Surat va siyrat - Pedagogika - Dars ishlanmalar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	10000UZS
Hajmi	4.0MB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	28 Fevral 2025
Kengaytma	doc
Bo'lim	Dars ishlanmalar
Fan	Pedagogika

Sotuvchi

G'ayrat Ziyayev

Ro'yxatga olish sanasi 14 Fevral 2025

126 Sotish

Surat va siyrat

Sotib olish

“ SURAT VA SIYRAT ”
mavzusidagi
DARS ISHLANMASI
Farg ona 2025 ʻ

Fan: Tarbiya Sinf: 11-sinf Sana:
Dars mavzusi “ Surat va siyrat ”
Dars
maqsad lar i  Ta limiy maqsad: O‘quvchilarga surat va siyrat tushunchalariniʼ
tushuntirish, insonning tashqi ko‘rinishi va ichki dunyosini bir-biri
bilan bog‘lab o‘rganish, siyratning ahamiyatini va uning inson
hayotidagi rolini tushuntirish.
 Tarbiyaviy maqsad: O‘quvchilarga insonning tashqi va ichki
siyratini hurmat qilish, salbiy ko‘rinishlarga e’tibor bermasdan,
odamlarning ichki dunyosiga qarab yuksak qadriyatlar asosida
qarashni o‘rgatish. Shuningdek, yaxshilik, mehr-oqibat, odob-
axloqni tarbiyalash.
 Rivojlantiruvchi maqsad: O‘quvchilarda tashqi ko‘rinish va ichki
siyratni uyg‘unlashtirishga bo‘lgan qiziqishni rivojlantirish, ijodiy
fikrlash va estetik taassurotlar shakllantirish, o‘ziga nisbatan ijobiy
va sog‘lom fikrlarni rivojlantirish.
Dars borishining qisqacha tafsiloti (texnologik xaritasi)
Dars
bosqichlari Faoliyat tavsifi Vaqt
(minut) Metodlar Zarur
jihozlar va
resurslar
Tashkiliy qism
1. Darsga
tayyorgarlik Salomlashish
Davomat 5-minut
2. Darsga
qiziqtirish Butun guruhga topshiriq
beriladi Har bir o quvchi bitta
ʻ 1 0 “Ruchka
stol

(motivatsiya) javob variantini bir varaq
qog ozga yozib, uni yoidagiʻ
o quvchiga beradi, o z
ʻ ʻ
ruchkasini esa stolning o rtasiga
ʻ
surib qo yadi.
ʻ o rtasida”
ʻ
metodi
Asosiy qism
3. Mavzu
bayoni 20 Munozara
metodi
Yakuniy qism
4 . Baholash Faol qatnashgan guruh va
o quvchilar rag batlantiriladi va
ʻ ʻ
baholanadi 5 Guruhlarga
naminatsiya
berish Smayil
kartochka
lari
5. Refleksiya va
darsga yakun
yasash Jamoatchilik bilan aloqalarni
yo‘lga qo‘yish asnosida jamoa
imiji qanday yaratiladi? 5
Mavzu bayoni
Iqtisod va madaniyat har qanday umummilliy yuksalishning qo‘sh qanotini
tashkil etishiga ko‘hna tarixning o‘zi guvoh. Yurtimizda kuzatilgan Birinchi va
Ikkinchi Renessanslar ham ushbu xulosaning isbotlaridir. Darhaqiqat, jamiyat
hayoti moddiy-iqtisodiy va ma’naviy-madaniy mohiyatli omillarning biri
ikkinchisini to‘ldiradigan uyg‘unlashuvidan iborat. Ularning har ikkisiga birdek
e’tibor berilgan yurtlarda tom ma’nodagi yuksalishlar sodir bo‘lgan, bundan-da
muhimi, bunday vaqtlarda inson manfaatlari, uning orzu-umidlari va qadr-u
qimmati barcha sa’y-harakatlarning markaziga chiqqan. Tarix sinovidan o‘tgan
ushbu haqiqat yurtimiz rivojlanishining bugungi bosqichida o‘zining navbatdagi
ifodasini topayotgani xalqimiz tomonidan qo‘llab-quvvatlanmoqda va xalqaro
hamjamiyat tomonidan olqishlanmoqda.

Yurtboshimizning “...O‘zbekistonda yangi Uyg‘onish davri, ya’ni Uchinchi
Renessans poydevorini yaratishni o‘zimizga asosiy maqsad qilib belgiladik” degan
so‘zlari Yangi O‘zbekistonning milliy g‘oyasiga aylandi. Oxirgi yillarda amalga
oshirilayotgan yurtimizning surati – tashqi qiyofasini misli ko‘rilmagan sur’atlar
bilan o‘zgartirib borayotgan ulkan inshootlar, milliy iqtisodiyot infratuzilmasini
zamonaviylashtirish va xalqaro raqobatga chidamli mexanizmga aylantirishga
yo‘naltirilgan loyihalar o‘zining samarasini bermoqda. Toshkentda amalga
oshirilayotgan bunyodkorlik ishlari bilan tanishuv jarayonida yurtimiz rahbari
tomonidan zikr etilgan – koronavirus pandemiyasi avj olgan murakkab bir paytda –
ishga tushirilgan Qashqadaryodagi umumiy qiymati salkam 3,5 milliard AQSH
dollariga teng sintetik yoqilg‘i ishlab chiqaradigan GTL zavodi ulardan biridir.
Shu bilan barobar, umummilliy muhitning tub mag‘zini tashkil etadigan
ma’naviy- madaniy soha bilan bog‘liq o‘zgarishlarning ko‘lami va zalvori ham
iqtisodiyotdan zarracha kam emasligini alohida ta’kidlash lozim. Toshkenti
azimning diniy -ma’naviy qalbi Hazrati Imom hududida bunyod etilayotgan Islom
sivilizatsiyasi markazi Yangi O‘zbekistonning siyrati – ma’naviy kamolotiga
xizmat qiladigan ana shunday muassasalarning gultoji bo‘ladi deyishga arzirli
loyihadir. O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Markaz qurilishiga
takror va takror tashriflari, jumladan, muborak juma kuni amalga oshirilgan
navbatdagi ishchi ziyorati ham ana shundan dalolat beradi.
Aytish joizki, Markaz nafaqat yurtimiz, balki undan da kengroq ko‘lamlarda
ilm-u irfon nurini tarqatish bilan shug‘ullanuvchi ziyo maskani bo‘lishi nazarda
tutilgan. Navbatdagi tashrif chog‘ida Prezident tomonidan ushbu muassasaning
nafaqat o‘tmishimizni o‘rganishdagi roli, balki uning yurtimizdagi yangi yuksalish
davri – Uchinchi Renessans poydevoridagi tamal toshi sifatidagi o‘rni haqidagi
qimmatli fikrlar bildirildi. Ulardan Islom sivilizatsiyasi markazi, eng avvalo, tom
ma’nodagi o‘zligimizni anglash uchun xizmat qiladigan muassasa sifatida barpo
etilayotgani, haqli ravishda faxrlananayotgan buyuk o‘tmishimizning barcha
qirralarini o‘zida mujassam etgan, yurtimizning ko‘hna va ulug‘vor tarixi hamda
xalqimizning boy va serqirra madaniyati hujjat dalillarini o‘zida jamuljam etgan

muazzam maskan bo‘lishi lozimligi haqidagi mantiqiy xulosa chiqadi.
Xalqimizning ong-u shuuriga ko‘rsatayotgan ta’sir kuchidan tashqari, bunday
hujjatlar yangi O‘zbekiston xalqaro maqomining yuksalishiga ham xizmat qilishi
shubhasiz.
Islom sivilizatsiyasi markazi kabi, hech bir mubolag‘asiz, ellik- yuz yilda bir
marta amalga oshiriladigan loyihalardan ko‘zlangan ulkan maqsadlarni to‘laqonli
amalga oshirishda ziyolilar alohida rol o‘ynashi mantiqiy. Bino etilayotgan Markaz
haqida gapirganda, undan kutilayotgan natija – asrlar davomida diyorimizda
erishilgan olamshumul yutuqlar mohiyatini asl manbalarga suyangan holda ochib
berish, milliy g‘ururimiz sarchashmalari bo‘lgan alloma bobokalonlarimiz
merosidan yanada kengroq bahramand bo‘lish, muqaddas dinimizning
insonparvarlik, ezgulik va xalqchillikka yo‘g‘rilgan mohiyatini keng omma,
ayniqsa, yoshlarga ilmiy asoslangan tarzda tushuntirib berish va ana shu asosda,
yangi milliy yuksalish muhitini shakllantirish ommaviy safarbarlikni taqozo
etadigan ulkan reja ekanini ta’kidlash lozim. Bunday reja ijrosini ta’minlashda
ziyolilar yetakchilik qilishi lozimligi o‘z o‘zidan tushunarli. Shuning uchun ham
Prezidentimiz “Biz Yangi O‘zbekistonni barpo etish va Uchinchi Renessans
poydevorini yaratishda ziyolilarimizga katta ishonch bilan qaraymiz” degan edilar.
Bunyod etilayotgan Islom sivilizatsiyasi markazi oldida turgan vazifalarning
ijrosi uni yuksak salohiyatli kadrlar bilan ta’minlashni dolzarb zaruratga
aylantiradi. Chunki markaz faoliyatining asosiy yo‘nalishi keng omma bilan
bevosita muloqotdir. Ana shu faoliyatning samarasi uning amaliy mexanizmi
bo‘lgan gidlar, ya’ni markaz, jumladan, uning tarkibidagi islom san’ati muzeyiga
tashrif buyuruvchilarga hamrohlik qiluvchi professional xodimlarning malakasiga
ko‘p jihatdan bog‘liqdir. Shuning uchun ham Markaz faoliyati yo‘nalishlari
doirasida bu masalaga ham alohida o‘rin ajratilgan. Bo‘lajak xodimlarning turli
ilmiy yo‘nalishlarga ixtisoslashgan bilimdon mutaxassislardan iborat bo‘lishi
Markaz muvaffaqiyatining kafolatlaridan biridir. Ushbu muassasa uchun kadrlar
tayyorlash bilan shug‘ullanayotgan oliygohlardan biri – O‘zbekiston xalqaro islom
akademiyasida ishlayotgan pedagog sifatida aytishim mumkinki, yoshlarimizning

bu dargohga intilishi, unda ishlashga bo‘lgan ishtiyoqi baland. Ularning
magistratura va doktorantura bosqichlaridagi tahsili Markazda tashkil etilishi ayni
muddao bo‘ladi. Zero, bu nazariy tahsil va amaliyotni birgalikda tashkil etishning
eng samarali yo‘llaridan biridir. Bugun akademiyada tahsil olayotgan yoshlar
orasida ikki va undan ortiq xorijiy tillarni yaxshi biladigan, xalqimizga xos go‘zal
fazilatlarni o‘ziga chuqur singdirgan ziyoli o‘g‘il qizlarimizning bisyorligi
Prezidentimizning Markaz istiqboli bilan bog‘liq umidlari albatta ushalishidan
darak bermoqda.
O‘rni kelganda aytish lozimki, Islom sivilizatsiyasi markazi nafaqat
O‘zbekiston, balki Markaziy Osiyo mintaqasida o‘xshashi yo‘q ko‘p profilli ilmiy -
madaniy -ma’rifiy muassasa shaklida bunyod etilmoqda. U keng ommaga
mo‘ljallangan ma’naviy- ma’rifiy faoliyatdan tashqari, qadimiy tariximiz va
serqirra madaniyatimizning sarchashmalari bo‘lgan asl manbalarni ilmiy o‘rganish,
islom va ijtimoiy- gumanitar ilmlar bilan bir qatorda, aniq va tabiiy fanlarga oid
nodir manbalarni jamlash va tadqiq etish, ularni asrab- avaylash va kelajak
avlodlarga beshikast yetkazish, bunday manbalarning zamonaviy nashrlarini
amalga oshirish, ham mamlakatimizda, ham xalqaro miqyosda ommalashtirish
bilan shug‘ullanadi. U keng ma’nodagi islom sivilizatsiyasining mazmun -
mohiyatini, eng avvalo, muqaddas dinimizning insonparvar mohiyatini o‘zida
mujassam etgan va targ‘ib qiladigan ilmiy nashrlarni amalga oshirish, ham
mahalliy, ham xalqaro ko‘lamdagi ilmiy anjumanlarni o‘tkazish kabi serqirra
faoliyat olib boradi. Qiyoslash joiz bo‘lsa, O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi
markazi yaqin kelajakda Fransiyadagi Luvr, Angliyadagi Britaniya muzeylari,
Sankt- Peterburgdagi Ermitaj kabi olamshumul ahamiyatga molik ilmiy- madaniy
muassasalar qatoriga qo‘shiladi. Demak, u asrlar davomida faoliyat ko‘rsatadi.
Navbatdagi tashrif jarayonida Prezidentimiz tomonidan bildirilgan mulohaza va
tavsiyalar aynan ana shunday yuksak marralarga qaratilganidan har qanday ziyoli
benihoya ta’sirlanishi tabiiy.
Islom sivilizatsiyasi markazining bosh vazifasi, shubhasiz, dinimizdan
oziqlangan milliy qadriyatlarimiz ustuvorligi sharoitida tarixiy Movarounnahr,

ya’ni bugungi O‘zbekiston hududida shakllangan keng ma’nodagi serqirra islom
madaniyatining bunyodkor mohiyatini jamoatchilikka ochib berishdir. Bu, onda- -
sonda bo‘lsa ham uchrab turadigan, dinimiz mohiyatini yanglish tushunish tufayli
kelib chiqayotgan ayrim muammolarning yechimiga ham xizmat qilishi shubhasiz.
Ma’lumki, har qanday xalq yoki millat, agar u tom ma’nodagi xalq yoki
millat darajasiga ko‘tarilgan bo‘lsa, albatta, o‘zining o‘tmishi haqidagi bilimlar
zaxirasini boyitishga harakat qiladi. Bu – xuddiki, har bir ongli inson yetti pushtini
bilishga intilgani kabi gap. Islom sivilizatsiyasi markazi ana shunday umummilliy
ko‘lamli xazinagoh bo‘lishi nazarda tutilayotgani bilan ham ma’rifatparvar
ziyolilar, jumladan, ilmga tashna yoshlarning e’tibor markazini egallab bormoqda.
Bugun mamlakatimizda kechayotgan jarayonlarda mazmun -mohiyatini
Birinchi va Ikkinchi Renessanslarga xos bo‘lgan qator belgilar o‘zini tobora
yaqqolroq namoyon qilib borayotgan belgilar tashkil etmoqda. Ularning qatoriga
yurtimizning o‘rta asrlardagi kabi nufuzli ilmiy- madaniy maqomini tiklash, milliy
oliy ta’lim va ilmiy-tadqiqot muassasalarini ilg‘or xalqaro talablar darajasiga
ko‘tarish, yoshlarni bugungi taraqqiyot taqozo qilayotgan tom ma’nodagi
tadqiqotchi -mutaxassislarga aylantirish, qadimiy ildizlarimiz sarchashmalarini
tadqiq etish usullarini zamonaviylashtirish va takomillashtirish, yosh avlodning
bunyodkorlik jarayonlaridagi ishtirokini kuchaytirish, yurt ravnaqi va turmush
farovonligini oshirishni ko‘zlagan ishlarni kiritish mumkin.
Prezidentimizning Islom sivilizatsiyasi markaziga qilgan navbatdagi
tashrifidan, nazarimda, yana bir mantiqiy xulosa kelib chiqadi. Xalqaro
jamoatchilik biz haqimizdagi ma’lumotlarni boshqalardan emas, o‘zimizdan olgani
afzalroq. Shukrki, yurtimizda yaratilayotgan benazir muhit va qulay sharoit
olimlar, ayniqsa, yangi O‘zbekistonda tarbiyalanayotgan umidli yoshlarga ushbu
orzuni amalga oshirish imkonini bermoqda. Aytish lozimki, arablarga – arab tilida,
turklarga – turk tilida, G arb va Sharqning boshqa o‘lkalarida tarqalgan xalqaroʻ
muloqot tillarida ma’ruzalar qilish salohiyatiga ega olimlarimizning soni ham
muntazam oshib bormoqda. Prezident tashabbusi va sa’y harakatlari bilan bunyod
etilayotgan Islom sivilizatsiyasi markazi albatta dunyo olimlari bilan qizg‘in ilmiy

hamkorlik qiladi. Demakki, u yurtimizning ibratli o‘tmishi, bunyodkorlikka
yo‘g‘rilgan buguni va umidbaxsh kelajagi haqidagi rejalar bilan xalqaro
jamoatchilikni tanishtirishning ta’sirchan mexanizmlaridan biri bo‘ladi.
Tarix – buyuk muallim. Uning darslari asrlar tajribasi bilan sinalgan. Dunyo
tarixining ibratli saboqlaridan biri shuki, turli davrlar va yurtlarda kuzatilgan
yuksalishlarning o‘z yetakchilari bo‘lgan. Ularning tashabbusi va sa’y -harakatlari
hosilasi bo‘lgan fundamental rejalar keng omma tomonidan qo‘llab quvvatlangan
yurtlar va millatlar tarixida tub burilishlar sodir bo‘lgan. Bundan chiqadigan
mantiqiy xulosa – xalqimiz taqdirini uning shonli o‘tmishi va umidbaxsh
kelajagiga uyg‘un tarzda o‘zgartirib borayotgan bugungi bunyodkor islohotlarning
faol ishtirokchilari safida bo‘lish Uchinchi Renessans muvaffaqiyatining asosiy
kafolatidir. Mamlakatimiz yetakchisining Islom sivilizatsiyasi markaziga qilgan
navbatdagi ishchi tashrifidan hosil bo‘lgan umumiy taassurot ushbu muassasaning
yangi O‘zbekiston surati va siyratining uyg‘unligi ramziga aylanib borayotgani
haqidagi ishonchdir.

Darsda ishlatiladigan tarqatma materiallar

SURAT VA SIYRAT

Sotib olish