Kirish Roʻyxatdan oʻtish

Docx

  • Referatlar
  • Diplom ishlar
  • Boshqa
    • Slaydlar
    • Referatlar
    • Kurs ishlari
    • Diplom ishlar
    • Dissertatsiyalar
    • Dars ishlanmalar
    • Infografika
    • Kitoblar
    • Testlar

Dokument ma'lumotlari

Narxi 10000UZS
Hajmi 45.3KB
Xaridlar 0
Yuklab olingan sana 24 Fevral 2025
Kengaytma docx
Bo'lim Dars ishlanmalar
Fan Psixologiya

Sotuvchi

G'ayrat Ziyayev

Ro'yxatga olish sanasi 14 Fevral 2025

53 Sotish

Sezgi va uning qonuniyatlari mavzusiga oid konseptual jadval

Sotib olish
SEZGI VA UNING QONUNIYATLARI  MAVZUSIGA OID KONSEPTUAL JADVAL
KONSEPTUAL JADVAL: SEZGI VA UNING QONUNIYATLARI
Bo’lim Mazmuni Izohlar va misollar
Sezgi 
tushunchasi Sezgi - bu insonning tashqi olamdagi 
ta’sirlarni idrok qilishi uchun asosiy his
organlari yordamida amalga oshadigan 
jarayon. Insonning ko’rish, eshitish, 
hidlash, ta’m bilish va sezish 
kabi asosiy sezgilari mavjud.
Sezgi turlari 1. Ko’rish sezgisi2. Eshitish sezgisi3. 
Hid bilish sezgisi4. Ta’m bilish 
sezgisi5. Tana sezgisi (taktil) Har bir sezgi turi maxsus 
reseptorlar yordamida amalga 
oshadi. Masalan, ko’z retinasi - 
ko’rish reseptori.
Sezgi 
jarayonlari 1. Qabul qilish (reseptsiya)2. Signal 
uzatish (transmissiya)3.  Idrok qilish 
(interpretatsiya) Masalan, ko’rish jarayoni 
yorug’lik nurlarini qabul qilish, 
optik nerv orqali uzatish va 
miyada analiz qilishni o’z ichiga
oladi.
Sezgi 
qonuniyatlari 1.  Moslashuv  - sezgi organlarining 
doimiy ta’sirga nisbatan sezgirligi 
o’zgarishi.2.  To’yinganlik  - bir xil 
stimulyatsiyaga uzoq vaqt javob 
sezuvchanligi pasayadi.3.  Kontrast  - 
sezgi organining qarama-qarshi 
ta’sirlar ta’sirida o’zgarishi.4. 
Sinergiya  - bir nechta sezgilar bir-
birini kuchaytiradi. Moslashuv:  qorong’idan 
yorug’ga chiqishda ko’rish 
moslashadi. Kontrast:  issiq va 
sovuq suv bir paytda sezgilarni 
kuchaytirishi mumkin.
Sezgi va idrok 
aloqasi Sezgi - bu idrok jarayonining 
boshlang’ich bosqichi. Idrok esa sezgi 
orqali olingan ma’lumotlarni 
umumlashtiradi va tahlil qiladi. Masalan, biror narsaning shakli 
va rangini sezgi orqali bilsak, 
uning ma’nosini idrok 
yordamida tushunamiz.
Sezgi 
organlarining 
rolini o’rganish Sezgi organlarining xususiyatlari va 
ularning nerv tizimi bilan aloqasi 
chuqur o’rganiladi. Oftalmologiya (ko’rish), 
audiologiya (eshitish) kabi 
maxsus fanlar sezgi organlarini 
o’rganadi.
Amaliy 
qo’llanish Sezgi qonuniyatlari psixologiya, ta’lim,
marketing va boshqa sohalarda 
qo’llanadi. Reklama yaratishda yorqin 
ranglar va kuchli ovozlardan 
foydalanish sezgilarni jalb qilish
uchun muhim.
Tadqiqot 
usullari Eksperimentlar, kuzatishlar va 
fiziologik testlar orqali sezgi organlari 
faoliyati o’rganiladi. Masalan, EKG, EEG kabi 
asboblar orqali nerv tizimining 
sezgi ta’siriga javobi o’lchanadi. SEZGI VA UNING QONUNIYATLARI
Sezgi insonning atrof-muhit va ichki holatlar haqidagi axborotni qabul qilishi va 
bu axborotga nisbatan reaksiya bildirish jarayonidir. Bu jarayon sezgi organlari va 
markaziy nerv tizimi orqali amalga oshadi. Sezgi psixologiya, fiziologiya, va 
nevrologiyaning asosiy tadqiqot sohalaridan biridir.
Sezgi tushunchasi
Sezgi insonning tashqi olam ta’sirlarini (yorug’lik, tovush, harorat, hid va boshqalar) 
idrok qilishi va ushbu ta’sirlarni signal sifatida miyasiga uzatishidir. Bu jarayon sezgi 
organlari yordamida amalga oshadi.
Sezgi turlari
1. Ko’rish sezgisi :
o Ko’z orqali yorug’lik va rang signallari qabul qilinadi.
o Retina va optik nervlar asosiy rol o’ynaydi.
2. Eshitish sezgisi :
o Quloq   orqali   tovush   to ’ lqinlari   qabul   qilinadi .
o Eshitish nervlari orqali miya korteksiga uzatiladi.
3. Hid bilish sezgisi :
o Burun orqali havo molekulalari reseptorlar yordamida qabul qilinadi.
o Bu ma’lumot limbik tizim orqali tahlil qilinadi.
4. Ta’m bilish sezgisi :
o Til   va   og ’ iz   bo ’ shlig ’ i   reseptorlari   orqali   turli   ta ’ mlar  ( shirin ,  sho ’ r ,  achchiq , 
nordon   va   boshqalar )  seziladi .
5. Tana sezgisi (taktil) :
o Teri va mushak reseptorlari orqali bosim, harorat, og’riq va boshqa teginish 
ta’sirlarini qabul qilish.
6. Vestibulyar sezgi :
o Quloqdagi maxsus reseptorlar orqali muvozanatni saqlash va harakatni his 
qilish.
Sezgi qonuniyatlari
1. Moslashuv (Adaptatsiya) :
o Sezgi organlari doimiy ta’sirga moslashadi va sezgirlik darajasi pasayadi.
Misol:  Qorong’idan yorug’ga chiqishda ko’zning moslashishi. 2. To’yinganlik :
o Bir xil stimulyatsiya uzoq vaqt davomida ta’sir qilganda, sezgilarning 
pasayishi.
Misol:  Bir xil hidni uzoq vaqt sezganda uni his qilish qobiliyati kamayadi.
3. Kontrast :
o Qarama-qarshi ta’sirlar natijasida sezgi o’zgargan holda seziladi.
Misol:  Issiq suvdan sovuq suvga qo’lni solganda sezgirlik o’zgaradi.
4. O’rganish (Habitsion) :
o Doimiy   ravishda   takrorlanadigan   stimullarni   e ’ tibordan   chetda   qoldirish .
Misol:  Biror sohada uzoq vaqt ishlaganda shovqin sezilmaydi.
5. Sinergiya :
o Turli sezgilar bir-birini kuchaytiradi.
Misol:  Taomning hidi va ta’mi birgalikda ishtahani ochadi.
Sezgi va idrok munosabati
Sezgi jarayoni axborotni qabul qilishning boshlang’ich bosqichi bo’lib, idrok jarayoni esa
ushbu axborotni miya tomonidan tahlil qilish va talqin qilish jarayonidir.
Misol:  Yorug’lik ko’z orqali qabul qilinadi (sezgi), va uning ma’nosi (masalan, bu 
quyosh) idrok yordamida aniqlanadi.
Sezgi qonuniyatlarining amaliy qo’llanilishi
 Ta’lim : O’quv materiallarini ko’rish va eshitish orqali tushuntirish jarayonini 
samarali qilish.
 Marketing : Yorqin ranglar, yoqimli musiqa va hidlardan foydalangan holda 
e’tiborni jalb qilish.
 Tibbiyot : Sezgi organlarining faoliyatini diagnostika qilish va davolash.
Sezgi insonning atrof-muhitni qabul qilishidagi asosiy vosita bo’lib, uning qonuniyatlari 
hayotning ko’plab sohalarida qo’llaniladi.  Bu qonuniyatlarni bilish va amalda qo’llash 
hayot sifatini yaxshilashda muhim ahamiyatga ega.

SEZGI VA UNING QONUNIYATLARI  MAVZUSIGA OID KONSEPTUAL JADVAL

Sotib olish
  • O'xshash dokumentlar

  • Kasbiy stress va burnout sindromi
  • Psixologik treninglar vositasida bolalar idrokini shakllantirish
  • Psixologik stress shakllanishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar
  • Zaif eshituvchi bolalar maktabida o‘qitish metodlari
  • Ijtimoiy psixologiyaning metodologik muammolari va tadqiqot usullari

Xaridni tasdiqlang

Ha Yo'q

© Copyright 2019-2025. Created by Foreach.Soft

  • Balansdan chiqarish bo'yicha ko'rsatmalar
  • Biz bilan aloqa
  • Saytdan foydalanish yuriqnomasi
  • Fayl yuklash yuriqnomasi
  • Русский