• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена 12000UZS
Размер 1.6MB
Покупки 1
Дата загрузки 14 Февраль 2024
Расширение doc
Категория Информатика и ИТ

Продавец

Kenjayev Kenja

Дата регистрации 27 Январь 2024

794 Продаж

Akademik litseylar talabalariga “Bulutli texnologiyalar bilan ishlash ” laboratoriya ishi ko‘nikmalarini shakllantirish va interaktiv usullarini qo‘llash metodikasi.

talabalar va o’qituvchilar uchun shaxsiy hisoblar; — interaktiv qabul qilish: — talabalar ma’lumot almashishlari mumkin bo’lgan tematik forumlar; — o’qituvchi yo’qligida yoki uning rahbarligida talabalar muayyan ta’lim muammolarini hal qilishlari mumkin bo’lgan ma’lumotlarni qidirish; — bulutli ma’lumotlarni saqlash. Ta’lim faoliyatida bulutli texnologiyalardan foydalanish yo’nalishlari quyidagilardan iborat: 1. Hujjatlar bo’yicha xodimlarning hamkorligi. Masalan, ta’lim dasturi yoki yillik reja. Ushbu hujjat ma’muriyat xodimlari va har qanday sohaga mas’ul bo’lgan o’qituvchilar tomonidan tuziladi, masalan, ta’lim psixologi, ijtimoiy o’qituvchi yoki sog’liqni saqlash uchun mas’ul. Har kim hujjatning o’z qismi uchun javobgardir va boshqa bloklarga o’zgartirish kirita olmaydi. Bulutli texnologiyalarda hamkorlik qilish uchun siz bulutli xotiraga hujjat yaratishingiz yoki qo’yishingiz va unga havola yoki elektron pochta manzili bo’lganlarga kirishni ta’minlashingiz kerak bo’ladi. 2. Talabalarning birgalikdagi loyiha ishi. Talabalar loyihalar uchun mavzularni olishadi. Keyin ular 2 guruhga bo’linadi. Har bir guruhning o’z vazifalari bo’ladi, bunda menejer hujjat yaratadi va kirish huquqini beradi. Bular havolalar yoki elektron pochta manzillari bo’lishi mumkin. Talabalar uyda yoki maktabda loyiha ustida ishlashadi, hujjatlarni mazmun bilan to’ldiradilar, ish tugagach, o’qituvchiga kirish huquqi beriladi. Agar kerak bo’lsa, o’qituvchi o’quvchilar tuzatishlar kiritishi uchun sharhlar qoldirishi mumkin bo’ladi. Masalan, Google Docs-dan foydalanish, uning asosiy afzalligi hujjatlarni (matnlar, rasmlar, taqdimotlar, jadvallar) birgalikda tahrirlash imkoniyatidir. 3. Masofaviy ta’lim. O’qituvchi elektron kundalik yordamida talabalarga topshiriq taklif qiladi. Masalan, yozma topshiriqlar, talaba hujjat yaratadi yoki hujjat ustida ishlaydi. O’qituvchi o’zgartirilgan hujjatni ko’rishi mumkin, chunki u unga kirish huquqiga ega. Bulutli hisoblashning qabul qilinishi odatdagidek davom etuvchi qaytarilmas jarayondir. Yaqin kelajakda 20 nazar, real vaqt rejimida muloqot qilishlari mumkin. Bulutli texnologiyalardan foydalanish quyidagi afzalliklarni taklif etadi:  pudratchilar uchun ochiq tenderlar o'tkazish;  eng muvaffaqiyatli yo'nalishlarni aniqlash;  etkazib berishni boshqarish;  barcha transport ma'lumotlarini qayta ishlash va saqlash;  buyurtmalarni bajarish sifatini yaxshilash. Xususiy bulut - bu bitta tashkilot foydalanishi uchun mo'ljallangan infratuzilma, shu jumladan bir nechta iste'molchilar (masalan, bitta tashkilot bo'linmalari), ehtimol ushbu tashkilotning mijozlari va pudratchilari. Xususiy bulutga tashkilotning o'zi, shuningdek, uchinchi tomon (yoki ularning har qanday birikmasi) egalik qilishi, boshqarishi va boshqarilishi mumkin va u jismonan ham, egasining yurisdiktsiyasidan tashqarida ham mavjud bo'lishi mumkin. Umumiy bulut - bu keng omma tomonidan bepul foydalanish uchun mo'ljallangan infratuzilma. Umumiy bulut tijorat, ilmiy va hukumat 15 X ulosa Axborot va kommunikatsion texnologiyalariga asoslangan innovatsion ta’lim texnologiyalari va didaktik modellarni ommaviy va samarali qo’llash orqali ta’lim tizimini raqamli avlodga moslashtirish zarur. Shu bilan birga, ta’lim jarayonida tadqiqotga asoslangan yondashuvdan faol foydalanish lozim va bu bilan ilmiy tadqiqotga talabalarning ko’nikmalarini rivojlantirish va IT-kompetensiyga asoslangan ijodiy qobiliyatlarini va ijodiy fikrlashlarini shaklantirish mumkin. Ushbu kurs ishini xulosalaydigan bo’lsak, intеrnеt birinchi navbatda tarmoq mijozlariga o’zaro ma’lumotlar almashish, virtual muloqot qilish imkonini yaratib bеruvchi "informatsion magistral" vazifasini o’taydi, ikkinchidan esa unda mavjud bo’lgan ma’lumotlar bazasi majmuasi dunyo bilimlar omborini tashkil etadi. Bundan tashqari intеrnеt bugungi kunda dunyo bozorini o’rganishda, markеting ishlarini tashkil etishda zamonaviy biznеsning eng muhim vositalaridan biriga aylanib bormoqda. Bugungi kunda O’zbekiston ta’lim tizimini qayta ko’rib chiqish va isloh qilish zaruratiga duch kelmoqda. Ya’ni, ta’lim jarayonida zamonaviy odam bilim va ko’nikmalarni to’plashi kerak emas, balki mustaqil ravishda, boshqa odamlar bilan birgalikda mazmunli maqsadlarni qo’yishi, o’z-o’zini tarbiyalash vaziyatlarini yaratishi, vositalarni izlash va ishlab chiqarish qobiliyatiga ega bo’lishi kerak, bu muammolarni hal qilish usullari hisoblanadi. O’z-o’zidan ma’lumki, bulutli texnologiyalar bu yerda bolalar birgalikda chizish va eslatma olishlari mumkin bo’lgan oddiy onlayn vositalardan tortib, loyihalarda hamkorlik qilish uchun murakkab texnologiyalargacha juda mos keladi. Bunda talabalar faol ishtirok etadilar, talabalarning SaaS texnologiyalaridan foydalanishi evaziga bulutli texnologiyalarning imkoniyatlaridan foydalanishi mumkin, bundan tashqari 23 1.2 Bulutli tizimlarning turlari Xizmatlarni taqdim etishning turli usullariga qo'shimcha ravishda, bulutli tizimlarni joylashtirishning bir nechta variantlari mavjud: Xususiy bulut - Mijoz va xizmat ko'rsatuvchi provayder bo'lgan bitta kompaniya ichida xizmatlarni ko'rsatish uchun foydalaniladi. Bu kompaniya tashkilot ichida o'zi uchun yaratganda "bulutli kontseptsiya" ni amalga oshirish uchun imkoniyat. Birinchi amalga oshirish xususiy bulut mijozlar ushbu kontseptsiya bilan tanishishda duch keladigan muhim masalalardan birini - axborot xavfsizligi nuqtai nazaridan ma'lumotlarni himoya qilishni bekor qiladi. Bulut kompaniyaning o'zi tomonidan cheklanganligi sababli, bu muammo standart mavjud usullar bilan hal qilinadi. Uchun xususiy bulut Ishlamayotgan yoki samarasiz ishlatilgan resurslardan foydalanish sababli asbob-uskunalar narxining pasayishi xarakterlidir. Shuningdek, logistika vositalarini qisqartirish orqali uskuna sotib olish narxini pasaytirish (qaysi serverlarni, qanday konfiguratsiyada, qanday ishlab chiqarish hajmini, har safar qancha joy ajratish kerakligini va hokazolarni o'ylamaymiz). Aslida, kuch har bir paydo bo'layotgan vazifaga emas, balki, o'rtacha aytganda, ortib borayotgan yuk bilan mutanosib ravishda ortib bormoqda. Va rejalashtirish, sotib olish va amalga oshirish - ishlab chiqarishda yangi vazifalarni boshlash osonlashadi. Umumiy bulut - Tashqi mijozlarga xizmat ko'rsatish uchun bulutli provayderlar tomonidan ishlatiladi. Aralash (gibrid) bulut - yuqoridagi ikkita joylashtirish modelidan birgalikda foydalaniladi. 9 haqiqatan ham yangi g'oyalar toifasiga kiradimi yoki bu g'oya unchalik yangi emasmi. Bulutli texnologiyalar Bulutli hisoblash (hisoblash) - tarqatilgan ma'lumotlarni qayta ishlash texnologiyasi, unda foydalanuvchiga Internet xizmati sifatida kompyuter resurslari va imkoniyatlari taqdim etiladi. Bulutli texnologiyalarning asosiy turlari quyidagilardan iborat: " Infratuzilmaqandayxizmat" ("Xizmat sifatida infratuzilma" yoki "IaaS") " Platformaqandayxizmat" ("Platforma xizmat sifatida", " PaaS ") "Dastur xizmat sifatida" ("Dastur xizmat sifatida" yoki "SaaS"). Ushbu texnologiyalarning har birini batafsil ko'rib chiqing. Xizmat sifatida infratuzilma (IaaS) IaaS - bulutli hisoblash tushunchasiga asoslangan xizmat sifatida kompyuter infratuzilmasini taqdim etish. IaaS uchta asosiy tarkibiy qismdan iborat: Uskuna (serverlar, saqlash tizimlari, mijoz tizimlari, tarmoq uskunalari) Operatsion tizimlar va tizim dasturlari (virtualizatsiya, avtomatlashtirish, asosiy resurslarni boshqarish vositalari) O'rta dastur (masalan, tizimlarni boshqarish uchun) IaaS virtualizatsiya texnologiyasiga asoslangan bo'lib, uskunadan foydalanuvchiga uni biznesning hozirgi ehtiyojlariga javob beradigan qismlarga ajratish va shu bilan mavjud hisoblash quvvatidan foydalanish samaradorligini oshirishga imkon beradi. Foydalanuvchi (kompaniya yoki dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchisi) faqat server vaqti, disk maydoni, tarmoqning o'tkazish qobiliyati va ishlashi uchun zarur bo'lgan boshqa manbalar uchun haq to'lashi kerak. Bundan tashqari, IaaS mijozga bitta integratsiyalashgan platformada boshqarish funktsiyalarini to'liq taqdim 6 26 — bir kishining bir nechta kompyuterlarda ma’lumotlari bor masalan: ishdagi kompyuterda, uydagi kompyuterda, noutbuklarida, planshetlarida, ular orasida doimiy ravishda fayllarni uzatish, hujjatlarni ochish va tahrirlash uchun, dasturiy ta’minotlarning muvofiqligi haqida bilimlarga ega bo’lishi kerak; — kompyuterning qattiq diski yoki flesh-kartalarining cheklangan hajmini bilish; — dasturiy ta’minot litsenziyasiga ega bo’lish zarurati; Bulutli texnologiyalarning o’ziga nazar tashlaydigan bo’lsak — bu ma’lumotlarni qayta ishlash texnologiyalari bo’lib, unda kompyuter resurslari Internet foydalanuvchisiga onlayn xizmat sifatida taqdim etiladi. Bu yerda «bulut» so’zi barcha texnik tafsilotlarni yashiradigan murakkab infratuzilmaning metaforasi sifatida ishlatiladi. Kurs ishining maqsadi. On-line kurslar va ularga didaktik materiallar tayyorlash metodikasini takomillashtirish xususiyatlarini ilmiy-nazariy tahlil etib xulosalash va tavsiyalar ishlab chiqish. Kurs ishining vazifalari: On-line kurslar va ularga didaktik materiallar tayyorlash metodikasidan foydalanishda o’qitishni takomillashtirishqo‘llaniladigan usul va vositalarini o’rganish hamda xulosa, tavsiyalar ishlab chiqish. Kurs ishining obyekti. On-line kurslar va ularga didaktik materiallar tayyorlash metodikasidan foydalanish xususiyatlarini tahlil etish jarayoni. Kurs ishining predmeti. On-line kurslar va ularga didaktik materiallar tayyorlash metodikasidan foydalanish ning mazmuni, shakl, usul va vositalari. Kurs ishining tarkibiy tuzulishi va hajmi: Kirish, 2 bob, 4 bo’lim, xulosa foydalanilgan adabiyotlarlardan iborat. 3 3. Har yili texnik xizmat ko'rsatish bilan bog'liq muammolar kamayadi, chunki jismoniy serverlar soni doimiy ravishda kamayib boradi va dasturiy ta'minot doimo yangilanib turadi. 4. Dasturni sotib olish narxi kamayadi, chunki dasturni "bulut" uchun faqat bir marta sotib olish kerak va bu hammasi, va ba'zida siz uni ijaraga buyurtma qilishingiz ham mumkin. 5. Bulutli texnologiyalar saqlanadigan ma'lumotlar miqdorida cheklovlarga ega emas. Aksariyat hollarda bunday xizmatlar hajmi millionlab gigabaytni tashkil qiladi. 6. Dasturlar avtomatik ravishda yangilanadi, shuning uchun yuklab olingan dasturlarda bo'lgani kabi, bunga rioya qilishning hojati yo'q. 7. "Bulut" dan har qanday operatsion tizimda foydalanish mumkin, chunki dasturlarga kirish veb-brauzerlar orqali amalga oshiriladi. 8. Yangi bulutli texnologiyalar sizga har doim hujjatlarga kirish huquqini beradi, chunki asosiysi Internetning mavjudligi. 9. Yaxshi xavfsizlik va ma'lumotlarni yo'qotishdan himoya qilish, chunki yuborilgan ma'lumotlar avtomatik ravishda saqlanadi va nusxalari zaxira serverlarga tashlanadi. 11 10. Azizxojayeva N.N. “Pedagogika va pedagogik mahorat”- T.: TDPI, Nizomiy 2003 yil. 11. Avliyoqulov N . “Zamonaviy o‘qitish texnalogiyalari”- T.:, 2001 yil . 12. Yo‘ldoshev J., Usmonov S. “Pedagogik texnalogiya asoslari”- T.: O‘qituvchi 2004 yil. 13. Ochilov M. “Yangi pedagogik texnalogiyalar”- Qarshi, 2000 yil . 14. Saidaxmedov N.S. “Pedagogik amaliyotda yangi pedagogik texnalogiyalarni qo‘llash namunalari”- T.: PTM , 2000 yil . 15. Tolipov O‘., Usmonboyeva M. “Pedagogik texnologiya nazariya va amaliyot”- T.: Fan, 2005 yil. 16. Axunova G.N., Golish L.V., Fayzullayeva D.M. Pedagogik texnalogiyalarni loyihalashtirish va rejalashtirish: O‘quv-uslubiy qo‘llanma. Zamonaviy ta’lim texnologiya seriyasi. – T.: “Iqsodiyot” nashr., 2009. 206 b. Elektron resurslar 1. http: // www.edu.uz . - O‘zbekiston Respublikasi oily va o‘rta ta’lim vazirligi portali. 2. http: // www.pedagogika.uz.- pedagogik ta’lim muassasalari portali 3. http: // www.ziyonet.uz.- Axborot ta’lim tarmog‘i. 4. http: // www.ref.uz.- referatlar, kurs ishlar banki 25 texnologik tendentsiyalar. Bulutli texnologiyalar uchun eng muhim xususiyat foydalanuvchilarning Internet-manbalarini notekis talab qilishidir. Ushbu notekislikni bartaraf etish uchun yana bir oraliq qatlam qo'llaniladi - serverni virtualizatsiya qilish . Shunday qilib, yuk virtual serverlar va kompyuterlar o'rtasida taqsimlanadi. Bulutli texnologiyalar - Bu xizmatlarni taqdim etuvchi turli xil tushunchalarni o'z ichiga olgan bitta katta tushunchadir. Masalan, dasturiy ta'minot, infratuzilma, platforma, ma'lumotlar, ish joyi va boshqalar. Bularning barchasi nima uchun kerak? Bulutli hisoblash deb nimaga aytilmaydi? Birinchisi - mahalliy kompyuterda oflayn hisoblash. Ikkinchidan, xizmatga ayniqsa murakkab hisob-kitoblarni bajarish yoki ma'lumotlar qatorini saqlash buyurilganida, "kommunal hisoblash" (kommunal hisoblash). Uchinchidan, bu kollektiv (tarqatilgan) hisoblash (gridcomputing). Amalda, ushbu barcha turdagi hisob-kitoblar orasidagi chegaralar etarlicha loyqa. Biroq, bulutli hisoblashning kelajagi yordamchi va tarqatilgan tizimlarga qaraganda ancha katta. Bulutli ma'lumotlarni saqlash - Onlayn saqlash modeli, unda ma'lumotlar tarmoqda tarqatilgan ko'plab serverlarda saqlanadi va mijozlar, asosan uchinchi tomon tomonidan foydalanish uchun taqdim etiladi. O'zining maxsus serverlarida ma'lumotlarni saqlash uchun ushbu maqsadlar uchun maxsus sotib olingan yoki ijaraga olingan modeldan farqli o'laroq, serverlar soni yoki har qanday ichki tuzilishi umuman mijozga ko'rinmaydi. Ma'lumotlar mijoz nuqtai nazaridan bitta yirik virtual serverni ifoda etadigan bulut deb nomlangan holda saqlanadi va qayta ishlanadi. Jismoniy jihatdan, bunday serverlar bir-biridan uzoqroq, turli qit'alar joylashgan joyga qadar joylashgan bo'lishi mumkin. "Bulut" nima ekanligini tushunish uchun ushbu sonning tarixidan boshlash kerak. Siz tushunishingiz kerak: bu texnologiya 5 olish, uzluksizlik va mavjudlikni ta'minlash uchun dasturiy ta'minot echimlari - bu xarajatlar o'zlashtirilmaydi. bulutli xizmat ko'rsatuvchi provayder. Bundan tashqari, axborot texnologiyalari infratuzilmasining yirik ob'ektlarininguzoq vaqt qurilishi va foydalanishga topshirilishi va ularning boshlang'ich narxining yuqoriligi iste'molchilarning bozor talablariga moslashuvchan javob berish qobiliyatini cheklaydi, bulutli texnologiyalar esa hisoblash quvvatiga bo'lgan talabga deyarli darhol javob berish imkoniyatini beradi. Bulutli hisob-kitoblardan foydalanganda, iste'mol xarajatlari operatsion xarajatlarga yo'naltiriladi - shu bilan bulutli provayderlarning xizmatlari uchun to'lash xarajatlari tasniflanadi. 2.2 Ta’limda bulutli texnologiyalardan foydalanishning samaradorligi Bugungi kunda O’zbekiston ta’lim tizimini qayta ko’rib chiqish va isloh qilish zaruratiga duch kelmoqda. Ya’ni, ta’lim jarayonida zamonaviy odam bilim va ko’nikmalarni to’plashi kerak emas, balki mustaqil ravishda, boshqa odamlar bilan birgalikda mazmunli maqsadlarni qo’yishi, o’z-o’zini tarbiyalash vaziyatlarini yaratishi, vositalarni izlash va ishlab chiqarish qobiliyatiga ega bo’lishi kerak, bu muammolarni hal qilish usullari hisoblanadi. O’z-o’zidan ma’lumki, bulutli texnologiyalar bu yerda bolalar birgalikda chizish va eslatma olishlari mumkin bo’lgan oddiy onlayn vositalardan tortib, loyihalarda hamkorlik qilish uchun murakkab texnologiyalargacha juda mos keladi. Bunda talabalar faol ishtirok etadilar, talabalarning SaaS texnologiyalaridan foydalanishi evaziga bulutli texnologiyalarning imkoniyatlaridan foydalanishi mumkin, bundan tashqari IT ilovalari va bulutli veb-xizmatlarni ijaraga olishi, chunki ular orasida mutlaqo bepuli ko’p. Ta’limda bulutli texnologiyalardan foydalanishga misol sifatida quyidagilarni aytish mumkin: — elektron kundaliklar, jurnallar; — 19 tashkilotlari (yoki ularning har qanday birikmasi) tomonidan boshqarilishi, boshqarilishi va boshqarilishi mumkin. Gibrid bulut - bu noyob ob'ekt bo'lib qoladigan, ammo standartlashtirilgan yoki xususiy ma'lumotlar va amaliy ma'lumotlar uzatish texnologiyalari bilan o'zaro bog'liq bo'lgan ikki yoki undan ko'p turli xil bulutli infratuzilmalarning (xususiy, ommaviy yoki ommaviy) birikmasi (masalan, davlat resurslaridan qisqa muddatli foydalanish). bulutlar orasidagi yukni muvozanatlash uchun bulutlar). Jamoa buluti - bu umumiy vazifalarni (masalan, vakolatxonalar, xavfsizlik talablari, siyosat va turli talablarga muvofiqlik) ega bo'lgan tashkilotlarning iste'molchilari ma'lum bir hamjamiyati (klani) foydalanishi uchun mo'ljallangan infratuzilma turi. Umumiy bulut kooperativ (birgalikda) egalik qilish, boshqarish va bir yoki bir nechta jamoat tashkilotlari yoki uchinchi tomonning (yoki ularning har qanday kombinatsiyasining) tarkibida bo'lishi mumkin va u egasining yurisdiktsiyasi ichida ham, tashqarisida ham mavjud bo'lishi mumkin. Bulutli texnologiyalar rivojlanishining asosiy yo'nalishlari Bulutli hisoblash tizimini rivojlantirishning to'rtta asosiy yo'nalishlari: Ba'zi mahsulotlar foydalanuvchilarga to'g'ridan-to'g'ri saqlash tizimlari, o'rta dasturlar, hamkorlikni qo'llab-quvvatlash va ma'lumotlar bazalari kabi Internet xizmatlarini taqdim etadi. Xizmat sifatida infratuzilma ( Iaas InglizchaInfrastructure-as-a-service) qayta ishlash, saqlash, tarmoq va boshqa fundamental hisoblash resurslarini o'zini boshqarish uchun bulutli infratuzilmadan foydalanish imkoniyati sifatida taqdim etiladi, masalan, iste'molchi operatsion tizimlar, platformalar va boshqalarni o'z ichiga olishi mumkin bo'lgan o'zboshimchalik bilan dasturiy ta'minotni o'rnatishi va boshqarishi mumkin. dasturiy ta'minot. Iste'molchi operatsion tizimlarni, virtual saqlash tizimlarini va o'rnatilgan 16 yoki hatto alohida amaliy xususiyatlar (foydalanuvchi ilovalari konfiguratsionsozlamalarining cheklangan to'plami bundan mustasno) monitoringi va boshqarilishi amalga oshiriladi. Foydalanuvchi misollari (biznes foydalanuvchilari, dastur ma'murlari). Boshqalar * aaS: masalan: DaaS (Desktop-as-a-Service) har bir foydalanuvchiga boshqa dasturlarni sozlash va o'rnatish qobiliyatiga ega bo'lgan standartlashtirilgan virtual ish stantsiyasini taqdim etadi. Kirish oddiy mijoz orqali tarmoq orqali amalga oshiriladi, bu odatiy kompyuterdan smartfongacha (GoogleChrome OS) har qanday narsa bo'lishi mumkin. CaaS (Communications-as-a-Service) - uchinchi tomon echimlari yordamida bitta korxona ishchilari o'rtasida barcha turdagi aloqalarni (ovoz, pochta) tashkil qilish uchun dasturiy va apparat vositalarining birikmasi. SaaS-ga alternativa S + S (Software + Services) deb nomlangan Microsoft tomonidan targ'ib qilinadi va odatiySaaS va doimiy arzon dasturning kuchli tomonlarini birlashtiradi. Bu keng tarqalgan dastur, ammo masofaviy xizmatlarga e'tibor qaratish kerak. Bulutli hisoblash jiddiy texnologik tendentsiyaga aylanmoqda - ko'pgina mutaxassislarning fikriga ko'ra, keyingi besh yil ichida bulutli hisoblash nafaqat IT jarayonlarini, balki axborot texnologiyalari bozorini ham o'zgartiradi. Ushbu texnologiya tufayli har xil turdagi qurilmalar, shu jumladan kompyuterlar, noutbuklar, smartfonlar va PDA-lar foydalanuvchilari bulutli kompyuterlar provayderlari tomonidan taqdim etiladigan xizmatlar orqali dasturlarga, saqlash tizimlariga va hatto Internet dasturlarini ishlab chiqish platformalariga kirish imkoniyatiga ega bo'ladilar. provayderlar serverlarida joylashtirilgan holat. Yuqorida aytilganlarning barchasidan kelib chiqib, xulosa qilish mumkinki, bulutli hisob-kitoblardan foydalanganda, axborot texnologiyalari iste'molchilari kapital xarajatlarini sezilarli darajada kamaytirishi mumkin - ma'lumotlar uzatish markazlarini qurish, server va tarmoq uskunalarini sotib 18 IT ilovalari va bulutli veb-xizmatlarni ijaraga olishi, chunki ular orasida mutlaqo bepuli ko’p. Foy dalanilgan adabiy ot lar 1. Mirziyoev Shavkat Miromonovich. Erkin va farovon, demokratik O'zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. O'zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bag'ishlangan Oliy Majlis palatalarining qo'shma majlisidagi nutq / SH.M. Mirziyoev. – Toshkent : O'zbekiston, 2016. - 56 b. 2. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni. O'zbekiston respublikasini yanada rivojlantirish bo'yicha harakatlar strategiyasi to'g'risida. (O'zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to'plami, 2017 y., 6-son, 70- modda) etishning yo’llari va choralari. – T.:O’zbekiston, 2009. – 56 b. 3. Ishmuhamedov R., Abduqodirov A., Pardayev A. Ta’limda innovatsion texnologiyalar(ta’lim muassasalari pedagog-o‘qituvchilari uchun amaliy tavsiyalar). –T.:Iste’dod, 2008.-180 b. 4. Yuldashev U. Yu., Boqiyev R. R., Zokirova F. M. Informatika o‘qitish metodikasi. (o‘qituvchilar uchun qo‘llanma) .T:-2004.-121 b 5. G‘ ulomov S.S, Alimov R.X . va boshqalar. Axborot tizimlari va texnologiyalari. – T.: Sharq, 2000. – 212 b. 6. G‘ ulomov S.S. Shermuhammedov A.T, Begalov B. A. Iqtisodiy informatika. – T.: O ‘ zbekiston, 1999. – 321 b. 7. Xayitmatov O‘.T., Fayzullayev S.X. va boshqalar. Informatika va axborot texnologiyalari. – T.: TKTI, 2005. – 212 b. 8. G‘ ulomovning S.S. umumiy tahriri ostida. Iqtisodiy masalalarni shaxsiy kompyuterlarda yechish texnologiyalari. – T.: TDIU, 2005. – 321 b. 9. Alimov R, Xodiyev B va boshqalar. Axborot texnologiyasi. – T.: TDIU, 2004. – 320 b. 24 Ak ademik lit sey lar t alabalariga “ Bulut li t exnologiy alar bilan ishlash ” laborat oriy a ishi k o‘nik malarini shak llant irish v a int erak t iv usullarini qo‘llash met odik asi. MUNDARIJA: AKADEMIK LITSEYLAR TALABALARIGA “BULUTLI TEXNOLOGIYALAR BILAN ISHLASH ” LABORATORIYA ISHI KO‘NIKMALARINI SHAKLLANTIRISH VA INTERAKTIV USULLARINI QO‘LLASH METODIKASI. ....................................................................................................................................... 1 KIRISH .......................................................................................................................................................................... 2 I.BOB. AKADEMIK LITSEYLARDA BULUTLI TEXNOLOGIYA TUSHUNCHASI HAQIDA UMUMIY MA’LUMOT ................................................................................................................................................................. 4 1.1. "BULUTLI TEXNOLOGIYALAR" TUSHUNCHASI .................................................................................... 4 1.2 BULUTLI TIZIMLARNING TURLARI ............................................................................................................. 9 B ULUTLI TEXNOLOGIYALAR NIMA ? ......................................................................................................................... 10 Bulutli xizmatlarning afzalliklari ....................................................................................................................... 10 Bulutdagi noqulayliklar ..................................................................................................................................... 12 B ULUTLI DASTUR ..................................................................................................................................................... 12 II.BOB. AKADEMIK LITSEYLARDA BULUTLI TA’LIM VA TA’LIMDA BULUTLI TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH ........................................................................................................ 13 2.1 BULUTLI TA'LIM ............................................................................................................................................... 13 B ULUTLI TEXNOLOGIYALAR RIVOJLANISHINING ASOSIY YO ' NALISHLARI ............................................................... 16 2.2 TA’LIMDA BULUTLI TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISHNING SAMARADORLIGI ........... 19 XULOSA ...................................................................................................................................................................... 23 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR .................................................................................................................... 24 1 Kirish Mavzuning dolzarbligi: Mustaqil O’zbekiston Respublikasida shakllanayotgan milliy istiqlol g’oyasi Respublika Konstitusiyasida e’tirof etilgan insonparvar, demokratik, huquqiy davlat va jamiyatni barpo etish, shuningdek, ijtimoiy-iqtisodiy hamda madaniy rivojlanishning yu qori bosqichlariga ko’tarish, jahon hamjamiyati safidan munosib o’rin egallashga yo’naltirilgan ezgu maqsadlarni amalga oshirishga xizmat qiladi. Raqamli texnologiyalarning rivojlanishida ta’lim uzluksiz, individual yo’naltirilgan, moslashuvchan va dinamik jarayon shaklida bo’ladi. YUNESKO XXI asr uchun yuqori texnologiyali ta lim kompetensiyalari vaʼ ko nikmalarini rivojlantirishga alohida e tibor qaratmoqda. Hamma uchun ʻ ʼ ta’lim barqaror rivojlanishi, raqamli texnologiyalarning hamma joyga kirib borishi sharoitida inklyuziv bilimlar jamiyat talablariga mos keladigan AKT kompetensiyasi, media va axborot savodxonligi darajasini shakllantirish muammolari va yechimlarini tavsiflashni amalga oshirmoqda, AKT va pedagogika integratsiyasi muammolarni hal qilish yondashuvlari, shu jumladan ochiq ta’lim resurslari va o’quv-uslubiy yordam, ommaviy ochiq onlayn ta’limdan foydalanish, shakllantirish uchun ishlatiladigan innovatsion texnika va texnologiyalar rivojlanishi bunga misol bo’la oladi. XXI asr — yuqori texnologiyalar va ommaviy kommunikatsiyalar asri. Endi hayotimizni elektron qurilmalarsiz tasavvur qilish qiyin. Kompyuter, noutbuk, planshet yoki hatto uyali telefon. Ushbu qurilmalar ko’plab odamlarning hayotini yaxshi tomonga o’zgartirib yubormoqda. Bugungi kunda «bulutli» texnologiyalar barcha rivojlangan mamlakatlarda faol qo’llanilmoqda. Ular biznes, menejment, ta’lim va tadqiqot uchun innovatsion, tejamkor imkoniyatlarni taqdim etadi. Hozirgi vaqtda ma’lumotlarning juda tez o’sishi, bilimning o’zi o’z-o’zidan maqsad bo’lib qolmoqda, ular shaxsning, kasbiy faoliyatini muvaffaqiyatli amalga oshirishning shartlaridan biri hisoblanadi. 2 «bulutlar» G’arbdagi kabi O’zbekistonda ham keng tarqalgan texnologiyaga aylanadi. Bugungi kunda bulutli hisoblash har bir shaxs deyarli har kuni foydalanadigan narsadir. Bulutli texnologiyalarning tez tarqalishi biz uchun bulutli xizmatlarni ta’lim muassasasi tizimiga integratsiya qilishda qiyinchilik tug’dirmoqda. Bulutli hisoblash ta’lim, tadqiqot va amaliy ishlanmalar va masofaviy ta’limda keng qo’llanilishi istiqbollariga ega. Ta’lim tizimida bulutli texnologiyalardan foydalanish ta’lim maydonini ochiq qilish imkonini beradi. Ta’lim jarayonida bulutli yechimlardan foydalanish imkoniyatini hisobga olgan holda, amalga oshirishning mumkin bo’lgan qiyinchiliklari va mavjud kamchiliklarni ta’kidlash kerak. Talabalarga o’qiladigan fan o’qituvchisi har doim ham ta’lim jarayonini ta’minlash vazifasining bir qismi sifatida bulutli resurslarni boshqarishga qodir emas. Tarmoq ulanishiga bog’liqlik mavjud va muhim ma’lumotlar bilan ishlashda mahalliy kompyuterlarda va portativ ommaviy axborot vositalarida zaxira nusxalarini yaratish kerak. Innovatsion IT-ilovalarga e’tibor qaratish lozim, masalan, hozirda ta’lim jarayonida foydalanish mumkin bo’lgan ko’plab bulutli xizmatlar mavjud. Google korporatsiyasi Internetga ulangan istalgan brauzer (Mozilla Firefox, Google Chrome, Opera, Internet Explorer va boshqalar) oynasida foydalanish mumkin bo’lgan ko’plab ilovalar va xizmatlarni ishlab chiqadi va taqdim etadi. Keling, Google tomonidan ta’lim muassasalari uchun taqdim etiladigan asosiy onlayn bulutli hisoblash xizmatlarini ko’rib chiqaylik. Gmail — bu tezkor xabar almashish, ovozli va video chat, mobil aloqa, spam va viruslardan himoya qiluvchi to’liq xususiyatli elektron pochta mijozidir. Google Groups simulyatsiya qilingan forumlar va pochta ro yxatlariga asoslangan boshqaruv va jamoaviy ishʻ vositasidir. Oxirgi o n yillikda turli mamlakatlar o qituvchilarining xalqaro ʻ ʻ pedagog olimlar hamjamiyatida tahlil qilingan innovatsion tajribasi ta lim ʼ tizimiga AKTni integratsiyalashuv jarayonlarining umumiy muammolari, 21 I . Bob. Akademik litseylarda b ulutli texnologiya tushunchasi haqida umumiy ma’lumot 1.1. "Bulutli texnologiyalar" tushunchasi Bulutli texnologiyalar - bu Internet-foydalanuvchiga Internet-xizmat sifatida kompyuter resurslari taqdim etiladigan ma'lumotlarni qayta ishlash texnologiyalari. "Bulut" so'zi bu erda barcha texnik tafsilotlarni yashiradigan murakkab infratuzilmani ifodalovchi metafora sifatida mavjud.Bulutli hisoblash (bulutli hisoblash), shuningdek, "bulutli hisoblash" atamasi ham qo'llaniladi) ma'lumotlarni qayta ishlash texnologiyasidir, unda foydalanuvchiga Internet xizmati sifatida kompyuter resurslari va imkoniyatlari taqdim etiladi. Foydalanuvchi o'z ma'lumotlariga kirish huquqiga ega, ammo uni boshqarolmaydi va infratuzilma, operatsion tizim va o'zi ishlayotgan dasturiy ta'minot haqida qayg'urmasligi kerak. "Bulut" atamasi kompyuter tarmog'i diagrammasidagi Internet tasviriga asoslangan metafora sifatida yoki barcha texnik tafsilotlar yashiringan murakkab infratuzilma tasviri sifatida ishlatiladi. 2008 yilda nashr qilingan IEEE hujjatiga ko'ra, "Bulutli hisoblash bu paradigma bo'lib, unda ma'lumot Internet serverlarida doimiy ravishda saqlanadi va mijoz tomonidan vaqtincha saqlanadi, masalan, shaxsiy kompyuterlarda, o'yin pristavkalari, noutbuklar, smartfonlarda va hokazo. Bulutli ma'lumotlarni kontseptsiya sifatida qayta ishlash quyidagilarni o'z ichiga oladi:  1) xizmat sifatida infratuzilma  2) xizmat sifatida platforma  3) dastur sifatida xizmat sifatida  4) ma'lumotlar xizmat sifatida  5) xizmat sifatida ish joyi Internetning foydalanuvchilarga ma'lumotlarni qayta ishlashga bo'lgan ehtiyojlarini qondira olishiga umumiy ishonch mavjud bo'lgan boshqa 4 etadi. IaaS kapital va operatsion xarajatlarni kamaytirgan holda, murakkab ma'lumotlar markazi, mijozlar va tarmoq infratuzilmalarini qo'llab- quvvatlash zaruriyatini yo'q qiladi. Bundan tashqari, siz umumiy infratuzilma doirasida xizmat ko'rsatishda qo'shimcha tejashga erishishingiz mumkin. Xizmat sifatida platforma (PaaS) PaaS - bu veb-ilovalarni xizmat sifatida ishlab chiqish, sinovdan o'tkazish, joylashtirish va qo'llab-quvvatlash uchun o'rnatilgan platformani taqdim etish . Veb-ilovalarni o'rnatish uchun ishlab chiqaruvchidan apparat va dasturiy ta'minot sotib olishning hojati yo'q, ularni qo'llab-quvvatlashni tashkil qilishning hojati yo'q. Mijoz uchun kirish ijara asosida tashkil qilinishi mumkin. Ushbu yondashuv quyidagi afzalliklarga ega: kengayish qobiliyati xatolarga bardoshlilik; virtualizatsiya xavfsizlik Masshtabliligi PaaS ilova tomonidan xizmat ko'rsatiladigan foydalanuvchilar soniga qarab, zarur resurslarni avtomatik ravishda taqsimlashni va ozod qilishni o'z ichiga oladi. PaaS Veb-ilovalarni ishlab chiqish, sinovdan o'tkazish, joylashtirish va qo'llab-quvvatlash uchun o'rnatilgan platforma sifatida veb-ilovalarni ishlab chiqish, sinovdan o'tkazish va joylashtirish bo'yicha operatsiyalarning butun ro'yxati bitta integratsiyalashgan muhitda bajarilishi mumkin va shu bilan individual bosqichlarni qo'llab-quvvatlash xarajatlarini yo'q qiladi. Dastlabki kodni yaratish va uni ishlab chiquvchilar jamoasi ichida baham ko'rish qobiliyati unga asoslangan dasturlarni yaratish samaradorligini sezilarli darajada yaxshilaydi PaaS . 7 ilovalarni boshqarishi, shuningdek, mavjud tarmoq xizmatlari (masalan, xavfsizlik devori, DNS) ustidan cheklangan boshqaruvga ega bo'lishi mumkin. Bulutli provayder tomonidan bulutning jismoniy va virtual infratuzilmasi, jumladan tarmoq, serverlar, ishlatiladigan operatsion tizimlar va saqlash tizimlarining monitoringi va boshqaruvi ta'minlanadi. Foydalanuvchilarga misollar (tizimni ishlab chiquvchilar, ma'murlar, IT- menejerlar). Xizmat sifatida platforma ( PaaS InglizchaPlatform-as-a-Service) - iste'molchiga bulutli infratuzilmadan yangi yoki mavjud ilovalarni (xususiy, buyurtma asosida ishlab chiqilgan yoki sotib olingan takrorlanadigan ilovalarni) keyinchalik joylashtirish uchun asosiy dasturiy ta'minotni joylashtirish uchun foydalanish imkoniyati berilgan model. Ushbu platformalar bulut provayderi tomonidan taqdim etiladigan amaliy dasturiy ta'minot - ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlari, o'rta dasturlar va dasturlash tillarining ish vaqti vaqtlarini o'z ichiga oladi. Bulutning asosiy jismoniy va virtual infratuzilmasi, shu jumladan tarmoq, serverlar, operatsion tizimlar, saqlashni, monitoring va boshqarish bulut ta'minotchisi tomonidan, ishlab chiqilgan yoki o'rnatilgan ilovalar, shuningdek, iloji bo'lsa, atrof-muhit (platforma) konfiguratsion parametrlari bundan mustasno, amalga oshiriladi. Foydalanuvchi misollari (dastur ishlab chiqaruvchilari, sinovchilar, ma'murlar) Dastur xizmat sifatida ( Saas InglizchaSoftware-as-a-service) - iste'molchiga bulutli infratuzilmada ishlaydigan va turli xil mijoz qurilmalarida yoki ingichka mijoz orqali, masalan brauzer orqali (masalan, veb-pochta orqali) yoki internet orqali ishlaydigan provayderning amaliy dasturidan foydalanish imkoniyati taqdim etiladigan model. dastur interfeysi. Bulut provayderi tomonidan bulutning asosiy jismoniy va virtual infratuzilmasi, shu jumladan tarmoq, serverlar, operatsion tizimlar, saqlash 17 Bulutdagi noqulayliklar Bu "bulut" va siz bilishingiz va e'tiborga olishingiz kerak bo'lgan bir qator kamchiliklarga ega: 1. Internet mavjud bo'lmaganda kirish imkoni bo'lmaydi va agar u bo'lmasa, unda faqat kompyuterga yuklab olingan hujjatlar bilan ishlash mumkin bo'ladi. Ta'kidlash joizki, Internet tez va sifatli bo'lishi kerak. 2. O'rnatilgan dasturga qaraganda katta hajmdagi ma'lumotlarni uzatishda bulut xizmati asta-sekin ishlashi mumkin. 3. Xavfsizlik kamdan-kam hollarda, lekin ko'p holatlarda Cloudzaxira nusxalarini yaratadi, shuning uchun tashvishlanishga hojat yo'q. 4. Ko'pchilik sizga bir qator xizmatlarni taqdim etish uchun pul to'lashingiz kerakligidan xijolat tortadi, ammo bu odamlar pul ishlashlari kerak bo'lgan biznes loyihadir. Bulutli dastur Bulut xizmatlarining ma'lum tasnifi mavjud, shuning uchun ushbu "bulutlar" toifalari quyidagicha ajratiladi: 12 Dastur xizmat sifatida (SaaS). Saas - dasturni oxirgi foydalanuvchilarga talab bo'yicha xizmat sifatida taqdim etishni o'z ichiga oladigan dasturni tarqatish modeli. Bunday dasturga kirish tarmoq orqali va ko'pincha Internet-brauzer orqali amalga oshiriladi. Bunday holda, SaaS modelining mijoz uchun asosiy afzalligi - o'rnatish va yangilash va unga ishlaydigan dasturiy ta'minotni o'rnatish, yangilash va xizmat ko'rsatish bilan bog'liq xarajatlarning etishmasligi. Maqsadli auditoriya - oxirgi foydalanuvchilar. SaaS modelida: ilova masofadan foydalanish uchun moslangan; bir nechta mijoz bitta dasturdan foydalanishi mumkin; xizmat uchun to'lov har oylik obuna sifatida yoki tranzaktsiyalarning umumiy miqdoridan kelib chiqib olinadi; dasturni qo'llab-quvvatlash allaqachon to'lovga kiritilgan; dastur xodimlarga mijozlarga muammosiz va oshkora yangilanishi mumkin. Dasturiy ta'minotni ishlab chiquvchilar nuqtai nazaridan, SaaS modeli mijozga dasturiy ta'minotni saqlash, nusxalash va o'rnatish imkoniyatiga ega emasligi sababli dasturiy ta'minotdan litsenziyasiz foydalanish bilan samarali kurashishga imkon beradi. Aslida, SaaS dasturiy ta'minoti ichki axborot tizimlariga yanada qulay va tejamkor alternativa sifatida qaralishi mumkin. SaaSmantig'ini rivojlantirish - bu tushuncha Vaas ( Ish joyi xizmat sifatida - xizmat sifatida ish joyi). Ya'ni, mijoz o'z ixtiyorida barcha kerakli dasturiy ta'minot bilan to'liq jihozlangan virtual ish stantsiyasini oladi. Ma'lumotni saqlash va zaxiralash Bulut xizmatlarining har uch turi bir-biri bilan bog'langan va birlashtirilgan tuzilmani anglatadi. 8 mexanizmlari va rivojlanish qonuniyatlarini aniqlash imkonini berdi, bu esa alohida e tiborni talab qiladi va an’anaviy pedagogikadan XXI asrningʼ raqamli pedagogikasiga raqamli ko’prik qurish, barcha uchun ochiq ta’limning yangi davrini boshlab berish bo’yicha butun pedagogik hamjamiyatning ishini hisobga olish zarur. 22 Internet odamlar hayotining ajralmas qismiga aylandi va muntazam ravishda turli xil vazifalarni bajarishga yordam beradigan yangi imkoniyatlar paydo bo'ldi. Yangilik - bu turli sohalarda qo'llanilishi mumkin bo'lgan bulutli texnologiyalar: ta'lim, tibbiyot, logistika va boshqalar. Bulutli texnologiyalar nima? Aniqlashdan boshlaylik, chunki bulutli texnologiyalar foydalanuvchiga qurilmaga dasturlarni o'rnatmasdan ma'lumotlarga kirish imkoniyatini anglatadi, chunki barcha qo'llab-quvvatlovchilar serverlar tomonidan ta'minlanadi. Bunday xizmatlar bepul va pullik bo'lishi mumkinligini bilish juda muhim va barchasi so'rovlarga bog'liq. Bulutli texnologiyalardan foydalanish nimani anglatishini tushunish uchun ularning oddiy sharoitlardan farqini tushunishingiz kerak. 1. Masalan, elektron pochta mijozi kompyuterga o'rnatilganda va barcha ma'lumotlar qattiq diskda saqlanganda elektron pochtani oling. Bunday holda, foydalanuvchi fayllar bilan nima qilishni hal qiladi. 2. Agar biz brauzer orqali foydalanadigan pochta haqida gapiradigan bo'lsak, unda bu allaqachon texnologiya. Bu erda aniqki, agar serverda muammolar bo'lsa, u holda pochtaga kirish yo'qoladi. Bulutli xizmatlarning afzalliklari Boshlash uchun, keling, mavjud plyuslarga to'xtalib o'tamiz, ular quyidagilardan iborat: 1. Ma'lumotni saqlash uchun siz qimmatbaho kompyuter va aksessuarlarni sotib olishingiz shart emas, chunki hamma narsa "bulutda" saqlanadi. 2. Kompyuterning ishlashi yaxshilanadi, chunki ofis ishlarida va boshqa sohalarda bulutli texnologiyalar masofadan turib dasturlarni boshqaradi, shuning uchun kompyuterda juda ko'p bo'sh joy qoladi. 10 1. Umumiy . Bu ko'p sonli kompaniyalar va xizmatlar tomonidan darhol foydalanilishi mumkin bo'lgan IT infratuzilmasi. Abonent istalgan kompaniya va individual bo'lishi mumkin. Umumiy bulutli texnologiyalardan foydalanuvchilar "bulut" ni boshqarish va boshqarish imkoniyatiga ega emaslar, chunki faqat xizmat egasi buni amalga oshiradi. 2. Xususiy . Bulutli texnologiyalar turlarini tavsiflab, siz faqat bitta tashkilot manfaati uchun boshqariladigan va ishlaydigan ushbu xavfsiz IT infratuzilmasi to'g'risida to'xtashingiz kerak. U mijozning xonasida yoki tashqi operatorda joylashtirilishi mumkin. 3. Gibrid . Ushbu tur oldingi variantlarning ikkalasining asosiy afzalliklariga ega. Bunday "bulut" aksariyat hollarda mavsumiy faoliyat davrlariga ega bo'lgan tashkilotlar tomonidan qo'llaniladi, ya'ni etarli IT- infratuzilma mavjud bo'lmaganda, quvvatning bir qismi bulut texnologiyalariga o'tadi. II.Bob. Ak ademik lit sey larda bulut li t a’lim v a t a’limda bulut li t exnologiy alardan foy dalanish 2.1 Bulut li t a'lim Kompyuterlar va Internet ta'lim tizimiga bir qator vazifalarni bajarish jarayonini takomillashtirish va osonlashtirish uchun kirishdi. O'quv jarayonidagi bulutli texnologiyalardan quyidagi maqsadlarda foydalanish mumkin: 13 1. Xodimlarning muhim hujjatlar bo'yicha hamkorligini tashkil etish, masalan, yillik reja yoki dastur. Ularning har biri hujjatning qismi uchun javobgardir va agar kerak bo'lsa, barcha foydalanuvchilar sharhlar qoldirishlari va ma'lumotlarni to'ldirishlari mumkin. 2. Umumiy loyihaviy ish, shuning uchun o'qituvchi topshiriqlarni talabalarga topshirishi, majburiyatlarni baham ko'rishi va hisobotlarni tekshirishi, sharh berishi mumkin. 3. Bulutli texnologiyalar elektron kundalikni yaratish va har qanday yozma topshiriqlarni uzatish uchun ishlatilishi mumkin. Bu uy maktabiga boradigan yoki biron bir sababga ko'ra darslarni o'tkazib yuboradigan bolalar uchun juda yaxshi tanlovdir. Logistikada bulutli texnologiyalar Bulut transport va ombor logistika sohasida juda yaxshi imkoniyatlarga ega. Bulutli texnologiyalar yordamida zanjirning barcha ishtirokchilari, ya'ni jo'natuvchi, operatorlar, transport kompaniyasi va qabul qiluvchining to'liq o'zaro ta'sirini ta'minlash mumkin. Ularning barchasi qayerda bo'lishidan qat'i 14

Akademik litseylar talabalariga “Bulutli texnologiyalar bilan ishlash ” laboratoriya ishi ko‘nikmalarini shakllantirish va interaktiv usullarini qo‘llash metodikasi.

Купить