxgalterlarga ko‘maklashdim. Korxona soliq organlariga elektron to‘lov topshiriqnomalari orqali pul o‘tkazadi. Bu jarayon bank bilan hamkorlikda amalga oshiriladi va to‘lov amalga oshirilganidan so‘ng elektron tasdiq tizimda aks etadi. Har bir to‘lov bo‘yicha buxgalteriya dasturida yozuv kiritiladi va tegishli hisobvaraqda aks ettiriladi. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ tomonidan soliq intizomiga qat’iy amal qilinadi. Korxona o‘zining soliq majburiyatlarini o‘z vaqtida va to‘liq bajarishga intiladi. Shu bois davlat soliq organlari bilan o‘zaro aloqa ochiq, tizimli va nazorat ostida olib boriladi. Har qanday o‘zgarish yoki qonunchilikdagi yangiliklar korxona tomonidan bevosita soliq organlari axborot tizimi orqali kuzatib boriladi. Korxona shuningdek, soliq organlari tomonidan tashkil etilgan seminar va o‘quv mashg‘ulotlarida ham faol ishtirok etadi. Bu orqali u o‘z xodimlarining savodxonligini oshiradi va qonuniylikka asoslangan moliyaviy yurituvni ta’minlaydi. Mening amaliyot davrimda bu turdagi seminarlar onlayn shaklda tashkil etilgani tufayli buxgalteriya bo‘limi xodimlari bevosita ishtirok etdilar, men esa kuzatuvchi sifatida qatnashdim. 7. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ va tijorat banklari o‘rtasidagi munosabatlarni tahlil qilish Ushbu amaliyot davomida men korxonaning kundalik moliyaviy faoliyati, hisob-kitob hujjatlari bilan ishlash, soliqlar, foyda tahlili va ayniqsa, tijorat banklari bilan olib borilayotgan aloqalari bilan bevosita tanishdim. Korxonaning 3113. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ faoliyati g a in vestitsion kapitalni jalb etish bo`yicha takliflarni ishlab chiqish “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJda buxgalter yordamchisi sifatida amaliyot o‘tar ekanman, korxonaning mavjud moliyaviy holati, rentabellik darajasi, xizmat ko‘rsatish yo‘nalishlari va rivojlanish strategiyasi bilan yaqindan tanishdim. Kuzatishlarim natijasida korxona o‘z faoliyatini kengaytirish, yangi texnologiyalarni joriy etish va xizmat sifati samaradorligini oshirish bo‘yicha katta salohiyatga ega ekanligiga amin bo‘ldim. Shu munosabat bilan quyida “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ faoliyatiga investitsion kapitalni jalb etish bo‘yicha aniq va asosli takliflarimni bayon qilaman. 1. Strategik sheriklik asosida to‘g‘ridan-to‘g‘ri investitsiyalar jalb qilish Korxona binolarni loyihalash, ichki dizayn ishlari, muhandislik kommunikatsiyalarini o‘rnatish kabi xizmatlarni ko‘rsatadi. Bu esa qurilish sohasi bilan chambarchas bog‘liq bo‘lib, mamlakatdagi yirik qurilish kompaniyalari bilan hamkorlik qilish orqali strategik investorlarni jalb etish imkonini beradi. Jumladan, yirik qurilish kompaniyalariga xizmat ko‘rsatish evaziga ulardan investitsiya jalb qilish, texnologik jihozlarni hamkorlik asosida yangilash mumkin. 2. Davlat dasturlari va subsidiyalar O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining bir qator qarorlariga ko‘ra, innovatsion texnologiyalarni joriy qilayotgan xususiy kompaniyalarga davlat grantlari, kredit subsidiyalari va soliq imtiyozlari ajratiladi. “ RITM PROGRESS PROFI ” MCHJ tomonidan energiya tejovchi tizimlar, avtomatlashtirilgan monitoring uskunalarini joriy etish orqali ushbu dasturlardan foydalanish imkoniyati mavjud. 3. Tijorat banklari orqali uzoq muddatli investitsion kreditlar olish Tijorat banklari ayniqsa xizmat ko‘rsatish va texnik sohalarda faoliyat yuritayotgan korxonalarga investitsion loyihalar uchun past foizli kreditlar ajratmoqda. Korxona o‘zining buxgalteriya balansidagi moliyaviy barqarorlik, foyda va rentabellik ko‘rsatkichlari orqali 3-5 yillik investitsion kredit olish uchun banklarga ishonchli kredit oluvchi sifatida murojaat qilishi mumkin.

RITM PROGRESS PROFI

Купить