Satrlar bilan ishlash

Dokument ma'lumotlari

Narxi	10000UZS
Hajmi	95.8KB
Xaridlar	7
Yuklab olingan sana	16 Fevral 2024
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Informatika va AT

Satrlar bilan ishlash

Sotib olish

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA
INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
TOSHKENT AMALIY FANLAR UNIVERSITETI
“MATEMATIKA VA KOMPUTER INJINIRING”
KAFEDRASI
“ DASTURLASH ” fanidan
Mavzu: ___________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
Bajardi: ___________________ guruhi talabasi
___________ __________________________
Q abul q ildi: ___________ __________________________
Toshkent – 20__ y.KURS ISHI

TOSHKENT AMALIY FANLAR UNIVERSITETI
“MATEMATIKA VA KOMPUTER INJINIRING”
Kafedrasi
“ DASTURLASH ” fanidan
kurs ishi bo`yicha berilgan
texnik topshiriq
Variant ___
Mavzu : _____________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
1. Kurs ishini topshirish muddati: _______________________________
2. Kurs ishini bajarish uchun boshlang’ich ma’lumotlar: Adabiyotlar,
nazariy ma’lumotlar, grafik muharrirlar. _______________________________
3. Tushuntiruv yozuvi tarkibi: Kirish, mavzu bo’yicha nazariy ma’lumotlar,
amaliy qismda berilgan topshiriq varianti bo`yicha grafik ishlanmalar, xulosa,
foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati, ilova. _______________________________
4. Grafik materiallar: tasvir, chizma va boshqalar.
5. Topshiriq berilgan sana: _____________________________________
6. Bajarish uchun qabul qilib oldi: _____________________________
________________ fakulteti, ________________________ guruh talabasi
7. Rahbar: __________________________________________________ «Tasdi q layman»
“ Matematika va komputer injiniring ”
kafedrasi mudiri __________ dots .
_____________ ___ _______ 20 ___ y.

Ekspert guruhi baholari
F.I.O Baho Imzo
Rasmiylashtirish
Himoya
Savollar:
O’rtacha baho

Mavzu: Satrlar bilan ishlash
REJA:
I. KIRISH.
II. ASOSIY QISM
1.Satrlar va simvollar bilan ishlash.
2.Simvolli standart funktsiyalar
III. LOYHA QISMI
3. Berilgan String ni eng ko'p bo'laklarga ajrating. Bo'laklarning uzunligi
teng bo'lishi kerak. Bo'laklarning uzunligi 1 dan katta bo'lsin. Agar string 1 dan
ortiq bo'laklarga ajratilmasa "Boshqa Topshiriqlar bormi?" degan so'z konsolga
chiqsin
XULOSA
F O YDALANILGAN ADABIYOTLAR.

KIRISH
Hozirgi kunda respublikamizdagi texnika oliy o`quv yurtlarida “Informatika
va axborot texnologiyalari” yo`nalishi va mutaxassisliklariga turli xil dasturlash
tillarini o`rgatish mo`ljallangan. V а qt o‘tishi bil а n k о mpyut е rl а r t о b о r а k е ngr о q
qo‘ll а n а b о shl а di h а md а yuq о rir о q d а r а j а d а gi pr о ts е dur а dasturlash till а ri p а yd о
bo‘ldi.
Bizga ma`lumki, dasturlash tillarining yuzdan ortiq ko`rinishlari mavjud, lekin
qo`llanilishi ko`lamiga qarab C/C++ va C# dasturlash tillari yuqori dasturlash
sinfiga mansubdir.
Mutaxassislarning fikriga ko`ra C++ dasturlash tili Assembler dasturlash tiliga eng
yaqin bo`lib, tezlik jihatidan 10 % ortda qolar ekan.
Keyingi yillarda amaliy dasturchilarga juda ko`p integratsion dastur tuzish
muhitlari taklif etilmoqda. Bu muhitlar u yoki bu imkoniyatlari bilan bir–biridan
farq qiladi. Aksariyat dasturlashtirish muhitlarining fundamental asosi C/C++ tiliga
borib taqaladi.
Ushbu kurs ishi hozirgi kunda komp’yuterda berilgan masalalarni dasturlash tillari
orqali echih va dasturlashda strukturalar, strukturali massivlar va ko’rsatgichli
strukturalar bilan ishlash hamda boshqa o’eklar bilan ishlash kabi ko’nikmalarni
o`rganishga bag’shlanadi.
C++ tili ning standartlashgan versiyalarida ikki xil tur dagi belgilar majmuasi bilan
ishlash imkoniyati mavjud . Birinchi t ur ga, an'anaviy, «tor» belgilar deb
nomlanuvchi 8 bitli belgilar majmuasi, ikkinchi turga esa 16 bitli «keng» belgilar
majmuasi kiradi. Dasturlash t il i kutubxonasida har bir guruh belgilari uchun
maxsus funksiyalar to’plami aniqlangan.

$Quyida C++ tilida belgi sifatida ishlatilishi mumkin bo’lgan o’zgarmaslar to’plami ning jadval i keltirilgan: Belgi sinflari Belgi o’zgarmaslar Katta harflar 'A'..' Z ', 'A'..'YA' Kichik h arflar ' a '..' z ', ' a '..'ya' Raqamlar '0'..'9' Bo’sh joy gorizontal tabulyatsiya (ASCII kodi 9),satrni o’tkazish (ASCII kodi 10), vertikal tabulyatsiya (ASCII kodi 11), formani o’tkazish (ASCII kodi 12) karetkani qaytarish (ASCII kodi 13) . Punktuasiya belgilari (ajratuvchilar) ! ” # $ & ‘ ( ) * + - , . / :; < = > ? @ [ \ ] ^ _ { | } ~ Boshqaruv belgilari ASCII kodi 0 .. 1Fh orali ь ida va 7Fh b o’ lgan belgilar Bo’sh joy ASCII da kodi 32 b o’ lgan belgi O’n oltilik raqamlar ‘0’ .. ’9’,’A’ .. ’F’,’a’ .. ’f’ 27 .1-jadval. C++ tilida belgi sifatida ishlatilishi mumkin bo’lgan o’zgarmaslar to’plami. Satrlar bilan ishlash Satrlar – bu belgilar ketma-ketligi. Ko'p hollarda satrlar so'zlar jamlanmasidan tashkil topadi. Pythonda satrlar bilan ishlash juda qulay. Bir qancha satr literallari mavjud. Ularni ko`rib chiqamiz Apostrof va qo`shtirnoqdagi satrlar Apostrof va qo`shtirnoqdagi satrlar bir narsa. Uni ikki xil variantda keltirilishiga sabab literallarga apostrof va qo`shtirnoq belgilarini maxsus xizmatchi belgilardan foydalanmasdan kiritish mumkinligi deb hisoblanadi.$

Ko`p qatorli satrlar
Pythonda satrlarni apostrof(‘) va qo`shtirnoqdan foydalanib hosil qilish mumkin.
Apostrof (bir tirnoq(')) yoki qo'sh tirnoqni(") 3marta takrorlash orqali esa ko'p
qatorlik satrlarni xosil qilish mumkin. Milsol uchun:
Satr konstantalarini birlashtirish uchun ularni yonma-yon joylashtirishning o'zi
kifoya. Python avtomat ularni birlashtiradi. Misol uchun: "Ismingiz" "kim?"
avtomat "Ismingiz kim?" ga aylanadi.
Eslatma: Bir tirnoq va qo'sh tirnoqdagi satrlar bir-biridan hech ham farq qilmaydi.
Satrlarning funksiya va metodlari
Shunday qilib satrlar bilan ishlash haqida gapirdik, endi satrlarning funksiyalari va
metodlari haqida gapiramiz. Quyida satrlarning barcha funksiya va metodlari
keltirilgan.
Asosiy operatsiyalar
Konkatenatsiyalash (qo`shish)
Satrni takrorlash (dublikat qilish)
Satr uzunligi (len() funksiyasi)
Indeks bo`yicha chiqarish
Misoldanko`rinibturibidikiPythonmanfiyindeksbo`yichachiqarishgaruxsatetadi,
lekinhisoblashqatoroxiridanboshlanadi.
Kesmani ajratib olish. Kesmani ajratib olish operatori:[X:Y]. X- kesmaning boshi,
Y esa –oxiri. Y raqamli belgi kesmaga kirmaydi. Jimlik holatida birinchi indeks 0
ga teng, ikkinchi indeks esa qator uzunligiga teng bo`ladi.
Bundan tashqari kesmani ajratib olishda qadamni belgilash mumkin

$Satrlarning qo`shimcha funksiya va metodlari Metodlarni chaqirganga Pythondagi satrlar o`zgarmaydigan ketma-ketliklar darajasiga kirishini inobatga olishimiz kerak. Bu degani hamma funksiyalar va metodlar faqat yangi satrni tuzishi mumkin. Shuning uchun hamma metodlar yangi satrni qaytaradilar, va u keyin boshqa nomga ega bo`ladi. S = ‘str’; S = “str”; S = “”str””; S = “”“str”“”- Satrlarni literallari S = “s\np\ta\nbbb”- ekran bilan ishlash ketma-ketliklari S = r “C:\temp\new”- Formatlashtirilmagan satrlar S = b “byte”- Baytlar qatori S1+S2- Konkatenatsiya (qo`shish) S1*3- Satrni takrorlash S[i]- Indeks bo`yicha murojaat S[i:j:step]- Step qadamli i elementdan boshlab j elementgacha bo`lgan kesmani ajratib olish. Len(s)- Satr uzunligi S.find(str,[start],[end])- Satrdan satr ostini izlash. Satr ostining birinchi belgisini o`rinini qaytaradi, agar satrda satr osti bo`lmasa -1ni qaytaradi. S.rfind(str,[start],[end])- Satrdan satr ostini axtarish. Oxirgi kirish raqamini yoki 1 ni qaytaradi S.index(str,[start],[end])- Satrdan satr ostini axtarish. Birinchi kirish raqamini qaytaradi yoki ValueError istisnosini chaqiradi S.rindex(str,[start],[end])- Satrdan satr ostini axtarish. Oxirgi kirish raqamini qaytaradi yoki ValueError istisnosini chaqiradi S.replace(shablon,almashuv)- Shablonni almashtirish$ $S.split(belgi)- Satrni har bir so`zini alohida alohida ajratib chiqish. S.isdigit()- Satrda raqamlar ishtirok etganligini tekshirish. S.isalpha()- Satr faqat harflardan iboratligini tekshirish S.isalnum()- Satr harf yoki raqamlardan iboratligini tekshiradi S.islower()- Satr quyi registrdagi belgilardan iboratligini tekshiradi S.isupper()- Satr yuqori registrdagi belgilardan iboratligini tekshiradi S.isspace()- Satrdako`rinmaydidanbelgilarborliginitekshirish (probel, sahifanio`tkazishbelgisi(‘\p’), yangisatrgao`tish(‘\n’), koretkaniqaytarish(‘\r’), gorizontaltabulyatsiya(‘\t’) vavertikaltabulyatsiya) S.istitle()- Satrda so`zlar bosh harf bilan boshlanishini tekshirish S.upper()- Satrni yuqori registrga o`zgartirish S.lower()- Satrni quyi registrga o`zgartirish S.starswith(str)- S satr str shablonidan boshlanishini tekshirish S.endswith(str)- S satr str shabloni bilan tugashini tekshirish S.join(ro`yxat)- S ajratuvchiga ega ro`yxatdan qatorni yig`ish Ord(belgi)- Belgiga mos ASCII kodni qaytaradi Chr(son)- ASCII kodga mos belgini qaytaradi S.capitalize()- Satrning birinchi belgisi yuqori registrda qolganlarini quyi registrga o`tkazadi. S.center (width,[fill])- Chegaralari bo`yicha fill (jimlik holatida probel) belgisi turuvchi markazlashtirilgan satrni qaytaradi. S.expandtabs(tabsize)- Joriy ustungacha bir yoki bir qancha probellar bilan tabulyatsiyaning hamma belgilari almashtirilgan satr nusxasini qaytaradi. Agarda TabSize ko`rsatilmagan bo`lsa tabulyatsiya hajmi 8 probelga teng bo`ladi S.lstrip([chars])- Satr boshidagi probel belgilarini olib tashlash$

S.rstrip([chars])- Satr oxiridan probel belgilarini olib tashlash
S.strip([chars]) Satr boshidan va oxiridan probel belgilarini olib tashlash
S.partition(shablon)- Birinchi shablon oldida turuvchi qismni keyin shablonni
o`zini va shablondan keyin turuvchi qismga ega kortejni qaytaradi. Agarda shablon
topilmasa satrga ega bo`lgan kortejni qaytaradi, avval ikki bo`sh satr keyin satrni
o`zini.
S.rpartition(sep)- Oxirgi shablon oldida turuvchi qismni keyin shablonni o`zini va
shablondan keyin turuvchi qismni qaytaradi. Kortej qator o`zidan va undan keyin
ikkita bo`sh qatordan iborat bo`ladi.
S.swapcase()- Quyi registrdagi belgilarni yuqori registrga, yuqorilarni esa quyiga
o`tkazadi
S.title()- Har bitta so`zning birinchi harfini yuqori registrga qolganlarini esa quyi
registrga o`tkazadi
S.zfill(width)- Qator uzunligini Widthdan kam qilmaydi agar kerak bo`lsa birinchi
belgilarni nollar bilan to`ldiradi.
Belgi va satrlarni o’qish-yozish funksiyalari makros ko’rinishida aniqlangan.
getc( ) makrosi tayinlangan oqimdan navbatdagi belgini qaytaradi va kirish
oqimi ko’rsatkichini keyingi belgiga o’tkazadi. Agar o’qish muvaffaqiyatli bo’lsa
getc() funksiyasi ishorasiz int ko’rinishidagi qiymatni, aks holda YEOF qiymatini
qaytaradi. Ushbu funksiya prototipi quyidagicha:
int getc(FILE * stream);
EOF identifikator makrosi
#define EOF(-1);
ko’rinishida aniqlangan va o’qish-yozish amallarida fayl oxirini belgilash uchun
xizmat qiladi. YEOF qiymati ishorali char turida bo’ladi. Shu sababli o’qish-yozish

$jarayonida unsigned char turidagi belgilar ishlatilsa, YEOF makrosini ishlatib bo’lmaydi. Belgini oqimga chiqarish uchun putc() makrosi aniqlangan va uning prototipi quyidagi: int putc(int c, FILE*stream); ko’rinishida aniqlangan. putc() funksiyasi stream nomi bilan berilgan oqimga c belgini chiqaradi. Funksiya qaytaruvchi qiymat int turiga aylantirilgan c belgi hisoblanadi. Agar belgini chiqarishda xatolik ro’y bersa YEOF qaytariladi. getc() va putc() makroslarining qo’llanilishiga doir misol: #include <iostream.h> #include <stdio.h> int main() { char ch; cout<<”Belgini kiriting:”; ch=getc(stdin); cout<<”Siz kiritgan belgi:\n”; putc(ch,stdout); return 0; } Belgilarning ASCII jadvalidagi kodini chop etish yoki berilgan kodga mos jadvaldagi belgini chiqarish uchun turni oshkor ko’rinishda boshqa turga keltirishdan foydalaniladi. Masala. ASCII jadvalidagi barcha belgilarni o’z kodlari bilan birga chop etadigan dastur tuzilsin. #include <iostream.h> int main() { for (int i=0;i<=255;i++) Cout<<i<<”|t”<<(char)i<<”|n”;$ $Return 0; } Dastur bajarilganda ASCII jadvalidagi barcha kodlar va ularga mos belgilar chop etiladi. C++ tilida satr char turidagi belgilar massivi sifatida q araladi va bu belgilar ketma-ketligi satr terminatori deb nomlanuvchi 0 kodli belgi bilan tugaydi ( ‘\0’ ). N ol-terminator bilan tugaydigan satrlarni ASSII z -satlar deyiladi. Satr massivi e'lon q ilinishida, satr oxiriga terminator qo’ yilishi va natijada satrga qo’ shimcha bi r bayt qo’shilishini hisob ga olish kerak: shar satr[10] ; Ushbu e'londa satr o’zgaruvchisiga xotiradan 10 bayt joy ajratiladi , bundan 9 bayti satr hosil q iluvchi belgilar uchun va 1 bayt i esa nol- terminator i uchun. Satr o’ zgaruvchilar e'lon q ilinishida boshlan ь ich q iymatlarni q abul q ilishi mumkin. Bu holda kompilyator avtomatik ravishda satr uzunligini hisoblaydi va satr oxiriga nol- terminator i ni qo’ shib qo’ yadi: char Hafta_kuni[]=”Juma” ; Ushbu e'lon quyidagi e'lon bilan ekvivalent: char Hafta_kuni[]={‘J’,’u’,’m’,’a’,’\0’} ; Satr qiymatini o’qishda oqimli o’qish operatori ">>" o’rniga getline() funksiyasini ishlat ish ma'qul hisoblanadi, chunki oqimli o’qishda bo’sh joylar inkor qilinadi (ular satr belgisi hisoblansa ham) . Oqimli o’qishda o’ qilayotgan belgilar ketma-ketligi satrdan o’lchamidan oshib ketganda ham belgilarni ng kiriti li sh i davom etishi mumkin. Natijada satr o’ziga ajratilgan o’lchamdan ortiq belgilarni qabul qiladi va turli xatoliklar kelib chiqadi . Shu sababli ham satrlarni o’qishda getline() funksiyasi dan foydalanish maqsadga muvofiq. getline() funksiyasi ikkita parametrga ega bo’lib, birinchi parametr o’qish amalga oshirilayotgan satrga ko’rsatkich, ikkinchi parametr esa o’qilishi kerak bo’lgan belgilar soni ni ko’rsat a di. O q imdan satrni o’q ishga m o’ ljallangan gets() funksiyasining prototipi q uyidagi,$ $char * gets(char *s); k o’ rinishida ani q langan b o’ lib, u standart o q imdan satrni o’q iydi va uni s o’ zgaruvchisiga yozadi. Joylashtirish paytida oqimdagi ‘\n’ belgisi ‘\0’ belgisi bilan almashtiriladi. Bu funksiyani ishlatishda o’qilayotgan satrning uzunligi s satr uchun ajratilgan joy uzunligidan oshib ketmasligini nazorat qilish kerak bo’ladi. puts() funksiyasi quyidagi int puts(const char *s); ko’rinishda bo’lib, u standart oqimga argumentda ko’rsatilgan satrni chiqaradi. Bunda satr oxiriga yangi satrga o’tish belgisi ‘\n’ qo’shiladi. Agar satrni oqimga chiqarish muvaffaqiyatli bo’lsa puts() funksiyasi manfiy bo’lmagan sonni, aks holda YEOF ni qaytaradi. Satrni o’qish-yozish funksiyalarini ishlatishga misol tariqasida quyidagi dasturni keltirish mumkin. #include<stdio.h> int main() { char *s; puts(“Satrni kiriting: ”); gets(s); puts(“Kiritilgan satr: ”); puts(s); return 0; } Satr bilan ishlaydigan funksiyalarning aksariyati «string.h» kutubxonasida jamlangan. Dasturlashda n isbatan ko’p ishlatiladigan funksiyalarning tavsifini keltiramiz : strlen() − satr uzunligini aniqlash funksiyasi. Sintaksisi: size_t strlen(const char* string); Bu funksiya uzunligi hisoblanayotgan satr boshiga ko’rsatkich bo’lgan yagona parametrga ega va u natija sifatida ishorasiz butun sonni qaytaradi. strlen()$

funksiyasi satrning haqiqiy uzunligidan bitta kam qiymat qaytaradi, ya'ni u nol-
terminator ning o’rnini hisobga olmaydi.
Satr uzunligini aniqlash uchun sizeof() funksiyasidan ham foydalanish mumkin va
u strlen() funksiyasidan farqli ravishda satrning haqiqiy uzunligini qaytaradi.
sizeof() funksiyasidan getline() funksiyasining ikkinchi argumenti sifati
foydalaniladi va u satr uzunligini yaqqol ko’rsatmaslik imkonini beradi:
cin.getline(Satr, sizeof(Satr));
Satr o’zgaruvchilarining qiymatlarini biridan ikkinchisiga nusxalash
mumkin. Bu maqsadda bir qator standart funksiyalar aniqlangan bo’lib, ularning
ayrimlari bilan tanishamiz.
strcpy()− satrni nusxalash funksiyasi.
Sintaksisi: char* strcpy(char* str1, const char* str2);
Bu funksiya str2 satrdagi belgilarni str1 satriga baytma-bayt nusxalaydi.
Satrlarni ulash (konkatenatsiya) funksiyalari strcat() va strncat().
Sintaksislari: char* strcat(char* str1, const char* str2); Bu funksiya str1 satri
davomidan str2 satrini ulaydi.
char* strncat(char* str1,const char* str2,size_t num); Bu funksiya esa str1
satri davomidan str2 satrining ‘num’ta belgisini ulaydi.
Satrdagi harf registrlarini o’zgartirish funksiyalari _strupr() va _strlwr() .
Kompilyatorlarning ayrim variantlarida funksiyalar nomidagi tagchiziq (‘_’)
bo’lmasligi ham mumkin.
Sintaksisi: char _strlwr(char* str); argument sifatida berilgan satrdagi bosh
harflarni kichik harflarga almashtiradi va hosil bo’lgan satr adresini funksiya
natijasi sifatida qaytaradi.
_strupr() funksiyasi xuddi _strlwr() funksiyasidek amal qiladi, lekin satrdagi
kichik harflarni bosh harflarga almashtiradi:
Satrni teskari tartiblash funksiyasi strrev() .
Sintaksisi: char* strrev(char* str); str satridagi belgilarni teskari tartibda
tartiblaydi.

Turlarni o’zgartirish funksiyalari: atoi()−belgi ko’rinishidagi butun sonni
butun son ko’rinishiga o’tkazish funksiyasi.
Sintaksisi: int atoi(const char* ptr); ptr ko’rsatgichdagi ASCIIz-satrni int turidagi
songa o’tkazishni amalga oshiradi.
atol() funksiyasi xuddi atoi() funksiyasidek amal qiladi, faqat funksiya natijasi
long turida bo’ladi. Agar hosil bo’lgan son qiymati long chegarasiga siьmasa,
funksiya kutilmagan qiymatni qaytaradi.
atof()− belgi ko’rinishidagi haqiqiy sonni haqiqiy son ko’rinishiga o’tkazish
funksiyasi.
Sintaksisi: double atof() (const char* ptr); ptr ko’rsatgichdagi ASCIIz -satrni
double turidagi suzuvchi nuqtali songa o’tkazishni amalga oshiradi.
strtod() funksiyasi atof() funksiyasidan farqli ravishda satrni doub1e turidagi
songa o’tkazishda konvertatsiya jarayoni uzulgan paytda aylantirish mumkin
bo’lmagan birinchi belgi adresini ham qaytaradi. Bu o’z navbatida satrning xato
qismini qayta ishlash imkoniyatini beradi.
Sintaksisi: double strtod(const char *s, char **endptr); endptr ko’rsatkichi
konvertatsiya qilinishi mumkin bo’lmagan birinchi belgi adresi.
itoa() va ltoa() funksiyalari mos ravishda int va long turidagi sonlarni satr
ko’rinishiga o’tkazadi. Bu funksiyalar mos ravishda quyidagi sintaksislarga ega:
char* itoa(int num, char *str, int radix);
va char* ltoa(long num, char *str, int radix); num sonini radix argumentda
ko’rsatilgan sanoq sistemasidagi ko’rinishini str satrda hosil qiladi.
Masala. O’nlik sanoq sistemasida berilgan 12345 sonini 2 lik, 8 lik, 16 lik
sanoq sistemalariga o’tkazib, satr ko’rinishida tasvirlovchi dastur tuzilsin:
int main()
{
char satr2[20],satr8[15],satr10[10],satr16[5];
int son=12345;
itoa(son,satr2,2);
itoa(son,satr8,8);

$itoa(son,satr10,10); itoa(son,satr16,16); cout<<”Son k o’ rinishlari”<<end1; cout<<”2 lik sano q sistemasida :”<<satr2<<end1; cout<<”8 lik sano q sistemasida :”<<satr8<<end1; cout<<”10 lik sano q sistemasida:”<<satr10<<end1; cout<<”16 lik sano q sistemasida:”<<satr16<<end1; return 0; } Dastur ishlashi natijasida ekranga q uyidagi satrlar chi q adi: 2 lik sano q sistemasida :11000000111001; 8 lik sano q sistemasida :30071; 10 lik sano q sistemasida:12345; 16 lik sano q sistemasida:3039; Yuqorida ko’rib o’tilgan funksiyalar char turidagi massiv satri uc h un o’rinli hisoblanadi. C++ tilining 32 razryadli apparat platformalar uchun yaratilgan variantlarida, masalan, C++ Builder variantida standart satr turiga qo’shimcha sifatida string turi kiritilgan va u string sinfi ko’rinishida amalga oshirilgan. Bu turdagi satr uchun '\ 0' belgisi tugash belgisi hisoblanmaydi, ya’ni u oddiygina belgilar massivi sifatida qaraladi. string turidagi satr uzunligi, bajariladigan amallar natijasida dinamik ravishda o’zgarib turishi, uning tarkibida bir qator funksiyalar aniqlanganligi, bu tur bilan ishlashda ma'lum bir qulayliklar yaratadi. string turidagi o’zgaruvchilar quyidagicha e'lon qilinadi: string s1,s2,s3; Bu turdagi satrlar uchun maxsus amallar va funksiyalar aniqlangan. Satr turidagi o’zgaruvchiga qiymat berish: string s1=”b evosita qiymatlash ”; string s 2 (s 1 ); string s 3 =s 2 ;$

string turidagi o’zgaruvchilar bilan ishlovchi funksiyalar:
Bir satr qismini boshqa satrga yuklash uchun quyidagi funksiyalarni ishlatish
mumkin, ularning prototipi quyidagicha:
assign(const string &str);
assign(const string &str, unsigned int pos, unsigned int n);
assign(const char *str, int n);
Birinchi funksiya qiymat berish amali bilan ekvivalentdir .
Ikkinchi funksiya chaqiruvchi satrga argumentdagi str satrning pos o’rnidan n
ta belgidan iborat bo’lgan satr qismini nusxalaydi. Agarda p os qiymati str satr
uzunligidan katta bo’lsa, xatolik haqida ogohlantiriladi. A gar pos+n ifoda ning
qiymati str satr uzunligidan katta bo’lsa, str satrining p os o’rnidan boshlab satr
oxirigacha bo’lgan belgilar nusxalanadi. Bu qoida navbatdagi f unksiyalar uchun
o’rinlidir .
Uchinchi funksiya argumentdagi char turidagi str satrni string turiga
aylantirib, funksiyani chaqiruvchi satrga qiymatlaydi.
Satr qismini boshqa satrga qo’shish funksiyalari:
append(const string &str);
append(const string&str,unsigned int pos,unsigned int n);
append(const char *str,int n);
Bu funksiyalarni ng yuqorida keltirilgan assign funksiyalar i dan farqi shundaki,
bu funksiyalar funksiyani chaqiruvchi satr oxiriga str satr i ni ng o’zini yoki uning
qismini qo’shadi.
Satr qismini o’chirish funksiya lari :
erase(unsigned int pos=0,unsigned n=pos);
Bu funksiya, uni chaqiruvchi satrning pos o’rnidan boshlab n ta belgini
o’chirib tashlaydi. Agarda pos ko’rsatilmasa, satr boshidan boshlab o’chiriladi.
Agar n ko’rsatilmasa, satrni ng oxirigacha bo’lgan belgilar o’chiriladi .
void clear() funksiyasi, uni chaqiruvchi satrni to’liq tozalaydi.
Bir satrga ikkinchi satr qismini joylashtiruvchi funksiyalar:
insert(unsigned int pos1,const string &str);

$insert(unsigned int pos1,const string & str, unsigned int pos2, unsigned int n); insert(unsigned int pos1,const char *str, int n); Bu funksiyalar append kabi ishlaydi. Undan farqi shundaki, str satrini yoki uning qismini funksiyani chaqiruvchi satrning ko’rsatilgan pos1 o’rnidan boshlab joylashtiradi. Bunda funksiyani chaqirgan satrning pos1 o’rindan keyin joylashgan belgilar o’nga suriladi. Bir satr qismining o’rniga boshqa satrning qismini qo’yish funksiyalari: replace(unsigned int pos1,unsigned int n1,const string &str); replace(unsigned int pos1, unsigned int n1,const string & str, unsigned int pos2,unsigned int n2); replace(unsigned int pos1, unsigned int n1,const char *str, int n); Bu funksiyalar insert kabi ishlaydi . U ndan farq i shundaki, funksiya chaqiruvchi satrning ko’rsatilgan o’rnidan (pos1) n1 ta belgilar o’rniga str satrini yoki uning pos2 o’rindan boshlangan n2 ta belgidan iborat qismini qo’yadi (almashtiradi). Ikkita satr o’zgaruvchisining qiymatlarini o’zaro almashtirish funksiyasi: swap(string &str); Satr qismini ajratib olish funksiyasi: string substr(unsigned int pos=0,unsigned int n=npos)const; Bu funksiya, uni chaqiruvchi satrning pos o’rnidan boshlab n ta belgini natija sifatida qaytaradi. Agarda pos ko’rsatilmasa, satr boshidan boshlab n ta belgi ajratib olinadi, agar n ko’rsatilmasa, pos dan boshlab satr oxirigacha bo’lgan belgilar natija sifatida qaytariladi . string turidagi satrni char turiga o’tkazish funksiyalari: const char * c_str()const; b u funksiya char turdagi ‘\0’ belgisi bilan tugaydigan satrga o’zgarmas ko’rsatkichni qaytaradi . const char * data()const; bu funksiya esa satr oxiriga ‘\0’ belgisini qo’shmaydi.$ $Satr qismini izlash funksiyalari. Q uyida ulardan asosiylarining tavsifini keltiramiz: unsigned int find(const string &str,unsigned int pos=0)const; bu unksiya, uni chaqirgan satrning ko’rsatilgan joyidan (pos) boshlab str satrni qidiradi va birinchi mos keluvchi satr qismining boshlanish o’rnini qiymat sifatida qaytaradi, aks holda maksimal musbat butun npos sonini qaytaradi, agar izlash o’rni (pos) berilmasa, izlanayotgan qism satr satr boshidan boshlab izlanadi. unsigned int find(char c.unsigned int pos=0)const; bu funksiya oldingi funksiyadan farqli ravishda satrdan (c) belgini izlaydi. unsigned int rfind(const string &str,unsigned int pos=npos)const; bu f unksiya, uni chaqirgan satrning ko’rsatilgan pos o’rnigacha str satr i ning birinchi uchragan joyini ng o’rni ni qaytaradi, aks holda esa npos qiymatini qaytaradi, agar pos ko’rsatilmasa izlash satr oxirigacha davom ettiriladi . Satr xossalarini aniqlash funksiyalari . string sinfida satr uzunligi ni , bo’shligini va uning egallagan xotira hajmini aniqlaydigan funksiyalar ham mavjud. unsigned int size() const; //satr o’lchami ; unsigned int length() const; //satr dagi elementlar soni ; unsigned int max_size() const; //satrning maksimal uzunligi ; unsigned int capacity() const; /*satrning xotiradan egallagan hajmini qaytaradi; */ bool empty()const; /*agar satr bo’sh bo’lsa, 1(rost), aks holda 0(yolьon) qiymatini qaytaradi;*/ Satrlar bilan ishlovchi funksiyalar ko’p sonli bo’lib, yuqorida ularning nisbatan ko’p ishlatiladiganlaridan namunalar keltirildi. C++ tilida satr char turidagi belgilar massivi sifatida qaraladi va bu belgilar ketma-ketligi satr terminatori deb nomlanuvchi 0 kodli belgi bilan tugaydi ( ‘\0’ ). Nol-terminator bilan tugaydigan satrlarni ASSIIz-satlar deyiladi. Satr massivi e'lon qilinishida, satr oxiriga terminator qo’yilishi va natijada satrga qo’shimcha bir bayt qo’shilishini hisobga olish kerak:$ $shar satr[10] ; Ushbu e'londa satr o’zgaruvchisiga xotiradan 10 bayt joy ajratiladi, bundan 9 bayti satr hosil qiluvchi belgilar uchun va 1 bayti esa nol-terminatori uchun. Satr o’zgaruvchilar e'lon qilinishida boshlanьich qiymatlarni qabul qilishi mumkin. Bu holda kompilyator avtomatik ravishda satr uzunligini hisoblaydi va satr oxiriga nol-terminatorini qo’shib qo’yadi: char Hafta_kuni[]=”Juma” ; Ushbu e'lon quyidagi e'lon bilan ekvivalent: char Hafta_kuni[]={‘J’,’u’,’m’,’a’,’\0’} ; Satr qiymatini o’qishda oqimli o’qish operatori ">>" o’rniga getline() funksiyasini ishlat ish ma'qul hisoblanadi, chunki oqimli o’qishda bo’sh joylar inkor qilinadi (ular satr belgisi hisoblansa ham) . Oqimli o’qishda o’ qilayotgan belgilar ketma-ketligi satrdan o’lchamidan oshib ketganda ham belgilarni ng kiriti li sh i davom etishi mumkin. Natijada satr o’ziga ajratilgan o’lchamdan ortiq belgilarni qabul qiladi va turli xatoliklar kelib chiqadi . Shu sababli ham satrlarni o’qishda getline() funksiyasi dan foydalanish maqsadga muvofiq. getline() funksiyasi ikkita parametrga ega bo’lib, birinchi parametr o’qish amalga oshirilayotgan satrga ko’rsatkich, ikkinchi parametr esa o’qilishi kerak bo’lgan belgilar soni ni ko’rsat a di. O q imdan satrni o’q ishga m o’ ljallangan gets() funksiyasining prototipi q uyidagi, char * gets(char *s); k o’ rinishida ani q langan b o’ lib, u standart o q imdan satrni o’q iydi va uni s o’ zgaruvchisiga yozadi. Joylashtirish paytida oqimdagi ‘\n’ belgisi ‘\0’ belgisi bilan almashtiriladi. Bu funksiyani ishlatishda o’qilayotgan satrning uzunligi s satr uchun ajratilgan joy uzunligidan oshib ketmasligini nazorat qilish kerak bo’ladi. puts() funksiyasi quyidagi int puts(const char *s); ko’rinishda bo’lib, u standart oqimga argumentda ko’rsatilgan satrni chiqaradi. Bunda satr oxiriga yangi satrga o’tish belgisi ‘\n’ qo’shiladi. Agar satrni oqimga$ $chiqarish muvaffaqiyatli bo’lsa puts() funksiyasi manfiy bo’lmagan sonni, aks holda YEOF ni qaytaradi. Satrni o’qish-yozish funksiyalarini ishlatishga misol tariqasida quyidagi dasturni keltirish mumkin. #include<stdio.h> int main() { char *s; puts(“Satrni kiriting: ”); gets(s); puts(“Kiritilgan satr: ”); puts(s); return 0; } Satr bilan ishlaydigan funksiyalarning aksariyati «string.h» kutubxonasida jamlangan. Dasturlashda n isbatan ko’p ishlatiladigan funksiyalarning tavsifini keltiramiz : strlen() − satr uzunligini aniqlash funksiyasi. Sintaksisi: size_t strlen(const char* string); Bu funksiya uzunligi hisoblanayotgan satr boshiga ko’rsatkich bo’lgan yagona parametrga ega va u natija sifatida ishorasiz butun sonni qaytaradi. strlen() funksiyasi satrning haqiqiy uzunligidan bitta kam qiymat qaytaradi, ya'ni u nol- terminator ning o’rnini hisobga olmaydi. Satr uzunligini aniqlash uchun sizeof() funksiyasidan ham foydalanish mumkin va u strlen() funksiyasidan farqli ravishda satrning haqiqiy uzunligini qaytaradi. sizeof() funksiyasidan getline() funksiyasining ikkinchi argumenti sifati foydalaniladi va u satr uzunligini yaqqol ko’rsatmaslik imkonini beradi: cin.getline(Satr, sizeof(Satr));$

Satr o’zgaruvchilarining qiymatlarini biridan ikkinchisiga nusxalash
mumkin. Bu maqsadda bir qator standart funksiyalar aniqlangan bo’lib, ularning
ayrimlari bilan tanishamiz.
strcpy()− satrni nusxalash funksiyasi.
Sintaksisi: char* strcpy(char* str1, const char* str2);
Bu funksiya str2 satrdagi belgilarni str1 satriga baytma-bayt nusxalaydi.
Satrlarni ulash (konkatenatsiya) funksiyalari strcat() va strncat().
Sintaksislari: char* strcat(char* str1, const char* str2); Bu funksiya str1 satri
davomidan str2 satrini ulaydi.
char* strncat(char* str1,const char* str2,size_t num); Bu funksiya esa str1
satri davomidan str2 satrining ‘num’ta belgisini ulaydi.
Satrdagi harf registrlarini o’zgartirish funksiyalari _strupr() va _strlwr() .
Kompilyatorlarning ayrim variantlarida funksiyalar nomidagi tagchiziq (‘_’)
bo’lmasligi ham mumkin.
Sintaksisi: char _strlwr(char* str); argument sifatida berilgan satrdagi bosh
harflarni kichik harflarga almashtiradi va hosil bo’lgan satr adresini funksiya
natijasi sifatida qaytaradi.
_strupr() funksiyasi xuddi _strlwr() funksiyasidek amal qiladi, lekin satrdagi
kichik harflarni bosh harflarga almashtiradi:
Satrni teskari tartiblash funksiyasi strrev() .
Sintaksisi: char* strrev(char* str); str satridagi belgilarni teskari tartibda
tartiblaydi.
Turlarni o’zgartirish funksiyalari: atoi()−belgi ko’rinishidagi butun sonni
butun son ko’rinishiga o’tkazish funksiyasi.
Sintaksisi: int atoi(const char* ptr); ptr ko’rsatgichdagi ASCIIz-satrni int turidagi
songa o’tkazishni amalga oshiradi.
atol() funksiyasi xuddi atoi() funksiyasidek amal qiladi, faqat funksiya natijasi
long turida bo’ladi. Agar hosil bo’lgan son qiymati long chegarasiga siьmasa,
funksiya kutilmagan qiymatni qaytaradi.

atof()− belgi ko’rinishidagi haqiqiy sonni haqiqiy son ko’rinishiga o’tkazish
funksiyasi.
Sintaksisi: double atof() (const char* ptr); ptr ko’rsatgichdagi ASCIIz -satrni
double turidagi suzuvchi nuqtali songa o’tkazishni amalga oshiradi.
strtod() funksiyasi atof() funksiyasidan farqli ravishda satrni doub1e turidagi
songa o’tkazishda konvertatsiya jarayoni uzulgan paytda aylantirish mumkin
bo’lmagan birinchi belgi adresini ham qaytaradi. Bu o’z navbatida satrning xato
qismini qayta ishlash imkoniyatini beradi.
Sintaksisi: double strtod(const char *s, char **endptr); endptr ko’rsatkichi
konvertatsiya qilinishi mumkin bo’lmagan birinchi belgi adresi.
itoa() va ltoa() funksiyalari mos ravishda int va long turidagi sonlarni satr
ko’rinishiga o’tkazadi. Bu funksiyalar mos ravishda quyidagi sintaksislarga ega:
char* itoa(int num, char *str, int radix);
va char* ltoa(long num, char *str, int radix); num sonini radix argumentda
ko’rsatilgan sanoq sistemasidagi ko’rinishini str satrda hosil qiladi.
Masala. O’nlik sanoq sistemasida berilgan 12345 sonini 2 lik, 8 lik, 16 lik
sanoq sistemalariga o’tkazib, satr ko’rinishida tasvirlovchi dastur tuzilsin:
int main()
{
char satr2[20],satr8[15],satr10[10],satr16[5];
int son=12345;
itoa(son,satr2,2);
itoa(son,satr8,8);
itoa(son,satr10,10);
itoa(son,satr16,16);
cout<<”Son k o’ rinishlari”<<end1;
cout<<”2 lik sano q sistemasida :”<<satr2<<end1;
cout<<”8 lik sano q sistemasida :”<<satr8<<end1;
cout<<”10 lik sano q sistemasida:”<<satr10<<end1;
cout<<”16 lik sano q sistemasida:”<<satr16<<end1;

$return 0; } Dastur ishlashi natijasida ekranga q uyidagi satrlar chi q adi: 2 lik sano q sistemasida :11000000111001; 8 lik sano q sistemasida :30071; 10 lik sano q sistemasida:12345; 16 lik sano q sistemasida:3039; Yuqorida ko’rib o’tilgan funksiyalar char turidagi massiv satri uc h un o’rinli hisoblanadi. C++ tilining 32 razryadli apparat platformalar uchun yaratilgan variantlarida, masalan, C++ Builder variantida standart satr turiga qo’shimcha sifatida string turi kiritilgan va u string sinfi ko’rinishida amalga oshirilgan. Bu turdagi satr uchun '\ 0' belgisi tugash belgisi hisoblanmaydi, ya’ni u oddiygina belgilar massivi sifatida qaraladi. string turidagi satr uzunligi, bajariladigan amallar natijasida dinamik ravishda o’zgarib turishi, uning tarkibida bir qator funksiyalar aniqlanganligi, bu tur bilan ishlashda ma'lum bir qulayliklar yaratadi. string turidagi o’zgaruvchilar quyidagicha e'lon qilinadi: string s1,s2,s3; Bu turdagi satrlar uchun maxsus amallar va funksiyalar aniqlangan. Satr turidagi o’zgaruvchiga qiymat berish: string s1=”b evosita qiymatlash ”; string s 2 (s 1 ); string s 3 =s 2 ; string turidagi o’zgaruvchilar bilan ishlovchi funksiyalar: Bir satr qismini boshqa satrga yuklash uchun quyidagi funksiyalarni ishlatish mumkin, ularning prototipi quyidagicha: assign(const string &str); assign(const string &str, unsigned int pos, unsigned int n); assign(const char *str, int n); Birinchi funksiya qiymat berish amali bilan ekvivalentdir .$

Ikkinchi funksiya chaqiruvchi satrga argumentdagi str satrning pos o’rnidan n
ta belgidan iborat bo’lgan satr qismini nusxalaydi. Agarda p os qiymati str satr
uzunligidan katta bo’lsa, xatolik haqida ogohlantiriladi. A gar pos+n ifoda ning
qiymati str satr uzunligidan katta bo’lsa, str satrining p os o’rnidan boshlab satr
oxirigacha bo’lgan belgilar nusxalanadi. Bu qoida navbatdagi f unksiyalar uchun
o’rinlidir .
Uchinchi funksiya argumentdagi char turidagi str satrni string turiga
aylantirib, funksiyani chaqiruvchi satrga qiymatlaydi.
Satr qismini boshqa satrga qo’shish funksiyalari:
append(const string &str);
append(const string&str,unsigned int pos,unsigned int n);
append(const char *str,int n);
Bu funksiyalarni ng yuqorida keltirilgan assign funksiyalar i dan farqi shundaki,
bu funksiyalar funksiyani chaqiruvchi satr oxiriga str satr i ni ng o’zini yoki uning
qismini qo’shadi.
Satr qismini o’chirish funksiya lari :
erase(unsigned int pos=0,unsigned n=pos);
Bu funksiya, uni chaqiruvchi satrning pos o’rnidan boshlab n ta belgini
o’chirib tashlaydi. Agarda pos ko’rsatilmasa, satr boshidan boshlab o’chiriladi.
Agar n ko’rsatilmasa, satrni ng oxirigacha bo’lgan belgilar o’chiriladi .
void clear() funksiyasi, uni chaqiruvchi satrni to’liq tozalaydi.
Bir satrga ikkinchi satr qismini joylashtiruvchi funksiyalar:
insert(unsigned int pos1,const string &str);
insert(unsigned int pos1,const string & str, unsigned int pos2, unsigned int n);
insert(unsigned int pos1,const char *str, int n);
Bu funksiyalar append kabi ishlaydi. Undan farqi shundaki, str satrini yoki
uning qismini funksiyani chaqiruvchi satrning ko’rsatilgan pos1 o’rnidan boshlab
joylashtiradi. Bunda funksiyani chaqirgan satrning pos1 o’rindan keyin joylashgan
belgilar o’nga suriladi.
Bir satr qismining o’rniga boshqa satrning qismini qo’yish funksiyalari:

$replace(unsigned int pos1,unsigned int n1,const string &str); replace(unsigned int pos1, unsigned int n1,const string & str, unsigned int pos2,unsigned int n2); replace(unsigned int pos1, unsigned int n1,const char *str, int n); Bu funksiyalar insert kabi ishlaydi . U ndan farq i shundaki, funksiya chaqiruvchi satrning ko’rsatilgan o’rnidan (pos1) n1 ta belgilar o’rniga str satrini yoki uning pos2 o’rindan boshlangan n2 ta belgidan iborat qismini qo’yadi (almashtiradi). Ikkita satr o’zgaruvchisining qiymatlarini o’zaro almashtirish funksiyasi: swap(string &str); Satr qismini ajratib olish funksiyasi: string substr(unsigned int pos=0,unsigned int n=npos)const; Bu funksiya, uni chaqiruvchi satrning pos o’rnidan boshlab n ta belgini natija sifatida qaytaradi. Agarda pos ko’rsatilmasa, satr boshidan boshlab n ta belgi ajratib olinadi, agar n ko’rsatilmasa, pos dan boshlab satr oxirigacha bo’lgan belgilar natija sifatida qaytariladi . string turidagi satrni char turiga o’tkazish funksiyalari: const char * c_str()const; b u funksiya char turdagi ‘\0’ belgisi bilan tugaydigan satrga o’zgarmas ko’rsatkichni qaytaradi . const char * data()const; bu funksiya esa satr oxiriga ‘\0’ belgisini qo’shmaydi. Satr qismini izlash funksiyalari. Q uyida ulardan asosiylarining tavsifini keltiramiz: unsigned int find(const string &str,unsigned int pos=0)const; bu unksiya, uni chaqirgan satrning ko’rsatilgan joyidan (pos) boshlab str satrni qidiradi va birinchi mos keluvchi satr qismining boshlanish o’rnini qiymat sifatida qaytaradi, aks holda maksimal musbat butun npos sonini qaytaradi, agar izlash o’rni (pos) berilmasa, izlanayotgan qism satr satr boshidan boshlab izlanadi. unsigned int find(char c.unsigned int pos=0)const;$

bu funksiya oldingi funksiyadan farqli ravishda satrdan (c) belgini izlaydi.
unsigned int rfind(const string &str,unsigned int pos=npos)const;
bu f unksiya, uni chaqirgan satrning ko’rsatilgan pos o’rnigacha str satr i ning
birinchi uchragan joyini ng o’rni ni qaytaradi, aks holda esa npos qiymatini
qaytaradi, agar pos ko’rsatilmasa izlash satr oxirigacha davom ettiriladi .
Satr xossalarini aniqlash funksiyalari . string sinfida satr uzunligi ni ,
bo’shligini va uning egallagan xotira hajmini aniqlaydigan funksiyalar ham
mavjud.
unsigned int size() const; //satr o’lchami ;
unsigned int length() const; //satr dagi elementlar soni ;
unsigned int max_size() const; //satrning maksimal uzunligi ;
unsigned int capacity() const; /*satrning xotiradan egallagan hajmini
qaytaradi; */
bool empty()const; /*agar satr bo’sh bo’lsa, 1(rost), aks holda 0(yolьon)
qiymatini qaytaradi;*/
Satrlar bilan ishlovchi funksiyalar ko’p sonli bo’lib, yuqorida ularning
nisbatan ko’p ishlatiladiganlaridan namunalar keltirildi.

III. LOYHA QISMI
3. Berilgan String ni eng ko'p bo'laklarga ajrating. Bo'laklarning uzunligi
teng bo'lishi kerak. Bo'laklarning uzunligi 1 dan katta bo'lsin. Agar string 1 dan
ortiq bo'laklarga ajratilmasa "Boshqa Topshiriqlar bormi?" degan so'z konsolga
chiqsin: Dastur quyiidagicha tuziladi:

Xulosa.
Men ushbu mustaqil ishini yozish davomida algoritmlarni kelib chiqish tarixini,
ularning dastlab atalgan nomlarini va ularning xossalarini, turlarini o’rganib chiqdim.
Algoritm turlaridan takrorlanuvchi jarayonlarni, ichma- ich takrorlanuvchi jarayonlarni,
ketma-ket yaqinlashuvchi algoritmni, ya’ni iteratsion jarayonlarni to’liq yoritib berishga
harakat qildim. Xulosa o’rnida aytishim mumkinki, ichma-ich takrorlanuvchi jarayonlar
asosan, ikki va undan yuqori o’lchovli massivlarda keng qo’llaniladi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Straustrup B. Yazik programmirovaniya C++. Trete izdanie, M.: Binom, 2014.
2. Shmidskiy Ya.K. Programmirovaniye na yazike C++: Samouchitel. Uchebnoe
posobie. Dialektika. 361 str, 2004 g.
3. Asharina N.A. Osnovi programmirovaniya na yazikax C, C++. Uchebniy kurs.M.:
2012 g.
4. Podbelskiy V.V. Yazik C++  M.: Finansi i statistika, 2006.
5. Kondzyuba S.P., Gromov V.N. Delphi 6/7. Baza dannыx i prilojeniya. M.- Sankt-
Peterburg - Kiev, 2002 g
6. Bjarne Straustrup. Programming: Principles and Practice Using C++ (2nd Edition).
Person Education, Inc. 2014. second printing, January 2015.
7. Harry Hariom Choudhary, Bjarne M Straustrup. C++ Programming Professional.:
Sixth Best Selling Edition for Beginner’s & Expert’s 2014.
8. Bjarne Straustrup. The C++ Programming Language, 4th Edition. Person Education,
Inc. 2013. Third printing, April 2014.

Satrlar bilan ishlash

Sotib olish

Dokument ma'lumotlari

Sotuvchi

Satrlar bilan ishlash

O'xshash dokumentlar