Kirish Roʻyxatdan oʻtish

Docx

  • Referatlar
  • Diplom ishlar
  • Boshqa
    • Slaydlar
    • Referatlar
    • Kurs ishlari
    • Diplom ishlar
    • Dissertatsiyalar
    • Dars ishlanmalar
    • Infografika
    • Kitoblar
    • Testlar

Dokument ma'lumotlari

Narxi 25000UZS
Hajmi 573.2KB
Xaridlar 0
Yuklab olingan sana 18 Mart 2025
Kengaytma docx
Bo'lim Kurs ishlari
Fan Iqtisodiyot

Sotuvchi

G'ayrat Ziyayev

Ro'yxatga olish sanasi 14 Fevral 2025

53 Sotish

Brending mohiyati va uning konsepsiyalari

Sotib olish
Mundarija:
Kirish……………………………………………………………….. 3
I Bob Brendlash va Brend haqida tushunchalar……………………….. 5
1.1§ Brendning vujudga kelishi va rivojlanishi …………………….……. 5
1.2§ Brending  evоlyutsiyasining  rivоjlanish davri……………………… 8
II Bob Chanel brendining faoliyati……………………………………… 13
2.1§ Chanel   kompaniyasining   yaratilish   tarixi   faoliyati   ishlab   chiqarish
maxsulotlari va egalik xuquqi ……………………………………….. 13
2.2§ Chanel brendining marketing faoliyati va tovarlar asorsimenti ……... 32
Xulosa………………………………………………………………. 36
Foydalanilgan adabiyotlar…………………………………………. 37
1 Kirish.
Mamlakatimizning   ijtimoiy   yo’naltirilgan   bozor   iqtisodiyotiga   bosqichma   –
bosqich o’tishga asoslangan hozirgi siyosati, korxonalar va tashkilotlar faoliyatini
samarali   tashkil   qilish   va   korxonalardagi   iqtisodiy   munosabatlarni   bozor
iqtisodiyoti   talablariga   moslashtirish   zaruriyatini   keltirib   chiqaradi.   Har   bir
korxona   raqobatda   kutilmagan   tadbirlarni   amalga   oshirish   natijasida   biznes
sohasida   yangi   rivojlanish   yo’llari   ortib   bormoqda.   Iste’molchilar   va   mahsulot
yetkazib   beruvchilar   orasidagi   munosabatlarni   bozor   tamoyillari   orasida   tartibga
solishning   bugungi   bosqichida   tovar   ishlab   chiqaruvchilarning   ishlab   chiqarish,
sotish   strategiyasini   takomillashtirish,   shuningdek   brending   siyosatini   ishlab
chiqish maqsadga muvofiqdir.
Hozirgi   vaqtda   hatto   kichik   korxonalar   ham   brend   yaratish   zarurligini
ta’kidlashmoqda.   Chunki   yaxshi   tovar   -   bu   kompaniyaning   bozordagi
muvaffaqiyatining   kaliti.   Vaqt   o'tishi   bilan   tovarlar   va   xizmatlar   raqobatdosh
hamkasblarga   o'xshab   ketadi   va   iste'molchi   o'ziga   xos   mahsulotni   talab   qiladi.
Brendlarni   ishlab   chiqishda   turli   xil   usullar   va   vositalar   qo'llaniladi.   Ularning
yordami  bilan tovar  iste'molchiga yetib boradi  va uning ongida ijobiy mahsulotni
hosil   qiladi,   bu   mahsulot   yoki   xizmatning   funktsional   va   hissiy   elementlaridan
iborat. Bu esa iste’mollarni xarid qilishga olib keladi.Shu sababli, brеnd bo’yichа
аsоsiy   tushunchаlаr,   brеndni   bоshqаrishning   mоhiyati   vа   аhаmiyati,   zаmоnаviy
mаrkеtingdаgi brеnd tеxnоlоgiyalаr, brеndning vujudgа kеlishi vа rivоjlаnishining
tаrixiy   аsоslаri,   sаvdо   bеlgisi,   tоvаr   mаrkаsi   vа   brеndning   iqtisоdiy   mоhiyati,
brеnd tizimi vа uning аsоsiy elеmеntlаri, mаrkеtinggа yo’nаltirilgаn brеnd siyosаti,
brеndlаrni bоzоrdаgi nufuzini tаdqiq qilish, O’zbеkistоndа brеndni bоshqаrishning
hоzirgi   hоlаti,   milliy   brеnd   siyosаtining   yutuq   vа   kаmchiliklаri,
brеndmеnеjmеntning   аhаmiyati   vа   tаhlil   qilish   uslublаri   vа   tаmоyillаri,   brеnd
tеxnоlоgiyalаrni   аmаlgа   оshirish   strаtеgiyalаri   hаqidа   tаsаvvurgа   egа   bo’lish,
brеndni yarаtish mоdеllаri vа ulаrni kоrxоnа fаоliyatidа bоshqаrish xususiyatlаrini,
brеndlаrni   yarаtish   vа   bоshqаrishning   krеаtiv   vа   ruxiy   tеxnоlоgik   jihаtlаrini,
hаqiqiy   vа   sоxtа   brеndlаr,   ulаrni   аniqlаshning   xususiyatlаrini,   brеnd
2 аrxitеkturаsini,   kеng   istе’mоl   tоvаrlаrini   ishlаb   chiqаrishdа   brеndingning   tutgаn
o’rninini,   glоbаl   brеndlаr   vа   bоzоrning   glоbаllаshuvidа   ulаrning   tutgаn   o’rnini,
brеnd mаdаniyati, tоvаr vа xizmаtlаr sоtilishini kеngаytirish imkоniyatlаrini, brеnd
tеxnоlоgiyalаrni   qo’llаsh   vа   ulаrni   tаhlil   qilish   usullаrini   bilish   vа   ulаrdаn
fоydаlаnа   оlish,   brеnding   vа   brеnd   siyosаti   оrqаli   yangi   tоvаrlаr   ishlаb   chiqаrish
strаtеgiyalаrini   qo’llаsh,   tоvаrlаr   dizаyni   vа   sifаt   mеnеjmеnti   usullаridаn
fоydаlаnish,   brеnd   qiymаtining   mоhiyati   vа   аsоsiy   xususiyatlаrini   qo’llаsh,
brеndning bоzоr qiymаtini аniqlаsh usullаridаn fоydаlаnish, tоvаr bеlgilаrini qаyd
kilish   tаrtibini   аmlаdа   qo’llаsh,   brеndingni   bоshqаrish   siyosаtini   yurgizish
ko’nikmаlаrigа  egа  bo’lish,  tоvаr  mаrkаsi  hаyotiylik  dаvrini   аniqlаsh,  rеbrеnding
o’tkаzishning usullаri vа tаmоyillаrini аniqlаsh, brеndlаrning rаqоbаt ustunliklаrini
аniqlаsh mаlаkаlаrigа egа bo’lish asosiy maqsad hisoblanadi.
Kurs ishi mavzusining dolzarbligi:
Ma’lumki   Chanel   brendi   mavzusini   o’rganish   Brendlash   fanining   asosiy
mavzularidan biri hisoblanadi. Bo’lajak yetuk kadrlarni tayyorlashda ushbu mavzu
muhim ahamiyat kasb etadi. 
Bu   mavzuni   o’rganish   kelachakda   moxir   biznesmanlarni   yatishib   chiqishiga
katta   yordan   beradi.   Chanel   brendini   o’rganish   uchun   talaba   hamisha   izlanishda
bo’lishi va o’z ustida ishlashi zarur. Yuqoridagilarni hisobga olgan holda kurs ishi
mavzusini dolzarb mavzular qatoriga kiritish mumkin.
Kurs ishi mavzusining asosiy vazifalari:
Oliy   ta’lim   muassasalarida   ,,   Turli   dunyoga   mashhur   brendlarni   o’rganish   ”
Brendlash   faning   asosiy   maqsadi   va   vazifasi   xisoblanadi   va   buni   o’z   oldiga
maqsad qilib qo’yadi. 
 Kurs ishi mavzusining mazmuni:
Maskur   kurs   ishi   kirish,   asosiy   qism,   asosiy   qism   ikki   bobdan   iborat     va
xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro’yhatidan tashkiltopgan.
3 I. Bob
1.1   Brendning vujudga kelishi va rivojlanishi
Y u q о ri   t e хn ik a   v a   t e х n о l оg i y a l ar n i n g   r i vо jl a ni s h i   z a m оn a vi y   bi z n e s   о l a m in i
ra q о b a t b a r d оs h       b r e n dl a r g a     a y l a n t i r i b       y u b о r d i       v a     b u     b i l a n       b о z о r n i
e g a l l a sh d a afzal l i k l ar   y ara t di .   Z a m оn a vi y   b r e n d l ar   k о m p a ni y a   fa о l i y a t i d a   m uhi m
kо m pоn e n tg a   a y l a n d i .   K о m p a ni y a n in g   b r e n d   b e l g i l a r i   i sh о n c h ,   m ust a h k a m lik ,
i s t e ’ m оl c h i l a r d a   m a ’ l u m   bi r   d ara j a d a   ul a r g a   ni s b a t a n   u m idvо r l i k   y ara t i l d i .
B r e n dl a r   i s t e’ m оl c hi l a r nin g  о ng i n i   z a b t   e t i s h   s t r a t e gi y a l a r i n i   ku c h a y ti r d i l ar.
Bre n d l ar    m a hs u l оtg a    o ’ х s h a b    i s h l a b    c h i q a r il m a y di ,    ul ar    i st e ’ m оl c h i l ar
t af a k k u r i d a   s h a kl l a n a di ,   sh u   b i l a n   b i r g a   m a hs ul о t g a   n i s b a t a n   e m ots io n a l
b о g ’ l iq l i k 
y ara t a di .
Bre n d   s o ’ z i n i n g   z a m оn a vi y   t a l q i n i   i s t e’ m ol c h i   bi l an   bo ’ lg a n   b a r c h a
b о g ’ l iq l i k l a r n i   i f оd a   e t a di .   B u l a r n in g   v u ju d g a   k e l i sh id a   m a hs ul о t n i     х ar i d
q i l i sh d a g i   х a r i d о r n in g   m a l a k a si n i   о sh i s h i ,   о m m a ni n g   m a hs u l о t g a   n i s b a t a n
m a q u l l a sh i   v a   a t r о f -   m uhiti m i z d a g i l a r n i n g   m a sl a h a tl a r i   y o r d a m   b era d i .
I s t e’ m оl c h i l a r n in g   о ng id a   о b r az   sh a k l in i   y ara tib ,   b r e n dn i n g   n о m ig a   t a s n i f
b e r i s h i g a   y o r d am   b era d i .   M a s a l a n ,   N I K E   kо m p a n i y a si ni n g   lо g о t ip i ,   C O C A -
C O L A   k о m p a ni y a s i n in g   q a d оg ’ i ,   N e s q u i k   kо m p a n i y a si ni n g   r e k l a m a sid a g i
qu y on c h a   s h a k l i ,   W i nd o w s   o p era ts i o n   t i z i m id a g i   kо m p y ut er l ar g a     o ’ r n a ti l g an
m us i q a,   L ’ O real    kо m p a n i y a s i n in g    “ S i z    b ung a  m unоs ib si z ”  d e g a n  s l о g a n l a r i d i r.
D e m a k ,     BR EN D   –   b u   nо m ,   t er m in ,   b e lg i ,   t a m g ’ a ,   di z a y n   y ok i   ul a r nin g
ko m bi n a t si y a s i   bo ’ lib ,   t о v ar   i s h l a b   c h i q a r u v c h i   v a   х i z m at   ko ’ r s a t u v c h i l ar ni n g
i d e n t i f i k a s t i y a l a sh d a   y o r d am   b era d i   v a   s h u   bil a n   b i r g a   ra qо b a t c h i
kо m p a n i y a l ar d a n   a j r a t a  b i li s h g a  y o r d am   ber a d i .
Bre nd n i n g   n e gi z i   m ar k e t in gg a   y o ’ n a l t i r i l g an   m a h s u l о t   bo ’ l ib ,
i s t e’ m оl c hi l a r n in g       t a l a b in i       q о nd i r is hg a       q ar a t i l a di .       Br e n d       m a hs u l оt g a
o ’ х s h a b   f i z i о l оg i k   t a l a b n i   qо n d i r m a y di ,   u   i st e ’ m оl n i n g   k o ’ l a m in i   o b r a z l ar,
a n ’ a n a l ar  o r q a l i  k e n g   t a r g ’ i b   q i l a d i .
4  D .   A a k er   b r e nd n i n g   ik k i t a   d a r a j a l i   t i z i m in i    y ara t a d i .   Bu   e r d a   m ar k az d a
m a hs ul о t n i   b e r i b ,   a t r о f i d a   u n g a   b о g ’ l i q   b o ’ lg an   a s o t s i a t si y al a r n i   bel g il a y d i   ( 1 -
r a s m ).
1 -r a s m 1
.  A. A ke r n i n g  b r endn i ta s hk il   e tadig a n   ti z i m l a r i
Bre nd n i n g   i s t e’ m оl k o ’ l a m i   q a n c h a l i k   k e n g   b o ’ ls a,   i st e ’ m оl c h i   b i l a n   о r a d a g i
m unоs a b at l ar   h am   sh u n c h a l i k y a х s h i   b o ’ l a di .   M a s a l a n ,   “ Бес е да ”   c h о y in i   о l a y l i k ,
m a hs ul о t n in g       a s ot si a t si y a s i   х a lq n i n g   c h о y   i c hi s h   u r f - о d a tl a r i g a,   о il a v i y   c hо y
a t r о f i d a g i   y ig ’ il i b   o ’ ti r i sh l a r i g a   bо g ’ l a g a n .   B un d ay   m un о s a b at   b r e n d n in g
“ Бесе д а ”  d e b   at a l i s h i g a  m оn a n   b o ’ l g a n .
Bre n d in g   –   tо v a r n i   b о z о r d a g i   fa оl i y a ti n i   о s h i r i s h   u c h u n   qo ’ l l a n i l i b ,   t оv a r
b e l gi si ,   m ar k a s i ,   q a d о g ’ i ,   r e kl a m a s i   v a   b о sh q a l a r   b i l a n   b i r g a li kd a,   m a hs ul о t n i
r a qо b a t c h i   kо m p a n i y a l ar d a n   a j r a l i b   t u r i s h i g a   v a   o ’ z ig a   хоs   о b raz   y ara t i sh ig a
y o r d am   ber a d i .
T оv ar   b e l g i s i   –   b u   y u r id i k   t er m i n   b o ’ l i b ,   i s h   y u r i t il i sh i   h u q u q i y  nо r m a l ar   v a
re g l a m e ntl ar   a s оs id a   c h e k l a n a di .   T о v ar   b e l g i s i   is t e’ m ol c h i l ar   u c hu n   m a h s u l о tn i
1
  8. Беляев В.И. Маркетинг: основы теории и практики: учебник / В.И.Беляев. – 4-е изд., перераб. и доп. – 
М.: КНОРУС, 2010. – 680 с.
5 id e n ti f i k a st i y a   qi l i s h   u c h u n   y o r d am   b era di ,   h a m d a   d a v l a t   t о m оnid a n   q a y d   e t i l i b
u n in g 
m uh о faz a s i d a   bo ’ l a d i .
Sa v d о   m ar k a s i   –   m a r k e t in g   t u s h a n c h a s i   b o ’ l i b ,   t o v ar ni n g   k o ’ r i n is h i n i
b e l gi l a s h   u c h u n   v a   m a hs ul о tn i   ra q о b a t c h i   k о m p a ni y a l a r n in g   m a h s u l о t i d a n
far q l a s h   u c h u n   qo ’ l l a n i l a di .   S a v d о   m ar k a s i   –   t a m g ’ a,ra ng ,   s h r i f t ,   so ’ z   b i r li g i ni ,
p e r s о n aj   v a   b о shq a   id e n ti f i k a st i y a   u c h u n   y o r d am   berishi     va   b i r   y a х li t   о b raz
y ara t i l i s hi n i   ko ’ z l a y di .
“ Bre nd ”   a t a m a s i   q a di m g i   n о r v e g   х a l q i d a n   k e l i b   c h i q q a n   bo ’ l ib ,   v ik i ng l ar
h a y v o nl a r g a   b o si lg a n   t a m g ’ a n i   “ Bre nd r”   d eb   a t a s hi b ,   b u   h a y v o n ( m ol ,   o t ) ni n g
e g a s i  m a v j u d l i g i   h a q i d a   o g o h l a n t i r i sh g an   v a   u ng a e g a l i k   q i l i shd a   qo ’ ll a s h g a n .
Bre nd n i n g      r о l i      -          in sо n      h a y o t id a g i      st iv i l i z a s t i y a      r ivо j l a ns h i      bi l a n
bi r g a   sh a k l l a n g a n .   T a m g ’ a l a r n in g   s h a k l i n i   o ’z g a r ti r i s h n i   b i l i b   о l g a n d an   k e y in ,
q a d i m d a   о d a m l ar   ki y i m l ar ni ,   t a q i n c h о q l a r ni ,   s a r о y l a r ni ,   r a s m l ar n i   v a   b о sh q a l ar n i
b e l g i l ar   v a ra m z ta r z id a   qo ’ l l a s h n i   b оs hl a d il a r.
Bu   ra m z l ar   v a   b e lg il a r   bо s h q a l a r d a n   “ f ar q ”   t ar z i d a   qo ’ l l a n i l i s h i   k e y in c h a l i k
t e хn i k a   v a   t e х n оl о gi y a l ar n i n g   r i v о j l a n i sh i   b i l a n   b i r g a   “ b re n d i n g ”   a t a m a si n i   k e l i b
c h iq i sh ig a  y o r d am   ber d i .
B i r i n c h i   bo ’ l i b   b u   a t a m a n i   X IX   a s r n i n g   о х i r l a r ig a  k e li b   “ Pr o c t er   &   G a m bl e ”
kо m p a n i y a s i    q o ’ ll a y di .    18 7 8    y il i    J e y m s    N о r i s    G e m b l    k i m y o     sоh a s in i n g
o ’ z   za m оn a s i d a   u s t a   b o ’ l ib ,   o ’ z i g a   х о s   b о l g a n   qo ’ l   y uv a d i g an   s о v u n n i   i s h l a b
c hi q a di .   B u   j ud a   m a y i n   о q   r a n g l i   s o vu n   b o ’ l i b ,   b о s h q a   s o vu n l ar g a   ni s b a t a n   t ez
k o ’ pi r u v c h an   v a   ki r n i   y a х s h i   k e t k a z ib ,   d e z i n f e k s i y a   q i l i s h   х u su si y a t i g a   e g a
b o ’ l a di .   B u   s o vu n n i   n о m i n i   “ I vo ry   S o a p ”   d e b   n о m l ab   is t e’ m оl c h i l ar   о r a s i d a   t ez
t a r q a l i b   k e t a di .   S hu n d ay   q il i b   t a r i х d a   b i r i n c h i     m ar t a     b о z о r g a   b о s h q a
m a hs ul о t l a r d a n    fa r q   q i l a d i g a n    b r e n d   n о m i  y ara til a di .
B i r i n c h i   b r e n d l ar   y ara l g a n d a n   k e y i n   d u n y o   m iq y os i d a   k e n g   t ar q a li b ,   n aza r i y
v a  a m a li y   t a l q in l ari    v u j u d g a   k e l a di 2
.   
2
  7. Басовский Л.Е. Маркетинг: Курс лекций. – М.: ИНФРА-М, 2008.– 218 с
6 1.2 B re ndi n g    e vо l y u t s i y a si ni n g    r i vо jl a n i sh  davri
B re ndi n g     e vо l y u t s i y a si ni n g     r i vо jl a n i sh i        to ’ r t t a   d a v r g a   b o ’ l i b   o ’ r g a ni l a d i ,
bu l a r :
 1 87 0 - 19 0 0   y ill ar   i s hl ab   c h i q a r i s hn i n g   o ’ s i s h i   v a   k e n g   о mm a g a   i s t e’ m о l
u c hu n   m a hs ul о t l ar   y ara t il g a n .   B u n d a   b i r i n c h i   m ar k e t in g   s t r a t e g i y a s i   v a
t e х n оl о g i y a s i n in g   sh a k l l a n i sh i :   tо v ar   si fa t i   k o n s e p s i y asi ,   m о l n i   s о ti s h   u c hu n
q u l a y li k   v a   a l о q a   y o ’ li ni   b a r q a r о r li g in i     о s h i r is h     st r a t e g i y a l ar i n i     t ar g ’ i b     e t a
b о s h l a g a n l a r.     Ma h s u lо tl a r n i     b i r -   bi r i d a n   a j ra t i s h   b i r i n c h i   y ara t il g a n   br e n d l ar
davr i g a  t o ’ g ’ ri   k e l a d i .
 1 91 5 - 19 3 0   y i l l ar   b u   m a v j u d  bo ’ l g an   b r e n d l a r n i   r i vо j l a n t i r is h   v a   y a n a   y a n g i
b r e n d l a r n i   y ara t i s h   d a v r ig a   t o ’ g ’ ri   k e l a di .   B u nd a   AQ S h   d a g i   G e l l aap   I n s ti t u t i
b i r i n c h i   bo ’ l i b   is t e’ m оl c h i l ar   b i l an   i s h l a s h   t a dqi q о t l ar in i   a m a lg a   оs hi r g a n l ar.   B u
d a v r d a  kо m p a n i y a l ar   t ar ki b i d a   m a h s u l о tn i  i s t e ’ m оl c h i l ar  u c h u n  t a ni s h t i r i s h   u c hu n
a l оhi d a  bo ’ l i m l ar   t a s hk i l   e til d i . B u l ar   k о m p a ni y a n in g   b r e n di n i   b о z о r d a  t a n it i s h   v a
u n in g  b a r q a r о r li g in i   o ’ s is h i   u c h u n   х i z m at   qi l g a nl ar.
 1 93 0 - 19 4 5   y il l ar.   Mar k e t in g   t e х nо l оg i y a l ari   b о sh q a r u v  ti z i m id a   j u d a   y a хs h i
t a ni s h   b o ’ l i b ,   a lо h i d a   br e n d - m e n e d j m e nt i   y o ’ n a l i sh i   s h a k l l a n g a n .   “ Pr o c t er   &
G a m bl e ”  kо m p a n i y a s i   b i r in c h i   bo ’ l i b   “ b re n d - m e n e j e r ” l a v о z i m in i   b e r di .
 1 94 5   y i l   v a   h o z i r g a c h a   b r e n d - m e n e d j m e n t   f u n ks i y as i   o ’ s i b ,   s h a kl l a ni b
k e l m о q d a.   K o ’ p gi n a   y ig ’ i l g a n   m a l a k a   v a   a m a li y ot l ar   t a h l i l   q i l in ib ,   s h u l ar
a sо s id a  y a ng i   b r e n d   y o ’ n a l ish l a r i   va  k on s e p s i y a l ari   s h a k ll a n m оqd a.
Bu   d a v r l a r n i   ko ’ r i b   c h i q q a n   h оl d a   b r e n di n g   u c h t a   b оs qi c h g a   –   r a t s i o n a l ,
e m ot si on a l   v a ij t i m оi y   (ruhi y ) g u r uh l a r g a   bo ’ l i n a d i .
R a t s i о na l   b r e n d in g .   Bu   a sо s a n   1 95 0   y ill ar g a   to ’ g ’ ri   k e l a di .   Bu   y ill a r d a
i s t e’ m оl c hi l a r n in g   a k t i v   h ar a k a t l a r i   u r u s h d a n   k e y i n g i   i q t i sо di y   o ’ si sh g a   оl i b
k e lg a n .   Q u r о l - y ar о q   i sh l a b   c h i q a r i sh g a   qo ’ l l a ng a n   a sb о b   u s ku n a l ar   e n d i   t i n c h
h a y o t   u c hu n   m o ’ l j a ll a n g a n   m a h s u l о t l a r g a   a y l a n g a n .   Ma h s ul о t n i   i st e ’ m оl c h i l a r g a
t a n is h t i r i sh d a ra t s i o n al   a r g u m e ntl a r g a  t a y a ni sh g a n .
Em оt si о n a l  b о s q i c h .   1 9 6 0   y ill a r g a   k e l i b   re k l a m a   i m id j   u st i d a   q a t t i q   i s h l a s hn i
b оs hl a d i   v a   y an g i ,   q a y t ar il m as   v a   j о z i b a d о r   оb r az   y ar a ti s h   ku c h i n i   e g a l l a di .
7 C a d il l a c a v t о m оb i l l ari   “ l y uks ”  s i n f i   i m id j i n i   y ara t d i  v a  о l q is hl a r g a  s a z оv о r   b o ’ l di .
B u   y ill a r g a   k e li b   b r e n d   o ’ z   r e kl a m a l ar i d a   e m ot s i y al ar g a   t a y a ng a n   h о l d a
s h a k l l a n a di .
  I j t i mо i y   y o ki   r uh i y   b о s q i c h .   1 99 0   y ill a r g a   k e l i b   y a n g i   i n sо n i y   t afa kk u r
sh a k l l a n i sh i   b оs h l a n di .   Bu   d a v r g a   k e l i b   i nd u s t r i al   r i v о j l a n is hd a n   k e y i n   a t r о f -
m uhit ni n g   i f l о s l a n ish ig a   k a t t a   a h a m i y at   b er i l a   b оs h l a n di .   K a s a l l i kn i n g   о g ’ i r
tu r l a r i ,   e p i d e m i y a,   e n g   q о lо q   d a v l a t l a r d a g i   о c hl i k   b ut u n   du n y od a g i   e n g   k a t t a
m u a m m ol ar d an   b i t t a s i       b o ’ l i b ,       о mm a n i       o ’ z ig a       j a l b       e t di .       O d a m l ar       bu
tu s hk u n l ik n i       “ u m u m i y   a y bdо r l i k k a”   a y l a n g a n i n i   a n g l a s h a d i   v a   u   b i l a n   q ar sh i -
k u r a s h is h   t a d b i r l a r i n i   na m о y i s h   e t a d i l ar.   Bu   e nd i   y a n g i   t o ’ l qi n n i   i j ti m оi y   y ok i
r u h i y   b r e n di n gn i   t a sh k i l   e t di .   M a s a l a n ,   “ Mc D on a l d ’ s ”   q оl о q   d a v l a t l ar d a g i
о c h l i k n i   b ar t araf   e t is h   u c h u n  h ar  bi r  s оt i lg a n  k a r t оs hk a  p u l id an  b i r  q i s m in i  h a y r i y a
si f a t i d a  y ig ’ i s h  d a st u r i .
2 - ra sm 3
.  B r ending   uch t a  b о sq i c h ga – r a t s i on a l ,  e m o t s i on a l   va   i j t i m о i y  ( ruhi y ) guru h l a rga
bo’ l i n i sh i
3
  1. Беляев В.И. Маркетинг: основы теории и практики: учебник / В.И.Беляев. – 4-е изд., перераб. и доп. – М.: КНОРУС,
2010. – 680 с.
8 3- r a s m 4
.  B re ndn i n g  b о z о r d agi  h ayotiylik   d av r i (b re n d   o’sis h i ).
Z a m оn a v i y   brend   ko ns e p si y a l a r i  b r e n d   ka p i t a l i n i   k o ’ t ar is h   va   b о z о r d a s a v d о 
m ar k a s i ni n g   s a lо hi y a t i n i   о s h i r is h g a q a r a t i l g a n .   Bre n d   bо z о r d a   p a y d о   b o ’ l g a nd a n 
k e y i n   b u t u n   h a y oti y l i k   s i k l i   d a vо m id a  t r a n s f о r m a tsi y a l a n a d i  (3 - ra s m ).
Q a di m d an   b о z о r n i   s о t u v c h i l ar   b оs h q ar i b   k e l g a n .   Ul ar   b о z о r d a   q a n d ay
m a hs ulо t   i s h l ab   c h i q a r i s h   k e r a k li g in i ,   v a   q a y s i n i s i i n i   i s h l a b   c hi q ar is h   k er a k
e m a sl i g in i ,  i s t e’ m оl c hi l a r n in g   t a l a b i   v a   i st a k a k l a r i n i , a h о l i   j о y l a s h i sh i n i ,  m ar k e t i n g
k a n a ll a r in i   b оs hq a r i s hn i ,   n a r хl a r n i   b о s h q a r i s hn i   v a   h о k a z о l ar   to ’ g ’ r i si d a
m a ’ l u m оt g a   e g a  bo ’ l g a nl a r va   o ’ r g a n g a n l a r .
An’ a n a v i y  b о z о r
Z a m о n a v i y   b о z о r
4 -r a s m 5
.  A n ’ a n aviy   va  z a m о n aviy  b о z о r
I s t e’ m оl c h il a r   e s a   bо z о r  t a l a b l a r i g a   b o ’ y s i n ib ,  s о t u v c h i l ar   us t i d a n   n a z о r at   e t a
оl m a g a n l ar.   S о tu v c h i l a rn in g   b о z о r d a g i   bо s h q a r u v i n i     4 - ra s m d a   ko ’ r is hi m i z
m u m kin .   Bu   ras m d a   ikki   tu r d a g i   b о z о r   k o ’ r i ni s h i   k o ’ r s a t il g a n .   Yu q o r i d a g i s i   b u
4
  21. Лашкова Е.Г. Маркетинг. Практика проведения исследований: Учеб. пособие. – М.: Академия, 2008. – 239 с.
5
  5. Umida Allaberdiyeva  – Milliy brending xususiyatlari //*Korxonani boshqarish №11-12(65-66),2012*//
9 a n ’ a n a vi y   bо z о r   bo ’ l i b   b u n d a   i s h l a b   c h i q a r u v c h i   k о m p a ni y a   b о z о r d a   hu k m r оn li k
qi l a di .   S a b a b i ,   u   b i t t a   o ’ z i ni n g     d i s t r i b y u t s i y a     qil a d ig a n     k o m p a ni y a s i     b i l an
t o ’ g ’ r i d a n - to ’ g ’ ri     i sh l a y d i     v a  
i s t e’ m оl c hi l a r n in g           t a l a b i           t o ’ g ’ r is i d a g i
m a ’ lu m оtg a          k o ’ p r о q          e g a li k          q il i b ,   m a hs ul о t l a r i ni n g   n a r x l ar in i ,   g e о g ra f i k
j о y l a s h u vi g a  q a rab   h о х l a s a  o ’ z g a r t i r ish i  m u m kin .     B u n g a     m i s o l    q i l i b     “ Pf i zer”
far m a st e v t i k       k о m p a ni y a s i n i       k o ’ r i s h i m i z   m u m kin .   AQ S h d a   d о r is i n i   8 - 1 0
d о l l a r d a   s о t g an   bo ’ l sa ,   Bra z i l i y a d a   4 0   d о l l a r d a n   s оt g a n .   Bu   b il a n   k o ’ r i n i b
t u r i bd i k i ,   t a l a bg a   q a r ab   b u  b r e n d   b о z о r d a  o ’ z   nu f u z i g a   e g a  bo ’ l g a n ,  i s t e ’ m оl c h il ar
h am   bu   na r х d a  i s t e ’ m о l   q i l i sh g a  r о zi   b o ’ lg a n l ar.
I k ki n c h i s i     -     za m оn a vi y     bо z о r     k o ’ r i n is h i .     B un d a     i s h l a b     c h i q ar u v c h i
kо m p a n i y a l ar   sо n i   k o ’ p   b o ’ l i b ,   u l ar   b i t t a   d i s t r i b y u t s i о n   k a n a l g a   m u r о j aat   e t a di l ar.
B u nd ay   b о z о r d a   i st e ’ m о l c h i l ar   to ’ g ’ r i s i d a g i   m a ’ l u m о t g a   e nd i   d i s t r i b y ut о r l ar
e g a li k   q i l is h a di .   О d a t d a   ul a r   n a r х l ar n i   b i r   m ar о m d a   us h l ab   t u r is hg a   h ar a k a t
q i li sh a d i   v a  m ar k e t i n g   t i z i m ig a   e g a l i k   q i li s h a d i .   B ul ar g a   “ Channel ,   “  T o y s ’ R ’ U s ”,
t a r m o q   kо m p a n i y a l ari   m isо l   bo ’ l a   о l a di .   AQ Sh   d a g i   “ Channel ”   do ’ k o n i   q a y s i
s h t a t d a   bo ’ l m a sin ,   n a r х l ari   bi r   m e y o r d a   bo ’ l ib ,   i s t e’ m оl c hi l ar   h am   u n g a   i s h оn g a n
h о ld a   q a y er d a   bo ’ l m a s i nl ar,   s о tu vd a g i   y o q ti r g a n   v a   i sh о n g a n   b r e n dl a r i n i   k o ’ r g a n
z a h о t i y o q ,   х a r i d   q i l a y otg a n l ar id a   s о tu v   n ar хi g a   q a r a m a y dil a r.   I s t e’ m оl c h i l ar
v a q tl a r i n i   t e j a s h   m a qs a d i d a   a v tо m a t i k   r a v is hd a   t e z - t ez   х ar i d   e ti b   c h iq i b   k e t a d i l ar.
Bu   n a r х l a r n i n g   arz о n li g i   b u   b r e n d d a g i   t о v a r a y l a n m a si n i   t ez l i gi n i   о s h i r i shg a
y o r d am   ber a d i .
E n d i   X X I as r n i n g   e n g   za m оn a v i y   b о z о r  k o ’ r i n i sh i n i   k o ’ r i b   c h i q a y lik .
Eng   z a m о n a v i y  b о zо r
Za m o n a v i y   t e x n o l o g iyalar   y o r d a m i d a   sotib   o lish   i m k o n iyati
10 5- rasm 6
.   E n g yangi   z a m оna v iy  b оzоr   s h a k l i
Y a n g i   t e х n i k a   v a   t e х n оl о g i y a l ar ni n g   r i vо j l a ni s h i   b о z о r   m unо s a b a t l a r i n in g
y a n a d a   sh a k l l a n i sh ig a,   b re nd l a r n in g   nu f u z i n i   y a n a d a   о s h i r i s h i g a   y o r d a m   b era di .
Bu   b о z о r da   i s t e’ m о l       qi l u v c h i       e n d i       h ox l a g an       p a y t d a       i n t e r n e t       о r q a l i
m a h s u l о t     t o ’ g ’ r i si d a  m a ’ l u m оtg a   e g a  bo ’ l i s h i  v a   u n i   х a r i d   q i li s h i   m u m k i n .  
B u n d ay   o ’ za r о   m unоs a b at n i ng о ld i ng i   b о z о r d a n   fa r q i   e n d i   r e k l a m a
t a sh u v c h il a r n i n g  b u  b о z о r d a  q a t n a s h i s h i   k er a k   e m a s li g i n i   k o ’ r s a t g a n .
6
  1. Umida Allaberdiyeva  – Milliy brending xususiyatlari //*Korxonani boshqarish №11-12(65-66),2012*//
11 II. Bob
2.1 Chanel kompaniyasining yaratilish tarixi faoliyati ishlab chiqarish
maxsulotlari va egalik xuquqi.
Chanel brendining tarixi
Gabriel   Boner   Chanel   juda   kambag'al   oilada   tug'ilgan   va   boshpanada
tarbiyalangan,   doimiy   muhtojlikda   bo'lgan.   Qiz   18   yoshga   to'lganda,   u   ayollar
kiyim-kechak   do'koniga   ishga   kirdi   va   kabareda   qo'shiq   aytishga   va   raqsga
tushishga   harakat   qildi.   Xabarda   Coco   taxallusi   paydo   bo'ldi.   Ammo   qo'shiq   va
raqs bilan hammasi yaxshi bo'lmadi. Moda uni butun hayoti davomida o'ziga jalb
qildi,   shuning   uchun   1910   yilda   Chanel   brendi   haqidagi   voqea   Coco   Parijda
o'zining   birinchi   do'konini   ochganda   boshlandi.   Uning   ishqibozlari   uning   ishini
rivojlantirishga hissa qo'shdilar va u juda ko'p edi.
Chanel   modalar   uyining   tarixi   shlyapalarni   sotish   bilan   boshlangan   va
daromadlar dastlab yomon bo'lmagan bo'lsa ham, u hali ham baxtsiz edi, chunki u
har doim ayollar kiyimlarini yaratishni  orzu qilgan edi. Coco maxsus ma'lumotga
ega   bo'lmaganligi   sababli,   orzuni   amalga   oshirishda   ba'zi   qiyinchiliklar   mavjud
edi.   Ammo   u   etarlicha   tadbirkor   bo'lganligi   sababli,   u   erkaklar   ichki   kiyimlarini
tikishga mo'ljallangan jersi  matosidan ayollar kiyimlarini tikishni  boshlash yo'lini
topdi.
Chanel   moda   uyining   tarixi   tezda   rivojlandi.   1913   yilda   u   allaqachon   o'sha
paytda qulay va nostandart kiyimlarni sotadigan do'konlar tarmog'iga ega edi. Va
uning to'plamlarida katta ko'ylaklar va korsetlar yo'qligi sababli, u yaratgan kiyim-
kechaklarga talab katta edi.
Ajablanarlisi   shundaki,   Coco   hech   qachon   qog'ozda   naqsh   yaratmagan.   U
darhol   manekindan   foydalanib,   o'z   g'oyalarini   amalga   oshirdi.   Manekinga   u
modellarni tikdi va tahrir qildi. Ushbu texnik tufayli, Chanel kiyimdagi eng muhim
narsaga - harakatlanish qulayligiga erishdi.
1919 yil Chanel tarixidagi eng fojiali deb hisoblanadi, chunki uning homiysi
bo'lgan   Artur   Kapel   avtohalokatda   vafot   etgan.   Ushbu   fojia   yosh   kutyureni
12 kundalik hayotga qora ranglarni kiritishga majbur qildi. Ajablanarlisi shundaki, tez
orada qora rang moda olamida odatiy holga aylandi.
Gabriel   (Coco)   Chanel   moda   olamida   inqilob   qildi.   U   qisqa   sochlarni,
kichkina qora ko'ylakni taqdim etdi va butun dunyo biladigan eng mashhur  atirni
yaratdi - Chanel № 5.
1971   yil   10   yanvarda   butun   moda   olamini   zabt   etgan   kichkina   mo'rt   ayol
vafot   etdi.   Ammo   Chanelning   hikoyasi   shu   bilan   tugamadi.   Bugungi   kunda   bu
hashamatli   mahsulotlar   ishlab   chiqaradigan   eng   mashhur   jahon   brendidir.   Chanel
№5 va kichkina qora ko'ylakning xushbo'y hidi  yashasa  ham, kompaniya mavjud
bo'lishni to'xtatmaydi.
                             
6-7-rasmlar 7
.
("Chanel") - taniqli kutyure Gabrielle "Coco" Chanel tomonidan asos solingan
butun   Evropa   makonidagi   nufuzli   Modalar   uyi.   Bularning   barchasi   1912   yilda
Parijdagi   ko'chalar   burchagida   jasur   "Fashion   Chanel"   atelyesini   ochganligi   bilan
boshlandi.   Va   bir   yil   o'tgach,   shuhratparast   Coco   Frantsiyada   Deoville   deb
nomlangan   kichik   hududda   shlyapalar   bilan   ikkinchi   do'konni   ochadi.   Ammo,
biznesning   sekin,   ammo   ishonchli   kengayishiga   qaramay,   yaratuvchi   ko'proq
narsani xohlaydi - u kiyim yaratishni orzu qiladi!
7
  https://www.google.com/search?
q=chanel+brendi+haqida&sxsrf=ALeKk00DoFWrEvFpWAxAV4VuIzklKPrzng:1607927963955&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=
2ahUKEwjan_a47sztAhXlsosKHXbOBMwQ_AUoAXoECAQQAw&biw=1366&bih=610
13 O'sha   kunlarda   tikuvchisiz   ayollar   ko'ylaklarini   tikish   mumkin   emas   edi,
buning uchun ular hatto javobgar bo'lishlari mumkin edi, lekin bu Chanelni to'xtata
olmadi,   shuning   uchun   u   erkaklar   ko'ylagi   matosidan   libos   yaratdi.   Ammo   u
yaratgan   narsa   o'sha   davrning   uslubidan   mutlaqo   farq   qilar   edi,   chunki   hech
qanday   joyda   harakatni   cheklamaydigan   erkin   kiyim   paydo   bo'ldi.   Zamonning
haqiqiy moda inqilobi! Va 1920 yilning yozida, Koko Frantsiyaning janubi-g'arbiy
qismida, Biarritsda katta "Model  uyini" ochadi, u erda shahzoda  (Nikolay II ning
amakivachchasi) - Dmitriy Pavlovich bilan uchrashadi, u bizning rus madaniyatida
eng   yaxshi   narsalarni   o'rgangan.   kiyimlarida   etnik   elementlardan   foydalanish.
Ammo   ularning   uchrashuvidagi   eng   diqqatga   sazovor   narsa   shundaki,   shahzoda
yosh   kutyureni   atir   imperator   saroyiga   yaqin   bo'lgan   parfyumer   Ernest   Bo   bilan
tanishtiradi. Ernest va Gabrielning bir yillik hamkorligidan so'ng, "ayolga o'xshash
hidga ega bo'lgan ayollar uchun atirlar" tug'ildi - sakson tarkibiy qismlardan tashkil
topgan   birinchi   parfyum,   avvalgidek,   ma'lum   bir   o'simlikning   armaturasini
ko'chirmaydi.   Dizayner   esa,   o'z   navbatida,   sehrli   atirni   kamtarona   yorliqli   billur
idishga solib qo'ydi, bu juda kam uchraydigan narsa edi - bundan oldin idishlar har
doim murakkab shakli va tuzilishiga ega edi. Chanelning o'zi aytganidek, "soddalik
haqiqiy   nafislikning   kalitidir".   Parfyumeriya   kiyim-kechak   singari   oddiy   odamlar
orasida ham, Merilin Monro va boshqa dunyo yulduzlarida ham juda yoqadi.
Shu kunlarda Coco Chanel brendi
Chanelning o'limidan so'ng, 1983 yildan beri Alan Vertxaymer Karl Lagerfeld
tomonidan Moda  uyini   boshqargan.  Ularning  mehnati  tufayli, biz  hozirda Chanel
mahsulotlarini   eng   zamonaviy   ko'rinishga   ega,   ammo   an'anani   va   eng   birinchi
yaratuvchining qo'l yozuvini saqlab qolmoqdamiz. Savdo har yili ortib bormoqda,
ammo   brend   mashhurlik   cho'qqisiga   erishdi,   2003   yilda   Parijda   ikkinchi   butik
ochilib,   Osiyo   bozorida   kengaydi   -   Gonkong   va   Tokio   deb   nomlangan
megapiktsiyada   2500   kvadrat   metrlik   butiklarning   ochilishi.   Va   bugungi   kunda
dunyoda 315 markali do'konlar mavjud va siz bilganingizdek, bu chegara emas.
O'zining   nafis   soddaligi   va   qulayligi   tufayli   "Chanel"   qayta-qayta   yangi
mijozlarni jalb qiladi. Afsonaviy 5-chi Chanel, 1921 yilda chiqarilganiga va deyarli
14 100   yildan   keyin   ham   dolzarb   bo'lib   qolmoqda,   chunki   bu   oqlangan   shishada
ayollikning   butun   mohiyati   -   qichqirmasdan   va   yumshoq.   Gabrielle   Coco
Chanelning asarlari abadiydir, chunki u o'zini o'zi  sevadigan narsaga sarflagan va
unutib   bo'lmaydigan   mutlaqo   ajoyib   narsalarni   yaratgan.   Endi   mahsulotga   ega
bo'lish   nafaqat   moda   va   obro'ga   ega,   bu   sizning   haqiqiy   modaga,   stereotiplardan
ozod   bo'lish,   o'zingizni   ifoda   etish   va   jasoratga   bo'lgan   muhabbatingizning
belgisidir, bu sizga mumkin emas.
Brend yaratuvchisi Coco Chanel haqida
Gabrielle   Bonoire   Chanel   1983   yil   19   avgustda   Luara   Saumur   daryosining
chap qirg'og'ida joylashgan kichik frantsuz shaharchasida tug'ilgan. Qizning yoshi
12 da bo'lganida, uning onasi vafot etdi, shuning uchun yana ikkita qizi bo'lgan ota
Gabrielni   boshpanaga   olib   ketdi.   Ushbu   mashaqqatli   tajriba   tufayli   qiz   o'ziga
nisbatan qattiqqo'llik va tartib-intizomni o'rgatdi.
Boshpana   devorlaridan   chiqib,   allaqachon   etuk   bo'lgan   Gabriel   studiyada
tikuvchilikda   ishlay   boshlaydi   va   kechqurun   kabaretda   ishlaydi,   u   ko'pincha
mashhur "Kim Coconi Trocadero-da ko'rgan" qo'shig'ini ijro etadi, shuning uchun
bu laqab shu qadar mashhur bo'lib ketdi. Chanel chinakam erkakning xarizmasiga
va qaytarib bo'lmaydigan kuchiga ega bo'lib, o'sha vaqt uchun g'ayrioddiy kiyinib,
erkaklar   kiyimlari   va   nozik   ayol   tanasini   uyg'unlashtirdi.   Gabrielning   yuragini
birinchi   bo'lib   o'g'irlagan   boy   aristokrat   Boy   Kapel   edi,   u   unda   eng   yuqori   -
adabiyot, sharqshunoslik va hatto ezoterikizmga bo'lgan muhabbatni rivojlantirgan.
Ammo,   kariyerasini   birinchi   o'ringa   qo'yib,   Chanel   uzoq   vaqt   erkak   bilan   uzoq
o'tirmadi, u hayot tamoyiliga ega edi - u balandlikka erishadigan va o'zini qo'llab-
quvvatlaydigan   mustaqil   va   kuchli   ayol   bo'lish.   Ehtimol,   shuning   uchun   ham
Jabroil hech qachon uylanmagan, garchi u bir nechta taniqli romanlari bo'lsa ham.
Shuningdek, uning moda olamiga qilgan qiyinchiliklarini hamma biladi. Bir marta
u: "Men ularni qora rangda yurishga majbur qilaman!" Shunday qilib, odamlarning
fikrlarini   o'zgartirgan   holda,   rang-barang   va   rangli   liboslarni   kiyish   odat   tusiga
kirgan   va   qora   rang   faqat   motam   va   qayg'u   uchun   rang   sifatida   qabul   qilingan.
15 Qayta-qayta   stereotiplarni   buzish   va   o'z-o'zini   ifoda   etishga   xalaqit   beradigan
ramkalarni olib tashlash, Coco sehrlanib, o'ziga ergashishga majbur bo'ldi.
So‘z   Chanel     -   bir   nechta   tushunchalarni,   ya'ni   nafislik,   qat'iy   shahvoniylik,
ayollik   va   nafislikni   anglatadi.   Bu   moda   olamida   juda   dolzarb   va   ayollarning
qalbini quvontiradi.
Hikoya Koko-chanel
Coco   Chanel,   haqiqiy   ismi   Gabriel   Chanel,   frantsuzning   etakchi   kutyureni,
XX   asr   moda   tarixidagi   eng   muhim   shaxs.   Time   ma'lumotlariga   ko'ra,   u   XX
asrning eng nufuzli 100 kishisi qatoriga kiritilgan. Modernizm falsafasi  bilan faol
shug'ullanib,   qimmatbaho   soddaligi   bilan   qiziqdi.   Hayotda   hashamatli   hayotga
intilib, ozodlik va mustaqillik haqida orzu qilgan.
U juda ko'p ishladi. Shubhasiz, Kokoning yuqori moda olamiga ta'siri. U ish
kunlarini   qo'lida   igna   va   musiqiy   qobiliyat   bilan   mohirona   birlashtirgan.   Gabriel
kechqurun mehnatdan ko'ra kechqurun sahnada qo'shiq kuylashni afzal ko'rdi va u
erda   "Coco"   laqabini   oldi.   U   "Kokoni   kim   ko'rdi?"   Qo'shig'ini   kuylashni   yaxshi
ko'rardi. (Kokoning iti haqida). Keyinchalik, uning laqabi o'zgartirildi - Coco.
Chanel sevgilisi  Etienne Balsan tufayli uning rolini o'zgartirdi. U eng yuqori
doiralarda   diqqat   bilan   hayot   tarzi   bilan   hayratga   tushdi.   Bu   modaning   o'z
yo'nalishiga turtki bo'lgan narsa. U qulay kiyimlarni afzal ko'rdi, taniqli aktrisalar
orasida   muvaffaqiyatga   erishdi.   Ko'pchilik   uning   dizayn   g'oyalari   bilan   qiziqdi.
Artur Kapelom unga ko'p jihatdan yordam berdi.
Zamonaviy   Koko   Parijga   ko'chib   o'tdi,   u   erda   yashab,   ishladi   va   u   erda
shaxsiy   do'kon   ochishga   muvaffaq   bo'ldi.   Chanel   nomi   yanada   mashhur   bo'ldi.
Jabroil   ko'pchilik   uchun   ishbilarmon   ayol   sifatida   tanilgan.   Keyin   ikkita   yangi
butik   ochdi.   Kiyimlar   juda   oqlangan,   qulay.   Men   dizayndagi   bitta   yo'nalishni
tanladim,   yangi   sanoat   bilan   shug'ullanardim.   Asosiy   urg'u   qat'iylik   va   nafislikka
qaratildi. Chanel g'ayrioddiy va xushbichimlik haqida qayg'urdi.
Coco   Gollivud   yulduzlari   uchun   kostyum   yaratayotgan   edi.   Ularning
aksariyati sahna uchun.
16 40   yoshida   u   birinchi   Chanel   №   5   parfyumini   chiqara   boshladi.   Ular   sun'iy
mohiyatga   asoslangan.   Ular   juda   qat'iy   va   ajoyib   xushbo'y   hidli   bo'lib   chiqdi.
Shishasi   oqlangan,   shakli   kamtar.   5-chi   Chanel   qadoqlash   dizaynining   soddaligi
bilan ajralib turadi. 5-chi Chanel hozirgi kunda dunyoda eng ko'p sotiladigan atir.
8-rasm 8
. Coco brendi tomonidan ishlab chiqarilgan atir.
Per   Vertaymer   -   Kokoning   parfyumeriya   biznesidagi   hamkori.   Uning
merosxo'rlari hali ham kompaniyani boshqaradilar.
Coco uylanmagan. 30 yil davomida uning uyi Parijdagi Ritz mehmonxonasi.
U umrining so'nggi yillarini Lozanna (Shveytsariya) da o'tkazdi.
8
https://www.google.com/search?
q=chanel+brendi+haqida&sxsrf=ALeKk00DoFWrEvFpWAxAV4VuIzklKPrzng:1607927963955&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=
2ahUKEwjan_a47sztAhXlsosKHXbOBMwQ_AUoAXoECAQQAw&biw=1366&bih=610
17 Jabroil  hayotda  orzu qilgan  narsaga,  hashamatga  erishishga   muvaffaq  bo'ldi.
U   bir   necha   bor   aristokratlar   va   rassomlar   bilan   uchrashgan,   Vestminster   gersogi
bilan baliq ovlashni yaxshi ko'rar va Uinston Cherchill bilan karta o'ynashni afzal
ko'rar edi. Zo'r ta'm va inoyat standarti uning Rue Cambon-dagi do'kondan yuqori
qismida joylashgan kvartirasi.
Chanel erkaklar kiyimlarini ilhomlantirgan. U rassom Pol Iribe, Buyuk Dyuk
Dmitriy (Rossiya), britaniyalik sportchi Boy Kapel bilan juda yaqin edi. Ular uning
moda rivojlanishiga katta ta'sir ko'rsatdi. Uning erkakligi ayollik qiyofasiga kirdi.
Biznesga bunday yondashuv erkaklar kiyimlarini ayollar kiyimlariga aylantirishni
oldi.
1929-1933  yillar   Koko  uchun  qiyin  bo'lgan.  Ikkinchi   Jahon   urushi   vaziyatni
murakkablashtirdi. Chanel № 5 atirining sotilishi ahamiyatsiz bo'lib chiqdi. Chanel
o'z biznesini yopishga qaror qildi. Hozirgi vaqtda moda olami erkaklar tomonidan
tan olinadi.
1954   yilda   Gabriel   70   yoshga   kirdi.   U   Rue   Cambon-da   butik   ochib,   moda
olamiga   qaytadi.   Jamiyat   so'nggi   15   yil   ichida   60-yillarning   eng   zamonaviy
tendentsiyalarini   takrorlash   bilan   birinchi   to'plamdan   mamnun.   Juda   uzoq   20-
yillarning   g'oyalari   bor   edi.   Chanel   moda   sanoatida   o'z   huquqlarini   tiklashga
muvaffaq   bo'ldi.   O'zini   hurmat   qiladigan   har   qanday   modaist   "Chaneldan"
kiyinishni orzu qilgan.
Koko 1971 yil yanvar oyida Parijda 87 yoshida vafot etdi.
Hozirda Chanelning uyini juda munosib voris - Karl Lagerfeld boshqaradi. U
nafaqat   Chanelning   o'ziga   xos   uslubini   saqlab   qolishga   muvaffaq   bo'ldi,   balki
uning   dunyoqarashi   Gabrielning   o'ziga   xos   dunyoqarashiga   juda   o'xshab   ketdi.
Shunga   o'xshash   o'xshashlik   hatto   Lagerfeld   ijodiy   faoliyatiga   ham   xosdir.
Bolaligida u musiqani  o'rgangan. Lagerfeld moda dizayneri bo'lib, Coco bilan bir
xil   tamoyillarga   amal   qildi,   ya'ni   kiyimlarning   qulayligi   va   qulayligi   haqida
g'amxo'rlik   qildi.   U   Coco   uslubini   zamonaviy   dunyoga   moslashtira   oldi,   uni
takomillashtirdi va chiziqlarning moslashuvchanligini hisobga oldi. 9
9
  Матанцев А.Н. Стратегия, тактика и практика маркетинга. - М.: Юрист, 2002. – 373 с.24.  
Морозов Ю.В. Основы маркетинга: Учеб. пособие / Изд. 6-е, европ. изд. – М.: Дашков и Ко, 2007. – 147 с.
18 9-rasm 10
. Koko
U   ayollar   kiyimlariga   yangi   tafsilotlarni   qo'shdi,   bu   ipak   iplar   yenglari   va
manjetlaridan   tikilgan   mo'ynali   kiyimlar.   Uzoq   qisma   va   yubkalar   bilan
tajribalarda   qatnashib,   tovon   balandligini   o'zgartirib,   tasvirni   soch   turmagi   bilan
to'ldirdi.
Lagerfeld "badanga qulay" sumkani ishlab chiqdi. U ayol tanasining chiziqlari
bilan mukammal uyg'undir.
Chanel   uyidagi   to'plamlar   nafislik   va   yaxshi   ta'm   standartidir.   Klassikalar
klassika bo'lib qoldi. Lagerfeld uni biroz modernizatsiya qilishga muvaffaq bo'ldi.
Chanel uslubi
"Chanel"   bu,   birinchi   navbatda,   dunyoga   mashhur   frantsuz   dizayneri   va
kompaniyaning   rahbarlari   Gabrielle   Chanelning   jamiyat   uchun   taqdim   etgan
uslubidir.   U   tanasini   bo'shatib,   zamonaviy   zargarlik   buyumlari   uchun   poydevor
10
https://www.google.com/search?
q=chanel+brendi+haqida&sxsrf=ALeKk00DoFWrEvFpWAxAV4VuIzklKPrzng:1607927963955&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=
2ahUKEwjan_a47sztAhXlsosKHXbOBMwQ_AUoAXoECAQQAw&biw=1366&bih=610
19 qo'ydi va nafis amaliylikka erishdi. Jabroil - mustaqillik va ozodlikning ramzi, bir
necha avlod ayollar markazidir.
U   o'sha   paytda   mavjud   bo'lgan   moda   an'analarini   yo'q   qilishga   muvaffaq
bo'ldi,   shu   bilan   paradoks   juda   aniq   funksionallik   bilan   bog'liq   bo'lgan   uslubni
yaratdi. Uning uslubida hashamat soddaligi, nafosati, nafisligi va arzon nafisligini
ta'minlaydi.
Chanel uslubining xususiyatlari
Siluet - qo'shni yoki tekis; to'rtburchaklar shakli.
Yenglari tikilgan, kengligi o'rtacha.
Ma'lumotlar - yoqa mavjudligi yoki yo'qligi; qopqoq cho'ntaklar va boshqalar.
Tugatish - bog'lovchi, qirrali, shnur, ulkan tugmachalar mavjudligi.
Material arzon, yaxshi tugatish.
Chanel tvid, jersi kabi tabiiy matolarni afzal ko'radi.
Ochilishning   o'rtacha   darajasi   bu   tizzalar   ostidagi   yubka,   umuman,   tizzalar
yopiq, shuningdek qo'llar va bo'yin.
Tabiiy joyda bel.
Mukammal   shakllar   va   chiziqlar   bilan   oddiy,   oqlangan   modellar.   Umuman
olganda, mutanosiblik hissi hamma joyda xosdir.
Kiyim turlari:
Kurtka bilan kiyinish;
Palto, ko'ylagi, bluzka bilan yubka;
Chanel   uslubida   ustunlik   modellarning   xira   ranglariga,   asosan   pastel
ranglarga tegishli.
Kostyum dizayni
Chanel kostyumining atributlari - bu sochiqlar, tugmalar, cho'ntaklar, chiroyli
pin, galstuk, kamon, shuningdek  nafis mayda narsalar  -  qisqichlar, kalit  zanjirlar,
zanjirli kamarlar. Ularning barchasi dekorativ tugatish vazifasini bajaradi. Tugatish
juda yaxshi ko'rinadi. 11
11
 Матанцев А.Н. Стратегия, тактика и практика маркетинга. - М.: Юрист, 2002. – 373 с.
24.  Морозов Ю.В. Основы маркетинга: Учеб. пособие / Изд. 6-е, европ. изд. – М.: Дашков и Ко, 2007. – 147 с.
20 Aksessuarlar
Turli shakllardagi qattiq shlyapalar, shu jumladan bosh kiyimlar, poshnali va
juda   oddiy   zargarlik   buyumlari   Chanel   brendi   uslubining   ajralmas   qismi
hisoblanadi.
Oqilona va oqlangan shkafga e'tibor bering;
Bu  yosh   bilan  chegaralanmaydi:   u  o'smir  qizlar   va  Balzak   yoshidagi  ayollar
tomonidan faol qo'llaniladi;
Ayollik uchun javobgar, erotiklikni yo'q qiladi.
Brendning nomi:  Chanel
Filial:  hashamatli mahsulotlar ishlab chiqarish
Mahsulotlar:     kiyim-kechak,   atirlar,   kosmetika,   soatlar,   ko'zoynaklar   va
zargarlik buyumlari.
Kompaniya- egasi:   Chanelning uyi
Tashkil etilgan yili:xX asr boshlari. Birinchi butik 1913 yilda ochilgan.
Bosh ofis:  Frantsiya.
Ishlash ko'rsatkichlari
Aylanma mablag '  (daromad): 6,7 milliard evro (2014)
Sof foyda  (sof foyda): 1,3 milliard evro (2014)
Xodimlar soni:  1270 kishi (2010)
Forbes ma'lumotlariga ko'ra (2016)
Tovar ayirboshlash (Daromad): 5,2 milliard dollar (2016)
Sof daromad: 1,3 milliard evro (2016)
New York Times (2017) ma'lumotlariga ko'ra:
Sotish (umumiy savdo): 9,62 milliard dollar (2017)
Sof daromad: $ 0.874 milliard (2017)
Operatsion foyda: 2,69 milliard dollar (2017)
Xarajat qilish (sarflash): 1,46 milliard dollar (2017)
Xodimlar: 20,000
21 Chanel uyi butun dunyo bo'ylab 147 do'konga egalik qiladi. Kompaniyaning
moliyaviy faoliyati haqida ma'lumot berilmagan. Hoovers.com internet-manbasiga
ko'ra, Chanelning yillik aylanmasi 1,089 milliard dollarni tashkil qiladi. 2002 yilda
Rossiyada "Chanel" MChJning vakolatxonasi ochildi.
1999   yildan   2006   yil   fevralgacha   Chanel   kiyimlari   va   aksessuarlarining
Rossiyada   eksklyuziv   distribyutori   Mercury   edi.   2006   yil   fevral   oyida   Chanel
Stoleshnikov   tor   ko'chasida   Rossiyada   o'z   butikini   ochdi.   Bugungi   kunda
Rossiyada uchta brendning bitta butiklari mavjud: ikkitasi Moskvada, Stoleshnikov
tor   ko'chasida   va   Kutuzovskiy   prospektidagi   Vremena   Goda   savdo   markazida   va
Ekaterinburgda Sakko va Vanzetti ko'chalarida bitta.
2016   yilda   moda   yo'nalishidagi   butiklar   soni   beshtaga   qisqartirildi:   ularning
to'rttasi Moskvada. O'tgan yili Chanel (Chanel LLC) kompaniyasining Rossiyadagi
daromadi 5,5 foizga - 14,23 milliarddan 13,441 milliard rublga kamaydi.
2016   yil   yakunlariga   ko'ra,   Chanelning   dunyodagi   daromadi   pasaygan:
Evropadagi teraktlar sayyohlar oqimiga va xaridorlarning xarajatlariga salbiy ta'sir
ko'rsatgan.   Ammo   Rossiyada   modalar   uyi   savdosi   o'tgan   yil   davomida   9   foizga
o'sdi   va   14,23   milliard   rublga   etdi.   Bundan   tashqari,   moliyaviy   natijalarga
kompaniyaning ingliz bo'limining sotilishi ta'sir ko'rsatdi.
Kompaniyaning sof foydasi 1,5 baravar kamaydi va 874 dollarni tashkil qildi,
rentabellik esa 22,7% ga kamaydi.
Hisobot  davri  Alan Vartgeymer  moda uyi  direktori lavozimidagi  birinchi  yil
edi.   Vartheimer   -   kompaniyaning   ham   egasi   va   kompaniyaning   asoschisi   Gabriel
(Coco)   Chanelning   sherigining   nabirasi.   2016   yil   boshida   kompaniyani   moda
uyining   bosh   direktori   Maureen   Shique   qoldirgan,   u   2007   yildan   beri   ushbu
lavozimni   egallab   keladi.   Chickening   ketishi   "Chanelning   uyni   rivojlantirish
strategiyasi haqida ziddiyatli" edi.
Global   kompaniyaning   natijalariga   qaramay,   Chanelning   Rossiyadagi
faoliyati,   aksincha,   doimiy   ravishda   o'sib   bormoqda.   SPARK-Interfaks
ma'lumotlariga   ko'ra,   Chanel   MChJning   2016   yildagi   daromadi   o'tgan   yilga
nisbatan 9 foizga o'sdi va 14,233 milliard rublni tashkil etdi. qarshi 13,051 milliard
22 rubl.   bir   yil   oldin.   O'tgan   yil   davomida   kompaniya   daromadi   1,581   milliarddan
2,098 milliard rublgacha o'sdi.
Tovar tarixi
“Moda   -   bu   o'zingiz   kiyadigan   narsa.   Qolgan   barcha   narsalar   modaga
yaramaydi.   "   O'tgan   asrning   20-yillari   o'rtalarida   Coco   Chanel   tomonidan   Oskar
Uaylderning   mashhur   aforizmini   rad   etib,   modani   "kichkina   qora   ko'ylak"   deb
ta'kidlagan.   Uning   obro'si   shu   qadar   katta   ediki,   turli   tabaqa   va   boy   ayollar
ikkilanmasdan   "motam"   libosini   kiydilar   va   shu   zahotiyoq   o'zlarini   xush
ko'rardilar.  Ushbu   qat'iy  qadam  Coco-ni  butun  dunyoga  shuhrat  qozondi  va   unga
nafislik, hashamat va yaxshi ta'm timsolini topishga majbur qildi.
"Chanel   uslubi"   tushunchasi   moda   terminologiyasida   qat'iy   belgilangan.
Uning o'zi shunday dedi: “Avvalo, bu uslub. Moda modadan chiqib ketadi. Uslub
hech qachon! ”
Ammo   agar   uning   modellari   juda   sodda   bo'lsa   ("Haddan   tashqari   ortiqcha
narsalarni   shafqatsizlarcha   olib   tashlash   kerak"),   unda   Buyuk   Mademoiselle,
frantsuzlar uni chaqirganidek, bezatilgan va tanib bo'lmas darajada o'zgartirilgan.
    Uning   bolaligi   haqida   kam   narsa   ma'lum.   Gabrielle   1883   yil   19   avgustda
Frantsiya   g'arbiy   qismida   joylashgan   Saumur   shahrida   tug'ilgan.   Uning   otasi   odil
savdogar   Albert   Chanel,   uning   onasi,   qiz   do'sti   Janni   Devol   edi.   Afsonaviy
Mademoiselle   butun   umri   davomida   jurnalistlar   uning   noqonuniy   kelib   chiqishi
to'g'risida,   onasi   astma   va   charchoqdan   vafot   etganidan   va   otasi   uni   Obazindagi
katoliklarning   boshpanasida   12   yoshida   vafot   etgani   sababli   tashlab   ketishidan
qo'rqishgan.   Qiz   20   yoshga   to'lganda,   rohibalar   unga   Moulins   shahridagi   trikotaj
do'konida   ish   topishdi.   Gabrielle   tezda   yangi   egalar   va   mijozlarning   hurmatini
qozondi - u ayollar va bolalar kiyimlarini mahorat bilan tikdi. U bo'sh vaqtini kafe-
chantanda qo'shiq kuylashga bag'ishlagan va ko'pincha "Trocadero-da Coconi kim
ko'rgan?"   Modasi   xitini   ijro   etgan.   Bu   erdan   afsonaviy   ism   kelib   chiqadi   -   Coco
Chanel.  To'g'ri,  Mademoiselle   uning qo'shiqchilik  karerasini   eslashni  yoqtirmasdi
va   bu   laqabning   kelib   chiqishini   boshqacha   tushuntirdi:   "Dadam   meni   yaxshi
ko'rishdi va meni tovuq deb atashdi [frantsuzcha Coco]"
23 Umuman   olganda,   uning   kelib   chiqishidan,   bolaligida   uni   o'rab   turgan
kambag'allik   uchun   nafratlanish   sababi   Chanelni   butun   umri   davomida   ta'qib
qilgan. Ushbu majmua tezkor faoliyatida, har qanday yo'l bilan muvaffaqiyatga va
tan   olinishga   intilishning   asoslaridan   biriga   aylandi.   U   o'zini   sharmandalikdan
qutqarishni   va   mehrsiz,   sevgisiz,   bo'shlik   va   yolg'izliksiz   bolaligini   unutishni
xohladi. Va shuning uchun, 1905 yilda uning hayotida yosh burjua Etienne Balsan
paydo bo'ldi, u dabdabali va dabdabali bo'lib, u bu odam uni uchun yaratilgan deb
qaror   qildi.   O'z   qasriga   kelib,   Koko   yangi   lavozimning   barcha   afzalliklaridan
bahramand bo'ldi: peshingacha to'shakda yotish va arzon romanlarni o'qish. Ammo
Etienne   uni   hayot   bilan   bog'liq   bo'lishi   kerak   bo'lgan   ayol   deb   hisoblamadi.   Uch
yildan   so'ng,   Koko   o'zining   do'sti   -   Boy   ismli   yosh   ingliz   Artur   Kapel   bilan
uchrashdi.   Chanel   o'zining   karerasining   boshida   qarzdor   bo'lgan:   u  qizga   shlyapa
do'konini   ochishni   yaxshi   ko'rishini   maslahat   bergan   va   moliyaviy   yordam
berishga   va'da   bergan.   Coco   qasrni   Arturning   Parijdagi   bakalavr   kvartirasiga
o'zgartirdi. Bu erda u shlyapalarini Boyning barcha sobiq sevgililariga va ko'plab
qiz do'stlariga sotishni va sotishni boshladi. Chanel ishi tezda yuqoriga ko'tarildi va
1910 yil oxirida, bir do'stidan pul olib, Cambon ko'chasiga ko'chib o'tdi va jasorat
bilan   "Fashion   Chanel"   yozuvi   bilan   o'z   studiyasini   ochdi.   Tez   orada   bu   ko'cha
butun   dunyoga   ma'lum   bo'ladi   va   yarim   asr   davomida   uning   nomi   bilan   bog'liq
bo'ladi.
1913   yilda   Coco   Dovilda   gullab-yashnayotgan   shlyapa   do'konini   ochdi.
Ammo   u   o'zining   ayollar   kiyimlarini   ishlab   chiqarishni   orzu   qilardi.   Chanel
"haqiqiy" ayollar liboslarini ishlab chiqarish huquqiga ega emas edi: u professional
tikuvchisi   bo'lmaganligi   sababli   noqonuniy   raqobat   uchun   javobgarlikka   tortilishi
mumkin.   Coco   buning   yo'lini   topdi:   u   ko'ylakdan   ko'ylak   tikishni   boshladi   -   bu
mato   faqat   erkaklar   ichki   kiyimlarini   tikishda   ishlatilgan   va   bundan   katta   foyda
ko'rgan.   Shunga   o'xshab,   uning   barcha   ochiladigan   liboslari   tug'ilgan.   Yaratish,
Coco   takomillashtirilmagan,   ammo   soddalashtirilgan.   U   o'zining   modellarini
chizmadi   va   ularni   tikmadi,   shunchaki   qaychi   oldi,   manekinga   mato   tashladi   va
kerakli   siluet   paydo   bo'lguncha   shaklsiz   materiyaning   massasini   kesib   tashladi.
24 Coco o'ziga e'tibor qaratib, tezda moda olamiga kirdi: u ilgari ayollar uchun aqlga
sig'maydigan   uslubni   yaratdi   -   triko-kostyumlar;   u   dengiz   bo'yidagi   kurortlarning
plyajlarida   "dengizchilar   kostyumi"   va   tor   yubkada   ko'rinishga   jur'at   etdi.   Va   bir
necha   yil   o'tgach,   Coco   belbog   'va   zargarlik   buyumlarisiz   redingotni   namoyish
etadi, büstü olib tashlaydi va deyarli erkakning jiddiyligi bilan egilib qoladi. U past
bel, ko'ylak ko'ylak, ayollar shimlari va plyaj pijamalarini yaratadi. Shunday qilib,
Chanel uslubi tug'ildi - sodda, amaliy va oqlangan.
    Coco   ayollar   shimlariga   modani   taqdim   etganiga   qaramay,   u   kamdan-kam
hollarda   ularni   kiyadi,   chunki   u   ayol   hech   qachon   shimlarga   erkak   kabi
ko'rinmaydi   deb   ishongan.   Biroq,   unga   qisqa   erkaklarning   soch   turmagi   yoqdi.
Buning   sababi   oddiy   -   qisqa   sochlarga   g'amxo'rlik   qilish   osonroq.   Bir   marta   u
sochlarini kesib tashladi va g'urur bilan "odamlarning oldiga" kirib, uyidagi benzin
kolonnasi   yonib   ketganini   va   qulflarini   kuylaganini   tushuntirdi.   Shunday   qilib,
1917   yilda   qisqa   sochli   ayollar   uchun   moda   paydo   bo'ldi.   Endi   Chaneldan   oldin
xonimlar uzun sochli bo'lishlari kerakligini tasavvur qilish qiyin.
    Va   shundan   keyin   baxtsizlik   paydo   bo'ldi:   1919   yilda   Artur   Kapel
avtohalokatda   vafot   etdi.   "Ayollar   hayoti"   Koko   xafa   bo'ldi.   Ehtimol,   agar   uning
hayotida   bunday   fojia   ro'y   bermagan   bo'lsa,   qora   mato   bilan   mashhur   tajribalar
bo'lmagan   bo'lar   edi.   Ostroslovining   ta'kidlashicha,   Chanel   o'zining   sevgilisi
bo'lgan Frantsiyaning barcha ayollarini motam tutish uchun qora moda olib kelgan,
chunki   uning   o'zi   rasmiy   ravishda   motam   tutish   huquqiga   ega   emas:   u   va   Artur
turmush qurmagan.
Bunday   ko'ylakning   birinchi   modellari   hozirgi   oqayotgan   krep-marquindan
tikilgan,   ular   tizzadan   uzun,   tor   qisma   bilan   bilaklariga   tikilgan.   Ular   nihoyatda
aniq, yaxshi sozlangan kesilgan va inqilobiy yubka uzunligi bilan ajralib turishdi.
Aytgancha, Chanel kiyimning pastki qismini tizzadan yuqoriga ko'tarmaslik kerak,
deb ishondi, chunki kamdan-kam har qanday ayol tananing bu qismidagi benuqson
go'zalligi   bilan   maqtana   oladi.   Qimmatroq   kokteyl   ko'ylaklarida   U   shaklidagi
bo'yinbog 'bor edi, kechki  ko'ylaklarning orqa qismida chuqur bo'yinbog' bor edi.
25 Bunday  ko'ylaklar  bilan  marvarid  yoki  rangli  zargarlik buyumlari, boas,  kichkina
kurtkalar va mayda shlyapa kiyish kerak edi.
    "Kichkina   qora   ko'ylak"   tezda   rang-barang   kiyimga   aylandi   va   ramz
maqomini oldi. Coco Chanelning o'lmas asarining mashhurligi bugungi kungacha
aqlga   sig'maydi:   tobora   ko'proq   talqinlar   mavjud,   shuning   uchun   bu   kiyim   hech
qachon modadan tashqariga chiqmaydi, deb aytish mumkin.
    1920   yil   yozida,   Koko   Biarritsda   Katta   Modalar   Uyini   ochganida,   u   rus
muhojiri, Buyuk Gertsog Dmitriy Pavlovich bilan uchrashdi. Ularning romantikasi
qisqa,   ammo   samarali   edi:   Chanel   asarida   "rus   davri"   boshlandi.   Coco   o'zining
ekzotik   sevgilisidan   ko'plab   yangi   g'oyalarni   bilib   oldi   va   to'plamda   o'ziga   xos
kashtalar   bilan   kosovorotki   rus   xalq   liboslari   tafsilotlari   paydo   bo'ldi.   Ammo
asosiy   narsa   shundaki,   shahzoda   Kokoni   Rossiyada   tug'ilgan,   taniqli   parfyum
kimyogari   Ernest   Bo   bilan   tanishtirgan,   uning   otasi   ko'p   yillar   Imperator   sudida
ishlagan.   Ushbu   uchrashuv   ikkalasi   uchun   ham   baxtli   bo'ldi.   Bir   yillik   tinimsiz
mehnat va uzoq tajribalardan so'ng, Ernest "ayollarga o'xshab hid beradigan ayollar
uchun   atirlar"   yaratdi   -   ilgari   sintez   qilingan   80   ta   komponentdan   iborat
parfyumeriya.   Dizaynerlar   oltin   suyuqlikni   kristalli   to'rtburchaklar   idishga
kamtarona   yorlig'i   bilan   yopishtirdilar,   bu   o'ziga   xos   topilma   edi   -   bundan   oldin
idishlar   har   doim   murakkab   shaklga   ega   edi.   Ularning   muvaffaqiyati   uning
yaratuvchilaridan   ustun   keldi   -   hali   ham   Chanel   №5   atirlari   sayyorada   eng   ko'p
sotiladiganlar.
1920-yillarning  boshlarida  Chanel   zargarlik  buyumlarini   yaratishni   boshladi.
Rinstones   va   tabiiy   toshlarni   bitta   mahsulotga   aralashtirish   g'oyasi   unga   yolg'iz
tashrif   buyurmagan,   ammo   u   birinchi   bo'lib   bu   g'oyani   hayotga   tatbiq   etgan.   Bu
vaqtda Koko Parij Bohemiyasi dunyosi bilan faol aloqa qildi: u balet spektakllarida
qatnashdi,   rassom   Pablo   Pikasso,   taniqli   balet   imperesariosi   Sergey   Diagilev,
bastakor  Igor  Stravinskiy, shoir  Per Reverdi va dramaturg Jan  Kokto bilan tanish
edi. Ko'pchilik taniqli  moda dizayneri  bilan uchrashuvni  shunchaki  qiziqish bilan
kutmoqchi   edilar,  ammo   ular   Kokoning   ahmoqona,  aqli   raso,   dastlab   o'ylaydigan
26 ayol emasligini bilib hayron bo'lishdi; Pikasso uni "dunyodagi eng aqlli ayol" deb
atagan.
    Undagi   erkaklar   nafaqat   tashqi   ko'rinishi,   balki   g'ayrioddiy   shaxsiy
fazilatlari,   kuchli   fe'l-atvori,   oldindan   aytib   bo'lmaydigan   xatti-harakatlari   bilan
ham e'tiborni o'ziga jalb etdilar. Coco yo toqat qilib bo'lmaydigan ishtiyoqli, keyin
o'ta   qo'pol,   to'g'ri   va   hatto   beparvo   edi.   Boshqalar   uchun   u   maqsadli,   o'ziga
ishongan   va   o'zi   va   muvaffaqiyatlari   bilan   qanoatlanganga   o'xshardi.   1920
yillarning   o'rtalariga   kelib,   "rus   davri"   asta-sekin   yo'q   bo'lib   ketdi.   Buyuk   knyaz
Dmitriy turmushga chiqdi va Amerikaga bordi, P. Reverdining turmush o'rtog'iga
aylandi, u bilan Koko yaqin munosabatda edi, S. Diagilev vafot etdi, I. Stravinskiy
AQShga   ko'chib   o'tdi,   bir   vaqtlar   u   Chanelga   juda   qiziqib   qolgan   edi.   Kokoning
hayotida   Vestminster   gersogi   paydo   bo'ldi,   bu   ish   14   yilgacha   davom   etdi.
Mademoiselle   uchun   bu   g'ayrioddiy   muhabbat   uni   boshqa   muhit   -   ingliz
aristokratiyasi dunyosi bilan tanishtirdi. Gersos uni olib ketgan uylarning har birida
u uzoq kutilgan yakuniy boshpanani ko'rdi, ko'pincha Angliyada g'oyib bo'ldi, o'z
yaxtalarida   sayohat   qildi.   Dam   olish   kunlari   uning   uyida   odatda   oltmishga   yaqin
mehmon   yig'ilgan,   ular   orasida   ko'pincha   U.   Cherchill   va   uning   rafiqasi,
gertsogning eng yaqin do'stlari bo'lgan.
  Chanel butun ingliz ayoliga aylandi. Va bu o'sha paytdagi uning modellarida
asosiy aksni topdi: "Men inglizcha erkaklikni his qildim va uni nazokatli qildim."
Gazetalar   uning  kollektsiyalarida   hech   qachon  bunchalik   shpil,   bluzkalar   va   yo'l-
yo'l   pidjaklar,   jokeylar   va   yaxtsmenlarning   kostyumlari,   sport   paltolari   va   suv
o'tkazmaydigan   yomg'ir   paltolari   bo'lmaganligi   haqida   yozadilar.   Gabrielle
inglizcha   kozoklarni   yaxshi   ko'rar   edi.   Moda   qonunchilari   uning   yangi   hiyla-
nayranglaridan   hayratda   qoldilar:   qattiq   taqilgan   kozok   ustidan   haqiqiy   zargarlik
buyumlarini kiyish.
Agar Chanel gertsogning merosxo'rini tug'ishi mumkin bo'lsa, u uning xotini
bo'ladi.  1928 yilgacha,  uning ishtiyoqi   kuchli  bo'lsa   ham, u  buni  xohlagan.  Koko
46   yoshida,   u   shifokorlar   bilan   maslahatlashishni   boshlaganida,   lekin   juda   kech
edi: tabiat uning orzusiga  qarshi  chiqdi. Vestminster  gersogi  o'z sevgilisidan kam
27 azob chekdi, ammo boshqasiga  uylanishga majbur bo'ldi. "Ingliz davri" tugadi  va
Mademoiselle yana ishga kirishdi. Muvaffaqiyat unga barcha harakatlarida hamroh
bo'ldi.   U   shon-shuhrat   cho'qqisida   edi   va   yoshiga   qaramay   (50   yoshdan   oshgan)
ham   erkaklar   orasida   ulkan   yutuqlarga   erishishda   davom   etdi.   1940   yilda   Coco
Germaniya   elchixonasi   attashei   Xans   Gyunter   von   Dinklajga   qiziqib   qoldi.   Ular
uning   do'koni   ustidagi   uyga   -   urush   oldidan   6   ming   ishchisini   o'z   ichiga   olgan
moda   imperiyasining   saqlanib   qolgan   yagona   bo'lagi   edi.   Coco   1939   yilning
kuzida   barcha   korxonalarni   yopdi   -   u   ishlashni   xohlamadi.   Bundan   biroz   oldin,
Chanel uyi xodimlari "qandaydir ittifoq" talab qilib, ish tashlashdi. Shunday qilib,
urush unga imkoniyat yaratdi - Mademoiselle hammani ishdan bo'shatdi. Dastlab,
Chanel vatanparvarlik pozitsiyasini egalladi - ko'k, oq va qizil ranglardagi liboslar
to'plamini   (Frantsiya   davlat   bayrog'ining   ranglari)   namoyish   etib,   u   katta   xavf
ostida qoldi. Va keyin u majburiy ishsizlik uchun qasos olishga qaror qildi: u W.
Cherchill   bilan   shaxsiy   aloqalardan   foydalanib,   G'arb   ittifoqchilari   va   Germaniya
o'rtasida tinchlik o'rnatishga urinishlar bilan bog'liq eposda ishtirok etdi. Biroq, bu
topshiriq muvaffaqiyatli bo'lmadi.
    Parij   ozod   qilinganidan   keyin   bosqinchilar   bilan   hamkorlik   aniq   bo'lgan
Chanel   darhol   tozalash   komiteti   tomonidan   ushlab   turildi.   Ammo   o'sha   kuni
kechqurun   u   qo'yib   yuborildi.   Coco   osongina   tushib   ketdi:   natsist   bilan   bo'lgan
ishdan   ko'ra   ko'proq   begunoh   narsalar   uchun,   unda   siz   hamma   narsani
yo'qotishingiz mumkin. Go'yo ular buni unutib qo'ygandek. Mish-mishlar shundan
iboratki,   general   de   Goll   shaxsan   ushbu   cherkovni   unutib   qo'yishni   so'ragan.
Mademoiselle'dan   ozodlik   evaziga   yangi   hokimiyat   talab   qilgan   yagona   narsa   bu
Frantsiyadan   zudlik   bilan   chiqib   ketish   edi.   Va   u   professional   sohani   barchaning
ixtiyorida qoldirmasdan yaxshi o'n yil davomida tubida yotishi kerak edi.
Coco   1953   yilgacha   Shveytsariyada   yashab,   keyin   Parijga   qaytib   kelib,
Chanelni   faqat   atirlar   brendi   ekanligiga   ishongan   yangi   modachilar   avlodiga
yubordi.   Marlen   Ditrix   Kokodan   nega   bu   kerakligini   so'raganda,   u   asosiy   darsga
qaytishini shunchaki tushuntirdi: "Men sog'inishdan o'layotgan edim". To'g'ri, yana
bir   izoh   bor   edi:   "Men   endi   Dior   yoki   Balmen   kabi   dizaynerlarning   Parij
28 kutyuralari   bilan   nima   qilishlarini   ko'ra   olmadim.   Bu   janoblar   aqldan   ozgan!
"Xonimlar,   ular   kiyganlarida,   ular   eski   stullarga   o'xshaydi!"   Biluvchilar   va
matbuotning   yangi   Chanel   to'plamini   namoyish   qilishdagi   birinchi   munosabati
shok va g'azab  edi - u yangi hech narsa taklif qila olmasdi! Afsuski, tanqidchilar
buning   aniq   sirini   -   yangi   hech   narsa,   faqat   abadiy,   abadiy   nafosat   ekanligini
anglay olmadilar. Coco aql bovar qilmaydigan qisqa vaqt ichida qasos oldi - bir yil.
Parijda muvaffaqiyatsizlikka uchragan narsa biroz okean bo'ylab qayta ishlandi va
namoyish   etildi.   Amerikaliklar   unga   doimiy   olqish   berishdi   -   AQShda   davrning
ramzi bo'lgan "kichkina qora ko'ylak" ning g'alabasi. Modelyerlarning yangi avlodi
Chaneldan   kiyinishni   sharaf   deb   bila   boshladi   va   Coco   o'zini   jahon   moda
sanoatidagi eng katta uyni boshqargan maqnatga aylandi.
  Dunyo uni eng nozik uslubning yagona qonun chiqaruvchisi sifatida tan oldi.
"Chanel   uslubi"   tushunchasi   moda   terminologiyasida   qat'iy   belgilangan.   Ushbu
uslub   kostyum   funktsional   va   qulay   bo'lishi   kerakligini   taklif   qildi.   Agar   Chanel
kostyumida tugmalar bo'lsa, unda ularni mahkamlash kerak. Kostyum odatda kam
poshnali   tuflilar   bilan   to'ldirilgan,   oyoq   barmoqlari   ko'ndalang   tasma   bilan
kesilgan, bu esa oyoqni ingl. Chanel etaklari tizzalarini yopdi va ishbilarmon ayol
sigareta   qo'yadigan   cho'ntagida   edi.   Bundan   tashqari,   uning   sumkasini   yelkasiga
tashish fikri bor edi.
    Uning   hayoti   davomida   uni   o'rab   olgan   odamlar   soni   ko'p   bo'lishiga
qaramay, Mademoiselle yolg'iz qoldi. U vafot etgan kunida, 1971 yil 10 yanvarda,
87   yoshida,   yonida   faqat   xizmatkori   bor   edi.   Chanel   imperiyasining   daromadi
yiliga   160   million   dollarni   tashkil   qildi   va   uning   shkafida   faqat   uchta   libos
topilgan, ammo Buyuk Mademoiselle aytganidek "juda zamonaviy liboslar". Coco
Chanel o'z xohishiga ko'ra Parijda emas, balki Shveytsariyaning Lozanna shahrida
dafn qilindi, u erda uning so'zlariga ko'ra xavfsizlik hissi bor edi.
Chanel   -   Frantsiyadagi   eng   taniqli   moda   uylaridan   biri,   hashamatli
dizaynerlarning taniqli brendi. Chanel brendi ostida bugungi kunda kiyim-kechak,
poyabzal,   sumkalar,   atirlar,   kosmetika,   soatlar,   zargarlik   buyumlari   ishlab
chiqarilmoqda.
29 Chanel brendi mahsulotlari an'anaviy ravishda turli mamlakatlarning birinchi
xonimlari,   shu   jumladan   AQSh   prezidentlarining   rafiqalari   Jaklin   Kennedi   va
Nensi   Reygan,   shuningdek   Margaret   Tetcher,   Diana   Spenser,   Monako   malikasi
Sharlotta Kasiragi tomonidan ishlatilgan.
Chanel-dan mashhur atirlar
 Chanel № 5
 Coco mademoiselle
 Imkoniyat
 Allure
 Imkoniyat
 Imkoniyat
 Allure homme
 Allure homme sport
 Egoiste platina
 Bleu de chanel
Chanel   brendi   ostida   aldegidlar   bilan   boyitilgan   atirgul   va   yasemin   hidlarini
birlashtirgan   sintezlangan   atirlar   dunyoda   birinchi   bo'lib   paydo   bo'ldi.   O'zining
birinchi   parfyumeriyasi   uchun   Coco   Chanel   shisha   dizaynini   ishlab   chiqardi   -
qattiq va oddiy kvadrat shisha kristall, bu kungacha o'zgarmasdir.
Chanel   parfyumining   juda   doimiy   va   o'ziga   xos   hidini   boshqa   hech   narsa
bilan   aralashtirib   bo'lmaydi.   Ular   har   doim   atirgul   va   yasemin   yozuvlariga   ega.
Parfyumeriya   ingredientlari   Chanelning   Provansdagi   o'z   plantatsiyalarida
etishtiriladi.
Ommabop kosmetika Chanel
 Soleil Tan de Chanel - bronza kukuni
 Lumiere haykaltaroshi de Chanel ta'kidlovchi kukuni - yansıtıcı 
  zarralari bo'lgan kukun
 Poudre Universelle Libre - bo'sh kukun
 Ecriture de Chanel - suyuqlik pardasi
 Rouge Allur Fatale - qizil lab bo'yog'i
30 1929 yildan beri Chanel brendi ostida yuz va tanani parvarish qilish vositalari
sotila   boshlandi.   Chanel   moda   uyi   birinchi   bo'lib   dekorativ   kosmetikani   taqdim
etdi,   uning   rang   sxemasi   mavsumiy   ko'rgazmada   namoyish   etilgan   kiyimlarning
yangi to'plamiga mos keladi.
Bugungi   kunda   Chanel   o'simliklarning   qimmatli   xususiyatlarini   o'rganish,
terining   yoshga   bog'liq   ehtiyojlarini   o'rganish   va   yangi   kosmetik   vositalarni   joriy
etish   bo'yicha   dasturlarni   amalga   oshiradigan   bir   nechta   ilmiy-tadqiqot
institutlariga ega.
Chanel brendi egalari
"Chanel"   rolini   aktrisalar   Ketrin   Denov,   Merilin   Monro,   Audrey   Tautu,
Vanessa   Paradis,   Kerol   Buket,   Kate   Moss,   Nikol   Kidman,   Kira   Naytli   reklama
qilishgan. 2012 yilda Emma Uotson kompaniyaning yuziga aylandi. Aktyor  Bred
Pitt Chanel # 5 parfyumeriya reklamasida ishtirok etgan birinchi odam bo'ldi.
Chanel egalari
1909-1971 yillarda - Gabriel Bonxer Chanel.
1971 yildan 1976 yilgacha Yvonne Dudel, Jan Kasobon va Filipp Giburj.
1977 yildan - Verteimerlar oilasi.
2.2 Chanel brendining marketing faoliyati va tovarlar asorsimenti.
Chanel ishlab chiqaruvchilari
Chanel kosmetikasi  va atir-upalari Parij yaqinidagi  Grasse shahri (Frantsiya)
yaqinida   joylashgan   kompaniyaning   o'z   fabrikalarida   ishlab   chiqariladi.
Shuningdek,   uning   ekstraktlari   Chanel   kosmetikasini   tayyorlash   uchun
ishlatiladigan   gullar   va   o'tlarning   o'z   plantatsiyalari,   shuningdek   kosmetika   va
parfyumeriya   mahsulotlari   bilan   shug'ullanadigan   ilmiy-tadqiqot   institutlari
Chanelga ega.
31 Chanel kashfiyotlari
"Xushbo'y hid" ma'lum  bir gulga o'xshamaydigan, tabiatga taqlid qilmaydi,
lekin o'ziga xos hidga ega (Chanel № 5, 1921)
Aldegidlar   -   sintetik   aromatik   birikmalar   parfyumeriyasida   foydalanish
(Chanel № 5)
Chanel logotipi va brend nomi
Chanel   logotipi   ikkita   kesishgan   ot   shaklida   1925   yilda   Chanel   №   5   atir
shishasida   paydo   bo'ldi.   Bir   versiyaga   ko'ra,   bu   taqinchoqlar   muvaffaqiyat   va
omadning   ramzlarini   anglatadi.   Boshqa   birining   so'zlariga   ko'ra,   brend   asoschisi
Gabrielle   Chanel   o'zining   bosh   harflarini   ushbu   logotipda   -   Soso   Chanelda   tikib
qo'ygan.
Chanelning   ramzi   oq   kameliya,   u   o'z   kiyimlarini   bezashda   foydalangan
Mademoiselle Chanelning sevimli gulidir. Kameliya atlas, tvid, mo'yna, plastmassa
yoki kartondan tayyorlanishi mumkin.
Chanel asosi va tantanasi
Chanel  brendining tarixi 1909 yilda Parijda Coco Chanel  shlyapa  salonining
ochilishidan   boshlanadi   va   1910   yilda   birinchi   Chanel   Modes   do'koni   Parij   21
Cambon   ko'chasida   paydo   bo'ldi.   1913   yilda   Chanel   Dovildagi   tikuvchilik
ustaxonasi   va   "Soso   Chanel"   do'konini   ochdi   va   u   erda   xaridorlarga   keng
ko'ylakdan kiyim modellarini taklif qildi.
Coco   Chanel   ayollarga   shkaf   dizaynining   yangi   tamoyillarini   taklif   qilib,
modada   inqilob   qildi.   Chanel   tufayli   xonimlar   korsetlardan   va   qattiq   siqilgan
kurtkalardan   xalos   bo'lishdi,   ammo   ular   shim   va   trikotaj   kostyumlar,   ko'ylak
ko'ylaklar   va   qulay   yumshoq   kurtkalar   kiyishni   boshladilar.   Chanel   teriga   qora
ko'zoynak,   qisqa   sochlar   va   elkama-sumkalar,   yamoq   cho'ntaklardagi   kichkina
qora   ko'ylaklar   va   kurtkalar,   tvid   kostyumlar   va   marvarid   marvaridlarini   taqdim
etdi. 1915 yilda Chanel Biaritsada moda uyini, 1919 yilda esa Parijda ochildi.
1921   moda   tarixiga   sintez   qilingan   atirlar   orasida   darhol   va   abadiy   peshqadam
bo'lgan 5-sonli Chanel parfyumeriya parfyumeriya bozorida paydo bo'lishi tufayli
kirib keldi. Va 1924 yilda Parfums Chanel kompaniyasi paydo bo'ladi.
32 1926   yilda   dunyo   afsonaviy   kichkina   qora   ko'ylakni,   shuningdek,   suv
o'tkazmaydigan yomg'ir paltosi va Chanel-dan oltin tugmachali blazerni ko'rdi.
1929   yilda   Parijda   birinchi   Chanel   butiki   ochildi,   u   erda   parfyumeriya
buyumlari, aksessuarlar, ro'mol va sumkalarni sotib olish mumkin edi.
Va   1936   yildan   boshlab   Mademoiselle   Chanel   do'konlarida   Tvid   kostyumi
paydo bo'ldi, bu Chanel uslubidagi biznes-karta turiga aylandi.
Ikkinchi   Jahon   urushi   paytida   Coco   Chanel   Parijda   qolgan   bo'lsa   ham,   o'z
faoliyatini   to'xtatdi   va   barcha   do'konlar   va   ustaxonalarni   yopdi.   Faqat   1955   yilda
Chanel Modalar uyining liboslari bahor-yoz kollektsiyalarining namoyishida paydo
bo'ldi   va   bu   darhol   shov-shuvga   aylandi.   Chanel   uslubining   yangi   kontseptsiyasi
kostyumning   taniqli   tafsilotlari   -   quvurlar,   metall   tugmalar,   uzun   marvarid
marjonlari, oq kameliya gullari bilan ajralib turadi.
Kostyumdan   so'ng,   Coco   Chanel   ayollarga   yelkalari   ustiga   uzun   zanjirli
kichkina  choyshabni   2/55  va   qora   oyoq   barmoqli   oq  tuflilarni   taklif   qildi,   bu  har
qanday   shkafni   mukammal   ravishda   to'ldiradi   va   zamonaviy   ko'rinishga   to'liqlik
qo'shadi. Erkaklar Pour Monsieur lazzatiga ega.
50-60-yillarda   Chanel   Modalar   uyi   Gollivud   bilan   yaqin   hamkorlik   qildi.
Coco   Chanel   kiyim-kechaklari,   atir-upalari,   aksessuarlari   kino   yulduzlari   orasida
katta   talabga   ega.   Chanel   o'z   fotosuratlarini   matbuotga   joylashtiradi   va   Chanel
brendiga hashamat, nafislik va uslub namunasi sifatida shon-sharaf beradi.
1957   yilda   Dallasda   Coco   Chanel   moda   sanoatidagi   eng   yuqori   mukofot   -
"Eng yaxshi dizayner" nominatsiyasida Moda Oskariga sazovor bo'ldi.
Chanel - dunyo modasi rivojlanishidagi yangi bosqich
1971 yilda Gabrielle Chanelning o'limidan so'ng, Chanel modalar uyi Yvonne
Dudel,   Jan   Kasobon   va   Filipp   Gibourt   qo'liga   o'tadi   va   keyinchalik   kompaniyani
Chanelning   dastlabki   sheriklaridan   biri   Pierre   Verteimerning   merosxo'ri   Jak
Vertaymer sotib oldi. Chanel kolleksiyalarini birinchi bo'lib 1978 yilda Chaneldan
pret-a-porter  to'plamini  chiqargan  Filipp  Gibourg  ishlab   chiqqan.  Va  1983  yildan
beri Karl Lagerfeld Chanel Modalar uyining dizayneriga aylandi.
33 1987   yilda   Chanel   soatlari   ishlab   chiqarila   boshlandi,   1999   yildan   boshlab
Luxottica   bilan   hamkorlikda   Chanel-dan   ramka   bilan   oynalar   ishlab   chiqarish
boshlandi.
Terini   parvarish   qilish   bo'yicha   Preccision   mahsulotlarining   yangi   liniyasi
ishga tushirildi. 2002 yilda Chanel brendi ostida Parafection tashkil etildi va u bir
nechta ustaxonalarni birlashtirdi: Lemarié (yuqori moda to'plamlari uchun patlar),
Desrues   (aksessuarlar,   zargarlik   buyumlari),   Lesage   (dantel),   Massaro   (poyabzal)
va   Mishel   (shapka),   Goossens   (zargarlik   buyumlari).   mahsulotlar)   va   Gillet
(matolardan yasalgan gullar, kashtado'zlik). 12
Chanel bozorni kengaytirmoqda
Bugungi   kunda   Chanel   brendi   hashamatli   mahsulotlar   -   kiyim-kechak,
kosmetika,   atirlar,   soatlar,   ko'zoynaklar,   zargarlik   buyumlari   ishlab   chiqarishga
ixtisoslashgan. Chanel butun dunyo bo'ylab 150 ga yaqin do'konlarga ega, bundan
tashqari,   Chanel   mahsulotlarini   eng   yaxshi   savdo   uylarida   -   Galerie   Lafayette,
Harrods, Saks, Bon Marche kabi do'konlarda sotib olish mumkin.
12
  1. Матанцев А.Н. Стратегия, тактика и практика маркетинга. - М.: Юрист, 2002. – 373 с.
2.  Морозов Ю.В. Основы маркетинга: Учеб. пособие / Изд. 6-е, европ. изд. – М.: Дашков и Ко, 2007. – 147 с.
34 Xulosa
Brendlar   mahsulоtga   o’хshab   ishlab   chiqarilmaydi,   ular   iste’mоlchilar
tafakkurida shakllanadi, shu bilan birga mahsulоtga nisbatan emotsional bоg’liqlik
yaratadi.
Brending   –   tоvarni   bоzоrdagi   faоliyatini   оshirish   uchun   qo’llanilib,   tоvar
belgisi,   markasi,   qadоg’i,   reklamasi   va   bоshqalar   bilan   birgalikda,   mahsulоtni
raqоbatchi   kоmpaniyalardan   ajralib   turishiga   va   o’ziga   хоs   оbraz   yaratishiga
yordam beradi.
Tоvar  belgisi  – bu yuridik termin bo’lib, ish yuritilishi  хuquqiy nоrmalar  va
reglamentlar   asоsida   cheklanadi.   Tоvar   belgisi   iste’molchilar   uchun   mahsulоtni
identifikastiya   qilish   uchun   yordam   beradi,   hamda   davlat   tоmоnidan   qayd   etilib
uning muhоfazasida bo’ladi.
Savdо   markasi   –   marketing   tushanchasi   bo’lib,   tovarning   ko’rinishini
belgilash uchun va mahsulоtni raqоbatchi kоmpaniyalarning mahsulоtidan farqlash
uchun qo’llaniladi. Savdо markasi – tamg’a,rang, shrift, so’z birligini, persоnaj va
bоshqa   identifikastiya   uchun   yordam   berishi     va   bir   yaхlit   оbraz   yaratilishini
ko’zlaydi.
“Brend”   atamasi   qadimgi   nоrveg   хalqidan   kelib   chiqqan   bo’lib,   vikinglar
hayvonlarga   bosilgan   tamg’ani   “Brendr”   deb   atashib,   bu   hayvon(mol,   ot)ning
egasi mavjudligi haqida ogohlantirishgan va unga egalik qilishda qo’llashgan.
Bu   ramzlar   va   belgilar   bоshqalardan   “farq”   tarzida   qo’llanilishi   keyinchalik
teхnika   va   teхnоlоgiyalarning   rivоjlanishi   bilan   birga   “brending”   atamasini   kelib
chiqishiga yordam berdi.  
Xulosa   qilib   shuni   aytishim   mumkinki   men   bu   kurs   ishini   tayyorlash
jarayonida brend atamasi  va uning kelib chiqishi  haqida tushunchalarimni yanada
boyitdim.   Eng   avalo   o’rgangan   bilimlarimni   ,,   Chanel   “   kompaniyasining
faoliyatini o’rganishim davomida yanada mustahkamladim.
 
35 Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1. Аакер Д. Стратегическое рыночное управление. – СПб.: Питер, 2002
2. Аакер Д., Кумар В. и др. Маркетинговые исследования: 7-е изд. / Под
ред.Божук С.; Пер. с англ. – СПб.: Питер, 2004. – 848 с.
3. Аакер   Д.,   Йохимштайлер   Э.   Бренд-лидерство:   новая   концепция
брендинга. - М.: Издательский дом Гребенникова, 2003
4. KirillAl ’ tman    – Брендинг в Узбекистане: две цели, два размышления и
пять аксиом//* www . idea . uz *//
5. Umida   Allaberdiyeva     –   Milliy   brending   xususiyatlari   //*Korxonani
boshqarish №11-12(65-66),2012*//
6. Багиев   Г.Л.,   Тарасевич   В.М.   Маркетинг:   Учебник.   -   М.:   Экономика,
2012.
7. Басовский Л.Е. Маркетинг: Курс лекций. – М.: ИНФРА-М, 2008.– 218 с
8. Беляев   В.И.   Маркетинг:   основы   теории   и   практики:   учебник   /
В.И.Беляев. – 4-е изд., перераб. и доп. – М.: КНОРУС, 2010. – 680 с.
9. Беляевский   И.К.   Маркетинговое   исследование:   информация,   анализ,
прогноз: Учеб. пособие. - М.: Финансы и статистика, 2004.
10.   Бронникова   Т.С.   Маркетинг:   теория,   методика,   практика:   Учеб.
пособие. – М.: КноРус, 2008. – 207 с.
11.   Гибас   Д.Д.,   О'Рейли   Д.   Деловые   отношения   с   покупателем.   –
М.:Амалфея, 1998. 
12.  Годин А.М. Маркетинг: Учебник для студентов вузов. – М.: Дашков и
Ко, 2009. – 651 с.
13.   Голубков   Е.П.   Теория   и   методология   маркетинга:   настоящее   и
будущее. – М.: Дело и Сервис, 2008. – 207 с.
14.   Деревицкий   А.А.   Охота   на   покупателя.   –   М.;   СПб.;   Н.   Новгород   [и
др.]: Питер, 2005. – 224 с.
15.   Дибб   С.,   Симкин   Л.   Практическое   руководство   по   сегментированию
рынка. – СПб.: Питер, 2002. – 240 с.
36 16.  Ильин В.И. Мотивация и мотивы. – СПб.: Питер, 2000.
17.  Костерин А.Г. Сегментирование рынка: Учеб. пособие. – СПб.: Питер,
2002. – 288 с.
18.   Котлер   Ф.   300   ключевых   вопросов   маркетинга.   –   М.:   Олимп-Бизнес,
2006. – 198 с.
19.   Котлер   Ф.   Маркетинг   XXI   века:   Сборник   /   Пер.   с   англ.   Т.Р.   Тэор.   –
СПб.: Нева-Экономикс, 2005. – 425 с.
20.   Котлер   Ф.,   Армстронг   Г.,   Сондерс   Дж.,   Вонг   В.   Основы   маркетинга   
Пер. с англ. 2-е изд. – М.; СПб.; К.: Изд. дом «Вильямс», 2002. – 1056 с.
21. Лашкова   Е.Г.   Маркетинг.   Практика   проведения   исследований:   Учеб.
пособие. – М.: Академия, 2008. – 239 с.
22.  Маслова Т.Д., Божук С.Г., Ковалик Л.Н. Маркетинг: Учебник. 3-е изд.,
перераб. и доп. –СПб.: Питер, 2008. -384 с.
23.   Матанцев   А.Н.   Стратегия,   тактика   и   практика   маркетинга.   -   М.:
Юрист, 2002. – 373 с.
24.   Морозов   Ю.В.   Основы   маркетинга:   Учеб.   пособие   /   Изд.   6-е,   европ.
изд. – М.: Дашков и Ко, 2007. – 147 с.
37
Sotib olish
  • O'xshash dokumentlar

  • Industrial tarmoqlarida kadrlarni tanlash, joy-joyiga qo’yish, tayyorlash va qayta tayyorlash
  • 2016-2023 yillarda O'zbekistonda asosiy makroiqtisodiy ko'rsatkichlar dinamikasi
  • Assotsiatsiya koeffitsienti
  • XXI asrdagi jahon iqtisodiy inqirozlari - sabablari va oqibatlarini tahlil qilish
  • Xizmat sohasida yetakchi bo’lishning zamonaviy tamoyillari

Xaridni tasdiqlang

Ha Yo'q

© Copyright 2019-2025. Created by Foreach.Soft

  • Balansdan chiqarish bo'yicha ko'rsatmalar
  • Biz bilan aloqa
  • Saytdan foydalanish yuriqnomasi
  • Fayl yuklash yuriqnomasi
  • Русский