Vitaminlar tahlilida flyuorimetrik usulning qo’llanilishi

Информация о документе

Цена	15000UZS
Размер	645.3KB
Покупки	0
Дата загрузки	26 Август 2024
Расширение	docx
Раздел	Курсовые работы
Предмет	Медицина

Vitaminlar tahlilida flyuorimetrik usulning qo’llanilishi

Купить

$O’ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI SOG’LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI TOSHKЕNT FARMATSЕVTIKA INSTITUTI FARMATSIYA FAKULTЕTI FARMASEVTIK KIMYO kafеdrasi “ FARMASEVTIK KIMYO ” f anidan KURS IS H I Vitaminlar tahlilida flyuorimetrik usulning qo’llanilishi PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $Reja: I. Kirish II. Adabiyotlar sharxi 2.1. Flyuorometriya usulining mohiyati 2.2. Flyuorometriyaning fizikaviy asoslari va uning ishlash prinspi 2.3. Fluorimetriyaning dori moddalar tahlilidagi ahamiyati III. Amaliy qism 3.1. Rossiya farmakopeyasiga asosan t iamin xloridning miqdorini aniqlash 3.2. Rossiya farmakopeyasiga asosan riboflavinning miqdoriy tahlili IV. Xulosa. V. Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $I. Kirish Istiqlol yillarida yaratib berilgan keng imkoniyatlar boshqa sohalar qatori farmatsevtika sanoatini rivojlantirishda ham muhim omil bo’ldi. Aytish joizki, sobiq tuzum davrida mazkur yo’nalish faoliyati talabga mutlaqo javob bermasdi. Ushbu soha mustaqillikning dastlabki yillaridayoq, ya’ni birinchi prezidentimizning 1993 yildagi “O’zbekiston farmatsevtika sanoati (“O’zfarmsanoat”) davlat-aksionerlik konsernini tashkil etish to’g’risida”gi Farmoni tufayli iqtisodiyotning alohida tarmog’i sifatida shakllana boshladi. Bu yurtimizda aholi salomatligini muhofaza qilishga qaratilgan ezgu islohotlarning yorqin ifodasi edi. Binobarin, respublikamizda sog’liqni saqlash tizimi hamda dori-darmon ta’minotini yanada yaxshilash masalasiga yuksak e’tibor berilayotgani fikrimiz isbotidir. Dastlab mamlakatimizdagi mavjud 2 ta ishlab chiqarish korxonasida, bor-yo’g’i, yigirma turga yaqin dori vositalari va tibbiy buyumlar tayyorlangan, shuningdek, 2 ta ilmiy-tadqiqot instituti faoliyat yuritgan bo’lsa, bugungi kunga kelib ularning soni 150 tadan oshdi. Hozirgi paytda O’zbekistonda farmatsevtika faoliyatini amalga oshirish huquqini beruvchi litsenziyaga ega bo’lgan 130 ta korxona bor. Ushbu faoliyat dori vositalari hamda tibbiy ehtiyojdagi buyumlarni va diagnostika vositalarini ishlab chiqarishga yo’naltirilgan. Ayni paytda “O’zfarmsanoat” AK o’z tarkibida 132 ta korxonani birlashtirgan. Bular — uchta ilmiy-tadqiqot instituti, birlashma, aksiyadorlik jamiyati, mulkchilikning barcha shaklidagi ishlab chiqarish korxonalari, shu jumladan, qo’shma hamda chet el korxonalari, xususiy mas’uliyati cheklangan jamiyatlardir. Yurtimizda dori vositalarini ishlab chiqarish va ular bilan aholi hamda davolash- profilaktika muassasalarini ta’minlash maqsadida mazkur sohadagi ishlarni tashkil etishning mustahkam huquqiy asoslari yaratildi. Yigirmadan ortiq qonun, bir yuz yigirmadan ziyod me’yoriy-huquqiy hujjatlar bu yo’nalishdagi vazifalarni hayotga izchil tatbiq qilishda muhim huquqiy asos bo’lmoqda. Ayniqsa, 2016 yilning 4 yanvarida “Dori vositalari va farmatsevtika faoliyati to’g’risida”gi O’zbekiston PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $Respublikasi Qonunining yangi tahrirda qabul qilinishi soha yuksalishining keyingi bosqichini boshlab berdi. Ta’kidlash kerakki, oxirgi o’n yil mobaynida farmatsevtika tarmog’iga 300 mln. AQSh dollaridan ziyod investitsiyalar, shu jumladan, 100 mln. dollar miqdorida to’g’ridan-to’g’ri chet el investitsiyalari jalb etildi. Bu sohani yanada ravnaq toptirishda muhim ahamiyatga ega bo’ldi. Farmatsevtika korxonalari kapitalining 35,7 foizini xorijlik hamkorlar va 64,3 foizini mahalliy ishtirokchilarning ulushlari tashkil etadi. Bugungi kunda soha korxonalari tomonidan 35 ta farmakoterapevtik guruhlarga mansub tibbiyotning 28 ta yo’nalishida qo’llaniladigan 1921 nomdagi zamonaviy dori vositalari ishlab chiqarilmoqda. Ular in’eksiya (ampula, kukunli, infuziya) uchun eritmalar, tabletkalar, kapsulalar, surtmalar, gellar, damlamalar, siroplar va boshqalar, shuningdek, 177 nomdagi tibbiy buyumlardir. Oxirgi yillarda tayyorlanayotgan mahsulotlar hajmining o’sishi 3,1 barobarni tashkil qilgani, ayniqsa, diqqatga sazovor. Ayni paytda respublikada ishlab chiqarish hamda sotish hajmlari bo’yicha mahsulotning 84 foizi “O’zfarmsanoat” AK tarkibiga kiruvchi korxonalar tomonidan faol amalga oshirilayotir. Quvonarlisi, 2015 yilda aksiyadorlik konserni tarkibidagi korxonalar qiymati 742,6 mlrd. so’mlik farmatsevtika mahsulotlarini ishlab chiqardilar, shulardan 576,3 mlrd. so’mlik miqdoridagisi dori vositalari va 52,1 mlrd. so’mlik tibbiy yordam uchun mo’ljallangan buyumlar hamda 113,7 mlrd. so’mlik boshqa mahsulotlardir. Yana bir misol. Ilgarilari dori vositalarini, asosan, chetdan sotib olishga majbur edik. Bugungi kunda esa “O’zfarmsanoat” AK korxonalarining mahsulotlari 12 ta mamlakatga eksport qilinayapti. Ana shu davlatlarda 226 nomdagi preparatlarimiz ro’yxatdan o’tkazilgan. Eksport ko’rsatkichlari ham ijobiy dinamika bilan tavsiflanadi. Chunonchi, 2016 yilda tashqi bozorga mahsulot sotish hajmi 16,4 mln. AQSh dollarini yoki o’tgan yildagiga nisbatan 146,4 foizni tashkil etishi kutilayapti. PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $II. Adabiyotlar sharxi 2.1. Flyuorometriya usulining mohiyati Flyuorimetrik usul - fotometrik tahlil usuli bo’lib, tekshiriluvchi moddaning flyuoressensiyalanish intensivligini aniqlashga asoslangan. Farmatsevtik tahlilda glutamin kislotasi, akridin, ftalazol, flazin hosila- lari hamda ba’zi bir antibiotiklar va vitaminlar tahlilida ushbu usul qoilaniladi. Suyultirilgan eritmalarni flyuoressensiyalanish intensivligi quyidagi tenglama bo’yicha aniqlanadi: F=j0 2,3 ε cb φ bunda F — umumiy flyuoressensiyalanish intensivligi, kvant/s; j0 — quzg’atuvchi yorug’lik intensivligi, kvant/s; ε — molyar yutilish koeffitsiyenti; c — eritmaning konsentratsiyasi, mol/l; b — flyuoressensiyalanish qatlamini qalinligi, sm; φ — moddaning tabiati bilan bog’liq flyuoressensiyaning kvant chiqishi Ushbu tenglama qo’zg’atuvchi to’lqin uzunligida optik zichligi D = 0,05 dan oshmagan eritmalar uchun ishlaliladi (bunda D = 0,05 bo’lsa, ichki filtr ta’siridagi xatolik flyuoressensiyalanish intensivligining 5 foizi atrofida bo’ladi) . Odatda eritma konsentratsiyasi 10-5 — 10-6 g/ml (0,01—0,001 mg/ml va undan kam bo’lganida, flyuoressensiyalanish intensivligi bilan eritmadagi moddalar konsentratsiyasi orasida to’g’ri mutanosiblik mavjud bo’lib, undan yuqori konsentratsiyadagi eritmalarda to’g’ri mutanosiblik buzilib, flyuoressensiyalanishning pasayishi kuzatiladi. Flyuoressensiyalanish intensivligi ma’lum darajada qo’zg’atuvchi yorug’lik to’lqin uzunligi, tekshiriluvchi eritmaning pH-qiymati, erituvchining xususiyati hamda eritmaning tarkibidagi qo’zg’algan energiyani qisman bo’lsa-da yutib oluvchi yoki molekulalarni qo’zg’aluvchanligini pasaytiruvchi yot qo’shilmalarga (to’siqli ta’sir) bog’liq bo’ladi. Masalan, xinin PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $eritmasiga natriy xlorid qo’shilsa uning flyuoressensiyalanishi pasayib ketadi, riboflavin eritmasiga fenol yoki gidroksil guruhi saqlagan moddalar, tioxrom eritmasiga xlorid kislotasi, pterin hosilalariga natriy gidroksid eritmasi qo’shilganida flyuoressensiyalanishi pasayib ketadi. Flyu- oressensiya usulida haroratni boshqarish va flyuoressensiyalanish intensivligini pasaytiruvchi omillami yo’qotishi muhim o’rin tutadi. Tekshiriluvchi va standart namuna bir vaqtda aniqlanganida termostatlash va kislorodni yo’qotish zaruriyati o’z-o’zidan yo’q bo’ladi. Tekshiriluvchi namunani nurlanish manbayi ta’sirida qizib ketishi ro’y bermasligi uchun o’lchash jarayoni juda tez bajarilishi lozim. Flyuoressensiyalanish spektri yutilish spektriga nisbatdan keng to’lqin chegaralarda hosil bo’ladi (50-100 nm) va 100—200 nm chegaralarida keng nurlanish chiziqlari beradi. Flyuorimetrik usul bilan ikki komponentdan ortiq bo’lmagan dori vositalari tahlili amalga oshiriladi. Tekshiriluvchi dori vositalari eritmalarida fluoressensiyani qo’zg’atish uchun 365-366 nm to’lqin uzunligida ultrabinafsha nur ta’sir ettiriladi. Ayrim dori vositalari fluoressensiya bermaydi, bunda qator reaktivlar ta’sirida ularning fluoressensiyalanuvchi birikmalari olinad i. Flyuoressensiyalanish spektri tavsifi hamda nurlanish rangi fiyuoressensiyalanadigan moddalar (fluoroxromlar) uchun o’ziga hos bo’ladi. Shuning uchun flyuoressensiya usuli moddalar chinligini aniqlashda va miqdoriy tahlil o’tkazish uchun qo’llaniladi. Flyuorimetrik tahlilni bajarishda foydalaniladigan spektroflyuorimetrlar quyidagicha tuzilishga ega: simob-kvars lampasidan chiqayotgan nur birlamchi yorug’lik filtr va kondensor orqali aniqlanadigan modda eritmasi solingan kyuvetaga tushadi va eritma flyuoressensiyalana boshlaydi. Qo’zg’algan nur kvantlari ikkilamchi yorug’lik filtridan o’tib, fotoelementga tushgan yorug’lik miqdorini belgilab oladigan galvanometr bilan biriktirilgan fotoelementga tushadi PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $Miqdoriy tahlilni o’tkazish uchun solishtiriluvchi eritma sifatida ma’lum konsentratsiyadagi flyuoressensiyalovchi moddaning standart namunasini eritmasi ishlatiladi. Hisoblash quyidagi formula bo’yicha amalga oshiriladi:( n 1 − n 2 ) c n − n 2 X — eritmadagi moddaning miqdori; n1 — n2 — tekshiriluvchi eritma uchun va nazorat tajribasi uchun bo’lgan to’g’rilash qiymati hisobga olingandan keyin qolgan spektroflyuorimetrdagi ko’rsatkich; n — n2 — standart namuna eritmasining nazorat tajribasi uchun bo’lgan to’g’rilash qiymati chiqarib tashlangandan keyingi spektorflyuorimetrdagi ko’rsatkich; c — standart namuna eritmasining konsentratsiyasi, belgilangan o’lchov birligida. Hisoblash kalibrlangan grafik yoki standart eritma shkalalari yordamida bajariladi. Odatda flyuoressensiyalanish intensivligi moddaning konsentratsivasiga juda tor oraliqda mutanosib bo’lib, ularning nisbati: ⌈jx− j0 jc− j0 ⌉ bilan ifodalanadi. (Jx, jo, jc—tekshiriluvchi eritmaning, erituvchining va standart namuna eritmasining flyuoressensiyalanishi intensivligi) ning qiymati 0,40 dan kam va 2,50 dan ko’p bo’lmasligi kerak. ( n 1 − n 2 ) n − n 2 Flyuorimetrik usulining nisbiy xatoligi 2-5% oralig’ida bo’ladi. Flyuorimetrik usul dori vositalarining turg’unligini o’rganishda samarali usullardan biri hisoblanadi. Bu usul orqali dori vositalarining turg’unligi bilan bir qatorda, ularning parchalanish jarayonini ham o’rganish mumkin. PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $Spektroflyuorimetrning tuzilish chizmasi. 1—simob kvars yoritgich; 2-nurtutkich: 3—tekshiriluvchi eritma solingan kyuveta; 4—fotoelementlar; 5—kuchaytirgich: 6 — galvanometer 2.2. Flyuorometriyaning fizikaviy asoslari va uning ishlash prinspi Flyuorometriya - bu flüoresan molekulalarning flüoresansini miqdor jihatdan o'rganishdir. Ko'pgina biomolekulyar floresan yoki floresan molekulalari bilan etiketlenebilmekte va florimetri analitik va ko'rish usullarida keng tarqalgan bo'lib ishlatiladigan vositani yaratadi. Mavjud foton-detektor qurilmalar juda sezgir bo'lgani uchun, hatto bitta foton ham aniqlanishi mumkin va bir ftorofor bir soniyada millionlab fotonlarni chiqarishi mumkin, florimetriya uchun mos keladi va odatda bitta molekula tajribalarida qo'llaniladi. Floresan fenomeni 1800-yillarning o'rtalarida Sir Jon Fredrik Uilyam Herschel tomonidan kashf qilingan va chop etilgan. U oq nuri bilan yoritilganida, yorug'lik manbai oldida kuzatilganida rangsiz qolsa-da, krinin eritmasi yorug'lik yo'nalishiga perpendikulyar bir g'alati ko'k yorug'lik chiqardi. Floresans o'lchovlari sezgirligini namoyish etadigan bunday usullar Danube va Ren daryolarining er osti suv yo'llari bilan bog'langanligini isbotlash uchun ishlatilgan. Tadqiqotchilar 1877 yilda Tuna okeaniga florazm (florofor) yog'dirdi va 60 soat o'tgach, uning yashil floresansini Reynga oqib tushadigan kichik daryoda aniqladi. Floreserin Yerga qaytgan va okeanga tushib qolgan kosmik idishni aniqlashga yordam berish uchun hali ham foydalaniladi. PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $Muayyan to'lqin uzunligi fotonlar fluorofor tomonidan so'riladi va uning ba'zi elektronlarini ishg'ol qiladi. Tizim bir necha nanosaniyagacha ushbu qo'zg'aluvchan holatda qoladi va keyinchalik uning zamin holatiga qaytadi. (Nur bir nanosaniyadagi 30 santimetrga yaqin masofani bosib o'tganligiga e'tibor bering.) Qutqarilgan davlatdan erga qaytib kelganida, elektron fotonni chiqarishi mumkin. Bu floresan emissiya deb nomlanadi. Yutilgan fotonning to'lqin uzunligi har doim chiqaradigan fotondan (masalan, emirilgan yorug'likning energiyasi so'rilgan kishining o'lchamidan pastroq) nisbatan ancha past bo'ladi. Stokes shkalasi deb ataladigan bu hodisa, nazariya va amaliyotda flüoresansning muhim xususiyati hisoblanadi. Dalgaboy uzunligi (l, nm), chastota (n, 1 / s) va yorug'lik (E, J) o'rtasidagi munosabatlar quyidagilar: l = c / v, bu erda c - nur tezligi (taxminan 300 000 km / s) v = c / l E = hn, bu erda h Planck sobit (taxminan 6.63 * 10 -34 Js) PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $Flyuorimetr Stokes almashinuvi flüoresansni aniqlashning yuqori sezgir usullarini yaratishga yordam beradi. Ajablanadigan va aniqlangan (yoritilgan) nurning to'lqin uzunligi farqli o'laroq, yorug' nur tomonidan yaratilgan fon muvofiq sozlash yordamida minimallashtirilishi mumkin. Datchikka yorqin nur tushishini oldini olishning ikki yo'li mavjud: O'lchovlar tez-tez geometrik tartibda amalga oshiriladi, unda emissiyaning aniqlanishi yorqin nur nuriga perpendikulyar yorug'lik filtrlari yorug'lik manbai va namuna o'rtasida, shuningdek, namuna va detektor o'rtasida o'rnatiladi. Ushbu filtrlardan faqat ma'lum bir to'lqin uzunligi oralig'i o'tishi mumkin. Namunani qoldiruvchi hayajonli nur fotonlar detektorga emissiya filtrlari tomonidan emirilganligi sababli erishmaydi Ko'pgina hollarda filtr o'rniga monoxromatorlar ishlatiladi. Ularning afzalligi shundaki, tanlangan to'lqin uzunligi ma'lum bir vaqt oralig'ida belgilanadigan filtrlarga nisbatan ancha erkin va aniqroq aniqlanishi mumkin va sozlash faqat ularni almashtirish yo'li bilan amalga oshirilishi mumkin 4.12-rasm. Ftorometrning strukturasini sxematik tarzda ifodalash. Namuna yorug'lik manbai va detektor o'rtasida joylashtirilgan bo'lib, vertikal tartib o'rnatiladi. Tegishli to'lqin uzunligi yorug'lik filtrlari yordamida tanlanadi. PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $4.13-rasm. Monokromator sxemasi. Oq (keng spektrli) nurdan monokromator ma'lum bir tor spektrda nurni tanlashga qodir. Oq yorug'lik uning tarkibiy qismlariga bo'linib, uning orqasida kamalakni yaratadigan prizma ustida prognoz qilinmoqda. Namuna borish yo'li bilan yorug'lik kichik bo'laklardan o'tishi kerak, shuning uchun spektrning faqat kichik bir qismi (amalda bir hil rangli nur) bor. Monokromatorni qoldiradigan yorug'lik to'lqinining uzunligi prizma aylantirilib o'zgartirilishi mumkin, chunki bu kamalakning boshqa qismini yoriq orqali beradi. Detektorni hayajonli yorug'likdan ikki tomonlama himoya qilish, flüoresan nurining qizg'inligi, odatda, yorug'lik nuriga nisbatan ikki yoki undan ko'p buyurtmalarga ega bo'lishi sababli kerak. Bu shuni anglatadiki, agar qiziqarli yorug'likning faqat 1% yoki 0,1% detektorga etib ketsa ham, topilgan signal kuchlanishining yarmi ajoyib yorug'lik va namunaning emissiyasidan faqatgina yarim yarmidan kelib chiqadi. Detektor to'lqin uzunligi asosida fotonlarni ajrata olmaydiganligi sababli bu 50% fon uzatish darajasiga olib keladi. Flyuoroforlar Flyuoroforlar o'ziga xos floresans spektrlari, xususan ularning qo'zg'atuvchisi (emilim) spektri va emissiya spektrlari bilan xarakterlanadi. Ta'sir etuvchi spektr, to'lqinning to'lqin uzunligi uzluksiz o'zgarib turganda, ma'lum bir to'lqin bo'yida PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $emissiya qizg'inligini o'lchash orqali qayd etiladi. Emissiya spektrlari, yorug'lik nurining to'lqin uzunligi doimiy ravishda saqlanib turganda to'lqin uzunligi funktsiyasi sifatida yoritilgan nurning zichligini o'lchash orqali qayd etiladi. Ta'sir etuvchi spektrning shakli odatda emissiya spektrining shakli bilan bir xil bo'ladi. Biroq, Stokes almashinuvi tufayli emissiya spektri qizil rangli tomonga harakatlanish spektriga nisbatan siljiydi va odatda ikkita spektrning shakli bir- birining ko'zgu tasvirlari (4.14-rasm). 4.14-rasm. Pirenning emissiya va emissiya spektrlari Bir molekula flüoresansining intensivligi uning atrofiga sezgir. Emissiya qizg'inligi pH va solventning polaritliligi va haroratni sezilarli darajada ta'sir qiladi. Odatda apolar hal qiluvchi va haroratning pasayishi intensivlikni oshiradi. Ftoroforning bevosita atrof-muhit ham muhim omilidir. Floroforga yaqin harakatlanadigan boshqa bir molekula yoki guruh floresansning qizg'inligini o'zgartirishi mumkin. Ushbu atributlarga ko'ra, fluorimetriya turli kimyoviy reaktsiyalarni va / yoki konformatsiya o'zgarishlarini o'rganish, agregatsiya va ajratish uchun juda mos keladi. Proteinlarda ikkita aminokislotada muhim floresans bilan yon zanjirlar mavjud: triptofan va tirozin (4.15-rasm). Ushbu guruhlarning oqsillarda floresanligi oqsilning ichki floresansi deb ataladi. Triptofan nisbatan kam uchraydigan amino kislotadir; Aksariyat oqsillar faqat bir yoki bir necha tryptofani PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $o'z ichiga oladi. Tirotsin juda tez-tez uchraydi; Odatda, triptofanlarga qaraganda, oqsil tarkibida tirozinlar besh dan o'n barobar ko'p bo'ladi. Boshqa tomondan, triptofanning floresan zichligi tirozinga qaraganda ancha yuqori. 4.15-rasm. Triptofan, tirozin va fenilalanin spektrining yo'qolishi (A) va emissiya (B). (Ko'rsatilgan uchta aminokislota sezilarli darajada turli xil floresans zichliklarini namoyon etganini ko'rib chiqing.V görünürlük uchun, B belgisida ko'rsatiladigan emissiya spektrlari ularning maksimumiga normallashtirildi.) 4.15-rasmli spektrlarda tirotinlarning borlig'ida triptofanning flüoresansini ayniqsa o'rganish mumkinligini aniq ko'rsatib turibdi, chunki agar qo'zg'alish 295 nmga teng bo'lsa va emissiyaning aniqlanishi 350 nmga teng bo'lsa, tirozinning floresansi e'tiborsiz bo'lishi mumkin Floresanning intensivligi va emissiya spektrining shakli yon zanjirning atrofiga sezgir bo'lib, u ko'pincha oqsili konformasion o'zgarishlariga bog'liq. Shuning uchun triptofan florimetri ferment va boshqa proteynlarning konformasyonel o'zgarishlar aniqlash uchun javob beradi. Shuningdek, reaksiya triptofan yon zanjirining atrofidagi o'zgarishlarga olib kelishi bilan, oqsillarni diand yoki multimerizatsiya qilish bilan bir qatorda, ligandlarning proteinlarga ulanishini aniqlash uchun ham qo'llanilishi mumkin. Triptofanlarning muhitida oqsillarni hosil PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $qilishda aniq o'zgarishlar yuz beradi. Shunday qilib, flüoresans oqsillarni quyidagi denatürasyon uchun juda mos keladi. 2.3. Fluorimetriyaning dori moddalar tahlilidagi ahamiyati Fluoressensiya faqat ma’lum turdagi dori moddalar uchun xos bo’lib dori moddalar chinligini aniqlashda qo’llaniladi. Masalan: 10 mg foli kislotasi 10 mg suvda eritilib, 1 tomchi natriy karbonat eritmasi, 1 ml suyultirilgan xlorid kislota va 1 ml 1 %li KMnO4 eritmasi qo'shib 2—4 minut davomida suv hammomida qizdirib sovitiladi va eritma rangsizlanguniga qadar tomchilab pergidrol eritmasi tomiziladi. Eritma ultrabinafsha nurda ko'k rangda tovlanadi: Rezerpin 0 ,05 %li 2 ml rezerpinn in g 95 % li etil spirtidagi eritmasiga 1 ml 0,5 mol/1 xlorid kislotasi va 0,5 ml 0,1 mol/l n atriy nitrit qo'shi l sa 1 -2 minutdan so 'n g yashil rangdagi tovlanish hosil bo'ladi. III. Amaliy qism 3.1. Rossiya farmakopeyasiga asosan t iamin xloridning miqdorini aniqlash PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $Tiamin xloridning miqdorini aniqlash Aniqlash tartibi 0,012 tiamin xlorid (aniq tortma) 100 ml hajmli o'lchov kolbasiga solinib 50 ml tozalangan suv qo'shib, qizdirib turilgan holda eritib, belgisigacha suv bilan suyultiriladi. 100 ml hajmli o’lchov kolbasiga 1 ml tiamin xlorid eritmasidan solib, belgisigacha suv bilan suyultirib, chayqatiladi. Og’zi mahkam berkiladigan uchta ajratish voronkasi olib, ularga 1 ml tayyorlangan eritma, birinchi va ikkinchi ajratish voronkasiga 3 ml dan oksidlovchi aralashma, uchinchi ajratish voronkasiga esa 3 ml 15 %li natriy gidroksid eritmasi (nazorat tajribasi) solib chayqatiladi. 0,5 ml 0,2 % li tiamin xlorid e ritmasiga 2 ml k aliy ferritsianid eritmasi, 1 ml natriy gidroksid eritmasi va 5 ml izoamil spirti qo'shib chayqatilsa , izoamil spirti qatlami ultrabinafsha nurda ko'k bo'lib tovlanadi. Fluoressensiya eritmaga kislota eritmasi qo'shilganda yo’qolib , ishqor eritmasi solinsa, yana hosil bo’ladi. Ajratish voronkalariga 10 ml dan izoamil spirti (butil spirti yoki izobutil spirti) solib 2 minut chayqatib, tindiriladi. Suvli qatlam ajratib olinib, spirtli qatlamga 5 -7 g qizdirib quritilgan natriy sulfat qo'shib, 5 minutdan so'ng eritmalar ajratish voronkasining yuqorisidan fluorimetr kyuvetasiga quyib olinadi. 1 ml tiamin xlorid standart namunasi eritmasini ham yuqorida ko'rsatilgan tartibda ishlab olingach, standart namuna eritmasidan va unga nazorat tajribasidan olingan spirtli eritmalarning fluoressensiyalanishi va tekshiruvchi eritmalar va ularga nazorat PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $tajribasidan olingan spirtli eritmalarining fluoressensiyalanishi o'lchanadi. Tiamin xloridning dori moddasidagi foiz miqdori quyidagi formula yordamida hisoblanadi: X=(A− A1)⋅100 (A2− A3)⋅a bunda: A - tekshiriluvchi eritma uchun fluorimetming ko'rsatkichi; A 2 - standart namuna eritmasi uchun fluorimetming ko'rsatkichi; A 3 - standart namuna uchun nazorat tajribasining fluorimetrik ko'rsatkichi; a - tahlil uchun olingan modda (aniq tortma), g. Tiamin xlorid standart namunasi eritmasini tayyorlash 0,01 g 100—1050C haroratda 2 soat davomida quritilgan tiamin xloridning standart namunasi 100 ml hajmli o’lchov kolbasida, 25% li spirt eritmasida eritilib, 10 tomchi konsentrlangan xlorid kislota eritmasidan qo’shib, belgisigacha 25% li spirt eritmasi bilan suyultiriladi (asosiy eritma). 1 ml asosiy eritma 100 ml hajmli o’ lchov kolbasiga solinib, belgisigacha suv bilan suyultiriladi. Eritma tayyorlangan kunigina yaroqli. Oksidlovchi aralashmani tayyorlash uchun 10 mg qizil qon tuzi 25 ml hajmli o’lchov kolbasiga solinib, 1 ml suvda eritiladi va 15% li nitriy gidroksid eritmasi bilan belgisigacha suyultiriladi. Izoamil (izobutil, butil) spirti dastlab flyuoressensiyalanmasligiga tekshirib ko’riladi. Spinning flyuoressensiyalanishi kuzatilgan taqdirda 1l spirtga 15—20g faollishtirilgan ko’mir qo’shib 30 minut davomida chayqatib, bir kechakunduzga qoldirilib, so’ng haydab olinadi. 3.2. Rossiya farmakopeyasiga asosan riboflavinning miqdoriy tahlili PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $Riboflavinning 0.001% li suvli eritmasi ultrabinafsha nurda to’q yashil rangda tovlanib, eritmaga kislota yoki ishqor qo’shilsa tovlanish yo’qoladi: PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $IV. Xulosa. 1. Flyuorimetrik usul - fotometrik tahlil usuli bo’lib, tekshiriluvchi moddaning flyuoressensiyalanish intensivligini aniqlashga asoslangan. Farmatsevtik tahlilda glutamin kislotasi, akridin, ftalazol, flazin hosila- lari hamda ba’zi bir antibiotiklar va vitaminlar tahlilida ushbu usul qoilaniladi. 2. Flyuorimetrik tahlilni bajarishda foydalaniladigan spektroflyuorimetrlar quyidagicha tuzilishga ega: simob-kvars lampasidan chiqayotgan nur birlamchi yorug’lik filtr va kondensor orqali aniqlanadigan modda eritmasi solingan kyuvetaga tushadi va eritma flyuoressensiyalana boshlaydi. Qo’zg’algan nur kvantlari ikkilamchi yorug’lik filtridan o’tib, fotoele- mentga tushgan yorug’lik miqdorini belgilab oladigan galvanometr bilan biriktirilgan fotoelementga tushadi 3. Floresan fenomeni 1800-yillarning o'rtalarida Sir Jon Fredrik Uilyam Herschel tomonidan kashf qilingan va chop etilgan. U oq nuri bilan yoritilganida, yorug'lik manbai oldida kuzatilganida rangsiz qolsa-da, krinin eritmasi yorug'lik yo'nalishiga perpendikulyar bir g'alati ko'k yorug'lik chiqardi. 4. Fluoressensiya faqat ma’lum turdagi moddalarga xos xususiyat hisoblanib shunga ko’ra moddalar chinligini aniqlashda qo’llaniladi. Rang intensivligini kuzatib, miqdoriy tahlilni ham bajarish mumkin. PAGE \* MERGEFORMAT 1$ $V. Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 1. Ibodov A.Yu. A.N. Yunusxo’jaеv, Q.A. Ubaydullaеv Farmatsеvtik kimyo 1, 2- q ism, Toshkеnt, “Voris- nashriyot”, 2011 y. 2 . Farmatsevtik kimyo fanidan ma’lumotnoma, Q.A.Ubaydullaev va b. Toshkеnt, «Extremum press», 2010 3 . Кирхнер Ю. Тонкослойная хроматография, в 2 т. Пер. с англ., М., Мир, 1981. 4 . Лабораторные работы по фармацевтической химии /Под редакцией В.Г.Беликова/, М., Высшая школа, 1989. 5 . Международная фармакопея, 3-е изд., Женева, 1981. 6 . Методы анализа лекарств /Н.П.Максютина, Ф.Е.Каган, Л.А.Кириченко и др./, К., Здоровья, 1984. 7 . Миронов В.А., Янковский С.А. Спектроскопия в органической химии, М., Химия, 1985. 8 . Погодина Л.И. Анализ многокомпонентных лекарственных форм, М., Высшая школа, 1985. 9 . Практическое руководство по физико-химическим методам анализа /Под ред. А.П.Алимарина, В.М.Иванова/, М., Изд-во Моск.ун-та, 1987 PAGE \* MERGEFORMAT 1$

Vitaminlar tahlilida flyuorimetrik usulning qo’llanilishi

Купить

Информация о документе

Продавец

Vitaminlar tahlilida flyuorimetrik usulning qo’llanilishi

Похожие документы