Aksiyadan daromad olish usullari - Техника и технология - Курсовые работы

Информация о документе

Цена	20000UZS
Размер	1.0MB
Покупки	0
Дата загрузки	03 Июнь 2025
Расширение	docx
Раздел	Курсовые работы
Предмет	Техника и технология

Продавец

Nurali Axmedov

Дата регистрации 24 Октябрь 2024

2 Продаж

Aksiyadan daromad olish usullari

Купить

AKSIYADAN DAROMAD OLISH USULLARI
RE J A:
1 Aksiya sotib olib qancha daromad olish mumkin?
2 Qanday qilib dividendlarsiz aksiyalardan pul ishlash mumkin?
3 Qimmatli qog'ozlar portfelida pul ishlash
4 Qimmatli qog'ozlardan kim pul ishlaydi va ularga qo'yilgan
xatarlar va daromadlar.
5 O’ZBEKISTONDAGI KOMPANIYALAR AKTSIYALARINI QANDAY
SOTIB OLISH MUMKIN?

KIRISH
O’zbekiston Respublikasida aksiyadorlik jamiyatlarida samarali boshqarish
tizimini tashkil etishda korporativ boshqaruvni takomillashtrish yo„llari, va
korporativ boshqaruv standartlarini kiritishda rag’batlantirish masalalariga alohida
e’tibor qaratilmoqda. Jumladan, mamlakatimizda amalga oshirilayotgan tarkibiy
o’zgarishlar va yuksak texnologiyalarga asoslangan zamonaviy korxonalarni
yanada rivojlantirish dasturidagi vazifalaridan kelib chiqqan holda aksiyadorlik
jamiyatlariga zamonaviy texnologiyalarni keng joriy etish, investitsiyalarni jalb
etish, innovatsion jarayonlarni rivojlantirish korporativ boshqaruv tizimini yanada
takomillashtirish zarurligini ko„rsatmoqda.Shuni ham aytish joizki, mulkni davlat
tasarrufidan chiqarish va hususiylashtirish natijasida tashkil etilgan aksiyadorlik
jamiyatlarida xalqaro aloqalarning mustahkamlanib borishi samarali korporativ
boshqaruv tizimi kengroq joriy qilinishini talab etmoqda. Demak, aksiyadorlik
jamiyatlarida korporativ boshqaruv tizimini yanada takomillashtirish
iqtisodiyotning barcha sohalariga investitsiyalarni jalb etishning muhim omili
hisoblanadi. Shu bois O’zbekiston Respublikasida o’z milliy korporativ boshqaruv
modelini shakllantirish jarayoni boshlang’ich bosqichlarida turganligi sababli
korporativ boshqaruvni tadbiq etish va uni kelajakda istiqbolli rivojlantirish,
iqtisodiyotning u yoki bu modeli muammolarini hal etishga qaratilishi tadqiqot
ishining asosiy vazifalaridan hisoblanadi.
Bugungi kunda ko'p odamlar fond bozori va o'z kapitallarini aksiyalarga kiritish
imkoniyatlari to'g'risida xabardor. Ammo bu bilimlarning o'zi birjada pul ishlash
uchun yetarli emas. Daromaddan tashqari investor to'g'ridan-to'g'ri zarar ko'rishi va
hatto barcha kapitalini yo'qotishi mumkin. Avvalo aksiya sotib oluvchisi nima
uchun bozorga kelganini va undan nimani olishni xohlashini tushunishi kerak?
Agar siz qimmatli qog'ozlar savdosiga amaliy nuqtai nazardan qarasangiz, siz
aksiyalarda pul ishlashni qanchalik osonligini, shuningdek fond bozori bilan
ishlashning afzalliklarini illyustratsion misollar orqali ko'rishingiz mumkin.
Shuningdek, biz "sotib olish va ushlab turish" strategiyasi va uning investorlar
uchun foydalari haqida gaplashamiz .

Aksiya sotib olib qancha daromad olish mumkin?
Bugungi kunda ko'pchilik fond bozori va kapitalni aksiyalarga investitsiya qilish
imkoniyatlari haqida yetarli ma’lumotga ega.
Ammo birjada pul ishlash uchun bu bilimning o'zi yetarli emas. Daromaddan
tashqari, investor to'g'ridan-to'g'ri zarar olishi va hatto barcha kapitalini yo'qotishi
mumkinligini ham bilishi kerak. Avvalo, investor bozorga nima uchun kelganini va
undan nima olishni xohlayotganini tushunishi kerak.
Uzoq muddatli o'quv kursini tugatib va ko'plab kitoblarni o'qigandan keyin ham,
fond bozorida savdo qilishni istagan inson haqiqiy savdo tajribasiga ham ega
bo'lishi kerak. Faqatgina bu omillarning barchasi birgalikda aksiyalardan daromad
olishga va kelajakda uni yo'qotmaslikka yordam beradi.
Ma’lumki, qimmatli qog‘ozlarga investitsiya qilishdan daromad aksiyalarni bugun
bir narxda sotib olish va ma’lum vaqtdan keyin boshqa narxda sotish orqali
shakllanadi. Shuningdek, aksiyalardan olingan daromad dividendlar shaklida ham
bo’lishi mumkin, ammo barcha kompaniyalar ham dividend to'lamaydi.
Bugun biz bir nechta aksiyadorlik jamiyatlari misolida sizga aksiyalarni sotib olish
orqali qancha va qanday qilib daromad olish mumkinligi haqida gapirib beramiz.
Aksiyalarni sotib olish uchun boshlang'ich kapital sifatida biz 10 million so'mni
olamiz.

1. “O‘zmetkombinat” aksiyadorlik jamiyati.
Aksiyaning yil boshidagi narxi: har bir aksiya uchun 32 051 so‘m.
Hozirgi narxi: 87 500 so'm.
Dinamika: 173%
Dividend: 0%
Yil boshida 10 million so‘mga 312 donaga yaqin qimmatli qog‘oz sotib olish
mumkin edi. Bugungi kunga kelib portfel narxi 27,3 million so'mgacha oshgan
bo'lardi, ya'ni bugun aksiyalarni sotish orqali 17,3 million so'm daromad olish
mumkin edi. Kompaniya dividendlar to'lamaganligi sababli, yakuniy daromad 17,3
million so'mni tashkil qiladi.
2. “Hamkorbank” aksiyadorlik tijorat banki.
Aksiyaning yil boshidagi narxi: har bir aksiya uchun 27 so‘m.
Hozir narxi: 48 so'm.
Dinamika: 78%.
Dividend: 0%.
Odatda arzon aksiyalarni faqat lotlarda sotib olish mumkin. Masalan, bitta lot 1000
ta aksiyaga teng. Shu bois 10 million so‘mga yil boshida 370 ga yaqin lot yoki
370,4 ming dona aksiyani sotib olish mumkin edi. Yil boshidan buyon aksiyalar 78
foizga o'sdi va endi ularning portfeldagi qiymati 17,8 million so'mni tashkil qiladi.
Daromad – 7,8 mln. so‘m.
3. “Qizilqumsement” aksiyadorlik jamiyati.
Aksiyaning yil boshidagi narxi: har bir aksiya uchun 3 895 so‘m.
Hozir narxi: 5 297 so'm.
Dinamika: 36%.
Dividend: 25%.
10 million so‘mga yil boshida 2567 dona aksiya sotib olib, hozirda 13,6 million
so‘mga sotish, ya’ni 3,6 million so‘m daromad olish imkonini beradi. Shuningdek,
dividend hisobiga 25% qo‘shimcha daromad ham bo‘ladi.

Biz aksiyalar qiymati o'sishining ijobiy dinamikasiga ega bo'lgan aksiyadorlik
jamiyatlarini misol sifatida keltirdik. Lekin hamma biladi, qimmatli qog'ozlar
bozori bu nafaqat foyda. Har qanday vaqtda, hatto eng istiqbolli kompaniya ham
qadrsizlanishi mumkin. Shuningdek, e'tiborga olish juda muhim bo'lgan bir qator
omillar ham mavjud, masalan, depozitariy xizmatlari uchun to'lovlar, brokerga
komissiya, foyda solig’i, bundan tashqari, siz aksiyalarni sotishingiz kerak
bo'lganda, xaridor topilmaslik xavfi bo’lishi mumkin va natijada sarmoya zarar
bilan yakunlanishi mumkin.
Shunday qilib, qimmatli qog'ozlar bozorida savdo qilish uchun siz asosiy
qoidalarni bilishingiz va har qanday sharoit va bozor o'zgarishlariga tayyor
bo'lishingiz kerak.

Qanday qilib dividendlarsiz aksiyalardan pul ishlash mumkin?
Endi Amazon fond birjasini ko'rib chiqamiz. Ushbu emitent o'z foydasini
aksiyadorlar bilan baham ko'rmaydi va barcha ishlab topilgan mablag'larni
o'ziga sarflaydi:
Bunday holda, narxlar jadvali dividendlar to'lamaydigan aksiyalar faolroq o'sib
borishi qoidasini tasdiqlaydi. Bir yil oldin 10 ming dollar sarmoya kiritganimizda,
biz 23 dona aksiyani 430 dollardan sotib olgan bo'lar edik va yil oxiriga kelib 720
dollarga sotishimiz mumkin edi. Shunday qilib, yalpi foyda har bir aksiya uchun
290 dollarni tashkil etadi, bu hissaning 50 foizidan ko'prog'ini tashkil qiladi.
Investorlar hisobvarag'i 10 000 dollardan 16 606 dollargacha o'sdi.
Foydani taqsimlamaydigan yana bir ilg'or kompaniyani hisobga olsak, bir yillik
davr mobaynida daromad olish har doim ham imkoni bo'lmasligini ko'rasiz. Bir yil
oldin Tesla Motors aksiyalarini 250 dollardan sotib olgan bo'lsak, bugun biz
zararni qayd etamiz, chunki har bir aksiya narxi 220 dollarga tushdi, bu
depozitimizning taxminan 10 foizini tashkil etadi.

Ammo bu ham yomon narx emas, chunki jadvalni tahlil qilganimizdan so'ng, Tesla
o'zining eng yuqori cho'qqisida 25 foizga pasayib, 273 dollar darajasiga tushib
qolganini ko'rayapmiz, bu esa yana bir bor yirik kompaniyalar aksiyalarining
pasayishini kutish haqidagi tezisimizni tasdiqlaydi.
Tesla aksiyalari 4 yil oldin zudlik bilan oldindan buyurtma olgan yangi avtomobil
modeli taqdimotidan so'ng yana faol rivojlana boshladi (bu bitta model).
Kompaniyaning hozirgi fabrikalari bunday hajmlarga dosh berolmaydilar va
hozirgi ishlab chiqarish hajmi bilan ushbu buyurtmalar 7 yilga cho'zilishi mumkin.
Shuni anglash kerakki, kompaniya erkin sotuvga chiqarilgandan so'ng uning
mahsulotiga bo'lgan talab ortadi.

Qimmatli qog'ozlar portfelida pul ishlash.
Qimmatli qog'ozlarga sarmoya kiritadigan har bir kishi portfel haqida gapirishini
eshitgan bo'lsangiz kerak. Qimmatli qog'ozlar orqali pul ishlashdan oldin, aksiyalar
portfel aktivlari ekanligini bilish kerak, aniqrog'i aksiyalar portfeli sizning
xatarlaringizni kamaytiradi va foydaingizni barqaror va investitsiyalaringizni
ishonchli qiladi.
Bu juda oddiy. Qimmatli qog'ozlardan pul ishlash uchun turli sohalardagi turli
kompaniyalarning aksiyalarini o'z ichiga olgan portfelni to'plash kifoya .
Yuqoridagi misollarda, agar biz Chevron, Tesla va Amazon aksiyalariga sarmoya
kiritgan bo'lsak, alohida kompaniyalarning ba'zi yo'qotishlariga qaramay, foyda
ko'rgan bo'lardik .
Aksiyalar portfeli qanchalik katta bo'lsa, sarmoyalar shunchalik ishonchli bo'lishi
mumkin - hatto ba'zi kompaniyalar qiymatini yo'qotsa ham, qolganlari portfelni
ijobiy natijalarga yetkazadi.
Shuning uchun ETFlar tayyor fond portfellari bo'lib, fond bozorida ommalashib
ketdi. Xuddi shu investitsiya kompaniyasi Warren Baffett Berkshire Hathaway
investorlar uchun tayyor portfeldir, chunki kompaniyaning mohiyati boshqa
emitentlardan qimmatli qog'ozlarni sotib olishdir.
Qanday bo'lmasin, investor har doim investitsiya portfeliga keladi, chunki
bozorning o'zi va ularning soni juda katta bo'lishiga qaramay, barcha mablag'larni
faqat bitta kompaniyaga kiritish juda xavfli bo'ladi. Ya'ni, agar dunyodagi ulkan
kapitalli, oboroti va istiqbollari bo'lgan eng yirik kompaniyalar haqida gapiradigan
bo'lsak, bozorda turli sohalarda 10000 dan ortiq kompaniyalar mavjud.

Yuqoridagilardan anglash mumkinki, aksiyalar bo'yicha daromad aksiyalarning
narxlariga juda bog'liq. Dividendli qimmatli qog'ozlarni sotib olayotganda, siz
darhol ularning qiymatiga ushbu foydaning kamida birnecha foiz miqdorini
kiritasiz, unga ushbu aksiyalarning bozor qiymati qo'shiladi (yoki olib tashlanadi).
Konservativ daromadni 1% dan 20% gacha bo'lgan foyda deb hisoblash mumkin.
Ammo barcha investitsiya variantlarida har doim ham yo'qotishlarni olish
imkoniyati mavjud.
Qimmatli qog'ozlardan qancha pul ishlashlari Savdo strategiyasi bo'yicha
ishlaydigan va savdo sessiyasi davomida ko'plab bitimlarni tuzadigan professional
treyderlar ko'proq foyda olishlari mumkin, ammo barchasi ularning texnik
ko'rsatkichlari va savdo tamoyillari sifatiga bog'liq.

Qimmatli qog'ozlardan kim pul ishlaydi va ularga qo'yilgan
xatarlar va daromadlar.
Bu savolga javob ko'plab yang investorlarni tashvishga solmoqda. Shaxsiy tarkibga
ega bo'lgan tahlilchilar va treyderlardan tashkil topgan kapitalini malakali
boshqaradigan katta investitsiya fondlaridan boshlash kerak. Banklar bilan
birgalikda ushbu tuzilmalar bozorda bozor ishlab chiqaruvchisi bo'lib, talab va
taklifga nihoyatda kuchli ta'sir ko'rsatadi.
Tabiiyki, oddiy odam so'nggi savdo tizimlari va strategiyalarini ishlab chiqish va
sinab ko'rish uchun to'liq karta-balansga ega bo'lgan samaradorlik bo'yicha
mutaxassislarning butun jamoasini ortda qoldira olmaydi. Biroq, u kapitalni aynan
eng yirik moliya korporatsiyalari kabi boshqarishga intilishi kerak.
Birjada yuridik shaxslardan tashqari xususiy investorlar ham ishlaydi. Odatda, ular
yuqorida aytib o'tilgan investitsiya fondlaridan yoki o'zlarining savdo
qobiliyatlaridan mustaqil ravishda foydalanishga va o'zlari uchun ishlashga qaror
qilgan brokerlik kompaniyalaridan kelib chiqadilar. Aynan ushbu bozor
ishtirokchilari ish yillar davomida takomillashtirilgan mahorat va tahliliy fikr
tufayli eng katta daromad olishadi.
Bozorga o'zingiz kelgan bo'lsangiz, albatta yutqazuvchilar qatoriga qo'shilasiz deb
o'ylamang. Inson o'zi o'zi taqdirining temirchisidir. Agar u bozorda o'yin
qoidalarini tushunish va qabul qilish uchun kuch topa olsa, u albatta muvaffaqiyatli
bo'ladi. Bu fikrlashning moslashuvchanligi va stereotiplardan xalos bo'lishning
o'ziga xos sinovi.
Qimmatli qog'ozlardan pul ishlash uchun xususiy investor haqiqiy ishbilarmon
kabi o'ylashi kerak. U shu oyda qanday daromad kutayotganini, "biznes loyihasi"
ning mavjudligiga ziyon yetkazmaslik uchun qancha tavakkal qilishi mumkinligini
tushunishi kerak, nimani o'zgartirish kerak.
Qimmatli qog'ozlar bozorida savdo qilish uchun treyder o'z kapitaliga ega bo'lishi
kerak. Dastlabki depozit hosil bo'lganda, siz to'g'ridan-to'g'ri savdoni boshlashingiz
mumkin. Yana investor uchun nima qulayroq degan savol tug'iladi. Agar u butun
kunini kompyuter monitori oldida o'tkaza olmasa, u tushayotgan yoki
tuzatilayotgan har qanday dividend aksiyalarini sotib olishga harakat qilishi

mumkin. Ushbu xarid uzoq muddatli bo'ladi, shuning uchun operatsiyadan keyin
siz bu haqda bir yoki ikki yil davomida unutishingiz mumkin.
Agar qimmatli qog'ozda ushbu davr uchun qandaydir zarar ko'rilgan bo'lsa, unda
dividendlarni to'lash bilan qoplanishi mumkin, bu o'rtacha yiliga 7-10%. Amaliyot
shuni ko'rsatadiki, barcha aksiyalar hech bo'lmaganda mamlakatda inflyatsiya
miqdori bo'yicha o'sadi, shuning uchun ushbu davr uchun daromad bo'lishi
kutilmoqda.
Tabiiyki, emitenti bankrotlik arafasida turgan ba'zi likvidsiz qimmatli qog'ozlarni
qidirmasligingiz kerak. Bundan tashqari, qoida tariqasida, har doim dividend
aksiyalariga talab oshib boradi, bu ham qimmatli qog'ozlarning bozor qiymatiga
ijobiy ta'sir ko'rsatadi.
Investitsiya davri tugagandan so'ng, treyder ushbu davr uchun o'zining brokerlik
hisobotini ochishi va shu oy ichida uning hisobvarag'i qanday o'zgarganligi,
dividendlar qanday to'langanligi, qanday soliqlar ushlab qolinganligi va boshqa
nuanslarni tahlil qilishi mumkin. Bu sizga sarmoya kiritish bo'yicha barcha kerakli
tajribalarni to'plashga imkon beradi.
Agar investor uzluksiz savdo-sotiqni amalga oshirishni va bundan kunlik foyda
olishni istasa, unda yetarli vaqt bo'lishi kerak. U o'ziga mos keladigan savdo
strategiyasini tanlashi kerak, eng past darajadagi tavakkal va uning qoidalariga
muvofiq savdo qilishi kerak. Siz eng kichik lot bilan savdo qilishingiz kerak.
Savdo oxirida strategiya qanday real rentabellikni ko'rsatishi va unda nimani
o'zgartirish mumkinligi aniq bo'ladi. Treyder barqaror daromad olishga qodir
bo'lganida, uning barcha operatsiyalaridan olinadigan daromad sezilarli bo'lib
qolishi uchun savdo hajmlarini oshirish kerak.
Eslatib o'tamiz, iqtisodiy darslikka ko'ra fond bozori mablag'larni qayta
taqsimlash vositasi hisoblanadi.
Aslida, bu shunday bo'ladi. Axir bir vaqtning o'zida kimningdir zarari boshqaning
foydasidir. Istalgan vaqtda aksiyalarni sotib olayotganda, siz hozirda kimdir ularni
sotayotganini tushunishingiz kerak, shuning uchun siz nafaqat yuzsiz bozorga,
balki xato qilishni yoqtirmaydigan haqiqiy bozor ishtirokchilariga qarshi ham
bitim tuzasiz.

O’ZBEKISTONDAGI KOMPANIYALAR AKTSIYALARINI
QANDAY SOTIB OLISH MUMKIN?
O'tgan yili O'zbekiston iqtisodiyotida fond bozorini o'rganganda, uning shakllanish
bosqichida edi. Yil davomida respublikaning birja bozori nafaqat ko'tarilib, balki
ulkan sakrashni amalga oshirdi va bu davlatni ijobiy natijalarga olib keldi. 2019 yil
ma'lumotlariga ko'ra, 99 emitentning 8,11 mlrd qimmatli qog'ozlari bilan 438,82
mlrd. so'mlik 32 816 ta bitim qayd etildi. 2019 yil dekabr oyi oxirida fond
bozorining kapitallashuvi 52,3 trln. sumni tashkil etgan. Ushbu birja bitimlari
respublika iqtisodiyoti tarixida birinchi marta kuzatildi va odatdagi statistik
qiymatdan o'nlab marta oshib ketdi. Ushbu dalillarning barchasi aholi o'z pullari va
aktsiyalarini ushbu sohaga sarflashga qiziqishi va tayyorligi haqida xulosa qilishga
imkon beradi.
Ikkita yirik sanoat ishlab chiqaruvchilari ikkita ommaviy takliflarni (Kvarts AJdan
SPO va "Jizzax Plastmassa" dan IPO). "SPO Kvars" obuna kampaniyasi natijasida
15,81 milliard so'mlik 2152 bitimlar tuzildi. Bu respublika fond bozoriga
qiziqishining ham, ishining ham muhim ko'rsatkichidir.Kelajakda 2021 yilda IPO
va SPO savdolarini o'tkazish rejalashtirilgan.
Qimmatli qog'ozlar bozorining rivojlanishini qanday qilib to'g'ri
muvofiqlashtirishni va qaerdan boshlashni tushunish uchun OBI Broker savdo-
sotiqni qanday boshlash kerakligi, nimalarga e'tibor qaratish kerakligi, tuzoqlarga
tushib qolmaslik va algoritmdagi xatolardan saqlanish haqida ma'lumot beradi.
Qimmatli qog'ozlar bozorini shakllanishi uchun asos.
Aktsiyalarni va boshqa qimmatli qog'ozlarni sotib olish to'g'ridan-to'g'ri emas,
balki xaridor va sotuvchi o'rtasida vositachi orqali amalga oshiriladi. Bunday
shaxslar brokerlar deb ataladi. Shunday qilib, fond bozorining muvaffaqiyatli
ishlashi malakali brokerni tanlashga bog'liq bo'ladi. Vositachi qimmatli qog'ozlar

bilan operatsiyalarni amalga oshiradi, operatsiyalarni tashkil qiladi, birja bozoriga
kirishni ochadi, shuningdek sizning barcha savollaringizga javob beradi va hatto
aktsiyalarni qaerdan, qanday va kimdan sotib olish foydali ekanligini aytib beradi.
Iqtisodiy tizim zanjir bo'lganligi sababli, barcha bo’g’inlar o'z kompaniyalarining
gullab-yashnashi uchun ishlaydi, ya'ni maslahatchi sizning manfaatlaringiz uchun
ishlaydi. OBI Broker - bu O'zbekistondagi eng ilg'or kompaniyalardan biri va keng
ko'lamli vositachilik xizmatlarini taqdim etadi.
Qimmatli qog'ozlar bozorining qanday mahsulotlari va turlari mavjud?
O'zbekistonda faqat aktsiyalar va obligatsiyalardan foydalaniladi. Qimmatli
qog'ozlar bozorida aktsiyalar hozirgi kunda mashhurdir. Obligatsiyalar foizli
daromad keltiradi va boshqa holatlar tufayli ular har doim ham muomalada
bo'lmaydilar. Aktsiyalar ularning egasi kompaniyaning bir qismiga egalik qilishini
va aksiyadorlik jamiyatining rivojlanishida ishtirok etish huquqini berganligini
tasdiqlaydi. Shuningdek, aktsiyalar dividend shaklida sof daromad olishga imkon
beradi.
Aktsiyalarda qanday qilib pul ishlash mumkin?
Siz dividendlar olish, fond birjasida savdo qilish (savdo), shuningdek aktsiyalarni
sotib olish va uzoq muddatli saqlash orqali turli xil yo'llar bilan pul ishlashingiz
mumkin. Dividendlarni olish uchun yiliga bir marta yig'iladigan kompaniya
aktsiyadorlik jamiyatining yig'ilishini kutish kerak. Uchrashuv natijalari daromadni
kompaniyaning rivojlanishiga yo'naltirish bo'yicha taklif bo'lishi mumkin. Siz
ularni qayta sotish orqali ikkinchi usulda ham daromad olishingiz mumkin. Ammo
bu erda kamchiliklar ham mavjud. Siz qimmatli qog'ozlar, moliya, narxlarning
ko'tarilishi va pasayishiga nima ta'sir qilishini tushunishingiz kerak. Aktsiyalar
narxi bozor kon'yunkturasi, emitentning rivojlanishi, likvidlik o'zgarishi,
kompaniya va iqtisodiyotning moliyaviy barqarorligiga mos ravishda o'zgaradi.
Uchinchi yo'l uzoq muddatli investitsiyalarni o'z ichiga oladi: bir necha yil ichida
qiymati ko'tarilishi mumkin bo'lgan bir yoki bir nechta kompaniyalarning
aktsiyalarini sotib olish.
Daromadli aktsiyalarni tanlash

Avval siz fond bozoridagi maqomingizning maqsadi to'g'risida qaror qabul
qilishingiz kerak. Siz nisbatan kichik, ammo barqaror daromad olishni
xohlaysizmi, yoki tavakkal qilishni yoqtirasiz va aktsiyalarni qayta sotish orqali
pul ishlashni xohlaysizmi. Birinchi holda, aktsiyalari yaxshi dividendlar beradigan
va stavka darajasi bank depozit stavkasi bilan bir hil bo'lgan kompaniyani tanlash
kerak. Ikkinchi holat ancha murakkab. Qayta sotmoqchi bo'lgan kompaniyaning
aktsiyalari kotirovka qilingan qiymatning yaxshi o'sishiga, ya'ni sizning

daromadingiz bog'liq bo'lgan o'sishga ega bo'lishi kerak. Masalan, IPO va SPO
savdo tajribasida tavakkal sotish uslubi foydali bo'lishi mumkin. Savdolarning
dastlabki kunlarida "Kvarts" va "Jizzax plastmassa" kompaniyalari aktsiyalarining
qiymati sezilarli darajada oshdi.
Aktsiyalarni qaerdan sotib olishingiz mumkin?
O'zbekistonda boshqa mamlakatlarning depozit kompaniyalari bilan iqtisodiy
aloqalar mavjud emas, shuning uchun qimmatli qog'ozlarni faqat respublika
hududidan sotib olish mumkin. Shu bilan birga, OBI Broker tashqi bozorlarda
Facebook, Tesla, Apple va turli ETF kompaniyalari aktsiyalarini olishga yordam
berishi mumkin.
Investitsiyalar uchun dastlabki kapital
Siz har bir aksiya uchun 1000 so'm miqdorida arzon aktsiyalardan boshlashingiz
mumkin. Shuning uchun dastlabki kapital uchun bir-ikki ming so'm etarli. Vaqt
o'tishi bilan qancha ko'p mablag 'sarflasangiz, shuncha ko'p foyda olasiz.
Sarmoyalaringizga ehtiyot bo'ling. Faqat bo'sh pulni investitsiya qilganingizga
ishonch hosil qiling. Brokerning komissiyasi haqida ham unutmang, har bir
vositachining, birjda qatnashish uchun foizlari va bir martalik to'lovi bor. Bu sizga
taxminan 1-2% tushadi.
Savdo uchun algoritm
Tranzaksiya Internetdagi shaxsiy kabinet orqali, OBI Broker bilan shartnoma
imzolangandan so'ng shakllanadigan shaxsiy kabinet orqali amalga oshirilishi
mumkin. U sizga foydalanuvchi nomingiz va parolingizni beradi va keyin erkin
foydalanishga imkon beradi. Aytaylik, sizning sotib olish so'rovingiz veb-saytga
joylashtirilgan va umumiy tizimda sotish uchun so'rov topilgan. Agar ikkita so'rov
parametrlar bo'yicha bir-biriga to'g'ri keladigan bo'lsa, u holda bitim paydo bo'ladi.
Va endi, siz allaqachon kompaniyalardan birining qimmatli qog’ozlar egasisiz.
Eng muhimi, ushbu bitimdan nimani olishni xohlayotganingizni, so'rovlarni to'g'ri
belgilash.Siz buni o'zingiz qilishingiz shart emas, vositachi orqali amalga oshirish
mumkin, faqat nimani va qaerdan sotib olishni xohlashingizni nomlashingiz kerak,
va OBI Broker siz uchun hamma narsani qiladi.
Savdo bo'yicha trening
O'zbekistonda siz ixtisoslashtirilgan o'quv kurslarida qatnashishingiz mumkin.
Ushbu kurslardan biri OBI Broker tomonidan olib boriladi. Trening taxminan ikki
oy davom etadi, u erda siz nafaqat nazariya asoslarini, balki amaliy mashg'ulotlarni
ham o'tkazasiz.

XULOSA.
Korxonaning samarali faoliyat yuritishini ta’minlash maqsadida korporativ
boshqaruv tizimini takomillashtirish uchun aksiyadorlik jamiyatining boshqaruvi
javobgarligini oshirish bo’yicha aniq chora-tadbirlar belgilanishi lozim.
Bunda quyidagi yo’nalishlar ahamiyatlidir:
- ustav fondini oshirish;
- qo’shimcha investitsiyalarni jalb qilish;
- korxona aksiyalarining investorlar uchun jozibadorligini oshirish maqsadida
aksiyadorlik jamiyatida dividend siyosatini takomillashtirish;
- jamiyat aksiyadorlari, kuzatuv kengashi a’zolari va ijrochi organlar o„rtasida
O’zaro ishonch va hurmatga asoslangan ichki korporativ munosabatlarni
shakllantirish;
- aksionerlik jamiyati boshkaruv jarayonidagi ma’lumotlarning ochiqlik
darajasini, shuningdek aksionerlik jamiyati boshkaruv organlarining hissadorlar
yoki aksiyadorlar oldida muntazam ravishda hisobot berib borishini ta’minlash;
- aksiyadorlik jamiyatida korporativ boshqaruv va boshqaruv funksiyalarga
jaratilishini quydagicha ko’rishimiz mumkin.
- o’z mulkining joriy boshqaruvida shaxsan qatnashishdan o’z hohishi bilan
voz kechgan mulkdorlar(aksiyadorlar);
- jamiyat mulkiga egalik qilmaydigan va begona mulkni boshqaradigan
yonlanma menejerlar;
Bozor iqtisodiyoti sharoitda aksiyadorlik jamiyatida dividend siyosatini
ishlab chiqish korporativ boshqaruvning muhim tarkibiy qismi hisoblanadi.
Dividend siyosatining asosiy maqsadi mulkdorlar tomonidan foydaning joriy
Iste’mol qilinishi va uning kelajakdagi o’sishi o’rtasida optimal mutanosiblikni
o’rnatishdan iborat. Dividendlar sohasidagi siyosatni kuzatuv kengashi
shakllantiradi. Shuni nazarda tutish lozimki, aksiyalarni xarid qilishdan asosiy
maqsad dividendlar olish hisoblanadi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI.
1.1. O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. O’zbekiston, 2003. -
B.16-18.
1.2. O’zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi.-T., Adolat, 1996. -
1.3. Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlar huquqlarini himoyalash
To’g’risida O’zbekiston Respublikasining Qonuni. 1996 yil. 26 apr. // O’zbekiston
Respublikasi Oliy Majlisining axborotnomasi. -2003.
1.4. Qimmatli qog’ozlar bozorining faoliyat ko’rsatish mexanizmi to’g’risida
O’zbekiston Respublikasining Qonuni. 1996 yil 25 aprel // O’zbekistonning Yangi
qonunlari. Son-13, T.: Adolat, 1996
1.5. Chet el investitsiyalari to„g„risida O’zbekiston Respublikasining Qonuni
// Xalq so’zi, 1998 yil 20 may.
1.6. Investitsiya faoliyati to’g’risida O’zbekiston Respublikasining Qonuni //
Xalq so’zi, 1999 yil 12 yanvar.
1.7. Qimmatli qog’ozlar bozorida investorlarning huquqlarini himoya qilish
To’g’risida O’zbekiston Respublikasining Qonuni // Xalq so’zi, 2001 yil 19
sentyabr.
1.8. Davlat tasarrufidagi korxonalarni aksiyadorlik jamiyatlariga aylantirish va
qimmatli qog„ozlar bozorini takomillashtirish to’g’risida O’zbekiston Respublikasi
Prezidentining Farmoni. №PF-1164. 1995 yil. 1 iyul // O„zbekiston
Respublikasining axborotnomasi.
1.9. Iqtisodiyot real sektori korxonalarining moliyaviy barqarorligini yanada
oshirish chora-tadbirlari to’g’risida O’zbekiston Respublikasi Prezidentining
Farmoni. PF-4053-sonli. 2008 yil 18 noyabr.
1.10. Davlat korxonalarini ochiq aksiyadorlik jamiyatlariga aylantirishga oid
tashkiliy chora-tadbirlar to’g’risida O’zbekiston Respublikasi Vazirlar
Mahkamasining 1995 yil 15 iyun 221-sonli Qarori // Xalq so’zi. 1995 yil 16 iyun.

1.11. Aksiyadorlik jamiyatlarini boshqarish tizimini takomillashtirish
choratadbirlari to’g’risida O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998
yil
22 avgust 361- sonli Qarori // Xalq so„zi. 1998 yil 25 avgust.
1.12. 2003-2004 yillarda korxonalarni davlat tasarrufidan chiqarish va
xususiylashtirish dasturi to’g’risida O’zbekiston Respublikasi Vazirlar
Mahkamasining 2003 yil 17 apr. Qarori // Xalq so’zi. 2003 yil 17 aprel.

AKSIYADAN DAROMAD OLISH USULLARI

Купить